# This text is licensed under Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License (CC BY-NC 4.0)
#
# Dublin Core tags (https://www.dublincore.org):
# DC.author=Johannes Georgius Sadolinus Vibergius, Hans Jørgensen Sadolin (1528-1600)
# DC.title=Sylvae
# DC.bibliographicCitation=Ioan. Georgii Sadolini Vibergii P. L. Sylvarvm liber (Hafniae 1581).
# DC.publisher=Centre for Danish Neo-Latin, cdnl.dk
# DC.license=Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License (CC BY-NC 4.0)
# DC.language=la
# DC.issued=2023/10/25
# DC.creator=Johann Ramminger, j.ramminger@gmail.com
# DC.identifier=https://cdnl.dk/texts/Sadolinus_sylvae.htm
#

p.1
IOAN. GEORGII
SADOLINI VIBERGII
P. L. SYLVARVM
LIBER.
HAFNIAE,
Impressit Laurentius
Benedictus.
1581.

fol.2r
ILLVSTRISSIMO AC
POTENTISSIMO PRINCIPI ET
Domino, Dn. FREDERICO II. Daniae,
Noruegiae, Gottorum, Vandalorumque Regi: Duci
Slesuici, Holsatiae, Stormarie et Ditmariae:
Comiti Oldenburgij et Delmenhorstij:
etc. Domino suo
clementissimo:
Ioan. Sadolinus.
Magnanimos inter Reges, Friderice Secunde,
Optime Rex, gentis gloria summa tuae:
Cuius Iusticiam vesper miratur et ortus,
Et niueam sancta cum pietate fidem:
Qui pariter bello foelix, et pace beatus,
Regali monstras aurea sceptra manu.
Maiestate tua mea protege carmina clemens,
Et praebe studijs ocia grata meis.
Mente mea, certe, tua non labetur imago,
Donec in hoc aliquis corpore sensus erit.
Sique meis dabitur, ceu spero, vita Camoenis,
In laudes crescet pagina nostra tuas.
Ne_ve tibi desit nostrum, Rex inclyte, votum
Percipe quos edit casta Minerua sonos.
Reginae Sophiae viuas coniunctus, vt ipsa
Mater sit multis Regibus, ipse pater.
Nullus vestra dolor dulcissima gaudia turbet:
Nullo succumbant pectora vestra metu.

fol.2v
Flore sub aeterno vigeat dominatio vestra,
Pura qui colitis relligione DEVM.
Quos DEVS omnipotens defendit, curat et ornat,
His nullae fraudes, nulla pericla nocent.
Ille pios munit diuino numine Reges,
Et beat eximijs inclyta regna bonis.
Regia progenies hoc solo Principe floret:
Quid quod ab hoc vno munera cuncta fluant?

fol.3r
IOAN. GEORGII SADOLINI
VIBERGII P. L. SYLVARVM
LIBER.
DE PRIMORDIO
mundi.
Blandam moue testudinem
O Musa: nam cantabimus
Mundi vetustum exordium,
Primum et genus mortalium.
Florens ab aeterno Deus
Imaginem vidit suam
Christum ab aeterno seculo:
Perennis hinc est Spiritus.
Persona triplex dicitur
Haec Trinitas: vnus tamen
Deus, Pater cum Filio
Et Spiritu fertur sacro.
Qui verus et viuus Deus
In Trinitate fulgidus,
Rebus creatis omnibus
Inane depulit chaos.
Fundata tellus perstitit:
Purus supernas perque aquas
Mouit Dei se Spiritus:
Numen repleuit omnia.
Deo loquente, lumina
Sunt orta: nox vices suas

fol.3v
Tenere iussa, protinus
Clarae diei opponitur.
Vasti maris collectio
Certis locis diffunditur:
Circaque totam machinam
Coelum nitens conuoluitur.
Foecunda terra germinat
Forum decentem copiam,
Et graminum virentium,
Stirpemque cunctarum arborum.
Hinc Sole, Luna, stellulis,
Coelum coruscum pingitur:
Tempus vicissitudine
Iusta, per horas, labitur.
Alto volucres sub polo
Volant: aquis in vitreis
Pisces natant: et bestijs
Campi patent et syluulae.
Vidit Deus quae fecerat,
Opus probauit et suum.
Ad propriam autem imaginem
Humana finxit pectora.
Massa creatus terrea
Adamus est primus pater:
In cuius os flauit Deus
Sui vigorem spiritus.
De dormentis corpore,
Subtracta costa, masculi,

fol.4r
Ortum dedit foemellulae
Mandantis ad iussum Dei.
Carnem vir agnouit suam,
Suum professus sanguinem:
Connubium sanctum Deus
Florente sanxit hortulo.
Illis potestas omnium
Rerum datur: sed arboris
Scientiae boni et mali
Fructus negatur pestilens.
Serpens doloso foeminam
Lusit vafer sophismate:
Decepta fructu vescitur,
Partemque donat haec viro.
Formosus hei decor cadit,
Virtus cadit, cadit salus:
Squallor redit, redit lues,
Pestisque foeda criminum.
Fatum misellos territat,
Et moesta conscientia:
Hinc dira mors, hinc et Satan
Rictu minaci ostenditur.
Magnum nihil Deum latet:
Qui voce iusta prouocat
Hos criminosos: lumina
Vix tollere audent sordidi.
In foeminam vir conijcit
Crimen: sed haec exaggerat

fol.4v
Serpentis improbos dolos:
O caecitatem pectorum.
Furore iusto concitus
Deus, draconi perfido
Bellum cruentum nunciat,
Sortemque detestabilem.
Sic execratus inuidus [innuidus ed.]
Serpens manet: disrumpitur
Coelum: Dei gnatus venit,
Hostile qui terat caput.
O Christe salue, maximi
Proles Patris: nam tu satus
Homo Maria virgine,
Casum leuas mortalium.
Tu lumen es de lumine,
Et ex Deo verus Deus:
Infunde nostris cordibus
Pacem, quietem, gaudium.
Testudinem vero sacram
Repone Musa: nox iubet
Somno resolui: proinde
Sopore iam grato fruar.
VITAE HVMANAE DVCTVS
per nouem Septenarios, qui climacterici
nuncupantur.
Qvisquis aetates hominum laborat
Scire, clarorum legat hic virorum

fol.5r
Scripta: qua nunc nos etiam iocosa
Voce sonamus.
Paruulus nobis vocitatur infans
Donec implerit tremebundus annum
Septimum vitae, steterintque dentes
Ordine pulcro.
Tunc puer fertur tener et venustus,
Vsque quo septem geminentur anni:
Est et hac aetas rudior, magistris
Apta doceri.
Tertio crescens adolescit aeuo,
Vnde fert nomen: siquidem verenda
Signa pubescunt generationis
Numine dextro.
Inde cum ter septimus exit annus,
Barba vernabit iuueni thoroso:
Feruet haec aetas, nisi dirigatur
Lege Deorum.
Quinta quando aetas veniet, vir auctus
Robore insigni, Dominam fouebit
Blandulam, nec non thalami pudici
Pignora quaeret.
Sexta consurgit generosiori
Impetu: nam non fatuos leuesque
Approbat mores: animos at viget
Prompta seniles.
Septimam dant decrepitis cateruis
Plurimi: sed Musa decens Solonis

fol.5v
Hanc monet sanctae sophiae sacratam,
Tumque sequentem.
Qui potest nonum superare ductum
Septimi tractus, satis ille vixit,
Iamque maturus parat imminente
Morte resolui.
Seu sumus belli pueri senes_ve,
Siue versamur medio theatro,
Nos tuo Flatu rege, Christe, summi
Patris imago.
IN EFFIGIEM D. FRIDERICI II.
Inclyti Danorum Regis.
Effigies haec est Friderici vera Secundi,
Qui veteri traxit nomen et omen auo.
Iusticia populos et Relligione gubernat,
Imperio tenuit quos pater ante pio.
Illustri praestans vtriusque parentis honore,
Regia diuino pectore facta probat.
Tempore nam pacis constans, et tempore belli,
Regibus antiquis aequiparandus erit.
Templa, scholas, vrbes, pagos, pelagusque tuetur:
Et colit aeterni dogmata pura Dei.
Rex pie Christe, pium decora, rege, protege Regem:
Coetibus ac dona tempora laeta bonis.

fol.6r
DE VITAE HVMANAE
conditione.
Quando ego massam
Pondero nostram,
Nullius assis
Esse videtur.
Est etenim illa
Puluis agrestis,
Labilis vmbra,
Debile visum,
Ros pluuialis,
Flatus inanis,
Pluma volucris,
Fumus opacus,
Somnus anhelus,
Bulla caduca,
Fluxio vana,
Sulcus aquarum,
Transitus anceps,
Mobilis aura,
Putris arena.
Me tamen omni
Tempore, pulcre
Recreat illud,
Quod mea demum
Glorificanda
Carnea massa

fol.6v
Morte resurget:
Ac animai
Condecorata
Robore digno,
Sidera cernet,
Atque fruetur
Luce superna:
Quae bona gratis
Dantur ab ipso
Principe Christo
Rege Deorum,
Quem colit omnis
Terra, fretumque
Spirituumque
Mille phalanges,
Ac animarum
Millia multa,
Totaque vasti
Curia Coeli.
DE SVA IN DEVM
fiducia.
Nobilis hic sermo, vox haec iucunda relatu,
Hoc etiam dignum pectore dogma pio:
Quod Christus Iesus in Mundum venerit istum
Siderei linquens aethera clara poli:
Vt peccatores miseros saluaret, et ipsis
Iusticiae niueae munera laeta daret:

fol.7r
Quorum qui primum toto se corde fatetur,
Et mediatoris poscit et orat opem:
Ille equidem aeternae vitae dulcissimus haeres
Coetibus electis annumerandus erit.
Hac ego spe vixi, viuo, viuamque deinceps,
Inque mea propria carne videbo Deum.
REGVLA MINISTRI
Euangelici, ex dicto diui Pauli.
Esto fidelium typus
Sermone, contubernio,
Dilectione, spiritu,
Fide atque castimonia.
EADEM GRECE.
[gr.]
[gr.]
[gr.]
[gr.]
EADEM LATINE,
sed fusius.
Qvi Christi famulus cupis vocari,
Haec serua, meditare, et elabora.
Esto conspicuus typus piorum:
Sermonis sapientia nitesce:

fol.7v
Conuersare bonis bene et decenter:
Cunctos obsequio iuua benigno:
Praecellens ale spiritum modestum:
Rectam corde fidem foue tenaci:
Et lucens sine labe criminosa,
In vera trahe puritate vitam.
Haec serua, meditare, et elabora:
Sic Christi famulus potes vocari.
AD SANCTAM
Trinitatem.
Aetheris puri venerande Princeps,
Et maris terraeque creator idem,
Applica nostris precibus benignas
Sedulus aures.
Christe, resplendens Patris almi imago,
Virgo quem Mundo peperit pudica,
Nostra, consueta bonitate plenus,
Excipe vota.
Spiritus summi Patris atque Nati
Qui viges clarus celebri nitore,
Suscita nostras radianti amicus
Lumine mentes.
Trinus atque vnus Dominus Deusque
Qui cupis dici, miserere nostri,
Impia prorsus viciosa tollens
Crimina vitae.

fol.8r
Pelle fucosum Satanae venenum:
Dogma coelestis fidei reclude:
Daque Doctores placidos: piosque
Protege Reges.
Sic tibi dulces resonabit odas
Turba sanctorum vigilans virorum:
Sic tuas laudes pueri senesque
Concelebrabunt.
AFFLICTOS
consolatur.
Hem, quid gemunt sub impia Tyrannide
Iusti? nec vllum cogitationibus
Locum bonis dant? huc adeste: mens iubet
Vt pauca vobis subministrem dogmata.
Parui vorate temporis molestiam,
Vestramque sortem ferte fortiter, pij.
Iudex futurus mox in altis nubibus
Dabit videndum se tribunali sedens:
Tuba audietur: clara vox Archangeli
Sonabit: omnes se leuabunt mortui:
Stabunt boni ante Iudicem, et mali quoque:
Pronunciabitur statim sententia
Viuos in omnes atque in omnes mortuos.
Occulta tunc pandentur, atque ipsissima
Prodibit in lucis nitorem veritas.
Secreta quis tunc pectoris claudet vafri?

