TORFAEVS ep

p.150-152: Legangri ad Torfaeum epistola. Inc.: Salutem, et si quid salute optari qveat beatius!


Testamentum Absalonis: Diplomatarium Suecanum 288. 1200/vor 21-3-1201. Inc.: Testamentum Quod pius Pater noster Absolon

o.. = oumlaut (Gronlandia)

p.0
TORFAEANA
Sive
Thormodi Torfaei
NOTAE POSTERIORES
IN SERIEM REGUM
DANIAE,
EPISTOLAE LATINAE,
et
Index in Seriem Regum Daniae.
Ex Manuscriptis Legati Magnaeani.
HAFNIAE 1777.
Typis Viduae A. H. GODICHE, S. Reg. M. Univers.
Typograph. per F. C. GODICHE.

p.65
Th. Torfaei Epistolae Latinae.
Ad Consiliarium Status MEJERUM.
Longa beneficiorum commemoratione et conseqventi
gratiarum actione, istum virum privatim
detinere, qvi publice meretur, etiam si ab officio non sit
omnino alienum, illo in studio illi satisfieri neqvit, latet
enim epistola intra privatas capsulas, qvas si benefactorum
fama non egreditur, velut arctiore carcere
coercita, nec dignas laudes, debitum meritis fructum,
unqvam sparget, nec memoriam beneficii latius propagabit.
His itaqve in praesens missis, inqve occasionem
qvantumvis seram, qvod Tuam Illustrissimam
Amplitudinem attinet. dilatis. consulto praetereo. qva
qvantaqve humanitate me postqvam Tibi innotui, ad
nonas usqve praesentis anni calendas Augusti, cum
Te novissime salutarem, complexus fueris, qvanta
benevolentia immeritum prosecutus, qvanta constantia
beneficiis erogandis intentus, memor potius officii
mei et novissimi praecepti Tui, differendas haud
existimo praesentes litteras, ne itineris mei successus
lateat. Nonas inqvam calendas Augusti Tibi Tuisqve
illustrissimis valedixi, seqventi die, qvi erat Iovis,
per vesperam Helsingoram navigavi, mox inde
solvens, proximae Dominicae vespere domum delatus
sum, ventos ad votum spirantes sortitus. Eadem

p.66
navi vecta Domina Hiortin, Bergas postridie
procul dubio devenit. Domus mea prope tota epidemica
lue infecta, unius tantum famulae jacturam fecit,
uxor lecto affixa nuper revaluit, amanuensem
hesterna die idem morbus cubili intrusit, vini autem
adusti, pulvere pyrio pipereqve medicati, sextarii
prope qvadrante epoto, felici ausu, diis propitiis praesenti
eum periculo liberavi, tanta mihi medicinae peritia
an fiducia. Morbi genus varium, primo afflictus,
deinde liberatus post triduum vel supra ab alio
affligitur, qvod si eluctatus fuerit, frustra sibi securitatem
pollicebitur, contingit enim ut vel alterum
horum vel ab his diversum tertium acrius succedens
tandem etiam enecet. Compertum habeo ad minimum
mille homines ab initio hujus anni in praefectura
Jederensi et Dalensi, cui Matthias Holmius antea
praefuit, isto virulento afflatu oppressos exspirasse.
Nec ego fati legem recuso vel exhorreo, si tamen
officii munia implere pensumqve absolvere possim,
satis vixisse videor, attentassemqve aliqvid, si tempestive
domum repetivissem, jam vero inter alia incommoda,
oblivio qvoqve eorum, qvae dudum
summo cum labore congessi, accessit, ita ut ordinis
methodiqve ratio argumentorumqve connexio. aut
pondera, licet non temere congesta, iam tamen in
uno aut alio opere non satis se pandant, id itaqve
Tuae, mi pater, curae committo, ut qvoqvo modo in
posterum praevenias, ne otia mea nimium sollicita procerum
cura per avocationem, ut anno superiori, cum
alienam culpam magno meo damno luerem, interturbentur,

p.67
mihi vicissim cordi erit, ne negligentiae suspicionem,
vel Augustissimo Regi, vel fidelibus ejus
Ministris praebeam, jam nempe coepta tamdiu intermissa
alacriter aggrediar. Hic nempe mihi magnam
partem suppetunt, qvibus ad ea perficienda indigeo,
qvorum copiam nec precibus nec pecunia Hafniae
impetrare poteram cum in publicis tabernis librariis
non extent libri, qvibus indigui, nec eorum usus
ex publicis bibliothecis pateat, id qvod Tibi etiam, si
meministi qvestus sum. Ignosce, vir optime, qvod
tamdiu Te his nugis detineam, video nempe Te coram
alloqvi, hinc desiderio Tui Tuorumqve procedit
sermo vel ultra verecundiae limites. Subit enim,
qvam aperte qvam sincere, animi Tui sensa expromere
consvevisti, id qvod fiduciam majorem ingenerat,
sed abrumpendum in praesens epistolare colloqvium.
aliaqve. sed commodiori occasione repetendum. Faxit
Deus Optimus Maximus, ut qvam diutissime perpetuo
rerum flore vivas, annos meos eodem semper felicitatis
cursu excedas, Tuaqve illustrissima coniux ingentisqve
spei filius, alia occasione etiam per litteras
salutandus, filiarumqve triga magnarum nobilissimarum
virginum decus perpetuo felicitatis tramite incedat.
procedatqve semper ultra. Vale. Vir illustris.
sime, magnum meum praesidium, decusqve, meqve
qva coepisti favoris aura afflare porro proseqvi ne
desistas.
Ex villa mea Stangelandia, pridie Calendas
Augusti. Anno 1695.

p.68
Ad eundem.
Qvantum afflictisimo rei domesticae statu refecerit
me, ipso Archangeli festo allatum epistolari monumento,
extremo Augusti consignatum venerandae
manus Tuae acceptissimum symbolum rudi in praesens
calamo exprimere neqveo: apparet ibi singularis
in me benevolentiae Tuae inaestimabilisqve gratiae certissimumqve
argumentum expressumqve vestigium
Sed nec admiratione caret, illo potissimum tempore
ad me pervenisse, qvo testatus fore, occulto fati
et latentium causarum nexu ita dispositum esse,
ut indigenti mihi sive auxilio Tuo, sive solatio, absenti
pariter ac praesenti praesto esse, eoqve nomine, arctiore
nexu, eoqve indissolubili me Tibi devinctum
obstrictumqve tenere debeas. Etenim praefato festo
uxor mea carissima cum gravissimo morbo, post menstruum
intermissum acrius saevituro, iterum per integram
hebdomadam conflictata, mortuam vitam
vivamqve mortem trahit. Si recuperandae valetudinis
certius signum appareret, minus in ejus persona
affligerer. Sed committendum omnium rerum
arbitro, tum afflictionis spatium, tum etiam terminus
qvi cuncta ad immensam nominis sui gloriam nostramqve
salutem dirigere solitus, nihil hic a se alienum faciet.
Interea rebus gerendis magnum iniectum est
obstaculum, tum ancipitis eventus, alienissimo tempore
suspensus in diversa, rei familiaris cura exigente
distrahor. Qva, illa incolumi liber, liberali otio,
nemine turbante abundabam, in hoc enim casu praecipue

p.69
vertitur fundi calamitas: Pluribus persvasum
est. jacturam illius, utpote exactae aetatis foeminae. me
minus moleste ferre. Sed vel lynce oculatiorem
esse oportet, qvi exactum iudicium de re aliena et
omnino incomperta dextre ferat. Ego certe per
omne vitae tempus, praesenti statu contentus, qvalemcunqve
mutationem periculosam duxi: illud animo
alte infixum tenens: Qvod sis esse velis, nihilqve
malis. Sed de his fusius qvam oportet. Caeteris
qvaeso mites aures praebe. Haut eqvidem credo me
Orcadensium gesta satis auspicato auspicatum. Ad
ea namqve impedienda plurima objectacula [NLW] qvasi e
composito ita concurrisse existimo, ut valde dubitem,
an usuram lucis una mecum unqvam capturus
sit laboriosus ille foetus Praeterita non repetam,
cum revocari neqveant. Nullam iam remoram
timui, cum e litteris clarissimi viri Johannis Laurentii
certior factus sum, typographum catalogo librorum
illustrissimi Rosencrantii praeter omnium spem
imprimendo diutius immoratum, Orcadibus adhuc
ne manum qvidem admovisse. Polliceri qvidem statim
post festum Michaelis seriam se operam adhibiturum,
sed fide forte typographica, qvam magna
cum insolentia conjunctam, dum Faereyae typis describerentur,
haud exiguo meo incommodo expertus
sum. ideoqve non sine causa id qvod praecedente aestate
timuit, adhuc valde veretur, ne se ludibrium ludibrio
cumulet, editionemqve in integrum annum extrahat
maxime cum sciat typum illum, qvem Te optimoqve
Mothio nostro auctoribus delegi, sibi soli

p.70
suppetere, nec ad alios effugium patere, postqvam
eum chartis admoverit Postulat itaqve id, qvod
prius gnaviter expetivit, nimirum ut liceat iisdem
characterum formis uti, qvibus in Faereyis imprimendis
usus sum, qvod et aliis eorum copia,
sic enim metu qvalicunqve iniecto, calcographum
in officio contineri. Haec procul dubio ad Te, mi
Pater! ante abitum retuli; an item ad illustrissimum
Mothium nostrum non perinde memini, itaqve
eum ad Vos remitto, qvicqvid svaseritis, probaturus.
Si tamen id (qvod obnixe oro) dignaremini typographum
per nuntium monere, ut editionem
qvam celerrime maturet, nullus dubito, qvin monita
pro imperatis interpretaturus, obseqvium facile
praestet. Eqvidem nihil eorum, quae meae potestatis
erant, omisi, idoneum administratorem delegi, correctorem
providi. sumtus erogavi, qvae ex Archivis
Regis impetravi, in compendium redegi. duo
exempla Bergas misi. prima qvaqve navigatione Hafniam
deferenda, unum ad ipsum Johannem Laurentii.
alterum ad magnum nostrum Mothium. Celsissimo
Proregi Gyldenlevio (uti Serenissimi Regis nomine
praeceperat) exhibendum, qvod molis videretur
majoris, qvam ut commode per Tabellarium
publicum mitti possit, cum circiter qvatuordecim
schedas occupet; Poteram paucioribus perstringere
ni religioni fuisset. Hinc Serenissimorum Regum nostrorum,
imprimis gloriosae memoriae Christiani tertii
et Friderici secundi, in vindicando jure suo sollicitam
curam, indefessam industriam, invictam patientiam.

p.71
infractam perseverantiam, perpetuam moderationem,
gloriosos conatus, et profusos sumtus illinc
Scotorum fallaces blanditias, simulatam aeqvitatem,
phalerata verba, ficta juris praesidia, astuta supterfugia,
juges procrastinationes, occasionum insidias,
et ejusmodi fucos fraudesqve leviter transcurrere.
Praesertim cum Epistolae Regiae tam arguta brevitate.
qvantum per aulicam dictionem licuit, conscriptae sint,
ut vix qvicqvam se offerat, qvod praecidi aut possit,
aut debeat, sine horum silentio aut dissimulatione.
Exstant inter alia instrumenta duo prolixiora, prius,
Transactionem inter Reges Norvegiae Magnum Qvartum
et Scotiae Alexandrum Tertium super Haebudis
et Mannia exhibet, illustre antiqvitatis luce dignissimum
monumentum, eo tutius evulgandum, qvod
nulla ex parte rebus nostris praejudicet, insuper etiam
ius Ecclesiae Nidarosiensis in Ecclesias Manniae monstret,
nec qvantum scio alienatum, posterius contractum
matrimonialem inter filiam Christiani Primi
et Scotiae Regem Iacobum Tertium. Autographa
in Archivis Daniae et Scotiae Regum qvaerenda. Apographa
bis vel ter ex Dania in Scotiam missa vanum
illum metum nobis eximere possunt, ne his publicatis
suggeramus iis, qvae nobis opponant, et a qvibus
sibi caveant, cum singula in eorum cartophylaciis
reserventur. Utraqve in contextu summatim exposui,
majorem tamen fidem et auctoritatem ipsa exempla
merentur. Haec prolixius ideo persecutus sum,
ut si forte providentissimus Regis nostri Ephorus,
Illustrissimus Plessius, cum dies stipendii adjectiqve

p.72
subsidii in exitum anni cesserit, causam tardatae editionis
exqvisiverit, ut in promtu habeas, qvid respondeas.
De subsidio dubium nullum est. cum Faereyae
huius anni opus prostent. qvatuor autem pensionibus
aeqvis, si stipendium, Te intercessore, in
posterum solvi permiserit, uterqve Vestrum Regio
mandato Vos tueri poteritis, in qvem etiam finem
ejus exemplum mitto. Mitto et aliud de comparandis
antiqvioribus Documentis, qvae frustra ab hujus
Regni Episcopis expetivi, tertium etiam. qvod nunqvam
expetivi, sed Illustrissimus Luxdorphius procuravit,
multorum deinceps onerum causam maluissem
officio qvam personae imposuisset, utpote
non indignam dignitatem nec hoc exemplo novo.
cum constet multos ex ordine Professorum id expetivisse,
et impetrasse. Sed iam extra praefixos epistolae
limites, nolim et verecundiae, abripuit me
memoriae Tuae recordationisqve dulcedo, caecusqve
prolixi amoris impetus, qvi comitatem Tuam, morumqve
commoditatem, qvam personam, qvam
sustines, aut gravissima negotia, qvae geris. publicis
commodis dicata, respexit, ulterius forte et
prope ad insaniam abrepturus, ni modus chartae
modum finemqve colloqvio imponeret, ignosce itaqve
fiduciae, qvam ingenii Tui facilitas, summaqve
humanitas provocavit, jamqve vale. Vir Illustrissime,
magnum amplissimi ordinis purpuratiqve collegii decus
et ornamentum, mihiqve, ut cepisti, fave, qvi
vicissim, cultum qvem meritis Tuis devovi, ad ultimum
usqve spiritum religiose conservabo.

p.73
Ex villa mea Stangelandia, insulae Cormtis Districtus Carmsundensis,
sepulchro Haraldi Pulchricomi primi Norvegiae Monarchae celebris,
qvod longa oblivione sepultum. me tandem invenisse. haud secus ac
Cicero Archimedis, glorior. Ipso die Calixti pridie idus Octobr. 95.
P. S. Hodie litteras accepi a domino To..ndero,
huius nostri Districtus Ryefylchensis Praefecto,
qvi mihi in memoriam revocavit, qvod Havnia ad
scripserim, benigns Te aures praebuisse supplicationi
ejus, de remittenda dimidia contributione, qvam
vocant fortalitiorum, iamqve mecum de illa expostulat.
petitqve ut iterum Tibi referam. ante paucos
dies in itinerum occasionem hanc epistolam scripsi;
Iam vero, Deo propitio, signa vitae in uxore mea apparent.
adeo, ut lori essit. vi mori magnam
partem remittente. Curatio qvam amanuensi adhibui,
non ex medicorum oraculis sed rusticorum
effatis desumta est, non itaqve mirum si improbes,
cuius tamen vim aliqvoties feliciter expertus sum.
posthac tamen paternis Tuis consiliis admonitionibusqve
qvam observantissime auscultabo. Vale.
Ad eundem.
Liceat mihi jam qvarta vice in praeclaras Tuas occupationes
peccare, certus enim de testatissima Tua
in me benevolentia. plane mihi persvadeo. non aliter
Te hanc fiduciam interpretaturum, qvam eam ipse
concepi; volo enim ut Tu, mi Pater! praesentem rerum
mearum statum cognoscas: satis qvidem afflictum.

p.74
nam uxor jam in nonam hebdomadam aegrotans cubili
non egreditur nec spes sanitatis affulget; Famulantium
unum post alterum idem virus affllavit, unamqve
nuper famulam absumsit, heri qvoqve amanuensis
iterum periclitabatur: Lecto et ipse defixus. solus
prope superstes sum. calamitatum mearum inutilis spectator,
sed nec vicinia ab hac peste immunis: ante
paucos dies iuvenis qvidam ex proxima villa eadem
nocte qva aegrotare caepit, occubuit, idqve post longum
intervallum, ex qvo ab eodem morbo revaluit.
jamqve ad hoc littus lues isthaec se diffudit. Super
haec enatum pridie vespertino tempore in domo
mea monstrum, etiam peregrinorum nautarum in hac
statione adversis ventis detentorum, oculos in se convertit,
prodigium certe prisco ethnicorum more
majoribus hostiis procurari solitum. vitula qvippe biceps,
cui bina colla, binae qvoqve usitatae longitudinis
caudae, duplex dorsi spina, sed invicem connexa,
cor etiam duplex, caetera nihil inusitati habet.
idem utriqve capiti color, frontetenus albus. cute
caetera rubra pene eadem magnitudo, alterum tamen
parum excedere videtur, iustum aut paulo maius
corporis incrementum. Hic natura gemellos meditata
defecit, ego
exuvias stipulis farsi foenoqve replevi.
Habes ordinem status domestici; qvaliter vero Havniae
res meae procedant, parum mihi liqvet. Qvantum
ex literis clarissimi Johannis Laurentii pridie
allatis cognosco, eo se necessitatis adactum qveritur
ut coram censore qvi Politiae Magister usurpatur

p.75
cum typographo jure experiri necesse habeat; scribit
itaqve se illustrem Tuam Amplitudinem ea de re
consulturum, auxiliumqve imploraturum, nimirum
illud et de qvo qverebatur, cum primum hanc provinciam
in se recepit Sed qvoniam id, qvod de mutatione
formarum expetebat, ad Tuum optimiqve
Mothii nostri arbitrium remisi, Vosqve novissimis
litteris de his diligentius sollicitavi, persvasus sum
aliqvid certi super hoc negotio conclusum esse, Quicqvid
igitur probaveritis, ratum esto. Sed ne in morem
vertam, ut patientiam Tuam nugis meis detineam,
finiam cum voto prosperitatis Tuae, qvae et pars meae,
nimirum ut omnia Tibi Tuisqve ex animi sententia
fluant. Vigeat uxor Nobilissima, vigeat filius Nobilissimus,
vigeant virgines nobilissimae floreantqve!
Ex villa mea Stangelandia II Cal.
Decembris. - 95.
P. S. Vix credo has litteras ante festum natale
ad Dominum meum perventuras: si tunc sub
exitum anni de stipendio et subsidio monuerit Illustrissimum
Plessium, alios de intercessione non
sollicitabo.
Ad eundem, d. 16 Januarii 1696.
Qvinta iam vice ad Illustrissimam Amplitudinem
Tuam scribo, primas literas tantum redditas ex acceptissima
Tua epistola praecedente autumno cognovi

p.76
qvid reliqvis factum sit, juxta cum ignarissimis
scio, jamqve Tabellarius publicus Stavangriensis
qvasdam epistolas, privata fraude in itinere interceptas
possessoribus, periisse qveritur, an inter illas una
pluresve mearum fuerint, aeqve incertus sum. Non
eo arrogantiae processi, ut rescribi postulem, significatio,
sive per famulum, sive praesentium latorem Dominum
Severinum Erasmum, omnem de interitu earum
scrupulum eximet. Praesentem rerum mearum
statum. cum sciam Tibi curae esse, libenter retexo. is
nempe toto superioris anni ultimo qvadrante fluctuans,
uxore mea in singulas horas cum morte conflictante.
tandem in luctum orbitatemqve desivit. Pia enim
morte 19 Decembris absumta, terrena coelestibus
mutavit. tertio mensis huius die sepultura mandata.
Tandem etiam haeredibus eius satisfeci agris et obligationibus,
itaqve a solvenda nomina salario meo
impense indigeo, Tuaqve intercessione ut solutionem
eius procures, humillime expeto, meqve impetraturum
confido. Nec jam longiore sermone
Te, mi Pater, detinebo, finiam cum voto, nimirum
ut praesens annus felix faustusqve Tibi Tuisqve
illustrissimis partis decoribus plura cumulatioraqve
adjiciat, Vobisqve me ipsum humillime dedico.
Ad eundem.
Nondum curam mei animo Tuo excidisse ex svavissimis
literis Tuis. sub exitum praecedentis anni 28 Decembris

p.77
scriptis, sed 23 huius mensis oportune allatis,
non minore delectamento, qvam emolumento
percepi, nec frustratus sum opinione de occulta illa
fati lege, qvae Te mihi praesentem absentemqve pariter
admovit. Dum enim uxor mea exanimis intra
tecta in apparatum funeris detineretur, Tu conditionis
meae statusqve domestici plane ignarus, meis
commodis invigilasti, indigentiam qvalemcunqve
praevenisti, moestitiam innata humanitate et summa
benevolentia lenivisti. Videris in agendis pro merito
gratiis, tandem mihi etiam vocem praeclusurus,
semper tamen meminero. Primus fuisti, mi Pater!
qvi tesseram nummariam tam mature ex Camera mihi
mittendam curasti, qvae interdum in annum, interdum
ultra, postremo in sesqvi tertium dilata, profectionem
in Daniam, mox diuturniorem moram, uti
nosti causabatur: cum tamen ad imprimendum
qvicqvam eorum, qvae scripsi, ex officio minime
obligarer, id qvod ex exemplo Regii Diplomatis.
qvod ad Te misi, facile observasti. His molestiis
me in posterum, Te curatore levatum iri, amici
qvidam Havniae, ingenii Tui haut ignari, jam dudum
praesagiebant; et qvidem Illustrissimus noster
Mothius, cum ex multis eius in me collatis beneficiis
hoc unum suggessissem, qvod commendatione
sua gratiam Tuam mihi conciliasset, id solum imputabat,
reliqva, qamtumvis magna, dissimulavit:
Summa cum voluptate ex Te, mi Pater! jam primum
cognovi, (procul enim ab oppido Stavangriensi,
procul a publica tabellarii via domicilium meum distat),

