# This text is licensed under Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License (CC BY-NC 4.0)
#
# Dublin Core tags (https://www.dublincore.org):
# DC.author=Johannes Georgius Sadolinus Vibergius, Hans Jørgensen Sadolin (1528-1600)
# DC.title=Paideia
# DC.bibliographicCitation=Iohannis Georgii Vibergii paideia sev institvtio, pio stvdio edita in vsvm pverorvm. Accesserunt Disticha moralia eiusdem. Vitebergae. Ex Officina Typographica Viti Creutzer. 1553.
# DC.publisher=Centre for Danish Neo-Latin, cdnl.dk
# DC.license=Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License (CC BY-NC 4.0)
# DC.language=la
# DC.issued=2023/10/23
# DC.creator=Johann Ramminger, j.ramminger@gmail.com
# DC.identifier=https://cdnl.dk/texts/Sadolinus_paideia.htm

sig.A1r
IOHANNIS GEORGII
VIBERGII paideia SEV INSTITVTIO,
PIO STVDIO
EDITA IN
VSVM
PVERORVM.
Accesserunt Disticha moralia
eiusdem.
VITEBERGAE.
Ex Officina Typographica
Viti Creutzer.
1553.

sig.A1v
AD SERENISS: DANORVM
REGEM CHRISTIANVM
TERTIVM
EPIGRAMMA.
Rex superum Christus quem nulla potentia sternet
A cuius placidum nomine nomen habes:
En, pueros ad se iubet approperare pusillos,
Nec patitur reprobos hos reuocare uiros.
Mundani referent huius uestigia Reges,
Quando uolunt memores nominis esse sui.
Mandabunt illos de relligione doceri:
Detur ut aeterno gloria uera Deo.
Carmina dilecto conscripsi pauca parenti:
Hinc aliquid pueris commoditatis erit.
Inclyte Rex, una tibi nostras mitto Camoenas,
Danica qui Christi numine sceptra geris.
Illas defendes tua cum sit tanta potestas,
Munia sunt istaec Principe digna uiro.

sig.A2r
GEORGIO IOHANNI VIBERGIO
Patri suauissimo, Iohannes
Georgius filius S. D.
Praeclare admodum uixeriint ij, genitor carissime,
qui suam egerunt aetatem, non equidem in
otio, fabulis, poculis, et alijs illecebris momento minimo
perituris: sed in rebus honestis, humanaeque societati
necessarijs, quarum nullam reputo maiorem ea
quae consistit in tradendis praeceptis de uirtutibus et
honestis actionibus. Qua in re omnes qui saniori fuerunt
inter mortales iudicio, sic laborarunt, ut cum
suis profuerint minoribus, tum uitae transactae decus
exteris hominibus palam fecerint. Horum potius quam
aliorum, qui spretis tantis studijs, tam pulcris, tam
diu mansuris, pabulum duntaxat more pecudum, quibus
nulla est ratio, turpissime sectantur, uestigia persequi
iandudum in animum meum induxi. Proinde hesterna
luce praecepta nonnulla moralia, de quibus olim
praeceptores mei me admonuerunt, in gratiam puerorum
congessi, unde rudiores animi aliqua ratione ad
pietatem honestatemque, praeparentur. Ineuntis enim
aetatis inscitia optimis et utilissimis regenda est consilijs,
quibus obseruatis totius uitae cursus expedietur.
Tibi uero, mi pater, hoc carmen filius offero, ut uideas
quid spei sit in me deinceps perueniendi ad maiora.
Oro aeternum et uiuum Deum, ut studia nostra regat
ad gloriam nominis sui et utilitatem Reipublicae
Christianae. Vale cum tota familia. Vitebergae.

sig.A2v
Summe pater rerum uitae moderator et autor,
Qui sacro uatum flamine corda foues:
Pectoribus sanctum nostris immitte calorem,
Vt pueris tradam dogmata sana bonis.
In mea uota ueni cunctis antiquior annis,
Christe Palaestina uirgine nate Deus.
Munera quando tibi Chaldaei opulenta dedere,
Tu quoque congressis uatibus aequus eras.
Meque iuua summi Patris, natique potestas,
Spiritus aetherea qui datus arce uenis.
Sol oritur: pueri iamiam procedite parui:
Consilium nostrum discite: numen adest.
Vera mihi faciles mentes adhibete docenti,
Quae puerum quondam me docuere senes.
Sat scio quod spernant homines mea dicta profani.
Nec mirum, reprobis non Deus ipse placet.
At uos, o pueri, commercia linquite praua,
Seruantes soli corda sacrata Deo.
Pectora nam seruare illi sapientia prima est:
Stultitia est magni temnere iussa Dei.
Verba rebellantes conculcant aurea Christi:
Suscipiunt sanctum pectora sancta iugum.
O utinam miseros mortales cernere possem
Vnanimes olim iungere corda Deo:
Non foret in mundo tam magna caterua Cyclopum,
Qui populo Christi nil nisi bella mouent.

sig.A3r
Infandum dictu, nec forti milite dignum est,
In coetus aciem nolle subire pij.
Omnia sunt hominum causa quae continet orbis:
Conditus est causa relligionis homo.
Clara salutiferi discentes dogmata regis,
Moribus ornetis pectora uestra bonis.
Nos bona uita Deo similes, si dicere fas est,
Reddit: monstrosos nos mala uita facit.
Mentibus humanis cum sit coelestis origo,
Et sint supremi mentis imago Dei:
Turpe equidem reputo si nos mala facta sequamur,
Quos partem summae mentis habere decet,
Non facies quicquid suadet uiciosa libido:
Inspicies prudens aggredienda prius.
Lumina nec facies passim sine mente uagari:
Constantes oculos cum grauitate geres.
Aspiciensque Deum procedito corpore recto.
Incuruos animos corpora curua decent.
Erectam nobis formam natura Deusque
Concessit, mundi ut suspiciamus opus.
Mirantesque manum fabricantis sidera celsa,
Laudemus uerum pectore et ore Deum.
Discite mortales cognoscere facta Tonantis,
Quae nobis aliquod numen adesse probant.
Non sine diuino consistit numine quicquam,
Nec dubio casu cuncta creata ruunt.