fol.8v
Eheu malignos quanta crux tunc comprimet?
Quantis boabunt impij clamoribus?
Victore Christo, congregatio sacra
Fruetur in Coelo perenni gaudio.
Haeretis? instat nunc Redemptor optimus:
Dat signa Coelum, terra, necnon et mare.
Parui vorate temporis molestiam,
Vestramque sortem ferte fortiter, pij.
HYMNVS EX PRECATIONE
Dominica.
Pater, creator onnium,
Qui lucido Coelo sedes:
Fac vt sacrum cunctis tuum
Nomen colatur gentibus.
Regni tui splendor decens,
Nec non potestas inclyta,
Per vniuersa fulgeat
Mundi potentis climata.
Fiat voluntas et tua
In Orbe terrarum: velut
Seruatur inter Angelos
In sedibus coelestibus.
Mortale corpus pascito
Victu petito, nec sine
Nos vrgeat dira famis
Nimis ferox vexatio.

fol.9r
Dimitte nobis debita
Sic nostra, ceu dimittimus
Toto suum nostris malum
Ex corde debitoribus.
Ne nos relinquens impio
Mundo, dolisque Daemonum,
Tentationes in graues
Incautulos induxeris.
Sed libera nos a malo,
Foeliciterque nos trahe
Ex hoc molesto vinculo:
Nam tu potens regnas Deus.
AMEN.
EADEM PRECATIO
Domini, alio metri genere
explicata.
O Pater, o Rex
Optime noster,
Cui sacra praebens
Aethera sedem:
Sit tibi sanctum
Nomen in aeuo,
Et tua late
Gloria crescat.
Adueniantque
Fac tua regna,

fol.9v
Et tua passim
Sceptra nitescant.
Hic tua fiat
Digna voluntas,
Sicut in alto
Fulget Olympo.
Commoda vitae
Quottidianae
Da bonus, et nos
Largus adorna.
Debita nobis
Nostra remitte,
Vt sumus ipsi
Pectore lenes.
Nos rege sancti
Lumine Flatus,
Ne male tentet
Nos grauis Erro.
Omnibus at nos
Deme periclis,
Atque perennem
Cede quietem.
EADEM SIMPLICI VERborum
contextu,
O Pater, in summo cuius dominatio Coelo:
Sanctificetur opusque tuum, Nomenque verendum.

fol.10r
Adueniat Regnum vero quo lumine fulges:
Fiat, vt in Coelo, tua, sic et in Orbe, voluntas.
Quottidianum hodie nobis tu suffice panem.
Et dimitte lubens ita nobis debita nostra,
Vt sua nos alijs peccata remittimus ipsi.
Ne nos inducas in tentatoria vincla:
Sed nos deme malo per libertatis honorem,
Haec rata sint: stat certa fides: hinc dicimus Amen.
DE SIMPLICITATE SACRAE
scripturae.
Scripturae sacrae pompam num quaeris inanem?
Simplicitatis amans Spiritus ipse Dei est.
Et simplex, virtus dulcissima, dicitur esse:
Estque fides simplex, quae valet ante DEVM.
IN BATRACHVM.
Batrache, quid grunnis? sacra quid psalteria pulsas
Vt retrahas Stygio mortua spectra lacu?
Quis deploratas animas educet ab Orco?
Panditur ad nullas ianua nigra preces.
Faucibus in Barathri saeuissima numina degunt,
Sacrifico quae non flectere ture potes
An fatuas profert leges Gortynius heros,
Qui premit imperio Tartara moesta graui?
Num Rhadamantus abest, apto qui carcere captos
Maiorem rigidus trudit in interitum?

fol.10v
Aeacus ecquid amat rapidas extinguere flammas,
Qui quatit horrenda stridula flabra manu?
Vltrices timida Diuae grassantur in vmbra,
Versantes tremulo dura flagella sono.
Gorgoneis prima est Alecto cincta colubris,
Verbere quae tristi terga profana secat.
Hanc sequitur iunctis canibus, clamore superbo
Poenas ingeminans, pallida Tisiphone.
Praebet et immensos scelerata Megaera dolores,
Claudit et ad vanas ostia furua preces.
Quid facient Lemures? triplici quid Cerberus ore?
Quid rota? quid vultur? quid grauis ira Dei?
Lazarus an minuit poenas Epulonis iniqui?
Quod Draco Taenarius sustulit, illud habet.
I nunc, et nugis ignauum decipe vulgus:
Et miseris fatuis somnia vende tua.
EXHORTATIO AD
pietatem.
Fac puer, haec imo disponas dogmata corde,
Me puerum rigidi quae docuere senes.
Effuge turpe nefas: siquidem Deus omnia cernit:
Illius ante oculos crimina cuncta patent.
Angelicamque puta tibi semper adesse phalangem,
Et iusto tecum stare ministerio.
Si quod opus turpi foedatum crimine patras,
Daemonis horrendi buccina dira sonat.

fol.11r
Approperatque grauem referens mors improba vultum:
Milleque demonstrant Tartara saeua cruces.
Tu vero Christi venerandum numen adora:
Ille tibi solus pandit ad astra viam.
Fac, puer, ista imo disponas dogmata corde,
Me puerum rigidi quae docuere senes.
PRECATIVNCVLA.
Nos rege summe Pater, qui numine cuncta gubernas:
Insere te nobis, tibi nos simul insere Christe:
Nosque foue viuo Verbo spirabile Numen:
Qui Deus es semper laudandus trinus et vnus.
DEVS BONORVM SERVAtor,
et idem malorum euersor
nuncupatur.
Sidera qui fecit, terrasque fretumque profundum,
Vnus et aeternus dicitur esse Deus.
Seruator fertur, miseros quia mitis in omnes
Eripit a Satana pectora moesta iugo.
Idem consumens, si nescis, proditur ignis,
Igne velut valido quod fera monstra cremat.
Si Seruatoris non curas numina blanda,
Fac rigidi timeas ignea tela Dei.

fol.11v
DE MORTE.
Iustorum mors est aeternae ianua vitae:
Per Christum Aetherium gloria tanta datur.
Prauorum mors est aeternae inceptio flammae:
Per Satanam Stygium tanta ruina venit.
DE DIVO CHRISTIANO [CHRITIANO ed.]
TERTIO, REGE D.
Res, quascunque Deus fecit, pulcraeque bonaeque:
Optima res vna est, et formosissima rerum,
Iusticia: Haec melior preciosa Iaspide, et haec est
Aurora nitida formosior: hanc siquidem qui
Sectatur, numero Diuorum dignus habetur.
In numero ergo bono iustus Rex viuit, agitque,
Nomine de Christi qui nomen amabile traxit.
Nam quid eo melius? quid demum sanctius vnquam
Dania, vidisti? sed iam superaddere plura
Haud dolor admittit, quo languida Musa laborat
Ob Regem amissum. Tu, Rex venerande, quiesce:
Expectaque diem, qua se tua membra leuabunt,
Integer aeternae carpas vt gaudia vitae.
Interea lacrymis sint haec decorata sepulcra,
Et gemitu nostro: flores diuina Camoena
Spargat honorificos: et amico Gratia vultu
Aspiciat famamque tuam, nomenque verendum,
Dania donec erit, Regumque potentia sceptra.

fol.12r
IN MAVSOLAEVM SANCTISSIMI
REGIS, D. CHRISTIANI
TERTII, MAGNIFICO REGIOQVE
APPARATV ROSCHILDIAE
CONSTITVTVM PIETATE
D. FRIDERICI II.
REGIS.
En, Christianus Tertius, qui floruit
Rex Daniae et Noruegiae illustrissimus
Et Vandalos Gotosque rexit Martios,
Ducisque celsi fulsit alto nomine
Holsatiae, Slesuiciae et Ditmarsiae:
Comesque et Oldenburgij et Delnhorstij,
Princepsque vixit plurimarum gentium
Septemptrioni quae propinquae victitant:
Nunc hoc sepulcro fert quietem amabilem.
Amabilis nanque omnibus viuens fuit,
Incinxit vt quem sanctitas, pudor, fides,
Et maximarum dulce Virtutum decus
In Rege possunt quae vigere maximo.
Augustus alter nempe seculi sui
Contempsit acres horridi Martis minas:
Pacique sanctae deditus vitam piam
Inter Camoenas duxit atque Gratias,
Quas ipse adornans donis saepe Regijs
Armisque purpuraeque prudens praetulit.

fol.12v
Leges et ille patriae bonas dedit,
Ac abrogauit iura non decentia.
Coetusque Christi candidatos Coelico
Curauit in primis foueri dogmate.
Nam, Biblicos quos nuncupant libros sacros,
Virum bonorum redditos industria,
Mandauit ipsos voce Danica legi
Et absolutos, et repurgatos bene,
Typisque formosis decenter editos.
Et ne deessent digna doctis praemia,
Quibus iuuentus incitaretur rudis
Ad artium et Virtutis aureum decus,
Theatra Musis condidit sublimia
Vrbs Hafniensis qua potenter subleuat
Altum cacumen in solo Selandico.
Nec illa tantum condidit, sed et probe
Stipendijs ornauit ac honoribus:
Et cum scholae sint certa seminaria
Verbi sacri, illas ampliauit plurimum
Et gratia et benignitate Regia.
Quid autem opus multis? honore viuidus,
Et mente clarus, ac opum ditissimus,
Se liberalem, se pium, se candidum
In diuites, in pauperes, in masculos,
In foeminas, Regnique in omnes ordines
Monstrauit vltro: quin et hic suauiter
Paruos puellos, et puellas paruulas,
Amplexus, artes ad bonas ipsis viam

fol.13r
Iussit notari: nanque ei curae fuit
Exempla Christi, maximi Regis, sequi,
Cuius vigebat omine atque nomine.
Sic adiuuans Ecclesiam, et Rempublicam,
Regem bonum, et se praebuit patriae patrem.
Tandem ergo Regna cum gubernasset sua
Per quinque ferme lustra sat foeliciter:
Fato receptus gratioso, spiritum
Transmisit in Coelos, vt inter Angelos,
Interque mentes lucidas splendesceret.
Aetatis annum tunc suae nouissimum,
Quintum atque quinquagesimum concluserat.
Nos Sole primo, Sole nos et vltimo,
Nos Sole summo, Sole nos et infimo
Nobis ademptum Regem, et optimum patrem
Ploramus, atque fata reprehendimus:
Vnaque cuncti casta vota soluimus,
Vt Christus ipse Regna nostra protegat,
Genusque clarum Christianj Tertij
Ornet fauore Coelico, et sequentibus
Det Regibus cor Christianj Tertij,
Diffundat et per cuncta Mundi climata
Nomen beatum Christianj Tertij.
DE MORIBVS ET
doctrina.
Corpora confirmat moderatio prouida morum:
Doctrina augmentum mens animusque capit.

fol.13v
DE DITMARSIAE, PER DN.
FRIDERICVM II. DANORVM
REGEM,
SVBACTIONE.
Rex, Regis almi filius inclytus,
Diuina Christi gratia quem pij
Ornat, chorus Coeli cui adhaeret,
Quemque colunt nitidae Camoenae:
Ditmarsios iam contudit horridos,
Gentemque duram vicit et in iugum
Danorum adaegit, quae retundi
Viribus haud valuit priorum
Regum. cruentum signum ego lustro nunc:
Nunc arma, feruens gens quibus intulit
Quondam grauem Danis pauorem,
Aspicio celebrem rapinam.
Gratam, o, rapinam Rex Friderice, Rex
Praestans corusci lumine spiritus,
Post strenuos tandem labores
In patriam rediens, reducis.
Nuper rebellis qui tibi restitit,
Submittit, en, se iam populus lubens:
En, te suum Regem salutat,
Teque suum Dominum veretur.
Viue o, potens Rex aetherij Dei
Fulgens imago, iusticiae decus.

