OLAI
VORMI
ET ADEUM
DOCTORUM
VIRORUM
ITO-
TO M o
Havnia I5.
(o)
5OI
D. OLI
TT
1I
ADL M
MVIRORUM
U)
TT
I
I
AI
AR
V . .
DLI.
Viro Clariſſimo
OLAO VORMIO
Doctori Medico
FRAICSde FLEUR
S. D.
Hafiiam.
ua me ſingularis humanitas ad ſcribendum impulit. pie-
tas ad petendum. Enimvero cum is ſim, qvi vix tibi de
nomine ſim notus, neqve majorem tecum conſvetudinen
aut familiaritatem habeam, qvam qvæ aliqvot dierum ſpatio.
noſtro una cum Ogerio, ſermones tecum miſcendo fuit coma-
rata; idcirco niſi tum maximè is nobis viſus eſſes, qvi cim
eru ditione non vulgari ſingularem humanitatem conjunxii
Pp
OLAI VO RM
SS2
nunqvam te publicis rebus benè occupatum voluiſſem interpel-
lare. Dicam paucis, qvid rei. Meminiſti, Vir Clariſſime, an
te menſes aliqvot, cum in comitatu llluſtriſſ. Regis Galliarum
Legati eſſemus Hafniæ. tuoqve conſortio frui nobis daretur,
inter ea, qvæ in Muſèo tuo vidimus, te poſt iat magnam op-
timorum librorum copiam, qvandam nobis crucem oryſtallinam
viſendam præbuiſſe, ſimulqve aliqvas Sanctorum reliqvias, qvæ
in illa cruce qvondam aſſervabantur, ſeparatas oſtendiſſe, Ex
eo tempore mihi fuit animus, à te obnixè petere, qvod jam da-
ta occaſione precibus à te contendo, ut, cas nobis velis trade-
re, atqve dono dare, præſertim cum eæ res non ſint in eo pre-
tio apud veſtrates, qvo apud nos ſunt. Hoc eò ſecurius atqve
lubentius â te efflagitamus, qvo novimus, qvanta ſis in omnes,
maximè verò in exteros humanitate, certi inſuper, qvod te
monuiſſe ſuficiat, ubi de beneficio conferendo agitur. lnterim
vero, ſi qva in re apud Gallos noſtrcs tibi â nobis obſeqvium
præſtari poſſit, promtos nos ad hanc rem invenies, qvos tam
tibi deuinctos habes. Salutat te plurimum Ogerius, cujus etiam
nomine ſcripta hæc eſt Epiſlola. Holmiæ VI. Nonas (VIl. Sa-
lendas) Mertii An. 16 3.
TTT
LA.
FRANCISCUS TLEUR
. Olao Vormio.
Hfniam.
Vos ad me miſiſti, plenos eruditionis & reconditioris do-
ctrinæ libros, accepi, ſimul & veterum Danorum veſtro-
rum aliqvot monumenta à te explicata: Et hæc & illos ut ge-
nuinos Muſarum partes dignamqve viri docti ſobolem ſicut lu-
bens vidi, ſic ſemper deoſcolor amplectorqve, gratulorqve qvod
ità feliciter vetuſtiſſimas orbis arctoi Litteras noſtro ſeculo ex-
hibueris, ut jam non ſolum pro Gothicæ Litteraturæ reſtau-
ratore paſſim â viris doctis habearis, ſed & inventor, author
& parens ab omnibus prædiceris. Eſt in ea opinione Vir Cla-
riſſimus, qvi jam Hamburgi commoratur, Joannes Terſejus Gal-
ls, qvi eapropter & tibi innoteſcere, & àt amari cupit: hoc
illum
ADEMEPISTOE 5S3
r -
illum brevi aſſeqvuturum pro ea, qva es erga Viros doctos pro-
penſione, facilè mihi perſuaſi, ubi de illo verius, qvam de
ullo noſtri ævi viro dictum intelliges, eſſe omniſcium, & ad
miraculum doctum: Eperiaris, qvæſo, an Viro amico impo-
nam. Cæterum facies rem gratam, ſi ad illum & Faſtos Da-
nicos & has ultimas tuas lucubrationes transmiſeris: ſic mu-
tuo literarum commercio unus alteri magis magisqve innote-
ſcet. Bene vale & ſemper me ama. Hamburgi d. I. Au-
guſti 163.
Literæ ad Virum Cl. Jo. Terſeium poterunt dirigi ad
Georgium Fredericum Frobenium, Bibliopolam Hamburgenſem.
Ego paro reditum meum in Gallias futurâ ſeptimana.
TVTI
A I.
T TDATTT
O LA VMIS
Franciſco de Fleur.
Pariſos.
Enevolum in me affectum, Vir Clariſſime, humaniſſimis lite-
ris tuis abunde declaratum, ut non poſſum non exoſcu-
lari, ita de cenſura chartarum mearum plus qvam amica non
poſſum non gratias agere maximas. Vereor verò, ne affectu be-
nigniori in amicum abreptus, plus tibi ab eo pollicearis, qvam
aut hactenus in hoc genere, aut poſthac præſtare valeat. In-
terim in difficilibus hiſce conatum â candidis & probis haud ſper-
ni, mihi gratiſſimum, qvod ad majora, ſi Deus vitam & va-
letudinem largitus fuerit, me porro animabit. Sed non ſatis
fuit, privatim in levibus hiſce amici memoriam recolere, niſi
& Viros magnos & eruditiſſimos una mihi conciliares, inter
qvos merito Clariſſimum repono Terſejum, cujus Viri amorem
tibi acceptum fero, & qvoad vixero, recolam, Reſpondi,
hac ipſa commoditate, amiciſſimis ejus literis, ſimulqve, qvæ
petiit, transmiſi; utinam bona fide reddantur Nihil mihi gra-
tius erit unqvam, qvam & ipſum & te in hiſce oris qvovis
officiorum gener devinctos tenere. Intcrim, ſiqvæ in Galliis
verſanti occurrant, qvæ noſtrum inſtitutum promovere valeant,
mei memor ut ſis, rogito. Audio, apud Vos 1. miliaribus à
a
metro-
OLAI VORMII
SOa
metropoli Turonenſi propè urbem Loche ſur Indre monaſteri-
um eſſe, in cujus area pyramis viſitur, literis Gothicis exara-
ta. Ejus exactam delineationem Tua opera habere ſi mihi con-
tigerit, gratiſſimum erit. Vive, & vige, meqve amare per-
ge. Scripſi Hlafn. luctu ob præmaturum dulciſſimæ conju-
gis obitum fcrme confcctus, Idibus Septembris, I63.
TVIT
A IV
ATT rD
RTTT
O LHCo VII
Gislao Otthonis, Epiſcopo Schalholtenſi.
Oleo, me ad Literaturam noſtram Runicm perſiciendam
adjumenti nihil ex Tua Diœceſi ſperare poſſe, & eò magis,
qvod magicis ſuperſtitionibus inqvinata non qværamus, ſed
pura, & qvihus, ad animi ſenſa invicem communicanda, ſine
omni dolo uſi ſunt majores noſtri. Inſtitutum meum noſtri, qvod
ſi congiario aliqvo Antiqvitatum veſtrarum exornaveris, non ſi-
ne nominis tui gloria fiet. Si qvæ occurrant Veterum canti-
lenæ, imprimis à Saone noſtro in Operis Hiſtorici initio citatæ,
apprime nobis inſervirent. Sed Tibi moleſtus hiſce eſſe nolo,
ultra id, qvod ſponte ſe offert, Me interim, ut facis, amare
perge. Hafniæ, d. 2. Maii, I6 35.
T5
AAV.
Ex literis
NI
. OI V.VIO
ad
D. L. VO R.
M
ADLiteraturam Runicam nihil uſpiam invenio in hac Diœ
H
ceſi, præter pauca iſta, qvæ hiſce meis includo, qvæqve
fortaſſis D. D. jamdudum vidit vcl audivit. Superſtititiones magi-
eæ, laus Deo, ferme exularunt â patria noſtra, aut, mini-
ADEUMEPISTOL. S5O5
ET
mum eacuatæ
ſunt, qvantum qvidem ego intelligo, & mihi
ſperare fas ſt. Libros Antiqvitatum crederem plerosqve ad
Magniſ. Dn. Cancellarium jam pridem delatos, & partem eo-
rum per Dn. Arngrimum etiam vobis ceſſiſſe. nicum qvod-
dam veteramentum mihi nuper repertum, ad Nobiliſſ. Dn. Can-
cellarium jam mitto. De Canrilenis veterum, â famoſiſſimo
Saxone citatis, neſcio qvid ſit, qvod in hac natione exſtiterit, &
in uſu ac manibus majorum noſtrorum, præter Eddu & Salldu,
qvæ jam multo tempore veſtris ſunt in manibus, ni fallor, per
Dn. Arngrimum noſtrum. Neqve ego huic ſtudio unqvam ope-
ram dedi alacriorem. Vidi eqvidem, & obiter percurri; verum
avocatus ad graviora, neglexi. Sperabam aliqvando, mihi hoc
otii relictum iri, inter occupationes plurimas, ut pauca qvæ-
dam annotarem, in gratiam Magnif. Dni Cancellarii, de Ln-
idilus & Herhis, & qvibusdam aliis mirandis hujus lnſulæ, qvæ
doctiſſimus lrngrimus ſicco pede fere tranſiit, fortean qvia
non ipſe totam Inſulam perluſtravit, ſicut ego nunc aliqvoties
maximam partem. Sed iſte fœtus futurus eſt mihi ferè elephan-
tinus. Si autem qvicqvam concepi, non qvidem, propter
ſterilitatem mei ingenii, luce dignum, patiar tamen aliqvan-
do, DHO adjuvante, ut ſub tanti Viri auſpiciis pateat. Con-
templationi iſtorum admirandorum nuper & anno qvidem præ-
ſente, occaſionem dedit monſtrum qvoddam Hrita, qvod in
profluente proximo amne, qvatuor præſentibus teſtibus, hiſce
meis oculis ſe obtulit menſe Junio. Sed, qvia diſtantia loci
vetuit formam ejus diſpicere, aut accuratius diſcernere, viſa
eſt nobis qvaſi Inſula qvædam nova, in medio flnminis gur-
gite atqve ad inferiorem terminum inſtar aqvilæ ibi aſſiden-
tis. vod paulatim, intra ferè horæ ſpatium unius, demer-
ſum eſt. Poſtea eodem menſe, in hoc ipſo flumine, Pa-
ſtor qvidam navicula trajiciens & eq vum ducens, repperit cum
navarcho vadare eqvum in ſummo gurgite. Rurſus in qvo-
dam alio loco ejusdem fluminis, ad diſtantiam plus minus du-
orum milliarium, viſum eſt multis idqve ſæpius eodem men-
ſe Junio, inſtar magni ſerpentis, nempe 1revoluriones tres
eminentes ſuper aqvam; arum qvævis, qvantum ex ip-
ſorum relatione habeo, illis qvidem viſa eſt 2O. paſſuum aut
nltra. vid illud monſtri ſit, novit Deus. Solent alias ejus-
modi monſtra, & in hoc profluente & in aliis, rarius ocu-
lis
P p3
OLAIVORMII
36
lis hominum ſeſe obtrudere. SRalhollti in lclandia
pridie Ralendar. Auguſti I635.
AAVIo
VTr
OLAUS VORMIUS
Dn. Gislao Otthonis.
Sbalholtiam.
E matrimonio, in tertio gradu contrahendo, tue nomi-
ne cum Magnifico Domino Cancellario egi, qvi difficili-
or aliqvantum viſus, me ad Epiſcopum noſtrum remiſit, ut
ex eo qværerem, an tibi concedi poſſet, qvem cum minus in
vota noſtra proclivem ſcirem, id diſtuli; ſed cum Domino D.
Brochmanno hac de re egi, qvi etiam à te ejusdem argumen-
ti literas accepiſſe retulit, & ſpem ſccit aliqvalem, de qvo
Ipſe forſan fuſius ad te. Gratum fuit Cancellario Naturalia
Patriæ conſcribendi & colligendi inſtitutum, qvod ut urgerem
apud te, ſerio juſſit, qvò brevi ejus ſpecimen haberet; addidit,
concepta jam, poſſe deinde ulterius expoliri, temporum lap-
ſu. vi has offert, veſtras eſt, Studioſus, ut mihi videtur
probus & ingenuus; petiit, pro ſe ut apud te intercederem,
qvò, ſi promovendi daretur occaſio, eum favore tuo commen-
datum haberes. Ovod vel meo nomine te facturum, con-
fido. Interim me tibi rebusqve tuis ſemper addictum habe-
lis. HEafniæ 6. Maji, 1636.
TTrT
LA VI.
Ex literis
N5
O H V
ad
OL. ORM.
DMagnifcum Dn. Cancellarium mitto Annales veterum,
æ qvos aliqvando, in membrana deſocriptos, vidit Pater meus
ſancta
ETAD EMEPISTOL. 5
ſanctæ memoriæ, atqve inde excerpi curarit qvam diligentiſſi-
mè: qvia nullum mihi tempus vacat, qvo pcſſim plura adde-
re hac vice. Addam autem fideliter, cum bono Deo, qve
de naturalibus & admirandis Patriæ ſunt collecta, ſed non di-
Ad literas Runicas qvicqvam addere non contin-
geſta.
git. De monſtroſo ignis & arenæ, vel potius pumicis arenoſi
vomitu inde usqve ab . Maji in hunc usqve diem, alias minore, a-
lias majore, & qviden qvandoqve per intervalla, ſed breviora, ex
monte Hella, referent forte mercatores, qvibus hoc ipſum
nobiſcum communiter videre contingit. Tum qvæ annonæ
Salholt, d.
raritas etiam apud nos, ipſi referunt.
2. Auguſti 1636.
TIT
AAVV.
OLAUS VORMIUS
Gislao Otthonis
Ransmiſſa ſcripta magnifico Dn. Cancellario nondum ob-
tuli, eo qvod ob peſtis contagium (qvod & mihi dul-
ciſſimam abſtulit conjugem) hactenus a nobis fuerit remotus,
& necdum redierit. Malignitas illa ultra qvatuor millia hujus
urbis abſtulit, & luctu ac mœrore nos undiqve replevit. Ex
noſtro ordine ſuccubuere Magnificus Academiæ Rector, M.
ulfgangus humau, uxor M. Longomontani, meaqve heu mul-
tum dilecta & deſiderata conjunx; DFus miſereatur noſtri, &
Spiritus ſui Sancti ſolamine mœſtis & luctus ſqvalore ferme
confectis adſit. Plura neqveo. Vale, IO. Maji I638.
Cum aliud non ſit, oſſero Diſputationem, à me de
ſanitate couſeruanda nuper habitam. Tu boni conſule, & ignoſce
TVI
AII
OLAUS VORMIUS
. Georgio Horſtio.
Ulonam.
To nomine germanicè . Aprilis exaratæ, 2O. ejusdem
mihi redditæ ſunt, qvibus filio, dum apud nos com-
P PA
mora-
OLAI ORMII
58
morabatur locatam a me operam Tibi gratam fuiſſe nuncias
ſimulqve affinem tuum, Georgium Fingerlinu, (parentum &
Cognatorum partes in nuptiarum ſolennibus in me derivando)
commendas, Prius qvod attinet, qvamvis filio tuo, juveni op-
timæ indolis ſpeiqve eximiæ, tum ob nominis tui celelbritatem,
tum ob officia paria Gieſſæ olim mihià te præſtita, multum
me debere, fatear, attamen tum negotiorum, qvibus indies
diſtrahebar, moles, tum valetudo inſirmior, qva valebam,
minus permiferunt. Siqvid tamen à me profectum ſit, qvod e-
jus ſtudiis aut commodis utile, mihi gaudeo, utqve affectum
Tibi omnibusqve bonis debitum, bengne interpreteris, rogo.
Affinem tuum, Du. Fingerlinum, qvod attinet, viduam duxit
honeſtam & opulentam, qvæ cum mihi duplici nomine aſſini-
tate ſit conjuncta, qvæcunqve à me in nuptiarum (qvæ mag-
na pompa hic ſunt celebratæ) feſtivitate præſtari poterant,
præſtiti, vel maximè tuis inſtigatus literis. Singula, malo tibi
ex ipſo affine, qvam me, pluribus exponi. Interim plane hoc
tib perſvaſum habeas, ſiqvid à me, tuo tuorumqve honori &
commodis profuturum, proficiſci qveat, id totum tibi tuisqve
devotum. Vale. IT636.
A
A
A
V. - O HO .
Medic. Prof. Ord. Baſil.
. Olao Vormio.
Hafniam.
Ir CLme Fxcellentiſ. Oportunè ad vos abiturienti inſig-
V ni hocce literarum latore D. Hoffinanno, qvi maximo ſuo
merito ab Ordine noſtro ſupremum in arte gcco obtinu-
it, non potuit non ſalutem tibi dicere, & mea offerre officia:
Homo nempe ignotus, qvi tamen virtutes tuas veneror, &
qam cum Patre coluiſti amicitiam non leviter æſtimo. Excuſa-
bis facile, pro humanitate tua, ſpero, V CL. meam auda-
ciam, & hoc qvicqvid eſt importunitatis, amicitiæ paternæ me
moriæ acceptum feres. Illius hactenus apud me latentes ſcin-
tillæ
ETADEUM A. 5OO
TT
tillæ in haſce ſlammas exardent. Multum T. E. debebo, ſi n
ſignum non deperditi amici, opella mea pro occaſione data uti
volueris. Academiæ noſtræ totius, ut & meum ſtatum, Iloſſ-
mannus noſter, vivæ epiſtolæ vicem enarrabit. Vale V. CL.
& Excellentiſſ. Finchio ſocero tuo ceterisqve, apud qvos ali-
qva paterni nominis eſt memoria, omnibus révoi obſe-
qvia mea defer. Baſileæ L. Junii cIS I xxxvI.
L I
OLAUS VORMIUS
o. Caſparo Bauhino.
Baſileam.
Vas V. idus Junii c1 1c xI v. ad me dediſti, qvarto
ejusdem menſis hoc anno demum accepi; delituerat euim
in Belgio ſuis ſtudiis vacans huc usqve, qvi attulit, IBarrholi-
nus noſter. Gaudeo verò, Te non ſolum eruditione literis
melioribus ſed & humanitate conſtantiqve amicorum paterno-
rum cultutam ſeliciter tanti Viri virtutes æmulari, Mihi certe
gratulor, qvod beatos Præceptoris & Fautoris mei magni manes
in filio exoſculari mihi detur, ac per literas, cum coram nega-
tum ſit, (niſi forſan & olim per filium) debitum Præceptori
affectum declarare. Certus ſis, ſiqvid in his oris occurrat,
qvo viciſſitudinem amoris declarare valeam, me effecturum, ut
in VVormio nihil deſiderare poſſis, qvod conſtantem & officio.-
ſum reddat amicum. Ex Italia ad Vos jam veniunt, vel for-
ſan adſunt, juvenes duo egregii noſtrates, in arte Medica be-
ne verſati, Henricus Fuirenius & Thomas Barrholinus, ſcriptis
clarus, affines mei, exantlatorum laborum brabeja à Vobis
reportaturi; hos ſi, more paterno, affectu & conſiliis juveris,
mihi id factum reputabo. At immortalitate digniſſimis labori-
bus Botanicis Parentis & Avunculi tui qvid tandem ſiet Spe-
cimina & apparatum, bone Deus, qvalem utriusqve co-
ram vidi & Baſileæ & Mompelgarti. Prodromi ſpem nobis
fecerunt magnam. Si tua cura jungantur a prodeant, vix e-
P p5
rit,
OLAIVORMII
6o
rit, qvod accuratius in lioc genere qvisqvam exſpectare poſ-
ſit. Interim vale, & amare perge. . Cal. Jul. I6q5
A. I.
II
HENRICUS ERNSTIUS
q
Viro I
Olao Vormio.
.
Hafnian.
Tſi nullum mihi ferè ſcribendi rgumentum adhuc fuit, vi
Clariſſime & humaniſſime, tamen nihil ad te prorſus da-
re alienum ab amicitia noſtra cenſui, imo ab officio meo. Sin-
gulari enim tuæ humanitati, qvâ me ad incredibilem tui amo-
rem pellexiſti, plura certè debeo, & volo etiam, qvod DEus
novlt. are hac vice ſalutem tibi ſaltem dicere, & qvod
vides munuſculum mittere malui, &, ut opinor, debui potius
qvam committere, ut officium abs te meum deſideretur, aut
nimis ipſe inhumanus exiſtimer. Rogo ut illud boni conſulas,
& paucis mihi, niſi grave eſt, reſpondeas: Geſtio enim tuam
de his libellis audire ſententiam. Si intelligam in hiſce operam
me non prorſus luſiſſe, atqve hæc uſui aliqvibus eſſe, alios libros
in tempore addam. Vitam modò mihi ſervet, & valetudinem
ſufficiat benignus ille omnium noſtrum parens. tinam ſalu-
tare otium, & firmum & honeſtum ille omnis boni auctor mihi
tribuat qvod ſi fiat non pauca habeo, partim inſtituta, par-
tim deſtinata, qvæ abſolvere cupiam, qvibus juventutis ſtudia
provehi nonnihil, a lonum publicum in parte juvari poſſe cre-
dam. Sed hæc fiant arbitrio ejus, qvi unus omnia moderatur. Tu,
Vir. Cl. & humaniſſime, mihi favere, & ſi qvos poteris, bonos
Viros, amicos mih iſtic parare non dubitabis. Hoc mihi
gratius facere nihil potes: idqve ad multa pertinere inde mihi
Iiqvet, qvod multos parum modeſtè de me ſentire intelligam.
Verum Deo ſemel negotia mea commiſi, cui te etiam una cum
tuis ex animo commendo. Vale. Dab. ex Acad. Sorana V.
al. Jul. c 1c xxxvI.
T
I
T ATEIUMILA. ooI
TT
IT
I.
ATT VDATTT
O L v 1Io
Henrico Ernſtio.
Soranm.
bellarius; cum verò inſtanter reſponſum feſtinus urgeret, non
potui non pro tam benevolo in me affectu ac dono tam grano,
gratias agare. Percurri obiter, & hinc inde in tanta feſtinatione
ſumma capita libavi; gaviſus ſum, tandem exortum illud jn-
bar, qvod & Patrias Antiqvitates illuſlrare, & multis ſprcta
&c neglecta nitori reſtituere aggrederetur. Neſcio enim, qvi ſiat.
qvod externa miremur adeo, extollamus, eornemus, noſtra
verò deſpectui habeamus, & vix digna judicemus, qvibus ali-
qvid impendatur operæ, cum tamen, xteris ſi innoteſcerent,
non minori forent pretio, qvam qvæ in melia Romana ſita ſunt
curia. Peregrinationis fructum video uberrimum, qvem aliis
qvod non invideas, candori tuo eſt qvod adſcribant. Vix legen-
do fatigari qveo, adeo cuncta, qvæ vidi, ſunt ad meum pala-
tum. Perge, Vir eximie, bono publico exantlatos labores di-
vulgare. Rumpantur ut ilia Codro. Bonis placere ſufſicit, ne
piter qvidem ipſe malis. De meo in Te affectu ita ſtatuas,
velim, ut, qvi tibi tuæqve exiſtimationi magis addicti ſint,
paucos apud nos ſis habiturus. Dabam occupatiſſimus, ipſa hac
veſpera, qva tuas accepi. II. Julii, 1636.
A. I.
vT
DOV
. Olao Vormio.
Salutem in Chriſto.
Höniam.
AMſtelodamum ſtatim ac veni, Clariſſime mihiqve multis
nominibus chariſſime Domine Vormi, amice plurimum
hono-
OLAIVORMII
co2
honorande, calamum arripui, qvo Tibi monſtrarem, nihil tui
memoria mihi eſſe jucundius, tum etiam, qvod me tibi devin-
ctum eſſe ſciam, atqve ſolvere cupiam, & ubi non poſſum,
profiteri tamen debui, qvantum tibi deberem: animum nimi-
rum integrum, ab omni fuco & fallacia alienum. Utinam illu-
ceſcat illa dies, qva Tibi, Virorum optime, aut tuis egre-
giam meam erga vos voluntatem probare poſſim Amo Te,
mi Domine Vormi, hoc DFus novit; ò utinam, ſi tamen
Deo meo ita videbitur, amicia noſtra in tertio augmentum
ſive potius neceſſitudinem caperet Sed Jehova in monte pro-
videbit. Mitto Tibi libellum, qvem adoleſcentulus ante ali-
qvot annos edideram, nunc autem certis rationibus ductus ad
ncudem revocavI. Fidem faſciculo etiam alium incluſi con-
tra Barlæum ſcriptum, qvem puto te non vidiſſe. Tu
velim, Vir humaniſſime, animum, non facultates reſpicias.
Exemplum libelli mei qvod hiſce adjeci, ne graveris, Cl.
Dn. Jacoho Matthiæ meo nomine offerre, meqve apud ipſum
excuſare, qvod ei non ſcripſerim; id qvod pingvibus feriis,
aut faſtidio meo non tribuet, ſed potius freqventibus his meis
excurſionum incommodis, qvæ me ſæpiſſime ab officio impe-
diunt. Tu, Virorum eximie vale. & me qvod facis, amare
perge Deus opt. max. Tibi Tnisqve benedicat. Feſlinabam
Amſtelodami prid. ld. April. c12 1c xxxvII.
I
V.
ATT DDRTT
OVVMLO
Henrico Ernſtio.
Pariſos.
Nnus ferme elapſus eſt, ex qvo ad tuas, Amſterodamo
ad me miſſas, nihil reſpondi, qvod forſan aut tui oblivioni
aut negligentiæ adſcripſeris. Sed crede mihi, ſollicite qværenti,
nulla ſe obtulit commoditas, qvæ meas ad te deferret, noſtra-
rumqve rerum ea fuit conditio, ut miſeriis & calamitatibns
referta, vix qvid agendum nobis aut conſiderandum reliqverit.