sig.A3v
Corpora nostra uelut ductu rationis aguntur:
Sic regitur summo machina tota Deo.
Rectorem nobis monstrat res quaelibet, atque
Nunciat aeternum paruula stella Deum.
Hic patribus nostris sese patefecerat olim,
Quos docuit quali uult pietate coli.
Nec boue mactato, nec raso uertice gaudet
Dummodo cognoscat pectora iusta, Deus.
In cithara sicut perit omnis gratia cantus,
Vnica si forsan non bene chorda sonet:
Sic ubi uitae aliquam labefactant crimina partem,
Lapsa penes superos gratia tota tibi est.
Ergo quicquid agas sapienter, respice uiuum
Qui iusto cernit lumine cuncta, Deum.
E rutilo iustis ueniet benedictio coelo
Qui Christum quaerunt, iustitiamque colunt.
Iustitia est homini sancto thesaurus opimus,
Terribilis quem mors non uiolare potest.
Praecipue studeas patriae seruire saluti,
Vt maneat cultus tempus in omne Dei.
Et maneat legum patriae cum flore potestas,
Hei mihi, non bello res habitura locum.
Virtutis qui non, patriaeque tenetur amore,
Non hominis iusti nomine dignus erit.
Tempore Romanus laudatur Curtius omni,
Vrbem qui uoluit morte leuare sua,

sig.A4r
Commendo Decios propria qui morte fugarunt
Hostes, pro populo dum fera bella gerunt.
Quis te Codre queat, quis te Thrasybule silere
In ciues quorum maximus ardor erat?
Sed perijt ueterum uirtus, pietasque fidesque
Vsque adeo tetrum regnat ubique scelus.
Hei mihi, quod iam nullus amet patriamque Deumque,
Hei mihi quod tum sint pectora caeca ducum.
O pueri in melius uestras inflectite mentes,
Ne ruat indomita patria fracta manu.
Auxilium quandoque petet Respublica uestrum,
Cui se progenitum quilibet esse sciat.
Fortia ceu ualidi coniungunt corpora nerui,
Sic firmant artes regna beata bonae.
Si pereant artes nequeunt consistere regna.
Fac ergo studeas artibus ingenuis.
Bellator patriam defendens fortiter armis,
Quae meruit sertis tempora uinctus eat:
Consilijs populos sanis qui rite tuetur,
Praemia quae poterunt huic satis apta dari?
Haec est nobilitas, haec uera et maxima uirtus,
Tutari patriae cum pietate statum.
Gesta patris laudo, generis monumenta celebro.
Commendo te si sis pius atque probus.
Si tibi fortassis robur natura negauit,
Artibus eximijs ista repende mala.

sig.A4v
Non me formauit natura ad praelia Martis,
Vtilis ingenio consilioque fui.
Inualidum mihi corpus erat pinguedine pauca,
Quod facile cernet callidus astrologus.
Me nascente domum uitae pia uirgo tenebat,
Limine et in primo Thessala puppis erat.
Saepe pugil nitidum uibrando fortiter ensem
Assueta subij dura pericla manu.
Hac, dilecte puer, uitam ratione guberna,
Naturamque iuua sedulitate tuam.
Proximus esto labor dulces redamare parentes,
Heu, tua queis magno uita labore stetit.
Hi praecepta tibi cum tradunt uera salutis,
Non renues sancto subdere colla iugo.
Filius ut sapiens adamat matremque patremque:
Sic grauibus curis stultus utrunque premit.
Confectos senio et miseros refoueto parentes,
Vt sic tota tibi sit benedicta domus.
Fumifero patrem qui defendebat ab igne
Aeneae similis, mi puer, ecquis erit?
Ardor in hoc seclo res est rarissima recti.
Vix pietatis amans unus et alter adest.
Virtus prisca perit, puerorum corda profanat
Gnatis indulgens mens scelerata patrum.
O patres patres, natos seruare studete
Dilectos, aetas dum puerilis adest.

sig.A5r
Stultitia nimia puerorum corda redundant:
Correctrix morbum tollere uirga potest.
At uos ne, pueri, mitis censura parentum
Turpiter assuetos rumpere frena grauet
Qui carum spernit genitorem hunc spernet Iesus,
Cum pueris dentur coelica regna pijs.
Pro te sustinuit mater ueneranda dolores,
Hanc temnens coruis esca futurus eris.
Non secus ac uentis agitatus puluis inanis,
Inter mortales gnatus iniquus aget:
Ornabit iustos homines benedictio Christi,
Vt generis uideant semina clara sui.
Talibus et uere, nec me sententia fallet,
Diuitiae uenient, gloria, fama, salus.
Hoc quoque mandatum figes, puer optime, menti,
Vt praeceptorem semper amare uelis.
Is mentem format, genitor tibi corpus adornat,
Quocirca neutrum spernere iure licet.
Immerito quisquis mala reddit damna [damma ed.] magistro,
Sentiet irati dura flagella Dei.
Non deridebis praeceptoremque patremque
Dedecus hinc nasci, gloria nulla potest.
Quae tibi proponit doctus discenda magister,
Discere te summa sedulitate decet,
Otia qui sequitur fatuus residebit et excors,
Cum ueniet tremulo cana senecta pede.

sig.A5v
Laurea nulla datur nisi magno parta labore.
Laudis ob ardorem multa ferenda tibi.
Corpore qui piger est, et nullum natus ad usum.
Non nisi gramineas debuit esse dapes.
Actaeo, pueri, fas est astare Soloni
Qui studuit semper plurima scire senex.
Nulla dies abeat qua non didicisse proberis,
Quae forment mores ingeniumque tuum.
Nescio quid iuueni poterit contingere maius
Ingenij cultu, moribus atque bonis.
Ceu lapis obrizo fulget preciosus in auro,
In puero uirtus luceat usque pio.
Exornat teneras pudor atque modestia mentes.
Angelicus refugit corda petulca chorus.
Hac quoque fac superes reliquos uirtute sodales,
Vt detur capiti digna corona tuo.
Non monitum fugies uenerandi dulce magistri,
Sedulus at facies singula sponte tua.
Artes disce bonas uirtutis ductus amore:
Indomitum lacerent aspera flagra gregem.
Incitat egregium magis obiurgatio pectus.
Quam pueros unquam uerbera dura malos.
Admonitus toto complectere pectore Musas,
Nec fugito crebri grande laboris onus.
Fac Larissaeus quondam quod fecit Achilles,
Illi Phillyrides dogmata quando dabat.

sig.A6r
Attentas aures habuit seu uoce magister,
Siue Lyrae dulces edidit arte sonos.
Principis eximij per laudes ire decorum est.
Abiectos animos gloria nulla trahit.
Collige iam fructus dum stat tua messis in herba,
Hoc quoque formicas nempe decere uides.
Artibus ingenuis releuatur dura senectus:
Diuitijs moeror curaque mentis inest.
Si, puer, aspicias quae sunt uentura senectae,
Non laedes fessos ad fera saxa pedes.
Est hominis prudentis opus uentura uidere.
Qui uolet aduersus quodlibet ire malum
Ad te, crede mihi, ueniet sapientia uera,
Si iustos audis doctiloquosque uiros.
A senibus iuuenes multum didicisse iuuabit,
Ingenio qui sunt et pietate graues.
Nec tales pudeat tibi coniunxisse sodales,
Qui doceant te de relligione sacra.
Peruersos fuge sermones et turpia uerba,
Ne uiolent mentem dicta nefanda tuam,
Mentes conseruant coelestia uerba pudicas,
Turpis at euertit pectora sermo tibi.
Verba salutiferi disces sanctissima Christi,
Vt tua sit dictis consona uita bonis.
Quem peccare iuuat, quem spernere munera Christi,
Heu, deplorata fruge furenter abit.