fol.14r
Te vesper et te ortus celebret,
Atque tuos resonet triumphos.
Viue et Iohannes Dux pie et integer,
Dux viue, Adolphe, o Regia gloria,
Cum Rege claro militantes
Qui decus eximium parastis.
At vos sonate, o Danica flumina,
Vrbesque cultae, nomina Regia,
Bellumque honestum, donec alto
Sidera laeta polo nitescent.
Verum interim tu, Melpomene decens,
Laetare mecum, plectraque dulcia
Tange, et mero plenos culullos
Da mihi, vota Deoque funde.
Et vos, Amores, cingite suauiter
Vestrum Poetam floribus aureis,
Qui Regios orno triumphos,
Et patriam decoro vigentem.
AD DEVM OPT.
max.
Summe Deus, pater omnipotens, inuicte [innicte ed.] creator,
Cuius ad arbitrium secula cuncta fluunt.
Voce tua coelum, coelique Elementa mouentur:
Praeside te, Mundi vis operosa tremit.
Tu genios puros iusta ratione gubernas,
Qui coetum cingant nocte dieque tuum.

fol.14v
Quod fruitur vita, sine vita quodque resultat
Sole sub aetherio, te duce, robur habet.
Mortales placidos aeterno extollis honore,
In mentes fundens coelica dona pias.
Nostra tu caussa quiduis facis, optime Diuum,
Subque tua valida nos tegis vsque manu.
Me miserum, quod te talem, tantumque patronum,
Laeserim iners verbis criminibusque procax.
A pietate procul, tua spreui candida iussa,
Sectatus carnis gaudia stulta meae.
Arrisique malis, et laudans saepe profanos
Doctrinae antetuli dogmata vana tuae.
Ah pudet, et taedet, iuuenilia tempora nugis
Tradita fucosis, insipidisque iocis.
Lugeo me vinclis viciorum corda dedisse,
Collaque Tartario supposuisse iugo.
O miserere mei, DEVS, et me sordibus istis
Ablue per gnati vulnera sancta tui.
Mors etenim Christi mea certa redemptio fertur:
Solius Christi victima, vita mea est.
Euge meum pectus, curas depone sequaces:
Praesidio Christi nos Pater almus amat.
Nos Pater excelsus dilecti nomine Christi
Suscipit, et gremio sustinet ipse suo.
Quanta Dei bonitas homines illustrat et ornat?
Haec siquidem replet Solis vtranque domum.
Vni propterea, mortales, fidite Christo:
Profluit hoc medico gloria, vita, salus.

fol.15r
DE SEMINIS PROMISSIONE
facta Abrae, qui postea Abrahamus
a Deo est appellatus.
Dixit Abrae (qui post Abrahami nomine fulsit)
Ardua sublimis qui regit astra Deus.
Linque tuam patriam, notas et neglige sedes:
Conueniunt sorti non loca parua tuae.
Nam tibi monstrabo terram cultamque bonamque
Qui gentem in magnam multiplicandus eris.
Te mea continget benedictio, tuque tenebis
Eximium nomen, magnificumque decus.
Fortunatus eris: viuent et sorte beata,
Qui placide dicunt candida verba tibi.
Execrabilibus gens diris praua peribit,
Quae iacit in nomen turpia probra tuum.
Stirpe tua foelix omnis generatio surget
Per sementiferi climata cuncta soli.
Haec Deus: expleta est promissio: viuite laetj,
Mortales: Christum nam bona verba notant.
Ille Abrahamiada prognatus Virgine regnat,
Scilicet aeterni mens et imago Patris.
Salue nate Dei, per te cognatio quaeuis
Humani generis glorificata viget.
Tu Patriarcharum luces nitidissima stella:
Cordibus et nostris lux veneranda manes.
Sis foelix, placidumque tene, Rex optime, regnum:
Subdita sintque tibi sidera, terra, fretum.

fol.15v
DE PROMISSIONE ISACO,
Abrahami filio,
repraesentata.
Isacus excellens Abrahami gnatus, amore
Clarus erat sancto conspicuusque fide.
Ad quem dignatus DEVS aurea fundere verba,
Hoc laeto sensu quam reuerenter ait.
Isace, sis animo forti: nam stirpe beata
Consurgens, foelix et benedictus eris.
Quam nitidi fulgent rutilantia sidera coelo,
Quando tenebrosae noctis aguntur equi:
Tam tua multiplici numero tibi germina sese
Spargent, per multos glorificanda gradus.
Perque tuum semen populus saluabitur omnis,
Et gentes cunctae quas globus Orbis habet.
Haec Deus: o, memori sacra dogmata mente repone,
Quisquis honorificae dona salutis amas.
Non volitans leuibus dulcis promissio ventis,
Pondere legitimo digno et honore caret.
Nanque Abrahamiada natus de Virgine Christus,
Aeterni complet fulgida dicta Patris.
Isacidum salue genus, o suauissime Christe:
Tu nobis princeps Rexque perennis ades.
Tu facis vt nobis magni promissa parentis
Eniteant claro lucidiora die.
Transibit coelum, tellus opulenta fatiscet:
En, perdurabunt dogmata sancta DEI.

fol.16r
DE PROMISSIONIS
renouatione Iacobo Isaci filio
declarata.
Isacides Iacobus erat constansque piusque
Versabatque sui dogmata sancta patris.
Huic quoque declarata Dei promissa fuere
De Christo, per quem gloria nostra nitet.
Vidit enim scalam e terra contingere coelos:
Hac vero Angelicos ire redire Choros.
Parte stetit summa Deus: et sic ore locutus,
Patris auique tui sum Deus almus, ait.
Hunc tibi do, stirpique tuae, quem conspicis, Orbem:
Tuque pater magnae posteritatis eris.
Ex te tot venient populi, quot littus arenas
Eiectat: siquidem, tu quoque clarus ages.
Solis ad occasum, te fundes Solis ad ortum:
Sit tua subque Euro, subque Aquilone, domus.
Perque tuum semen populus saluabitur omnis,
Et gentes cunctae quas globus Orbis habet.
Laetus ob hoc dictum fudit pia vota Iacobus,
Optauitque tuos, Christe, videre dies.
Vidit, et excelso gestauit pectore Christum:
Christum, qui sancta, SILOHA, voce fuit.
Vtpote, qui missus vasti de culmine coelj,
Naturam humanam sumere promptus erat.
Salue igitur veteris pulcherrima stella Iacobi:
Salue, Christe DEVS, nosque benignus ama.

fol.16v
IN PICTVRAM ABRAHAMI
sacrificaturi.
Cum Deus omnipotens Abrahamum tentat, et illi
Visus erat sobolis spem resecare datae:
Tunc Patriarcha tulit constanter coelica iussa,
Nec cessit vecors addubitante fide.
Extructas igitur gnatum sistebat ad aras,
Vt fieret summo victima grata Patri.
Iamque ensem iugulo pueri intentabat: at ipsum
Retrahit a coeptis Angelus ipse Dej.
Succedensque aries, curuis qui cornibus haesit
Vepribus, acceptum redditur antilutron.
O senis egregium facinus, roburque probandum,
Qui se subiecit, voce animoque Deo.
Quisquis es, exemplum serua memorabile: nec tu
Diffide aeterni de bonitate Patris
Nullum namque DEVS fallit: sed iustus et aequus,
Iuxta promissum, pectora fida iuuat.
DE VINEA
EVANgelica.
Si tibi sit cordi gratissima vinea Christi,
Ocia profliga, desidiamque fuge.
Nam DEVS ingenuos vult et probat ipse labores:
Ipse laboranti praemia digna refert.
Nec tamen in meritum proprium confidere fas est:
Ex bonitate Dei munera cuncta fluunt.

fol.17r
DE FRIDERICO II.
Danorum Rege, et SOPHIA
Illustrissima Regina.
[gr.]
[gr.]
[gr.]
[gr.]
[gr.]
[gr.]
DE PASCHATE.
Huc ades Aoniae, cultissima turba, coronae,
Quae colis Hafniacae docta Lycaea scholae.
Pande oculos animae laetos, pia pectora pande,
Carminis vt capias pondera vera mej.
Non ego canto iocos Veneris, non pocula Bacchi:
Non celebro Martis bella cruenta trucis.
Friuola non scribo vani ludibria Mundi,
Intentus nugis, crasse Epicure, tuis.
Materiam vates istam sectentur inanes,
Vulgaris famae quos rapit aura leuis.
Vtiliora tibi tradam, studiosa iuuentus:
Mentem adhibe: paucis mystica magna canam.
Paschatos, ecce, sacri colimus memorabile festum,
Quod populo Ebraeo magno in honore fuit.
Transitus hac equidem diuinus voce notatur,
Sancta velut nobis prodere lingua potest.

fol.17v
Nominis et ratio monstratur Mose docente,
Quo maior veterum nemo Propheta fuit.
Nam Phariam tristis gentem cum poena maneret,
Irati gladio percutiente DEI:
Transijt, et minime nocuit ferus Angelus illis,
Quorum erat agnino tincta cruore domus.
Signari siquidem DEVS isto sanguine postes
Iussit ab his, veniam qui cupiere sibi.
Et quia signatas prostrator nuncius aedes
Transijt, est dictus Transitus iste dies.
Quis canet Aegypti cladem, quae nocte sub illa
Visa est inuisum debilitare genus?
Electae quisnam resonabit gaudia stirpis,
Numinis inuicta multiplicata manu?
Nam DEVS ad poenas prauorum est saeuus et acer:
Vota ad iustorum mitis amansque venit.
Regula iusticiae iubet hoc immota: quis vnquam
Impium et iniustum dixerit esse DEVM?
Ergo DEI meritum memori plebs pectore seruans,
Annua paschali nomine festa parat.
Hinc agni exorta est mactatio, lege iubente
Antiqua, populo quam DEVS ipse dabat:
Quo sacramento plebs est edocta, quod esset
Nobile diuinae pignus amicitiae.
Namque DEVS iustos ornat, signoque decoro
Monstrat se sanctis coetibus esse DEVM.
Coetibus esse DEVM sanctis se monstrat amicum,
Syncerum, verum, munificum atque bonum.

fol.18r
Nec satis hoc: siquidem, mysteria plura supersunt,
Quae nos de recta relligione monent.
Agnum ergo esuri paschalem, lege modesta
Congressus certos constituere sibi:
Vnde monebantur sacro se foedere iungi,
Qui veri dici plebs voluere DEI.
Quid, quod et haec agni mactatio rite docebat
Quod Christus Dominus victima vera foret?
Solus enim CHRISTVS totius crimina Mundi
Portauit, quando mortis adiuit iter.
Solus caesus erat nostro pro crimine: solus
Sanauit propria vulnera nostra nece.
Solus morte sua diuinam sustulit iram,
Et pariter nobis contulit omne bonum.
Solus morte sua rabidum compescuit Orcum,
Et Furias omnes, Tartareosque dolos
Solus Olympiacam Victor sublimis in aulam
Ascendens, Coeli regia sceptra tenet.
Solus honorandus mediator, et arbiter aequus
Viuit, et aeternus noscitur esse DEVS.
Nomine quo festum nos et paschale parantes,
Tollimus in sanctis iubila laeta choris.
In templis, et sub tectis, Regumque theatris
Passim de Christo carmina grata sonent.
De Christo Iesu cantentur carmina grata:
Quis Christi Iesu nollet amare decus?
Hic est ille agnus, qui prima ab origine mundi
Caesus erat, lapsas vt releuaret [releuares ed.] oues.

fol.18v
Hic est ille agnus, cuius nos sanguine loti,
Ante DEVM verum stirps generosa sumus.
Hic est ille agnus, nobis qui pandit Olympum,
Summo qui dedimus nomina nostra DEO.
Hic est ille agnus, quem qui veneratur amatque,
Nullo concutitur corripitur_ue metu.
Hic est ille agnus, spes et victoria nostra,
Qui DEVS ex patre est, matreque verus homo.
Christe DEVS salue, salue pie Christe, tuosque
Aspice, qui summi nomina Regis habes.
O vtinam cantu digno celebrare liceret
Virgineam stirpem, progeniemque DEI:
Harmonicis non me superaret vocibus Orpheus,
Nec Linus argutae nobilis arte lyrae.
Terpander non me, nec Arion clarior esset,
Pierio quamuis magnus vterque choro.
Sed mihi nec venae, nec linguae copia tanta est
Principis vt tanti condere gesta queam.
Mortali siquidem maiestas coelica captu
Altior est: capiet quis ratione DEVM?
Ergo fide sola Regem excipiamus ouantem,
Dicere quem digne nulla Camoena potest.
Sancta fides Christo fruitur, Christique fauore:
Omnia perrumpit sydera sancta fides.
Hac ope qui Christi celeberrima munera quaerit,
Fortunamque suam ferre scit, ille sapit.
O bene foelices, quos victor Christus adornat
Aeternis opibus, perpetuisque bonis.