Amiſi enim, menſe Auguſto, miſeræ hnjus vitæ unicum ſola-
tium, graſſante epidemica lue, Conjugem dulciſſimam,; ami-
ſimus
ADEUM EPISTOL 6o3
ſimus ex amicis complures, & vix à tanta clade reſpirare tandem
nobis jam datum. Cæterum pro transmiſſis elegantibus notis
tuis, ut & Barleana controverſia gratias ago ingentes. Perge
elegantis ingenii fœtibus de literato orbe bene mereri; ſic tibi
famam & apud bonos omnes favorem conciliabis æternum. Me
certe qvod ſpectat, claras tuas dotes ita ſemper amavi & æſti-
mavi, ut jucundiori & arctiori tua familiaritate gaudere, mihi
volupe foret. Deus conatus tuos dirigat in ſui nominis gloriaml
M. acobo Ma tthiæ, qvi etiam filiolam hac tempeſtate ad ſupe-
ros transmiſit, deſtinata tradidi, pro qvibus credo ipſum gra-
tias acturum. Vidimus hic ſententiam, in Parlamento Gratia-
nopolitano latam, qvæ fœminam, qvæ ſine congreſſu mariti
concepit & peperit, abſolvit, & pro hone ſta proclamavit. Fa-
bula an ſit, nec ne, hæſito. uod ſi res ita ſe habeat, qvi-
bus Medicorum innixi fundamentis, paradoxum hoc defendant
judices, videre geſtio. Siqvid in tuis peregrinationibus occur-
rat, qvo Literatura noſtra incrementum capere poſſit, moneas,
rogo. Lochenſe nonumentum per occaſionem exſpecto. Vale
& Nobiſiſſimum Aulæ Magiſtrum officioſe à me ſaluta. q
Februarii 1638.
T
VI.
æ v 5
NO LO I
. Olao Vormio.
Hafniam.
igs e gi. Clariſſime Domine Vormi, amice pluri-
mum honorande, de amicitia in me tua nunqvam dubita-
vi. Confirmavit me tamen in ea, qvam pridem de te concepe-
ram, opinione, epiſtola tua, qvæ Lugduni nuper mihi, qvum
ex Italia reverterer, reddita fuit, qvæ cauſa eſt cur ad eam tam
ſerò reſpondeam. Miſi nuper ad Ill. & Magn. Dn. Cancellari-
um Friſium antiqvam inſcriptionem in Etruria inventam, qvam,
uti credo, tecum communicabit. Illam, cujus in ædibus tuis
meminiſti, heic in Gallia Inder invenire haut potui. Sen-
tentia illa Gratianopolitana, qam vidiſti, mendacium eſt, Par-
lamento
OLAI VORMII
6oa
lamento impoſitum. Attuli mecum libellos qvosdam Medicos
e Italia, qvos habebis, qvando libros meos Hafniam mitto.
Nunc præ manibus habeo Olhſerntiones ad Antiqvitates Etru-
ſcas, qas ad Dn. Cancellarinm miſi, brevi videbis, & ride-
bis. Contuli qvoqve Valerii Prohi ntivitates cum vetuſtiſſimis
S. notas adjeci, vulgatamqve editionem media parte auxi.
t mnlta alia habeo, qvæ bono cum Deo monſtrabunt, me
non fuiſſe otioſum. Vale, Virorum optime, meqve amare
perge qvod mutuum certè feceris. Dab. Pariſiis ld. Maj.
c Ia ISCA.
I
.VII-
OLAUS ORMIUS
Henrico Ernſtio.
Va injuria & gentem noſtram & me affeceris, mi Ernſti,
ex meo ad Srephnium liqvet epiſtola. Conſcientiam appel-
Io tuam. Te, ut amicum, ſemper colui & vencratus ſum; per-
ſvadere igitur mihi non potui, ab Ernſtio læc profecta, ante-
q am jam culpam ingenue fatearis. Si ab ignoto aut adverſa-
rio (qvem Divinâ gratià me ſpero habere nullum) hæc prola-
ta fuiſſent, æqviori tuliſſem animo, at ab eo, qvem inter ami-
cos haudvulgares ſenper habui, qvemqve nunqvam, qvod
ſciam, læſerim, ita præter meritum, præter exſpectationem,
tam indigne tractari, ægrè non immerito tuli. Noſti famam
& vitam pari ambulari paſſu. Egòne unqvam tuum judicium,
qvod tum in rerum natura non exſlabat, arguebam, ut mih
impingis? Fgne apud indoctos eruditionis & acuminis
gloriam aucupor? ut mala ſide mihi afſingis. Eg-
ne variorum Auctorum contorta teſtimonia & ſententias at-
tuli Judicet jam totus orbis literatus, cui, ſi ita lubet, com-
municabitur & tua invectiva & juſta mea excuſatio. At privata
tua fuit ad Nobiliſſimum Gerſtorſfium epiſtola; ſcilicet privatum
illud, qvod per univerſam Principis vagatur aulam, qvod ex-
tra eam literati pleriqve jactitant, qvod Collegæ tui divulgant,
qvod deſcriptis exemplaribus ad me variis ex locis mittunt ami-
ci, ad vindicias ſtimulantes Id verò ea feci moderatione, et-
ia
ETAD EUMEPISTOLE. 6o5
iam privata ad amicum, harum rerum peritum, epiſtola, tu-
um ut præterierim nomen, atqve in alium culpam ut transfer-
rem. Ovibus motus rationius, me inſontem amicum tam fri-
volis & ineptis provocaveris, meamqve famam & exiſtimatio-
nem apud Sereniſſimum Principem denigrare tentaveris, con-
ſcientiæ tuæ relinqvo. Si boniViri, ſi amici defungi partibus
voluiſſes, qvæ in mea Diſſertatione animadverſione digna ob-
lervaſſes, privatim per literas monuiſſes; ſi tuis tum non ſatis-
feciſſem rationibus, occaſionem forſan habere potuiſſes, de me
triumplios agendi. Monuerunt de qvibusdam amici alii,
qvibus gratias agere ſatis ncqveo. Loca enim qvædam
bonorum auctorum ad negotii illuſtrationem communica-
runt, conatusqve mos bene exceperunt. Eorum igitur
hoc nomine ſuo tempore mentionem faciam honorificam,
ut videant omnes, me candidis publici boni æſtimatoribus ju-
ſtum ſtatuere pretium. Minas tuas qvod attinet, ſcias, me il-
las flocci facere. Si tu male feriatus tua epiſtola ſin neceſ-
ſitate me non provocaſſes, fideqve neſcio qva, Sereniſſimi Prin-
cipis gratia extrudere non tentaſſes, privatim inter nos actum
fuiſſet. Age, qvicqvid lubet; nunqvam obtincbis, ut ad nu-
gas ejusmodi ſileam, aut ad ſalſa tua in Patriam, in popula-
res & nos omnes ſcommata connivcam. vousqve tuæ pene-
traverint injariæ, faciam juſtæ meæ ut ſeqvantur vindiciæ,
idqve ut ſpero, bona ſummi magiſtratus venia. Patriæ glo-
ria omnibus poſtponenda. Interim ſi Tibilibuerit amicè de ra
ipſa ſine ullius agere injuria, pergas, & ad ea, qvæ ſcripſi, re-
ſpondeas. Si recte ſentientium judicio viceris, lubens cedam. Di-
verſa de rebus iisdem ſentire incolumi ſemper licuit amicitia.
Arripe, qvod lubet; in utrumqve ſum paratus. Hæc ad mi-
nas tuas. Sed ſiqvam voce & calamo proſiteris Chriſlianam
charitatem, & conſcientiæ integritatem, facto exprimere velis,
mihi gratis erit, cptam conſtanter fovere amicitiam, qvam
de nugacibus & ad rem nihil facientibus ineptiis ſerram con-
tentionis reciprocare. Abunde enim mihi eſt, qvod agam,
Chriſti gloriam & proximi commodum magis ſpectans. Interim
vale & fac, inter bonos bene ut agatur. Hafniæ I. Maji
16a
5p
V-
OLAIVORMII
6o6
VTII
A VII.
v
TT
22 O
. Olao Vormio.
AMplector beneficia tua, Clariſſime Domine Doctor, Præce-
ptor Fautorqve multis & magnis nominibus honorande,
aſtimande, colende: Amplector, inqvam, toto animo beneſi-
cia tua qvam plurima, in me indignum, qvod ingenuè fateor,
hiaud exiguo cumulo collata. æ omnia & ſngula, qamvis
mea tenuiſſima opera & cultu compenſari neqvaqvam pofſint,
memoria tamen intuebor ea, verbisqve, ut æqvum eſt;
prædicabo: Illud enim Senecæ cogites oro, non opus eſſe, ad
liberandam fidem, facultatibus, ſed animo; cum enim red-
didiſſe beneficium ait, qvi libenter debet.
Pater per totum ferè annum præteritum morbo deten-
tus eſt, ita tamen, ut officio ſuo præeſſe poſſet; die verò I.
Julii templum more ſolito viſitabat, deniqve de veſpere dormi-
torium accedens, lecto ſe compoſuit, audivitqve lectionem Bi-
blicam. Circa horam . veſpertinam morbus magis magisqve
aggravabatur, ut nihil aliud ſperaret, qvam liberationem ex
hac vita, piis igitur præcationibus & ad DFum ſuſpiriis, ſum-
toqve viatico corporis & ſangvinis Chriſti, ad iter ſe accinxit,
conſolationibusqve divinis toto animo inhiærebat. Circa . ma-
tutinam dici ſeqventis, me cum ſorore ad ſe vocabat, bene-
dixitqve nobis; eoqve ipſo tempore uxori vale dixit, & Pſal-
mum 63. Davidis ad finem usqve recitavit. Ità hora O. diei
22. Julii, qvi Veneris erat: inter hæc verba: Redemiſti me De-
us veritatis, placide in Domino obdormivit, completo æta-
tis anno 6 3.
Literas tuas, Vir Clariſſime, ad Patrem detas, tribus
diebus poſt beatum ipſius obitum, per mercatorem noſtrum
Chriſtoph. Bremenſem rectè accepis pro qvihus gratias ago
longè maximas, ſed cur eis minus juſte reſpondere poſſim,
canſſa eſt mihi ſatis prolixa. Imprimis tamen gratias immor-
tales ago pro fideliſſima apud Præfectum inſulæ noſtræ inter-
cſſione qvam tamen fruſtraneam fore ex ipſo intellexi:
Nam
AD l 2 IVL. GO
TDT
VI
Nam cum ego ipſum convenirem, pollicitus eſt per verba Mag-
nifici Dn. Cancellarii in ea re tantum facturum qvantum poſſet;
ita res eſt. Non te lateat, Vir Clariſſime, eſſe qvondam in-
ter amicos defuncti Patris, qvi hunc noſtrum Dn. Jonm IMag-
ni de hac parochia Laufaſenſi detrudere conantur, Regiasqve li-
teras labefactare, (qvas anno præterito patri miſiſti,) qvod
non ſine magno matris viduæ damno & mœrore fiet.
Cantilenam, cui nomen indidit pater Riddara Chriſti-
ans ys dröpa, ad te transmitto, qam more veterum Poëta-
rum in honorem Magnifici Dn. Cancellarii anno præterito edi-
dit, tſbiqve ei oſſerendam mittere juſſit. Gloſſorium vero qvod
conſcripſit, una cum Raudoſs ætti anno ſeqventi, ſi us
vitam & fortunam conceſſerit, opera noſtri Dn. on pure trans-
ſcriptum, ad te mitti curabo, qcd opus tam noſtratibus
qvam extraneis nationibus ſumme utile erit. Noſter ille Jo-
ns tantus eſt Poëta, qvantus in hac Boreali Islandia non re-
peritur: ipſum qvoqve patri in hoc genere ſucccdere poſſe pu-
ro. Has inſulſas literas pro humanitate tua boni conſule &,
ut ſoles, favere perge. Salutat te lugens vidua mater. Vale.
Laufaſii 1. Sct. I636.
l .
OLAUS ORMIUS
eneicto Ma gn.
Bitum Reverendi Patris tui qvam acerbè feram, exprimere
ſatis neqveo noſti enim, qvam mihi fuerit familiaris,
qvam gratus amicus, qvi operam ſuam in antiqvitatibus enu-
cleandis nobis nunqvam denegavit, cujus idcirco nomen in
ſcriptis meis invenies æternitati conſecratum ſæpiusqve ho-
noriſice allegatum. Sed qvis voluntati Divinæ reſiſtere valet
ferendum, qvod mutari neqvit. Spero, te interceſſionis meæ
apud Nobiliſſimum Inſulæ Præfectum fructum aliqvem retuliſſc;
ſin ſecus, mone, &, qvocunqve nomine tuis rebus conſulere
poſſum, faciam. Exſpecto hoc anno cum loſſario Raudolſs ætti
juxta
OLAIVORM
6o8
juxta promiſſum. Matrem ſaluta officioſe, ut & Jonam Mag-
ni, qvem parentis Cathedram occupaſſe, plane mihi perſva-
deo. Valc. I6-
o.
OLAUS VORMIUS
Benedicto Magni.
Enihil intentatum relinqvere, qvo tuis commodis proſpi-
ciatur, abunde ex iis, qvæ anno præterito ad te dedi, per-
ſpicis. De Fpiſcopi voluntate, non eſt qvod dubites; chirogra-
pho enim ſe tibi obſtrinxit, nec arbitror, inſulæ Præfectum li-
teras Cancellarii irritas relicturum. Hinc diſceſſit, dum ego pe-
regre in cura Nobilis cujusdam Matronæ occuparer; alioqvin
coram de te cum eo egiſſem, qvod tamen alias feci. vid
tamen præſtiterit, monere per literas poteris. væ reſtant in
Leico transmiſſo, hoc anno avidus exſpecto, ut & Raudolfs ætt,
qvem promiſiſti. Parentis effigies, tua manu delineata, mihi
gratiſſima; eum inter reliqvos amicorum meorum aſſervabo.
Vale. Hafniæ 2O. Iun. 163.
T
V I
V VO LTT
. Olao Vormio.
O jam tandem diu promiſſum Raudolſs ætt mitto, qvod
Regale ſomnium, vel potius vaticinium in Regnum Nor-
vegicum continere videtur. Conferre enim potes ab Olao Rege
Sancto Harnlldi incipiens, prophetiam illam, cum illius regni
Monarcharum ſubſeqventium temporibus, & videbis Raudulfi ex-
plicationem non incommode eis applicari. Danicam, etſi ma-
gis fortaſſis impropriam, interpretationem ex adverſo exara-
vi, ut eo facilius ea, qvæ deſiderantur, emendare, & verbo-
rum proprietati reſtituere poſſis. Res mæ eodem loco ſunt,
qo
ETADEUMEPISTOLAE. 6oq
qvo antea. Negoti enim mei apud Nohiliſ. Iclandiæ Præfe-
ctum ſpem omnem mihi prſcindi video, cum adhuc qvid cer-
ti mihi non reſponderit. Studiorum & ſumtus aliqvem tamen
fructum retinuiſſe mihi videbor, ſi te auſpice, ab anniverſa-
rio tributo liber cſficiar. Cujus voti compos ſi fierem, ulteri-
us meis petitionibus te non moleſtarem. Tributum autem il-
lud eſt, Tlalerus in ſpecie (ceu vocant;) ita n. Leges Islan-
dicæ habent, ut qvilibet, qvi decem poſſideat Aſſes Ilandicos,
(Aſſem enim hic vocant qvatuor Thaleros in ſpecie,) is vigin-
ti ulnas, ſive Thalerum anniverſario ſolvat. Ft cum ſtudioſi
in plerisqve regionibus hacce fruantur immunitate, putabam
me ea dem non adeo indignum, qanqvam magiſtratus noſler
ea me non gaudere permittat.
163.
IT
I.
CUNRADUS DIETERICUSD.
-
H l-
mo a a
CI1I 1c .ca.
D. Olao ormio,
S. & F.
Rector Magnifice, Vi præclariſſ. Domine Fautor
& amice pl. honorande.
rRaditæ mihi non ta pridem ſunt literæ, vas M. T. ad
ſpectatiſſimum Reipublicæ noſtræ Archiatrum Dn. D Gre-
gorium Horſtium, affinem meum, dum viveret, dilectiſſimum
ſcripſit. tinam vero hæ cidem vivo tradi potuiſſentl At in
vivis jam tunc eſſe deſierat, affectu neſcio qvo, præter omnem
exſpectationem noſtram, e medio noſtrum, die Auguſt. O. pie
& placide in Domino exemptus, non ſine publico urbis luctu,
in dormitorium, viventium illam domum, poſtera die g. clatus
eſt Vir, bonorum qvorumvis judicio, longævitate omni di-
gniſſimus: cujus præmaturum obitum (erat enim qvinq agc-
nario major, annorum, præter prupter, qvinqvaginta demum
& octo) eruditi omues merito lugent, cumGermaniæ. qvi
qa
deſuncto
O LAIVORMII
6IO
deſuncto ſcientiæ medicæ palmam aut præripere, aut dubiam
minimum facere tentaturi ſint, ſuperſint, me judice, vel nul-
li, vel certe pauciſſimi. id vero agemus? anne qvod Do-
minus incurvum fecit, nos corrigere præſumemus non faci-
emus: In Domini beneplacito pie acqvieſcemus, & illud Jobi
ingeminabimus, Dominus dedit, Dominus ahſtulit. Sit nomen
Domini enedictum in Seculum Cæterum præſtitaâ M. T. &
filio & affini præcipue, piè defuncti, Dn. Fingerlino humani-
tatis ſimul ac pietatis amiciſſima officia, honeſtiſſimæ Finger
linorum familiæ, non ſine cauſſa ſunt longè acceptiſſima. Pro
iisdem M. T. ingentes gratias agit, ſua itidem ſtudia cidem,
qvalia, qvalia, pro ultimo tamen poſſe ſuo, mente amica a
grata offert, reponit, ſpondet: nihil magis in votis, qvam
hoc unum, habens, ut reapſe aliqvando eadem teſtificari ac
demonſtrare erga M. T. qveat, id qvod, me interprete, ſcire
eandem voluit. Ego a M. IT. efflagito, ut Fingerlinum noſtrum,
Haffnienſem civem, gentis ſuæ non degenerem, ſed probam
ſobolem, ſibi porro commendatum habere dedignari non velit.
Nullus enim dubito, qvin ejusdem favore ac patrocinio mag-
nifico ſe qvam digniſſimum integritate ſua jam olim com-
probarit ac porro ſit comprobaturus. Sicqve M. T. qvam op
time & ſalvere & valere jubeo. Ex lmperiali Svevorum lma
Calend. Octobr. I636.
Officioſiſſimam ſalutem adſribo Rev. & Cl. Dn. D.
Brochmand, amico & in Chriſto fratri pl. honorando, eqve vi-
tam & proſperitatem omnem pie adprecor.
IIT
III.
ATT Vr RTTTT
T
VMOAIL
. Augerio Clutio.
mſterodamum.
Lariſſime Vir, petiit a me amicus qvidam, calculo ob-
A noxius, melioris notæ lapidem nephriticum qvovis pre-
tio ſibi ut procurarem, qo cum fructu adverſus ſibi fami-
liare malum uti poſſet. Cum vero ſciam, te & eo & rariori-
bus multis gudere, amice peto, ut i, qvi has tradiderit,
annm
TA I . öt
VIIA T
unum & melioribus, ubi pretio condigno eum a Te redemorit
tradas, gratum me, & ad paria officia habebis paratiſſimum
Hafniæ I. Octobris, I636.
Eſt apud nos qvidam, qvi Cornu Monocerotis ſpecio-
ſum & integrum habet, magnitudinis inſignis, qvod ſi emp-
torem inveniret liberalem, pretio tolerabili vendere non dubi-
taret,; Siqvem noveris ejus deſider io teneri, mone, & ut ad
vos deferatur, procurabo. Vidi cranium integrum, eui inhæ-
ſit, ut de animali ipſo, de qvo hactenus tam diverſa, incerta
& fabuloſa commentati ſunt multi, qvale ſit, mihi dubium ſit
nullum, qvod non potui non tibi, naturalium ſcrutatori in-
deſeſſo, hiſce indicare.
TT
VIV-
T v A
V 2
i
lo 2
i
. Olao Vormio.
Hafiiam.
Ir Clariſſime, amice honoratiſſime. Gratias eqvidem no-
vime tibi debere, qvod præterito autumno me in ædibus
tuis humaniſſimè exceperis, meumqve propoſitum de petendo
apud vos gradu Doctoris explicanti, aures ſat faciles conceſſe-
ris. Cumqve adhuc ſirma mihi ſtet ſententia, primo qvoqve
tempore (qvo qvidem a laboribus practicis abeſſe potero) ne-
gotium illud, à qvo per annos ferè ſex me Patriæ turbulentus
ſtatus & fortunarum in perſecutione amiſſio retraxerat, ſuſci-
picndi, amicè peto, ut paucis mihi ſignificare velis, qvod-
nam tempus commodius huic operi futurum, qvidqve omnium
primò mihi agendum, & an materiæ diſputatoriæ electao &
conſcriptio penes me ſit: Item an ulterior qvædam Præſentatio
præter eam, qvam nuper coram peregi, reqviratur. Si qvæ
forte ante- actorum teſtimonia Collegio veſtro monſtranda ſint,
mittere illa poſſum; è qvibus patebit, me non ſine Academico-
rum approbatione ad praxin accſſiſſe. Spero, Clariſſ. Domine
Doctor, tuæ notæ humanitati haud grave fore, de talibus re
qvſi-
3
O LA
TTT
T
612
qviſitis me qvam primum certiorem facere, Tuumqve Venera-
bilm Dn. Collegam meis (ignoti licet) vrbis oſficioſiſſimè
ſalutare Si qvæ iciſſim a me proficiſci poſſent amicitiæffi-
cia, ea qvidem non parata modò ſed & â me exoptata eſſent.
Non dub. to tamen, qvi progrelſu temporis, dum melius vo-
bis innotc ſco, fimior & jucundior amicitia inter nos contra-
V
OLAUS ORMIUS
e
.Johanni Elichmaonno.
Leidam.
m promiſſum præſtolor Perſicum carmen, aliasqve in
Literaturam meam notas, Iabitur tempus, & moram æ-
grius ferre viſus eſt noſter Cancellarius. Meis igitur ſump-
tibus editionem adorno Literaturæ, cujus aliqvot exempla
Lugdunum ad Jacobum Marci diſtrahenda miſi, ex quibus u-
num in meliori charta tibi deſtinavi, qvod jam te accepiſſe
conſido. Cum verò, tuo nomine, me nuper compellaſſet
Lælius noſter, ſcribendum duxi, ac promiſſa mittenda, ut
cptam amicitiam continuandi occaſionem præbeam melio-
rem, deqve tuis in præclaro conatu ſucceſſibus certior fiam.
Non dubito, ſiqvid occurrat, qvod noſtram ſive Literaturan,
ſive Monumenorum deſcriptionem illuſtrare valeat, qvi ejus
me facturus ſis participem. uod ſi librum meum per Gal-
Iias diſtrahendi commoditatem ſuppeditare poſſes, mihi foret
gratiſſimum; rari enim, ut noſli, apud nos ſunt, qvi hiſcc
delectentur. Vale, & ſave. Cal. Maji 16.
I
VI.
OLAUS VORMIUS
bomæ Fuirenio.
Leidam.
Riſtis aſpectu hoc vere mihi hortulus fuit, anteqvam,
qvas miſiſti plantas ac ſemina acccperim, pro qvibus gra-
tias
ETADEUMEPISTOL. 613
tias ago magnas, daturus operam, ut aſectu, ſi non
effectu, gratum viciſſim animum declarare valeam. A-
deo Flora mea hiſce exhilarata, ut cum aliis aliorum pulchri-
tudine certare videatur. Scripſi nuper fratri tuo cum Mercato-
re qvodam noſtrate, & ſaſciculum miſi Literaturæ meæ, Ja-
cobo Marci tradendum, cui tibi deſtinatum incluſum erat exem-
plum, ſed, an acccperis, ignoro. Non dubito, qvin Henricus
de toto eo negotio me certiorem ſit redditurus, prima qvaqve
commoditate. Saluta eum officioſe meo nomine. Plura oc-
cupationes graviores jam non ſinunt. Interim vale, & Patriæ
hono, optimarum diſciplinarum ſtudiis ſtrenue, ut ſoles, invi-
gila. Hafniæ, Cal. Maji 163.
Tr
VVI
TT T
11
TTTDA
VOJO N
D. Olao Vormio.
Hafntiam.
Va ſidelitate, qvanta cura rem mihi â M. T, commiſſam,
m primum Londinum appuli, inutili tamen labore, egi in
literis meis. ante hoc trimeſtre ad te datis abunde demonſtravi.
vippe Nobiliſſ. Dn. Spelmannus tunc temporis ruri, propter
peſtem hic graſſantem, degebat. Bibliopolæ vero, qvos ad emen-
da aliqvot exemplaria libri tui ſollicitavi, conditionem omnem
repudiarunt, prætendentes Anglos de antiqvitatibus noſtris Go-
hicis aut parum autnihil eſſe curioſos. Intervallo tamen tem-
poris relicto, occaſio ſc mihi obtulit commoda Londinum eun-
di, ubi jam reverſo Dn. Spelmanno librum & literas T. M. ob-
tuli: qvi me non tantum verbis, & convivio, tui cauſſa, hu-
maniſſime excepit; verum etiam Bibliopolam procuravit, qvi
5O. exmplaria â M. T. jam exſpectat aſſignato pretio modera-
to. Poſſunt transmitti, ſi placet, vel per præſentium literarum
exhibitorem, vel per navem, dirigente omnia Jobanne Bram: no-
vit enim ille ad mercatorem meum Londinenſem iſta certe ex-
pedire. ILibrarii nomen eſt Simon Stephani, qvi commoratur
prope Eccleſiam D. Pauli, ad inſigne aurei Leonis. Si ego in
Anglia bimeſtre adhuc non maneam, qvod vix ſperari poteſt,
C
Dn.