p.78
intimi Consilii Collegio eum insertum esse, qvod
ei felix. faustum fortunatumqve faxit terrestrium coelestium
numinum arbiter! Confdo me inter caetera
ingentia decora, aureum e cervicibus eius gemmatumqve
ante pectus dependentem elephantem brevi
conspecturum. Ornamentum in Illustrissimum Plessium
recens, ut scribere dignatus es. sed meritissime
collatum, a Serenissimo Rege. qvod tanto Heroi bono
publico nato nemo bonus invidebit, sed praeter invidos
et iniqvos, omnes, inter qvos et ego, impendio
gratulantur, sed nec limis oculis, aut invitis auribus
auctum dignitatis Tu felicitatisqve progresslum in
singulos dies exspectandum, vel spectabo vel hauriam,
cum utrumqve ardentibus votis expetam;
Finiit jam uxor mea, nota superis mendica dum vixit,
qvae post Regiam domum pro Te Tuisqve ut et optimo
nostro Mothio, duorumqve insuper Maecenatum
incolumitate et successu, flexis genibus suplex
qvotidie coelum fatigabat. Liceat enim simplex illud
rusticumqve domus arcanum Tuae fidei committere.
Cui id munus demandem, jam ipsa orbatus habeo
neminem, ipse sustinendo impar, velle tamen cupere,
optare Vobis Vestrisqve omnia fausta feliciaqve,
eaqve interminata, nunqvam desinam. Respondisse
votis faventissimum mihi filiolum Tuum gratulatoria
oratione ad serenissimum Principem Haereditarium in
tam verendo consessu habita. Tibiqve satisfecisse. impense
gaudeo, auspiciumqve et tyrocinium gloriae
ejus, Tuae Illustrissimae Amplitudini ipsiqve his literulis
(velim bona venia his inclusis) sincere gratulor,

p.79
certe inter maxima nationis nostrae decora exteri
reputabunt, tam variis studiis facultatibusqve exculta
et exercitata nobilissimorum puerorum ingenia.
Qvod typographum ad officium redacturum Te
confides. rem magnam praestas, sed valde necessariam.
mihiqve longe acceptissimam. Reges sunt istarum
officinarum, Rectores et vim regni expertus sum,
qvam tamen Te auctoritate Tua coerciturum credo.
Postqvam exemplum primae philurae seu plagulae
accepi, qvid praeterea impressum sit, plane nescio,
neqve enim ullas litteras a Clarissimo Johanne
Laurentio accepi, nihil tamen de eius fide aut industria
dubito, expertus enim sum eum esse virum
bonum. Qvod hospitem me iterum Vobis accedere
vultis, ago gratias, nam et hic consvetam Vestram
humanitatem agnosco. Nec mihi aliud optatius aut
magis e re mea esset, qvam Vos praesentes alloqvi, si
hoc statu domo peregre proficisci tutum esset, perqve
occupationes liceret, decrevi enim non Seriem
modo Regum Daniae adornare, adqve censorem hac
aestate mittere, in proximum annum Deo duce imprimendam,
sed ea etiam qvae in Historiam Norvegicam
commentatus sum, jugi studio et indefessa industria
recoqvere. Rem sane arduam, nam et fabulosa
resecanda sunt, nec tamen omnino rejicienda.
Extat Diodori Siculi historia mythica, qvem tamen
Graecorum primum desivisse nugari Plinius censuit.
Fabulosa autem veris secernere, valde difficile est,
discrepantibus doctorum iudiciis, cum qvod alii ad
historiam. idem alii ad fabulas referant, neutri sine

p.80
ratione, sed manum de tabula. Finio cum summa
et tantum non immortali gratiarum actione, pro rara
humanitate gratuitis beneficiis, sollicita simul et
constanti mei absentis cura, qvam vel ad ungvem
monstrat exacta a Nobilissimo Assessore et Secretario
Lettio in re evidentissima testificatio, viro sane eximio,
qvem, Te subornante, libellum suplicem in
Camera raptim superiori anno pro me concepisse,
hodieqve memini. Vale Vir, illustrissime, publice domiqve
felix, ad Nestoreos annos vitam proroga,
meqve, qvo coepisti, favore Tuo subleva, patrocinio
protege.
Ultimo Jan. 1696.
Ad HERMANNUM MEYERUM, prioris filium.
Nobilissime Domine, mi Ocellule!
Dudum qvidem mihi perspecta est, carissime Meyere!
felicissimi ingenii Tui singularis alacritas, indefessa
industria, et exspectatione major in diversis artium
exercitiorumqve generibus profectus, qvi magno
me saepe gaudio perfudit, ideove haud immerito laudum
Tuarum praeconia ubiqve celebravi, jam vero
sparsam per ingentia continentis spatia secundissimam
in hac aetatula nominis Tui famam etiam maria transcendisse,
tandem etiam ad aures meas pervenisse,
nolo Te ignorare. Labio qvippe Gallico Serenissimi
utriusqve Regni Principis solennia festiva oratione

p.81
celebrasse perhiberis, adeo feliciter, ut neqve Te
Sacrae Regiae Majestatis praesentia, nec Serenissimae Reginae
augusta gravitas, nec Regiae familiae praeillustris
splendor, non illustrissimi ordinis verendus venerandusqve
consessus, non generosae Nobilitatis aspectus,
non deniqve circumfusae totius aulicae coronae erecti
in Te exspectatione simul et admiratione defixi vultus
oraqve, ulla ex parte terruerint. Macte sis hac
generosi animi fiducia et excelsa indole, cui nihil in
posterum impervium futurum tuto Tibi persvadebis;
Alios forte aetatis tyrocinio labi contigisset, Tu
aeqvalibus omnibus, imo Te ipso, maior post tantum
specimen nnullum casum extimescas. Non tantum
satisfecisti isti auditorio, qvo maius orbis non habet.
sed etiam eius exspectationem vicisti, satisfecisti Illustrissimi
patris Tui inexhaustae in hac solum materia
aviditati. gloriamqve Ejus Tua cumulasti, satisfecisti
amicis, nominisqve Tui inqve dies crescentis decoris
studiosissimis cultoribus, inter qvos si ordine, affectu
tamen postremus haberi nolim. Perge qvo coepisti.
inqve singulos dies adde gradum. donec scopum
attigeris, id vero conseqveris, si noctes diesqve
cogitaveris, qvo patre natus es, pioqve et generoso
aemulatu [NLW], illum non aeqvare solum, sed etiam
superare contendas Adspiret coeptis conatibusqve
Tuis praeclaris coeleste Numen, cujus protectioni Te
Tuaqve omnia commendo. Vale. mihiqve in posterum,
sicut coepisti. fave, qvi sum semperqve ero
Tibi deditissimus.

p.82
Ad Consiliarium Status MEYERUM.
Has litteras cum publico Tabellario mittere decrevi,
cum Nauclerus ille, qvi festo Michaelis praecedentis
anni exempla compendii epistolarum inter Serenissimos
Daniae Scotiaeqve Reges ultro citroqve missarum
super re Orcadensi, Bergis Havniam, ad Illustrissimum
Mothium, alterum ad clarissimum Johannem
Laurentium, perferenda accepit, in hunc portum insperato
post tantam peregrinationem appulit, tanto
intervallo in itinere detentus; interim accepi literas
a clarissimo Johanne Laurentio, qvi majorem in modum
de Typographi iniuris qveritur, sed Tuis promissis
erectus occupationes Tuas excusat, iterum
itaqve ut Te adeat, simul et illustrissimum Mothium,
postulo, nullus dubitans, qvin Regem illum brevi
compescatis.
Idibus Februarii. Anno 1696.
Ad eundem d. 18. Iunii.
Binae ad Illustrissimam amplitudinem Tuam, prior
mensis Ianuarii die 16, posterior ultimo, a me scriptae
literae, receptae -ne sint, an offensam meruerint, pariter
ignoro; Si hoc, certe, qvo es ingenio, venia pensabis,
sin illud, penes publicum Tabellarium culpa
manet, ultimae cum Johanne qvodam, Domini Georgii
Claudii, unius e Camera scribae exercitoris,
Nauclero missae, alias ad Nobilissimam Dominam

p.83
meam, uxorem Tuam, alias ad summae exspectationis
filium Vestrum, inclusas tenebant, qvorsum reciderint
nescio. Res meas qvod attinet. in eodem
qvo antea statu sunt, nec mutationem molior, cum
placeat praesens conditio. Fine mensis huius qvadrantes
duos solvendo stipendio a Serenissimo Rege
clementissime praefinitos praeterisse Te minime latet,
sed qvicqvid Tibi placet, placet et mihi, certus me,
cum occasio affulserit, abs Te minime negligi, de
contributionibus, qvas Kopschatt-dk et Consumtion-dk vocant.
ad Collegium Camerae scribo. Exigit illud horum
redituum Redemtor Matthias van Tauchen, nec
solutionem abnuo, modo juste exigatur a praedio
rusticano, perinde ac nobilium agris, pependi hucusqve,
qvo jure, nescio. Idem lllustrissimo Plessio
qvestus sum, etiam Tibi, si recte memini: Pari certe
alacritate Regia tributa solvo, qva stipendia accipio.
Vestrum erit providere ut rite poscantur. Nec iam
ulterius Te detinebo.
d. 14. Calend. Julii 1696.
Ad eundem.
Qvas proximo undecimo Julii ad me dignata est
Nobilissima amplitudo Tua literas scribere. mensis
hujus 13 accepi, una cum tessera nummaria ad Praefectum
Regiorum redituum Clarissimum Reichium.
Accepi et alias cum Amplissimis Collegis abs Te subscriptas
Stipendia illae conferunt, istae tributorum

p.84
rationem nimis mihi hucusqve impeditam explicant.
optime igitur abs Te provisum est, cum mei curam
pro solita benevolentia in Te receperis, ut habere
possim tanqvam in promtu unde solvam qvod
imperatur. Tantum certe abest, ut de defectu favoris
et gratiae Illustrissimorum virorum qvi Aerario
Regio jamdiu praefuerunt, vel minima ex parte qveri
possim, ut iis me etiam summopere obligatum agnoscam;
postqvam tamen benignius fatum Te mihi admovit,
ingens mutatio secuta, ad indubitatam seqventium
temporum spem me erigit. cumqve gratias reddere
neqveam, ago tamen, qvam possum, maximas.
mihiqve impense gaudeo, qvod tanqvam in fido
portu certam ejus spem habeam repositam. Accedit
haec benignitas ad coepta pridem beneficia, qvorum
me perpetuo debendorum reum agnosco et profiteor.
Novi occupationes Tuas, novi Illustrissimae
conditionis amplitudinem, novi meam qvoqve sortem.
Non Te diutius detinebo, id saltem addam,
ut omnia Tibi Tuisqve Illustrissimis ex animi sententia
cedant, adqve sanam mentem in sanis corporibus
accedat celestium numinum inexhausta indulgentia.
terrestrium qvoqve perpetua gratia, virtutum praemia,
honorum gloriaeqve incrementa, potentiorum
perennis favor, aeqvalium sincerus amor, minorum
indefessa studia, familiarium clientumqve pia obseqvia,
universorum singulorumqve, bonorum tamen,
bona iudicia, fortunarum interminata accessio, suprema
pia placidaqve, haeredes optati, fama post

p.85
fata secundissima, eaqve ad posteros immortalis, et,
qvod omnia superat, coelestis gloria.
Die 20 Augusti. ANno 1696.
Ad eundem, die 23 Novembr. - 96.
Paucos ante dies, sine tabellarii, sine Tuoruum ullius
indicio, certior factus sum, literas, qvas praecedentis
aestatis 20 Augusti, ultimas, ad Illustrissimam
Tuam Amplitudinem scripsi, bona fide redditas esse.
Decreveram itaqve aliis iterum meritissimi obseqvii
debitam constantiam declarare, inqve eum finem ad
proxenetam Bergensem literas mandataqve dedi.
Misi simul historiae Norvegicae tres primos libros ad
Illustrem nostrum Vindingium, eius censurae subjiciendos,
utrumqve, ut conjicio utinam falso irrito
conatu: sero enim autumni, ob internuntios non
tam raros qvam intempestivos, Bergas pervenerunt.
Periclitatur itaqve sors destinati ad censorem
operis, qvod hac ipsa hyeme recognitum optabam,
ut si proximo vere post Dominic Resurrectionis festum
Hafniam, Deo annuente, devenero, typis mature
imprimi possit. Te interim coepto more de
viatico mihi provisurum confido, cum dies stipendii
fine anni cesserit, qvod hic suggessisse suffecerit. Parum
mihi adhuc de Historiae Orcadensis fato constat,
impressane sit, an nova aliqva difficultas enata, moras,
ut assolet, iniecerit. Scribo nunc ad Clarissimum
Johannem Laurentium, ut si absoluta sit, exemplaria

p.86
sub auspicium novi anni serenissimo Regi Regioqve
Principi haereditario, qvibusdam etiam Ministrorum
Illustrissimis qvaedam; in his Tibi, mi Pater!
unum, alterum Nobilissimo filio offerat. Qvod si cursus
operis imprimendi absolutus non est, dissensus forte
Ministrorum circa controversiam de redimendis insulis
publicandam in causa est, penes me certe nulla culpa,
cum omnia, qvae mihi hac in parte incumbunt. penitus
absolverim, nec sic ut reddendorum actorum ratio
Illustrissimorum Ministrorum arbitrium perinde meae
sint potestatis, id qvod Illustrissimum Plessium, Te,
si opus fuerit, suggerente. haud gravate observaturum
minime diffiteor. Has qvalescunqve litteras vix
ante exitum anni. aut natale Redemptoris nostri festum
ad Te perventuras, cum temporis, tum intercedentis
viae ratio certo persvadeat, et hic, et qvi seqvitur,
annus, et qvi nascuntur ab illo, cum novis semper
fortunae secundioris incrementis, novo decorum
auctu, Tibi Tuisqve Nobilissimis continuo cursu, ad
votum usqve feliciter procedat, Deum optimum maximum
veneror, meiqve meminisse ne pigeat. venerabundus
oro.
P. S. Vix finem imposui huic epistolae. cum
fortuitus nuncius affert Nobilissimi nostri Sperlingii literas,
XI. praecedentis aestatis Iulii scriptas, eodem nimirum
die, qvo Tu, mi Pater! novissimas ad me
scripsisti, misit et exemplar Commentarii sui in Testamentum
Archiepiscopi Absalonis, qvo iam circiter
tres horas fruor, nec sine magna admiratione simul et

p.87
oblectatione inspicio informorqve. Rescriberem ex
tempore, Tuisqve hisce includerem, ni verecundarer.
Gaudeo offcio ab illo praeventum esse, sed sine rubore,
nam et illi editionis Orcadensis exemplar unum
assignavi, anteqvam eius accepissem. Scribam Deo
propitio cum occasione. Tandem et una literas clarissimi
Johannis Laurentii 22 Augusti exaratas nactus
in spem erigor, emersuram tandem multum jam, diuqve,
oppressam rerum Orcadensium notitiam.
Ad JOHANNEM LAURENTZSEN, die 7 Jan.
1697.
Sequentia velim observari (in Historia Orcadensi):
1) In praefatione historiae scripsi Buchananum virum
in Archivis regni versatissimum. Delendum, in antiquitatibus
patriis versatissimum, nam Fridericus 2dus
in instructione sua privata Legatis communicata, negat
eum, ut et Hectorem Boetium, archiva excussisse.
2) Sedulo observandum an Hiatlandia territorio Orcadensi
accenseri [NLW] debeat, appertinentiarum, ut vocant.
nomine. Scripsi cap. I. lib. I. sub finem eam imperio
Orcadensium ad Sverreris Norvegiae Regis tempora
ac ultima memoria paruisse, confer cap. 39. ubi habetur,
qvod Rex Sverrer Comiti Haraldo Hialtlandiam
cum omnibus reditibus ademerit, fiscoqve asseruerit,
qvae nunqvam deinceps Comitibus Orcadensibus paruerit,
confer etiam cap. 40, ibi enim scribo qvod Comites
Orcadenses in Orcades Hialtlandiam restituti fuerint,

p.88
verum mihi illam relationem de Hialtlandia esse
suspectam etc.
Patet ex praecedentibus a tempore Sverreris
exemptam ditioni Orcadensium fuisse Hialtlandiam.
Prope finem qvoqve lib. 2di habetur, qvod Rex Christianus
I. Orcades pro 50000 florenis Rhenanis oppignoraverit,
deinde die 20 Maji ejusdem anni Hialtlandiam
pro 8000, id qvod superiora confirmat; jam
vero tot negationibus. tot protestationibus. nunqvam
Hialtlandiae mentio facta est, nunqvam 8000 pro redemptione
pignoris oblata. Inde verosimile Anglos
de Hialtlandiae possessione certaturos, itaqve instrumentum
illud, qvod Arild Hvitfeld de oppignoratione
Haltlandiae citat, sedulo inqvirendum, scribit
enim eodem iure modoqve hanc processisse, qvo Orcadum,
ergo semper poterit redimi, non enim tempus
possessionis sed titulus considerandus. Haec velim Illustrissimis
Viris, qvibus harum rerum cognitio committitur,
quam modestissime suggerantur.
Ad Consiliarium Status MEYERUM, die
11 Febr. 1697.
Nimium forte tardavi in agendis gratiis pro iterata
jam totiens sollicita mei cura, acceptisqve tam
propere maturati salarii beneficio; rara illa alacritas.
cum petitionem meam aut omnino praevenias, aut sine
ulla mora praestes, qvo nomine (nec eo solum, plura
enim memoriae, qvantumvis labili, alte tamen impressa

p.89
haerent) cum obligatissimus sim, ago gratias, qvam
possum maximas. Distuli in hunc usqve diem rescribendi
offcium, eo qvod in singulos dies literas a
Domino Johanne Laurentio jam diu exspectaverim,
qvibus de Orcadum progressu certior fierem, qvas
tamen impressas credo, cum ex novissimis ejus cognoverim
Novembris anni praecedentis paucas plagulas
restasse, verum vetuisse Augustissimum Regem
ut in publicum prodirent, ni universus juris Ejus contextus
simul edatur, inde moram temporis in editione
maturanda facile perspicio, excutienda archiva
sunt, nec perfunctorie, indeqve eicienda singula
qvae caussam Regiam vel sublevant vel aggravant;
unum est qvod scrupulum movet, nimirum de insulis
Hetlandicis, an earum redemptio cum Orcadibus
coniuncta sit, an ab iis separata. Orcades hypothecae
expositas esse pro 50 millibus florenorum Renensium
in confesso est, iam vero Arildus Hvitfeldius,
et eum secutus Pontanus (qvos ego seqvor) scribit
dotem in universum 60 millia florenorum Renensium
dictam fuisse, qvorum decem ante abitum sponsae e
Dania annumeranda essent, ob impensas autem in
bellum Sveticum reddi neqvivisse, tantum duo in
praesens soluta, pro reliqvis vero octo Hetlandiam
pignori expositam, eodem qvo Orcades tenore. Nostri
autem Reges tabulas dotales secuti, ea ante abitum
soluta perhibent, etiam soluta fuisse existimantes,
nunqvam separatim de Hetlandia redimenda
egerunt, sed redemptionem illius sub Orcadibus comprehendentes,
tantum 50 milia obtulerunt, id qvod

p.90
ex literis, Serenissimi Friderici Secundi et legatione in
Scotiam anno 1585 directa manifestum est. scribit
enim datam fuisse dotem Margaretae Serenissimi Christiani
Primi filiae sexaginta millia florenorum Rhenensium,
qvorum decem statim soluta sint, pro residua
autem pecunia Orcades cum adiunctis insulis, et qvae
ad illas pertinent, jure antichreseos cum omnibus fructibus,
emolumentis et commodis, pignori vel hypothecae
datas, cum itaqve de Hetlandiae redemptione
tot seculis non fuerit interpellatum, metuo ne
Angli eam sibi restituendam arbitrentur, id si vel
maxime ex usu suo ita interpretentur. Sunt instrumenta
dotalitia in Scotiam saepius missa, qvae singula
illustrare poterant. Obtulit etiam Serenissimus Fridericus
Secundus Serenissimae Scotiae Reginae Mariae
Stuartae conditiones tractationis aeqvas et honestas,
foederumqve tabulis qvam maxime consentaneas,
ideoqve rogavit, ut illa diem locumqve haud nimium
dissitum, sed rebus istis agendis idoneum, praescriberet,
qvo cum mandatis idoneis suos Commissarios
mitteret, de negotiis omnibus invicem diligenter
collaturos, acturosqve cum Reginae Commissariis. Haec
ego ideo scribo, ut si forte archiva regia excutiantur,
Tu, Pater Illustrissime, haec possis suggerere iis qvibus
id negotium mandatur, mihi enim videtur multo
majus emolumentum ex Hetlandia qvam Orcadibus
sperandum, ob ingentem illam halecum capturam,
qvae, si recte memini, cruentum bellum inter Anglos
et Batavos Cromvelli tempore, inter alias caussas
haud postrema, excitavit. De his forte coram, si

p.91
contingat me ad Vos hac aestate deferri, statui enim
bono cum Deo post festum Pascatis eo proficisci, jam
vero magnus metus incussus est, postqvam rumor
de imminente bello ad aures nostras pervenit, id
ea Deus clementer avertat.
Ad OTTONEM SPERLINGIUM, die 10 Febr.
1697.
Inignaberis forte, idqve non sine caussa, qvod ad
humanissimas acceptissimasqve literas Tuas tam diu
obmutuerim, nec pro elegantissimo Commentario
in Archiepiscopi Absalonis Testamentum gratias egerim.
Sic est, Vir optime, sed sero autumni utrumqve
ad me perlatum, undecimo Julii abs Te missa,
23 Novembris huc pervenerunt. Exinde nulla navis
hunc in portum devenit, impensis autem. qvae in Tabellarium
publicum erogantur, parcendum duxi.
Scripsi tamen ad Illustrissimum nostrum Meyerum, eiqve
fignificavi redditum utrumqve propensioris in
me animi Tui symbolum, eoqve nomine gratias. qvo
serius hoc impensius, ago, agnosco insuper benevolentiam
Tuam, ob ereptam carissimam consortem
mihi condolentem; Qvid jam agam scire desideras;
fallo tempus meditationibus in libellum, qvem iuvenis
scripsi, Seriem nempe Dynastarum Regumve Daniae,
inscribendam Serenissimo nostro Principi haereditario,
prout in prologo in Faereyas pollicitus sum: revideo
etiam Historiae Norvegicae primos libros, qvorum

p.92
tres ad Illustrem Vindingium misi, sed navium defectu
Bergis detenti vernam primam navigationem
exspectant; Decrevi etiam, Deo propitio, iter ad
vos post festum Paschatis adornare, si id per piratas
tutum videbitur. Iudicium meum de Conmentario
Tuo in Testamentum Absalonis exigis, rem certe
supra meum captum. Absit adulatio, vitium, si
cui, certe mihi, admodum exosum, utpote servile,
ingenuisqve indignum. Dudum novi Te esse longe
doctissimum, in isto studii genere tam lynceum nunqvam
mihi persvasi, magna cum admiratione, magna
cum voluptate legi, non enim voces modo barbaras
Tibi politissimae latinitatis sectatori juxta cum his cognitissimas,
sed etiam omnium seculorum ritus statumqve
lubens animadverto. Exemisti mihi inveteratum
errorem de Saxonis nostri officio statuqve. Absalonis
genealogiam utinam adjecisses, a Palnatochio Vagnoqve
ortum esse, vel ipsorum in ista familia totiens
occurrentia nomina persvadent, an etiam ad Kroka-Refum
Islandum referre possis, aveo scire, ibi enim
conceptis verbis sub finem habetur Absalonem ab eo
prognatum esse, Pag. 38. nomina propria minus recte
videris perpendisse, dum qvod Dani Aagi Norvegis
Hacon esse opinaris, Aaagi, illis Aki, nomen
Frisiis adhuc in usu: sed et haec nomina diversa sunt
Hakon, Haki, Aki. Nec alia memini in opere illo
notatu digna, itaqve subsisto, Teqve, Vir nobilissime,
divinae protectioni commendo, et qvo favore adhuc
prosecutus es, eodem porro me dignari ne graveris,
obnixe oro.