fol.19r
AD CHRISTVM
seruatorem.
Christe DEI Fili, moderator et arbiter Orbis,
Et dirae Necis inclyte victor,
Aspice nos miti vultu, gratoque fauore,
Vt tibi pectora nostra probentur.
Daque tuis vt sit mandatis consona vita
Nostra: sed et fac dogmata falsa
Spernamus, Patremque tuum metuamus amanter
Carmina grata voce sonantes:
Reddentesque probo non fictum pectore votum,
Cum Patre te pie Christe, canamus:
Et veluti Patrem, veluti, te Christe, sonamus,
Sic Flatum concede perennem
Noscamus: nam tu Deus vnus, tuque triformis,
O Pater, o Fili, o pie Flatus.
Non aliud, certe, est lato sub sidere nomen,
Nec Coeli super astra, colendum.
Da, tibi synceri iustum praestemus honorem,
Horrendumque scelus fugiamus.
Fac quoque Rectores nostros, famulosque paresque
Pectore fido semper amemus.
Sic tibi (sideria qui maiestate refulges
O Deus optime maxime) coetus
Hic noster meritas in laudes ora resoluens,
Hymnos et sacra carmina panget.

fol.19v
EVCHARISTICON IN
Sanctam Trinitatem.
Soli Deo victoria,
Soli Deo potentia,
Soli Deo sit gloria,
Et nunc et omni tempore:
Qui trinus ac vnus polum,
Qui trinus ac vnus solum,
Qui trinus ac vnus fretum,
Fecit, tuetur et regit:
Respublicas qui protegit,
Ecclesiamque colligit,
Pijsque se totum ingerit
Virtute magni numinis:
Qui Daemonum versutias,
Mille et dolos sophisticos,
Nec non minas Tyrannicas,
Damnat, coercet, proterit.
Dulcis Pater, Fili Patris,
Visque vtriusque Spiritus,
Coelestibus fac nos choris
Frui perenni gaudio.
AD LECTOREM.
Si bona quae scripsi, Christum laudato datorem:
Sin mala, fer genium, lector amice, meum.

fol.20r
DE VSV COENAE
Dominicae.
CHRISTE, qui corpus tuum
Sub pane verum porrigis,
Et omnibus verum tuum
Vino propinas sanguinem:
Peccata nostra delue,
Noster Patrone candide,
Iustosque nos pronuncia
Rex et sacerdos maxime.
Vt panis ille sumitur
Qui nos benigne recreat,
Sic corporis sancti tui
Nos recreet potentia.
Ceu vina grata sumimus
Quae leniunt mentes bonas,
Sic sanguinis sancti tui
Nos recreet potentia.
Minor quidem sum quam queam
Ad te, patrone, scandere:
Si iuueris meam fidem,
In te quiescam suauiter.
At interim coenae tuae
Laeta fruar dulcedine,
O Christe Rex fidelium,
Pastorque noster vnice.

fol.20v
PRO CASTI AMORIS
inspiratione.
Principum Princeps, Deus o Deorum,
Corda qui grato releuas beata
Spiritu, iusta reprobasque flammas
Lege coerces:
Flaminis donum rogo gratiosi
Ingeras oro mihi: tu benignus
Laeta iustorum decoras iuuasque
Vota virorum.
In meum pectus lepidos calores
Transmoue, vt sancto tepeam fauore:
Quem Deus blandus regis, ille sacro
Flagrat amore.
SVAM IN SACRARVM LITErarum
studio negligentiam
deplorat.
O Deus magni fabricator Orbis,
Dux Ducum, Rex o generose Regum,
Dexteram cuius metuit colitque
Vesper et ortus:
Te peto supplex, stabilique corde
Vota proponens cupio iuuari:
Heu mihi si non tua gratiosus
Lumina pandas.

fol.21r
Est tibi iusti fateor furoris
Caussa: nam nugis leuibus tumescens,
Iussa neglexi tua, nec notaui
Dogmata sacra.
Ah precor mitem, Pater alme, praestes
Te mihi: duram quis enim ruinam
Non trahet, si non rabiosa cedat
Iudicis ira?
Tu Deus, non vis homines perire
Quos mouet facti dolor, et Patrono
Dediti Christo, veniam fideli
Corde precantur.
Ergo sis mitis mihi confitenti
Crimen admissum: Deus omnis in te
Fixa spes haeret mea: me guberna
Flamine sancto.
Turba te transfer procul hinc maligna:
Improbo nec me studio retunde:
Audijt vocem gemitumque nostrum
Rector Olympi.
DE APPELLATIONE
Regni Daniae.
Dan primus princeps nostris regnauit in oris,
Scriptorum veterum ceu monumenta monent.
Et ratio tituli pulcra est, si credis Ebraeis:
Dan siquidem iudex dicitur ore sacro.

fol.21v
Hinc populi Dani, censore Melanthone, fulgent
Iudicio celebres conspicuique viri:
A veteri nam Rege sito primoque parente,
Inclyta praecellens Dania nomen habet.
Doctiloquis Graijs est Dan quoque Iuppiter ipse:
Zeus idem est et Deus profluit vnde Deus.
Inde patet nostrae, sublimi nomine, gentis,
Condita iudicio Danica regna Dei.
I nunc, et nomen Danorum nobile ride,
Quj legis impuri sordida scripta Gothi.
AD DN. NICOLAVM KAAS:
Regium Cancellarium.
Nicolee, illustris Cosorum gloria, salue:
Dignus enim es summo laudis honore frui.
Non modo formoso te corpore plena beauit
Lex genij, et stirpis vis generosa tuae:
Mens quoque clara tibi est, rerumque inuentio docta
Excitat ingenium iudiciumque tuum.
Inde tuam decorat prudens facundia linguam,
Vt nostri Nestor temporis esse queas.
Et tua ceu pietas populis est cognita multis:
Sic tua vox Musis perplacet atque DEO.
Ista equidem norunt omnes, iuuenesque senesque
Nam cui non Virtus est bene nota tua?
Me quod et ornaris, grates tibi soluo perennes,
Par merito quamuis gratia nulla tuo est.

fol.22r
Sed gratum iuuat esse tamen, vir magne, Poetam:
Nam coeli Domino pectora grata placent.
Et tua maiori redeat si gratia fructu,
Quod fieri semper nostra Thalia rogat:
Laeticia insurgam dulci, positoque dolore,
Aonia cithara glorificabo DEVM.
Non tamen argentum nobis donabis et aurum:
En, mea non istas Musa requirit opes.
Voce tua Regi me commendare memento:
Meque probis prudens conciliato viris.
Lingua boni doctique viri preciosior auro est,
Vtpote quae regitur mente et amore DEI.
Hinc pax et requies oritur, Regumque fauores:
Hinc ad mortales commoda mille fluunt.
DE DVODECIM ANNI
mensibus.
Ianus vt ancipiti facie est, ita respicit anni
Elapsi finem, principiumque noui.
Februus insurgens noctis bene contrahit vmbram,
Luceque producit nobiliore diem.
Martius insigni stat veris honore colendus,
Hyberno quamuis frigore saepe riget.
Aprilis tenui tellurem gramine vestit,
Et virides syluas ornat odore nouo.
Maius flore suo iuuenes nymphasque coronat,
Hosque pijs gaudet consociare choris.

fol.22v
Iunius aestiuo flagrans feruore coruscat:
Plus tamen ille calet quem grauis vrit Amor.
Iulius ingreditur cum saeua canicula regnat:
Ne tibi sit damno scella proterua, caue.
Augustus tribuit Cereris largissima dona,
Delicijsque sacris horrea laeta replet.
September fructus Autumni promit opimos:
Vt Veneri placeas da poma, pyra, nuces.
October mustum, maturaque vina ministrat:
Exultent famuli, Bacche iocose, tui.
Turbidus Aeolio fremit, ecce, furore Nouember:
Arida flammiuomis ingere ligna focis.
Horridior turget, Bruma reboante, December:
Vim tamen hanc ignis, Musica, vina, premunt.
CIRCVLVS ANNVVS,
IN QVO IVXTA SYLLABARVM
numerum dies
designantur.
IANVARIVS HABET DIES
XXXI.
LEX puero stat: LVX micat aurea gentibus ipsis:
Mollificat durum pia PAVlum gratia Christi.
FEBRVARIVS XXVIII.
Mos MAriam priscus puras exornat ad aras:
Inclyta sublimi fert PEtrus dogmata sede.

fol.23r
MARTIVS XXXI.
Coelica iussa Dei tonat ore GREgorius alto:
Summi vox Patris castam MAriae replet aluum.
APRILIS XXX.
Eminet AMbrosius clarus mitraque pedoque
Tu rigido stas, magne GEorgi, strenuus ense.
MAIVS XXXI.
Signa CRVcis roseo madefecit sanguine Christus:
Martyrij laudem tenet VRbanus speciosam.
IVNIVS XXX.
Floridus insequitur generoso pectore VItus:
Mirifico partu se BAPtistes quoque prodit.
IVLIVS XXX.
En, MAriam pietas loca per montana gubernat:
Sternitur ob Christi constans Iacobus honores.
AVGVSTVS XXXI.
PEtrus erat vinctus, pius est LAVrentius assus:
Demitur eximio sacrum caput, ecce, IOanni.
SEPTEMBER XXX.
AEgidius sequitur, MAriae tum prominet ortus:
LAMberto socium praebet se flammeus ALES.
OCTOBER XXXI.
Exemplum niueae vitae DIonysius adfert:
Tu das LVca piis etiam tua scripta legenda.

fol.23v
NOVEMBER XXX.
Praesulis officio nitidus MARtinus habetur:
Hac se sub serie CLEmentis nomina promunt.
DECEMBER XXXI.
Emergunt sacra NIcolei castaeque LVciae:
Nobiliora tamen sacra CHRISTVS natus adornat.
DE MOTV SOLIS PER DVODECIM
signa Zodiaci.
Cvm pater exurgit bis quino lumine Ianus,
Vrnigerum puerum Delius augur adit.
Post gelidum Brumae tempus Februarius infert
Pisces lustratos lumine, Phoebe, tuo.
Trux Aries Clarium comitatur in aethere regem,
Tempora cum veris Martius alma trahit.
Cornigerum ducit Taurum Pataraeus Apollo
Aprilis quando vernat honore nouo.
Maius amat Geminos, ipsos vbi clarus Agyleus
Munere conspicuos lucidiore fouet.
Cynthius aestiferi tangit caua brachia Cancri
Dum nimis aetherio Iunius igne calet.
Aurea Cyrrhaeus scandit dux terga Leonis,
Iulius arctatos cum iubet ire dies.
Virgine laetatur nitida Latonius heros,
Augusto gratos dinumerante dies.
Pomiferum autumnum quando September adornat,
Thymbraeo regitur pendula Libra Deo.