OLAI VORMII
61a
Dn. Spelmannus, amicus Tuus ſingularis, ſe id præſtiturum
pollicitus. Interim mandatum M. I exſpecto, opellam meam
Tibi dererens ſedulam, qvi alias ad qvodvis onus tuo nomine
ſubeundum paratiſſimus. Ita Tce Dcus ſoſpitem, ac cum con-
juge dulciſſima incolumem præſtet diutiſſimè. Feſtinatiſſ.
ſcribebam Londino diſce dens I. Maji I63.
TII
V.
OLAUS VORMIUS
Jonæ Magni.
Lufaſiam.
Eliqvſſe humana hæc Virum, eruditione & pietate præ-
ſtantem, Dn. Magnum Olavium, valde doleo; amici enim
amicum n iſtis oris carum, antiqvitatum ſcrutatorem eximium,
mihi in inſtituto meo neceſſarium. Deus viduam mœſtiſſimam
& orphanos conſoletur, ſuaqve gratia benigne adſit Cæterum
non dubito, qvin juxta voluntatem Sereniſſimi Regis noſtri,
(cujus in eam ſententiam ad Dn. Iagnum piæ memoriæ trans-
miſi diploma) in ejus locum jam ſis ſurrogatus, ut ut ſine ratio-
ne reſtiterint qvidam. Certus ſum, Nobiliſſimum Inſulæ
Præfectum Regiarum Iiterarum, ut & voluntatis Magnifici
Cancellarii, vindicem futurum acerrimum. Cum igitur te loco
pie defuncti amici mei gaudere certo confidam, ut pari alacri-
tate in antiqvitatibus enucleandis nobis adſis, petimus, Gloſſa-
rium promiſſum prima commoditate exſpectantes. Mitto Lite-
aturam meam, amicitiæ imter nos ſtahiliendæ arrhiam, qvam
boni conſulas, rogo; ac ſi qvid occurrat, qvod huic negotio
lluſtrando conducere poſſe putas, candide eommunica qvæſo.
Vale. Hafniæ, 6. un. 163.
e
TAL O. 6I
IN T
Ex literis
v li ti e
NE MAGNI
ad
. . om.
rotis viribus id agam, ut veſtris qvantum n me ſit,
votis ſatisfiat. In cujus rei Teſtimonium duas ſaltem
ſc hedulas ex Gloſſario jam transmitto, ut initia & modum vi-
deas opuſculi illius, â noſtro optimo Du. Magno relicti, qvi in
hac prima ſua deſc riptione propter feſtinationem non ordinatè
omnia poſuit, ſed prout occurrebant voces in lectione Hiſtori-
arum, dicta veterum & parœmias continentium, idiomatever-
naculo in qvibusdam locis raptim conſcripſit. Horum qvædam
rudi ſtylo juxta noſtrum Iglandismum vertere ſum conatus; cui
ſatis inconcinnæ verſioni ut meliore Minerva aliqvis ex noſtra-
tibus apud vos degens ſubveniat, facile Dn. Doctor procurabit.
Integrum corpus operis ſupereſt, qvod ſane meo judicio in
infinitum locupletari poteſt. vod ad me attinet, ego in il-
lnſtrandis priſcorum Rhythmis & literis obſoletis planè inutilis
ſum. Laufaſiæ 5. Sept. I63.
A
OLAUS ORMIUS
Jonæ Magni fu.
G
penſionem, ut debita laude non defrauderis, ſuo loco effici-
am. Ovin hioc anno id, qvod reſtat, ſis transmiſſurus, non
clubito. Utqve porro videas, qvantopere hæc opera Magniſico
Dn. Cancellario placeat, me interceſſore, mittit tibi dono ad
templi reſtaurationem, qvæ cupieas, 2. aſſeres O. ulnarum,
5
&.
OLAI VORMII
6 16
& . ligna majora: ſic & tibi & templi inventario proſpectum.
Ovo nomine per literas Ipſius Magn:ficentiæ gratias agere po-
teris, mihiqve indicare, an probe omnia ad te delata. Pro
vectura nihil ſol vendum dixit Cancellarius, ſiqvidem ea, qvæ
in pios uſus conferuntur, gratis transportare tenentur merca-
tores. Tu viciſſim, in antiqvitatibus inqverendis & enuclean-
dis, Tanti Mæcenatis favorem tibi conſervare ſtrenue allabo-
ra. M proxeneta libere utaris; nihil enim unqvam intermit-
tam, qvod tuo honori commodo promovendo inſervire poſ-
ſit. Vale Hafniæ, 2O. un. 63.
I
VA.
Ex literis
A
IHN
ad
OL. VO.
3
Dataram qvidem (qvod non eſt ſapientis cere,) aliqvan-
do, compoſitis jam noſtris reculis, occupataqve commodi-
tate loci & temporis, qviete & otio, cum libertate â curis, frui
mihi licere, eorundemqve, interpoſitis ſtudiis, animo & amicis
obſeqvendi gratia, copiam dari; ſed jam mediocriter expertus,
didici nullum fe rme in vita hac ſinem dari laborum & ſudorum,
ut ſi maxime qvasdam horas amicorum negotiis, vel ſingulari
exercitio, ſtudium & diligentiam expoſtulanti, dedicare animus
ſit, propoſito tamen eventus minime reſpondeat, Vix enim fere
ſors & conditio œconomorum in hac miſera terra, ut literis ul-
tra horulam per diem ſimul operam dare, ſine magno rei fami-
liaris detrimento liceat; qvæ fabula noſtri ſtatus infinitarum
pccupationum prolixior eſt, qam ut literis his abſolvi aut
committi qveat. Nihilo minus in hoc totus fui, ut opu-
ſculum noſtrum ad ſinem perducerem; auctariolum, qvod de-
ſiderabatur, an plenum alphabeti ordinem V. H. conſpicien-
dum nunc mitto, progreſſu temporis, Deo &c valetudine per-
mittente, idem facturus, ſi qvid occurrat exqviliti, annotando,
ut ſuo
ET ADEUMEPISTOLA. 6
ut ſuo loco & ordini inſeratur. Plane interim conſido, Te a-
pud Magnificum Dn. Cancellarium meas vices acturum me-
qve excuſatum inprimis redditurum, qvod tantæ dignitatis Vi-
ri oculis informem literarum fœtum, ego rudis formularum-
qve prorſus ignarus, ſubjicere non præſumam; Ipſius tamen
Magnificentiæ pro 2. aſſerum munere plane heroico, ad tem-
pli noſtri inſtaurationem liberali animo mihi exhibito, im-
mortales ago gratias. Laufaſi 28. Auguſti I63.
I
V I.
OLAUS ORMIUS
Jonæ Magni.
G
cili ccœpto, impoſueris, a nobis viciſſim amicam mentem ex-
ſpectabis. Cancellario piæ memoriæ, ante obitum, literas
tuas oſtendi, tuoqve nomine pro munere gratias egi, qvi,
ut ſe ſedulo ad Antiqvitatis ſtudium hortarer, juſſit. jus
vero munere plenarie frui qvod neqviveris, canſa fuit, qvod
famulus, qvi ligna illa emere debebat, ſe ejus magnitudinis
tum conqvirere non potuiſſe regerebat.Jam vero, cum ſors
aſperior ejus nos orbaverit benignitate, & iis, qvæ tibi de-
ſtinavit & liis, genti veſtræ commodis carere cogimur.
Spes tamen affulget, ejus ſucceſſorem, Virum in literas &
Literatos ſingulariter propenſum, ſuo tempore nobis etian
favorem ſuum haud denegaturum. Vale. 25. Jun. I6O.
III
ALII.
Ex literis
ONC MAI
ad
L. VO ai.
N Antiqvitatibus conſcriendis & enucleandis parum proſi-
cio: attamen, ne nihil prorſus â me habeas, ſophisma
Aroa
OLAIVORMII
6I8
voa. Reſi ex ejus Hiſtoria exſcriptum mitto, una cum conm-
mentario Regis Haraldi Gilompi ſive Gullampi, ob flavam ſive
aurei coloris barbam ſic dicti
Laufas, ipſo die
Bartholom. 16O.
T
AIV
A
Ii l n
LLLL LI. . LL
ld S.
liavi
Iraberi forſitan, VIR CARISME, in ipſo ſtatim li-
Lmine, qva fronte homo de facie ignotus Humanitatem
tuam compellare, & amicitiam ambire audeam. Ejus go rei
cauſam tibi eadem exponam ingenuitate, qva tui notitiam ex-
ſpecto ſinceritate. Nimirum, ex qvo ante annum Faſto tuos
& Monumenta Danica Lutetiæ, nuper Characteres Runicos, Do-
ctiſl, Dn. Fleu transmiſſos, Hamburgi perlegi, illico animum
libido ſubiit, auctorem tantorum Operum cognoſcendi, & qvo-
niam coram adorare non poſſem, devotis è longinqvo literis
venerandi. Ita in ſcriptis tuis cum eruditione certat curioſitas,
cum novitate antiqvitas, eloqventia cum hiſtoria; ut priſcus
nunc demum ſeptentrio reliqvis mundi plagis innoteſcat, &
tuis ſub auſpiciis de rerum geſtarum gloria cum Græcia & Latio
contendat. Macte inſolita antiqvitatis cognitione, Vir clariſſime,
perge de orbe Arctoo bene mereri, vetuſtæ oblivionis & igno-
rantiæ tenebras diſcute, & gentium ſeptentrionalium hiſtoriam,
qvarum geſta nec Græci nec Romani nec Saraceni unqvam
æqvarunt, nova iſtius eruditionis luce porro illuſtra. Sic non
modò a literis & literatis ubiqve terrarum maximam inibis gra-
tiam, ſed patriæ etiam, â qa mortalem vitam accepiſti, im-
mortalitatem reddes. Ego qvidem, ſi majora præſtare officia
neqveam, qvocunqve terrarum me fata tulerint, merita tua
prædicare, & qva dignum eſt admiratione proſeqvi non deſiſtam.
Ovod ut commodiore opera eſſicere poſſim, qvoniam hic locorum
nuſpiam ea reperire licet, Te per famam nominis tui etiam atqve e-
tiam rogo, ut mihi unicum ſimgulorum librorum tuorum exem-
plar, qvo libuerit pretio ſoluendum, transmittas, & per Mercato-
rem qvendam veſlratem notæ fidei Hamburgum ad ædesPræcellen-
tiſſimi
ETADEUMEPISTOLE. 6Io
tiſſimi Domini d Aaux, Regis Chriſtianiſſimi extra Ordinem
n Germaniam Legati, in urbe nova, ad inſigne Principis
Auraici, deſtines. Sic & Viro Excellentiſſimo, & de te be-
ne merendi avidiſſimo calcar addes, meqve ad omnia ubi-
qve obſeqvia ſemper experiere paratiſſimum. Vale & ſalve,
Vir CIariſſime, meqve perfectum tui admiratorem redama.
Dabam Hamburgi . Calend. Septembris, decurrentis anni
MDCVII.
Dominationi Veſtræ
addictiſſimus devotiſſimusqve
ſervus
OHANNES TERCEUS
PALT S,
Regius Lutetiæ Mathematum & Hiſto-
riarum Profeſſor, & pro tempore Lega-
tionis G allicanæ extra ordinem de-
ſtinatæ Secretarius & In-
terpres.
Inſcr.
Clariſſimo Doctiſſimoqve
Viro
DN. OLAOVORMIO,
Doctori Medico, & in Regia Haſfnienſi Acade-
mia Regio Medicinæ Profeſſori, deferan-
tur. Hafniam
2V-
OLAI VORMII
62O
T
AV.
OLAUS VORMIUS
ANNI TERCEO, O
IN
D
T
GALL,
egio Lutetia Maothemaotum & Hiſtoriaorum Pro-
ſeſſori, pro tempor Legationis Gallicanæ
in Germaoniam Secretario &
Interpreti.
Hanburgum.
Fctè ominaris, Vir Clariſſime: Tantam humanitatem,
tantamqve benevolentiam, qa me Vir tantus ignorum
nulloqve meo merito proſeqveris, non poſſum non mirari,
Nec enim fama, nec meritis, nec precibus me id unqvam aſ-
ſecuturum ſperabam, qvod ultro jam offertur, tantorum ſc.
Virorum amicitiam & familiaritatem. Cæterum pro affectu plus-
qvam benevolo, qvo tentamina mea priſcam noſtram Literatu-
ram e tenebris eruendi proſeqveris, non poſſum non gratias a-
gere ingentes. Si vel minima elogiorum, qvæ in me conge-
ris, me promereri putaveris, laboribus exantlatis abunde ſatis-
factum crederem. Amicum interim exoſculor affectum, cui omni
officiorum genere viciſſim reſpondere ut valeam, haud ſegniter
allaborabo. Mitto, qvos petis, à me editos in hoc genere libros,
qvos in amicitiæ pignus & arrham ut tibi dono ſerves, cupo;
ſi ſors melior plura, qvæ adhuc meditor hujus generis, luci
non inviderit, dabo operam, ut ad te deferantur, modo, ub
locorum ſedem fixam habiturus ſis, cognovero. Abſolvi nam-
qve ſex libros Monumentorun hac literatura inſignitorum,
in Dania & Norvegia extantium, qvibus ſeptimum adjungerem
peregrinorum, in Hiſpania, Gallia, Italia, Anglia ſitorum, ſi
Tua aliorumqve bonorum porro adjutus fuero opera. ſſe enim
in Gallia qvædam accepi, inprimis in monaſterio prope Loche
ſur lIndre pyramidem, Gothicis literis inſignem, cujus per
te ſi mihi ſiat copia, gratius mihi nihil obtingere poſſet. væ-
ſo, haſce ad Dn. de Fleu dirig haud grave ducas aö,
ubinam
r
DT
AD EUMILE 621
ubinam locorum cmmoretur, cujusqve dignitatis ac ſtatus ſit
indicare; magna enim inter Eccleſiaſticos autoritate eſſe, qvi-
dam retulit. Adde igitur mihi amciſſimi Viri titulos, ut
commodius porro meæ ad ipſum perveniant. Vale, Vir ami-
ciſſime, &ormio Tuo porro favere perge. Hafniæ, Idibus
Septembris, 1
TT
AAVI.
S. P.
T
Cariſſime Domine IVO
Amice præſtantiſſime.
Iteræ tuæ humanitatis pleniſſimæ, cumqve iis libri hactenus
deſideratiſſimi, ineunte menſe Octobri recte mihi redditæ,
ingenti animum lætitiâ perfuderunt, cum ex iis inſperato intel-
lexi, tantum virum non modo amicitia me ſua dignatum, ſed
& muneribus tam ſplendidis donatum voluiſſe. Ad eas jamdu-
dum reſpondiſſem, & debitas pro liberalitate tam inſigni gra-
tias egiſſem, ni inopinus Celſiſſ. Principis Dni Landgravii obi-
tus eo ipſo momento me ad Aulam Haſſiacam, & Regis Chri
ſtianiſſimi negotia inde porro in Hollandiam, evocaſſent. nde
vxante paucos dies redux, nihil prius in animo habui, qvam
intermiſſum ſcribendi officium repetere, & qvamcunqve poſſem
tuis in me miritis gratiam reponere. Primum igitur pro huma-
nitate tam eximia erga hominem ignotum, mox pro munificen-
tia erga immeritum grates habeo qvam maximas: &c ſi ex ac-
cipientis voto, non dantis arbitrio æſtimanda ſunt benficia, ſan-
cte affirmanti credas, rogo, nec gratiorem ſub tuo auctora-
mento, nec præſtantiorem meo judicio mihi gaam obvenire
potuiſſe: qvippe in qva antiqvi Septentrionis arcana, priſca
Cimbrorum, Gothorum, Vandalorumqve, gloriæ monumen-
ta, & orbis arctoi contra reliqas mundi plagas trophæa pan-
duntur. Ego ſane, qvantum per negotiorum publicorum re-
moram licet, majorem qvotidie ex eorum lectione voluptatem
capio, nihilqve prorſus dubito, Characteres ſermonesqve Ru-
nicos prima & orbi pæne coæva fuiſſe Indigetum veſtratium in-
venta, nec antiqvitate ullius cntis literaturæ ccdere. Et ſi-
aut
OLAI VORMII

cut populi Arctoi omnes Europæ regionis triumphis ſuis illuſtra-
runt, ita a Vandalis vin Africa, Gothis in Thracia & Græcia,
â Viſigotthis in Hiſpania, ab Oſtrogotthis in Italia, â Nor-
mannis in Gallia, innumeras hujus rei relictas fuiſſe Inſcriptio-
nes, qvibus explicandis qvi incumbunt, me judice non minus
de antiqvitate, de patria, de poſteritate bene merentur, qvam qvi
evanidos Græciæ, in barbariem verſæ, titulos, & elogia re-
rum nullibi exſtantium ad nauſeam usqve revocant. icqvid
ſit, Monumentorum tuorum Runicorum libros ſex jam ad um-
bilicum perductos, ſumma cum delectatione percepi: & ſi famæ
æſtimationiqve tuæ, qvæ jam privatim apud amicos tuos ſum-
ma eſt, etiam in publico conſulere velis, eos qvamprimum
in lucem edas rogo, meqve vade & ſponſore confidas, Gallis
noſtratibus ea nunc potiſſimum ſtudia probari, in qvibus ſub-
tilitas cum raritate, hiſtoria cum uſu noſtrorum temporum,
elegantia cum utilitate componitur, ipſe qvidem ſummi ho-
noris loco ſemper ducam, ad tam ſplendidi operis perfectio-
nem vel minimam opellam contuliſſe: & nuper Amſtelodamo
ad urbis Lochenſis Advocatum Regium, juvenem doctiſſimum,
meiqve amantiſſimum ſcripſi, ut nunqvam ſatis laudatis cona-
tibus tuis hac in parte gratificaretur, & Inſcriptionem illam Py-
ramidalem iisdem characteribus deſignatam nobis qvamprimum
transmitteret, in qvod eum qvantocyus effecturum, nullus
dubito. Dominus Fleuy, amicus noſter communis, qvi vir-
tute & eruditione ſua titulum Doctoris Sorbonici ab niverſi-
tate Pariſienſi, Canonici Virdunenſis âCardinale Barberino me-
ruit, menſe Septembri Lutetiam diſceſſit, eo ego literas tuas
ſtatim direxi, ab eoqve alias interea accepi, qvibus Te
qvam officioſiſſime ſto nomine a me ſalutari petit. Obte-
ſtanti mihi vale dicens promiſit, ſe laudum tuarum præ-
conem Lutetiæ, Romæ, Londini fore perpetuum: ipſeqve
qvoniam hyemem totam Hamburgi exacturus ſum, & incredi-
bili Politicam, Hiſtorias, mores ſeptentrionis cognoſcendi a-
more teneor, nihil magis in votis habeo, qvam ſi per otium
humanitatemqve tuam licuerit, rebra tecum literarum com-
municatione uti. Id qvod affectui meo in te ſingulari, ma-
gnæqve illi æſtimationi tuæ tribuas, meqve ad omnia ubicun-
ave locorum obſeqvia ſemper tibi paratiſſimum credas, etiam
atqvs
ETAD EUMEPISTOL. 623
atqve etiam rogo. Vale, Vir Clariſſime, & me amare perge.
Dabam Hamburgi, ipſis Idibus Januariis, ineuntis, qvem tibi
fauſtum felicemqve precor, Anni MDCVIIl.
Dominationi famæqve tuæ
addiciſſimus & ſtudioſiſimus
O HANNES IS
DEtTT
Mattb. Hiſt. Proſeſſor & Lga-
tionis Secretarius Regius
m. p.
TVI
VA VII.
OLAUS VORMIUS
OMNI TERO,
Hiſtoriarum & atbeſeos Profeſori
Lutetiæ.
Hamhurgum.
Audeo, probe ad te delatos eſſe libellos meos, atqve e
magis, qvod pretii alicujus apud te eſſe intelligam. in
conatus meos in meliorem ſis interpretaturus partem, non du-
bito, ac, ſiqvid occurrat, qvo juvari poſſint, amice commu-
nicaturus. Lochenſem pyramidem inprimis avidus exſpecto,
qam, tua opera, nactus ſi fuero, grata mente, in monu-
mentis meis, tantam humanitatem melioresqve literas promo-
vendi ſtudium, depredicare non deſinam. De Monumentorun
meorum editione certi qvid policeri neqveo, cum omnia
mihi deſint adminicula. Peritum artiſicem, qvi æri aut lig-
no ea (ſunt ultra ducenta) inſculpat, deſidero, qvi apud nos
nullus. Tpographi præterea noſtri difficillimi hiſce tempori-
bus diſiciles admodum in iis excudendis ſe præbent. Alibi qvò
minus fiat, impedit characterum defectus & corrigentium in
hac Literatura imperitia. Interim omnibus modis allaborabo,
Rr
e
I
O LA
625
ut aut Sereniſſimi Regis noſtri aut aliorum Magnatum ope dit-
ficultates haſce ſuperare valeam. Ovotidie aliqvid eis accidit,
vel propria obſervatione notatum, vel amicorum ſymbolis colla-
tum. Ovod & de Literatura & Faſtis dico, ut, ſi recudendi eſ-
ſent, & auctiores & emendatiores prodirent. Unum Te celare
nolo, in Literatura mea corrigendum cap. 25. p. IA. Aſſe-
ro, me antiqviorem non vidiſſe auctorem, qvi plane & omn
ex parte literis Runicis in membrana aut charta fuerit exaratus.
Ex eo, qvo hæc ſcripſi, miſit mihi amicus qvidam Codicem
Legum ſcanicarum integrum, elegantiſſimus Runicis literis in
membrana ante annos bene multos ſcriptum, cui circa finem
Leges Eccleſiaſtic, Regunm Danorum Catalogus, geſta maxime
memorabilia, &Reginarum nomina continens, Limitum inter Da-
niam & Seciam termini, ſunt adjuncti. Opus egregium, ra-
rum viſu digniſſimum. Sic itaqve edita indies amicos ſtimu-
lant, ut de Patria bene mereri, mihiqve in arduis hiſce conatibus
ſuppetias ferre ſtudeant, qvibus publice gratias ut agam dignas,
elaborabo. Vides amice, qvam libere de ſtudiis meis tecum diſſe-
ram; Ilgnoſce, & in meliorem partem interpretare. Noſtro
Fleury ſi ſcripſeris, ſaluta officioſe, meoqve nomine roga, ut,
ſi in ſuis peregrinationibus qvicqvam occurrat, qvod huic
,. ö
TVII
VV
Ex literis
ö
VNOO-
ad
L. VO.
A
Emporis & importunitate & anguſtia impeditus, nihil
dum antiqvorum libellorum, Dn. Doctori transmittendum,
acqviſivi. vare & Catenan tlletarum Iclandicorum, Ilan-
dico Poëmate, ab inſigni qvodam noſtrate Poëta contextam,
hyeme cum bono DEO, continuabo & Latine explicabo: &
reliqva, qvæ acqvirere potuero, ſeqvcnti anno transmittam.
Holæ nonis Sept. 63.
5
TIMDTT
2 LA. g
AIA.
SVENO IONAS
D. Olao ormio.
Tiamſi, Clariſſime Dn. Doctor, in patria nihil adhuc
ficiam, qvippe qvi nec munere fungar ullo, nec o.
tione ulla gaudeam, attamen cum Dn. Doctorem ſalvum & inco-
lumem eſſe, ex ſuis ad me literis intelligam, non poſſum
non animo eſſe ætiſſimo &c. Catenm tletarum Islandico-
rum, qvam promiſi, pro ingenii modulo, explicatam cum
mercatore Herm. Villerio transmitto. In qva qvid deſide-
ret Clariſſ. Dn. Doctor, perqvam ſcire cupio. Non dubto
autem, qvin qvorundam Athletarum, in Cynmogæ non me-
moratorum, ſuccincta deſideretur hiſtoria, qvam exemplarium
hiſtoricorum inopia adjunge re prohibuit: Holæ
. Septembr. 1638.
o
O VV
ATT r DATTT
Senoni Jonæ.
Vam transmiſiſti Arhlerarum catenam, cum adjunctis, qvi-
bus meum nomen celebrare placuit. mihi fuere gratiſſi-
ma. Agnoſco animum ad officia paratiſſimum cui affectu &
opere u reſpondeam, allaborabo. Cauſas, qvibus impeditus
confeſtim votis tuis annner non potuerit, ad me perſcripſit Do-
minus Fpiſcopus: promittit tamen ſe effecturum, ut agnoſcas,
hoc ano, ſi anteceſſori aliqva aperiatur promotionis via, nemi-
nem futurum ſibi te potiorem: in cujus viri promiſſis ut pau-
lulum acqvieſcas, ſvaded. Abunden. ex literis ad me datis,
ollegi, ſibi non minus ac mihi, te tuaqve curæ eſſe. vod
igitur differtur, non aufertur. Tantulam moram patienter ut
feras, neceſſum eſt. Probe curata eſſe, qvæ per te ad Arn-
rimum dedi, roxi cjus docuerunt litar; Gratiæ igitux
R1 2
tibi
OLAI VORMII
626
tibi debentur utrinqve. Patriis antiqvitatibus per otium invigi-
laſſe non pœnitebit. De meo in te afſectu planè ſecurum eſſe vo-
lo. Vale. Hafniæ 2O. Jun. I63.
I
Ex literis
1N
T
òVED J
ad
OL. VORM
æ jam humanitatis conſilio in exſpectanda patienter
Scholaſtica functione lubenter acqvieſcam. Præmium me-
orum hoc tempore laborum ſunt viginti tantum Joachimici,
qvi ad veſtes & reliqva comparanda non ſufficiunt. Utiqve ve-
ro, & Dn. Doctori bene ſuadenti, & Epiſcopo conſentien-
ti gratias ago, ipſisqve in nomine Domini morem geram.