p.93
Ad Consiliarium Status MEYERUM, die
9 Septembr. -- 97.
Cum notum satis assiduisqve in me collatis beneficiis
perspectum sit, qvantam mei rerumqve mearum curam
gesseris, inqve posterum geras, par est ut Tibi
significem me jam, Deo propitio. domum pervenisse.
et prandio proxima Dominica, aestu tantum ferente,
Helsingo..ra anchoras solvimus, leni postridie aura,
interdum adversa flante, cum die Martis exortus ab
oriente ventus tanto impetu navem impulit, ut 25 horarum
spatio 50 miliaria confecerimus, hesterno vespere,
feria nimirum qvarta, domum redii. Ego
Tibi Tuisqve omnibus gerendis aut obtinendis multis
parasangis ampliorem successum voveo optoqve,
qvi in perpetuum vivam, dum spiritus hos regit artus.
Illustrissimae Amplitudinis Tuae obseqventissimus cultor
cliensqve.
Ex villa mea Stangelandia, die 9 Septembris
1697.
P. S. Arnae Magnaei, popularis mei memorem
esse Te rogo, hic patrocinium Tuum certo sibi
pollicetur, et dignus est, qvem in clientum Tuorum
numerum admittas. Qvod si ille honesta vivendi
subsidia Te intercessore a Clementissimo Rege impetraverit,
magnae id Tibi gloriae fiet, novi enim ingenium
hominis: non tacebit ille beneficia Tua, sed
qvaecunqve ei feceris gratus divulgabit. Praeterea
Tuae hujus operae publicum non poenitebit; Etenim

p.94
antiqviorum monumentorum dives est, et plura qvotidie
colligit, e qvibus ea aliqvando luci daturus est,
qvae per illius inopiam interire aut sepulta jacere e
reipublicae literariae re non esset.
Ad Consiliarium Status, MEYERUM.
Maecenas meus perpetuus et indefessus, Illustrissimus
Mothius, nullo unqvam merito, ne meriti qvidem
specie aut imagine imo ne umbra unqvam provocatus,
superiore anno semel atqve iterum mandavit
mihi per internuncium, Arnaeum Magnaeum, ut illustrissimae
Amplitudini Tuae agerem gratias, pro rara, nec
in tali forma exspectata, fidemqve suam superante,
commendatione ad Augustissimum Regem; nec mandasse
contentus, solicite insuper cum ipsum abiturus
salutarem, reqvisivit, an et idem fecerim. Et curam
illius et testimonium de tanto beneficio, si non
qva par erat grati animi testificatione, aut eloqvii, qva
destituor, svada, simpliciter tamen retuli, iamqve
utriqve Vestrum, qva possum animi devotione gratias
habeo agoqve. Sed nec his limitibus circumscribi
se passa est ingens Tua erga me bonitas, favor et gratia;
vellit jam aurem amicus meus Johannes Laurentius
proqve iure suo postulat, ut Excellentiae Tuae
(utor nimirum ipsius formula) gratias qvam impensssime
agam, qvod decimas, qvas me interprete vice
pensionis expetebat, benignissime procuraveris. Id
qvod ego, ut est, vere magnum beneficium agnosco,

p.95
et grato, ut par est, animo, tanqvam in me solum
collatum, amplector. An et Dominus Arnas Magnaeus
Stipendium Regium Te promotore assecutus sit,
adhuc nescio. Scribet ille hoc cum impetraverit.
Ego qvoqve residuum pensionis meae exspecto, qvippe
de cura Tua omnino indubius. Nec iam diutius
tempora Tua publicoqve dicatas occupationes morabor.
Faustum felicemqve Tibi cum Illustrissima
familia praesentem annum et omnia votis meis majora
ex animo opto, qvi jam climactericum magnum,
si vitam ad 27 Mai divina clementia indulserit,
ingredior.
12 Januarii. Anno 1698.
Ad eundem, die 3 Junii.
Cum superiori anno debitae erga Te observationi
conveniens duxerim, ut certiorem de incolumitate
mea et absoluto feliciter itinere facerem, statim a reditu
id per literas significavi, deinde postqvam ex
Domino Johanne Laurentio cognovi qvam alacriter
causam ejus promoveris, initialis hujus anni mensis
12. ipso exigente, brevi epistola gratias egi, incertus
adhuc alteram harum an utramqve acceperis, inscriptione
qvantumvis ad Cameram directa simul
duorum salarii qvadrantum, qvorum dies praecedentis
anni fine cesserat, commonefeci, nullo adhuc successu,
id qvamvis minime novum, emergentibus
identidem caussis, qvae solutionem morantur, tamen

p.96
postqvam Te patronum nactus sum, iam primo contigit,
et illo potissimum tempore, cum penes Te totius
Aerarii directio esset, cum tamen antea etiam interpellationem
praevenire consveveris; Resarcies autem
qvicqvid hic omissum est, si integrum, qvatuor
nimirum qvadrantes, exitu mensis hujus, qvo totus
annus stipendio praefinitus circumactus est, intercessione
Tua apud Illustrissimum Plessium procuraveris.
Manuscripta qvae filio Tuo promisi, ita me absente
confuse compacta sunt, ut pluribus voluminibus interspersa
sint ea, qvorum unicum saltem exemplar
suppetit, qvod cum mihi omnino et sine exceptione
retinendum sit ad usus qvotidianos, curabo ut ea
cum tempore exscribantur; caetera deinde, prout
haec absolvuntur, mittam, qvatuor in procinctu sunt
idonea occasione mittenda. Interim mei non
dememineris.
Ad eundem, die 11 Dec. 1698.
Novi anni auspicia felicissima, incrementa feliciora,
extrema optatissima!
Si nihil aliud mihi ab Illustrissima Amplitudine Tua
praestitum esset beneficium, qvam epistola novissima
3 Julii more Tuo scripta, id est omni humanitatis
et benevolentiae svavitate fragrantissima, sola tamen
me Tibi abunde obstrinxerit. Qvid dicam de praeteritis,
qvorum nexu nec cupio unqvam solvi, nec

p.97
possum: publicam merentur notitiam, nec, si Deus
diuturniorem vitam indulserit, desperandum de successu.
Qvod graviter iacueris, gravius doluissem,
si id prius qvam restituta et confirmata valetudine cognovissem,
qvam prosperrimam in posterum et ultra
aetatis meae metas longaevam voveo. Redditos esse
libros, qvos ad Nobilissimum filium Tuum misi, ex eo
qvi reddidit, cognovi, etiam alacriter iniectam de
Stipendio Regio spem, qva valde erectus, in exspectationem
firmatur, sed morae diuturnitate necessario
frangitur, cum subsidia omnino reqvirantur, nec
hoc statu aliunde parabilia. Tria adhuc volumina
restant in proximam aestatem destinata. Mandata Stipendii
solutio, sine mora secuta est. Pro tanta cura
et irrevocabili testificandae profusae gratiae consvetudine
impense gratias ago; jam qvoqve. cum residuum
fine huius anni cesserit, eadem opera indigeo.
Seriem Regum Daniae proxima aestate typis
describendam Domino Arnae Magnaeo tradidi, jam
non minore necessitate Historiae Norvegicae praemittendam,
qvam incogitantia, imo temeritate a principio
in me receptam, cum gloriosissimae memoriae
Domini mei Regis postulatis refragari nefas duxerim,
nec tamen, qvid postularetur, perpenderim, nec
vires meas nunc demum qvid ad hoc reqviratur,
et adhuc tamen per caliginem video, et plura qvae
explicari omnino neqveunt agnosco. Literas Amplissimi
Collegii ad Qvaestorem Finnmarchensem Benedixsonium
prima hujus anni navigatione misi, cum
instrumentis omnibus uti praeceptum erat, singula

p.98
se accepisse testatur sua manu, et adhuc apud se retinet,
tantumqve abest, ut pecuniam de salario Praefecti
Lilienskioldi decerpserit, ut nullo me responso,
etiam secunda navigatione sollicitatus, dignatus fuerit
cumqve plausibile non sit metum Praefecti, an amicitiam
Amplissimi Ordinis obseqvio et reverentiae
praevalere. induco in animum responsum. sive ab illo.
ve ipso Praefecto, ad Cameram datum esse. qvod
qvalemcunqve replicam obtendat, verum cum singula
instrumenta in Collegio excussa sint. nec ullus
exceptioni locus observatus, obnixe peto, ut Illustrissima
amplitudo Tua dignetur. sive per scribam
aerarium Petrum Erasmi, (ad qvem etiam ea de re
jam qvoqve scribo) sive alium qvemqvam, me facere
certiorem qvid consulas: aut si nihil tale intervenit,
ut mei ratio possit haberi, cum rationes ipsi ad Aerarium
referendae sunt secus Vestra gratia, qva mihi
consulere voluistis, ne indemnis qvidem futura est,
cum instrumenta in sua habeat potestate: Haec Te inconsulto
ad Collegium scribere nolui, ideo his Tuis
illius literas inclusi, ut si videatur. per alterum possint
exhiberi, sin minus, ut inanes negligi, qvarum
exemplum praesens. Mihi persvasum est, si ad Cameram
nihil scriptum est, primo vere, Deo volente,
collybo illum convenire. Hanc tantam animi mei
fiduciam toties expertae bonitati Tuae qvam meae temeritati
malis adscribere. Finio cum omnimodae
prosperitatis ad finem usqve vitae continundae voto
devotissimo.

p.99
P.S. Illustrissimae consorti cum liberis Nobilissimis
cum novo anno felicissima qvaeqve exopto,
filiumqve Signiferi officio ornatum libenter audio impenseqve
gratulor.
Ad Secretarium Archivi Arnam Magnaeum,
die 14 Jan. 1699.
Ad ea qvae hac epistola de Genealogiis repetis, respondi
antea, jam deinde collegi Genealogias qvas
Eyolfus ex libro Reseniano exscripsit, et contuli cum
his decem qvas Tu collegisti, et concordant, caetera
vero, qvae Langfedgatal continentur, una Tecum
ut frivola reicio, in illo forte erravi, qvod illa priora,
decem nempe illas generationes, Langfedgatal
inscripsi, si titulus emendetur et Codex Resenii pergameneus
tantum reponatur; Tuto possum dicere
hoc schema me inde excerpsisse. Urges praeterea
non recte me generationes has ab Odino derivare,
sed hoc non asseqvor, nam praeter qvod in his genealogiis
habetur, in praefatione ante Skioldum, explicit
pag. 1ma, incipit 2da, cuius prima linea deest
conficiturqve ex reliqviis abscissarum literarum qvae
supra duas posteriores columnas visuntur, hanc lineam
non aliud fuisse qvam nomen Odin supra singulas
columnas pictum. Codex Flateyensis haec probat,
qvi Odinum Skio..ldi patrem facit, ut et Edda
in praefatione sev prologo, et ipse Snorrius Sturlaeus
in suo Chronico, qvi Skio..ldum Odini filium fuisse tradit,
Gesionem duxisse et Lethrae habitasse.

p.100
Danum fuisse Olai filium, utraqve, Reseniana
et Tua, Genealogia, ut et Codex Flateyensis consentiunt,
nihil subest cur non liceat mihi errorem eiusdem
Membr. alio loco ostendere, cum nec ipsum
probem ipse qvoqve Saxo Uffonem Dani patrem
ab aliis Olafum dictum tradit, Snorrius Danpum vocat,
neutrum dogma ullis rationibus infringere
possum, seqvitur ergo. qvod aut duos habuerit patres.
duos avos, qvod absurdum, nisi vitricos statuamus,
qvod probatione eget, aut fuerint binomines, nec
hoc omnino absurdum, cum Sigurdus Hringus et
Ofeigus Grettir, et si qvi plures duo propria nomina
gesserint; Sed nec certum qvod Rigus et Danpus
propria nomina sint, possunt esse appellativa, ut
Rigur fastuosum, et Danpur sordidum, denotent, qvod
vero hi duo provinciales Reges fuerint et tertius Danus
Daniam invaserit, cur omni autoritate destitutus
statuam non video, qvin et Rigum, non Danum. primum
Regis titulum usurpasse ex Snorrio colligo:
Moder-x Drgyg-x var-x artr-x Kongs-x , ccor-x
igs-x , er-x yur-x roogur-x caladur-x Danska-x tangi-x .
Hoc nescio qvomodo ad Danum applicari
possit, cuius mentio hic non fit, qvodsi ergo Rigus
primus Regis titulum usurpavit, inter minorum gentium
Reges ex dignitate numerari non potest, qvod
si omnino hanc opinionem de invasione Dani et diverso
stemmate. qvam aliqvando secutus postea damnavi,
libet inserere, nihil certe annorum numerus
in Seriem redactus inde turbatur. nam synchronos
tunc fuisse oportet, Vermundo Rigum, Olafo Danpum,

p.101
Danumqve Olafo per vim exurbato successisse;
Itaqve nihil scio qvid in 5to Capite mihi corrigendum
sit, securus itaqve qvid alii opponant, Codicum
auctoritate, et fide qva illos exscripsi et candore
qvo dissentientia loca exprimo, me tueor.
Ad Consiliarium Status MEYERUM, die
20 Junii 1699.
Nimia forte mora in agendis pro novissimis Illustrissimae
Amplitudinis Tuae literis, procurata Stipendii
tam matura solutione, et ssi recte conicio commendatione
ad Quaestorem provincialem Bergensem Reichium,
alii (non Tibi, mi Pater!) suspicionem injecisset,
perisse apud me praeteritorum beneficiorum.
tot tantorum gratiae Tuae pignorum, sensum omnem
et memoriam, si tam recentis oblivio me ex tempore
cepit, sed a domestico moerore, qvi mora plerumqve
leniri levariqve solet, confirmatum, qvam recentiore
vulnere aegrum, compellare malo, iam enim mihi
per amici cuiusdam literas spes iniecta est successorem
in nuptias filiae qvoqve successurum. Nec tamen
adhuc expiscari poteram qvaenam filiarum tam
asperam sortem experta sit. Uldaricam Eleonoram
Domino Bieringio desponsatam, anteqvam Hafnia discederem,
novi, Fridericam Amaliam vix adhuc nubilem,
nedum viduam, existimem; Eam qvae in Holsatia
est, viduatam prius, denuo viduam mihi fingo.
Qvaecunqve tandem sit, felicissimum totius vitae inseqventis

p.102
cursum numenqve propitium tuto sibi pollicebitur,
praesertim si virgo in ipso fortunarum suarum
limine tam graves ictus perpessa est. Cujus, Vestrumqve,
Maecenatum optimi, vices cum gravius indoluerim,
hoc solatio me ipsum evexi; Talis enim
calamitas magnae fortunae congiaria praenunciare solet.
Nam candidus ille favonius in administrationis
domesticae exordio prudentioribus plerumqve suspectior.
in patria qvoqve mea proverbio tali carpitur:
"Betri-x er-x husbruni-x enn-x hvalreli-x a-x fyrsta-x bislcapar-x
ari-x": Melius est incendium domus primo villicationis
anno, qvam ceti appulsus; hic nempe ibi inter
fortunatissima reputatur, qvippe cum singulis fundorum
dominis appulsus et alluvionis jura integra et
illibata maneant; Certe qvod Tibi Tuisqve ominor,
id etiam ex animo voveo et exopto, magnaqve fiducia
Vos consecuturos mihi persvadeo. Nunqvam in
stipendio persolvendo Reichius segnis fuit, jam vero
nova alacritate adeo properabat, ut statim post acceptas
Excellentiae Plessii literas, in domum virginis
a me delegatae deferendum curaret, id cum spei
qvam ex epistola Tua concepi, ad amussim respondeat.
qvin Tua commendatio intercesserit, nullus dubito.
Eo itaqve nomine super caetera, eaqve immortalia,
maximas ago gratias. Fine huius mensis semestris
qvoqve hujus anni clauditur, an et simul Clementissimus
Serenissimi Regis in biennium indultus,
an fine anni, Tuae interpretationi relinqvo. Anno
97 Orcades excusae sunt, nec eo anno ultra
obligabor.

p.103
Qvicqvid decideris, Series Regum Daniae in
officina typographica jam imprimitur, parsqve, ut
spero, prima ante novi anni initium absolvetur, idqve
sub inspectione Domini Arnae Magnaei, prosperiore,
ut auguror, fato, qvam Orcades nuperrime;
qvae correctoris incuria et calcographi importunitate
corruptissime excusae, pudendum mihi ruborem immerito
suffundunt; solum in damno remedium. qvod
paucos adhuc emtores invenerint. Nisi molestum
sit etiam salarii hujus anni partem, Te intercessore
exspecto, nolim enim in annum, nedum ultra,
diferri, gnarus minutiora corpora, minus umbrosa:
nomen hoc, inter caetera, bona fide agnoscam. Apographa
priscorum monumentorum tria, Nobilissimo
filio Tuo reddet amicus meus Arnas, si Tua gratia
tandem sublevatus, etiam hoc nomine me obnoxium
reputo. Quod reliqvum est, fausta omnia,
eadem perpetua, inqve singulos dies auctiora, Tibi,
mi Pater! Tuisqve voveo, imo auguror, et qvantum
in me est, etiam spondeo, ni forte augurium
vani docuere parentes, casum enim hunc inter magnae
fortunae praeludia reputo, nec ego hic inter Sabinos,
qvod volo, somnio. Vale! sed vive. et culmen
probitatis, qvod tenes, aeternum retine, mihiqve inter
clientes Tuos locum, qvem dedisti, conserva.
12 Cal. Julii 1699.