fol.24r
Mortifero vngue minans, Octobri mense retentat
Solis anhelantes Scorpius acer equos.
Imbribus insanis ventisque fremente Nouembri,
Arcitenens Chiron te, Tegeaee, tenet.
Per Tropici currit Capricorni sidera Titan,
Quando gelu canus triste December alit.
AD D. IOHAN. FRANCISCVM,
Medicum, de locis Iutiae.
Vatum, Iohannes, optimorum gloria,
Nostraeque fama Daniae:
Qui dulce docta pharmacum misces manu
Hippocratis magni comes:
Profectione vade laeta in Iutiam,
Terram bonis foetam viris.
Terram vocatam Daniae peninsulam,
Armis equisque fulgidam.
Quam Cymbriam dicunt Poetae plurimi
Non friuolis rationibus,
Cymbros quis autem nescit olim in maximam
Romam fuisse strenuos?
Sed missa sint haec: et locis te Iutiae,
O docte vir, fac recrees.
In natione dum manes hac inclyta,
Vrbes videto nobiles.
Gaudebis ipse patria primum tua
Riparum amica nomine:

fol.24v
Ripis beatis quae renidens, aspicit
Vastum Britanniae fretum.
Hinc elabora ciuitatem cernere
Viberga monte quae sacro
Quondam [Quandam ed.] vocata est: moenibus nunc additis
Fertur Viburgum ab incolis.
Hic natus infans aureum Solis iubar
Vidi fauente numine:
Cognominatus vnde sum Vibergius
Inter Poetas Daniae.
Iam caeteras accede terrae Iuticae
Vrbes calore libero.
Coldinga multo se nitore fulgidam
Amabilis subinferet.
Huic Vetla (quidam quam Viellam nominant)
Addatur oppidum elegans.
Arrhusiam quis est potens contemnere,
Aut eminens Randrusium?
Natale matris optimae meae solum
Schiuam vetustam diliges.
Alburga prisca stat fide pulcherrima,
Et vrbs vetusti Lymici.
Non praeteribis Horsenae et ciues Nibae,
Nec incolas Hobrouiae.
Quid Varda, Ryda, Scaga? quidque Heringia
Et plura si sint oppida?
Nam multa delet, multa mutat et nouat
Mirabilis sors temporum.

fol.25r
Et sicut aestas ac hyems frequentibus
Se proritant anfractibus:
Diesque noctem et nox velut clarum diem
Fugare crebro cernitur:
Aetate sic aetas solet propellier,
Gentemque stirps noua excipit.
Nil est perenne praeter aeterni DEI
Nomen, decus, potentiam.
Probatur inde sancta virtus et fides,
Amorque carae patriae.
Amore tellus ergo te suauissimo
Fouebit, Vrbes dum vides
Priscas nouasque Iutiae. Sed heus, caue
Pagos decentes negligas:
Quorum referre si liberet nomina,
Quis finis esset carminj?
Quod ipse prudens linquo, tu considera
Amice iucundissime.
Quid flumina atque amnes canam, quibus sitis
Siccis leuatur faucibus?
Hic Schirnus est pulcher, nitensque Truzius:
Hic Anza, Gloros, Fuldula.
Hic temperato gratiosus frigore
Decurrit acer Gudius.
Piscationes vnde sunt vberrimae,
Vsuque foelicissimae.
Venationes si petes, castissimam
Mentem Dianae consule.

fol.25v
Cerui dabuntur atque damulae leues,
Leporesque quam celerrimi.
Sed ne feroces te lupi perterreant,
Tecum feres venabulum.
Istis peractis redde te Musis tuis,
Aut plena sume pocula.
Testudinis_ue blandae plectra percute
Inter potentes Gratias.
Aut arte docta iunge te mortalibus
Bonis, bonum per pharmacum.
Donum Deorum est ars benigni Apollinis,
Morbos graues quae mitigat.
Mortem quis autem pellet? haec Reges rapit
Et densa plebis agmina.
Vitam heu fugacem: sed tamen famam virum
Musae sacrae custodiunt.
Miraris istud, forte, scribendi genus,
Vatum o decus clarissimum?
Ne turbet ista te, oro, cogitatio:
Nam trita doctis hac via est.
Sic Martialis Liciano scripserat,
Ipsius vt produnt libri.
Lusere multi sic: sed est dandus modus
Et finis his ineptijs:
Ineptiarum si tamen loco capis
Nouus labor quod expolit.
Iam vade, frater optime, ac reuertere
Et corpore et mente integer.

fol.26r
Hoc mecum Iuarus Bartholinus, temporis
Nostri decus, desiderat.
Desiderant hoc quos amor sanctus fouet
Virtutis, et Libethridum.
O quanta res est casta vota soluere
Pro commodo boni viri.
Quae vota fiunt ex pudico pectore,
Haec summus approbat DEVS.
Precesque purae, et ad polum tensae manus,
Irata placant Numina.
AD EVNDEM IOHANNEM
Franciscum, Poetam et Medicinae
Doctorem.
[gr.]
[gr.]
[gr.]
[gr.]
[gr.]
[gr.]
[gr.]
[gr.]
IN IMAGINEM
Seruatoris.
Lux ego sum Mundi: qui me sectatur amatque,
Splendidus aeterna lucis honore manet.

fol.26v
AD D. PAVLVM MATTHIAM,
Episcopum Selandicum.
Paule decus nostrum, doctorum Paule virorum
Gloria, laus patri, candide Paule, tuae:
Esse meas aliquid nugas si forte putabis,
Ex candore animi iudicium illud habes.
Ipse equidem video quam si sit mihi curta supellex:
Non tamen iccirco prorsus egenus ero.
Aspicito corpus, magnos non inter habebor:
Me neque tu minimis annumerare potes.
Sed commendabor mediocri, Paule, statura,
Quantumuis paruis proximus esse queam.
Sic ego misceri magnis non opto Poetis:
Nec dabitur Musis infimus ordo meis.
Si mediocris ero, satis est: licet vltimus ordo
Nobilium Vatum me quoque, Paule, iuuet.
Dant Dij, dant homines, dant denique, Paule, columnae,
Vt Maro si non sim, sim Sadolinus ego.
Legitimas intra qui nouit sistere metas,
Hunc reor egregium conspicuumque virum.
AD AMICVM
qvendam.
Ad coenam venias, veterem nec linque sodalem:
Non ego te potu, non onerabo cibo.

fol.27r
Vini aliquid sumes, comedes pira, poma, nucesque
Non alia pompa coena parata mea est.
Me quoque conuiuam tu si quandoque vocabis,
Da modicum vini, da pira, poma, nuces.
Grata meae veneri sunt isthaec dona, meoque
Poma placent genio, sunt quoque grata pira.
AD ACADEMIAM
Hafniensem.
Si me commendes, o sancta Academia, Regi,
Laudem qui summam temporis huius habet:
Ingenio genioque meo mox vita redibit,
Multis quae lacrymis languida facta dolet.
Nam quanto fueris varia sublimior arte,
Quoue magis membris condecorata tuis:
Tanto ego maiori fortuna laetus abibo,
Et magis hoc diuum munere firmus ero.
Te reuerenter amo, matrem ceu gnatus honestam:
Cultorem redama, mater amica, tuum.
Mentibus affectus mites DEVS indidit ipsis,
Alter vt alterius noxia damna leuet.
Auxilium [Auxilum ed.] quicunque negat mortalibus, ille
Ingratus magno dicitur esse DEO.
DICTVM SYRACIDAE.
Grata Deo ac homini tria sunt: concordia fratrum,
Pax vicinorum, coniugijque fides.

fol.27v
IDEM FVSIVS.
Avrea dilectos iungens concordia fratres,
Natura quos lex indubitata ligat:
Vicinosque fauor cum consuetudine dulci
Qui decorat, nullo concomitante dolo:
Connubialis amor, quo foemina fida marito,
Virque suae vxori certat honore pari:
Haec tria grata DEO sunt, et mortalibus aequis,
Syracidae veluti dogmata sancta monent.
AD D. IACOBVM GEORGIVM,
fratrem, de victoria Dauidis
in Goliam.
Dauidis memorabilem
Pugnam, frater amabilis,
Iucunda cithara canam,
Deuictumque Goliam.
Hic vastus, ferus, impius,
Ortus gente Philistida,
Israeliticos duces
Infami ore momordit.
Tanto nemo fuit manu
Ausus congredier viro:
Quid, quod defuerint quoque
Regi corda Sauli?
Sed mens Isaidi bona
Effulsit subito: nec est

fol.28r
Passus scommata spargere
Dirum impune gigantem.
Rex ergo iuueni aerea
Muniuit galea: dedit
Ensem cum clypeo: sed hic
His non sufficit armis.
Deponit rigidum tener
Pondus militiae: pedum
Sumit, quo patrias oues
Pastor rexerat ante.
Hinc aptat lapides leui
Fundae quinque volatiles:
Confidensque Deo capit
Recta robora mentis.
Contra, terribilis gigas,
Ingens, totus et aeneus,
Paruum Iudaicae domus
Salse ridet alumnum.
His et vocibus insolens
Inquit: quo baculus tibi?
Men' censes, fatuus, canem
Ista fuste premendum?
Horrendis simul intonans
Dictis, huc, ait, huc age:
Carnem mox canibus tuam
Tradam dilacerandam.
Verbis horrisonis tumes,
Velox Isaides, ait:

fol.28v
Fulgens hasta tibi nitet:
Est ensis clypeusque.
Haud istam speciem moror:
Scutum nam Deus est meum,
Quo diram violentiam
Fregi vrsi atque leonis.
Te mittet Dominus Deus
Nostras in teneras manus:
Huius magna potentia
Toto exurget in Orbe.
Fundam, nec mora, concutit:
Stridens euolitat lapis:
Pulsatur cerebrum viri:
Caesus corruit hostis.
Pastor protinus eripit
Victo ensem, celer et caput
Demit grande cadaueri:
Sorbet terra cruorem.
Exultat populus Dei:
Moeret turba Philistidum.
Sic paruos Deus adiuuat:
Sternit corda superba.
Dic, o frater amabilis,
Laudes aetherio Deo,
Qui Rex viuit et imperat
Fulgens omne per aeuum.

fol.29r
IN SVPERBOS.
Iactatis laterum robur, manuumque vigorem:
Magna Deus frangit, corda pusilla iuuat.
AD IMBECILLES.
Parua cohors, Christo Domino diffidere noli:
Excitat ille animos, dirigit ille manus.
DE BENIGNITATE
Dei.
Qvi Pater est hominum, rerum fons dicitur vnus:
A quo consilium praesidiumque meum.
Rex vnus Christus, magni stirps vera Parentis:
Hoc duce non dubito de bonitate Patris.
Aeterni Patris Natique est Spiritus vnus:
Qui mea coelesti pectora luce mouet.
Tres colo personas, Flatum Natumque Patremque:
Sed tamen est vnus perpetuusque DEVS.
Laetor et exulto: Deus hic me munit et ornat:
Ille potest solus nostra leuare mala.
Discite mortales, puro spem corde fouere,
Et solida viuum Numen adire fide.
IN HISTORIAM EVANGELIcam,
de eiecto Daemonio muto.
Daemonium mutum profligat Christus Iesus:
Quo facto verum se probat Deum.

fol.29v
Namque homini misero vocem dum reddit ademptam,
Officium prodit per sacra signa suum.
Impia turba DEI ridet sublimia facta:
Vix mulier Christum suspicit vna DEVM.
O bene foelicem qui Daemona linquit: et vnj
Coniunctus viuit, voce animoque, Deo.
In Christo siquidem summi vis ampla parentis
Exeritur, qua nos turba beata sumus.
Hoc nouisse, salus hominum est: sine numine Christi
Quis vincet Satanam? quis pius esse potest?
Te precor ergo Dei fili, Deus: erige mentes
Nostras, et linguas solue moueque pias.
Daemone sic spreto tua fidi regna sequemur:
Legibus et dedent se pia corda tuis.
Tu vero noster Dominus, princepsque, Deusque,
Tartarij franges arma cruenta ducis.
Nos tibi subiectos dextra seruabis amica,
Pacis et aeternae munera sancta dabis.
AD DEVM OPT. MAX.
Te sine, summe DEVS, nulla est sapientia nobis:
Non vllum nobis est pietatis opus.
Et nisi tu dederis viresque modumque precandi,
Hei mihi, quot tenebrae pectora nostra prement.
Quod vero nescit ruditas et ineptia nostra,
Hoc tua coelesti gratia luce docet.
Ingere propterea diuini flaminis auram
Cordibus humanis, vt bona vera sciant:

fol.30r
Et discant quam sis pius, et mansuetus, et aequus
Omnibus his qui te voce fideque vocant.
Os aperi nostrum, nostras et dirige linguas,
Vt tua legitima nomina lege sonent.
Cum te cantamus prohibe mendacia vana,
Quosque parit molles fabula blanda iocos.
Nam tu mens vera es, tua sunt quoque dogmata vera:
Et vero poscis cordis amore coli.
Non hecatomba tibi curae, non thuris acerra,
Bulla nec Oenotrij prodigiosa senis.
Non tibi sunt cordi rasae ludibria turbae
Quae meriti iactat robora ficta sui.
Cedat ab egregijs animis tumor iste superbus:
Solius Christi victima pura iuuat.
Solius Christi nos mundat sanguis ab omnj
Crimine: per Christum turba beata sumus.
Christi per nomen coelestis gratia fertur,
Et pax, et requies, et fauor atque salus.
Hoc igitur domino, duce, seruatore, patrono,
Fundimus excelso candida vota Patri.
Da, Pater, hoc vno nos sistere fundamento:
Da vigor insidat mentibus ille pijs.
Sic stabili studio tua splendida iura sequamur:
Nostraque sint legi dedita corda tuae.
Foelix, ac iterum foelix, qui flamine sancto
Ducitur ad veri dogmata recta DEI.
Hunc non error aget foedus per deuia saxa:
Non hunc transuersum vile sophisma feret.