Ut antiqvitatibus, ex tuo monitu, per otium vacarem, in
manus ſumſi hiſtoriolam qvandam, Ilandico idiomate conſcrip-
tam, latinè, qvoad fieri poſſit, vertendam: agit ea de Rege
qvodam Daniæ: qvam qvia ob negotia ordinaria mihi impoſi-
ta, ante mercatorum diſceſſum ad finem perducere neqvivi, ſe-
qvente anno, ſi Dl, vitam & valetudinem conceſſerit, trans-
mittam. Holæ in lsl. Boreal. . Sept. I63 .
IT
A I
DMTTT
ATT V
VOO IV
Senoni Jonæ.
G
xIm atulor qvoqve Faxit Deus, Eccleſiæ ſuæ utilis,
turs & commda exiſtat hæc functio, qvæ ad majora
l ioxa, C dulio, ſuo tempore aditum patcfaciet. Nec
de Epi-
A
 MEPISTOLAE. 6
de Epilcopi in te benevola & propenſa voluntate dubito, ne
DES benedictione ſua deſeret fidelem in vinea ſua Mini-
ſtrum. Mei memor qvod ſis in antiqvitatibus conqvi-
rendis, eſt qvod gratias agam, ut verbis, ta opere; affectum
in te meum teſtatum reddere ut poſſem, unicè exoptarem.
Experieris erte me in tua commoda ubivis pronum. Vale.
Dabam feſtinus Hafniæ 25. Junii i6O.
T
II.
e
ATT DRTT
LVOA VD IVO
Svenoni Jonæ.
Everende Domine Sveno, amice dilecte. Binas à te præter-
ito anno accepi, amoris & benevolentiæ, ut ſolent, ple-
nas: tibi viciſſim ni tantum tribuam, qvantum amicis ſoleo,
ingrariſſimus forem. Pro transmiſſo vero tractatu, me in ære
tuo eſſe fateor, cujus ut relinqvam indicium, cape qvam mit-
to, nuper à me editam de aureò Sereniſſim Principis noſtri
cornu in Cimbriâ invento diſſertationem: cui illuſtrando, ſi qvæ
in antiqvitatibus veſtris occurrant, communices qvæſo. Addo
Iuſtitutiones meas Medicas, qvas boni conſulas, rogito. In-
genuum juvenem Dominum Erlendum mihi à te commendatum
lubens in meam ſuſcepi clientelam vel eo nomine gratiſſi-
mum, qvod antiqitatibus eum delectari videam, qvibus qvo-
qve haud leviter tinctum comperi: ut verum fatear, nullus
eſt veſtratium, cujus opera lubentius utar, qvam ejus, mi-
hiqve gratulor, eum partes eas utcunqve ſuſtinere poſſe, qvas
tu olim apud me obtinuiſti: modeſtus eſt, promtus, facilis
& diligens, meum igitur erit efficere, ne ipſum operæ mihi lo-
catæ pœniteat. In nuptiis Domini Brynolphi, mei qvod fece-
ritis mentionem, gratus agnoſco, utqve vices rependam apud
eos, qvi autoritate & imperio apud nos valent, allaborabo.
Promiſſa cum mercatore exſpecto, ſi qvid mea in tua commo-
da poſſit opella, paratum ſpondeo. Vale &, ut facis, ama.
Dabam Hafniæ 2. Jun. I6a I.
R2
e
V
OLAI ORMII
6a
I
AIV.
Ex Literis
N
OVVNO -
ad
Olaum Vorm.
Nigmata, qvæ transmitto, qvamvis leviora & pauciora ſint,
animi tamen mei voluntatem declarabunt. Fx qvibus faci-
le intelliget Dn Doctor, ingenium noſtrorum hominum non
fuiſle admodum ſterile. Subolfeci, exſtare alicubi nigmata
hiſce ingenioſiora, qvæ qviaà Dæmone neſcio qvo compoſita
eſſe qvidam exiſtimarunt creduli, enodatione ndigent exqviſ-
tiore. Ipſa verò cum ab antiqvitatum & ænigmatum Ilandi-
corum Oedipo induſtrio ad perfectionem nondum ſint elabora-
ta, ſeqventi anno, ſi Deus vitam & valetudinem conceſſerit,
Tibi unà cum ea, qvæ haberi poteſt, explicatione transmitten-
da curabo. Gratias cætera habeo Rev. Domino Doctori, tam
pro ſolito favore, qam pro honorifica de aureo Cornu ſcripti
ommunisatione, longè maximas. Holæ Hialtadalen-
hium 15. Sept. I6q.
AAV.
OLAUS ORMIUS
Senoni Jonæ.
DRo transmiſſa Fnigmatum enucleatione gratias ago mag-
nas; ex iis enim de priſtino tuo in me affectu te nihil re-
mittere collegio. Ut me viciſſim in tua commoda pronun agno-
ſcas, allaborabo. Ood ſi Cantilenas, qvæ in Intlinga ſagu
xtant, more, qvo ſoles, enodare per otium tibi integrum eſſet,
d valde exoptarem, eoqve rem mihi præſtares gratiſſimam. Co-
dicem procul dubio Domino Fpiſcopo habebis, qvi ejus de-
Icriptum huc transmiſit. Autographum aut ipſe habet, aut ab
amicis curabit. Doleo veſtratium paucos apud nos jam cſe.
qvi
ETADEM EPISTO 623
qvi aut velint aut poſſint conatibus noſtris manus præbere auxi-
liatrices. Ni ad Antiqvitates veſtras & priſcam lingvam ani-
metur juventus veſtra, ne penitus pereat & exſtingvatur, me-
tuendum. Tu pro viribus Patriæ gloriæ velificari perge qvi-
qvid enim huic ſtudio impenditur, pietati proximum eſt. Va-
le &, ut ſoles, ama. Hafniæ 3. Maji I6 q2.
iI
VIo
Ex literis
NTITN
O. V JV
ad
OIL. VORM.
Antilenæ, qvæ in Hiſtoria nytlinga Sogu extant, hoc anno
transmitti non poſſunt; non enim habet autographum Dn.
Epiſcopus. Fgo autem reſcivi nuperrimè, exſtare in loco qvo-
dam remotiore: qvocirca, ſi Deus vitam & valetudinem con-
ccſſerit, ſeqventi anno effectum dabo, qvod Cl. Dn. D. in iis
deſiderat. Hoſpitem ccum, ſeu Eniigmata Heidrico, Danorum
Regi ingenioſiſſimo, olim propoſita, pro modulo ingenii enu-
cleata & concinnata, transmitto. An Tractatum Islandicum,
qvem nos Brynlildarinal gmlu neminamus, â qvopiam no-
ſtratium acceperit aliqvando Dn. D. certior fieri aveo. Holæ
an. 16q2. 21, Auguſti.
T
.A VII.
OLAUS VORMIUS
Senoni Jonæ.
Miciſſime Domine Sveno, pro transmiſſâ Bihliorum Iclan-
dicorum parte prima, gratias ago maximas, ut & ænigma-
tis adjunctis, vereor, v. ne in Biblla expenſas feceris majores,
qvam res tua ferant: rogo itaqve ut indices, qvò rependendi
mihi ſit occaſio melior. Antidori loco ontumentorum meorum
nuper editorum mitto exemplum, qvod boni ut conſulas, r-
Rr A
go,
r
AMII
go, ac ubi evolveris, candidè moneas, ſi qvid offenderis â pri
ſcæ lingvæ normâ alienum, qvò, n iteratâ editione, ejus ra-
tio haberi poſſit accuratior. De ſucceſſione in locum Arngri-
cum Domino Cancellario egi; at ipſ reſpondit, illum per
lite as petiiſſe, ne in filiorum ſuorum præudicium cuiqvam
ſp: ſuccedendi concederetur, idqve ei promiſſum, tum ob me-
rita inatriam, tum ob nuper editum & Magnificentiæ ejus
dedicatum l. brum. Alteram qvod attinet parochiam in Sta-
darſtd, jam do hinc diſceſſerunt veſtrates ſtudioſi Theologi-
câ muniti atteſtatione qvi cum ſibi, juxta diploma Regium,
deberi parochas exiſtimaverunt, etiam Domini Cancellarii ad
Praſidem literas obtinuit alter. vocircà ſvadeo ipſemet ſup-
plicem lib Ilum ad Dominum Cancellarium ut mittas, qvò te
operam patriæ noſtræ & mihi, in antiqvitatibus eruendis,
haud contemnendam, e fine hactenus locaſſe referas, ut indè,
præmii locò, ad majora promotionem reportares: jam verò
qvia egeſtate & rei familiaris anguſtia premeris, ſubmiſſè pe-
tere, ope ſua tibi ut adſit Magnificus Dominus Cancellarius &c.
Hune libel um ad me ſi miſeris ac una indicaveris, qvâ re ti-
bi proſpectum eſſe velis, ego offeram, & pro virili allabora-
ho, reſponſum ut referas optatum. DEus novit, qvam tibi
cupiam benè, qvamqve res tuas promotas vellem, ſi penes
me ſtaret. Interim data occaſione non deſinam omnes vias ten-
tare. Domino Thorſtano Illugi & tui & Domini Epiſcopi nomi-
ne, qvibuscumqve poſſum modis, ope & auxili adero. Tra-
ctatum Bynbilldarmal gamlu nunqvam vidi, nec qvicqvam
de eò unqvam percepi: cjus guſtu ſi me beaveris, nem feceris
ratſſimam. Vale Hafniæ 5. Jun. 16ö3.
TIIT
AA VIII-
Ex literis
ö l o
SVENONISION
T
ad
. VORM.
NOn ceſſabo, antiqvitates rimari, inqve ejus rei teſtime-
nium Cantilenas ex Hiſtoria nutlinga Sgu transmitto.
Porrò
ET ADEUM EPISTOLE. 631
Porrò monumentum Bynhilldarliod ita procurabo, ut, modo
aut Dn. Arngrimus, aut Dn. M. Brynolfus illud hoc anno non
miſerint, ſeqventi cum explicatione a me ſis habiturus. an-
qvam mihi in animo eſt, Lexicon Ilandico- Latinum, ordine al-
phabetico, conſcribere, cum tamen neſciam, an alicui ſit pla-
citurum, hæreo. vod ſi Magnif. Dn. Cancellarius ſeriò po-
ſceret, mihiqve in poſterum conditionem lautiorem indulgere
dignaretur, utiqve opus illud perficiendum aggrederer. Verum
hoc meum inſtitutum qvæſo nemini Islandorum dicas aut ſcri-
bas, ne ad invidiam mei incitentur. Si qvid haberet Re. Dn.
Doctor de privilegiis Studioſorum, qvi Academicis legibus ali-
qvando fuerant ſubjecti, obnixè rogarem, id mihi ut imperti-
retur. Tanto enim onere premimur ISlandi, qvi ex ordine
ſumus literatorum, â politicis, ut pupilli & pauperes, ſive ve-
tulæ ſive ſenes, ſive alii mediæ ætatis, vel cæci, claudi, ma-
niaci, & id genus alii, qvi nobis ſunt ſangvine qvoqvo modo
propinqvi, imponantur ſuſtentandi, ubi deficcre incipiunt. vod
onus inter nullas alias nationes eſſe exiſtimo. Vix enim libros
& veſtes retinemus, qvin eas qvoqve ad ejusmodi egenorum ſu-
ſtetationem vendere cogamur.
In verſione illa, qvæ ex nitlinga Sogu deſumta, ad cal-
cem Monunentorum Danicorum fuerat addita, puto aliqvid cor-
rigendum: ſic enim habet hiſtoria: Danmar er myid rye, og
ligur niog ſundur lauſt, i. e. Dania amplum eſt regnum, & in
nultas inſulas diiſum. nam ſundur eſt, dis, & lauſt, ſolutum.
Venia autem Dn. Doctoris fretus, hoc innuo. Vale &c. Ho-
læ 3 I. Auguſti 16ö3.
DcI.
OLAUS VORMIUS
Senoni Jonæ, Itlando.
Holm.
DRo præſtita nobis opera in cantilenis nitlingſaga enodandis
gratias ago maximas; ut viciſſim, qantum in me eſt, u-
is proſpiciam commodis, operam daboſcdulam. ffcilia ad-
modum apud nos jam ſunt tempora, at Procerum alioqvio -
Rr5
gr
OLAI ORMII
632
grè admodum gaudere valeamus, aut amicorum res pro voto
tractare. Interim in propoſito, qvod nuperis indicabas, per-
ge, & nominis immortalitatem & Mæcenatum favorem qvin
tibi conciliaturus ſis, minimè dubitabis.  Hafniæ
25. Junii I6qa
Dc
OLAUS VORMIUS
Dn. SEMOMI JOM
Melſtadii Midfiordenſium Pſtori.
Itetis tuis anni præteriti me privavit infelix Mercatoris ve-
ſtri interitus; qvid enim ipſi factum, cum ignariſſimis ig-
noramus. Mirari igitur deſine, ſi nihil ad eas jam habueris re-
iponſi. Vereor, ne hic caſus me privaverit Antiqvitatum no-
ſtrarum theſauro haud vulgari à te huc deſtinato; ſed com-
mnni calamitati & hæc jungenda, ut unà concoqvantur. In-
cluſas Dn. Arugrimo deputatas, acturum, qvæſo, cura, ut, ſi
fieri poſſit, per veſtrum Mercatorem reſponſum habeam; nul-
læ enim noſtrarum navium eò tendunt. Dn. Epiſcopus ope-
ram ſuam in hoc negotio tibi haud denegabit. Scripſi ei ante a-
liqvot menſes, per Erlandum noſtrum, qvem omnia rite curaſ-
Ie arbitror. Saluta eum officioſe, atqve ut Thorſteinum noſtrum
uvenem honeſtiſſimum ſibi curæ eſſe patiatur, roga. Vale
afn. Cal. Jul. 16q5.
V
I
AT r
ATTTT
Senoni Jonæ.
Vid jam agas, ut num in Opere Lexici vocum ntiarum
olſcuriorum pergas, ſcire aveo. Labores Dn. MagniOla-
ii, penes me ſunt, egregii ſanò, de qvibus publicandis non
emel
IDI
T A . 633
ſemel eogitavi: ſed omnia differo, donec, qvid tua nobis ſu-
gerat diligentia, videro. Specimen aliqvod ſi communicaveris
gratum erit. Antiqvitatibus eruendis mihi jam amplius non
ſuppetit otium, nec vigiliis par valetudo; interim magnopere
his delector. Audio, Dn. Brunolphum ſelectam conqvirerc Bib-
liothecam Manuſcriptorum, veſtra lingva exaratorum, ſed cum
eo nullum mihi per literas commercium; ſufficit, qvandoqve
videre, qvæ Hiſtorico noſtro Regio Stephano Stephanio commu-
nicat. Rari apud nos ſunt veſtrates Studioſi, qvorum opera
in talibus aut vertendis aut explicandis uti licet. ocirca mi-
hi jam ſufficit aliis exemplo præiviſſe, ſperans futuros, qvi ſuo
tempore excolendis, qvæ reſtant, operam ſint daturi. Tu à
ſolita cura haud deſiſte; merces ſi non alia, honor tamen &
Patriæ illuſtratæ Te manebit gloria. Vale, 2q. Jun.T66.
IT
II.
OLAUS VORMIUS
Svenoni onæ.
lvere & valere te, ex literis tuis intellexiſſe pergratum
fuit, ſed, qvod nondum voti compos ſis factus, nec fun-
ctionem tuis meritis dignam otinueris, prorſus injucundum. Si
qvid ego hac in re præſtare valeam, ne dubites, qvin totis vi-
ribus ſim annixurus, bene tibi ut ſit, & optatis fruaris. Eximium
Gloſſariu MS. mecum communicavit Dn. Magnus Olai, in
qvo obſcuriores voces, qvæ in Hiſtoriis & priſciis cantilenis
inveniuntur, docte explicavit, ac auctoritatibus ex Edda, ni-
linſgu aliisqve confirmavit, digniſſimum certe, qvod lucem
videat. via vero meæ fidei commiſit, operam dabo, ſi faven-
tes habuero Typographos, aliqvando in lucem ut prodeat. Ni-
hil habet affinitatis cum Nomenclatore unii, nihil cum aliis,
cum rariora ſaltem tangat & illa, qvæ peculiarem qvendam ri-
tum & antiqvitatem ſapiant. anus iſte Seerini nec genti ve-
ſtræ magnopere favere videtur, nec dignus eſt, qvi â nobis
ſolicitetur. Exiſtimo, brevi alium ad hoc officium promo-
tum iri, penes qvem aliqvid obtinendi dabitur poteſtas; tum
tui
OLAI ORII
63a
tui aliorumqve amicorum non ero immemor. Vale, &, ut
facis, ama. Hafn. I6. Iunii I6q.
. ALII
OLAUS VORMIUS
Suenoni Jonæ.
Holam.
Vod mihi miſiſti Le ici Iclandâci ſpecimen, cum delectati-
one legi, nihilqve magis mihi in votis, qvam ut integrum
opus typis deſcriptum videre liceat. Hortor igitur in propo-
ſito ut pergas; rem non ſolum pubi Scholaſticæ ia Iclandia
præſtiteris perutilem & neceſſariam, ſed & exteris literatis, qvi
lingvæ veſtræ tenetur deſiderio, qviqve hoc adjumento intel-
ligent, qvæ eo idiomate ſcriptis mandata ſunt & ex abſtruſi-
oribus ſe expedient commodius. Non eſt, qvod laborem tranſ-
ſcribendi in te ſulcipias, eo fine, ut mihi mittatur, ſed ubi ty-
pis veſtris abſolutus fuerit, exemplum communica, & rem mi-
hi feceris gratiſſimam. Perge ejusmodi literariis adjumentis
Patriæ & aliis prodeſſe; hinc nominis immortalitatem & bo-
norum favorem tibi certè conciliabis, Vale. Haf. IO Junii
168.
IV.
T
T DARTITT
O LAo 1
Dom. Suenoni onæ.
Barſtad. Fliotenſium.
Vod binis jam annis nihil literarum à me habueris non
amoris aut favoris intermiſſione, ſed variorum negotiorum
diſtractione, & materiæ, de qva ſcriberem, penuria factum.
Accedit, qvod anno præterito, cum literæ exarandæ eſſent,
infirma adeo fuerim valetudine, ut vix paucas lineas ad Domi-
num Fpiſcpum exarare potuerim. Cæterum de functione opi-

tamc,
ETADEUMEPISTOLE. 635
tamen, patienter ferenda, qvæ mutar neqveunt; & ſpero, De-
um qvempiam veſtratium excitaturum, qvi patrias res exco-
lendo, & ad poſteros literis transmittendo, pari pietate probæ
antiqvitati litare velit. Si monueris, per qvos mercatores com-
modiſſime ad Te literæ noſtræ deferri poſſint, occaſionem di-
ligentius ſcribendi ſuppeditabis. Vale, &, ut facis, amare per-
. Haſn, I3. Maj 165I
T
A V
VDATTT
HO IO
Dn. SVEoMI OM,
Bardenſis Eccleſiæ Paoſtori.
DFErgratum mihi eſt, mi Seno, qvod cœptum inter nos li-
terarum commercium diligenter conſervare ſtudeas. Per me
non ſtabit, qvamdiu vitam ac valetudinem largitus fuerit De-
us Opt. Maximus, qvin annuatim continuetur. æſtio, qvam
proponis, vix commode expediri poteſt, niſi ab co, qvi terra-
rum iſtarum tractus viderit & exploratos habuerit. Conjectura
qvicqvid aſſeqvimur, incertum plane eſt, niſi experientia fulci-
atur. Utraqve te propoſita opinio probabilis videtur, ſed cui
potiſſimum aſſentiri debeam, nondum video. Navigationem in
Gronlandiam hoc anno duabus navibus inſtituerunt Mercatores
noſtri; ubi redierint, diligenter expiſcabor, an qvicqvam obſer-
vaverint, qvod huc facere poſſit; interea judicium ſuſpendo.
Vale. Haſn. 6. Maji, I652.
TV
. V.
TTTT
e
M AS VO .
D. Olao Vormio.
Hafniam.
Lariſſime & Excellentiſſime Vir, Gener ac Collega optatiſſi-
me. oc ipſo momento allatæ mihi ſunt Illuſtris ac Magni-
fici
OLAIVORMII
636
fici Dn. Cancellarii literæ, una cum alteris Clariſſ. a præ-
ſtantiſſimi Dn. M. Trancredi Lalii, de ſtipendio Medico ejusdem
filio tribuendo. Eas ego hiſce incluſi, ut, re æſtimata & forte
cum reliqvis Dnn. Profeſſoribus Collegis noſtris communicata,
qvid hic rectiſſime fieri, dimiſſa Academia, & poſſit & debeat,
demum intelligam. Eqvidem gaudeo, aliqvem ſe offerre, qvi
ſti pendii medici uſum ſibi profuturum animadvertat, & qvidem
Medici filium, jam ante, niſi me fallat memoria, a Dn. Do-
ctore de induſtria & diligentia commendatum. Nec qvicqvam
mihi gratius eſſet, qvam ſi actui huic & Diſputationi præeſſe
ooſſem. Sed qvia ea eſt valetudinis meæ in audiendo incom-
moditas, ut in publico propterea comparere non audeam, ſpe-
ro Dn. Doctorem id hic facturum, qvod & filio & Patri ſatis-
facere poſſit, longe mihi qvoqve gratiſſimum, in reliqvis pa-
ratiſſimo, qvæ ab amico ſocero & collega præſtari poſſint. Va-
le, Vir Clariſſime, ad omnem etiam voti mei ſententiam feli-
ciſſime, & cum lect ſſima familia ſalve. Roslildiæ ſeſtinan-
te calamo, 22. Novembr. I63.
AAVI.
TATT VVDAITT
TOVVVDI
Margarethæ Johannis fil.
G
tum intellexiſſe; inprimis qvod officio ſuo probe defunctum ſit
applicatum cervici veſicatorium; dubium enim nullum eſt, qvin
multum oculis ſubtraxerit prurientis materiæ. Prudenter vero
facis, qvod caniculares hoſce æſtus fugiens, ab uſu horum,
ut & aliorum, medicaminum deſiſtas. Nam, ſub cane, & an-
te canem, omnem medelam vires ſuas minus commode exſere-
re monuit dudum Hippocrates noſter. Saltim cura ne ſub cane tibi
ſolis radii oculos feriant, aut lucibus aliisqve commotionibus
nimium corpus incaleſcat: ventorum & fumi acrmoniam ocu-
lis noxiam per te rſti: nec nendo, aliaqve minutiora opera
nuellarum tractando, aciem nimium defatiges, velim. Circa
atum-
EPISTOLA. 6
II
autumnum, ſi opus fuerit, reliqvis morboſis, Deo volente,S
nobis proſpectum erit. Matris tuæ Matronæ prudentiſſimæ,
conſilium etiam magnopere approbo, qvod ſororem tuam te-
nellulam tempore hoc, pharmacis minus commodo, iis non de-
fatiget. Saluta eam, ut & Patrem, meo nomine, officioſe,
atqve pro transmiſſo munere gratias age maximas, qvas Tibi
referre allaborabo. DEus Te porro ſoſpitet, & animi ac cor-
poris Tibi largiter conceſſis bonis, in ſui Nominis gloriam, &
Parentum tuorum prolixum gaudium, indies incrementum lar-
giatur perenue. Vale. d. Juli 1638
Inſcr.
Eximiæ indolis & ſpectatæ formæ Vir-
gini, Margaretæ Johannis filiæ, mi-
hi multum dilectæ.
TTI
VV2A VII-
TATT T D
RTTT
VOAVVI
illichio eſthoio.
Airianum noſtrum qvod attinet negotium, nunqvam mi-
hi alia mens fuit, qvam ut caverim, ne inde ad me aut
hæredes detrimenti qvid redundaret. vocirca & a Procura-
tore meo D. Foſſio petii, ut eo unice conſilia dirigeret, & ut
Fridericus idem tibi ind caret, rogavi. vod bona ſide factum
gaudeo. Animus mihi non eſt, ulli collegarum litem movere,
ſed mihi ſaltem meisqve cavere. Tibi ſi ita viſum, fac ſaltim,
ut Actis Capituli & libro rationum templi manu Notarii aucto-
ritate publica inſeratur: me aut hæredes meos non teneri ad
debiti ante mea tempora contracti collectionem aut ſolutionem.
Hoc autem ut fiat, nec Friderici, nec alterius opera opus eſſe
exiſtimo; Tute nim pro ea, qva polles inter Collegas auctori-
tate hoc facile obtinebis, præſertim cum & alios, ut noſti, hoc
tangat negotium. Utqve videas, me omnes occaſiones litium
fugere paratus jam ſum vel hac ſola de caula (fi ex prioribus
me nullus ſit, qvi id petat,) Broirchianum beneficimoptione
C
638
OLAIVORMII
cum Aairiono commutare, in qvo negotio ut in reliqvis te
mihi amicum ſemper voveo, qvi viciſſim a Vormio nil niſi a-
micum, & tibi gratum exſpectabis. Nobiliſſimo Galtio ami-
oiſſimam à me nuncia ſalutem. T6 38.
V
AA.
TTTTT e e
O VD
Com. Palat. & Eqves, Lundenſis Ca-
nonicus.
. Olao Vormio.