sig.A6v
Dogmata sancta pijs cunctis sunt roscida mella,
Illa licet reprobri felle madere putent.
Consilium ne sperne, puer dulcissime, nostrum,
Quod puero et iuueni proderit atque seni.
In summum blasphema Deum ne dicito uerba:
Sed precibus Christum tu reuerenter adi.
Nil tibi succedet quantumuis sedulus instes,
Inceptis ueram ni Deus addat opem.
Afflatu Christi cum pectora munda calescunt,
In superas aulas scandere posse reor.
Mentes imbutae uicijs factisue nefandis,
Optima non possunt facta uidere Dei.
Stilla magis sanae mihi mentis perplacet una,
Quam patulus cunctae quas habet orbis opes.
O patris aeterni sapientia maxime Christe,
Flamine qui sancto corda tenella foues:
Te precor auxilium nostris conatibus addas,
Vt ceptum per te conficiatur iter.
Sic ego praeclaras discam feliciter artes,
Vnde tuum nomen noscere rite queant.
Facque meam uera uitam uirtute nitere,
Vt summum claudam cum pietate diem.
Felix cui cordi est pietatem iungere sanctam
Inter mortales artibus egregijs.
Si Christum nescis sapientia nulla iuuabit:
Qui Christum didicit, sat didicisse puto,

sig.A7r
Alter opes mittat quales Tagus, Hermus et Indus,
Et quales Lydi ripa beata uehit:
Xenia de nobis puero meliora dabuntur,
In quae mors nullum ius retinere queat.
Munera nostra, puer, non tristi suscipe uultu,
Munera nanque alius non meliora dabit.
Si placeant, uati meritas mihi soluito grates:
Sin minus, haec pueris dona relinque pijs.
O Pater altitonans socios da noscere fidos,
Quorum sint olim corda probata mihi.
Sint socij nobis quorum non inuida mens est,
Et quibus est uirtus ac pietatis amor.
En, tibi committam socio secreta tacenda,
Hosti ne facies haec manifesta meo.
Plenus rimarum, mi Parmeno, dicito si sis,
Vt noscam mores te referente tuos.
Si fidus cupis esse mihi ne quaeso reueles,
Quae mihi quam prosunt plus patefacta nocent.
Nonne senex Stygijs Phrygius torquetur in undis?
Causa fuit poenae garrula lingua suae.
Sancta uiris iustis cohibet prudentia mentem:
Nullus ages unquam Tantalus Harpocratem.
In labris retinent homines sua uerba maligni:
Cordibus includunt uerba tacenda boni.
Nolumus ut semper latebrosa silentia praestes.
Est uirtus apto tempore posse loqui.

sig.A7v
Verba loquenda uiris doctis mediteris oportet.
Neu temere effundas dicta nefanda caue.
Subsannatori non tradito dogmata sacra:
Pectora si doceas relligiosa, sapis.
Dicturus paucis perstringito singula uerbis.
Nil peius nimia garrulitate puto.
Insipiens frustra torquet uolitantia uerba,
Prudentes norunt rebus habere modum.
Praeclaros monstrant animos prudentia dicta
Cordibus e stultis stulta loquela fluit.
Publica quando geres opulenti munia regni,
Non habitet uanus risus in ore tuo.
Edit Stentoreo fatuus clamore cachinnos,
Dum sapiens facile se cohibere potest.
Non mihi scurrilis leuitas, grauitasue superba
Perplacet: at leuibus seria spargo iocis.
Pone graues curas, mentemque remitte seueram,
Cum socijs quando mitia uina bibis.
Non tetricos homines laudo tristesque Catones,
Quos nec culta chelys, nec bona uina mouent.
Differ sermonem cum musica grata sonabit,
Nil hac conuiuis carius esse reor.
Ismarius syluas et saxa agit horrida uates,
Tangendo resonae fila canora lyrae.
Musicus Amphion scopulos testudine curua
In muros fecit sponte coire, graues.

sig.A8r
Fertur Apollineus quondam delphinas Arion,
Coeruleos cithara detinuisse leui.
Miror si nequeant te musica plectra mouere,
Cum ratione feras exuperare potes.
Vt studijs redeas alacris doctaeque Mineruae,
Inquires menti pharmaca digna tuae
Bacchica dona, chelys resonans, pulcraeque puellae
Muneribus releuant pectora fessa suis.
Sed noli nimio tua perdere membra Lyaeo
Cedat ut e castris mens generosa suis.
Repletus uino qui fit delirus et amens,
Auferet hic alapas, uulnera, uerba, minas.
Commessatores fugito Veneremque nefandam,
Ne pereas uictus fraudibus atque dolis.
Pectora casta Deo serua, castissima mens est
Ipse Deus: casta uult quoque mente coli.
Aurum quid quaeris? uestes, gemmasque nitentes?
Ampla satis forma est sancta pudicitia.
Non tibi mollicies animi sectanda: sed urge
Magnorum semper fortia facta uirum
Splendida, crede mihi, contendit ad ardua uirtus,
Nec iacet in foedo mens generosa luto.
Dicitur Alcides coelum meruisse labore,
Sic etenim uatum turba diserta docet.
Heus, qui Palladiam cupias ascendere in aulam.
En labor, en uirtus uiuida pandet iter.

sig.A8v
Quisquis ad obscoenam meretricem pectora uertit,
Ceu fracta naui per freta saeua ruit.
Os scorti Barathrum est rapiens feruentia corda,
Quae tandem misere respuet ipse Deus.
Praebet enim iuueni stillantia mella procaci,
Membraque uipereo caetera felle madent.
Ne te decipiat muliebris forma caueto,
In uisco et laqueis ut leuis haeret auis.
Dic mihi quid meretrix aliud speciosa uidetur,
Quam diadema sacrum sus lutulenta gerens?
Castra uoluptatis furiosa dira sequentes,
In Phlegethontaeas mox rapiantur aquas:
Ac illis mentem rapida cruciante Megaera
Angues tartareae membra cruenta uorent.
Quid faciet Minos, et quid Rhadamantus in Orco?
Denique quid solers Aeacus efficiet?
Scilicet, illorum quos urit tetra libido,
Quilibet in poenas ingeniosus erit.
Turpis amor nimium spurcae meretricis habetur,
Non damno si cui pulcra puella placet.
Est asinus quisquis non flagrat amore puellae,
In cuius uultu gratia dia iacet.
Formosis noli tua mittere munera Nymphis,
Quarum non ardor mutuus esse queat [queas ed.].
Blanda puella mihi dum ludit amabilis ore,
En, ueluti precium maxima dona petit.