fol.30v
Non canis hunc Stygius truculento dente notabit,
Non hunc excipient squalida regna Necis:
Sed nitido cursu venerabile transiget aeuum,
Donec ad extremum sydera clara petet.
AD CHRISTVM.
Sordibus atque luto quouis impurior hic est
Qui lotus non est sanguine, Christe, tuo.
Propterea siquidem nostra tu carne nitescis,
Vt sit nostra tuo munda fauore caro.
A nobis igitur sordesque lutumque rescinde:
Et bonitate tua crimina nostra tege.
Sic erimus puri, purasque ad sydera palmas
Tollemus, moniti dogmate, Christe, tuo.
DE BAPTISMO
Christianorum.
Baptismus quid_nam fertur? renouatio pura,
Aeterno Domino qua sociatur homo.
Qua ratione fit hoc? aqua verbo sacra beato
Mortales potis est conciliare DEO.
At cuius merito? nimirum munere Christj,
Pectora qui sancto Flamine nostra mouet.
Hinc_ne fides nostra est, quae contemplatur Iesum?
Hinc fluit illa fides, hinc datur illa salus.
Ergo Patre et Nato Flatuque operante perenni,
Nostrae fundatur caussa salutis? ais.

fol.31r
Omnes num debent homines hoc fonte lauari?
Omnes, qui coeli gaudia laeta volunt.
An pueri digni sunt illis tingier vndis?
Hos dignos censet filius ipse DEI.
Num DEVS aetates, num sexus approbat omnes?
Illi vir, iuuenis, foemina, virgo, placet.
O quam magna Dei virtus, quam gloria magna:
Quis Domini laudes enumerare potest?
AD CHRISTVM
Seruatorem.
Casibus heu quantis quantoque dolore fatisco:
Voluitur ante oculos mors tenebrosa meos.
Namque rosam teneram validus velut excutit auster,
Sic animam turbant fata sinistra meam.
Aspice me IESV, Rex magne, Redemptor et Orbis,
Et mihi sis facilis pro pietate tua.
Tolle meas lacrymas, et debita cuncta remitte:
Tu medicus solus vulnera nostra leuas.
AD CHRISTVM
Seruatorem.
Langueo: meque premit prauae mens conscia culpae:
Corque meum legis vox violenta quatit.
Aspice me miti, IESV dulcissime, vultu:
Tu siquidem nostra es gloria, nostra salus.

fol.31v
IN PICTVRAM PVERI CHRISTI,
inter doctores in templo a matre
virgine inuenti.
Venerat vt Solymam solenni more Maria,
Amisso gnato mater amica gemit.
Nam se subducens medijs e coetibus vnus,
In templo sancto fecerat ipse moram.
Hic illum genitrix inuenit virgo sedentem
Inter honorificos doctiloquosque viros.
Aurea fundentem sapienti pectore dicta
Miratur puerum concio tota pium.
Haec quid imago notat? dulcem qui quaeris Iesum
Templa DEI viui relligiosa petes.
Iesus quippe sacro Verbo monstratur aperte:
In leuibus nugis non manet ille puer.
Ille puer nostrae est doctorque datorque salutis,
Quem Pater aetherij misit ab arce poli.
Nate DEI magni, DEVS, o dulcissime Iesu,
Mentibus instilla dogmata recta bonis.
Namque tuae qui non doctrinae gaudet amore,
Hei mihi, quot vitae fluctibus obijcitur?
DE TIMORE DEI.
Cui corde et curae est animi sapientia recti,
Consilijs sanis se sinit ille regi.
Consilium est summum vera pietate timere
Vnum, viuentem, perpetuumque DEVM.

fol.32r
Profluit hinc omnis virtus: hinc omnis honestas
Manat: ab hoc viuo gloria fonte scatet.
Quare si sapiens poscis regnare, bonusque:
Sit labor hic primus rite timere DEVM.
DE NVPTIIS IN CANA
Galilaeae.
In Galilaeorum terra, qua paruula Cana
Condita, non paruum nomen honesta tenet:
Suauiter exornans Christus connubia sacra,
Signo se certo commonet esse DEVM.
Illius siquidem iussu, verboque potenti,
Vertitur in vinum nobile mollis aqua.
Omnes laetantur foelici munere Christi:
Blandior hoc vno praeside vadit Hymen.
Salue Christe DEVS, salue dulcissime IESV:
Nam fortuna pijs, te duce, laeta datur.
IN CHRISTVM
Paranymphum.
Mutatur vilis precioso lympha Lyaeo
Hoc Christi Domini vox animosa facit.
Euge: quid his deerit, qui te, pie Christe, patrono
Gaudent? tu siquidem das bona cuncta bonis.
Insere propterea te nobis, Christe vocate:
Nostraque syderio nectare corda fouue.

fol.32v
Cum Patre Natus enim regnas Flatuque perenni:
Nomine tumque tuo flectitur omne genu.
DE LEPROSO MVNDATO, ET
famulo Centurionis sanato.
Dum leprosus opem deposcit praeside Christo,
Et famuli curam miles honestus agit:
Hic exauditur, morbo mundatur et ille:
Tantum pondus habent vota precesque piae.
Et quis adhuc dubitat sese committere Christo?
Christum qui medicum quaerit amatque, sapit.
AD CHRISTVM
Dominum.
Da tua iussa sequar dulcissima, maxime IEsu:
Da regat hanc mentem spiritus ipse tuus.
Daque fidem rectam: fidei da noscere finem:
Da tua sit semper gratia nota mihj.
Sic dulces edam fructus velut vtilis arbor,
Crescet et in laudes nostra Thalia tuas.
EXHORTATIO AD MORVM
suauitatem.
Discite mortales, subito quam labitur hora,
Quam rapido cursu nobile tempus abit:
Quam cito degenerat vestra vis pulchra iuuentae,
Totaque quam celeri turbine vita volat.

fol.33r
Imminet a tergo mors pallida: pallida nos mors
Insequitur: mortis spicula nemo fugit.
Viuimus hic hodie: nos crastina fata repellent
Sub terras, forsan, funereasque domos.
Quo pergent anima cum corpora clausa tenebit
Tellus? per tenebras num rapienda via est?
Dum licet, o miseri, mentes purgare studete
Dogmata viuentis per speciosa DEI.
Iram, odium, rixas, et vanum ponite fastum:
Haec animam scabies saepe grauare solet.
Qui fidei fructus edit, Christumque fatetur,
Huic patet aetherij splendida porta poli.
Sit quiuis placidus, pius, et mansuetus, et aequus:
Fructibus his equidem gaudet amoena fides.
DE EXITIO SODOMAE
et Gomorrhae.
Ignibus aetherijs Sodomam Deus atque Gomorrham
Perdidit: in caussa dira libido fuit.
Angelico ductu Lothon seruauit Olympi
Rector: sic pietas est duce tuta DEO.
I nunc, et vanam rigidi dic Numinis iram,
Et fidei antiquae ponderis esse nihil.
DE FIDE VETERIS ET
noui Testamenti.
Vna saluantur semper ratione fideles:
Christo nam solo praeside vita datur.

fol.33v
Sed tamen est tempus scriptura rite notandum
Ne male confundas dogmata recta Dei.
Mittendum coluere patres sanctique prophetae:
En, Christum missum secula nostra colunt.
DE LOTHO EBRIO.
Filiolas proprias (vah turpia crimina) stuprat
Lothos, quem Sodoma sustulit ipse DEVS.
Hoc perpetrauit facinus madefactus Iaccho,
Natarum imprudens simplicitate, pater.
Quisquis es, o fugias nimio te mergere vino:
Vina bonos possunt fallere saepe viros.
IN IMAGINEM SANCTI
Hiobi.
Eximij magnum decus est patientia cordis
Quam decorat pietas relligioque Dei.
Namque crucem quisquis tolerat virtutis amore,
Speque, Deo incumbit, victor honestus erit,
Hoc paradigma tibi sancti demonstrat Hiobi,
Picturam cuius bella tabella refert.
IN PICTVRAM IOSEPHI
Israelitae.
Quis pius hic iuuenis, mulier quem lubrica vultu
Attrahit ad mollis fulcra operosa thori?
Hic Iosephus erat, veteris bonus ille Jacobi
Filius, Aegypto qui peregrinus erat.

fol.34r
Phutiphari coniunx quem sollicitauit amoris
Insani furijs exagitata feris.
Ille Dei cultu foelix, muliebria spreuit
Vota, nec in vetitum gestijt ire nefas.
Huic Deus ergo dedit successum: quippe creatus
Nobilis est princeps, qui modo seruus erat.
Tu quoque qui castis sacrasti pectora Musis,
Synceraque colis relligione DEVM:
Sperne voluptates molles, Veneremque dolosam,
Consultum studijs si cupis esse tuis.
DE POENITENTIA.
Si bene fecisti quicquam prudensque bonusque
Id Christo acceptum prouidus vsque feres.
Sin male quod cessit, temet damnare memento,
Et Christum sequitor non dubitante fide.
Christus, enim aeternus Rex est, princepsque perennis,
A quo dependet vindice nostra salus,
Nostra salus, Christi solius munere fertur:
Qui proprium meritum iactat, ineptus homo est.
Quisquis enim per se coelestia tendit ad astra,
Nec veram a Christo praeside poscit opem:
Sulphurei flammis miser hic deuotus Auerni,
Stulticiae propriae praemia digna feret.
Qui sapis ergo, time: nec te male subtrahe Christo:
Christo dante, pijs gaudia vera fluunt.
Per Christum Dominum vita conceditur vsus:
Quo sine Rege, DEVM nemo videre potest.

fol.34v
AD AMICVM QVENDAM
eruditum.
[gr.]
[gr.]
[gr.]
[gr.]
[gr.]
[gr.]
[gr.]
[gr.]
[gr.]
CANTIO ECCLESIAE
Christianae, ex vernaculo Germanico
D. Martini Lutheri.
Verbo tuo, Pater, foue
Nos, turba qui sumus tua:
Hostesque Filij tui
Turcam Papamque reprime.
O Christe Patris vnice
Fili, tuum prodens decus,
Defende coetum paruulum
Te qui fideliter colet.
O spiritus, suauissime
Solator, adde almam pijs
Lucem, supremo tempore
Pergant vt ad Coelestia.