AMiciſſime Domine D. Olae, Scripta tua, Literaturam Ru-
nicam, tenebroſa obſcuritate ſepultam, illuſlrantia, ſingu-
lariter infuſum â Deo ſpiritum indicant, & ſupra communem
humani captus ſortem aliqvid peculiare ſapiunt. Si enim re-
rum, adeò abſtruſarum, cognitio ex mera ingenii humani in-
duſtria ortum traheret, qvidni alius literator per multa ſecula
idem præſtitiſſet? præſertim literatiſſimi Saxonis Grammatici
ævo, indeqve ad noſtra hæc usqve tempora. Imò ne tentare
qvidem hoc eruditorum Heroum ullus unqvam auſus fuit. In-
caſſum ergo laboraret, ſi qvis perverſæ mentis aretalogus in
laudatiſſimis operibus vel minimum carpere præſumeret. Ovod
verò excellens in varia literatura Spelmannus â tua diſcedit ſen-
tentia, in etymologica vocabuli Rune deductione, id nihil con-
troverſiæ importat. Tua onim dictio primam iſtius vocabuli
originem indagat: Spelmanni aſſertio ejus vocis uſum doct.
Alii ſi qvid carptim muſſitant, eos neglectu punies.
Perge, mi Dn. Collega, iſtam divinitus collatam genio tuo
ög, laudatis celebratæ atriæ uſibus ſolorter applicare,
& eadem opera glorioſam nominis tui memoriam literato te-
rarum orbi inulcare. Lundiæ Scanor. Cal. Maji I8 .
t
T A I .3
TIA
DT T
-
T
-
TATT rDRTTTT
VTVOVVD
Villichio eſthouio.
Lundam.
Obiliſſime Domine Collegal tot me beas beneficiis, ut
illorum cumulo, parum abſit, qvin obruar. Non ſatis
erat, tua præſentia me nuper beare, ſed & elegantiſſimis Gal-
tii noſtri Emblematis pictis me dotas, qvæ cum ſine additis à te
Epigrammatis mortua qvaſi & anima deſtituta videri poterant,
ea jam amicc mittis, ut plena me bees delectatione. His non
contentus, in meorum Schediasmatum laudes eleganti epiſtola
animo plusqvam amico veheris. id dicam? aut qvid reſe-
ram? Vereor, ne amore mei præter meritum abreptus, nimi-
um affectui tribuas. Interim benevolentiam exoſculor &, qvas
poſſum, gratias ago, relaturus, ubi ſe melior obtulerit occaſio,
æ in lonumentorum meorum explicatione obſervanda putas,
ſana judico, & exoſculor, eorumqve habebitur ratio, ſiqvan-
do contingat iterato excudi. Rogo, ut, ſi plura ejus generis
inter legendum occurrant, amice de iis moneas. Non enim is
ſum, qvi qvicqvam humaniâ me alienum eſſe putem, Cum
cras mane arduum Rctoris munus mihi ſolenniter deponen-
dum ſit, abrumpere cogor, utqve feſtinationi ignoſcas, ro-
gare. Vale, Vir Nobiliſſime, ac æternum vlge. afn. prid.
Calend. un. 6q3.
.
OLAUSORMIUS
illichio Veſthovio.
S.
Malmogiam.
Obiliſſime Domine collega. Ab obitu Galehii mihi optionem
inbonis concedi intelligo. via verò Tibi,ut Seniori res tota
optimè perſpecta, utpote qvi & Galthii fuiſti familiaris, ejus-
qi e
Sa
OLAI VORMII
6qO
qve reditus optime omnum noſti &, qvantum Bornholmica
mea tribuant, expertus es: rogo per amicitiam noſtram, cor-
date & ſincere, qvid mihi faciundum ſit, ediſſeras, ac ſano
conſilio adſis. Plures in Nybolliana Præbenda invenis colonos,
reditus etiam plures. Unde amicorum qvidam hic optionem
ſuadent, alii diſſuadent, me non operæ pretium aliqvod factu-
um putantes, cum ruſtic omnes (qvod tamen commune ma-
lum,) ad incitas redacti. Me maxime dubium reddit, qvod
Tabulæ redituum, qvas hic vidi, non ſint ejusdem tenoris,
ſed maxime diſcrepent. vocirca ni nimis foret moleſtum,
Te exactas, qvalibus uſus ipſe Galthius, expeterem. Me vicis-
ſim ad paria & majora obſtringo. Vale ac vive qvam proſper-
rime, amice exoptate. Hafnia 25. Januar. IT6q .
TIT
VA II.
OLAUS VORMIUS
illichio eſthouio.
Malmogiam.
DFnevolus tuus in me affectus, officiis haud levibus aliqvo-
ties declaratus, facit audacius compellare ut haud verear,
iterumqve conſilium tuum implorare; importunitati itaqve ig-
noſce. Noſti ab obitu Fpiſcopi Gotlandi & Payncii duo jam
vacare in Capitulo be neficia, ex qvibus unum optandi (illis,
qvi ante me ſunt, id nolentibus mihi jus eſſe ferunt. Dubi-
us hæreo, qvid facturus. Tu, qvæſo, ſalubri conſilio ſuccurre
primo, an conſultam putes optionem? (permutationem ſvade-
re vidtur ætas ingraveſcens, & duo illi, qvi me priores, ſi
pingvius occurrat, arrepturi) deinde, utrum horum præferen-
dum, hæreo. Ejus, cujus tu ſvaſeris optionem, redituum ta-
bulas, qvas exactas te habere accepi, haud gravate ſi miſeris,
rem feceris gratſſimam, ut & menſæ rindal, qvam mihi ceſ-
ſiſſe terunt. Nimium ſi fuero moleſtus, ignoſce; me viciſſim
ad paria aut majora offero. Vale, Amicc honoratiſſime, diu
publico bono vive. 3. Maji, I6q .
e T5
tRTTT
A
I EM O. O I
II
A I.
OLAUS VORMIUS
illichio Veſthoio.
Ro præſtita opera gratias, qvas poſſum, ago maximas: ſi
qvid occurrat, qvo tuis commodis viciſſim conſulere vale-
am, promptiſſimum habebis. Ex communicats colligo, ex
uſu fore, mihi Præbendam unam ut ſeligam; ſed intellexeram,
ex obitu Vindii Dn. Plocam præbendam Eſclildſtrup optaſſe;
cum igitu & illa jam vacet, mens mea erat ſcire, utra ha-
rum, Vram ſc. & Eſchildſtrup eſſet præferenda? Vram præ iſta
commendant hic amici; at, qvia judicium tuum antea expertus
eram candidum, amicum, ſincerum, & jam illnd implorare
non dubitavi, ut in eo acqvieſcerem. Nimis, fateor, mole-
ſtus ſum, ac facilitati tuæ & candori meam ex parte adſcribas,
velim, importunitatem. Vale. I5. Maji, I6q
VIT
AIV.
ITT
VLO 2
. Olao Vormio.
Hafniam.
Vam vellem me Excellentiam tuam vel ſerenam & mœro-
re expertem aſſari poſſe, vel contigiſſet ſacro ſilentio ob-
ſignare luctum hunc, qv nunc E. T, coqvit, & verſat ſub
pectore ſixus, & facit, ut inter mea verba cadat lingva ſilentiò.
Certè qvemadmodum triſtis non ita pridem rumor ad aures me-
as pervenit, morborum cohortem terræ patriæ dulciſſim incu-
buiſſe, multosqve ſidere peſtilenti afflaſſ, ita non pollum non
dolenter afci, qvod eas qv6qve domos auſa ſit atra mors inju-
riæ cauſa intrare, qvæ æternitatem merebantur, & pullam lau
reatis foribus induxerit veſtem. Scilicet, ſicut ſemper eſt ſoli-
ta, ità per omnia violentior fortuna ivit. Nulla enim domus in
toto orbe terrarum aut eſt aut fiuit unqvam, ſine aligva complon a
S 2
tiotie,
D
LA v M I
T
6q2
tione, ſicut præclare Seneca inqvit. vin imo infandus nunti-
us & rumor ad aures triſtiſſimas acidit, Matronarum omnium
& virtutis exemplar, Sanctiſſimam . E. conjugem ordinibus
Superorum aſcriptam eſſe & mortalitati exemptam. Profecto
pietas & virtus intaminatis honoribus fulgens, ſi morti indo-
mitæ moram afferret, Matrona hæc ad ungvem facta diutiſſime:
cœtibus miſerorum mortalium interfuiſſet, & ſero ad iſtam feli-
citatem, qva in cœlo fruitur, perveniſſet. Sed qvod ſentio, di-
cam; Beatiſſima illa Matrona virtute & meritis faſtigium hu-
manæ ſortis exceſſit, nec terrena moles ultra ſuſtinere potuit tam
ſplendidum depoſitum. Virtus & pietas ejus adhuc ſpirat, ſpira-
bit & poſt nepotes, qvantumvis illam vitiis noſtris iniqvam o-
cior aura tulerit. vanqvam autem omnibus flcbilis occiderit,
fruſtra tamen Deum illam poſcimus. Si precibus fata reclude-
rentur, utiqve feriremus qverulis verbis ſidera, & junctæ ad
cœlos irent preces. Fxcellentiſſime Vir, tuum erit modum pone-
re luctui & mœrori, qvum Deus hæc in ſedem benigna vice
reducet, qvi omnia ſuo moderatur arbitrio. Ego, qvi tanqvam
Matrem merito eam ſemper ſuſpexi, memoriam Virtutum ejus
deſiderio nunqvam non extendam. Atqve hoc co magis, qvo
Majoribus ſum â beata illa anima affectus ſemper beneficiis,
qvæ ſilentio veneror, & qvietem defunctæ pie aprecor, terram-
qve ſuper oſſa levem. Sed de Excellentiæ Tuæ in me meritis
qvid dicam? unde exordiar, aut ubi deſinam? Non mihi, ſi i
lingvæ centum ſint oraqve centum, omnia beneficiorum gene-
ra cffari poſſem, qvibus jam inde a pueritia T. E. fui obſtrictus.
Invidia mortis cum p. m. Parens meus deſiiſſet, qvod in feli-
citats maxima parte pono, Te parentis loco Tutorem nactus
ſum; Usqve eo autem omnia Parentis & Tutoris munia im-
pleviſti, ut dubitem fuerimne parenti germano charior, an
Tibi magis curæ. lsqve adeo nunqvam ſenſi tuum in me be-
nevolam afſectum claudi, ut omnium mearum felicitatum (De-
um ſi excipiam) auctor fueris & princeps cauſa- Reliqva be-
neicia ſuppreſſis labiis ſancte venerabor, qvum & numerus &
granditas illorum ſilentium imperet. num atqve alterum tege-
re inpræſentia non poſſum. Nempe Domini Doctoris me &
in exteris comitatur benignitas. lllius interceſſione factum, me
participem Finckianæ muniſicentiæ, diſſimulare neqve volo,
neqve debeo. Hujus eximii beneſici gratia Tua eſt, qvo etiam
IOminie
ETADEMEISTOL 6a3
nomine æternum ſum obſtrictus. Gratus ſemper agnoſcam cum
Avi venerandi pietatem, tum Clariſſ. Curatorum facilitatem.
Intra hoſce benevolentiæ & benignitatis terminos Clariſſ. Dn.
Doctor ſe non continuit, ſed latius ſe diffudit, largaqve ma-
nu noſtrum ſublevavit iter. Cum Flacco exclamo: Satis me
benignitas tua ditavit. Nihil autem, qvod tantis beneficiis par
eſſe poſſit, in benignitatem T. E. refundere poſſum. Nihil, in-
qvam. Nudum offerro animum, beneſiciorum merita depræ-
dicatione memorem, qvem ſi non aſpernatus fueris, novo nomi-
ne me æri tuo implicari fatebor. Cujus arrhabonem has volui
eſſe literas, qvanqvam non ſuffecturas ſciam, qvippe & ſe rius
venientes, & altum nihil iperantes. Sed præſtar puto humi ſer-
pere, qvam cum Dædalo volare per aëra. Nos poſtqvam
ſolum patrium mutavimus, Belgium conſenſu & auctoritate A-
micorum & Fautorum ſedem elegimus, felicem per mare tem-
peſtuoſum auram, qvod Deo acceptum volumus, experti. Com-
mune Leydæ cum conſobrinis clariſſimis hoſpitium delegimus.
Sicut autem loci hujus & amoenitas & celebritas non potuit non
nos ineſcare, ita vicit opinionem ſumptuum impenſa. Om-
nia enim magno veneunt, adeo ut nummus & merces æqvali
videantur libra emptoribus ſuſpendere Belga. Pro qvadra ut &
Muſeo in ſingulas hebdomadas florenos ſex pendimus, viliſſi-
mum qvidem Lugduni pretium; aliis enim hoſpitibus ſolvunt
ali ſeptem, non pauci octo, aliqvi etiam novem florenos, O-
pinio nonnullorum fert, poſſe nos facilius privata vivere qvadra,
& ipſos nos implicare hac cura: ſed cum qvibuscunqve conſilia
noſtra ſuper hac re communicavimus, diſſvaſum iverunt & a-
nimo & mente. Exemplo nobis præluxerunt. Dn. Firenii, alii-
qve conterranei, ut & Vir Clariſſimus M. Jolannes Fridericus,
qvondam Scholæ Coagianæ Rector, qvi tantum abeſt ex illa
œconomia emolumentum perceperint ullum, vel ſumptus impen-
ſam contraxerint, ut affirmarint omnes, majorum ſe interdum
ſumptuum feciſſe jacturam. lgitur nos qvam minimis poſ-
ſumus impenſis vivimus, cura cibaria ſolu & vacui. Ve-
ſtes lineæ lavandæ ſingulis menſibus unicum florenum di-
luunt. Nec libralia ſuppellex neceſſario comparanda gratis
datur. Vinum & qvicqvid præterea ad conſervandum inte-
gro ſtatu corpus fragile pertinet, ſeorſim ſolvendum eſt.
Corporis enim cura his regionibus admodum nceſſaria eſt,
qvippe
S3
e T
O L A
6a
qvippe mari innatantibus. Tentatus fui olim febriculâ, nune
obſtructionibus perpetim laboro, id qvod & Tlomæ Fuirenio u-
ſu venit, dm his moraretur in oris: qvare medicamentorum
uſus apud me frcqvens eſt, qvem tamen Medicorum Schola
damat. Hxperientiſſini Domini Doctoris hac in parte deſi-
dero experientiam & conſilium tutiſſimum, qvod qvidem ſe-
qvi cum ſalute putabo conju:ctum. Corporis illa gymnaſia,
qvalia ſunt ſaltatoria ars & pugilatoria, luſus pilæ & ſimilia
a nobis etiamnum, qvia plenum eſt aranearum marſupium præ-
termittuntur. Collgia privata magno ſtant pretio. Ft ſiqvan-
do veſtes novæ his detritis ſuperinduce dæ ſunt, vereor ut du-
centi illi Imperiales in ſingulos annos nobis legati poſſint in hac
re eſſe auxilio. lapſa hyeme ſectiones corporis humani tres ab-
ſolutæ fuerunt. Otbo Heurnius unicum ſecuit ſubjectum, id-
qve ſeqvioris ſexus. Falcoburgius verò, qvi Heunium & dili-
gentia & in monſtrando, docendo, ſecando, fidelitate longè
poſt ſe relinqvit, bina ſexus virilis corpora aperuit & ſecuit.
Priori me inrerfuiſſe fatcor, reliqvis verò per tempus non licu-
t; Non enim ſum tam ab aliis ſtudiis otioſus, ut tota mente
n Medicum incumbere poſſim; Tua Fcellentia, Venerandus A-
vus & Curatores cæteri honorandi fſacile hanc dabunt veniam.
Adolfus Vorſtius Botanicus hortum publicum necdum aggreſſus
eſt aperire, dubio procul brc vi telam ordietur. Si qvæ hic hor-
tus ſinu ſuo foveret, ſeu ſemina, ſeu plantas, ſeu radices, qvas
deſideraret cult ſſius Excell. Tuæ hortus, non cunctanter trans-
mitterem, dummodo vel literula ſignare nomina non dedigne-
tur. D. Eliclmannus hic in re lauta eſt. Uxor Belgica & opes
ſplendda & religionem impertita eſt. Bibliothecam inſtructiſ-
ſimam ſibi paravit, ornatam etiam trecentorum MSS. librorum
theſauro. Opuſculum Arabicum publici dat juris: Niſi erro,
Pythagoræ ſententias. I imatiſſimum T. E. opus de Danica litera.
tura, ſeu Ruica, ſicut manibus Doct ſſimorum Virorum te-
ritur, ita abomnibus cum opere politiſſino, æternæ memo-
riæ dign. ſſimum fjiri nomen dignè æſtimatur. Perus Scriverius,
inter ioctos qci hic fa.niliam ducit, usqve eò opus iſtud exo-
ſculatur, ut ex illo in amorem devenerit & deſiderium lffigiei Cl.
Dn Atoris, qam i? ter monumenta llluſtrium & Clarorum
Virorum qæ magöo ſtudio collegit, referre geſtit. Elo-
qveutiæ Profeſſorem arcum Boxbornium de literatura Anti-
qvorum
ET AM 2O. 6q5
VTAT BIT
qvorum & monumentis ſaxo inſculpi ſolitis pro lectione publica
diſſerentem, opus hoc cedro digniſſimum ad teſtimonium hono-
rificè citantem audivi. Lbi id ſolum dubitationem mihi move-
bat, qvod literas illas Runicas nihil aliud qvam Græcas, olim
uſurpari ſolitas, diceret. Bibliopolæ de chartæ ſolum vilitate
conqveruntur, nam belgarum oculi paulum ſunt delicatiores.
Sed, ne in longum excreſcat Epiſlolæ decens brevitas, verba ad
compendium referam. Nullus dubito, qvin & reliqvi Honora-
tiſſimi Domini Affines & Excellentiſſimus Dn. Doctor ſtudio-
Tum meorum ſpecimina videre aveant, atqve adeo exigant, ut
temporis & ſumptuum ratio ſibi conſtet. Sed inpræſentiarum
ignoſcant, qvod eo non ſim defunctus munere. vandoqvidem
templum illud celebratiſſimum Eianæ pluſculis annis exſtru-
ctum, & erectum fuit; Annus unicus id efſectum non dabit,
ut ſtudiorum præclara poſſint dari documenta. Interim me meo
non defuturum officio ſanctè polliceor. Fxcellentiſſimus Dn. Do-
ctor ſolus mihi reſtat exorandus, ut me ſtudiaqve mea & om-
nia ſuo favore, conſiliis, authoritate, domi forisqve, qvemadmo-
dum huc usqve, ita & in poſterum paternè ſublevare velit. E-
go E. T. Virtutum, humanitatis, benignitatis & Clariſſimi no-
minis nunqvam non ſum futurus præco, admirator, cultor.
Deum T. O. Max. humillimè veneror, ut larga benedictione
merita eneſiciaqve, qvibus me familiamqve mactavit, in
T. F. refundere velit, ſerò in cœlos evocet, æternum florere
& vigere jubeat. Lugduni Batavor. c 12 IC xxv II. S. Id.
Martias.
1TT
V
TATT TDRITI
VDILO
r
homæ Bartholino.
Tultis nominibus mihi literæ tuæ fuere gratiſſimæ, dilecti
V ſime Tloma, nam, præter ſingularem tuum, qvem in
me ſpirant, affſectum, luctuoſo hoc rerum mearum ſtatu, ſola-
men attulerunt haud leve. Gratum mihi fuit ex utrisqve (pri-
ores enim tuæ jam demum curatæ) percipere, & de ſolita in-
duſtria
Ss5
OLAIVORMII
6a6
duſtriaTe nihil remittere, & inſignem in Literatura Latina fe-
ciſſe progreſſum. Macte indolis optimæ juvenis, & Parentis piæ
memoriæ veſtigia ſic preſſe premere perge; Patriæ ornamento,
mihi reliqvisqve tuis qvin futurus ſis gaudio, minus dubito.
Cæterum pro transmiſſis næniis, ut & libellis reliqvis, gratias
ago inaximas, referre ut valeam, allaborabo. Certo enim
Tibi perſvaſum habeas velim, inter tuos vix qvemqvam futu-
rum, cui affectu in te cedere decreverim. x poſterioribus,
primo redditis, colligere mihi videbar, te, ſtudio ſacro vale
dicto, arti Medicæ animum applicaſſe, qvod an ſerio facias,
ſcire percuperem. Si enim ſtat ſententia huie immorari, non
intermittam, non conſiliis modò, ſed & ope, tam nobiles co-
natus promovere. Nihil ſvadeo, ſed qvò genius fert, ſeqve-
re. Invita Minerva nullus unqvam præclari qvid præſtitit. De-
us te Spiritu ſuo ſancto regat, & in vias ducat ſalutares. Sta-
tus rerum veſtrarum mihi jucundus fuit intellectu; ex aliis du-
dum percepi, carè omnia ibidem comparari; ſed ita fert rerum
hodiernarum conditio, nec impenſæ nimiæ eſſe qveunt, qvæ
bene locantur. Recte ſacis, valetudinis tuæ, alioqvin infirmi-
oris, rationem qvod habeas diligentem. Nollem, te nimiis fa-
tigares pharmacis qvæ nativum deſtrunnt calidum, & vires
qvandoqve proſternunt. Alvi conſtitutioni occurres, ſi jeju-
nus, horis matutinis, paſſularum majorum pugillum comederis,
ſub hauſto juſculo; vel ſi hoc minus profuerit, pilulas qvas-
dam familiares tibi compara, qvæ, naturam ſtimulando & ape-
riendo, officium ſuum faciunt, ut pilulas de Ammoniaco Over-
cetan. ex qvibus, ſi opus, bis ſingulis ſeptimanis 3 . vel q. pon-
dere drachmæ ante cœnam caperes. Ipſe, qvid x uſu futu-
rum, facilè animadvertas. Sed cave, naturam, ad excretionem ſtimu-
lantem, impedias. vocunqve diei tempore conſvetudo multum
poteſt. Juaret, ſi ſingulis matutinis, anteqvam te ſtudiis tra-
das, ut & veſperi cubitum iturus, in loco ſecreto excretionem
ſuollicitares; etiamſi prima aut ſecunda vice non ſucceſſerit, na-
..
tara tamen crebro ſollicitata, tandem, ſui qvod eſt ottcu, faciet,
cujus motum caute obſerva, & ſtatis horis vacare haud deſi-
ne. De Elichmanno qvæ ſcribis, mihi grata, ſed qvod mei
memori plane obliteratam habeat, miror. Scriverium ac-
eedendi ſi detur occaſio, Virum optimum, meo nomine, offi-
oſe ſalua. Affectum in me ſuum abunde in libello de Tpogra-
pbiæ
ETAD EMEPISTOLE. 6a
phiæ inventione declaravit, qvod ubi vidi, non potnui non gau-
dere, nugas meas tanti à Viris tam magnis fieri, & ut verum
fatear, vel ejus ſolius judicium non parum me animavit ad Li-
teraturan & Monumenta, qvæ reſtant, elaboranda. Dabo o-
peram, ut grati erga ipſum animi mei publicum extet monu-
mentum. Iconem mitto, qam expetere eum refers. Sed
qvis ego, qvi locum inter tam præclaras mentes obtineam
Optimo Viro ut morem geras, ofſer. In charta meliori Lite-
raturæ addo exemplum, qvod, ſi viſum, adjunge. vibus
indiciis Bohornius noſtram Literaturam priſcam Græcorum eſ-
ſe colligat, ignoro. Utinam tibi daretur facultas, hac de re
cum ipſo diſſerendi, forſan haurires ea, qvæ ad noſtrum inſti-
tutum haud parum facerent. Vir eſt, ut ex ſcriptis vidi, eru.
ditus, & in antiqvitatibus eleganter verſatus, non animadver-
ſa à nobis aut aliis forſan ſuggeret. Plantarum qvarundam ex
Catalogo horti transmiſſo notavi nomina; harum qvaſdam,
qvæ ſine diſficultate & tuo incommodo haberi poſſunt, trans-
miſſas vellem in ver inſtans aut ſemine ut radicibus. Preti-
um tibi numerabit bibliopola veſter, Jacobus Marci, cui Li-
teratur meæ diſtrahenda 5(O. miſi exempla. Niſi moleſtum, ho-
minem convenias, & ex divenditis, roges, mihi emat tra-
ctarum qvendam Gallicum anonymi de Meteoris & aliis ad-
junctis; Leidæ edidit in qvarto Joannes Maire, ni fallor. Si
apud Vos degat Georgius Hilarii, elegantis ingenii juvenis, ſa-
luta meo nomine, & pro transmiſſis Theſauri mei ornamen-
tis, Tuhinibus inqvam & cochleis, gratias age. Probe enim
ad me devenerunt. Mitto pro transmiſſis Næniis emguum gra-
ti animi indicium, qvod boni conſule, & me, ut facis, amo-
re, literisqve, data occaſione, inviſere, perge. Lalius, qvi
has offert, ſtipendium Regium obtinuit. Ubi certi fuerimus,
qvo tua ſerio feratur induſtria, forſan non deerunt, qvibus
ſublevari poſſit, atqve in eo ego totus ero: Dominus provide-
it. Vale, IS. Iunii I638
T
A VI.
MI
AD
6a8
TT
VI.
A v TT
IO DL 2 O
. Olao Vormio.
Hafniam.
Am dudum juſlo pudore ſuffuſus ſum, qvod ita cumulate in
me beneſicia tua conferas, ut beneſicium accipere exiſtimes,
qvum in hominem Clientem confers. Hanc divinam mentem
ſatis abunde mihi aperuit qvem per Dn. Lælium nuperrime ad-
ornaſti ad me nuntium. Parvum etenim fuit antea innumera
affectus tui in me dediſſe documenta, niſi & in exteris me co-
mitaretur ardens ille in Clientem animi benevoli amor. Parvum
fuit qva conſiliis, qva ope me ſibi totum obligaſſe: jam etiam
prioribus majora ſuperaddis totumqve animum tuum Plus qvam
paternum excutis. Summus ille arbiter humani generis pro me-
ritis tibi det gratiam: mearum n. non eſt virium digne æſtimare
lla, qvæ ſua laborant magnitudine, qvamvis ſæcula viderem.