sig.B1r
Muneribus nostris an gaudeat ulla puella?
Grandia donabis dona, recocte senex.
Nonne putas illis me munera magna dedisse
Si poterunt nostra uirginitate frui?
Quae do uirginibus mihi rursus reddier opto,
Basia si dedero, basia habere uolo.
Non ego plura peto: satis est haec sumere dona,
Cur etenim mollis Sardanapalus ero?
Si tibi legitimis tua taedis pectora flagrant,
Coniugium gignet commoda multa sacrum.
Praebet terra ferax fructus, et fertilis arbos.
Connubij fructus quis recitare potest
Vt tibi proueniant lepidi cum coniuge nati,
A putridis uetulis abstinuisse decet.
Malo pauperiem nuda cum uirgine duram,
Dummodo sit forma, moribus atque pijs:
Cum uetula turpi quam maxima munera Ditis,
Et quam diuitias, Croese superbe, tuas.
Exhilarat coniunx suauem speciosa maritum,
Dum thalami profert pignora cara sacri;
Foemellam castam qui spernit dignus habetur
Sandalijs crebrum cui minuant Lamiae
Heus, nimium dominae ne laxa frena seuerae,
Te famulum ut cogat sceptra subire sua.
Aequalem pulcer iuuenis tibi iunge puellam,
Nupsisse uxori ne uideare tuae.

sig.B1v
Nubat uirgo uiro, uiuat subiecta marito:
Vir debet carae coniugis esse caput.
Imperium quisquis patitur muliebre libenter,
Nec uir nec nasci foemina dignus erat.
Tu sacra Gorgoneas undas cui Musa ministrat,
Dum puer es Venerem compede stringe malam.
Tutus eris donec teneros extinguis amores,
Quando coquit pectus bella puella tuum.
Ipse ego non didici quae curae pectus amantis
Tundunt: at miser est, hoc scio, quisquis amat:
Ingenij uires, formae decus, optima Ditis
Munera consumis tu Cytherea Venus.
Dicam quid sit amor? nihil est nisi dulcis amaror,
Illecebris urgens pectora stulta suis.
Aerumnae durae, suspiria tristia, luctus,
Pluraque purpureo sunt in amore mala.
Et quia plus fellis quam mellis habet, nisi fallor,
Doctiloquis Graijs est glukupikros amor.
Si sapias igitur purissima pectora serua,
Ne sit dum uiuas mens malesana tibi.
Et recte faciens uulgi mendacia ride,
Cum linguas hominum non cohibere potes.
Omnia quis potis est uinclis constringere uerba,
Garrula cum frenum rumpere lingua solet?
Quantumuis homines fundant maledicta maligni:
Sit tamen in uero spes tua fixa Deo.

sig.B2r
Non secus ac subito flagrans extinguitur ignis,
Cum locus est liquidis sparsus adustus aquis:
In puram uitam collatum crimen abibit.
Impia nam pereunt uindice uerba Deo.
Sese metitur sapiens sua crimina cernens:
Attendunt saltem facta aliena mali.
Per mare, per terras, puer o fuge facta nefanda,
Et cole sincera relligione Deum.
Cum foedum facinus perpetrauere proterui,
Rident: uidisse hoc, est sapientis opus.
Exornat firmant simplex constantia mentem:
Instabiles animos concutit aura leuis.
Nullus in orbe mihi uiuit tam iunctus amicus,
Pelleret in prauum qui mea corda scelus.
Odi quos misere fecerunt munera caecos,
Ne placidam possent cernere iustitiam.
Vt Dij uos perdant leges qui uenditis aequas,
Vexantes miseris tristia regna modis.
In rigidos bilem tu concipe, Christe, tyrannos,
Ne populo fraudes insidiasque struant.
Extollunt cristas furiosa caterua malorum,
Inque pios uibrat noxia tela Satan.
At tu, care puer, fastu turgescere noli.
Deprimit excelsus corda superba Deus,
Nil turgente freto, stultis, animoque superbo,
Et muliere mala durius esse puto.

sig.B2v
Non tamen omnino studium iuuenile repraendo,
Pectora cum certant ambitione leui.
Gloria uirtuti calcaria praebet honestae,
Grandeque magnifica laude leuatur onus.
Quo maior fueris fortuna, nomine, fama:
Agresti tanto sis feritate minor.
Mellifluo sermone homines bonus excipit omnis,
Monstrosaque tument asperitate mali.
Non ego blanditijs moueor uerbisue proteruis,
Dulcia sincero pectore uerba uolo.
Mitigat iratum socium responsio mollis,
Dum magis atque magis lingua petulca nocet.
Inter mortales fortissimus ille putatur
Affectus proprios qui cohibere potest.
Ignescens odium lites et iurgia gignit,
Plurima quando tegit crimina uerus amor.
Dissimulant odium mendaces: turba maligna
In iustos homines dira uenena uomit.
Improbus est nebulo qui se mihi finxit amicum,
Ebrius ast animum prodidit iste suum.
Nunquam, si sapias, talem tibi iungito fratrem:
Nam melius diris est habitare lupis.
Inter pungentes tribulos spinasque minantes,
Illaesis pedibus uix gradieris iter.
Vt scopulos refugit praeclarus nauita duros:
Sic hominis fugies foedera uana mali.

sig.B3r
Fingenti uultum non semper credere tutum est,
Sub specie angelica monstra tremenda latent.
Pulsa fides passim per plurima regna uagatur,
Consilium quaerens auxiliumque sibi.
Non ualidas urbes, speciosas non habet arces:
Cogitur in uili delituisse casa.
Fraudibus atque dolis, eheu, sunt omnia plena.
Omnia plena uides fraudibus atque dolis.
Cara fides quare nostra discedis ab ora?
Nam petis Eoos? num petis Hesperios?
Heu, perijt perijt, nusquam reperitur in orbe
Heu, perijt perijt, quis modo tutus agat?
Credulus a falsis multum sum laesus amicis:
Exemplo reprobos disce timere meo.
Ille sapit quisquis damno fit cautus amici:
Qui nunquam discit stultus habetur iners.
Omnibus arride, facilem sed quaere sodalem,
Rebus in aduersis qui tibi fidus erit.
Rarus at est Pylades, sed Ionatha rarior illo est,
Vsque adeo nostri nos malus urget amor.
Vt possis ueros et amicos noscere falsos,
Proderit interdum fingere multa tibi.
Vnica non ueris tempus designat hirundo,
Nec socios fidos nunciat una dies.
Illis conuersare diu quos noscere ad unguem
Exoptas: id enim Tullius ipse docet.

sig.B3v
Dilige sincere quos cernis adesse fideles:
Barbarie plena est res simulatus amor.
Inflicta a socio malo mihi uulnera fido,
Oscula quam tecto sumere mista dolo.
Non leuibus ueterem causis mutabis amicum:
Ignoras tanti num nouus esse queat.
Paupertate graui pressos releuato benigne:
Nescis quid uoluant fata maligna tibi.
Felix qui miseris donat sua munera, nanque
In superis aulis retribuetur ei.
In reprobos homines nolo tua dona profundas,
Forsitan illorum ne tueare scelus.
Vulcano ardenti potius mea munera mittam,
Quam prauis quibus est mens malefida uiris.
Viuere dum liceat tu partis utere rebus:
Post mortem nullas quippe tenebis opes.
Nec Lydum Stygij Croesum Plutonis ab aede
Diuitiae, nec te Crasse superbe, trahent.
Illorum neuter nunc paupere distat ab Iro,
Infima tam similes hos facit esse domus.
O uos Christigenae fatis melioribus orti,
Diuitijs uestris discite rite frui.
Cur potius dentem quam donas, Euclio, nummum?
An tanti nummus sordidus esse potest?
Sic fortuna uiro reputatur adesse tenaci,
Vt penes eunuchum florida uirgo cubans.