fol.35r
Fac irritum quicquid mali
Hostes feroces perpetrant:
Caussamque prauam destrue,
Vt, quod parant, ipsi luant.
Caterua sic discet procax
Quam tu potens viuis DEVS:
Quantumque tu faues gregi,
In te suam qui spem locat.
APPENDIX VOTIVA
pro pace.
Concede pacem Ecclesiae
Veram, DEVS mitissime:
Non vllus est his viribus,
Qui nos queat defendere
Te praeter, o noster DEVS.
DE DILVVIO
Noae.
Iam canam resona chely
Clara magnifici Dei
Facta, quae rigidus sua
Dextera, reprobos premens,
Expediuerat olim.
Quippe cum scelerum cohors
Iuncta flagitio graui,
Regna cuncta ferociter
Foeditatibus et lue
Sordida maculasset:

fol.35v
Vera nec Pietas locum
Nunc haberet amabilem:
Candidus Dominus Noam
Cum sua tenui domo
Liberauit amanter.
Hic pius vir et integer,
Et senex venerabilis,
Sana dogmata tradidit
De Deo: sed ineptula
Risit ista propago.
Heu scelus, scelus heu graue est,
Cordibus repr obis Deum
Et sacros monitus Dei
Spernere, et Satana iugum
Sponte velle subire.
Ergo terrifica manu
Rex Deus quatit improbos:
Finditur polus arduus,
Nubibus pluuiae ruunt,
Aequor obruit Orbem.
Arca lignea tollitur
Summa per freta fluminum.
Turba parua seni datur
Cum caterua animalium,
Quae coegerat arca.
Abstulit reliquos tumens
Vnda: non homines modo,
Cuncta verum animantia

fol.36r
Terra quae generauerat,
Moesta sorpsit abyssus,
Sic pios Deus adiuuat,
Delet impia pectora:
Fortis est Deus et potens,
Qui polo nitido sedens
Regnat arbiter aeui.
Hunc amate boni viri,
Foeminaeque modestulae:
Hunc amate iuuenculi,
Candidique puelluli,
Virginesque venustae.
DE EXEMPLO
diluuij.
Fluctibus vndarum tumidis Deus obruit Orbem:
Caussa erat Impietas, crimina, stupra, doli.
I nunc, et magni Domini sacra dogmata sperne:
Et scelerum foedam pande, Epicure, viam.
ADMONITIVNCVLA
de pietate.
[gr.]
[gr.]
[gr.]
[gr.]

fol.36v
EADEM SENTENTIA
latine.
Esto bonus Deum colens,
Qui vis pericla vincere:
Contemnit impios Deus,
Suam probis dat gratiam.
DE CAVSSA ET MITIGATIONE
pestis, carmen e sapphico Graeco
Iohannis Posselij.
Pestis haud frustra veniens vagatur,
Sed Dei vere reputatur esse
Virga, quae turbae reprobae coercet
Impia facta.
Pestis haec ergo monet hos et illos,
Vt piam vitam placide sequantur:
Et docet quam sit violenta summi
Numinis ira.
Pestis inprimis rapit innocentes:
Parcit insanis scelerum ministris,
Qui sacrae terrae graue pondus ista
Mira videbunt.
Pestis haec atrox homines vt omnes
Non voret, qui sunt probitate clari,
Saepe syncero Dominum potentem
Corde rogemus.

fol.37r
Pestis haec non est alijs medelis
Coetibus nostris remouenda, quam si
Vota fundamus pia, poenitentes
Pectore fido.
Pestis, en, castis precibus recedit
In fugam, sicut fugitat repente
Gens apum densis agitata fumis
Mobili in aura.
Pestis vt multorum animos bonorum
Afficis? quae tam violenta et atrox
Proruens nigra iuuenes senesque
Morte resoluis.
Pestis heu feruens hominum loquentum
Dissipat coetus, synodosque sacras
In scholis doctis niueoque sanctis
Munere templis.
Pestis aularum domuumque lucem
In meras prorsus redigit tenebras:
Plurimos diri rabie veneni
Tollit amicos.
Pestis o quam dissociat fideles
Coniuges, consanguineos, sodales,
Filios caros, facilique promptos
Mente parentes.
Pestis hos quod si generat dolores,
Christe nunc mitis miserere nostri,
Et malum pulsa dator o bonarum
Maxime rerum.

fol.37v
Pestis incautos fera ne malisque
Moribus foedos rapiat furenter,
Nos tuam stirpem rege gratiose
Ductor Iesu.
DE STVDIO
VIRtutis.
Qvid nimis rides, et inane votum
Voluis insulso studio, capisque
Gaudium prasens, neque te morantur
Vltima fata?
Omne quod cernis pelago, soloque,
Et sub excelso Ioue contineri,
Illud est mortis proprium, et ruinam
Spectat ad vnam.
Sola sed Virtus diuturna viuet,
Et probis nomen celebremque famam
Lata donabit, tribuetque sanctam
Fida coronam.
Ergo sis constans animo, Deumque
Fac pio semper timeas amore:
Qui Deo curae est, superabit ille
Cuncta pericla.
Si quid in nobis tibi non probetur
CHRISTE, tu rectum statuas bonumque
Nempe tu summe sapiens, perennes
Cedis honores.

fol.38r
Tu potes nostras animas decenter
Labe de foeda remouere: tu nos
Es potens claros facere, et micanti
Ponere Olympo.
AD M. NICOLAVM
Cragium.
Narrabo rem miram tibi
O Nicolae, candide
Vir, et sodalis optime,
Audire si forsan velis
Quae nunciare perplacet.
Durum Catullum et horridum
Quidam Pigellus blandulus
Vocat Poetam: nec boni
Viri improbo sententiam.
Veruntamen non tam volo
Huius Pigelli blanduli
Pulchre dolata carmina,
Quam scripta dura et horrida
Duri Catulli et horridi.
Quid Martialis, quo iocos
Autore salsos iactitat
Vrbs Roma? nonne libere
Praefert sibi doctissimum
Vatem Catullum? coeteros
Nec nomino iam iudices,

fol.38v
Nec non patronos nobiles
Catulliani nominis.
Heu heu leues homunculos,
Eheu feros Thrasunculos,
Qui se vetustis patribus
Cultissimisque vatibus
Foeliciores iudicant,
Et doctiores praedicant.
Sed error hic est seculi,
Et crimen hoc est temporis
Huius maligni et improbi.
Nam Mundus hic quo grandior
Aetate fit, tanto magis
Fiunt superba pectora
Mortalibus miserculis,
Pede (vt ferunt) sese suo
Metirier qui nesciunt.
Cui mentis est sanae nitor
Decusque iusti pectoris,
Prudenter ille proprios
Voluat labores, et Deo
Soluat perennes gratias:
Et coeteros amabili
Bonos ferat concordia,
Vanam nec inclytos viros
Carpendo quaerat gloriam.
Doctos enim repraendere
Haud arduum: verum labor

fol.39r
Ingens eosdem vincere.
Haec et tua est sententia
O Nicolae candide
Vir, et sodalis optime.
AD CHRISTVM IESVM
passum pro generis humani
redemptione.
CHRISTE, qui te sanctificas in ara
Lignea celsae crucis, vt ministri
Nos tui simus Duce te decenter
Sanctificati:
Dicimus toto tibi corde grates
Pro tuis tantis meritis: tuumque
Nomen argutis fidibus pijsque
Pangimus Odis.
A malis nam tu bene segregatus
Coetibus rectae bonitate vitae,
Es DEO Patri, stabili et potenti
Iunctus amore.
Hoc tuo promptus merito, beatos
Reddis hos qui te Dominum sequuntur
Per fidem viuam, reprobaeque linquunt
Crimina turbae.
Victimae tantae decus efficaci
Tenditur fructu per amica corda
Donec astrorum fruitur creatus
Lumine Mundus.

fol.39v
Ergo se dedant pia corda CHRISTO,
Qui suo sancto redimit cruore
Nos prius foedo Stygij Barathri
Carcere vinctos.
Ille sublimis Dominus supremo
Obtulit cunctos homines parenti,
Mente qui fida caperent peracti
Munera facti.
Actio felix et opus coruscum
Principis magni, facit vt queamus
Stare firmatis animis, et omni
Viuere seclo.
Quid voco factum? quid et actionem?
Cur opus dico quoque passionem
Regis inuicti? ratio profecto
Me bona munit.
Nempe cum mortem rigidam subiret,
Dextera mortem necuit potenti
CHRISTVS: hoc dignum est opus, haec vocanda
Actio digna
Et quis hoc factum potis est negare,
Morte quod CHRISTVS propria quietem
Blandulam turbae dederit fideli,
Pacem et amoenam?
Rex decens flore, pie tu Sacerdos
CHRISTE, perdura stabili vigore:
Nosque syncera benedictione
Sedulus orna.

fol.40r
Gratiam dona, rogo, sempiternam,
Et procul pulsa maledictiones
Legis horrendas, et amica pande
Dona salutis.
Ite vos coetus reprobi: DEVS nos
Diligit, gnatique sui fauore
Suscipit mitis pater, et vocantes
Audit amanter.
Audit humanos gemitus IESVS,
Et preces puras capit, et tepentes
Colligit praesens lacrymas, iuuatque
Vota piorum.
Spiritus sanctus quoque nos beata
Luce deducit, vaga ne colamus
Sensa, sed verbo Domini fideles
Vsque fruamur.
Sit Patri splendor, decus atque Nato:
Flatui sancto sit honor perennis:
Qui DEVS viuit, viget, imperatque
Trinus et vnus.
ALIVD CARMEN IN SANctam
Christi Passionem.
Musa da cytharam sacram
Vt canam memorabilem
Regis historiam mej
Lignea cruce passi.

fol.40v
Christus hic satus a DEO
Virgine et Maria, tulit
Dira fata: sed infero
Est reuersus ab Orco.
Nempe cum sua dogmata
Sancta, numine coelico,
Tradidisset, et arduis
Clarus actibus esset:
Carne discipulos suos
Pauit ipse sua, dato
Pane: sanguine eos suo,
Sub mero, exhilarauit.
Hinc abiuit in hortulum
Cum pijs socijs, vbi
Ad Patrem eximium loquens
Vota pura peregit.
Sudor huic grauis excidit
Cum cruore aqueo, bonus
Donec Angelus a Patre
Illi adesset Olympo.
Lucta quam fuerit ferox
Ista, dicere quis potest?
Quis pericula pandere
Tanta sufficit vnus?
Quo fuit grauius scelus
Mundi, eo quoque grandior
Poena saluificum ducem
Lege mansit amara.

fol.41r
Quod videns Dominus, preces
Saepius dedit ad Patrem
Feruidas: simul et pia
Voce fulsit amicos.
Ingruentibus hostibus
Sponte prodijt obuiam,
Voce qui Domini retro
Decidere repressi.
Facta eis vbi copia
Esset arbitrio DEI,
CHRISTVS excipitur dolo
Proditoris Iudae.
Quam genus lacrymabile
Est eorum hominum, vafre
Qui pio titulo student
Corda fallere amica.
Ergo perfida perfidum
Turba subsequitur virum,
Et feris manibus premit
Principem venerandum.
Petrus ensiculum extrahens
Seruulo auriculam amputat
Forte pontificis: Petrum
Sed repraendit Iesus.
Et viri prohibens minas,
Reddit auriculam impio
Seruulo medicus bonus,
Rexque Christus Iesus.

fol.41v
Hostium datus in manus,
Heu, quot optimus hic probris
Scinditur: mala stirps enim
Nulla numina curat.
Fraude pontifices sua
Et dolo tumidi aspero,
Filium exagitant DEI
Et necare laborant.
Caeditur colaphis, et a
Sordidis et agrestibus
Ille mancipijs nefas
Omne ferre iubetur.
Adde, quod miser hunc Petrus
Perneget, nec ad impetum
Rite stare puellulae
Possit, ore labascens.
Christus aspiciens reum,
Cor viri tacite arguit:
Hic dolens graditur foras
Lacrymasque profundit.
Ter beatus, et amplius,
Qui DEI monitu pedem
Retrahit scelerum a via
Poenitudine ductus.
Non id impia pectora
Dogma concipiunt: an hoc
Non docet malus exitus
Proditoris Iudae?

fol.42r
Qui videns Dominum suum
Vinculis modo traditum,
Guttur in laqueo [loqueo ed.] suum
Strinxit hospes Auerni.
Interim genitus DEO
Ante pontifices reus
Esse criminis omnibus
Fertur, atque nefandus.
Quaestionibus et minis
Mille concutitur modis:
Sistitur quoque Pontij
Tetricum ante tribunal.
Flagra, scommata, verbera
Pertulit: capite inclyto
Spineam tulit (heu minis
Fata dura) coronam.
Hinc cruci datus, optimo
Victimam exhibuit Patri,
Nos vt eriperet Neci
Daemonumque furori.
At quis efferet omnia
Dicta quae cruce protulit
Christus? vnus ei labor,
Nos Patri sociare.
Sensit hoc equidem latro,
Ille non reprobus latro,
Verba cui bona candidus
Nunciauit Iesus.