Id unice tamen agam, ut minimum ſim magnarum tuarum
virtutum cultor indefeſſus, qvas merito mecum ſuſpiciunt, qvot-
qvot ſive domi ſive foris inter doctiores caput efferunt. Cujus
nominis deprædicator me præſente nuper extitit & noſter Scri-
erius, cui nomine tuo miſſum Literaturæ Runic exemplar
obtuli. i acceptiſſimum hoc donum læto vultu ſuſcepit,
qvævis officia & ſtudia Excell. tuæ refundens. Petiit, ut no-
mine ſuo officioſiſſimam ſalutem & gratas gratias Dn. D. per-
ſcriberem. Affirmavit ſe maximo olim ſuo commodo Calenda-
rium Fxcell. tuæ perlegiſſe, nobis autem eſt gratulatus, qvod
talem lingvæ & Antiqvitatum noſtrarum nacti ſimus Vindicem
& indagatorem. Nonnulla exemplaria Joanni le Maire Viro
ſpectatæ fidei & induſtriæ, Bibliopolæ primario, tradidi diven-
denda, ex qvibus ſtatim ſibi exemplar præſtinavit Cl. Jacobus
Golius Arabicæ L. & Matheſeos Profeſſor. Eo autem pretio ſe
diſtracturum pollicitus eſt, qvo maximo poſſet, donec a Dn.
Authore certior redderetur. lnterim ab eo Domini de Cartes
Tractatum Gallicum de Metcoris &c. qvem velle Tuam Excell.
ex literis cognovi accepi, qvem nunc ad T. E. delego. Plantas
autem ſeu ſemina ſignata una tranmiſiſſem, niſi id nonnullorum
ſemi-
, nIT
I IOI Sq;
ſeminum immaturitas vetuiſſet. Cl. D. Vorſtius demonſtrando
hortum ante ferias percurrit: Lectiones ob ferias jam dudum
ſuſpenderunt Profeſſores, haud dubie bre vi retractandas. Initis
tamen ſlatim feriis pro honoribus &c privilegis in Medicina con-
ſeqvendis publice hic diſputavit ex Otthonia Practicus, cujus
poſitiones mitto. Egregie partes ſuas eſt tutatus. qvæ laus ali-
as his locis inſolens eſt. Ovid in mentem illi venerit divinare
non poſſum, qvod, domeſlicis Diis relictis, ad hoſce ſe contule-
rit. Rurſus ad gratiarum actionem delabor, qvorſum me im-
pellunt partim communicatio Partis alterius Syſt matis
Medicinæ ſub Fxcellentia T. a Lælio defenſæ, qvovis theſauro
mihi charioris, partim de novo in me repetita affectus docu-
menta, qvæ in ſtudiis meis utramqve faciunt paginam. Fxo-
ſculor ubmiſſe oblatum ab FExcell T Paterni animi pignus
& qvum videam decretum illi eſſe, mores illos benigniſſimos
usqe perſcqvi, materiam iſti animo ſuppeditabo. Mater mea
ſva iſſina per literas mihi indicium fecit, inſtitutum meum
de ſtudio Medico mirum ad aures ſibi aceidiſſe, a qvo me va-
riis argumentorum momentis abſtrahere ſategit. Verum hoc
meum propoſitum, in qvod pcculiari aliqvo inſtinctu afſatus de-
ven, nuperrime ad Honorariſſimos dominos Affines per literas
detuli. Fxcellentiæ Tuæ hianc rem ita tum curæ & cordi fuiſſe,
ſatis me docuerunt literæ, qvas ab illa ſpei & auxilii plenas ac-
cepi. Ad qvem igitur, velut ad ſacram anchoram, confugio,
a nutu illius conſilium velut auſpicium petitueus: illi ubi me-
um probavero inſtitutum, ſecurus ero. In hanc vero ſententi-
am & cognitionem me deduxit fortunæ volubilitas, qua varie
mortalium res volvcre ſolet, cujus fortunæ ludibria qvotidie o-
culis noſtris hic obverſantur. Non pauci enim pulſi patria,
bonis fortunæ omnibus exuti vitam ægerrimam tolerant. Præ-
occupanda autem eſſe fortuna lubricæ tela exe mplis his edoce-
or, eo qvidem ſtudiorum genere, qvod cultorem ſuum eximit
förtunæ iniqvitati, etiam ſub curſu nimium propinqvi ſolis. in
terra domibus negata. Deinde ntc genius meus huc invitus fer-
tur, cui ſtudio indefc ſſo : andiri eſt animus. Neqve tamen ita
huic curæ me immergo, ut Philologiam & Philoſophiam in-
tactas relinqam, nam & in his mea occupatur induſlria, qvas
veluti ſoc1as vel verius miniſtras ſuperiori adjungere non abs re
erit, ſlivis hiſce menſibus in aliqvalem plantatum cognitio-
ö
TT
O L A M
r eD
65
nem deveni, qvas, ne memoriâ excidant, per hyemem ex
herbario meo vivo recolere poſſum. C. Dn. VValæum Med.
Profeſſ. Extraordinarium Virum perhumanum & affabilem con-
veni, ut in authoribus evolvendis judicium illius exquirerem.
Anatomiam ille mihi parentis mei p. m. ante omnes commen-
dabat, cni ut Sigelii, donec, ex Italia qvæ exſpectatur, in
majori forma adveniat, adjungerem author erat. Deinde Fer-
nelium Sennerto in Inſtitutionibus ut ſociarem ſvadebat, & ita
qvidem, ut illum huic anteponerem. Tandem addendos cen-
ſuit, qvi ſingulas Phyſiologiæ partes fuſius ſunt perſeqvuti, ut
Cremoninum de calido innato, aut Sperlingerum. In Hiſtoria de
Humoribus qvi de hac materia ſolus ſcripſit Sancta Cru Hi-
ſpanum, in reliqvis Phyſiologiam concernentibus ſufficere Pa-
rentem meum. Ovos autem deſiderarem, ſeſe lubentem uſi-
bus meis conceſſurum ſpopondit, qvod ipſo etiam facto ſtatim
comprobavit. In te autem, Experientiſſime Vir, ſpes meæ omnes
ſitæ ſunt, cui me fortunasqve meas, ſtudiaqve omnia commen-
do, ſpe firma fretus, fore, ut conſiliis E. T. ad ſtudium hoc
feliciter perficiendum adjuver. Illâ enim aura ſpirante vela ven-
tis dabo, & curſum per vaſtum hoc mare intrepidus dirigam.
Impetrabit V. E. ſuâ interceſſione & authoritate, ut eo usqve
ſumptu ſtipendii Finckiani ſublever, dones ad aliud admittar.
Interim me illi totum dedo, & juſſis omnibus obſeqvium com-
modabo, cui omne a Deo felicitatum genus ex animo precor,
ut Patriæ lumen & decus qvam diutiſſimè ſuperſit, vivat, flo-
reat. Vale Patrone benigniſſime, meqve in numero Clientum
tuorum porro numerare digneris. Lugd. Batav. An. cI 1c-
xxxvIII. 23. Auguſti ſt.n.
Poſtſcriptum.
Finitis ſuperioribus literis commodum a Bibliopola Jaco-
o Marci in pretium exemplarium ab illo amiſſorum extorſi Bih-
hlia Secica in illius nata oſficina, qvæ Dn. D. nuper per literas
petiiſſe affirmavit. Nominatus Jacobus Marci ſummo exoptat
opere, ut ſibi poteſtas fiat hac forma, hoc nitore, Bihlia no-
ſtra Danica excudendi. lterum vale,
öV.
AMEPISTOLA. 651
A
V
VI.
TTTT
O LC
ATT
r DAITT
VVDIV
homæ
Bartholino.
Leidam.
AMoris & officii pleniſſimas tuas accepi, qvibus juncta Bi-
lia Setica & Tractatus de Meteoris Gallicus, pro qvibus
gratias ut ago magnas, ita majores debeo, qvod in negotio
meo librario expediundo ſedulum adeo & promptum invenerim.
Faxo, ut, me commodis tuis viciſſim hic non defuiſſe, intel-
ligas. Rectè feciſti, qvod â negligentiſſimo iſto homine, Ja-
coho Marci, Literaturam meam repetieris, & aliis tradideris dis-
trahendam. De pretio non ſum ſollicitus, vendant, qvanti
poſſint, & æqvum judicent. Non tam qvæſtum qværo, qvam
ut ad manus doctorum delata, de noſtris antiqvitatibus teſtetur.
Nec, nummis ut rependant, cupio; mittant ſaltem ex eorum offi-
cinis qvicqvam, meis ſtudiis aptum. Clariſſimo Scriverio non
plane diſplicuiſſe gaudeo; multa enim Viro iſti magno debeo
ob honorificam mei factam mentionem in vernaculo ſcripto de
pographiæ origine. Dabitur alias occaſio ipſi ſcribendi. Semi-
nibus rarioribus colligendis, nolim, te nimium fatiges; pau-
lulum in hortuli mei ornamentum miſiſſe ſuffecerit. Rara ni-
mis & pretioſa non expeto; obvia mihi grata. via ſtat ſen-
tentia, Medico ſtudio ingenium tribuere, non diſſvadeo, ſed
â DEO Optimo Maximo feliciſſima & ſauſtiſſima qvævis tibi
precor. Isconatus tuos dirigat in ſui nominis gloriam & pa-
triæ commoduml Ego nihil unqvam intermittam, qvo tam
nobilis tuos ſpiritus recreari poſſe cognovero. Cum Avo ſedulo
agam, tibi ut ſtipendium prorogetur, usqve dum Regio gaude-
re detur. Isetiamnum Roeſchildiæ hæret, ubi per aliqvot ſep-
timanas commoratus eſt. Perplacet conſilium, qvo Philolo-
giam & Philoſophiam latriæ jungere decreviſti; qvantum e-
nim uſum, non ſolum in Medicina, ſed & aliis diſciplinis,
hæ habent, dudum animadvertiſti. Conſilium Valæi ſaluber-
rimum ſeqvere, & non pœnitebit. num addo: Cum Phar-
macopo urbis celebriori, ut & Chirurgo, familiaritatem ine-
as, velim, ſi apud rum qvempiam hoſpitium habere
haud
OLAIORMII
652
haud licet) qvo, aliud qvaſi agendo, per otium ab illo ſimpli-
cium omnium Medicis uſitatorum cognitionem habeas, ab hoc
nobiliorum operationum & caſuum inſpectionem, qvibus te, a
ſeverioribus defe ſſum recreare valeas. In Chymicorum adyta
te ſuo tempore Gallia forſan deducet; qvocirca, ne copia
nimia obruaris, de hiſce pluribus jam monere deſino. Perge
modo, qvo cœpiſti, pede; ex alto benedictionem exſpectabis.
Nova nulla jam narro, niſi qvod diem ſuum apud nos obierit
ſenex grandævus, Reſcnius, Selandiæ piſcopus. Londini in
Anglia, maximo Parentum mœrore, epidemia lue abreptum
maximæ ſpei juvenem, Clriſtiaium Proclannum vos perce-
piſſe, ſat ſcio. Decumbit graviter aſſiis, D. Jol. Brochman-
nus, Academiæ Rector Magnſicus, cum uxore optima, de qvo-
rum tamen reſtitutione ſpem foveo optimam. Vale. Hafhniæ
. Octob. 1638.
TTI
ILVI.
vD
VO IL
. Olao Vormio.
Acit ſumma illa tua, qvam ſancte ſemper veneratus ſum,
humanitas, faciunt merita illa, qvibus jam dudum impar
ſuccumbo, ut freqventiori lcriptionis munere intrepidus etiam-
num defungar. Ita enim heroicæ illæ ingeii tui dotes & pro-
fuſiſſimi amoris in me & benevolentiæ röecl defixum ſtu-
por detinent, ut criminis damnatum me cenſeam, qvotiens
ſine teſte aliqvo animi mei internuncium patior diſcedere.
Non diu eſt, qvum prolixiori ſcriptione negligentiæ labem a
me eluerem, & pariter præſentis ſcriptionis materiem
exhaurirem pene omnem. Tractatum Domini de Car-
tes Meteorologicum & lila Sec ica curavi, ad Excellentiam tu-
am ut devenirent. Plantarum ſemina, qvorum ſegetem mag-
nam penes me habeo, ubi primum per occaſionem licuerit,
curabo ad Excell. Tuam ut deferantur. Neqve enim præſenti
literarum harum exhibitori Dn, Vilhelmo Lejel terra iter eme-
tienti ſarcinam hanc injungere ſum auſus. Cujus internuncii in-
dicium
ETADEMEPISTOLA. 653
diciummihi fecit Cl. Dn D. Eliclmannus, qvem alias nomine
Exc ellentiæ luæ ſalutavi, alias de pilulis conveni ſuis, qvas
magno ſucceſſu hic omni morborum genere laborantils
exhibet, qvarum admirandos effectus ſatis mirari non poſſum.
An tale univerſale remedium dari poſſit: an illud ex genere ve-
getabilium, an Mineralium conſtare debeat, lubentiſſime a li-
matiſſimo tuo judicio edocerer. Morborum enim diverſitas tam
ex cauſis diverſis, qvam ex ſubjectis dependens, diverſitatem
qvoqve reqvirere videtur remediorum. Meorum autem ſtudio-
rum rationem proxmis, qvas cum faſciculo ad FEx. T. dedi,
literis ſubmiſſe expoſui, a penu tuæ ſapientiæ conſiliorum ad-
minicula avide exſpectans, qvæ ubi ſub venerint, de onere leva-
to mihi gratulabor. Proxime elapſa ſabbathi die in Noſocomio
publico, qvo his in ſingulas hebdomadas confluunt ſculapii
alumni & Profeſſor Medicinæ Practicus, ut in morborum na-
turam, cauſas & remedia inqvirant, ſectioni cadaveris human
interfui. Occupabamur inveſtigationi cauſæ mortis latentis,
verum ex principalioribus partibus, qvæ præter naturam ſe habe-
ret, invenimus nullam, qvare cauſa in ſpiritus vel humores
referebatur. Verum internuntius abitum minatur, &, ut filum
orationis abrumpam, compellit, qvare reliqva ſeqvuturæ occa-
ſioni reſervabo. Vale Mæcenas Honoratiſſime, & me pox
ro tuo favore dignare. Lugd. Bat. 3. Octobr. ſt. n. 1638.
TI
V .
TATI VDAITT
OVDI
homæ artholino.
Leidam.
tuis 13. Octobr. exaratis, 2O. vero Decembr. ad m
delatis, Te nondum eas accepiſſe percepi, qvibus
prolixe ad primas tuas reſpondi. Doleo tam negligentex
& ſegniter res noſtras curari. Tradidi cas juveni Studioſo
Clriſtiano Petri filio, ad vos ituro. Si nondum acceperis,
de homine inqvire, ac cepti rationes ut reddat, aderant
& a Matre Tibi inſcriptæ. Verum tempeſtatibus & flati-
hus adverſis, in freto Croneburg ico aliqvot ſeptimanis detentum
cu
OLAI VORMIT
6
eum fuiſſe, demum intellexi. Scripſi vice ſecunda cum Hortu-
lano Nobiliſſimi Nicolai Trolle, qvem Tibi eo nomine commen-
davi, qvod ſemina, bulbos, plantas, frutices, aliaqve herilis
horti ornamenta conqviſiturus, hortorum veſtrorum præfectis
innoteſcere diſcupierit. Sed & is re infecta adverſæ tempeſta-
tis remoris impeditus, ad nos reverſus, literas reddidit. Pro
rebus meis ex voto expeditis, iteratò gratias ago & niſi meas ad
te jam delatas exiſtimarem, ad ſingnla prioribus tuis literis con-
tenta, fuſius reſponderem. Pilulas Eliclnauni qvod attinet, de
is olim cum Authore, dum apud nos eſſet, egi. Aſſerebat ba-
ſin eſſe qvaſi cremorem qvendam ex Thermis (Aqenſibus, ni
fallor) deſtillatione collectum, qvi vi inſigni polleret obſtru-
ctiones aperiendi & abstergendi, à mineralium ſpiritibus procul
dubio profecta. Hanc verò baſin variè aliis adjuvantibus, cor-
rigentibus & dirigentibus, pro ratione inſtituti, ſe ufectui ap-
propriatam reddere addidit. Sed qvod univerſales ſint hæ pilu-
læ, omnis generis affectibus & complectionibus dicatæ, vix mi-
hi perſuadeo. In morbis chronicis è viſcerum obſtructionibus
& cachexia ortis multum poſſe credo: qvamvis mihi noti ſint,
qvi in talibus affectibus nullo cum ſucceſſu iis uſi ſint. Miſiſ-
ſem anniverſariæ meæ Diſputationis exemplum, niſi cclerioris
ordinarii internuncii id recuſaret ratio. Grata mih qvæ in No-
ſocomio obſervaſti, ſi qvæ porrò occurrant rara, mone. Ve-
ſtratium Anatomicorum De Venis Lactes qvæ ſit ſententia, eas-
qve an demonſtrent, ſcire percuperem. Vacavit apud nos per
qvadriennium ſtipendium Medicum Regium; qvicqvid interea
repoſitum, tibi ut procurem, allaborabo. Negotiorum moles
me plura volentem retrahit. Te igitur per totum novi hujus
anni decurſum proſperrime valere cupio. Hafniæ . Id. Jan.
163S.
D
ADANT
IlO DMDV O
. Olao lVormio.
NUperrimæ cum VVilelno Lelio & ante has cum faſciculo li-
rorum an ad Ex. T. ſint rectè prolatæ eqvidem ignoro.
Exin-
ETADEUMEPISTOL.
655
Exinde tamen ab officio debito ſcribendi non abſterreor, cum
ax hac importuna forſan interpellatione a facilitate tua de facili
veniam ſim impetraturus. Plantarum ſemina, qvalia in Auto-
grapho . T. habentur, commoda hac occaſione tranmitto,
qvorum v. copia mihi fieri non potuit, notâ ad marginem ſig-
navi. Obnixe v. peto, velit qvidvis huic homini imponere; ſuſ-
feret enim, & ea, qva par eſt, diligentia curatum reddet. Hoa
enim omne pro ſervitio illi debeo. vid vero rerum agat Me-
dica noſtra Facultas, brevibus exponam. Elapſa ſeptimana ca-
aver cujusdam facinoroſi publice diſſecuit Cl.O. Heurnius. In
qvo peculiare nihil obſervavimus, niſi qvod muſculi Pyramida-
les deſiderarentur, & ejus rei cauſam dedit Heurnius, qvod re-
cti Muſculi ſua carnoſitate vicem illorum ſubire poſſent. Ideo-
qve etiam finis muſculorum rectorum plane erat carnoſos adin-
ſtar principii, qvod alias inſolens prædicabat Anatomicus.
Hepar illi inuſitatæ magnitudinis, adeo ut dexter tantum lobus
magnitudinem vulgaris hepatis excederet. Lienem fateor me
non unqvam majorem conſpexiſſe. Scilicet fuerat ille plethori-
cus, qvod venarum umplitudo & arteriarum exilitas indicabat.
Profeſſores Practici in ſingulas ſeptimanas bis ſtudioſos Medicinæ
in Noſocomio publico ad praxin manuducunt, habito diligenti
morborum & rcmediorum examine. orum in gratiam Ca-
talogus hic, qvem F. T. mitto, Pharmacopœi & horti Noſoco-
mici, juſſu Magiſtratus eſt editus. vatuor ex ſtudioſis Me-
dicinæ deliguntur ſingulis ſeptimanis, qvi qvotidie ægros illos
viſitent, & medicamenta, a Practico & ſtudioſorum concilio
præ ſcripta, ut exhibeantur, efficiant. in imo Theatrum
ibidem Anatomicum exſtruxerunt, in qvo cadavera morboſa de-
functorum a Chirurgo præſente Medico aperiuntur & exami-
nantur. Vidi nuper cadaver cujusdam Holſati diſſectum, qvo
ex gravi percuſſione lateris dextri verſus dorſum in tribus pri-
mis coſtis ſpuriis flatulentum œdematoſum tumorem habuerat,
ex qvo in muſculis gangræna & in illis coſtis caries effecta fue-
rat. Illud ſaltem admirabile in illo fuit, qvod in mediaſtini
intercapedine vomica exiſlebat craſſo pura repleta. Similis et-
iam ſterno ſub pleura inſidebat eo loco, ubi mediaſtinum con-
neum erat vomica affectum, ita ut inter ſeſe duæ hæ vomicæ
Tt
extincti,
T
OLAIVOR
656
extincti, nomine Thomæ Gvalteri, cujus lien denſiſſimæ erat
complexionis, coloris valde nigricantis & prorſus exſangvis.
Hoc ſupra naturam aderat, ut ovi columbini magnitudine ap-
pendix ipſi ſubtus adhæreret, exiguis ſimnl qvibusdam exere-
ſcentiis ei ad latera adſidentibus. Appendix v. hæc eandem cum
liene ſubſtantiam, eundem colorem habebat; Reliqva v. viſce-
ra mediocriter ſeſc habebant. Dum hæc tractant Practici, .
ol. VValæus nobis privatim operam dat n Collegiis tam Inſti-
cutionum. qvam Practico diſputatorio, qvorum primo interſum,
alteri, ne confunderer multitudine negotiorum, intereſſe ex
re mea non fuit, nec ſvaſit ipſe Valæus, ſed duxit conſultum
hoc negotii differri in aliam occaſionem Johannes Lælius no-
biſcum vivit, propter ægritudinem tamen hactenus Medicis
nullis præſens adfuit exercitationibus. Dhputationem Ex. T. Di-
æteticam adeo impenſe concupivit Cl. D. Elichmannus,ut vix
potuerim meum exemplar ab illius vi vindicare. Verum diu-
tius nolo feſtinantem nuntium morari, qvare filum abrum-
pam, Fxcellentiæ T. liberisqve lectiſlimis feliciſſimum & floren-
tiſſimum annum, cujus exordia nunc nobis ſacra ſunt, animitus
precatus. Dabam raptiſſime, ut ex contextu literarum appa
ret, Lugd. Bat. . an. I6 3.
TT
T O AS AD 1o
. Olao Vormio.
afniam.
TNterpellator ſum parum commodus, qvi tempora Tua mo-
ror & publicis commodis & Fpithalamiorum ſacris deſtina-
ta. Spero tamen veniæ futurum locum, qvod crebriori ſcripti-
one tuam benevolentiam ſtudeam conſervare Præterita proxi-
me hebdomada bis canem privata induſtria diſſecuimus, ut ve-
narum lactearum originem ſerutaremur. Aderat antiqvorum
fautor ſtrenuus pariter & doctus, Cl, Vorſlius. cui illud pro com-
mento erat, qvod qværebatur & monſtrabatur. Diſtincte tamen
l
rTTA TTDTT
T A ILE. 65
nus videtur inuiſſe, ideo eoncedebat nobis qod pulſu carerent.
& utrumqve vas diſtinctum appareat. Pro nervis argumenta
urſit, qvia & meſenterium & inteſtina tenuia ſenſum habeant,
& nervi qvoqve medullam molliusculam recondant, qvod
in cerebro videre eſt & ſpinali medulla. Viſum tamen nobis
fuit, nervos liqvidum humorem hujus commatis non continere,
nec diſparere emortuo corpore. At ille fidem nobis denegatu-
rum affrmabat, donec origo & inſertio in hepar, truncusqve
monſtretur, id qvod dificile factu eſt, qvum extincto animali e-
vaneſcant cito propter morientis dolores. Facilius forſan poſt-
hac inſertio patebit, qvando ſine mora ulla ad glandulam me-
ſenterii magnam cultros promovebimus, in qva harum vena-
rum fit concurſus. Hanc enim per pancreas intellexit Aſellius,
qvod male alii de ſubſtrata ventriculo glandula acceperunt. Et
certe qvum illam in tranſitu ſecaremus, non abſimilem chylo
liqvorem deprehendimus. Mirum autem mihi viſum eſt, qvod
nuper Amſtelodami ex Tulpio Anatomico inſigni audivi, in ſe-
ctione cadaveris ſtrangulati publice hyeme præterita facta, qvinto
poſt die venas lacteas apparuiſſe: cujus eqvidem cauſam gno-
o, niſi in obſtructione harum venarum in hepar deſinentium
latcat, & cruoris egreſſu. Cupio hac de re a Te erudiri. In al-
tero cane ob defectum alimenti inconſpicuæ erant, niſi fibrillas
albicantes admittamus, qvas ſemper pingvedo comitatur. Tres
ille renes habuit, duos in dextro latere, invicem ſibi impoſitos.
Alterius renis parenchyma abſumtum, cujus locum occupabant
vermes duo digitum craſſi rubicundi, in gyrum intorti, ſive ex
corrupto parenchymate nati, ſive ex impura aqa, qvam ſæ
pe canes bibunt. In ſectione Apoplectici cujusdam nupera, ob-
ſervata fuit in ſiniſtro cordis ventriculo pingvedo in arteriam
venoſam adſcendens, ubi cum ejus orificium clauſiſſet, in duo
cornua dividebatur ad ſimilitudinem literæ Pythagorcæ. Si, ut
volunt, a cauſa frigida concreſcat pingvedo, mirum certe in
calidiſſima regione adeo luxuriare. Inter magnos Viros Sal-
maſium & Vorſtium lis orta eſt literaria. ſcriptis ultro citroqve
dirimenda. Dulcis ea eſt, qvia de Saccharo, an nempe no-
ſtrum idlem ſit qvod antiqvorum, de qva controverſia actum ab
illo in cercitationihus Plinianis, ubi ſaccharum priſcis celebra-
tum ex arundine credit fniſſe, arboreæ magnitudinis & Mmb
ndi vocari iſrre qvoqve viribus, qvia antiqvorum
.