p.104
Die 7 Septbr. ad eundem.
Unam, eamqve novissimam, toto hoc anno ad Te
scripsi epistolam, qvam amico meo Arnae Magnaeo,
una cum tribus voluminibus Nobilissimo filio Tuo
tradendis, die 20 Junii misi. Redditane sint, adhuc
ignoro. Cumqve mei curam ab illo tempore.
qvo Tibi innotescere coepi qvod meo incommodo
nimis sero sollicite gesseris, etiam inqvirere digneris,
qvousqve processerit impressio libri, Series
Regum Daniae inscripti, qvem excudendum Bibliopola
Liebius, corrigendum Arnas Magnaeus, suscepit,
nullam enim certiorem cognitionem de his accepi.
Nosti tamen qvanti mea intersit. Ignosce
fiduciae, qvam fecisti, qvae (si vel maxime ad impudentiam
usqve processerit) tamen jam reflante aqvilone,
urgente qvoqve Nauclero, manum de tabula
retrahi cogit. Vale.
Ad comitem de REVENTLOW, die
28 Novembr. 1699.
Ne ego aditum mihi, accessusqve in posterum spem
et occasionem omnem, in ipso prope limine ambiendae
exoptatissimae gratiae Tuae, Celsissime Comes! praecluserim,
si obsignatis tabulis Tuam Excellentiam,
in tam excelso dignitatis gradu constitutam, sine praegnanti
caussa (praesertim cum veniae per intercessores
expetendae spatium non suppetat) appellare non verecundarer;
Sed cum meo sensu et judicio adversus

p.105
religiosam muneris Tui dignitatem magnopere peccaturus
videar, si tanto rei literariae publico patrono
inscio et praeterito suplicem ad Serenissimam Regiam
Majestatem libellum alio ablegarem, a temeritatis
crimine me, Tua qvoqve sententia, absolvendum
confido. Et, si iudicia nostra non discrepant. hautqvaqvam
numero eorum eximendum, qvi Celsissimi
officii Tui speciem iusta aestimatione conceperunt. et
digna observatione venerantur. Propitias itaqve aures
praesentibus posco. Inter alia ingentia beneficia,
huic menti penitus insculpta, forsitan et propitio numine
ad memoriam posteri temporis sempiternam
qvandoqve propaganda, magnus ille Rex, qvem fatis
terrae, non tanti boni capaci, commodatum, luctuoso
civibus discessu coeleste Numen patrio coelo nuper
asseruit, ad munus Historiae Norvegicae conscribendae
me qvoqve admovit, cui haut paucos annos immoratus
tantum profeci, ut duas priores partes primi a
salutifero virginis partu millenarii gesta complectentes,
proximo vere censoris iudicio transmittere decreverim,
primo qvoqve tempore typis describendas;
Praecesserunt tria volumina, Fero..ae nempe et Orcades,
qvorum exemplaria, qva par erat observantia.
Magnificentiae Tuae exhibita sunt; Tertium jam imprimitur,
qvod Series summorum Daniae Principum
Regumqve inscribitur, Annalium Islandicorum fide
concinnatum, sed mandato Regio omni laude majoris
Domini mei Clementissimi Friderici Tertii conscriptum,
qvod et ipse inspicere, me qvoqve praesente.
etiam approbare dignatus est, verum cum idoneorum

p.106
documentorum defectu multa ibi praetervisa [NLW]
sint, ad tanti Regis, tam clementis Domini, sanctissimam
memoriam recolendam illud redintegrare visum
est, id qvod Serenissimi Principis, nunc Augustissimi
Regis nostri faustissimo nomini, jam dudum praefatione
in Faero..as attestante, consecrare destinatum.
caeteroqvin Historiae Norvegicae necessario praemittendum,
sine qvo parum omnino ea in ordinem digerenda
profecissem. Reddet illud forte, ut spero. otii
mei etiam longioris qvalemcunqve rationem, nec
mei solum, sed etiam magnarum qverelarum, qvas
historiarum concinnatores scriptis suis infarcire solent,
qvos cum talibus atqve ego larvis conflictatos
fuisse dubio caret. Sed ordinem, qvem pro suo arbitrio
elegerunt, nullius examini subiecerunt, cum
ego ex adverso fundamenta, qvae seqvor, et qvae iis
contraria sunt, omnia et omnibus retexam. Haec etsi
pluribus, qvam forte gravissimis occupationibus
Tuis, Illustrissime Comes! convenit, exposuerim, tamen
cum supplicationis meae scopum Tuae Excell.
velim esse notissimum, qvam potui paucissimis. Superest
itaqve, ut, cum Clementissimus Rex officiorum
confirmationem suplicibus libellis expeti Regia
benignitate mandaverit, ego qvoqve inter alios
fidem meam, et peculiariter in hoc munus sacramento
obligaverim, ut humillimis precibus Illustrissimam
Tuam Excellentiam sollicitem, velit pro congenita
insigni et omnium ore celebrata humanitate,
qvam omnegenus virtutibus condecoratam cum summae
nobilitatis insignibus coniunxit pro ea mihi qvoqve

p.107
impetranda apud Clementiss. Regiam Maiestatem
ponderosissima sua commendatione intercedere;
Qvod si inspectio scripti, qvod sub incude teritur,
etiam requiritur, praeest illius inspectioni Clariss. Arnas
Magneus, popularis meus, qvi praesentes exhibet,
actutumqve producet, quantum typis excusum
est, etiam caetera, si postulantur. Mihi, cum
tantam gratiam expetere liceat, eandem grata mente
agnoscere et religiose venerari pariter licebit. Qvod
superest, pro incolumitate Excellentiae Tuae Deum veneror,
velit illam multum diuqve conservare.
Die 28 Novbr. ad Dominum de PLESSEN,
a Consiliis intimis. 1699.
Olim qvidem omnium ore celebrata mitissimae Tuae
humanitatis gloria me qvoqve impulit, ut obsignatis
tabulis Excellent. Tuam appellandi impetum sumerem,
sed postqvam singularis gratia, magnis statim
beneficiis contestata, me qvoqve arctioris obligationis
nexu implicuit, non ultra decantatissimae celebritatis,
sed expertae bonitatis fiducia, idem ut faciam, admonet,
et fecissem dudum, ni mendax fama intervenisset,
qvae tamen in ipso mendacio integritati Excell.
Tuae testimonium caeteroqvin consensu omnium firmatum
haud poenitendum perhibuit. Nam ab ad.
ministratione Aerarii revocatum, supremae totius
Aulae Praefecturae admotum dissipavit, id qvamvis
ei condono, cum congruum moribus, congruum

p.108
meritis, congruum populi, si non votis, certe judicio,
figmentum sparserit (neqve nempe invisis et pravis
talia attexuntur) me tamen usqve adeo deterruit,
ut de iis, qvae ad Aerarium pertinent, Tuae Excell.
supplicare minime auderem. Jam vero melius edoctus
longeqve confidentior suplicibus hisce precor,
ut qvod, Tua Excell. conscia et annuente, stipendii
augmentum suppliciter expetivi, et profusa Regis,
sine exemplo optimi, clementia impetraui, felicissima
sua intercessione apud Augustissimum Regem nostrum
anniti velit, ut mihi in posterum una cum ordinario
salario Regia munificentia confirmetur. Scripta
in publicum edita nota satis: Series Summorum
Daniae Principum Regumqve ad Islandicarum antiqvitatum
harmoniam, iussu et auctoritate gloriosissimae
memoriae, Regis, Domini mei Clementissimi,
Friderici Tertii, concinnata, incudi reddita est, parsqve
ut spero, qva primus liber continetur, typis excusa,
opusculum, illo qvidem vivo conscriptum,
nec sine gratia exceptum, jam triplo auctius destinatum
dudum Serenissimo Principi, jam vero Augustissimo
Regi, inscribendum, id ut spero aeqvis censoribus
otii mei, qvamvis longioris, rationem reddet.
Parum certe in Historia Norvegica profecissem, nisi
hunc laborem prius exantlassem. Duae praeterea
partes Historiae Norvegicae, gesta nimirum primi a
nato Christo millenarii, primo vere Censori mittendae
approperantur. Haec sunt qvae Illustr. Tuae Excell.
humillima subiectione exponenda duxi, ne qvid eorum
qvae hucusqve conscripsi, lateant. (De confirmatione

p.109
officii, cum ad Cancellariam pertineat, Illustrissimo
Cancellario Magno Reventlovio scripsi.)
Si qvae ultra super libro, qvi inprimitur, reqviruntur,
ea Archivarius Regius Clariss. Arnas Magnaeus
qvi illius curam gerit, fideliter exponet, impactumqve
librum primum, statim cum absolvitur, Serenissimo
Regi devotissime exhibendum curabit. Hanc in sola
bonitate Excellent. Tuae fundatam fiduciam pro congenita
humanitate Tua mihi condonari suplex oro;
Simul etiam coeleste Numen pro perpetua Excellent.
Tuae totiusqve domus prosperitate suplicibus precibus
veneror, meqve ut in humillimorum clientum
Suorum numero habere dignetur, votis devotis expeto.
Ad CHRISTOPH. GENSCH VON BREITENAU.
Qvod Excellentiam Tuam rudi hoc epistolio accedere
non verecunder, non eo fit, qvod vel summae
Tuae sortis gravitatem, vel conditionis meae tenuitatem
ignorem, sed qvod utriusqve probe conscius,
hanc illi humillime submittendo debita veneratione
hac per praesentes occasione commendare cupiam;
Cum enim ex novissimo tabellario publico inter caetera
de status Aerarii Regii reformatione etiam Tuam
Excellentiam inter supremos administrationi Praefectos
Triumviros ab Augustissimo Rege medium constitutum
cognoverim, officii qvoqve mei, qvod impensis
Regiis sustinetur, esse duco, hanc excelsi gradus
dignitatem justa obseqvii contestatione votisqve

p.110
prosperis qvam impensissime gratulari. Fateor qvidem
me duobus faventissimis patronis Illustrissimis
Plesso, Meyeroqve, hac vicissitudine orbatum; Verum
cum officium meum, literario otio consecratum
eruditum qvoqve aestimatorem reqvirat, nihil acceptius
accidere potuit, qvam Te mihi potissimum obtigisse,
nam et celeberrima Breitanavii fama, jam diu
ante novam recentis honoris clarissimam lucem ubiqve
testatissima, postremi qvoqve officii longe amplissimi
dignitate illustrata, etiam ad hanc domunculam.
octoginta milliaribus Germanicis Hafnia, longius
etiam Oldenburgo dissitam, dudum pervenit, nec sine
propensi in Historiam Orcadensem, tunc cum imprimeretur,
affectus gratiosiqve favoris testificatione, referen
te Assessore Domino Johanne Laurentio, qvo nomine
Illustrissimae Tuae Excellentiae immortales ago gratias,
Deumqve veneror, velit insignem hanc dignitatis
accessionem diu multumqve conservare, et omnimoda
felicitate perpetuo cumulare; Cum igitur necessarias
preces apud Tuam Excellentiam inter caeteros
Triumviros humillime deponere tenear, suplicibus
hisce precor, ut cum Clementissimus Rex officiorum
confirmationem suplicibus libellis expeti
Regia benignitate mandaverit; Tua qvoqve Excellentia
pro ea mihi in posterum impetranda, una cum
ordinario salario et augmento stipendi. qvod profusa
Regis sine exemplo optimi liberalitate hucusqve obtinui,
apud Augustissimum nostrum Regem ponderosissima
sua commendatione intercedere dignetur.
Scripta in publicum edita, Faereyae nimirum et Orcades

p.111
nota satis. (Reliqva ut in epistola proxime
praecedente.)
Ad Comitem de REVENTLOU, die
22 Novembr. 1700.
Cum certo mihi constet literas meas in limine huius
anni a Magnificentia Tua sine offensa receptas esse,
nec tamen voti compotes factas, tardius, qvam res
exigebat, allatas existimo, nec prius qvam conclusum
erat, ut loco stipendi, qvod huc usqve obtinueram,
singula qvae publicarem scripta, apta compositione
pensarentur. Veniam igitur, qva par est, humilitate
exposco, qvod Excellentiam Tuam Celsissime
Comes! iterum hac epistola compellare non dubitem,
idqve haud minus operis publico destinati nomine,
qvam privato meo Suplex itaqve peto. ut
Augustissimo Regi animi mei in omnibus, qvae mihi
injungit et imperat, exseqvendis promptitudinem,
comparemqve huic in nonnullis partibus implendis
fiduciam exponere, sed virium defectum in universis
excusare dignetur. Opus, qvod Series Regum Daniae
inscribitur, iam impressum fuisset, nisi huius anni calamitas
calcographorum operas turbasset, cuius cum
ante anniversarium reviviscentis Salvatoris festum ad
umbilicum perducendi tota spes decollarerit, aliud,
sed longe succinctius, Historiam nimirum inter celeberrimos
Daniae Monarchas famigeratissimi Hrolfi
Krakii (Danice Krag) praemittendum curavi, circa

p.112
seqventis anni primordi eo duce exhibendum.
His et forte alis minutioribus producendis parem me
profiteor. Historiae vero Norvegicae, meis impensis
omnino imparem, cujus rudem et indigestam molem
Excellentiae Tuae si forte meminerit ante aliqvot annos
inspiciendam exhibui. Amanuenses hic, correctores
apud officinam typographicam, uterqve perpetuo reqviruntur,
ut impensas in chartas typosqve taceam,
cuncta supra facultates meas, si hactenus clementissime
concessum Regium salarium subducatur, qvo sine
totum opus jacet, qvod hactenus eo usqve perductum
est, ut partes priores censurae, mox etiam praelo, subjici,
reliqvae interea perfici, omnes deinde sine intermissione
et pausa imprimi possint. Id qvod in me
recipio, si votam Deus et salvam salutem, Rex stipendium,
qvod felicissime memoriae Pater Ejus indulsit,
nec id nimiis exactionibus aggravatum, clementer restituerit,
conservabiturqve posteritati, etiam hac in
parte utriusqve immortalis memoria, vestibuliqve operis
frontispicium hujus Augustissimi Nominis auspiciis
sed solius, insignietur. Nec Celsitudinis Tuae gratam,
aut aliorum illustrium qvi intercessione sua praesidio
fuerint. posteritas ignorabit. e caetero Celsitudinem
Tuam coelesti Numini, me vero exoptatissimae Tuae gratiae,
venerabundus commendo.

p.113
Ad Dominum de PLESSEN, die
22 Novembr. 1700.
Vir Illustrissime, Maecenas et patrone gratiosissime!
Cum laetus mercurius omnibus jam die exoptatissimum
Illustrissimae Excellentiae Tuae reditum propediem
Hafniam exspectandum, rebus ex omni parte
prospere gestis condecoratum, nobis qvoqve, qvantumvis
remotis nunciaverit, inter publicam laetitiam
tantam felicitatem, tam auspicatum maximarum rerum
progressum, ego clientum Tuorum minimus ex
animo gratulor. Sed ne longiore proloqvio gravissimas
occupationes Tuas publico conservatas intempestive
morer, humillime supplico, ne Excellentia
Tua gravetur hodiernum rerum mearum statum ex
praesentibus cognoscere, mox etiam fiduciae, qvam
Ipsius benevolentia provocavit, ignoscere, cujus indubitatum
testem una mitto, exemplum literarum,
qvas in vertentis anni limine ad Excellentiam Tuam
scripsi, ab internuntio cognita subita mutatione remissas;
Nec obscure, sed conceptis verbis, Excell.
Breitenavio per epistolam 3 Martii exaratam, testatus
sum, qvantis in Excellentia Tua, Mejeroqve, patronis
orbatus fuerim, de cujus licet, qvippe viri
optimi, promptitudine in his meis promovendis satis
mihi significatum sit, maximum tamen pondus accessurum
novi, si vel per occasionem calculum adiicere
Tua Excellentia dignata fuerit. Postulato Regio
abunde satisfieret, si animi alacritatem, rei qvoqve

p.114
familiaris conditio aeqvaret, vel opimius qvoddam
munus, cui una administrando non impar essem,
praesentem necessitatem sustineret. His dum destituor,
jacet opus tantis impensis luci destinatum; cujus
primam partem, nec illam perexiguam, hac
eadem aestate Censoris judicio, indeqve receptam
praelo submisissem, ni nervus tantae rei gerendae ereptus
fuisset. Mox caeterae partes, prioribus absolutis,
haud interrupto ordine seqverentur neve nimirum
in posterum materia incudi reddenda defectura videtur,
exiissetqve sub finem hujus anni editio Seriei
Serenissimorum Daniae Regum, circa qvam operae
typographicae calent, ni improvisa tempestas horrendas
istas ferias procudisset, intra tamen Festum
Paschale absolvenda mihi promittitur, qvam circa
novi anni initia Rolfi Krakii Historia Deo Duce
praecedet. Domi Amanuenses, foris correctores,
chartarum vis ingens, inqve calcographos haud exiguae
impensae in tantum opus reqviruntur. Qvod
aeternitati ab optimo Rege destinatum, ne aeternis
tenebris mancipetur, una mecum Excell. Tuae intercessionem
apud Regem Augustissimum nostrum supliciter
implorat, nec istius gratiae memoria delebitur.
Diffusius de his ad Ampliss. Meyerum scribo,
ne Excellent. Tuam longiore alloqvio detineam.
Deum veneror, velit ut in perpetuum qvam excelsissime
floreas.

p.115
Ad Comitem de ALEFELDT, die
22 Novembr. 1700.
Celsissime Comes!
Stolidae temeritatis culpam incurrerem, Celsissime
Comes! si absqve praeparata venia palatii Tui januam
pulsarem. Verum, cum summae Nobilitatis ornamenta
decantatissimus humanitatis Tuae genius, propensum
in omnes non omnino indignos benevolentiae
studium, omnegenus eruditionis mira celebritas,
eam non tantum honestioribus omnibus patere voluerit,
sed etiam tanqvam extenso infinitae longitudinis
ponte dissitissimos qvosvis sibi junxerit, tuto per
illum incessu praelustria Celsitud. Tuae limina, atqve
eo confidentus praesenti epistola accedam, qvod me
qvoqve qvondam etiam in Celsissimi patris Tui intimum
conclave admissum meminerim: Deferam itaqve
illius scopum, cui propitias aures exposco.
Cum exsuperantis bonitatis et, qvantae mortalitas capax
est, clementiae singulare exemplar, gloriosiss
memoriae Rex, Patriae Pater Christianus 5. omnia
pietatis justitiaeqve munia implere destinaverit, postqvam
regnis suis, prostratis saepius hostibus, securitatem
cum subsecuta felicitate procurasset, iura legesqve
prudentissime sanxit. Et ne rerum qvoqve gestarum
gloria in posterum carerent, Historiam gentis Norvegicae
mihi conscribendam mandavit, qvod novit
me in aula Optimi Regum, Patris Sui, antiqvis septentrionalibus
in Danicam lingvam transferendis adhibitum,

p.116
cujus rei monumenta adhuc in Bibliotheca Regia
supersunt. Magnam ergo partem illius conscripsi
et in ordinem digessi, plura congessi, praemisi qvoqve
specimina majoris operis, Faereyensium Orcadensiumqve
gesta. Iam in eo eram, ut partem operis
primam ad Censorem mitterem, mox calcographo
typis vulgandam redditurus, cum stipendium
omne, qvod liberalitate summi Regis ad tanti operis
perfectionem deputatum erat, momento adimitur,
locoqve ejus praemium pro singulis, qvae eduntur
in posterum scriptis, aeqvum decernitur. Mihi constitutum
est Regiae voluntati qvam obseqventissime ob
temperare, etiam supra vires meas facultatesqve, in
qvem etiam finem liber, qvi Seriem generis successionemqve
praecipuorum Daniae Regum ad Svenonem
usqve Estritium (nam de reliqvis non controvertitur)
continet, sub incude teritur, qvem, qvod spe tardius
in lucem prodit, alter de gestis Rolfi Krag Daniae
Regis praecedit. Historia autem Rerum Norvegicarum
facultatum mearum rationem superat. Ne
igitur tot annorum impensae Regiae, tot vigiliae laboresqve
et destinata posteritati majorum notitia, et
qvod caput est, tanti optimi Regis meriti gratia pereat,
inter Illustrissimos Proceres Celsitudinem Tuam
in causae tam favorabilis praesidium per praesentes humillime
sollicitandam duxi, ut super hac re cum Celsissimo
Cancellario Magno, cui jam iterum de his
suplico, colloqvi, suaqve gravissima intercessione
perficere dignetur, ut apud Serenissimum Regem
operam navet, ut tota res in priorem statum reducatur.