sig.B4r
Attamen eunuchus longe felicior est te.
Is nam testiculis, tu ratione cares.
Inter diuitias nolito Tantalus esse,
Fluctibus in medijs qui sibi quaerit aquam.
Est felix qui sorte sua bene transigit aeuum.
Infaustos rerum dira cupido facit.
Cum pietate Dei modicum retinere iuuabit,
Plus quam cum curis, quas habet Indus opes.
Fraudibus et technis abs te congesta recedent,
Nam cancri gressum res male parta tenet.
Implicitus laqueo quidam pendebat auarus
Inter opes, sibi quas fraude doloque tulit.
Si tibi, quisquis ades, non prorsus plumbea mens est,
Dic mihi num pauper, diues an iste fuit?
Pauperis excelso domino casa paruula curae est:
Tecta Deus reprobi diruet ipse uiri.
Non paupertatem posco, nec munera Ditis
Grandia: sed uitam quae refouere queant.
Non te detineat dominandi stulta cupido:
Est nimium felix quem casa parua tenet.
Vade sine inuidia nec turgida pandito uela:
Fortuna decus est uiuere posse tua.
Caula patris cordi est mihi plus quam Caesaris aula,
Dum procul a nobis palpo dolosus abest.
Bellus homo degit nostrae notissimus aulae,
Qui caudam iactat sedulus usque suam.

sig.B4v
Hunc uos praecipitem furiae rapiatis in Orcum,
Ne quos blandisona perdere uoce queat.
Dulcia, Bacche tener, mihi saltem pocula praebe.
Et preme Threiciam, docta Thalia, lyram.
Arride ueneranda Cypris mollisque Cupido,
Tuque iuua studium, pulcra Diana, meum.
Tempora dum nobis circundat Delphica laurus,
Adsitis Charites, Sicilidesque Deae.
En, mihi festiuam detur bene degere uitam,
Virginis et uultum posse uidere piae.
Optima uina bibam, citharam pulsabo canoram,
Affigam Musis oscula blanda meis,
Addam tura foco, depellam pectore curas,
Et commendabo cuncta pericla Deo.
Caesaribus magnis sublimia linquo trophaea,
Et quae miratur munera uulgus iners,
Aulicus ante fui, noui quid proderit aula.
Aulica, si sapias, munia mitte, puer.
Qui pius esse cupit fucosam deseret aulam,
Nunc humiles uirtus cepit habere domos.
Foedera fregerunt uirtus et summa potestas.
Cum scelere infando nunc coiere duces.
Tu pater omnipotens qui regum corda gubernas,
In uera retine relligione tuos.
Sunt reges pauci quibus est Ecclesia curae,
Hos fac perpetua sistere posse fide.

sig.B5r
Fundite uota pij pueri, castaeque puellae:
Vox poterit summum uestra mouere Deum.
Effundens tristis lacrymas Ecclesia moestas,
Auxilium regum praesidiumque petit.
Ferreus est quisquis non hanc releuare laborat,
Cum pietas uero grata sit ista Deo.
Qui Christi ctum defendet, magna pericla
Sentiet: hoc omni tempore fata uolunt.
Sis animo forti, atque malis opponito pectus,
Horrida si sors te sternere forte uolet.
Perpetuo quis enim felix? quis faustus ubique?
Vertitur instabili cum Dea caeca rota.
Euertit quosdam, nonnullos tollit in altum,
Eleuat euersos, diuitijsque beat,
Deprimit elatos. hic crebro uoluitur orbis:
Nunc teneas regnum, nunc tua sceptra cadant.
Victor erit quisquis poterit perferre minantem
Fortunam: nescit qui mala ferre, ruet.
Nonne malus miles truculento caeditur hoste,
Probrosae quando uult dare terga fugae
Non aliter curae prosternunt corda sequaces,
Dum nequeunt minimum sustinuisse malum.
Si nobis olim fiet fortuna sinistra,
Aurea uel nullas copia fundet opes:
An tunc succumbam fluctu iactatus acerbo?
Inuadatque malus pectora nostra dolor?

sig.B5v
Dij melius, uitae contemnam dura pericla,
Cum uirtute mihi fama parata, manet.
Hanc non tristis hyems laedet, non ira latronum,
Vnda nec irati perniciosa maris.
A patria cedens cara peregrinus agebam,
Excolerent ut claris artibus ingenium.
Ignotis quando uixi studiosus in oris,
Algida saepe tuli frigora, saepe famem.
Non aderat nobis pater, et dulcissima mater,
Non socius ueram qui mihi ferret opem.
Attamen excelsus iuuenem me vexit Iesus,
Vnquam ne rueret mens generosa mihi,
Horribilem uici Scyllam, uastamque Charybdin,
Sumque meis Musis redditus incolumis.
Sed bene habet, gnatis olim recitare iuuabit,
Quam fortuna mihi dura nouerca fuit.
Nullos, o pueri, doceo traducere mollem
Vitam: uos iubeo tristia multa pati.
Otia pauperies, sequitur fortuna labores.
Hoc qui non poterit cernere, nullus erit.
Cimbricus haec praecepta tibi Vibergius offert.
Hunc bene dum uiuas consuluisse feres.
Mox ego digna meae patriae trepteria reddam.
Et tibi posteritas scripta diserta dabo.
Vos modo fatidicae mea ducite stamina Parcae,
Ne uitam rapiat mors uiolenta meam.

sig.B6r
Et quem bis decies Aries portabat ab ortu
Aethereus nostro, Phoebe canore, faue.
Sisque meis studijs et portus et aura Melanthon,
Qui candore probas carmina nostra tuo.
Summe parens, et imago patris, flatusque perennis,
Qui Deus aeternus, uiuus, et unus, ades:
Ad meliora meam quaerendum dirige mentem,
Vt detur soli gloria lausque tibi.
Effigiesque nigros mea dum mittatur ad Indos.
In patriam propera, Cimbrica Musa, meam.
Parua quidem, sed grata pio fer dona parenti,
Vnde queam genti notior esse meae.
Repperies aliquos qui te lacerare studebunt,
Hos tamen inuidia se macerare sine.
Doctorum si te ueneranda caterua uirorum
Suspicit, eximiae sat tibi laudis adest.
Laus ea quam nobis tribuunt doctique pijque
Non uolat Aeolijs mox peritura Notis.
Nereides donec ludant, et Balthica Thetis,
Vel minimo nobis carmine stabit honos.
Flammigeros nunc mergit equos Hyperione natus,
Ite boni pueri, uos Deus ipse reget.
Simpliciter uirtutis
amore.