ſaccha-
OLA VORMI
65
ſaccharum fuit ouo x Dioſcoride, h. . ventris moran-
tis incitamentum, qvod oculorum obſcuritatem abſterſerit,
qvod renes & veſicam juverit exulceratam. Saceharum præte-
rea illorum ſiticuloſum non fuiſſe, teſte Galeno, ſed ſitim ſe-
daſſe, adeoqve pro potu inſerviiſſe. Mannam vero noſtram
potius pro ſaccharo veterum accipit, qvia conveniunt pleræqve
notæ. Cl. Vorſtii reſponſiones non vidi, dubio procul erudi-
tas, qvia Vir eſt ſolide doctus. In his ego minus adhuc ver-
ſatus, putarem cannas magnitudine variare pro terræ cliqve
varietate. Satis longas olim apud Parentem meum videre me
memini. Si parvis magna componere licet, Malva noſtra hu-
milis eſt, Indica vero, qvam in hortis vidi, major & arboreæ
proceritatis. Neſcio tamen an eapropter qvoqve viribus differant.
Noſtrum qvoqve faccharum ad ſollicitandam alvum enematis
miſcetur. Ophthalmicis aqvis ſaccharum noſtrum feliciter indi
ex Medicis audivi, & pro ſiti vinum ſaccharo edulcoratum
ſtrenui potatores hauriunt. Sed qvid ego ſus Minervam. Nol-
lem dubiam mentem meam Salmaſius ſubolfaceret, alioqvin
amicitia illius, qvam magni facio, facillime exciderem. Egre
enim fert aliter ſentientes. Arbiter ſummus Te cum liberis
lectiſſimis, & lectiſſima Virgine ſponſa perpetuo florere jubeat
& dulce conjugium poſt to luctus Tibi largiatur. Vale. Le-
dæ 26. Apr. I63.
T
.
A vITT
v
v
2VVO T
. Olao Vormio.
Hafntiam.
N ſpem erigor repetitas jam aliqvoties literas Tibi non in-
gratas fore, qvanqvam an rectæ ſint curatæ, qvas priribus
menſibus miſi, dubitari cogar. Torporem ferentium damno,
inprimis qvi ſemina Tibi deſtinata diutius juſto occultarunt,
ut veris commoditas jam ſit transmiſſa. Interea licet fortuna
& aliorum negligentia conſpirent, de meo tamen officio nihil
remittam. Dum lineas has ad Te meditor, commodum
qvaſ
EaADEUMEPISTOL. 65q
qvaſi dato ſigno ex Phœbi cubili ſeu occidentali India merci-
hus pretioſis onuſta navis appulit. Miſerat cum illa ad horti
Academici ornamentum Vir FxcellensD. Piſo Archiater Mau-
ritii Auriaci, Indiæ Occidentalis Gubernatoris, rararum ali-
qvot plantarum ſemina, ſiliqvas bene magnas arboris Caſſiæ,
exuvias ſerpentis, & fruſtulum arundinis ſaccharini. Planta-
rum ſemina nonnulla a Lælio miſſa credo. Siliqvam Caſſiæ
arboris unam ego transmitto, qvam ægre hortulano extorſi.
antum ex literis Cl. Vorſtij intellexi, experimento comper-
tum fuit, nullam purgandi vim huic Caſſiæ ineſſe, ſecus ac
vulgo creditum, qvod ſolet hujus Caſſiæ doſin imminuere
propter putaticiam facultatem excellentiorem qvam ſit orientalis.
Hiſce arboribus conſitas eſſe intgras apud Braſilianos ſylvas
ibidem narratur, & ſiliqvas earundem a vento inter ſe colliſas
tantum ſtrepitum edere, ut præternavigantes terreantur. van-
tum oculis obſervare poſſum, occidentalis hc ab orientali dif-
fert, hæc rotunda, illa plana magis eſt. Alia jam nunc non
occurrunt qvæ tu curioſitati immenſæ ſatisfaciant: nam ovum
Struthiocameli, qvod penes me eſt, in Tua Technicotheca in-
ſtrunct ſſima ſuſpenſum memini, & ſeminum rariorum curam, in
qa cupidum animum exerces, Ver poſcit. lnterea feliciter vale,
& ſi me porro inter tuos numeraveris, ſublimi feriam ſidera
verticc. Raptim LeidæI. un. IT63.
III
II.
O LAUS VORICO
TI
omæ artholino.
Lidam.
NImis, mi Bartholine, in tuum amorem & promtitudinem pes-
Co. Aliqvot a te jam literas teneo, qvibus hactenus non
reſpondi. Cauſa vero hujus dilationis frater fuit Caſparus Bar-
lolinus, qvi indies ad vos abitum meditabatur, ſine meis vero
ad Te venire piaculum duxi, ſed neſcio qvæ mala fortuna &
hoc verterit. Dum enim itineri accinctus me de literis com-
pellat, avocor ſubito extra urbem ad Nobilem fæminam, He-
miplexia laborantem. In cujus cura dum occupor, ipſe diſ
Tt 3
cdit,
r T
66o
OLA
TI
VNM
Domum reverſus iterum a Te &
cedit, ego ſpe mea cado.
Lœlio literus invenio, qvibus jam per ordinarium Tabllionem
reſpondeo, ne me Tui plane oblitum exiſtimes. Cæterum pla-
ne Tibi perſvaſum habeas velim, im maximis meis occupatio-
nibus, literis uis jucundius nihil mihi contingere poſſe, tum
qvod animum curis defeſſum magnopere recreent, tm qvod
egregiis obſervationibus utplurimum ſcateant. Cum igitur in-
terpellari jucundius nunqvam poſſim, officioſo excuſationis mu-
nere ſuperſedere poſſes. Miror de Venis Lacteis multos tam
literatos tam celebres ſenſibus & oculis propriis adeo diffidere.
Res tam clara, tam ſplendida, tam neceſſaria ad varias difficul-
tates Anatomicas enucleandas, qvem non alliceret? Suſfici-
enter a vobis frigidis illorum effugiis reſponſum. Oid? cti-
amſi venanum lactearum nunqvam demonſtrari poſſet origo &
inſertio, an propterea oculis omnium obvia negare poſſunt
De uſu forſan illis aſſignato dubitaverit qvispiam, donec ortus
& progreſſus demonſtretur, ſed de re ipſa nullus niſi cæcus.
Animo diſcendi cupido abunde ſatisfecit ſellius cap. IO. usqve-
dum dies meliora & certiora doceat. Præſtaret inventis adde-
re, & jactis bene ab Aſellio fundamentis jugi inqviſitione accu-
ratiora ſuperſtruere. Tulpii obſervatio digna notatu: rationem e-
jus rei a Te adductam non ſatis aſſeqvor. Obſtructio enim ha-
rum venarum in hepate deſinentium, impedire qvidem potuit
ngreſſum lactei ſucci ex hylo elaborati in Hepar: Sed egreſ-
ſus ſangvinis in chylum qvorſum? vid ſi ſufocati violenter,
cum diu doloribus non torqveantur, Hepatis tractum habe-
ant nullum, unde in vaſis lacteus ſuccus remanet inexhauſtus.
De pingvedine in ſiniſtro ventriculo cordis Apoplectici obſerva-
ta qvid dicam? Non multum abludit ab eo, qvod Anno IO.
Baſiliæ in diſſectione Plthiſici cujusdam obſervavi. Præter alia
ex utroqve cordis ventriculo, carunculæ. qvædam interius albi-
cantes, exterius colore rutilo emergebant, ſigura pyramidali,
peculiaribus ſibris in ipis ventriculis radicatæ, per vaſa ordis
ramulos ſuos diſpergentes. digiti minoris craſſitie, longitudine
ſesqvipalmæ. vid ſi illud a Tulpio obſervatum, non vera
pingvedo, ſed ejusmodi corpus albicans extiterit. In Phthiſi
cis & Hydropicis haud raro cjusmodi reperinntur. In eodem
ſubjecto ad dextrum Renem duæ ferebantur venæ emulgentes,
altera pollicis craſſitie, minor altera. Controverſia inter Sal
maſiun
ETADEMEPISTOL. 66r
maſium & Vorſtium de ſaccharo procul dubio cedet in Rei litera-
riæ magnum emolumentum: ita enim veritas elicitur, & aliis
de iis meditandi occaſio ſuppeditatur uherior. Pro transmiſſ
Caſſia Americana gratias ago ingentes, inter fructus rariores lo-
cum in Muſeo meo obtinebit haud poſtremum, tui nominis ti-
tulo ſuperbum. nam ſiliqvam antea dono D. Sperlingii obti-
nui, verum nec tam grandem nec tam pulchram. Ejus men-
tionem tacit Nierenlergius lib. 1M. Hiſt. Natur. c. . Niſi in
arboribs proveniret, dubitarem an eſſet phaſeolus Braſilianus,
qvem deſcribit Cluſius lib. 2. Exot. cap. I2. & ex eo de Laet
lib.I. Ind. cap. (O. præſertim cum ea deſtituatur facultate
purgatrice, qva prædita eſt Caſſia. Sed diſſectio docebit an ad
Caſſiam reſerenda. Adjunctas haud gravatim ad Dn. Llium
procurabs data oportunitate Hlarium & Michaelium amice
ſaluto. Vale & ut facis amare perge. Hafniæ 28. Junii.
I63
T I
AV
A T
M S D D VI
. Olao ormio.
Excellentiſſime Vir, Fautor & Promotor
honorande.
Hafniam.
Ihi inprimis gratulor deconſcto tuo in me afectu, qven
per optatiſſimas literas mihi voluiſti perennem, & de qvo
frater meus mihi ſpem fecit minime dubiam. Ego vero
mei duco oſficii premere, qvod cœpi, & de diligentia in ſcri-
bendo nihil remittere, certus tuis occupationibus nullam moram
allatum iri. Inprimis vero id Excell. Tu in præſens duxi ſigni-
fic andum, magno literarum & Antiqvitatis noſlræ damno hu-
manis ereptum D. Elichmannum, magnum tui & Patriæ æſtima-
torem. Ovi, nuperrime ipſi cum adeſſem, more ſuo totum ſe
n humanitatem componens varios ultro citroqve de Patria eus-
qve Antiqvitatibus ſermones habuit, magno meo commodo,
Subinde ubi tu injecta mentio, fauſta omnia E. T. appreca-
Tt
turi
OLAI VORMII
66
turus, ut fit, ſchyhos non ſemel ſiccandos mihi propinavit, &
qvovis modo animum ſuum depromſit. Sed præter omnium
ſpem, cum tertiana affligeretur, I. Auuſti circa veſpe-
ram, ſubito concurrentibus aliis ſymptomatis, exſtinctus eſt.
inteſtatus. Ovod factum nollem. Speraveram enim fore, ut
S teſtaretur, nois lucubrationes ſuas Patriis antiqvitatibus in-
ſumptas legaret. Sed ſpem intervertit urgens fatum. Ubi pri-
mum dabitur occaſio viduam conveniendi, cum ea hac de re
agam, & MSS. libros ISlandicos, numero non paucos, certo,
ſi fieri poſſit, paciſcat precio. Nec enim ex re eſſet Patriæ,
alienis oris iſtos diſtrahi, qvi ad illuſtrandas noſtras antiqvita-
tes magnum: momentum afferrent. Præter hæc Patriæ ingen-
tem illum MSSorum Arabicorum & Perſicorum theſaurum,
qvibus ſuperbit Biboliotheca Eliclmanniaua, optarem. Fando
accepi viduam Magnati cuidam certo pretio oblaturam MSS.
omnes, qvos ingentibus ſumptibus ex Arabia & Perſia ſibi defun-
ctus paravit. Exiſtimo vero hic non defuturam Regiæ Maje-
ſtatis liberalitatem, alias in literas pronam. Ego affectum me-
um in defunctum exiguo monumento teſtatum feci, qvi apud
omnes triſte ſui deſiderium reliqvit
Ante ferias dierum canicularium pro Laurea Doctorali
diſputavit Henricus Citadinus, olim Cl. M Olai Tomii dome-
ſticus, cui, meo judicio, ad ingenii felicitatem nihil deeſt,
præter modeſtum de Clariſſimis judicium. In ipſo diſputatio-
nis actu parum viriliter ſe geſſit. Cum cnim Chirurgus qvi-
dam ſat peritus contrafiſſuram prolato cranio dari ad oculum
oſtendiſſet, & alia inſuper aleni loca inculcaſſet, præter, Non,
non, nihil qvidem reſpondit, omniumqve experientiarum ſi-
dem rejecit, niſi qvæ vel ipſe obſervaſſet, vel cujus cauſam
ſciret, toto auditorio in riſum & plauſum ſoluto t tace-
am, qvæ de mera putredine peſtis cauſa theſibus inſeruit, con-
tra recentiores qvidem plerosqve, ſua tamen probabilitatc non
deſtituta. Theſes ipſas ipſius Authoris rogatu Tuæ xcell.
mitto, omnem a DFO felicitatem Tibi Conjugiqve & libe-
ris lectiſſimis a DEO prccatus. Vale Vir æternum amande,
meqve ſub tutela tua porro fove. Raptim Leydis Batavicis
3I Auguſti An. I63.
Venit
ETADEUMEPISTOL. 663
Venit jam ex Scania Practicus qvidam Nobilitatis Sca-
nicæ, qvi Lauream Doctoralem ambit; privatim vero & diſpu-
tabit & promovebit. id patria de talibus male ſit mcrita,
augarari neq veo.
V
A V
OLAUS
DRT
VIO
næ
Bartholino.
Leidam.
Vas per Petrum Vilhadium miſiſli, probe nccepi 1. Octo-
ris, una cum diſpuratione Hupauſi apud Vos privatim ha-
bita, pro qva gratias ago magnas. Elichmannum diem ſunm
obiiſſe, doleo; mihi enim erat amicus, & a eo, priſcam no-
ſtram lingvam concernentia, rara qvædam exſpectavi. Sed ita
erat in fatis, tandem hinc migrandum. vod etiam exemplo
ſuo nuper apud nos docuit Magnificus noſter Cancellarius Chri-
ſtianus Fiſius, qvi non ſine inſigni Academiæ & multorum li-
teratorum detrimento, eodem die, qo tuas accepi, fe-
bri maligna extinctus eſt. Vilhadio, qvo poſſum modo,
opera & faore adero, cum juvenis modeſtia & probitas
id mereri videatur. Cæterum qvas te per Eleirium miſiſſe
ſcribis nondum vidi; huc qvidem appulit ex ejus familia qvi-
dam qvem de literis a te ubi convenirem, reſpondit, ſe qvi-
dem faſciculum ad me accepiſſe, ſed in ciſtula reliqviſſe, qvam
prima commoditate exſpectat; ubi accepero, prima data occa-
ſionc reſpondebo. Nuper Patavio ad me ſcripſit Henricus Fi-
renius, totius itineris Italici rationes exponens, ſed de Academiæ
ſtatu nihil, qvia eum nondum exploratum habuit. Dolet, ſe
tantum temporis Lutetiæ Pariſiorum triviſſe, & ad Monſpeli-
enſes, qvos in tranſitu viſitavit, non iviſſe: ejus enim Acade-
miæ commoditatem, tam ob exercitiorum freqventiam, qvam
ob aeris ſalubritatem & exſpenſarum moderationem, commen-
dare ſatis non potuit: qvod ſigniſicare lubuit, ut, ſi aliqvan-
do in Gallias tranſitum meditareris, qvid tibi agendum, diligen-
tius expenderes. Vale, &, ut ſoles, me ama. Salutat Te
nxor, noſtriqve omnes. Hafniæ, I. Octobr. 163O.
,
TT
Vo
66a
T
A MII
V r
T
VI.
TAT
rATIT
T O
V NIIVO
Bartholino.
homæ
Leidam.
PAndem tuas 31. Auguſti datas. & per Elceirium trans
miſſas, II.hujus accepi. De Eliclanni, amiciſſimi mi-
hi Viri, obitu retulerunt; graviter certe me affecit inopina-
tus iſte caſus; exſpectaveram enim ab eo qvam plurima, ad
priſcæ noſtræ lingvæ inſtaurationem ſpectantia, de qvibus co-
ram mecum egit. MS,. ejus qvod attinet Iclandica, antcqvam
de iis redimendis tranſigatur, Catalogum eorum huc trans-
mittere e re eſſet, ut conſtaret, an qvippiam teneret, qvod
aut nobis non viſum antea, aut momenti alicujus eſſet. Ame
qvamplurima habuit, qvorum lcsg O adhuc teneo. I-
dem ſentio de Arabicis & Perſicis; ex qvo enim nobis ereptus
eſt Magnus Academiæ & Literatorum Patonus, Dominus Can-
cellarius, rari erunt in Aula, qvi Regem ad hæc redim. nda
permovebunt. Pro transmiſſis Epigrammatis, ut & diſputatio-
ne Citadini gratias ago. Dum apud nos vixit, ingenio mihi
viſus eſt plane Gallico, hoc eſt, levi, deſultorio & procaci.
Ad Vos confugiunt, co qvod Clariſſimus Dominus Decanus
Facultatis noſtræ, Avus tuus, in hac decrepita ætate pro no
vendi labores ſubterfugiat, & ipſi ſumptibus deterreantur.
Mitto anniverſariæ diſputationis exemplum; boni conſulas, ro-
go. Reſtat jam unica de medendi methodo, qvam ubi abſolve-
ro, ſiqvis apud Vos eſſet Typographorum, qvi, in forma octa-
va aut duodecima, eas, ſimul in Iedici Enchiridii normam
redactas, prælo ſuo recudere vellet, poſt adhibitam limam,
fatile conſentirem. Tu animos eorum tenta, & reſcribe.
Ovod ſi le Maire, pro tradita Litcratura, qvidpiam ſuis ty
pis expreſſum remittere vellet, mihi gratum foret; qvid &
qvantum, ipſius arbitrio relinqvo. Val. Hafniæ, 6. No-
vembris, I3.
1
V-
T ACM . 665
VT
t IT
TII
V.
v
A
A
V O
H
. lao orio.
Hafiniam.
Ro tranmiſſa, nuperrima occaſione, Diſputatione anniuer-
ſaria gratias, as tua merentur, ago maxmas. Operis
permotus, uni atqve alteri noſtrorum
dignitate & tuo juſſu
Typographorum cum
debita auctoris & operis commendatione
obtuli, &, ſi vellent, facile impetraturos ab auctore novam e-
jus operis editionem minori forma, ſpem feci non dubiam.
Conditionem non repugnanter amplectuntur, nec hanc opellam
refugit noſter le Maire, ſi prius opus conſummatum videret,
& paulum a cudendis libris Cl Salmaſii prælum ejus vacare
poſſet. Catalogum Bibliopolii ſui commoda data occaſione
T. E. per me mittet, ut pro tradita ipſi Leratura Rinica,
qvos velis, excerpas. Auctio Bibliothecæ lichmannianæ circa
feſtum Pentecoſtes habebitur. Iſlandica MS. non halet,
præter Pootam qvendam antiqvum, & Myrlologia ſcu de Dö
veterum Donorum, qvam memini me apud pſum adhuc ſuper
ſtitem, in l atinum idioma ſemi- verſam vidiſſe Fjus vers
gC nulli patent, ab amicis diligenter cuſtodiita. Ca-
talogum ejus Bibliothecæ typis exſcriptum mitterem, niſ conm
moda occaſo prohibeat, hoc præſertim tempore, qvo nulæ
naves, Ordinihus prohibentibus, ad vos transcurrunt. Sunt
hic ex ibliopolis aliqvi boni Viri qvi Anaiominm Parentis mei
clegantibus typis recudere ſollicitant; nec enim alius liber ma-
gis in his locis diſtrahitur. Figuras ære inciſas modo conſectas
habent ſat accuratas, ut mihi indicat Cl. Valæus. Ame vero
petierunt, Valæo interprete, ut hinc inde paucis adderem no-
vas obſervationes & opiniones, qvas ætas hæc poſt Patrem tu-
lit, præſerum Aſillii S Haruæi, qvorum ſiguras qvoqve expreſ-
ſerunt. Vi poſſum horum petitionem & illius authoritatem
ſubterfugere, præſertim cum eam alias opellam ab alio eſſlagi-
tarent, qvod periculo ſieret Parentis mei. Contuli recentio-
rum bſervationes, Riolani, Spigelii, Aſellii, Hlarei, Cacnti,
Hoſanni & aliorum, qos vel ipſe habeo, vel mihi a D.
Valæo,
OLAI VORMII
666
Valæo, copia eſt facta. Novas vero obſervationes paucis tan-
go easqve non omnes, ſed alicujus momenti, & ſi ſubinde a
Patre meo divortium faciunt, ut fecit in Collegio ſuo Anuatomi-
coP. Laurenhergius more ſuo Patri infenſus, breviſſima reſpon-
ſine Parentem vindico. Operis vero cenſorem, anteqvam eda-
tur, ſe D. Valæus obtulit, feſtinant enim & urgent editionem
Typothetæ. Nihil tamen ſine authoritate tua agere certum eſt,
Vir Excellentiſſime, cujus ſuper hac re judicium & qvid velit
vel addi vel omitti, obſeqventi animo exſpecto. In ſubje-
ctis hac hyeme diſſectis nihil rarum obſervavimus, niſi qvod ſub-
ecti fœminei teſtes plane fuerint maculoſi, nigris maculis fub-
inde exſtantibus, & ileo inteſtino adnata ſit C
qvædam penis virilis magnitudine & figura. An hæc in prima
conformatione, an poſtea in lucem editæ acciderint, ignorare
ſe faſſus eſt Falcoburgius. Duo præterea hoc menſe monſtra
tulit urbs noſtra, fœtum bicipitem mulier, & vitulum bi ipi-
tem vacca; ille amplius menſe uno ſupervixit. Vale Fantor
& Pater venerande, cum conjuge & liberis lectiſſimis, meqve
clientem ſolito amore dignare. Cl. D. Morh officiolam ſalutem
T. Cl. per me tranſcribit, qvi nobis præſens eſt, & nullo non
officiorum genere mactat. De Patria inviſenda vel relinqvenda
:,
TVITT
L VI.
ATT TDATITT
OLH IIO
homæ Bartholino.
Leidam.
DRo præſtita opera in commendandis noftris Inſtitur ionilus
Typographis veſtris, eſt, qvod gratias agam. Si Deus vi-
tam & yaletudinem conceſſerit firmam, ſummam iis imponam
manum hoc anno, unica namqve reſlat diſputatio qvod ubi
factum, ſi adhuc ibidem perſtiteris, ad te ntegrum tractatum
transmittam. Catalogum Le Maire ubi videro, qvoscdam an-
recudere
T A M 2.
5
DT
66
recudere tentent veſtrates; gratius, qvod iis revidendis & locu-
pletandis operam tuam impendas; nec enim vellem, a peregrino
qvodam hanc Tibi præreptam laudem. Ita Columhi Anato-
miam obſervationibus locupletavit Poſthius, Parentis junior
Bauhinu. Macte egregio hoc auſu, qvi tuam induſtriam om-
nibus in patria commendam reddit. Forſan ex uſu eſſet, ut tua ad-
ditamerta charactere alio a extu excuderentur. Harvæi obſerva-
tiones, qvamvis arrideant qvibusdam, easqve approbare videam
Dominum des Cartes, ab aliis tamen exploduntur, & juſto
tractatu eas refutavit in Anglia Primiroſius, qvem an videris
neſcio; ego ex Anglia adferri curavi. vod eo nomine non
moneo, qvod excluſas ejus obſervationes velim, ſed ut etiam
moneatur, qvid Primiroſius in eis deſideret. Memini mt apud
Parentem tuum piæ memoriæ vidiſſe eleganrr depictas rararum
ſuarum obſervationum figuras, qas æri inſculpendas magno-
pere deſiderabat: has ſi habere & jungere poſſes, ad operis e-
legantiam multum faceret, tum qvod capſulas atrabiliarias
aliaqve, a Parente tuo inventa, eleganter expreſſerint. Si ipſe
non habeas, aut inter Parentis ahuc latitant ſcedas, aut ad
Hallervordium transmiſit. Effigiem ejus, ſat ſcio, addes. Cum
hic publice in ſceleto noſtro tractatum parentis tui cxplicarem,
in cranio noſtri ſceleti in ipſa ſutura lambdoidea ſex inveni
oſſicula, tia qvidem in dextra ejus linea, tria in ſiniſtra, in
utroqve cranii tabulato tam exteriori qvam interiori conſpicua,
ampliora & magis conſpicua in interiori qvam exteriori lamina;
qvæ ab aliis non memini obſe rvata aut deſcripta. In ſuperficie
convexa cranii minora apparent, & ſuturæ dentibus majoribus
dilatatis ita implicantur, ut non niſi diligenter inipicientibus
appareant. Horum infimum in hoc cranio ad proceſſum mamil-
larum ſitum eſt; medium paulo ſupra, vix dimidii digiti in-
tervallo; tertium lonius aliqvanto a ſecundo diſtat. Higuræ
ſunt variæ, triqvetra, ovalis, incertæ. In ſiniſtro lambdoideæ
ductu majora, qvam in dextro; Maximum pollicis ungvem
non ſuperat. Inveni primum anno I. Parete tuo adhuc in
vivis, eiqve oſtendi, qvi nirabatur non animadverſa a ſe aut
aliis, cumqve dubitaremus, an peculiare eſſet huic cranio,
alia luſtravimus & invenimus, ſed magnitudine, numero &
figura differentia. Meminit Andernacus lib. de Vet, & Nov
Med.
OLAI ORMII
66
Med. pag. 2OO. cujusdam oſſis triangularis in vertice, ad for-
mam lapidis, piſcis ciprini; ſed hæc oſſa non in vertice ſed oc-
cipite ſita ſunt, & tam ſitu qvam numero differunt, nec foras
proſiliunt ſalpello tacta, qvod de ſuo aſſerit. Hæc non potui
non referre, ut aliqvid etiam in commune conferrem. Mohium
meo nomine viciſſim ſaluta. Nova hæc addo, ad extraordinari-
am proſeſſionem Anatomicam huc Roſtochio vocatum D. Si-
nonem Pauli, qvi nondum huc appulit, licet ante brumam
pro Cathedra diſputaverit. Filiam meam Soſtratam Collegæ no-
ſtro, M. Erico Tormio, addixi; ſponſalia celcbrabuntur 2I.