fol.42v
Ad crucem miserabilis
Mater astitit: hanc suo
Ille discipulo exhibens,
Tradidit refouendam.
Pro suis rogat hostibus
Sex amabilis et pius,
Ad Patrem precibus datis,
Mortis vltima in hora.
Patris aetherij in manus
Spiritum placide suum
Transferens, caput ad solum
Flexit ore quieto.
Morte magnifici Ducis
Terra contremuit, nigris
Horruit tenebris sacri
Solis aurea forma.
Signa per data plurimos
Sanctus arripuit timor:
Filiumque DEI DEVM
Corde et ore vocarunt.
Christe, nos etiam tibi
Dediti, petimus tua
Gratia refouerier
Artque voce doceri.
Quippe pectore de tuo,
Fonte ceu riguo, fluit
Laeta propitiatio
Cordiumque medela.

fol.43r
Victor es siquidem potens
Mortis et scelerum omnium:
Dextera iacet et tua
Fracta porta Barathri.
Sub tuis pedibus draco
Tritus est Stygius: viget
Turba sancta fidelium
Te duce, optime Christe.
Ergo sit tibi gloria
Rex potens, pie, maxime:
Et per omnia secula
Viue pace perenni.
Musa iam citharam sacram
Reddo: namque mihi data
Corde sub tenero quies
Moesta tempora lenit.
EPIGRAMMA
nuptiale.
[gr.]
[gr.]
[gr.]
[gr.]

fol.43v
AD POTENTISSIMI
OPTIMIQVE REGIS, DN. FRIDERICI
II. ET ILLVSTRISSIMAE REGINAE,
D. SOPHIAE FILIVM
INCLYTVM, DN. CHRISTIANVM [CHSISTIANVM ed.],
DISTICHA
AVREA.
Regibus ex atauis, et Rege parente create,
Auspicio CHRISTI, Disticha nostra lege.
DEVS.
Tres numero sunt personae: DEVS attamen vnus
Aeternus, sapiens, integer atque bonus.
MAIESTAS DEI.
Maiestas excelsa DEI nulla arte sophorum
Praenditur: appraendi vult DEVS ipse fide.
FIDES VERBO FOVETVR.
Vera fides donum Christi est: nutritur amico
Auditu verbi: dogmata sperne, perit.
OBEDIENTIA.
Pectore qui laeto coelestia dogmata seruat,
Et sacra iussa facit, proximus ille DEO est.
MERITVM CHRISTI.
Sola fides hominem iustum facit atque beatum:
Ex merito Christi commoda tanta fluunt.

fol.44r
PVRITAS ANIMI.
Pura DEVS mens est, et quaerit pectora pura:
Vt placeas ipsi, pectore purus age.
MORVM SVAVITAS
Disce bonos mores, et ad vsum transfer eosdem:
Sic potis es iustis iure placere viris.
ORNATVS ANIMI.
Non decus in coelo, non terra clarius vllum,
Quam seruire DEO factaque recta sequi.
DOCTRINA CHRISTI.
Quae via coelestis? docet hanc mens Patris Iesus:
Hunc audi: sapiens, hoc duce, pectus eris.
PATIENTIA.
Mente malum quoduis infracta ferre memento:
Tempus et hora potest damna leuare crucis.
HVMILITAS.
Quicquid habes, totum illud habes ex munere Christi:
Esto humilis, repetat ne sua dona DEVS.
INVOCATIO DEI.
Optimus est cultus, fidei producere fructum,
Et verum puro corde vocare DEVM.
MISERICORDIA DEI.
Aeternum praesensque bonum DEVS, ecce, petenti
Per Christum Dominum (tu modo crede) dabit.

fol.44v
CONFESSIO RELIGIONIS.
Non sat scire bonum: caussam decet ore fateri
Aetherij miles si cupis esse DEI.
MENS ET LINGVA.
Mens ratione viget, vox est sacra nuncia mentis:
Hanc illamque preces, lectio, cura, iuuant.
SACRA SCRIPTVRA.
Volue libros sacros, pietas hinc discitur, atque
Exemplum vitae, iuraque sancta DEI.
PIETAS BONVM PERENNE.
Sola manet pietas, sunt caetera puluis et vmbra:
Mortales siquidem bulla caduca sumus.
PRINCEPS.
Principis est virtus defendere dogmata sacra,
Subiectumque pia lege fouere gregem.
PIETAS NATVRAE.
Quos natura tibi coniunxit, fidus amato:
Hoc lex, hoc pietas, hoc DEVS ipse iubet.
IVSTICIA.
Ornatum tribuit Mundo lux aurea Solis:
Iusticia quidnam clarius esse potest?
SEDVLITAS.
Dilige te dignos, infracta mente, labores:
Vincere sedulitas ardua quaeque solet.

fol.45r
SVAVITAS MORVM.
Hunc ego praecipue complector, quisquis habetur
Nec grauitate Cato, nec leuitate Sinon.
GRATITVDO.
Fac meritum meritis, syncero corde, rependas:
Principibus virtus competit illa bonis.
IRAE MODERATIO.
Ira grauis mentem turbat, generatque furorem:
Vince animos, Rex est qui sua corda regit.
HONOR PARENTVM.
Quisquis honore colit digno matremque patremque
Auxilio tutus praesidio DEI est.
FRATRVM CONCORDIA.
O quam sublimis res est concordia fratrum:
Sedibus e superis prouenit illa salus.
AMICI ERVDITI ET BONI.
Est melius gemmis, auro, fundoque carere,
Quam socijs fidis doctiloquisque viris.
PIETAS, ERVDITIO, VIRTVS.
Te pietas Christo, doctis te culta Minerua,
Virtus te populo conciliare potest.
MORVM GVBERNATIO.
Corpora commendat vestis, prudentia mentem:
Moribus ornantur corpora mensque bonis.

fol.45v
LEGES.
Inclyta num virtus sine legum stabit amore?
Commoda mille iacent, cum sacra iura tacent.
CLEMENTIA.
Magnificos ornat felix clementia Reges:
Rex clemens socius dicitur esse DEI.
CARMINA.
Artes carminibus decorantur, et aurea virtus:
Qui studium hoc spernunt, num ratione valent?
ARTES LIBERALES
Et tibi tunc prosunt leges et Apollinis artes,
Quando potes Christi seria Verba sequi.
HISTORIAE.
Praeteriti Historiae demonstrant temporis acta,
Vt recte discas quid noua secla ferant.
DOCTRINA ET LECTIO.
Vt tua mens rutilo reddatur purior auro,
Doctores audi, scriptaque docta lege.
VERITATIS INVESTIGATIO.
Distortos animos tenet ignorantia recti:
Rectus vt euadas, discere vera stude.
DE CHRISTO.
Si mala te vexant, ad Christum perge patronum:
Optimus hic medicus vulnera nostra leuat.

fol.46r
CHRISTVS LVX NOSTRA.
Christus lux vera est, et totum illuminat Orbem:
Hac sine luce Deum nemo videre potest.
INNOCENTIA.
Innocuum nullo turbatur crimine pectus:
Exagitat trepidus noxia corda metus.
IMPERIVM.
Imperium quod vi quisquam stabilire laborat,
Haud durat, veluti quod pius auget amor.
REX, GREX, LEX.
Rex caput est regni, grex munia Regis honorat,
Lex gregis et Regis dicitur esse decus.
OFFICIVM PRINCIPIS.
Non minor est virtus homines compescere prauos,
Quam seruare pia sedulitate bonos.
FORTITVDO BELLICA.
Aeternae est dignus celebrari nomine laudis,
Pro patria quisquis fortia bella gerit.
FORTITVDO TOGATA.
Officium quicunque facit, pacemque tuetur,
Legibus et gregibus commodus esse potest.
AMICITIA.
E medio coelo rutilantem tollere Solem
Par labor, et sanctam tollere amicitiam.

fol.46v
TEMPERANTIA.
Aspera si sors est, te firma: sin bona, noli
Turgidus esse: probus temperat ipse sibi.
INCREDVLITAS.
Quam scelus est magnum, mendacem dicere Christum,
Et Domini verbo non adhibere fidem.
RATIO ACQVIRENDI NOMINIS.
Immortale cupis nomen, famamque perennem?
Fac placeas Christo vatibus atque sacris.
RERVM VSVS.
Commoda multa tibi praebebit copia rerum,
Si recte vtaris: sin male, multa mala.
VOLUNTAS DEI PATRIS.
Illa DEI Patris mens et generosa voluntas,
Vt complectamur quae, pie Christe, doces.
CLEMENTIA CHRISTI.
Desperare caue: Christi clementia maior
Quam scelus omne tuum est: hunc cole, saluus eris.
MORS FILII DEI.
Peccatum ne nos, neu mors, neu perfidus Orcus
Opprimeret, Christus victima factus erat.
SPIRITVS SANCTVS.
Spiritus aeternus nisi pectora nostra gubernet,
Nil nostrae vires ingeniumue potest.

fol.47r
AMOR SYNCERVS.
Blandior vt Sol est non tectus nubibus atris,
Sic et apertus amor gratior esse solet.
PATIENTIA.
Per varias poenas patientia sancta probatur,
Non secus ac aurum quod probat ignis edax.
LINGVA, MENS, OCVLI.
Arguta, casta, placidis, bene, candide, honeste,
Lingua, mente, oculis, dissere, viue, vide.
PECTVS IVSTVM.
Munera, thurifera quae distribuuntur acerra,
Num DEVS exoptat? pectora iusta petit.
LONGANIMITAS DEI.
Est DEVS ad poenas tardus: quis mitior ipso?
Pergimus in vicijs? en, grauis vltor erit.
CONCORDIA.
Firmior est quouis stabilis concordia muro,
Quam niueus cordis conciliauit amor.
DISCORDIA.
Impia Tartario discordia surgit Auerno,
Euertitque homines, regna, theatra, scholas.
CONSTANTIA IN PIETATE.
O quanta est pietas, quam celso pectore digna,
Hostibus in medijs nolle negare DEVM.

fol.47v
EXISTIMATIO BONA.
Viue pie: fuge praua: viget grauis vndique lingua,
Cuius conatu perfida verba sonant.
DICTERIA MALORVM IN BONOS.
[gr.]
[gr.]
AMICITIA FICTA.
Hostes malo decem, quam ficti cordis amicum
Vnum: quisque etenim, quae mala aperta, fugit.
GENVS, VIRTVS, RELIGIO.
Magna quidem res est generoso sanguine nasci:
Maior res virtus, maxima relligio.
OPES.
Condit opes temere flauum qui colligit aurum,
Nec veras animi condere quaerit opes.
VRBS BENE CONSTITVTA.
Lex anima est vrbis: fauor et concordia, nerui:
Membra, homines iuncti: pax, decus: aura Deus.
CIVIS.
Res accepta Deo, talem producere ciuem,
Qui belli et pacis tempore clarus erit.
OCVLVS PRINCIPIS.
Principis egregij iustus vigilabit ocellus,
Ne cadat hostili patria pressa manu.

fol.48r
MODERATIO ANIMI.
Regia synceros moderatio gignit amores:
Dira metus pauidi filia seditio est.
PRAESIDIVM DIVINVM.
Hic nimium foelix vtramuis dormit in aurem,
Dextera quem summi protegit alma Dei.
VIGILANTIA.
Grassantur furiae, Daemonque malignus oberrat:
Fac vigilans maneas in statione tua.
CONCLVSIO.
Cresce DEO patriaque tuae, mitissime Princeps:
In laudes crescit nostra Thalia tuas.
LEGITIMAE LECTIONIS
obseruatio.
Folio 20. facie posteriori, versu 6. legendum, Ingeras
porro mihi. Fol. 22. fac: post: ver: 8. legen:
Vt Veneri placeas, da pira, poma, nuces. Caetera
minutiora cuilibet candido lectori innotescent.