sig.B6v
PHILIPPVS MELANTHON
LECTORI
S. D.
Sua cuique uirtus uera et praecipua commendatio
est apud prudentes, qui statim et iudicare
ingenia possunt, et uirtutem amant. Extant
autem Poemata praeclare scripta Iohannis Georgij
nati in oppido Cimbriae Viberga, quae et naturae
ipsius bonitatem, et eruditionem et uirtutis studium
ostendunt. Quare me satis esset nomen ipsius indicare
ijs, qui eum antea non norunt. Docti enim statim
cum complectentur propter facultatem ingenij et
morum suauitatem. Sed tamen quia in familiari consuetudine
magis introspici hominum naturae possunt,
etiam iudicij mei testimonium ei tribuere uolui, cum
amplius biennio nobiscum ita uixerit, ut propter morum
suauitatem et studia mecum ei magna familiaritas
fuerit. Vidi congruere ad ipsum, Aristidis dictum,
qui interrogatus quomodo tantum uirtutis decus adeptus
esset, respondit Naturam ualere plurimum, sed
se studiose naturam adiuuisse. Ita cum in Iohanne Georgio
semina sint omnium uirtutum, amor iustitiae,
et ueritatis, candor animi et pudor, ipse singulari
diligentia haec bona ornat, iustitiam et fidem summa
cura tuetur, et in omni actione modestiam praestat.
Eruditionem eius, scripta ostendunt. Adiunxit autem

sig.B7r
ad Latinae linguae cognitionem et graecam linguam.
Et cum domestica disciplina a patre uiro integerrimo
ad ueram agnitionem Dei institutus sit, et postea
fontes doctrinae de Deo et de Domino nostro Iesu
Christo crucifixo pro nobis, et resuscitato, studiose
didicerit ipse, uera inuocatione Deum colit, et pietatem
animi honesta morum gubernatione declarat.
Itaque et patriae gratulor tale ingenium, et Deo gratias
ago, quod seminaria aliqua seruat Ecclesiae, et
quod patri seni declarat familias piorum curae esse,
sicut scriptum est, Generationi rectorum benedicetur,
quae diuina sententia in dulcissimo uersu recitata est.
eusebewn paidessi ta lwia, dussebewn d' ou.
Oro autem filium Dei Dominum: nostrum Iesum Christum,
ut hunc Iohannem Georgium seruet incolumem,
ac gubernet et faciat cum skeuos
eleous, ac organum salutare patriae
et animae suae. Bene uale
Lector.

sig.B7v
BIDERGIOS.
[gr.]
[gr.].

sig.B8r
IOHANNIS GEORGII VIBERGII
DISTICHA MORALIA.
IOHANNES FRANCISCVS
RIPENSIS.
Honesta si quae feceris
Cum maximis laboribus:
Cedentibus laboribus,
Dulcis manebit gloria.
Si turpe quid commiseris
Cum gaudijs amplissimis:
Abibit omne gaudium
Turpi manente infamia.
En, omnibus duplex iter
Proponitur mortalibus.
O clara mens accingere,
Virtutis ut carpas uiam.
Scriptum legens Vibergij,
Virtutis o cultor sacrae,
Vt Danicam Rempublicam
Gnatus Dei seruet, roga,
sun qew.

sig.B8v
IOHANNES GEORGIVS VIBERGIVS
Danus, Patriae suae dulcissimae
eu prattein
Etsi grauibus interdum studijs defatigatus,
alijsque curis quarum uix impetum mens mortalis
patitur, obrutus ad artes confugiam iucundiores,
quales sunt illae quae consistunt in re equestri, in diuersis
armorum generibus, et in harmonijs testudineis:
tamen nulla re ita afficior ac Poesi. Itaque cum superiores
Germaniae ciuitates lustrarem, et ad diuersas
proficiscerer Academias, tam ut memetipsum nonnihil
in hoc studij genere exercerem, quam taedium temporis
fallerem, Elegidia pauca lusi (nam sic itineraria
mea Poemata nominare placuit) quae iam passim
a literarum studiosis teri uideo. Postea uero, ad disciplinarum
cognitionem magis inflammatus, cum in
studio iuridico paululum uersarer, Disticha quaedam
moralia feci, quae tibi, o carissima patria, consecrare
uolui, ut aliquod extaret monumentum nostri erga te
amoris, qui tantus est ut omnium existimationem facilime
superet. Vere tibi dicere possum, quod quondam
suae patriae dixit Praxithea illa Erechtei coniunx, ut
refert Euripides.
[gr.]
[gr.]
[gr.]

sig.C1r
Oro aeternum Patrem Domini nostri Iesu Christi,
ut te tuosque gubernatores in uera
pietate et salutifera religione
perpetuo conseruet.
AD CHRISTVM.
Gloria lausque lyrae, et uatum decus, optime Christe,
Diuino nobis ora liquore riges.
AD MVSAS.
Flores uosque nouem gratos mihi ferte sorores.
Nectatur patriae digna corona meae.
AD INCOLAS DANIAE.
Adsunt Libethrides, dilecti surgite ciues,
Omnibus, en, uobis munera larga dabunt.
CVLTVS DIVINVS.
Inprimis reuerere Deum: sanctissima res est,
Vt praestes summo debita sacra Deo.
INVOCATIO NVMINIS.
Sic procedet opus faustum populisque tibique
Cum uere a Christo mens tua poscet opem.
FIDES.
Munere quando cupis magnum placare Tonantem,
Cura sinceram cernat adesse fidem.

sig.C1v
CHRISTIANA IVSTITIA
Non rasus uertex, non tus, non horrida uestis:
Inclyta sed reddit pectora iusta fides.
PROBITAS.
Tu probitate graui generosum pectus adorna,
Sic tibi coelestis concilietur amor.
POENITENTIA.
Crastina nemo suae promittat tempora uitae.
Fac hodie uideat pectora iusta Deus.
PRVDENTIA.
Perspice quae nunc sunt prudenter, quaeque sequentur,
Praecipitem ne te deuiis error agat.
FORTITVDO.
Per gladios, ignes, scopulos, uirtutis amore
Tendens, infracto pectore uince malum.
TEMPERANTIA.
Non uanas pompas, nec turpes approbo sordes.
Est aliquid mediam carpere posse uiam.
IVSTITIA.
Fac iuste, Deus est iustus, non aequa relinque.
Ipse Deus iustus pectora iusta probat.
LEX ET RELIGIO.
Cum natura iubet patriam defendere nostram,
Ne pereant leges, relligioque uide.

sig.C2r
VIS LEGVM.
Iusta uelut tribuant praestanti praemia ciui:
Sic reprobos damnent inclyta iura uiros.
IVDEX.
Quod ualidum satis est obscoena pecunia frangit,
Iudex ne subito decipiare caue.
CIVITAS.
Non sine mente potest nostrum consistere corpus,
Vrbs neque diuina lege carere potest.
VTILITAS PVBLICA.
Non ita fraternum quisquam curabit amorem,
Vt uideat patriae publica damna suae.
PATRIA.
Tam carae patriae quam nostri uiuimus ergo.
Pro dulci patria grande feremus onus.
PAX CIVILIS.
Horrida non quaeras funesti praelia Martis,
Regno pax requiem praebeat alma tuo.
VIRTVS BELLICA.
Intortam ualidis hastam uibrato lacertis,
Pro lege et patria fortia bella gerens.
FOEDERA.
Foedera sancta tuae fidei uiolare caueto.
Perfidiae poenas exiget ipse Deus.