p.117
Restituto stipendio cum prima navigatione
partem operis primam, nec eam qvidem exiguam, ad
Censorem mittam, receptamqve typographo, sine
ullis Regis expensis imprimendam, tradam; ne liber
tanti beneficii immemor, gratiam istam posteritati
celabit, cujus et ego perpetuus debitor felicissima
omnia Tuae Excell. cum Illustrissima Familia
apprecor.
Ad Consiliarium intimum Dominum de
BREITENAU; die 22 Novembr. 1700.
Propensum Excellentiae Tuae in rebus meis apud
Serenissimam Regiam Majestatem promovendis affectum
significavit mihi amicus et popularis meus Arnas
Magnaeus, qvo nomine magnas habeo agoqve
gratias, sic fiduciae meae, qvam secundissima nominis
Tui fama huic menti dudum instillavit, cuncta respondent.
Quo vero singula obstacula facilius removere
possis, necessarium duxi, qvae eo faciunt, prolixius
explicare, in qvo si qvid peccavi pacem veniamqve
exposco. Ex literis qveis Excellentia Tua reliqviqve
collegae Triumviri mihi Regiam voluntatem de
abrogando mihi Regio stipendio significarunt, simul
collegi meas, non priusqvam re confecta, redditas esse.
mihi iussa capessere fas est
etiam supra vires, si id fieri possit, qvamvis nulla hic
juussa agnoscam, cum potestati meae relinqvatur scribendi,
scriptaque publicandi arbitrium, tantum in

p.118
solatium revocati salarii compensatio edendorum promittitur;
Ita certe interpretor per haec scripta potissimum
designari historiam rerum Norvegicarum, cui
conscribendae complures anni, nec sine magnis impensis
Regiis, insumpti sunt, cuius tamen nulla pars
in hunc usqve diem in lucem prodit: postulari itaqve
ut editionem illius ipse meis impensis procurem,
praemium reportaturus cum perfecero. Nec mirum
ita visum esse, cum neqve Serenissimus Rex
neqve ullus eorum, qvi dum haec decernerentur, praesentes
erant, qvid ex illo opere in chartas conjectum
sit, unqvam viderit praeter Celsissimum Comitem, Magnum
Regis Cancellarium, Reventlovium, idqve ante
aliqvot annos, qvi si tunc aderat, certe vidisse oblitus
est. Vellem qvidem, et valde vellem, res meas in
eo statu esse, ut meis sumptibus hoc perficere possem
sed non suppetunt facultates, pars in libros ad haec
opera necessarios ex Anglia, Gallia, Germaniaqve,
comparandos, manuscriptaqve hinc inde ex Islandia,
Bibliotheca Hafniensi, Sveciaqve exscribenda; pars
in contributiones regias, ante Illustrissimi Plessii tempora,
nec eas qvidem exiguas nec raras impensas
inter qvas ea, cui Fortificationis nomen impositum
et, sola ducentos et triginta imperiales exhausit.
multis dimidiae partis gratia facta est, ego tale nihil
expetivi: pars in necessaria itinera, eaqve Hafniam
tria, longioresqve moras, qvarum una ultra annum
extrahebatur, eo qvod ea qvae ex Archivis Regiis
in tertium Historiae Orcadensis librum congesta sunt,
impetrare non poteram ante exitum anni, id qvod

p.119
praefatione in Faereyas publice qvestus sum. Accedit,
qvod morte uxoris ad haeredes ejus atqve rei
familiaris pars media transiit, tam vero domi perpetuus
Amanuensis, foris corrector assiduus, praeter
impensas in chartas typosqve reqviruntur; tempus
qvoqve diuturnum, dum imprimitur, cum non per
partes aut intervalla temporis emittatur, totum enim
Regio nomini consecrandum est, cujus compensatio
si eousqve differtur, diu mihi erit esuriendum.
At in Svecia circiter annum Seculi huius 66. institutum
est Antiqvitatum Collegium, impendiqve in illud
qvotannis sex mllia imperialium, praeter sumtus ad sustinendam
officinam typographicam, primus olim
mihi retulit Liliencronius, qvi postea in Regni illius
Sveciae Senatorum Collegium assumtus est, adqve
finem vitae stipendium in singulos collegas prorogari.
Idem adhuc obtinere exploratissimum habeo, nam
adsunt literae ab Archivario Regio Peringskioldo
Ao. 97. ad Amanuensem meum scriptae, qvibus annuo
stipendio qvingentorum thalerorum argenteae
monetae, inqve famulum ducentorum, et tertia parte
librorum qvi inprimuntur, invitatus est, idqve ad
dies vitae, non sine iniecta spe auctuarii. Renuit
ille spe conditionis hic cum tempore conseqvendae,
cum aliqvantula pars Historie Norvegicae in lucem
prodiret, jam vero cum non suppetat, unde labores
ipsius compensem, dimissionem petit, qvam denegare
neqveo. Nonnulla ex scriptis, qvae inde
prodierunt, comparavi, reliqvorum indicem novi,
si tempora, scripta, scribentium numerus et stipendia

p.120
inter nos comparentur peritorum iudicum censuram
non defugio. Sed exigua meorum pars est, qvae
jam sub praelo gemit: Series nimirum Regum Daniae,
qvae hac ipsa aestate absoluta fuisset, ni subita intemperies
curas istas alio distraxisset. Cumqve ante Festum
Dominicae resurrectionis publicari neqveat,
Historiam Daniae Regis Rolfi Krakii circiter anni novi
initia praemitti posse amicus meus Arnas Magnaeus
spem facit. Historiae autem Norvegicae ratio a me
frustra sine stipendio Regio exspectatur, cum nullo
alio officio fungar, qvod has necessitates sustinere
possit, perire autem tantas impensas, labores, vigilias,
et qvod caput est, scopum gratiamqve Clementissimi
Regis, necesse est, si foetus hic jamjam
enitendus in ipso partu suffocetur. Nam sine hac remora
pars prima hujus anni aestate Censoris inspectioni
commissa fuisset, mox calcographo typis describenda,
deinde reliqvae ordine successivo, sine ulla intermissione,
id enim mihi valde cordi est, utpote
qvi dudum depontanus ad fabulae meae catastrophen
plenis gradibus propero. In praesidium causae maximos
Procerum literis jam qvoqve sollicitavi, Magnum
Cancellarium Excell. Plessium, Excell. Comitem
Alefeldium, praeter utrosqve Excell. Tuae Collegas
Triumviros sigillatim, ne lateat, si iis praesentibus res
proponitur, aut suffragatores futuros, aut saltem non
refragaturos, et jam finiturus eram, cum a me
omissum animadverti, qvid regerendum si forte opponatur,
exemplaribus, qvae imprimuntur, auctuarium
facile rependi. Sancte iuro, ne obolum qvidem,

p.121
sive ex Historia Faereyensi, sive Orcadensi, ad me
redundasse, id qvod Arnas MAgneus mecum testabitur,
ut et Asessor, Johannes Laurentius, cui haec
de Orcadensibus cognitissima, de caeteris fides mihi
certe iuranti, debetur. Prolixius explicatiusqve haec
ad Excell. Tuam qvam caeteros scripsi, ne qvicqvam
improvisum obtendi possit; Prudentiae autem Ipsius
qvicqvid inde in usum transferre placuerit, committo,
interea sive intercessione Ipsius optatum finem obtineam,
sive secus ceciderit, me Ipsius Excell. obstrictissimum
debitorem perpetuo agnoscam, inqve infimorum
clientum ejus numerum referri humillime
exopto.
Ad Consiliarium Status MEYERUM, die
22 Novembr. 1700.
Vir Illustrissime, Pater optime!
Temporum rerumqve in fine huius Seculi mutationem
abunde perspeximus, animi Tui in me supra
votum semper benigni propensionem simul mutatam
nolim, imo et abominor, calumniae vires, utpote expertus,
probe novi, sed ne rimam qvidem, per qvam
me ad Illustriss Amplitudinem Tuam deferri potis
sit. Scripsi ad Te anni praeterlapsi die 20 Junii et
novissime 7 Septembris, et accepisse eas, qvas Arnas
Magnaeus reddidit, una cum exemplaribus, qvae
ad Filium Tuum misi, ex illo tantum cognovi, sed

p.122
neqve de his vel caeteris, vel per minimum Servorum
Tuorum qvicqvam. Sed nec, ut ante obtinui, tesseram
nummariam in partem stipendii, qvam expetivi
qvod qvamvis integrum postea mihi assignatum sit
solutio tamen hucusqve dilata est. Cum itaqve nullius
culpae mihi conscius sim, eandem mihi, qvam hucusqve
benignitatem de Anmplitudine Tua spondeo,
qva fiducia humillime peto, ut causam meam apud
Excellentiss. Plessium, ad qvem cum publico hoc tabellario
scribo, et alios, qvos me longe melius novit,
promovere dignetur qvam ex praesentibus cognoscet,
simul etiam qvam praetervisum sit, dum officium
aliud in hunc eventum expetitum non est, qvod
tamen Tibi, mi Pater! aliqvando suggessi, et primo
qvidem consilium probasti, postea expensa operis,
qvod molior, difficultate, magna ratione conclusisti,
totum hominem ad id reqviri. Neqve enim in mentem
venit conditionem meam deteriorem futuram, qvam
fabrorum ferrariorum, qvibus si qvae operae pensantur,
id qvod ad sustentationem deputatum est non
tamen adimitur, qvadringentos illos imperiales in
annuum imputatos, auctuarium tantum in impensas
typographicas, qvoties aliqvid imprimeretur, interpretatus
es, qvorum posterius si pretio, qvod hic
promittitur, permutaretur, tolerabilius esset. Sancte
juro, ne obolum qvidem ex omnibus exemplaribus,
sive Historiae Faereyensis sive Orcadensis, ad me pervenisse,
plura donavi, pars in Angliam, Hollandiam,
Germaniamqve missa, ne emptores qvidem
invenire perhibentur, maxima pars Hafniae adhuc

p.123
nec distracta jacet. (Reliqua ut in epistola proxime
praecedente ad Breitenavium.)
Ad Secretarium Supremum, DITLEVUM
VIBE, die 3 Decembris 1701.
Novo amplissimi honoris Tui, Vir Excellentissime,
fastigio, illustris nimirum Ordinis Danabrogici consortio,
qvo Te ab Augustissimo Rege provectum,
domum redux accepi, ego clientum Tuorum minimus,
humillima veneratione gratulabundus assurgo,
qvod felix faustumqve faxit rerum omnium arbiter.
Excell. Dominos Sehestedium, Walterumqve una adscitos
comperior, utriusqve antea benevolentiam expertus,
utriqve obnoxius. Verum qvoties insignem
Excell. Tuae humanitatem, propensum in rebus meis
proxima aestate ad optatum finem apud Augustum
nostrum promovendis affectum, nullo unqvam merito,
nec meriti qvidem specie, imo nec umbra provocatum
paremqve successum apud animum reputo,
(reputo autem semper) non tam istas dotes in illo ingenio
admiror, qvod ingentes virtutes a maioribus.
per Excellentissimum notissimae probitatis patrem
qvasi traditas et ingenitas, non tantum refert, sed
optimarum insuper artium studiis, longa peregrinatione
et illustrium convictu exornavit. qvam mecum
cogito, qvanto merito, qvanto nexu Tuae Excell.
obstrictus tenear, et protinus explico, inaestimabili,
indissolubili. Cognovi postea sumsisse Excell. Tuam

p.124
secum in Holsatiam suplices litteras, qvas hinc ad Serenissimum
Regem scripsi, totumqve negotium ibi,
si affulsisset occasio, expediturum. Hoc est occasionem,
qvae mihi prodesset, vel qvaesivisse, vel occupasse.
Postqvam autem Hafniam rediit, nulla exspectatione
lassatum, simul ac me vidit, simul iuvit.
Nec his contenta benignitas Tua, exhibito honore,
conspicatiorem humilitatem suam fecit. Nihil hic
ad beneficium omnibus numeris absolutum reqviritur,
qvippe facile, paratum, occurrens, ni forte
personae delectus. Et apparet intritum illud impactum
esse, qvod prohibet beneficium in senem collocari.
Ego vero tantam tam obviam gratiam, tam
gratuitum patrocinium ambabus ulnis amplector, et
cum referre neqveam, gratias ago qvas animo possum
concipere maximas, perpetuumqve debendi reum
me futurum profiteor, omnibus precibus orans, ne
me in album minimorum Excell. Tuae clientum referre
dedignetur, impense deinceps mihi de tanto
tam auspicato Patrono et novo Maecenate gratulaturus.
Verum exiget forte Excell. Tua, cur tamdiu
epistolare obseqvium distulerim, cum novissima
salutatione, pro caetera humanitate, tabulis voqve
veniam dederit, imo, ut compellarem iniunxerit.
Tardum iter et molestum, exitialibus minis et praesenti
mortis imagine qvoqve infestum, ad festum usqve
Archangeli me detinuit. Inde nuntios Bergas
misi, exploraturus an nulla superesset navis Hafniam
petitura, cui paulo aptius litteras ad Excell. Tuam
aliosve deferendas committerem, illos qvoqve licet

p.125
hac anni parte minime insolens, solito tamen longe
violentior, diuturniorqve conflata ventis tempestas,
ultra tres hebdomadas tardavit. Tandem cognito
istam occasionem penitus effluxisse, valde vereor, ut
vel extremae socordiae, vel ingrati animi notam effugiam,
periisseqve existimes apud me omnem gratiae
Tuae sensum et memoriam, si in vernum usqve
tempus, vel etiam aestatem, huic negotio caeteroqvin
destinatum, officium tam necessarium retundam.
Igitur cum verosimile videatur (neqve enim certi
qvid in tanta distantia definire possum) principio
novi anni, exiturum in publicum librum, iam diu
in officina calcographica praelis lassatum, qvi Series
Regum Daniae inscribitur, R. M. consecratum, providendum
statui, ut simul cum illo exemplari, qvod
per amicum meum Arnam Magnaeum Tuae Excell.
meo nomine humillime exhibendum destinavi haec
qvoqve epistola ad Te perveniat, sic qvoqve captatas
non neglectas occasiones animadvertes. Sed ne
in praeclaras Excell. Tuae occupationes publico consecratas,
longiore colloqvio peccem, Tuaqve patientia
abutar, finio, annumqve novum longamqve
subseqventium seriem, ut perpetuo flore transigas,
increscentemqve in singulos gloriam illibatam
ad superos Tecum transferas, voveo, mihiqve, ut coepisti,
faveas, obnixe oro.

p.126
Ad Doct. OTTH. SPERLINGIUM.
E fine Amplitudini Tuae superiori aestate exemplar
Seriei Dynastarum, Regumqve Daniae per amicum
meum Dominum Arnam Magnaeum offerendum curavi,
ut cognosceres observationem Tui animo meo
fixam inhaerere, et judicium Tuum de scripto illo reposcerem,
id enim magni facio, cum ad insignem
omnis generis doctrinam, antiqvissimarum rerum
septentrionalium, lingvaeqve, qvantum ad historiarum
intellectum reqviritur (qvis nempe profunditatem
illius metietur, suis qvoqve alumnis inscrutabilem)
cognitionem adieceris, multaqve ex priscis illis
Mss. evolveris. Rem igitur gratam mihi feceris, si,
qvo es candore, suggerere volueris, qvid de illo
sentias, minime offensurus, si a me dissentias, sed
gratiam promeriturus, si monueris, in qvibus, vel
certe in praecipuis. Dissensus a Saxone, utpote necessarius,
offendere non debet, sed ubi potuit, redargui.
Ego ad imperata obstrictus. Islandorum
placita secutus, nullo ejus insectandi studio qvicqvam
scripseram. Annum, qvo Aedes in Orcadum Pomona,
nostratibus Kirkiuvig, illis Kerkua, consecrata,
condita fuit, insculptum ipsius turri in muro, retulit
mihi non ita pridem Centurio qvidam Anglus, nomine
Casparus Boflot, illius notitia, cum mihi ad
locum qvendam in Historia Norvegica difficiliorem,
qvi etiam annum, qvo Nicolaus Daniae Rex caesus
erat, in dubium revocat, explicandum, admodum
necessaria sit, ut per litteras ad Consiliarios Anglicos,

p.127
qvorum Tu Collegii praeclara pars existis, illam comparare,
mecumqve communicare digneris, omnibus
precibus expeto. Si enim cum Historiae Orcadensis
relatione cohaeret, facile rem expediam. Secus
suspicio oritur illum posterioribus temporibus
perperam appositum fuisse, qvemadmodum Roskildiae
factum apparet in Epitaphio Haraldi Caerulidentis
s. Blatanni, cujus caedem Adamus Bremensis ab
obitu Archiepiscopi Adaldagi tanto intervallo non
disjungit; In anno vero ejus fatali, falli eum potuisse,
vero consonum non videtur. Exemplar editionis
ejus Tuis notis illustratum jam diu exspecto.
valerio etiam Maximo prosperiora fata opto. Vale, Vir
Nobilissime! vitamqve felicem ad remotiores temporum
terminos annosqve seros extende, mihiqve fave.
Dabam ex villa mea Stangelandia, Insulae Kormtis
1 Decembr. 1702.
Ad eundem, die 16 Apr. 1703.
Plurimum salve, Vir Nobilissime!
Litterae Tuae Hafniae 20 Januarii datae, 20 deinde
Februarii redditae, ingenti me laetitia cumularunt, ibi
enim sinceri et propensi in me animi Tui vivam imaginem
et perennem tesseram agnosco et exosculor.
Fateor eqvidem me haud mediocriter sollicitum fuisse
de eorum judicio, qvi Rerum Danicarum peritiores habentur,
super nuper evulgata Serenissimorum Daniae

p.128
Regum Serie, inter [inier ed.] qvos cum Te praecipue venerer,
Tuam potissimum sententiam exqvirendam existimavi,
qvam supra spem votumqve me consecutum,
non solum gaudeo, sed etiam triumpho, qvippe
abs Te, qvi Tibi Musisve canere soles. Si qvi hac
in parte a Tuo judicio discrepant, parum curo, utpote,
qvi unius Catonis censuram caeteris praefero.
Tibi enim semper artium, scientiarum facultatumqve
praecipuarum lingvarum peritia, etiam priscae Danicae,
rerumqve memorabilium, qvas sola conservavit,
haud mediocris cognitio obtigit, qvam complures
laudatissimi viri, aut prorsus neglexerunt, aut leviter
et primoribus labiis tantum delibarunt, qvi curam
adverterent, oppido pauci inventi sunt. Optandum
esset, ut consilio, Te relatore, jam divi Olai
Rudechii plures Principes benignas aures praeberent,
professionemqve tum istius, tum antiqvitatum patriarum
in Academiis instituere idoneisqve stipendiis
sustentare dignarentur. Multa ibi conscripta sunt,
qvorum cognitio jucunda, nam praeter qvod hodierni
sermonis radices inde eruuntur, antiqvissimarum
qvoqve diversis temporibus, etiam in Paganismo, latarum
legum varietas ibi occurrit, qvas ex duodecim
tabulis legibusqve Romanis desumtas esse, qvi utraqve
contulerit, minus diffitebitur, qvam mirabitur,
unde illis temporibus earum cognitio ad nostrates
pervenerit. Multa etiam hic, imo plurima, in usu
fuisse deprehendet, qvae Tacitus Germanis adscripsit,
Atlantica fabula Rudbechius nominis celebritatem
qvaesivit, obtinuitqve, licet argumentum qvod

p.129
tractavit, paucis ut credo, approbaverit. Sed longius
haec et forte extra scopum exportavi, paucis
ad mellitissimas Tuas litteras respondendum est.
Qvod ea, de qvibus nunqvam inter nos contulimus,
mutuo consensu probentur, gaudeo, id enim veritatis
non exiguum argumentum multos interpretaturos
existimo. Idem obtigit, cum commentarium
de lingva Danica conscripsisti, ut ex istius collatione
cum praefatione in Historiam Orcadensem apparet.
Sed vereor, et valde vereor, ne in Boreae cap. 5to de
Jotunheimis pariter sine alterius inspectione judicia
nostra conveniant. Certe ante Odini adventum id
nomen sortitos, ultro concedo; Nec tamen semper
iisdem terminis inclusos fuisse; neqve enim unqvam
Finnmarchiam ambitu suo comprehenderunt, sed
cum mare Album, ad extremos eius limites, cum
latissime patebant, nostra monumenta inter se collata,
extensos, testantur. A Jotis, qvos Ptolemaeus
Sasonibus et Syebis ad mare Rhymmeorum inter
Asiatas vicinos memorat, huc profectis, insessos,
nec affirmo, nec refello. Gothos postea dictos plane
nescio. An Snorrius Sturlaeus unqvam Historiam
Norvegicam scripserit, ambigis, et ego qvoqve,
qvousqve ideo in novis Notulis ad Regum Daniae
Seriem jam revoco; qvod ibi testatus sum, nimirum
historiam suam ad Sverrerem usqve continuasse;
cum deprehendam eum ne Sigurdi qvidem Hierosolymipetae
historiam eam, qvae tribus Mss codicibus
membraneis continetur, scripsisse, ibi enim, ubi de
Rogerio primo Siciliae Rege, a Sigurdo Hierosolymipeta

p.130
proclamato agitur, eius progenies recensetur,
traditurqve filium habuisse nomine Wilhelmum,
qvi nuptiis sociaverit filiarum suarum aliam Imperatori
Henrico (Sexto), eorum filium fuisse Fridericum
(Secundum), qvi nuper Romanorum Imperator fuerit,
ille vero Snorrio novem annos supervixit, itaqve
de eo, tanqvam suo tempore mortuo, haec scribere
neqvivit. In Chronici Norvegici versione Danica
haec non habentur; Nihilominus certum est,
Snorrium Historiam Norvegicam scripsisse. Nam praeter
tot seculis continuatam fama, testimonia duo
Olafi Tryggvini Historiae idem adstruunt; prius part.
poster. pag. 298. posterius pag 300. utrobiqve ad
Snorrium provocatur; utrobiqve Chronica Mss. qvae
illi adscribuntur citata, probant, invicto argumento
eum illam Historiae partem, imo a principio, saltem
eousqve scripsisse; qvod Sturlungasaga, part. 5tae capite
undecimo, magis etiam his verbis confirmat:
"Sturla-x Sigvatsson-x (fratris eius filius) lagdi-x mikin-x hug-x
a-x at-x lata-x rita-x sogubaekr-x eptir-x bokum-x peim-x er- Snorri-x
setti-x saman-x " : Sturla hitorias, qvas Snorrius composuit,
magna industria transcribendas curavit; id
notatum est ad annum 1230. Plura testimonia in
praesens non occurrunt; nihil tamen impedit, qvo
minus historiam suam ad Sverrerem usqve continuaverit,
licet id, qvod superest, eius non sit. Gratulationem
Tuam de nova uxore, sinceri affectus
certum pignus pari animo exosculor; licet adhuc
superfluam, nondum animum eo appuli, nec cupidinis
stimuli impellunt, non tamen dejerabo, si senectus,

p.131
et qvae illam comitari solent incommoda, eo
perpellant, haec enim fido ministerio indigent; cui
Tu si compos forte rapacis simul famuli ungves evasisses,
sed hanc curam in praesens missam facio. Alia
est, qvae magis mordet, illa nimirum, quae de inprimendis
iis, qvae ex Historia Norvegica a Censore
remittuntur, tum etiam Gro..nlandia, cum non inveniam
illum, qvi impensas facere velit, aut conditionibus
mecum pacisci de parte ulla, priusqvam, in
qvantam molem exsurgat, coram viderit, id qvod
adhuc aliqvot annos reqvirit. Nec forte me vivo
qvicqvam ejus praelo subjicietur, si exordium tamdiu
differetur. Peto itaqve, ut computare digneris,
qvot Imperiales in singula Alphabeta reqvirantur; si
iisdem aut maioribus formis excudatur, qvibus Series
Regum Daniae excusa est, idqve in qvingenta
exemplaria, si propriis sumtibus rem aggrediar. Et
an leviori pretio Lipsiae, aut Amstelodami, vel etiam
Hamburgi typis describi posset; Si per collybum
pecuniam transmisero. Vereor eqvidem ut correcte
a peregrinis inprimatur, sed nihil in Historia Norvegica
Islandicum, aut Danicum, praeter sola nomina
propria occurrit, qvae tamen in illis terris, si corrumpuntur,
nemo in integrum restituere potis est.
Se nec Hafniae praeter Islandos, in Gro..landia autem
pauca qvidem Islandica, sed tamen aliqvot periodi
se offerunt, nomina autem propria satis impedita.
De illa Bibliopola Liebius suis expensis in Germania
excudenda spem facit, si de conditionibus,
qvas adhuc non expressit, inter nos convenerit,

p.132
non ultra unum Alphabetum conficiet, istis, qvos
retuli, typis excusa, sed tabulae aeri incidendae plus
aeris exigunt: ne possum divinari qvantum: hujus
copiam, cum Tibi fecerit (Clariss. Mag. Rascius,)
bene feceris, si qvid Tibi de impensis succurrit,
mihi significare digneris. Adeo harum rerum cura
animum in diversa distrahit, ut qvid concludam,
nesciam. Dominus Arnas Magnaeus magno meo incommodo
in Islandiam ablegatus est: dubito an sine
illius inspectione qvicqvam recte inprimatur: Qvod
si Seriem cum Orcadibus contuleris, videbis, qvantum
distent aera lupinis. Doctum certe Correctorem
istis adhibui, nec illic Islandica vocabula impedimento
erant, nihilo tamen magis vir ille doctus
sensum meum assecutus est, qvod in talibus peregrinus
esset. Hic autem antiqvitatum septentrionalium,
lingvae insuper peritissimus est. Ignosce, qvod humanitatem
Tuam his Tibi forte odiosis, mihi vero
necessariis plus nimium detinuerim, Teqve his petitionibus
onerem. Iam ad literas Tuas redeo: Magnas
ago gratias, qvod ad Anglos de inscriptione
anni, qvo Aedes Sancto Magno Kirkiuvogi consecrata,
condita est, turri an muro comprehensa scribere
dignatus est. Ego de accurato responso, licet
tardiore, nullus dubito, cum ab Episcopo Orcadensi
id facile per viciniores exqvirere possint, nec res celeritatem
reqvirit, cum ad historiam Sigurdi Hierosolymipetae
pertineat. Fata Valerii Tui Maximi,
qvae animo praecipis, abominor et deploro, Dii meliora.
Reviviscet forte post fata nostra, qvi publico

p.133
consecrabit. Amstelodamensis typographi, qvi
Adamum Bremensem imprimendum suscepit, insolentiae
coniunctam iniuriam miror, cum non restituere,
qvod Tuum est, nec revereri suam ipsius
fidem velit. Angline haec in se suscipient, si expetiveris?
Super Domina Dorothea Engelbrictia interrogavi,
vivit illa apud Symmystam paroeciae Sundicae
prope Bergas, cui Mag. Nicolaus Stabilius praefectus
est. Novi aliam virginem Domini Knuti Gadi
filiam, nomen non memini, apprime doctam, graece
latineqve iuxta peritam. Est et Stafangriae matrona
Anna Reimer, qvae si peregrinas lingvas non addidicit,
tamen multos psalmos fluente vena passim laudatos
composuerat, qvos ob extremam paupertatem.
cum qva etiam illa prior conflictatur, publici juris
facere neqvit. Plures mihi non suppetunt inqviram
tamen volente Deo. Scriptis Tuis valde delector.
saepiusqve per occasiones inspicio. In testamento
Arcbiepiscopi Absalonis opinionem de priscorum
cognominum transmissione in familias opportune refutasti
nominaqve propria virorum mulierumqve ad
Romanae lingvae labium aptata, vel potius detorta,
recte improbasti. Axelii tamen notationem ab axl
humerus derivarem, ita ut Axli proprie dicatur.
sicut Skeggi, Haki, Tanni, Nefar, qvod Gevarum
prave verterunt, cum a naso profluxerit. Ignosce
confidentiae, qvam candor Tuus provocat. Prolixius
ut scriberem, epistola per nautas transmittenda
occasionem praebuit, iamqve abrumpo, cum voto serio,
ut Deus Te nobis diu feliciter conservet, senectutem

p.134
semper prosperam in Nestoreos annos prolonget.
Vale, mihiqve, prout consvevisti. fave.
Dabam ex villa mea Stangalandia, Insulae
Kormtis, die 16 April. 1703.
Ad endem, die 10 Novembr. 1703.
Plurimum salve, Vir Nobilissime!
Qvod tamdiu responsum ad exoptatissimas literas
Tuas Hafniae 30 Junii datas, undecimo autem Augusti
huc relatas, distulerim, offensam possis interpretari,
ni excusatio suppeteret. Iam enim dudum
animi in me Tui favor et gratia novis semper benevolentiae
argumentis testatiora sunt, qvam ut offensa,
nisi ab ingrata mente, rependi ullo modo possit, id
qvod me a sinistra suspicione, vel Tuae ipsius conscientiae
judicio, liberabit. Sed et duxi exspectandum
donec ex Anglia de iis, qvae expetivi, certiorem
relationem asseqvi possis. Maxime vero dum Boreas
Tuus, qvem propediem in publicum exiturum
speras, in lucem prodeat, qvem unice et necessario
expeto. Qvod enim ego de Gothis illis, qvi ante
Odinum Upsalensem has terras incoluerunt, exoticos
scriptores secutus, balbutio, cum Tuam mihi sententiam
approbaveris libenter revocabo. Certe
nihil absurdi habet Odinum veteres incolas, hinc in
Germaniam et alias terras, extrusisse; Se de his in
praesens nihil ultra. Immensas illas laudes, qvibus

p.135
septentrionales antiqvissimos exornas, qvorum tenebras
Graecorum, Asiaticorum, Romanorumqve luci praefers,
haud invitus audio; ante tamen literarum usum
huc illatum, mirum videtur, tantam rerum omnium,
etiam legum cognitionem, ipsis potuisse competere.
Nec enim mihi Rudbechius adhuc persvasit literas a
nostris ad alias gentes pervenisse; Sed nec eas ante
Odini Upsalensis tempora huc illatas, reperio. Qvae
enim Getis, Schythiam Thraciamqve antiqvissimis
temporibus incolentibus, tribuuntur, nihil ad Nostrates.
Motuum coelestium temporumqve haud exiguum
notitiae in ipso ethnicismo documentum Thorsteinus
Surtus, occidenalis Islandiae civis, exhibet, qvi fastos
haud imperite correxit, de qvo Arias in suis Schedis
pas 4 et 5. Gesta Maiorum carminibus complexos
septentrionales, perpetuisqve relationibus conservasse,
dubio caret, an et leges artesqve, mihi nonum liqvet;
Scripta Snorrii Sturlaei, quvae existimas interiisse, ideo
minus credo, qvod verosimile non sit filium fratris
ejus Sturlam Sigvati filum exemplaria, qvae Snorrius
conscripsit, omnia fuisse consecutum, ut nihil reliqvum
ipse habuerit. Nec illi, ut censori, sed potius discipulo,
qvicqvam a patruo communicatum videtur. cum
in his eum neqvaqvam aeqvaverit; et si vel maxime
unum tantum exemplar Snorrius habuerit, ipsiusqve
usum illi permiserit, non tamen veritati litat eum hoc
ad locum belli secum transtulisse. Iam vero ipse Snorrius
ei supervixit, ut facile sua reqvirere potuerit;
Alterius qvoqve fratris eius Thordi filius Sturla, postea
Legifer, qvi complures historias, et praecipue vitam

p.136
Haconis Senioris et magnam illam Islandorum s. Sturlungorum
Historiam conscripsit, facile patrui Snorrii
scripta recuperare poterat, a -qve interitu vindicare.
Addo, qvod in iis, qvae Snorrio tribuuntur, nihil
mihi occurrit, qvod alium auctorem arguit; qvid enim
impedit, qvo minus ille, qvam qvicunqve alius,
Arium seqvi, qvaedam etiam ejus immutasse, omnia
demum suplevisse potuerit? Nec alia causa subesse videtur,
qvod Arius legi desiverit, qvam qvod hic omnia
copiosus tradiderit. Eqvidem scriptores Historiarum
Olaforum, earum, qvae prolixiores circumferuntur,
diversas a Snorrio Tecum ego qvoqve agnosco,
sed qvi ea, qvae ille compendiose tradidit, multis
fabulis imperite auxerunt. Fateor qvidem ante Snorrium
Historiam Norvegicam ad Sverreris usqve tempora
fuisse conscriptam; id enim inde manifestum est,
qvod ipse de patrui sui Eysteini caede qvaedam immutari,
inqve literas transferri iusserat, ut Mss. Exemplaria
eodem loco perhibent. Non tamen obstat,
qvin Snorrius usqve ad Sverreris tempora ex iis, qvae
in Islandia extabant, et in Norvegia didicerat, sua
collegerit. Nec Oddi Eirici filii liber, qvem Hryggiarstycki
s. spinam dorsi inscripsit, qvo Haraldi Gillii,
et filiorum eius, Magniqve Caeci et Sigurdi Slemberis
gesta continentur, in his exemplaribus legitur,
sed a posteriorum temporum scriptore in testimonium
adducitur, qvem si alium qvam Snorrii statuamus,
famae qvasi per manus ad posteros traditae, adversabimur.
Difficultatem, qvam in libris meis edendis
candide monstras, ipse agnosco, et plus nimium experior.

p.137
Res tamen ulteriorem moram non patitur.
Si Deus vitam et valetudinem tutamqve a piratis et
harpyis navigationem concesserit, proxima aestate ad
vos proficisci decrevi, cumqve Typographo, si
compendiosior planiorqve nulla via se offert, qvalitercunqve
pacisci. Qvanti mihi Orcades, Seriesqve
Daniae Regum constiterint, probe memini; nec in
eo falleris, qvod dubitas an omnibus impensis, qvae
ad haec reqviruntur, facultates meae sufficiant. Exsurget
in Historia Norvegica ad Reginam usqve Margaretham
in qvindecim Alphabeta, vel etiam ultra;
De tabulis aeri incidendis in illo opere sollicitus
non sum, nec si essem, sine ulteriori Regis nostri
liberalitate et beneficentia qvicqvam proficerem.
Pededentim procedendum erit, ni alia subsidia accesserint,
qvantumvis aetas in annum octavum supra
sexagesimum procedens opus festinari jubeat. Scripsi
Stafangriam ad affinem meum Laurentium Frisium,
virum a reditibus ecclesiarum, petiviqve, ut certiorem
faceret Annam Reimer de insigni illo honore,
qvo ipsam affeceris, exscripsiqve Tuas formulas, ipsi
a viris doctis explicandas, exemplumqve hymnorum
ejus, qvos dudum composuit, ut mecum communicaret,
exegi. Nullum adhuc responsum accepi
sive illi defectu rerum necessariarum otium eorum
exscribendorum non suppetit, sive de ista gloria minus
sollicita, cum praesenti sorte latere qvam innotescere
malit, cum nulla epibeltiwseoj-gr spes affulgeat.
Gaddiam doctam qvidem esse constat, an aliqvid
scripserit plane nescio. Nec tamen patronus defuturus

p.138
videtur, si qvid publico consecrare conetur.
De pluribus id generis, si extent, Bergas ad amicos scribam.
Dissertationes meas non ostensas Tibi a Clarissimo
Raschio doleo, is nihil a Te de earum copia
exactum rescribit, praeter censorem, Tuo tantum
conspectui subiici, anteqvam imprimantur, perqvam
velim, qvo iudicium Tuum maturius cognoscam,
in qvo mihi, ut Plinio qvondam, aeque jucunda erit
simplicitas dissentientis, qvam comprobantis auctoritas.
Postqvam haec scripsi, Domina Reimer mihi
per certum nuntium significavit, se in suis rescribendis
occupari, Tuamqve raram benignitatem et sexus
istius pulcherrimi nobilitandi studia summa veneratione
proseqvitur. Communicatum mihi exemplar,
qvam primum acceperim, affulgente occasione ad Te
mittam, qvod si Domino Christiano Gersonio, aut
alii ei simili se approbaverit, istius forte opera publicabitur.
Finio, Tibiqve, vir omnium celeberrime,
amicorum optime, omnia felicia apprecor, utqve
nostri semper memor esse velis, valde precor, feliciter
vale, et, ut coepisti, fave.
Ad eundem, die 23 Junii 1704.
Acceptissimae mihi fuerunt literae Tuae 15 Martii
Hafniae datae, mensis vero Mai 3. relatae, qvarum
eum singula mihi gratissima fuerint, incolumitatis tamen
Tuae cognitio viridisqve senecta serio triumphant,
qvam ad Nestoreos annos ut producas, ex animo voveo,

p.139
vel saltem tantisper, donec eruditissimae lucubrationes
Tuae, tot praeclaris scriptis testatissimae, in publicum,
cui destinatae sunt, exeant, certum literato
orbi delicium futurisqve seculis emolumentum allaturae.
Singula qvidem, ut dixi, iis contenta gratissima,
qvatenus a tanto viro, tam caro capite accepta
agnosco. Fuerunt tamen qvae haud mediocri dolore
me affecerunt: inprimis inexspectata Mag. Arngrimi
mors, amici conjunctissimi, id qvod applausus eius
carminibus in singula, qvae ex meis hucusqve edita
sunt, testatissimi, satis confirmant. Certe excessu
illius Islandia magna spe haud mediocris gloriae ex
tanto cive, si vixisset, conseqvendae excidit. Neminem
enim novi ex iis, qvi jam supersunt (novi autem
paucissimos), qvi eum in omni doctrina exaeqvent,
ni forte exactae aetatis vir, qvi et illum olim privatim
informavit, Paulus Bio..rnonius, ecclesiae Selardalensis
in occidentali insulae istius qvadrante Pastor, nec qvi
hunc ullo seculo superaverit (qvamqvam doctorum
nunqvam ibi jejunitas fuerit) praeter unum, eumqve
solum Brynjolfum Svenonium, doctorum omnium
consensu, qvi ei aeqvales ipsum cognoverunt, longe
doctissimum. Gro..nlandiae, qvam conscripsi, copiam
efflagitavit et impetravit, qvaedam etiam sua mihi
misit, ego vicissim ei Martineri itinerarium, qvi
cum Islandos sugillaverit, suggessi haereditarium onus
profligandi obtrectatores patriae ei incumbere, utqve
ad calcem suae Gro..nlandiae eum refelleret, hortatus
sum, id qvod facili negotio fieri poterit. Friderici
Tertii tempore, cum nave in Islandiam missa se profectum

p.140
profitetur, qvae Hafnia circa australes Norvegiae
partes appulsa, inde, ni fallor, Bergas, Thrandiam,
mox etiam Russiam emensa, tandem in orientales
Islandiae oras, ad Praefectum monasterii Kirkiubaeensis
pervenit, ipse deinde montem Helam ad
littora insulae situm scrutatus, ad ultimum in Gro..nlandiam
delatus, indolem istius qvoqve describit; impostor
ipsi Blefkenio impudentia haud impar; Quando,
qvaeso, talis navigatio gloriosissimi illius Regis
tempore, aut unqvam, instituta est? Meruit tamen
apud Rudbeckium fidem, forsitan et plures, qvi aliorum
candorem suo metiuntur. Nihil, credo, meae Gro..nlandiae
offecisset, si vel maxime illius lucem vidisset.
nec enim scio unde illi ulterior circa illud argumentum
notitia affulserit, qvam documenta, qvae ego secutus
sum, suppeditant; Sed nec tanta, nec si vel
maxime investigari possit, unde sumtus et impensae
resarciendae, ni alia et compendiosior ejus inqvirendae
ratio instituatur. Dei certe gloria, nec sine
magna Regis, ea inventa propagari poterit, etiam
adjacentium gentium notitia comparari, et per conseqvens
forsitan lucrum impensis maius; sed valeat
noster Arngrimus, fruaturqve supercoelestium civium
polo, qvi nostrum arctoum meditatus asseqvi
neqvivit. Accessit dolor alter, qvod Borea
Tuo tantisper carendum est, et ego a proposito itinere
revocor, accessu Regis Bergas ad diem 12 Julii
destinato, qvi 10 ejusdem prandium hi apud me
sibi praeparari imperavit, inde omnis spes de copia
istius inspiciendi evanuit. Novi omnia Tua aurea

p.141
esse, ex is eandem de eo nondum viso opinionem
spemqve praecipio, qvamvis ex Islandorum documentis
mihi non liqveat Jotunheimorum nomen a
finibus Russiae citra mare album sinumqve Granduae
(nobis Gandvic) unqvam fuisse extensum, ego autem
ex eorum tantum hypothesibus de hoc argumento
dissero, neqve enim scio in aliis scriptoribus
istud nomen occurrere, valde igitur Dissertationem
Tuam de illo argumento, et certe necessario, exopto,
modo eius copia fieri possit. Iterum doleo nihil
apud Anglos de aera aedis S. Magno in Orcadum Pomona
sacrae conditae Te potuisse proficere, adeone
iis omnia extremitatum septentrionis sordent, ut nihil
inde in publicum utile sperari possit? Atqvi Sheringhamus,
vir apprime doctus, Eddam Islandorum,
ubi tantum per tot annorum centurias delituit, haut
leviter suspexit; omnem itaqve spem de uberiore
huius qvaestionis informatione abiiciam. Qvae de
Hyperboreorum industria et virtutibus, ab auctoribus
commendatis, commendas, libens agnosco,
Eumolpum tamen, Olinum et Anacharsin, nihil ad
Norvegos aut Svecos pertinere existimo, nec hinc
unqvam, nec huc, profectos firmioribus testimoniis
adstrui poterit, nec literas ante Odinum in has terras
introductas, vel inde colligitur, qvod gentes istae
(qvas Tu illum hinc expulisse statuis) Germanicae,
nullas literarum species, nec earum usum, multis
post seculis noverunt, qvas tamen secum exportasse
oportuisset, si habuissent. Hi autem, qvos memorasti,
qvot seculis Odinum anteverterint, notissimum est,

p.142
qvo tamen Heidricus Jutiae Rex, qvem pro exemplo
adducis, multis seculis inferior vixit, ita ut superioribus
annumerari nullo modo possit. Qvod
dubiis Tuis de Snorrii Historia nondum satisfecerim,
minime miror, cum mihi tantum probabilia aut verisimilia
argumenta suppetant. Tu autem, qva es
curiositate, apodictica reqviras; Sed neqve ea producis
qvae traditam tot seculis ad posteros famam et inveteratam
opinionem evertant; Nemini enim, qvantum
scio, constat, prolixane an succincta fuerit Arii
Historia de genere et gestis Regum Norvegiae, saepius
illa a scriptoribus citatur, sed qvalis qvantaqve
fuerit, non exprimitur; Ego brevem fuisse coniicio,
nec Schedas, qvae supersunt, compendium prolixioris
scripti mihi facile persvaseris, cum ipse testetur se hic
illud, additis qvae postea melius exploravit, auxisse;
Nec fratris Snorrii, Thordi flius Sturla protinus negligentiae
culpam contraxisse videtur, qvod scripta
eius in testimonium nusqvam adduxit. Non enim
res Norvegicas praeter Regis Haconis et Magni conscripsit,
qvae nihil ad Snorrium, nec eius scripta
tunc publicata videntur, suffecerit notasse patruelis
sui Strulae Sigvati filii diligentiam in eis evolvendis et
exscribendis. De matrona Ellen Opdal nihil mihi
constat, multis enim parasangis Thrandia hinc distat;
Si maritus ejus Jens, non Hans appellatus est,
utrumqve enim Johannes recipit, puto, cum Studiosus
erat, fuisse mihi perqvam familiarem, exinde
nihil de eo mihi, praeterqvam qvod pastor esset, constitit.
Birkerodium nostrarum Historiarum Professorem

p.143
memoras, nonne etiam Arnas Magnaeus eodem
officio fungitur? Superbio qvod vetera illa fundamenta,
qvibus illi, qvi ante eum scripserunt, innixi
sunt, falsa fictaqve pronuncias, Tuum enim judicium
tanqvam ex tripode veneror, dudum enim,
maxime tamen ex Commentario in Archiepiscopi
Absalonis Testamentum, admiratus sum, Te tantam
antiqvitatum nostrarum scientiam caeterae immensae
doctrinae ita conjunxisse, ut peritissimos qvoqve doceas,
qvod paucis admodum obtigit: optarem ut
qvibus vetera illa placent, ea qvae ex Islandorum
scriptis iis contraria, iam vulgata sunt, refellere dignentur,
tantum enim abest, ut id in meam contumeliam
interpreter, ut ultro in eorum sententiam pedibus
iturus sim, qvam primum id solidis rationibus
factum cognovero Islandorum enim asserta ratione
officii promulgavi, nihil ipse finxi, nec ipsis, sed
veritati, ubicunqve erui potuit, litabo. Domina
Anna Reimera triduum ad me divertit. Ejus hymnos
cum ipsius epistola hic habes, curae Tuae et fidei
commissos. Visum est, ut qvi rerum omnium domino
a foemina inscripti sunt, per foeminei sexus
apicem, rerum nostrarum dominam, ut acceptissimum
interpretem ipsi commendentur. Cuncta tamen
arbitrio Tuo et dispensationi relinqvuntur.
Cum maxima rerum indigentia conflictatur, provide
ut aliqvod emolumentum inde sperare possit, et apud
typographum aliqvot exemplorum copiam laboris
praemium. Vale, Vir Amplissime et mihi multis
nominibus carissime, mihiqve, ut hactenus, fave.