sig.C2v
ANIMVS ERGA HOSTES.
Vincas non temnas hostem cui candida mens est.
Foedera cum nequam contrahe nulla uiro.
SOCIVS.
Pectore sincero carum uenerare sodalem,
Fictus amor peius quolibet hoste nocet.
CONSILIA MALORVM.
Effuge consilia, et consortia linque malorum,
Iustis unde uenit magna ruina uiris.
AFFECTVS ANIMI.
Pauper eris subito quem nunc fortuna beauit,
Si non affectus fortiter arte regas.
VOLVPTATES.
Pelle uoluptates foedas, crudosque dolores.
Haec etenim in praeceps pectora multa trahunt.
SVPERBIA.
Non tumidum stimulet uentosa superbia pectus,
Abdita cum nescis quid tibi fata uehant.
HVMANITAS.
Munere quo magis es claro Rhamnusidis auctus,
Vt tanto maior sis pietate stude.
RECTA RATIO.
Nil tentes quod non uera ratione probatur,
Sic potis es longas ire redire uias.

sig.C3r
FORTVNA ADVERSA.
Aduersis pressus noli succumbere rebus.
Summus fata Deus dura leuare potest.
ERVDITI.
Eximias urbes sapientia diua gubernat,
Fac sapienti ergo detur in urbe locus.
NOBILITAS.
Inclyta nobilitas summa uirtute paratur.
Huic igitur merito dignus habetur honos.
PATRIAE DEFENSORES.
Regnis et populis haud res preciosior ulla est,
Quam qui pro patria fortia bella gerit,
HOSPITES.
Hospitibus quandoque bonis qui iura negauit:
Huic equidem infensos arbitror esse Deos.
ADVLATORES.
Cedat ab urbe tua Gnato, palpoque dolosus,
Sub quorum lingua dira uenena latent.
PRAEMIA VIRTVTIS.
Vt stimuli sacrae uirtuti dentur acerbi,
Exornet dignos gloria digna uiros.
CONIVGIVM.
Vt Deus instituit naturae debita redde.
Quid sine mellifluis fructibus arbor erit?

sig.C3v
CONIVGVM CONCORDIA.
Cum pietate bonas iungat concordia mentes,
Vt sunt legitimo corpora uncta toro.
PATIENTIA.
Omnia sublimi tibi demittuntur olympo.
Si mala, si ueniant laeta ferenda, feres.
SORTE VIVENDVM.
Non una fundit sua munera Iuppiter urna,
O homo fortuna uiuere disce tua.
PARENS.
Splendida sis gnatis uerae uirtutis imago,
Nomina sic dulcis uera parentis habes.
NATVS.
Exprime magnanimi praestantia facta parentis,
Non aliter gnati nomine dignus eris.
FRATRES.
Viuite concordes, concordes uiuite fratres,
Coniunctos fasces frangere nemo potest.
PRAECEPTOR.
Inuidia peius nil totus continet orbis,
Tradito sincere quae tibi Musa dedit.
DISCIPVLVS.
Non secus ac pater est carus praeceptor amandus.
Hic mentem nutrit, corpus at ille fouet.

sig.C4r
DISCIPLINAE LIBERALES.
Exorna mentem studijs et rebus honestis,
Et mala pro patria plurima disce pati.
INDVSTRIA.
Languida praestantes corrumpunt otia reges.
Sis alacer membris menteque sanus eris.
IN VIRTVTE PERSISTENDVM.
Si bene cepisti, fausto omine perge, nec unquam
Te iuuet inceptam deseruisse uiam.
VLTIMA VITAE META.
Fata manent omnes, o terque quaterque beatos
In uera claudunt qui pietate diem.
AD CHRISTVM DOMINVM.
Summi gnate Dei uitae reparator et autor,
Tu rege consilijs pectora nostra tuis.
AD DISTICHA SVA.
Claudite nunc riuos, mea disticha claudite riuos,
Tibia septiforis grandius urget opus.
AD DANIAM.
Dania cara meis tua tempora cinge coronis.
Et tempus uati molle precare tuo.
FINIS.

sig.C4v
ORATIO PRAXITHEAE VXORIS
Erechthei apud Euripidem, quia dulcissime
de officijs patriae debitis disseritur,
conuersa a Philippo
Melanthone.
Si quis beneficium daturus est ciuibus,
Id gratius fit liberali pectore
Et sponte cum datur, Datum morosius
Lenteque, non habebit ullam gratiam.
Ergo uolens gnatam exhibebo patriae,
Vt fiat hostia pro salute publica.
Mentemque causae permouent graues meam.
Vrbs nostra multis antecellit caeteris,
Nequaquam enim confluxit huc ex dissonis
Confusa multitudo gentibus, gerens
Moresque naturasque dissimiles sibi:
Sed mater haec est una tellus Attica,
Stirpis uetustae ciuium, ex hoc quam solo
Mundi architectatrix creauit mens Dei,
Virtutis acres inserens stimulos satae.
Sed condidere urbes coloni caeteras,
Passim profecti dissitis regionibus,
Non congruentes mentibus, lusor uelut
Si discolores in fritillo misceat
Talos. At urbem quisquis externam incolit,
Vt in tigillo nodus asper eminens,

sig.C5r
Ceu tignum ad ordinem aedificij non quadrans,
Non ille mente ciuis est, sed nomine.
Nostra ergo pro patria, uerendis legibus,
Et constituta moribus bonis decet
Pericla adire et perpeti aerumnas graues,
Caussamque quare procreamus liberos,
Hanc esse praecipuam putandum est, ut Dei
Notitia luceat futuris seculis,
Semperque custodes sient superstites
Coelestium legum atque templorum Dei,
Qui in patria tueantur has res optimas,
Et disciplinam ciuium et mores bonos,
Non impia feritate deleri sinant,
Nec franget ullus hoc nostrum pectus timor,
Violare leges ut uelim sanctissimas,
Quae singulos prodesse patriae iubent,
Cum morte filiae unius periculo
Nunc liberari tota possit ciuitas.
Nam me docet numeratio, ut seruem magis
Quod plus uidemus esse, quam quod est minus.
Vnam domum labi, minus certe est mali,
Quam ciuitatem ruere totam funditus.
Si pro puella germen esset masculum
Natum mihi, bellumque forte posceret,
Ciues ut hostem dimicantes praelio