p.144
Ad eundem, die 7 Augusti, 1705.
Non refragor qvin mihi succenseas, id enim jure
meritoqve fieri agnosco, cum beneficium Tuum et
prolixum affectum male rependerim, nimia prolatatione
reddendi depositi, Boream Tuum sero prioris
autumni acceperam, restitutionem in vernum tempus
anni genus differendam svasit. Spes profectionis
ad vos, singulis hebdomadibus praesumta, majorem
securitatem pollicebatur, utrumqve maiori tamen
meo periculo, forsitan et vix reparabili damno, ad
irritum cecidit. Novus enim Amanuensis, qvem
Hafnia parte autumni, totoqve vere et aestatis initio
exspectabam, ad mensis praesentis Nonas tandem
post decem hebdomades itineri adversis ventis
sine respiratione impedito insumtas, tandem accessit,
longe serius qvam rationes domesticae, etiam qvae
publico impenduntur, exigunt. Magna enim pars
operis Censori exhibenda, in chartas licet conjecta
politioribus tamen caracteribus describenda, illius
opera hactenus indiget. Restat et aliud magni momenti
negotium, cujus statum dum per Clariss. Mag.
Raschium cognoscendum iam diutius necqvicqvam
expecto, avolat anni opportunitas profectioni destinata,
reditus in autumnum valde deinceps importunus,
ne igitur patentiam Tuam taediosa exspectatione
ulterius onerem, remitto cum maxima gratiarum
actione, culpae ingenua confessione et humillima
deprecatione, scriptum Tuum eximium, cedro qvidem,
imo, qvod omnem auri massam longe superat,

p.145
ipsissimo, Sperlingio dignissimum, qvod qvidem a
capite ad calcem semel iterumqve legi, partesqve
qvasdam saepius relegi et inter alia immodicas hostis
nostri infensissimi laudes, Boreae videlicet, tantum
non invitis auribus vel potius oculis, utpote qvi potissimam
anni hujus partem, sine intermissione saeviendo,
exhausit, arva pascuaqve simul corrupit, pisces
mari nostro proscripsit, merces aliunde importandas
coercuit, annonam flagellavit, hominibus, animantibus
feris juxta ac mansvetis infestus, egregie itaqve
aethiopem illum dealbasti, tametsi nec feritatem
eus, ubi irarum aestu incensus furere occipit, reticuisti.
Inter emolumenta eius reputo, qvod latus
aedium mearum illi obversum iam multos annos incorruptum
duraverit, qvum reliqvum, qvod noto
qvatitur, saepius non sine impensis fuerit reparatum.
Gothos primos septentrionis incolas lubens Tecum
agnosco, nec refragor ab Odino et Asis magnam eorum
partem in Germaniam pulsam fuisse, nescio an
famosa illa Bericonis vel potius Filiminis expeditio
supra illud tempus debeat exaltari. Sed movet scrupulum
populosa illa Cimbrorum eruptio, vix 50 annis
anterior, qva terras has magnam partem vacuatas
suspicor, ita ut vix tantillo spatio tot hominum
myriades succrescere potuerint, ut tot spatiosssimis
terris occupandis, implendis, veteribusqve colonis
eiciendis sussecerint. Exponam Tibi opinionem
Illustrissimi viri, qvi nuper ad me misit editionem Svecicam
Chronici Norvegici Snorrii Sturlaei cum interpretatione
Peringskioldi, ubi ad caput 5. (ubi de

p.146
migratione Odini in Sveciam agitur), notavit. "Danicis
viribus copiisque succinctum (Daniam enim
prius occupauit) Sveciam ingressum, ueteres indigenas
in Finniam et Lapponiam exegisse, inque eorum
locum Danos et Norvegos reposuisse, summumqve
pontificatum in Svecia, utpote angulo septentrionis
ab omni mutatione immuni, bellisqve et invasionibus
tutissimo, instituisse. Fuisse autem veteres illos
Svenones armorum militiaeqve rudes" inde monstrat,
qvod Cap. 8 traditur, "qvod per universam Sveciam
Odino denarius" (ut vertit Saxo) "in singulas nares tributi
loco solvebatur; illi vicissim tenebatur terram
ab hostium incursu et irruptionibus defendere. Deosqve
sacrificiis pro publico propitiare", annua narium
redemtio certissimum subiectionis signum, confessioqve
hic ostenditur: Qvicqvid sit, plausibilius videtur
Finnos et Lappones e Svecia ab Odino pulsos,
qvam eos hodiernorum Svecorum traduces, moribus
lingvaqve in totum discretos statuere. Sententiam
Tuam de Jotunheimis in tantum spatium extensis
approbare neqveo, mitto itaqve Tibi, qvod de
iis scripsi, qvod, si Historiae Heruorianae caput 1.
attentius consideres, collatum cum exemplari, qvo
usus erat Brynolfus, eximatur, credo, dubitatio de
proprie dictorum Jotunheimorum situ: "Jotunheimar-x,
inqvit, voru-x kallader-x nordur-x um- Gandvik-x
enn-x fyrir-x sunnann-x Lundsland-x ". Exemplar Brynolfi:
"enn-x fyrir-x sunnann-x Ymisland-x imillum-x Halogalands-x ",
idqve rectius, qvod ignorans Verelius, ad vocem
Lundsland, qvae ei jure suspecta erat, eam, qvoad

p.147
potuit, emendare conatus erat. Finmarchiae igitur
et Norlandiae hodie dictae Jotunheimum inter et
Helligelandiam jacentes uno nomine Ymislandia appellabantur.
Paucis deinde interjectis Jotunheimus
ut peculiaris regio graphice describitur a subjacente
provincia Glaesisvollum, Regia sede Grund,
opinione de Odainsakro ibidem sito, et relatione ad
Mannheimum, cui hoc loco aliter qvam in Chronico
Norvegico Jotunheimus opponitur, ibi enim
Gudheimo contradistingvitur. Paulo inferius: "Madr-x
het-x Arngrimr-x , hann-x var-x risi-x og bergbui-x , hann-x
nam-x ur-x Mannheimum-x Amu-x Imufs-x dottur-x ". Exemplar
Brynolfi: "Hann-x nam-x ur-x Ymislandi-x Arno-x Ymis-x
dottur-x . Son-x peirra-x het-x Hergrimur-x er-x kalladur-x
var-x halftro..l-x , hann-x var-x stundum-x med-x bergrisum-x ,
enn-x stundum-x med-x mo..nnum-x ", haec si ita verto,
interdum fuit inter Gothos, iterdum inter homines,
nonne approbabis? "og-x hafdi-x afl-x sem-x Jo..tun-x ",
Gothus; Qvae ibidem qvoqve de Gudmundo Jotunheimorum
Rege traduntur, situm certum regni
eius indicant, a Jutia longe alienum: condonabis
itaqve mihi, Vir optime, qvod in his a Te dissentiam;
nec magis ea, qvae de literis runicis scribis mihi approbantur,
"literas, ais, qvas Odinus huc secum importavit,
vix literas dici posse, cum ad septentrionem
nihil pertineant, sed notae solum magicae fuerunt,
ex quibus nos Christiani facti alphabeta exstruximus,
et scriptionem qvandam, plebejam tamen,
produximus, a Normannis tamen in Galliis prius
caeptam et ad nos derivatam"; qvid ergo fiet monumentis

p.148
vetustissimis, Literas Runicas exhibentibus,
nullumne eorum seculum decimum transcendet? qvid
literis Terigonis ad Britanniae Regem de qvibus Saxo
lib. 3? Himvoris ad Vikingum in Thorsteins Wikingssonar
Sag cap. 2do? Thorgerdis, Egilis Skallagrimi
filiae, qvae lessum fratri a patre factum literis
Runicis exaravit? Meminit et Gretteris Historia filiae
Hallmundi monticolae, qvae carmina a moribundo
patre facta baculo inscripsit; ut omittam literas a S.
Olafo ad Comitem Gauthiae Rognvalldum et filiae Regis
Olafi Sveonis Ingegerdis missas, qvas Runicas
fuisse vero simile est. Certe literae Gudrunae Giukii
filiae ad fratres suos Gunnarem et Ho..gnium per tabellarium
Wingium missae, evidenter arguunt eas ad
usum lectionis adhibitas, nam Wingius eas invertit,
mirataqve est Kostbera Gunnaris uxor qvid Gudrunae
Runarum peritissimae accideret, si unam literam
omiserit. Legitur in historia Ragnaris Lodbrochis
Cap 32. et liqvidissime in Edda Saemundi oda antepenultima
qvae inscribitur Atlamal-x en-x Graenlenzco-x ,
unde haec in Historiam Ragnaris translata sunt; agit
etiam de his Bartholinus Ant. Dan. lib. 1. cap. 9. Interim
aveo scire rationes, qvas pro contraria sententia
affers, nullus enim dubito qvin sint ponderosissimae
et suos facile inventurae fautores. Opinionem
Tuam de Chronico Norvegico, qvod Snorrio tribuitur,
firmioribus argumentis, qvam attuli, impugnare
nescio, non fuit Brynolfus primus qvi ei hoc
tribuit. Bio..rnus de Skardsaa et Jon Laerdi idem statuunt,
pluresqve, desiisseqve Arii compendium

p.149
legi, postqvam prolixius illud Snorrii innotuit; idem
sentit Arnas Magnaeus. Lubens fateor multa esse exemplaria
qvae Snorrio tribui non possunt, sed illud unicum,
qvod Heimskringla appellatur, id posteriores
compilatores multis plerumqve vanis et fabulosis insertis
auxerunt vel potius corruperunt et
deturparunt.
Anna nostra Reimeria an plane spe sua de
hymnis imprimendis exciderit, scire cupio. Magna
laborat egestate docta illa, qvae Bergis vixit, Sylla Gat,
partum enixa vivum an mortuum ambigitur, nec
causae exitum adhuc scimus, egregie docta, albo castimonii
turpiter excidit.
Tabulam Gro..nlandiae, qvam ad Mag. Raschium
misi, Hamburgi impressam, remisit mihi, ita
corruptam, ut pro mea agnoscere neqveam, nec postea
literas ab eo, cum qvolibet licet tabellario exspectatas,
accepi, nec qvid de mea Gro..nlandia jam in
qvartum apud eum annum morante sperandum sit,
decernere possim; qvid dicam de caeteris, tot mihi
in dies oriuntur obstacula, ut si cognosceres, obstupesceres,
mihi singula decoqvenda, sperabam me
praesentia Tua longe optatissima hac aestate fruiturum,
praeterit oportunitas anni, fixa tamen manet
apud me dulcissima Tui memoria, qvod si Deus
annuerit ut hunc vitae meae annum septuagesimum,
quem ab octavo die mensis Junii ingressus
sum, feliciter transigam, proximo, bono cum deo,

p.150
conveniemus. Interea omnia ut Tibi feliciter
et ex voto cedant sincere opto: Vale igitur,
mihiqve cultori Tuo, ut soles, fave, qvi eruditionem
Tuam semper admiror, sinceritatem
exosculor.
Legangri ad Torfaeum epistola.
Salutem, et si quid salute optari qveat beatius!
Nobilissime ac praeclarissime vir, Domine Thormudere
Islande, Fautor a persona et conversatione
hactenus incognite, at ab eruditione et optima
nominis fama dudum inclyte ac spectate! Sicut
magnes trahit ferrum, ita me segnem occulta qvasi
vi pertrahit ac excitat, insignis Tua virtus, ut non
possim qvin, qvicqvid hoc est literarii muneris, ad
Te lubenter ac amanter transmittam. In studio historiarum
ut principem Te agnoscit et veneratur patria
ita me in eodem infantem ac Davo fateor longe
stupidiorem. Sed qvia volupe est cum eruditis per
literas confabulari, et ad longe dissitos pennarum
remigio advolare, unde tamdiu discimus qvam vivimus;
Inde non est qvod mirere aut succenseas, discendi
amore me Tuam ambire, qvaerere ac exosculari
necessitudinem, qva mihi, in obscura ac solitaria
pagi umbra latitanti, nil erit jucundius, nil dulcius
aut optatius. Vicinorum ac exterorum populorum

p.151
res gestas indies audimus ac percurrimus avidi, qvi
nobis etiam relationes, epitomes, annalium medullas,
continuationes, imo ipsam Europam sistunt exhibentqve
turbatam atqve bellis vexatam; Sed, qvod
dolendum est, Norrigiae nostrae res, tam antiqvas,
qvam novas, negligentes praeterimus, et qvia raro
communicantur, crasse plerumqve ignoramus: Ita
nempe in picea caligine, procul ab aula, procul a
lumine, procul a doctis informatoribus, inerter ruri
dormitur; Verum intra amaenos genitalis soli agros
ut subsistamus, duo nobis reliqvit communis antiqvitatum
vindex seu historiarum praeceptor Sturlesonius,
alterum Norrigiae chronicon, alterum eiusdem chorographiam
succinctam; Hic rhodus, hic saltamus.
Sed velut in his exerceri est jucundum, ita paulo ulterius
ad posteriora tempora pergere non foret inconsultum;
Hinc lubens viderem primo chronici
continuationem circa Regum Norrigiae seriem ex
A. Hvitfeldio aliisqve scriptoribus collectam, praesertim
circa eorundem acta tam togata qvam sagata,
tam politica qvam theologica, non extra sed intra
hos natalis terrae montes in hanc usqve diem, qvalem
Regum priorum epitomen laconice subjunxit
Ethnicae et antiqvae suae Norvegiae Jonas Ramus, Pastor
(ni fallor) sub dioecesi Christianiensi laudatissimus.
Dein cupidissime exposcerem Norrigiae delineationem
geographicam seu effigiationem aeri incisam,
ac in mappa seu charta exhibitam non regnis
Sveciae ac Daniae annexam, ut in Belgio vulgo prostat,
sed per se solam ac seorsim repraesentatam, unde

p.152
tam locorum situs seu distantiae, qvam viarum cursus
clare dignosci ac luculenter poterint conspici. In
duplici hoc studio, circa paterni huius regni fines,
tam historico qvam chorographico, si qvi sub manibus
habes ipse, aut nosti in lucem, methodo (uti
desidero) brevi, compendiaria, facili ac perspicua
divulgatum, rogo enixe, si non communicare poteris,
ut titulum seu nomen saltem autoris mihi aperias,
et locum unde emi possit, amice resignifices.
Qvo favoris officio me, Vestro Honori alias addictum,
eo devincis arctius ac multo reddis posthac obligatiorem.
Interim ne Vestrae humanitati plane sit nomen
meum incognitum, rudia haec tenuis ingenii specimina
mittuntur: alterum Theologica meditatio super
anniversariam nostram litaniam, alterum exile
qvoddam carmen M. Arnoldo historiam Norrigiae latine
reddenti olim oblatum, non qvod doctissimis
Tuis oculis subici, legi aut pervolvi, mereantur haec
schediasmata, sed saltem ut amoris in Te mei aliqvod
habeas documentum ac indicium apertum. Serena
ac favorabili, qvaeso, fronte nigellas has Cadmi filias
excipe meqve inter nominis Tui cultores numera, nemini
officiositate secundum. Ita in Iovis gremio
aegritudinum expers ac mille gaudiis perfusus secure
reqviesce atqve extento aevo felicissimus vale! Vigia
Sognensi, tractui Bergensi subiecta, ipsis Kalendis
Junii, anno aerae Christianae 1693.

p.153
Epigrammata.
I.
In Annalium Norrigicorum Conditores
Snurronem Sturlesonium,
Supremum fori Islandici Judicem, fastos septentrionis
contexentem;
Dominum Petrum Claudii,
Pastorem et Praepositum sub dioecesi Stafangriensi, Undalensem,
in usum gentis patriae illos Danice reddentem:;
Doct. Olaum Wormium,
Professorem in Dania Hafniensem, politius revisos evulgantem;
atqve
Mag. Arnoldum Johannis de Fine
Lectorem S. S. Theologiae Bergensem, eosdem in exoticorum
lucem latino sermone illustrantem scholiisqve eruditissimis
fuse exornantem.
Islandus glaciem primus perfregerat Arcti,
Arctica trans undas Undalus arte tulit.
Wormius hos fastos cura meliore revisos
Approbat, Hafniadum publicitatqve typis.
Hinc Crymogaea, suas Normannia, Dania laudes,
Sole sub arctoo, tempus in omne ferunt.
Deerat at finis. Tantarum gloria rerum
Disjunctis posset qvo sine fine legi.
Hinc de Fine Arndus Runarum dogmata prisca
Romano voluit condecorare stylo.
Qvo mage iam sermo Latialis dignior omneis
Arnoldus veterum scriptaqve plura citat;
Hoc mage laudetur reliqvis in gentibus, atqve
Longius immensi carpat honoris iter.

p.154
II.
Collatio Historiographorum optimorum
Johannis Isacii Pontani, Medic. Doct. et
Mag. Arnoldi Johannis de Fine, S S. Theol.
Lectoris.
Pontanus Danos, Arnoldus Norrigianos
Cernuntur Latio concelebrasse stylo.
Ille patrum cunas, Hvitfeldi voce, retexit,
Res repetit Noricas hic, Stureone duce
Si de Ponte suis sine compare magnus habetur.
De Fine Arnoldis, dic mihi, qvantus erit?
III.
Peregrini testimonium proprio, in causa propria, antestat:
In patriae laudes suspectus testis habetur
Incola, sed fidam fert peregrinus opem.
Hinc mi Scane fidem maiori luce mereris,
Majoriqve Noris laude canendus eris.
Sic redeunt Scaldri, Jarli, borealia Regum
Sceptraqve Norrigiae, sic reviviscit honos.
Donec amor veri, tanti reverentia testis
Inconcussa reget solis utrumqve polum.
Applaudebat Ivarus Er. L.
Die aestatis, penes nostrates, initiali, Martyris
scilicet Tiburtii. Anno unionis Norrigiae cum Dania
289.
cristogoniaj-gr autem, aDMInICvVLetVr IesVs!

p.155
Torfaeus ad M. Ivarum Erici Legangrum,
Praepositum Sognensem.
Jam dudum decreveram, vir Clarissime, Reverentiam
Tuam qvalicunqve obsignatarum tabellarum
officio praevenire, id nempe provectior aetas, officii
gravitas, personae dignitas, virtutis et eruditionis
invicta fama, nec heri aut nudius tertius, sed longo
annorum decursu celebris, jure meritoqve exposcit,
nec levis, de multis tantum virum consulendi necessitas
exigit nec non, uti existimare videris, nominis
Tui celebritas. ni surdis simul et caecis. haudqvaqvam
ignota, me qvoqve praeteriit, priusqvam
hanc terram, qvam pariter incolimus, pedibus calcavi,
innotuisti vir etiam patriae finibus amplior, fratrem
nimirum Tuum, virum perqvam Venerandum
provinciae Jadari subjectarum ecclesiarum praefectum
religiosissimum, amicos inter primos juvenem juvenis
in Dania familiariter novi, et ante eum juvenem
praestantissimum Bartholum Gladium, albo civium
Academicorum una mecum inscriptum. Per hos
Tuae claritatis notitia primum ad me pervenit, magnis
deinde increscentis secundissimae famae auctibus
illustrata, iam tandem, Te ipso deferente, tribus evidentissimis
documentis, epistola eruditione et humanitate
pari, carminibus encomiasticis, et exercitiis
homileticis testatissima: qvibus ipsam famam, qvae
plerumqve in laudando aut vituperando, amplificando
aut extenuando modum excedere solet, a mendacii
infamia vindicasti nisi in qvantum meritis minor

p.156
virtutes Tuas adaeqvare neqvivit. Gratulor itaqve
Tibi, vir maxime, tantum literariae suppellectilis
tam inexhaustum thesaurum.
Exosculor propensum in eos affectum, qvi
discretis temporibus, imo ex seculis, maiorum gesta
celebrantes patriam commentariis illustrarunt, qvem
congestis in eos lepidissimis elogiis metricis cumulatissime
monstrasti ingens documentum qvanto patriae
amore tenearis. Gratulor ecclesiis inspectioni
Tuae subjectis, earumqve praesidibus, imo et nostris
pastoribus elaboratissimam textus Prophetici interpretationem,
foecundissimi ingenii monumentum; verum
cum illius solius enodationi, licet dispari interdum
dexteritate promulgatae, singulis imperativis
feriis assveverimus, qvod ecclesiae nostrae rectores
isto tantum delectati caeteros explicationi destinatos
hactenus omiserint, sive ob captus nostri imbecillitatem,
ne difficilioribus obrueremur, qvi toties praemansa,
inqve os ingesta digerere neqvimus, sive interpretum
defectum, optime de is caeterisqve sacri
ordinis ministris merueris, atqve adeo nobis, eorum
auditoribus si plures eodem tenore explanatos in
lucem edideris, interea his, qvippe dono acceptissimo,
libenter fruar, ex qvibus, sicut ex mellitissima
epistola Tua, tanto magis gaudium capio, qvod abs
e, tanto viro, tanto locorum intervallo disiuncto,
data sit, tanto magis erubesco, magis etiam mihi ipsi
succenseo, qvod nimia cunctatione debitum Claritati
Tuae, et iam pridem destinatum officium tantisper
intermiserim; donec eo occupato ipse me ultro provocaveris,

p.157
qvam igitur occasionem ad humanitatem
Tuam literarum beneficio in posterum compellandam
culpamqve negligentiae expiandam benigne praebuisti,
libenter amplexus absqve ulteriore prologo
ad postulata respondebo Chronicorum continuationem
circa Regum Norvegiae Seriem ex. A. Hvitfeldo
aliisqve scriptoribus collectam, in hunc usqve
diem non extra, sed intra hos natalis terrae montes,
qvalem Regum priorum epitomen laconice subjunxit
Ethnicae et antiqvae suae Norvegiae Dominus Jonas
Ramus, expetis, a principio, credo, unitae cum Dania
Norvegiae. Neminem novi qvi collegerit; Pontanus
qvidem qvantum Hvitfeldus conscripsit, toga
Romana donavit, sed in bibliotheca aedis S. S. Trinitatis
Mss. ejus hactenus inedita servantur, miscentur
ibi Norvegica Danicis, nec sigillatim describuntur.
Reqviris proinde separatam a vicinis terris Norvegiae
delineationem geographicam; Expressit eam,
ipsa experientia edoctus, propria manu elegantissime,
et, ut confido, enucleatissime, vir clarissimus
Magister Melchior Ramus, scholae Nidrosienis Professor
Theologicus, qvam superiori anno Serenissimae
Regiae Maietatis supremo libelorum magistro,
sev Secretario Illustrissimo et optimo viro Mathiae
Mothio, me praesente ipsi Regi exhibendam tradidit
forma qvadrata vel orgyiam excedentem, singulas
provincias isto exemplari deinceps formaturus; Inde
ego magnum subsidium spe complexus, ne in nihilum
vertat valde vereor, postqvam illius copiam propitius
ipsi numen nobis eripuit, ista enim manuductione