sig.C5v
Depellerent, num filium mortis metu
Recusem in aciem mittere? At uero mihi
Tales ego opto filios, qui fortiter
Et praelientur et uelint excellere
Inter uiros uirtute clari caeteros,
Nec sint in urbe ceu figurae inutiles,
Aut picta ceu simulacra parietes tenent.
Sed sepe matrum lacrymae cum filij
Arma induunt, animos eorum effoeminant.
Harum eiulatus atque mollia pectora
Non laudo, quibus ignaua uita carior
Est filiorum, quam decus pulcerrimum.
Et quae suis suadere turpitudinem
Audent, honore nec sepulcri et posteri
Mouentur adprobatione seculi,
Quod praedicat uirtutem eorum laudibus
Veris et immortalibus, qui patriam
Et templa protexere, nec mortis metu
Cessere nostris hostibus, nec sanguinem
Vitamque dubitarunt suam profundere.
Et filiae nostrae futura est gloria
Aeterna, si pro patria mortem oppetat,
Geminasque seruabit sorores unica.
Cedam ergo gnatam, ut fiat hostia ciuibus,
Non dico enim esse proprie unius meam,

sig.C6r
Nisi quod [qoud ed.] ex aluo meo ceu plantula
Nata est. At urbe perdita simul omnia
Perire nosque liberosque cernerem.
Sed dixeris, Extincta si sit filia,
Nos una in urbe sceptra deinde amittere.
Esto ferent ut fata, stirps tunc altera
In urbe nostra principem teneat locum,
Seruasse patriam maius est regno decus.
Denique uoluntas recta sit quod possumus
Praestare, legibus uolo sanctissimis
Parere, nec uiolare eas sciens uelim.
Et interim fruar bonis communibus,
Legum ordine, atque disciplina ciuium.
Quae me uolente nullus hic deleuerit.
Non sede stantem Palladam firmissima,
Laeuaque terrificos tenentem Gorgonis
Angues, mouebit, aut ab arctoa plaga
Eumolpus huc exercitum ducens ferum,
Aut barbarae gentis furor Thracensium.
Nec hostis hic trophaea figet uspiam,
Nullos triumphos hic aget, nec laurea
Victrice glorians superbe ornabitur.
Concedo ciues uictimam hinc abducite,
Vt salua sit uictrixque nostra patria,
Nam filiae uitae salutem publicam,

sig.C6v
Immota stat sententia, anteponere.
O Patria, utinam diligant te singuli
Ciues, ut hoc ardet meum pectus tui
Amore uero, si uoluntas Principum
Talis foret, tranquillior status tuus
Maneret, et motus domesticos mali
Ciere non possent, et hostes exteros
Arcere posset omnium concordia,
IOHANNIS FRANCISCI Ripensis
Elegia in natalem Iohan:
Georgij Vibergij.
Romani redijt nunc lux uigesima Martis,
Qua laeto et fausto sidere natus eras.
Hunc sine labe diem quondam celebrauit alumnus
Sulmonis clarus Naso Poeta, suum.
Phociaco uestes gestauit murice tinctas,
Virgineos ducens laetus in orbe choros.
Thespiadum retulit fragrantia serta sororum,
Dum premeret digitis fila canora suis.
Cum placidas tali tu sis productus in auras
Luce, decet clarum te celebrare diem.
Cum Nymphis faciles nunc exerceto choreas
Grataque mellifluae plectra moueto lyrae

sig.C7r
Pectore de tristi uigilantes pellito curas,
Quaeque decet Genio soluere, solue tuo.
Fac croceos cingas redolenti flore capillos,
Et pro natali suscipe uota die.
Autorem uitae gratis celebrato Camoenis,
Qui dedit ingenio flumina larga tuo.
Te nascente simul riserunt numina coeli,
Arrisit summo Iuppiter ipse polo,
Sidera laeta tuo placide fulsere sub ortu.
Vibrabant oculos coelica signa suos.
Scilicet in primo degebat cardine coeli
Erigones (mirum) fulgida stella piae:
Quae tibi doctrinae et uirtutis munera donat,
Et cultum uarijs artibus ingenium.
Sed Mars, heu, quarto cernens ex limine saeuus,
Vix bona concedit posse tenere patris.
Penniger ac Hermes pulcra de Pleiade natus
En, tua sollicito corda dolore grauat.
Extinctos flebis properata morte propinquos
Corrumpens lacrymis lumina saepe pijs.
Et monet ut caueas socijs secreta benignis
Credere, uel iunctis sanguinitate uiris,
Dilacerare tuam cupient sine crimine famam,
Qua nullum est toto maius in orbe decus,
In Stygiam uellent, si possent forte, paludem
Trudere, uel tali te lacerare modo.

sig.C7v
At Deus aethereus uerbo qui cuncta gubernat,
Cum petimus, precibus cedere fata iubet.
Cernis et in nona coniunctos arce seuerum
Falciferum, et placidum te Cytherea Venus.
Viribus ingenij talis coniunctio prodest.
Nascenti Bembo fulsit et iste situs:
Sed tamen inceptos non raro turbat amores,
Et mentes falsa suspicione mouet.
Hac coniuncta domo tibi pars feret optima quaeque
Fortunae, et meritis munera digna tuis.
Vt felix abeas peregrinos hospes in agros
Efficit: et longas ire redire uias.
Doctrinaeque auidum pectus tibi donat adesse,
Vt non nota alijs cernere multa queas,
Insuper undecima laeti regione triumphant,
Cynthia magnanimo cum Ioue Luna patre,
Hic nisi retrogrado discurreret ordine, certo
Adderet hic uitae commoda multa tuae.
Attamen in propria retrogradus arce triumphat,
Hunc laetus semper gaudet habere locum.
Ergo tibi placidae promittunt tempora uitae,
Larga promittunt aurea dona manu.
Sic coniuncta situ coelestia sidera fausto,
Significant uitae tempora laeta tuae.
Solue Deo grates, dubio nec credito casu,
Sed data consilio munera tanta Dei,

sig.C8r
Vtque regat uitam, facies ardentia uota,
Aeterno Christus de genitore satus.
Post etiam positis libemus pocula curis,
Laetitiae fons sit sed Deus ipse tuae.
Et citharam tenero nunc pollice tange sonoram
Effundens uarijs carmina blanda modis,
Sic facilis fiet, nisi me praesagia fallunt,
Pulcra puella mihi, pulcra puella tibi.
Transeat ille dies nobis sine nubibus atris,
Laetior ut redeat de bonitate Dei.
AD LECTOREM.
Secundum proprietatem Latinae linguae prius a
doctissimo uiro Ioachimo Camerario obseruatam, cauere
consueuimus consonantibus aspirationem addere,
ut in dictionibus carus, sepulcrum et similibus.
Charis, Phlegethon, Thetis, aliaeque uoces a Graecis
transcendentes aspirationem admittunt. Deinde otium,
uicium, felix, mistum, nanque, iandudum: non ocium,
uitium, foelix, mixta, namque, iamdudum scribimus.
Sed de istis, iudicium esto penes doctos,
quibus cognitae sunt rationes. Indoctos
admonuisse sat est, ne per imprudentiam
nostra scripta
immutent.