p.158
defectus qvorsum procedam? Unde locorum
situm, distantias, itinerum spatia, cladibus, bellis.
occupationibus aut diversis casibus notabilia qvaeqve
asseqvar? Aut chorographicos errores passim occurrentes
corrigam, sine lydio illo lapide? cum talium
notitia intra musaeum haud aliter comparetur;
Qvae enim Petrus Claudius, nihil nimirum chorographiae
qvod suo Snorrius Sturlaeus scripsit, nobis
reliqvit, imperfecta sunt, qvoqve magis in septentrionem
proceditur, deficiunt, nec tamen satis laudari
potest clarissimi illius viri industria et patriae illustrandae
studium, cuius solius amore, nullo lucri aucupio
aut praemii intuitu, res patrias aliis intactas posteritati
consecravit. Extant qvidem tabulae geographicae
in Hollandia delineatae et effigiatae, impensis
Jansonii, Vasbergiorum et Mosis Pitt, solam Norvegiam
prima, dioeceses Stafangriensem, Asloensem
et Bergensem secunda, solam Bergensem tertia,
solam Nidarosiensem qvarta complectitur, auctoris
nomen appositum non est, situs utcunqve patet,
pauca loca notata sunt, nominibus etiam hodiernis
in Belgica detortis; Haffniae meas comparavi, plura
ibi exempla venalia credo, unum mihi tantum suppetit,
qvo carere neqveo; Ne tamen in reddenda
qvalicunqve gratia omnino deficiam, mitto schedas
praesentes, fabulosis qvidem narrationibus scatentes,
atqve eo forte nomine minus acceptas, sed argumenti
fiducia se tuentes, qvod Sogniae, non in totum,
ut spero, confictas laudes contineant; Vertit
ex Islandico Ms. in lingvam Svedicam a principio

p.159
usqve ad mortem Belii et Thorsteni regni Sveciae
antiqvarius, vir nobilis Jacobus Reenhielm, notisqve
docte illustravit, anno hujus seculi octuagesimo, ipsiqve
Regi inscripsit; adeo nostris gentis illius judicia
differunt. Ego fabulosa carptim persecutus reliqva
etiam compendiose retuli, rebus qvam verbis intentior;
adieci etiam Fridthiofi vitam, utpote minus a
fide aliena tractantem, nec reticere volui clarissimi
Thomae Bartholini judicium, qvo me qvoqve per
literas, etiam coram, a talium narratione dehortatus
est; nec monitis refragor, sed placet plurium
praestantiorum virorum consilia sententiasqve explorare,
inprimis Tuae humanitatis, qvi de his optime
judicare poteris, si in mei gratiam, qvod obnixe
oro, ab indigenis exqvirere dignatus fueris, an ulla
veteris famae vestigia de his supersint, an colles sepulchrales
Belii et Thorsteini, uti hic describuntur,
adhuc, aut eorum rudera, remaneant, an horum
virorum nomina, an monstrosas transfigurationes,
an extensum per Ho..rdiam inqve transmarinas Orcades
imperium Sognicum, ullus ex longa traditione
acceperit, an templi vel delubri Baldurshagensis
memoria extet, an inde Framnesum et vice versa
conspectus, situsqve Framnesiae et Syrstrandiae (qvo
vocabulo una tantum villa antiqvitus, non ut hodie
plures, notabatur) cum his congruat, aut si nominum
memoriam longa aetas delevit, qvaenam his hodie
respondeant, an in Uplandis ulla in tantum spatium
extensa, diducta, depressa, speluncaqve hodie
exstet, qvod forte ex huius descriptionis manuductione

p.160
exqviri poterit? His cognitis qvantum
Thorsteini, Frithhiofiqve vitis tribuendum sit, facile
perpendes. Qvae tamen Orcades spectant, Orcadensium
historiae breviter inserui, qvae jam exacto
oculatissimi censoris judicio, peculiari Serenissimi
Regis mandato commissa, dudum reddita fuisset, ni
gravissimis negotiis impeditus, ab illius revisione
identidem distractus, novis in dies subnascentibus
occupationibus, iam qvoqve causis in suprema curia
cognoscendis judiciisqve reddendis distineretur;
pollicetur tamen per litteras se propediem ejus lectionem
absoluturum: magnopere igitur peto, ne
graveris prima qvaqve occasione per ecclesiarum
Tuarum praesides singularum curiarum cives de his
consulere, meqve iterum per oportunos internuntios
certiorem reddere eadem opera; Si qvid (de
qvo tamen despero) veterum codicum membraneorum
aut (qvod magis verisimile) antiqva ex traditione
memoriae historia dignum ullibi extet, aut hodie
admirandum sit, testium evidentia certum, ut
converso in ursos, lupos, receptus nominum intra
rupes, et id genus alia, istud liberali pretio redimendum,
idqve mandato Regis, haec gratis communicanda
ut procurent auctoritate Tua simul et
dexteritate facile persvaseris: nihil et qvod de pretio
dubitent, deponant modo apud Tuam Claritatem
donec redemero. Restant ex multis pauca de
qvibus in praesens consulendum, ut de provincia
Sogniae proxima, qvam Fialer veteres appelarunt,
incolas Filir (sicut Sognenses Sygnir) ibi sinus Dalsfio..rd,

p.161
unde Ingolfus incolarum Islandiae antesignanus,
cum solum verteret, profectus est, ibi praedium,
Comitum priscorum celebris sedes, Gaulir,
unde nomarchia Gaulating nomen accepit; postea
locus curiae alio translatus est, ibi Comes Atlius Gracilis
prius habitabat, qvam ab Halfdano Nigro Haraldi
Pulchricomi patre Sogniae praefectus est, de
qvo Chronica Norvegica pa. 34. ubi Gauler prave
detorqvetur in Guldoen aut Guldal, pravius etiam
pag. 45. Audbiornus Sogniae Rex memoratur, cum
fuerit Fiordiae. Intra Fialas sinus Stafanesvog situs
est, ubi Comes Atlius cum Comite Hacone Griotgardi
filio internecino bello congressus occubuit; In
Atloam deinde deportatus, ejus filius Hasteinus in Islandiam
migrans, praedium Stockseyri incoluit, qvod
nunc neptis mea ex sorore possidet et inhabitat.
Tractus inter Sogniam et Sundfordiam interjectus
Fialarum nomine usurpatus est, inde Filefield nomen
traxit. Atleoam Jonas Ramus ad australe ostii sinus
Sognici latus nec exiguo interstitio diremptam posuit;
Ego in tractu Fialensi sitam existimabam; prope
eam inter plures insulas Sandoe seu Sando..e jacet, qvo
popularis meus Egill Skallagrimi, viri primarii in
Fiordia nati, sed tunc Islandiae incolae, filius, caedis
in Atlo..e in praesentia Regis Eirici Blodo..xii et uxoris
ejus Gunnhildae patratae reus anno 916 incredibili
natatu enavit, eratqve tunc inculta, in usum pecoris,
amaena et fertilis. Celebris est satrapae Sognensis
Heyangurs Bio..rni memoria; an extet villa nomine
Heyangur intra territorium Sognense, an qvod foeni

p.162
parcus ita dictus fuerit, parum mihi constat, utrumqve
enim Angur denotat, sollicitudinem et locum
maritimum, ex posteriore significatione reditus Regii
Leidangur, nobis Leding, et nomen oppidi
Stafangur, profluxerunt; componitur enim ex voce
Staf, qvo nomine praejacens scopulus appellatur, et
Angur, pariter atqve villa ubi ego ab infantia ad annum
aetatis decimum octavum vixi, Stafnes dicta, nimirum
scopulo eiusdem nominis promontorio
ubi sita est. Notatur etiam aliqvoties celebre Sogniae
praedium Aurland, satraparum qvoqve sedes. Qvae
de Sognia referre potuit Jonas Ramus consulto omisisse
videtur, cum tamen codice Regio qvi penes me
est, unde qvaedam eorum, qvae scripsit, excerpsit,
contineantur, nimirum de Nore Norvegiae Eponymo,
qvem male cum Niordo Sveciae Deastro, qvi
ei qvoqve Norus est, ut et Thorrium Finniae et Qveniae
Regem cum Thoro septentrionis idolo confundit.
Soknius Rex Sogniam rexit, Soknadaloqve
nomen de suo communicavit, in arte magica exercitatissimus,
Noriqve Finnlandiae artibus instructissimo
haud impar, ejus tamen armis oppressus est,
qvod si, uti delineavit Jonas Ramus, e Sogniae sinu,
sinus alter, qvi Norfiord dicitur, procedit, nominis impositionem
Nori debet. Intra Sogniae districtum vallis
est, Leirdal appellant, Laeradal a foemoribus, qvorum
formam repraesentat, veteres appellavere. Prius
charta deficiet, qvam materia, si partem tantum
exiguam talium libeat perseqvi, abutarqve patientia
Claritatis Tuae, inqve leges epistolae qvod alias factum,

p.163
gravius tamen peccem. His igitur in aliud
tempus, Deo propitio, dilatis, ut haec rudi calamo
in chartas properanter conjecta boni consulas, oro,
perpetuaqve felicitate, nulla molestia turbante, in
Nestoreos annos floreas, familiamqve et sobolem
perpetuis fortunae felicitatisqve gradibus increscentem,
senectutis solatia, vitae satur videas fruarisqve,
voveo. Vale, et, ut coepisti, fave. Ex Stangalandia
Kormtis, pridie Idus Julii, anno reparatae salutis
1693.
Leganger ad Torfaeum.
Salutem et vitam sine aegritudine longaevam!
Gentis Tuae lumen et aevi nostri decus splendidissimum,
nobilissime ac praeclarissime Domine Thormode
Torfaee, fautorum apex, amice ad urnam polufiltate-gr ,
de incolumitate Tua qvam e transmissis ac communicatis
literis haud obscure percipere ac colligere licuit,
summopere laetor ac effuse gaudeo Pergratum
enim mihi accidit vile meum scribendi offcium
ad candidas Tuas fores tuto pervenisse adhuc gratius,
qvod epistolium illud non modo serena fronte
exceperis, sed et responso plusqvam amico atqve
exoptato dignatus fueris; Longe autem gratissimum,
qvod in tranqvillo otio ac integra sanitate rempublicam
literariam elegantissimis ac doctissimis Tuis historiis
oblectare ac illustrare non desinas; Qvid namqve

p.164
valetudine etiam aliqvali et mediocri nobis, fessis
exhaustis atqve in senium vergentibus, dari potest
dulcius, melius, aut desideratius? Palmam haec una
praeripit cunctis mundi thesauris, sine qva plus aloes
qvam mellis sapit tota nostra vita. Vivas igitur, mi
fautor, extento bene sanus aevo, nec nisi serus in
coelum redeas, diuqve laetus intersis in tenebris haerenti
populo Arctoo.
Qvod memores nominis mei vilissimi notitiam
diu abhinc claritudini Tuae apertam ac perspectam
fuisse, partim de cognito fratre meo Domino
Petro, partim ob veterem Tuam necessitudinem
cum privigno meo Bartholo; De hoc gratulor mihi
humiliter, serio exoptans, qvae coepit exinde favoris
Tui scintilla, laetius porro foveri atqve in duraturam
amoris constantissimi flammam altius assurgere perpetimqve
lucere perseveret. Interim non nisi dolenter
recogito optimam beatissimi istius Bartholi memoriam;
Ingenium noveras in spem patriae amplam
natum, sed in pertinacia morbi dolenter nobis ereptum
ac praemature extinctum. Sit anima ejus in benedictione,
Ad materiam prioris meae scriptionis,
qvod amanter respondeas, grates refero longe maximas.
Qvae autem addis honoris et laudis ornamenta,
ut indignissimus modeste aversor, declino, abhorreo,
tribuens illa non mihi merito, sed amori
Tuo faventissimo, qvi in istis cumulandis caecutit
atqve metam excedit debitam. Qvod latitet, Principum
tuba, Pontanus inter Bibliothecae Academicae
cancellos persvasissimum habeo. Novissima Regum

p.165
gesta in archivo recondita tanqvam keimhlia-gr Politicorum
pretiosissima mihi et vulgo denegantur videnda,
ne revelata ista mysteria sordide in auras evilescant.
Lubens igitur ego, utpote alterum pedem in cymba
Charontis habens, in historia Biblica acqviesco; Haec
valentem me oblectat, langventem sustentat, et cadaveroso
viam sternit in aeternitatem. Ob Herculeum
laborem et exactam Norrigiae delineationem geographicam
laudes ac gratias meretur Melchior Ramus
amplissimas, sed qvamdiu in Regio asservatur chartophylacio,
nec communi literarum bono lucem subit
publicam, cogimur nos plebei ac infimi ad trita,
communia et vetera recurrere, mappas scilicet, qvas
indigitas in Belgio excusas, qvatuor istas, mihi tamen
hactenus non visas; Quas si locorum intervalla
aut temporum penuria denegaverint, nova mihi meditanda
est viventium illa terra, beata ac aeterna ista.
qvam calcabunt soli mansveti, humiles, mites et credentes,
in altera vita. Insuper ut Te intus videam
et humanitatem penitius cognoscam, e deliciis Tuis
Islandicis antiqvam paganismi faciem et vetustissimos
Norrigiae annales offers et aperis, partem eorundem
exscriptam transmittens, ut e vestigio feram, ex
ungve leonem, e scriptione virum, et parvo ostenso
pugillo integri manipuli ac pleni horrei lectissimam
copiam perspicue ac abunde intelligam. Ibi a primis
soli nostri initiis et ipsis regni incunabulis abditissima
majorum gesta recludis, recenses; Ibi in tenebris
retrusam et absconditam gigantum memoriam
retegis: et tamdiu neglectam resuscitas Sogniam.

p.166
Ita sopitos nos excitas indigenas, animum faciendo
et lampada in manus tradendo, ut, Te duce et
phosphoro, prisca temporum, locorum, proavorum
et secretorum monumenta, priscos istos vivendi
mores et ipsam in prima infantia Sogniam contemplemur.
Hac ratione olim demortuos longaqve
oblivione sepultos reviviscere facis Atlantes, Comites,
Proceres et Reges Norrigiae. Elegantissimum
(crede mihi, non blandior) adornas opus, temporum
mellificium, studiorum condimentum, qvo
optime ac laudatissime mereris de tota patria, de Sognia,
de singulis qvi ultra vulgus sapere gestiunt.
Obiiciant forte nonnulli obsoletas, fabulosas, incertas,
vel fide minus dignas esse has narrationes; His
prolixe, sufficienter ac omni ex parte respondendo
satisfacit incomparabilis noster Stephanius in prolegomenis
notarum ad Saxonem, capite integro xxii.
lucrum inter alia putans, neqve omnibus fidem adhibere,
neqve omnia tanqvam impossibilia aspernari.
Addo simplicius; Qvanqvam optimi scriptores suos
habeant obtrectatores, Homerus Zoilum, Virgilius
Carbilium, et coeteri coeteros, ea propter non fraudandus
est ullus debita sua laude nec opus est ob
qvorundam minus amica judicia a bene caeptis meticulose
desistere aut manum ab aratro turpiter removere.
Artifici in sua arte qvi credere nolit, suo is
abundet sensu propriamqve prodat imperitiam. Nemini
haec sacra obtruduntur renuenti haec ambrosiae
et nectaris fercula coacte non inferciuntur; Invenies
alium, si Te hic fastidit Alexis, inqviebat Virgilianus

p.167
ille Corydon; suum alias cuiqve pulchrum;
Qvid indigenae ingenuo acceptius aut laetius, qvid
jucundius aut lepidius, qvam natalis soli rudimenta,
orsa et caeca audire primordia Macte igitur, ac perge
modo, mi antiqvitatum sospitator felicissime! Et
res et verba, et stylus et methodus arrident, perplacent,
demulcent, ut ob dicendi genus facundissimum
vere mihi alter Saxo sis dicendus, Saxo Norrigicus
nunqvam sine laude loqvendus. (Unicum
interim mihi condones velim, si pro coepto more,
ut amicus amicum amanter moneam; si per distincta
interstitia, distincta capita, sectiones vel novas
lineas vel per notas marginales, divisas ac diversas
historias ordinatim interstingvere aliqvando placuerit,
lectori grata adhuc gratior, et praeclara praeclarior
affulgeret lux, tam perspicuitatem historiae, qvam
legendi aviditatem paritura alacriorem. Ita benignus
suscipe infantile ac caecum hoc de coloribus judicium.
Hinc commodatas annalium tuorum schedas
pro bellariis retentas aliqvantisper reservo, inter
otia relegendas ac accuratius pensitandas, donec lectitanti
sitim plenius restrinxerint, tum bona fide remittentur,
modo Deus vitam benignus indulserit.
Belii, Thorstenii, Baldurshagii, Framnesi, Gaulis,
Fridthiofvii et consimilia superiorum simulacra, ob
inimicam fatorum sortem et tam longum temporum
decursum ita interciderunt, ut ne qvidem recordatio
aut umbra de eisdem supersit, praesertim post,
ehev! luctuosum pientissimi M. Gerhardi Melzowii
obitum, qvi ob Presbyterologiae suae evulgationem,

p.168
ut insignis vetustatum vindex, non sibi vicinos solum,
verum et omnes conterraneos obstrinxit validissime.
Interim huius territorii Dominos Collegas
Tuo nomine enixe obsecravi, si qvae nossent aut
possiderent antiqvitatum, codicum membraneorum
raritudinum, insignium aut latibulorum vestigia, rudera,
signa vel indicia, illa scriptim communicarent,
cuius obsecrationis successum seu effectum dies docebit
inseqvens.
In medio Sundfiordiae, ab exteriori tamen
parte, versus oceanum, invenitur Stafve-naes (scopulus
ante promontorium); Huc Sogniam propius visitur
Atlo..e ignaris habitatoribus Hatl-o..e (corylorum insula)
hodie nuncupata; Quae loca ditioni subjacent,
parentqve Sundfio..rdiae, ut et Gouldal, vallis intra
interioris huius tractus montes sita, qvae an Gauli
Comiti suos natales debeat incertum est. Verum
qvod Oost-Gulen et So..r-Gulen (duo sinus seu viciniae
duae) in ostio Nordhordiae ab illo nomina traxerint,
nemo est qvi dubitat. Fialarum nomen, regio,
situs, conditio, memoria, totaliter exspirarunt, perierunt.
Hominum conversio, transfiguratio in ursos,
lupos, vel receptus intra montes, item immutatio
vultuum etc. vi lucis Evangelicae a fide Christiana
dudum exularunt; Qvae commemorantur, olim contigisse,
elusionibus ac praestigiis Sathanae adscribuntur,
qvi apud filios incredulitatis, istius seculi gigantes,
magos et ex his ortos haud absimilis indolis homines
(trigam tenebrionum) fuit efficax ac mill-artifex. Peculiarem
vero atqve summam animi delectationem

p.169
peperit rara, antiqva et vere genuina Tua vocum
qvarundam obscuriorum interpretatio (ut Laerdal a
femoribus etc.) qvae occasionem mihi praebet Tuam
Claritatem ulterius rogandi, ut subcisivas seu surreptitias
otiorum horas porro tribuas pluribus ejusmodi
vocabulorum derivationibus eruendis, qvibus
in gratiam caliginose huius regionis, nihil rescribi
potest unqvam potius, nil optatius aut jucundius;
In qvem finem rudem ac superficiariam remitto Sogniae
topographiam, qvam cum tabula seu massa Tua
geographica (ut lydio Tibi lapide) conferre ac subinde
examinare poteris, praesertim autem ut incognitas
villarum seu locorum etymologias in nostri gratiam
subinde scruteris, exqvisitas revolvas, nec non,
si fata permiserint, mihi aut posteritati manifestas
reddas.
Tandem ne spectatissimam Tuam humanitatem
cum taedio prolixius detineam, votorum meorum
summa erit, ut modo vitae dies prolongaverit
propitia Numinis benignitas, sepositis gravioribus
occupationibus, relaxandi animi ergo, sub futuro
aestatis sole et blandissima aris clementia, Sogniam
nostram, me vivo, vistare digneris, comite Tecum
assumto fratre meo dilectissimo Domino Petro, qvando,
qvae calamus iam exprimere neqvit, coram ventilare,
locorum situationes cum scribentium narrationibus
exactius expendere, ac tam intimius qvam
diutius confabulari dabitur. Aestatem alias hoc Sognense
vicinium habuit torridam, jejunam, frugum,
graminis ac hordei minus feracem, qvae per hyemem

p.170
et deinceps annonae difficultatem atqve rerum emendarum
minatur caritatem; Opituletur, subveniat et
succurrat nobis benignissima conditoris misericordia!
Me interim, qvem segnior aetas, dentium vacillantium
delapsus, calculi dolores et mille symptomata
indies premunt, divexant, affligunt, me, inqvam,
precibus Tuis Deo commenda.
Tu vero, cum tota familia nobilissima, amanter
abs me salutata, omnibusqve Tuis, laetus, salvus
consenesce, curas ac morbos fortiter depelle; Imo
Samsone robustior, atqve ipso Abrahamo vivacior,
celebrior ac felicior aeternum vale!
E Grofvia Vigensi 16 Septembr. 1693.