April. Faxit DEus, ut in ſui Nominis gloriam omnia dirigan-
tur. Vale, 18. April. 16qO.
T
IA-
To
TTT
A
V l O 2 L
. Olao ormio.
Hafnian.
mper tuorum meritorum ſum memor, qvæ & puhlicum
n ſcriptis & ego in literis experior. Ab illo famæ immor-
talitatem, a me gratum animum expectabis. De utroqve ſol-
licitus, perſuaſi fere noſtro Marco, ſed non Tullio, ut Inſtitu-
tiones tuas Medicas, qvas olim ego cum aliis ex ore tuo hauſi,
& in publicis ventilationibus in patria Academia tuitus ſum, ut
ad plures elegantis compendii ſructus derivetur, minori forma
excuderet, modo laborum pretium indicaveris. Cl, Valæi no-
ſlri conſilio Inſtitutionibus natomicis Parentis manum admovi
& eas variis inventis locupletatas Hacio commiſi. Sangvi-
nis motum circularem tandem admiſit Cl Valæus, crebris factis
in animalibus exprimentis, ad qvæ nos non raro invitavitSt
admiſit, jamqve in eo eſt, meo rogatu, ut chartæ haud perituræ
committat, qvidqvid Horvci invento illuſtrando & conſirmando
conferre poteſt, qvod onus in me derivare voluit, ſed tandem
vix impetravi, ut piſtolis rem totam complecteretur, meo operi
annectendis. Elicnanni Librorum indicem mitto. Obiit ille
1I. Auguſti anni ſuperioris inteſtatus, qvod factum nollem,
qvia, pro noſtra familiaritate, promiſerat mihi nonullas lucu-
brati-
DIO
r
A LM LA. 66q
brationes in patriæ noſtræ laudem inſumptas. Sed ſpem inter-
vertit urens fatum. Carmine tamen Manes Viri optimi pro-
ſeqvutus ſum. Ne ſubciſivæ horæ mihi inanes elaberentur,
ygmorunm hiſtoriam a Parente concinnatam pervolvi, variis-
qve additamentis auxi, qvæ forſan noſtcis prælis ſubjiciam.
Scrupulum tamen movet Ath. ircherus in Prodromo Coptice
cap. . non niſi a Te ſolvendum. Veros homines fuiſſe negat, ſed
Dæmunculos montanos, qvi circametallifodinas oberrare ſolent,
de qvibus Agricola de Anim. ſubterr. & multa de his ſepten-
trionales narrare ſolent, audiviqve a Norego amico, cubita-
les hos homunculos circa metallifodinas in Norvvegia oberrare,
nec cuiqvam damnum inferre, niſi læſos. Tales qvoqve aliis
in locis conſpiciendos ſe præbent, ſi fides narrationbus. A
Belgis vocantur abauter, Mance, a noſtratibus ſciſe qoò
)renq qvi ſubinde de nocte operas eercent: ut exemplo re-
centi Piſtoris cujusdam Leidenſis notum eſt, qvi non reverſus
cſt, poſtqvam nova tunica donatus fuit a Piſtore. In patria
qvoqve memini aniculas multa de illis fabulari, pultesqve illo-
rum in gratiam coqvere. Aa hi ex Dæmonum ſunt genere,
de qvibus Platonici multa. Solent vero illi infimos Dæmones
malos aliqvando nominare, qvia ad infimum generationis &c
ſenſibilc bonum ſuo qvodam, ut ajunt, officio nos alliciant,
divertere autem a ſummo bono ad minimum, comparatione
ſummi, malum jure cenſetur. Ajunt etiam ſupremos Dæmo-
nes ad contemplationis, medios ad actionis, infimos ad con-
aupiſcentiæ bonum ducere: qvodqve his omnibus & uti poſſu-
mus, & abuti, & utentibus qvidem bona contingant, abuten-
tibus vero mala. Multa in hanc rem Ficinus ad Platonem.
vis verum dicat neſcio, & Pygmos æqve dubii Dæmunculi
videntur probare, cæcusqve cæcum ducere. Sed in ſcribendo
jam parcior ſum, qvia valctudo impedit, qvam forſan Ther-
mis Spadanis ſublevabo: ſi ſuaſcris. Tuum enim Conſilium
ſeqvar. Vale Affinis magne, me tuum fove. Officioſe Te
ſalutat Cl. Golius, qvi ad Arabum fontes nos fideliter manu
ducit. Lcida IO. Apr. 6O.
T
OLAIVORMII
6o
T
Va
ATT
r ITT
O L H
VV VDLIVO
Bartholino.
homæ
Leidam.
Redo Te jam meas accepiſſe, qvibus iis reſpondi, qvas per
Tabellionem publicum miſiſti. Inſtitutionum mearum editio-
nem, in annum ſeqventem differre cogor, qvod tantum mihi
jam non ſit otii, ut ſupremam iis manum imponere valeam.
Si Jacoho Marci tum viſum fuerit, minori forma eas recudere,
pſi mittam, nec qvicqvam pro labore expeto, niſi ut aliqvot
transmittat exempla, amicis communicanda. amvis e re
futurum ſciam, ut Te præſente & dirigente hæc curentur,
curæ tamen, qvibus jam circa nuptias filiæ meæ Soſtratæ diſtineor
vix permittent, ut ante tuum abitum ad vos eas dirigere vale-
am. Gaudeo Parentis Tui Inſtitutiones Anatomicas prælo vici-
nas eſſe, ſpero me eas viſurum, ubi in lucem prodierint.
væ de Circulatione Sanginis commentatus eſt Clariſſ. Valus,
videre geſtio, rem gratam feceris ſi transmiſeris. Ego actenus
adduci non potui, ut fidem Harvæi inventis adhiberem. æ
mihi moverint dubia, longe ante qvam qvicqvam Primiroſii
viderim (Pariſanum enim nondum habere licuit) ex V. noſtra
Eercitatione Medica videbis, qvam eo nomine, cum aliis mitto. 1
Pro catalogo Auctionis Bibliothecæ Eliehmannianæ gratias ago.
Ex iis qvæ ex officina prodiere la Maire, qvædam ſelegi, qvo-
rum qvid & qvantum ipſi viſum, pro meis transmittere poterit.
Tuo arbitrio omnia committo. Perplacet conſilium de Pgim-
orm hiſtoria a Parente elaborata, tua cnra prælo apud vos
committenda. id ſi Caſſanio de Gigantibus adderetur, ut
contraria hæc juxta ſe poſita eſſent illuſtriora. Non eſt qvod Te ſu-
ſpenſum teneat lircheri nuda opinio, nullis rationum momentis
ſtabilita. Nam & obſervationibus fide dignis & ſanæ rationi ad-
verſatur. Pgmæos eſſe & fuiſſe gentem peculiarem & longe aliam
qvam ſpectra illa, qvæ in Metallorum fodinis oberrant, præter ea
qvæ Parens tuus p.m. adduxit, qam plurima ſunt qæ evin-
aant. Pauca addam. Joannes Alare Ialdonatus annoM,. L. L.
ultra montanas Andes hane gentem reperit, ſtatura cubitum
nO
ACM EPISTOL. 6I
MIA
non excedentem. Pila plumbea emiſſa a milite fugacem fœminam
occidit. Captum marem intra ſex dies triſtitia viduitatis & ſervi.
tutis confecit. Fœmina moribunda, cum accederet percuſſor, ma-
aum opponebat oculis, ne videret, ad temperamentum impoten-
tis odii. Argenſola genus qvoddam hominum perpuſillum non
ultra qvatuor dodrantes reperiri aſſerit in orientis qvadam In-
ſula, qvæ tota aurifodina eſt. Non diſſentit Antonius Pigaſetta,
qvi hanc inſulam unam ex Moluccis ſtatuit, & ipſe Inſulam Aru-
chetto reperit. Hos Pignæos veros eſſe qvis dubitabit? Homi-
nes vero anima & corpore præditos relata docent: at ſpectra
metallica potius ad Dæmones retuleris. antum igitur homo
a Dæmone, tantum gmæi a ſpectris iſtis differunt. Hæc
ſpiritus ſunt, qvandoqve phantaſticis corporihus apparentes ut
hominibus imponant, pro lubitu ſe viſendos præbent ac mox
diſparent. At veri Pygmæi vero corpore ſunt præditi, qvod
nunqvam deponunt, ſed animæ ad mortem usqve ſociatum
tenent, unde ſemper conſpicui. Tangi, occidi poſſunt aliis-
qve modis, ut reliqvi homines, tractari. Metallurgiiſti ſpiri-
tus, nec carnem nec oſſa habent; Pygmæi nullo horum deſti-
tuuntur. Teſtis Sceleton qvod Parens apnd Flectorem Saxo-
niæ vidit, teſtis Maldonatus, aliiqve qvi eos viderunt & tracta-
runt. vid multis? ipſe Agricola non homines ſed Dæmo-
nes hæc ſpectra vocat, etiam Cobalos & Gutelos, qvos reliqvis
benigniores ſtatuunt. De Screlingis qvod citat ex Olao Magno,
in mea editione Romana invenire non potui. Interim falſum
qvod Screlingers, cubitales denotare ait. Sunt enim Screlineri
populi qvidam Occidentalis Gronlandiæ, ſtatura non minores
rcliqvis Gronlandis. Cum iis orientales ſæpicule bella geſſiſſe
ex noſtris Antiqvitatibus MSS, colligo. Neminem igitur ir-
chero ſidem adhibiturum confido, niſi & ſanæ rationi, & tot
fide dignorum obſervationibus reclamare velit. Infirmior tna
valetudo valde me tenet ſollicitum. Cave ne i mportunis viili-
is & lucubrationibus ita corpuſculi enerves habitum, ut &c te
ipſum ſanitate & patriam tuam præcla ris iogenii tui dotibus
defraudes. Fxemplo Tili ſit Parens p. m. qvi in adoleſcentia
adeo ſe ſtndiorum laboribus dcfatigavit, ut cum maxime pro-
de ſſe patriæ debuiſſet, morborum irruentium ita obruebatur cu-
mulo, ut minimam partem eorum, qvæ in votis erant, epedi-
ra potuerit. Felix qvem faciunt aliena pericula cantum. Mo-
derata
u
OLAIVORMII
derata durant. Interpone tuis interdum gaudia curis. Pertur-
bato adeo Germaniæ ſtatu, vix tutus ſatis, ut opinor, Ther-
mas adeundi tibi dabitur tranſitus. Adiæta & Pharmacia alia
Tibi petenda ſanitatis præſidia. DEUS Te nobis ſervet incolu-
mem. Clariſſimum Golium, qvi tanto me dignatur honore,
ut Te interprete, mihi ignoto ſalutem nunciare haud dubitet,
officioſiſſime viciſſim a me ſalutare haud deſine: ejus favore &
amicitia nihil mihi erit antiqvius. Vale, mi Bartholine & va-
letudinem tuam cura diligenter. Hafuiæ. . Ma. 6qO.
T
V
AD I
D
TO MAS ö 2
. Olao Vormio.
Hafniam.
Ommunis mea fratrumqve res ad iteratam ſcriptionem vo-
cat, qvæ tuum in re dubia conſilium nobis impetret. Apud
animum enim noſtrum conſtituimus, relicto Belgio, Gallias
commodiſſimo anni hoc tempore petere, utinam avibus
ſecundis & Cl. amicorum conſenſu. Id enim hoc triennio egi-
mus, ne in Philologia, cujus cauſa huc venimus, plane ſimus
hoſpites, ſcd ejus ſtudii uſum fructum patriæ, ſi opus, poſſi-
mus offerre, pro modulo impenſi in rem ampliſſimam tempo-
ris non longi. Reſtant in Gallia abſolvenda ſtudia Philoſophi-
ca, nullibi magis opportuno loco, ut ex Clariſſimis noſtris Vi-
ris & aliis hauſimus: qvibus ſe tanqvam comes adjunget Me-
dicina & ſi qvid ulterius patria, cui devoti ſumus,a nobis
exſpectat. Præter hæc momenta neceſſitatem inevitabilem mi-
hi imponit valetudinis meæ ratio, ſatis jam loco periculoſo, ob-
diuturnam in aëre hoc denſiſſimo & humidiſſimo moram, & do-
leo me habitum contraxiſte graviſſimorum ſymptomatu, qvæ
perpetuæ per tot annos obſtructiones invexerunt; adeo ut
a phthiſi mihi, ob læſum ex defluxu humorum ex capite pul-
monem, & a tabe vitiatum & ventriculum & hepar, metuam
& utinam phthiſeos me indicium fallat, qvod ex freqventi ſpui-
tione ſangvinis habbeo. vibus de cauſis plane conſtitueram
thermas
ADEMEPISTOL. 6
A
thermas Aqvisgranenſis inviſere; ſed via ab exercitibus inter-
cepta propoſitum plane evertit: ſvaſcre tandem Medici & Dn.
D. Motl, ut itineri Gallicano me accingrem; promittere enim
aëris ibi tempe riem, & thermas non ignobiles hujus diſpoſiti-
onis peſſimæ mutationem. Omen acc pi, & ubi primum de
voluntate tua & reliqvorum amicorum ero certus, nihil fer
reſtat ad ſclicem progreſſum itineris, Fratri noſtro Cſporo uno
orc omnes ſuadent, ut contubernium fratrum reli q at, ob
cauſas ad matrem per me perſc riptas, & prem in ſtudiis ſuc-
ceſlum Gallia promittit. Plurimi ſuat Viri Doct ſſimi, qvi per
alios conterraneos de qvavis humanitate & nullo no officio
nos, ob famam parentis, & commendatioem Clar:ſſi morum
Virorum Salmoſi, Voſſii, Golii &c. qvos ſemper benevolos hi
experti ſumus, certos fecerunt. id de editione Anromiæ
noſtræ judicet T. Fc. ſummo deſiderio &c ego & typothetæ
exſpectant. Omnibus enim ad editionem paratis tamen opus
ſuſpendere juſſi, donec de voluntate tua certus ſim, & id in
me CL. noſtro alæo nimis quam placuit. Dn. Golius ſum-
mam ſalutem me ad te juſſit perſcribere, uti & magnus ille
Voſſius, cujus humanitatem nuper, cum Amſtelodami eſſem,
expertus ſum, diei unius apud eum mora. Vir eſt candidus
& humaniſſimus, adeo ut pari felicitate utrumqve cum doctri-
na conjunxerit: Ubi, poſt longos liabitos ſermones in tui men-
tionem incidit, ille qvamvis corpore ægerrimo ob ætatem & a -
lia ſymptomata, qvæ a publicis lectionibus eum diu avocarunt
& lecto afſixerunt, tamen lætabundus exſurrexit, mihi patriæ:-
qve de tali Viro gratulabatur, & ſilios ſuos Claciſſimos &c do-
ctiſſimos in me ſubornavit, qvi in præſentia Patris, qvia ipſe
dolebat ſe non poſſe, in ſalutem Dn. Vormii pocula propina-
rent. Addidit ſe mentionem Vornii feciſſe, qvalem merctur,
& in Opere Gramnatico, qvod vidi, & in magno illo, qvod
jam ſub prælo eſt, de Tbeologia Gentilium, duobus voluminib.
in . comprehenſum. Ego idem in Literatua Ranicu a D.
Vormio factum dixi, & qvia iſlam non viderat, exmplar ni-
tide compactum obtuli, in cujus compenſationem opus illud
magnum. qvod brevi prodibit, ClVormio promiſit. Tan-
ta eſt nominis tui apud doctiſſimos religio & veneratio, cu-
jus magnitudinem ſi ob tenuitatem non aſſeqvor, at nunqvan
commſttam, qvin, ut pcſſim, omnibus iat notum. Vale,
ix
u 
L L
T
n
6
Vir Fxcell. & me tibi ob merita devinctiſſimum conſilio ma-
turo & amore ſolito dignare. Dabam raptim Ledæ 8. Maji
6ao.
TI
LII.
A 1TT
O D HD V
. lao Vormio.
Hcntiam.
Vod tamdiu calami juſta obſeqvia protulerim, imputabis
inſtanti itineri, ad negotia non pauca vocanti in ulti-
mo, ut ſolet, rerum articulo. vod enim felix fauſtumqve
ſit, ex conſilio amicorum & permiſſione, iter ſuſcepimus, qvod
DI & ventorum arbitrium præſtolatur. Sed eſt, qvod prius
me purgem T. E. qvia inſalutato te Leydam reliqvi, & hic
in naturæ utriusqve conſinio, cogor morari. Nempe ſpes venti
ſecundi oportunæ occaſionis moram noſtram decurtabat, &
Leydam ſubito relinqvere cœpit: huc vero delati, & vento-
rum & occaſionis experimur difficultatem, non niſi cum magna
ſumtuum jactura. Ante diſceſſum vero Leydæ reliqvi præſen-
tium exhibitori, amico integerrimo & digno favore doctorum,
Severino Mattliæ rara nonnulla, qvæ bona fide ad te delatu-
rum ſe promiſit. Majora volui, ſi per hominum horum ini-
qvitatem licuiſſet. Hæc enim levidenſia vix pretio & prece
impetravi. Avem hanc, qvam Paradiſi vocant, ol raritatem
mihi commendabant, eo qvod raræ cum pedibus reperiantur.
Flaella ideo haberi merentur, qvod ex papyro ſerico ab inge-
nioſis Chinenſibus ſint tacta. Eorum qvidem hic apud virgines
freqvens eſt uſus, fed pergamen a vulgari conſtant. Muſcas
illas Indicas ipſa commendat elegantia, ut & conchas, Radix
illa Braſilianis in cibum venit, patart ab incolis nuncupata, cui
panem, qvem mitto, addunt, ex radice Calae (ita vocant)
coctum, prius expreſſo ſucco, ob vim venenatam, qvam ha-
bere dicunt. Fabæ illæ rubro nigræ qvomodo appellentur,
qvum nautæ ignorant, & ego ignorare cogor. Nuces, qvas
mitto, nigras de arbore ppe (ut vocant illi homines) ob
inſignem vi purgandi mecum in Gallias defero, experiundi
rgo
DEMEPISTOL. 6c
r
ergo. Tuum erit, Patrone honorande, omnia ut offerunttr,
excipere, ab eo, qvi ſe majoribus obſtrictum fatetur. Diſpu-
tationen Valæi noſtri pro Harejo una mitto: reliqva vero ex-
perimenta, Anatomiæ noſtræ ſubjungentur; qvod forma epiſtolari
ſc facturum promiſit & obtulit Cl. noſter Valus, qvi te maxi-
me æſtimat, ut merentur, qvas illi prædicavi, dotes tuæ. vam
optarem, ad me perveniſſent literæ primo ad me datæ, de qvi-
bus binæ per Fuirenium mihi a te allatæ loqvuntur; magnum
utiqve momentum ad Anatomiæ noſtræ perfectionem afferrent:
nunc opere perfecto & reviſo, mne negotium abſens volenti
HValæo commiſi, qvi ſedulo curabit, ne ſphalmata typogra-
phlica irrepant; eſt enim Vir mihi plane addictus. Novas, qas
curavimus Capitis ſiguras elegantiſſimas, qvamprimum perfe-
ctæ fuerint, ad te mittam: in iis enim expreſſimus ſinus aliqvot
novos, non ita pridem ſub auſpicio & ſectione Franciſci Sylii
M. D, obſervatos, uti & ventriculorum cerebri novam & veram
figuram, non, ut alias depingitur, lunarem, ſed rotun-
dam, ſoleæ eqvinæ ſimillimam, qvam col nos docuit.
lltimis Anatomiæ partibus pauca addere potui, itinere noſtro
diſtractus. Lurenbergium, juratum Bartholini adverſarium,
parce attigi, niſi ubi nominatim Barholinum errare calumnia-
tur. Nec enim, qvi nominaretur, dignum judicavi. nde
profuxerit aqva & cruor in hiſtoria Paſſionis, an x thorae,
qvod Parens meus voluit, an ex pericardio, ut contra Botholi-
num probat Lauremb. in ſuſpenſo adhuc hæreo. trinqve gra
ves rationes urgent, nullæ tamen, qvæ jugulum petant. Tu-
um de hac controverſia judicium & momenta avide exſpecto.
Statui enim id ſi in ipſo opere non poſſit, laltim in Præfati-
one, qam operi perfecto præfigam, contra Laurenhergium,
ſi falſus eſt, agere. Pro miſſis a te Controverſiis Medicis grati-
as, qvas merentur, maximas ago: eas roganti D. Valœo con-
cedere ſum coactus. Argumenta contra Harvejum olim Valæo
objcci, ut habentur in xcerc. T. qvibus ille ex tempore ut-
cunqve ſatisfaciebat; Interim majoris momenti nonnulla in ſua
adverſaria conjecit, ulterius expendenda. Sed loci importu
nitate, ſævienteqve mari & tormentorum boatu impedior,
qvo minus plura addam. Si DFlS iter ſecundaverit, bre-
vitatem hanc freqventiore ſcriptione compenſabo. Vale æ-
u 3
tenu
OLAIVORMII
66
ternum Fautor venerande, & me amare perge. Vliſſingæ
3. Iuli.
Prima data occaſione Ie Maire, libros a T. E. conſignatos
c miſſurum, ſtipulaa manu mihi promiſit abiturienti.
TI
LAII.
OLAUS VORMIIUS
Domæ Bartholino.
Ontroverſiam, a Te enodatam, bene & polite ſatis tra-
ctaſti, Parentemqve egregie vindicaſti. Fxiſtimo illum ſi-
bi fingere Chriſtum in cruce paſſum, qvalem depingere ſolent
ictores, ut rivi ſangvinis & aqvæ ex latere fluant vel chyatos
repleturi. Si vel guttula aqvæ aut ichoris aqvoſi emanaſſet, ſuſ-
fecerit. Non habeo, qvod addam, perge in inſtituto, vix
pœnitebit. Philoſophiam qvod excolere ſtatuas ibidem cum
medicina. recte facis, ſ modo id ferat valetudo tua; fere
apud nos ad interitum vergit, cum rari aut nulli ferme ſint,
qvi auxiliatrices porrigant manus. Verum crebrioribus velita-
tionibus te exerceas, velim, ut promtum & expeditum te præ-
ſtes in omni congreſſu. Sed ante omnia valetudinis curam ut
geras diligentem, hortor. Plura hac vice non ſinunt occupa-
tiones jam enim currum conſcendo, in alſtriam ad Sere-
niſſimum Principem. graviter decumbentem, profecturus.
Vale, ac fratres & Fuirenium ſaluta. Hafniæ, d. . Octo-
hris I6o.
T T
V
A
AD TTT5
2AO D
. Olao ormio.
Aniam.
Vod hactenus diutius juſto calaml obſeqvia protulerim
de facili ignoſce, qvi rerum pondere feliciſſimo genio pen-
ſare
TTAT TT
T AI O
ſare didiciſti. Habent hoc præter cætera itinerum difficultates
& inſita nobis cupido ea viſendi, qvæ a noſtris finibus natura
removit, ut, dum operas partimur & animos, debitas in ſcri-
bendo vices negligamus. Mei vero ſilentii apologiam hic texe-
re neqve tibi gratum erit ſeverioribus occupato, & ab omni
ſeqviori ſuſpicione plane alie no, neqve res permittet, qvæ cau-
ſam ſuam apud te æqvum judicem tanqvam de facili probat.
Vliſſinga per Dn. Severinum Matriæ literis datis, tuum geni-
um adoravi, addita taciti & ſubiti ex Belgio diſceſſus ratione,
qvam, cum rationibus una ſcriptis, qvin placido vultu exce-
peris, me dubitare Vormiana virtus vetat. Dubii tum moti
ſolutionem anxie exſpectavi, ut eam ſuo loco præfationi Ana-
tomi inſererem; nempe unde ex latere Salvatoris ſangvis &
aqva effluxerit. Hic enim more ſuo contrarius ſt Laurember-
gius. Parentis mei aſſertionem facile eſt contra objectiunculas
ejus vindicare, ſi tuum hic accedat judicium, utramqve pa-
ginam faciens. Eorum qvæ a me contra illum ex tempore re-
ſponderi poterant, ſpecimen mitto, ut tuo judicio vel emendes
vel confirmes. Alias qvid de Anatomia agatur, a diſceſſu non
audivi, non dubitans, qvin omnia a Typographo bene cnren-
tur, & Cl. læco qvi hic operam ſuam mihi abſenti addixit.
Tractatus noſter de Pygmis tibi de maximo ornamento & aug-
mento huc collato obſtrictus erit, ubi per Typographum lucem
viderit. Libros a te notatos aliosqve pro Literatura Rtica ſe
miſſurum prima data occaſione abiturienti mihi ſpopondit le
Maire. Ovod de Muſis hic lutoſis referam, nihil habeo, qvia
am a longo tempore ſilent, & otio immerſæ torpent, donec
canicularium dierum fuga ad ſolitas cfficii vices rcvocentur.
Interea me hujus lingvæ exercet diſficultas, ab aliis ſeriis avo-
catum, ita volentibus, qvorum conſiliis uſus ſum. Inprimis
Cll. Morai & Parini, Medicinæ Profeſſorum doctiſſimorum, hu-
manitatem non poſſum non deprædicare, qvi ignoto mihi om-
nia benevolenti oſficia exhibuerunt, & patentem familiarita-
tem, ille ob ſola parentis in rem Medicam merita, hic partim
commendatione D. Motlii, partim veneratione communi ad-
ductus, ſtudiorum meorum maximum incrementum pollicetur.
vi, uti & alii humanitate his pares, loci hujus tædium leni-
unt. Philoſophiam hic conjungere placuit, ſi id bono patriæ
futurum exiſtimes, cui unice ſerviendum cordato cuiqve. Tra-
.A
ctatua
OLAI VORMII
ſlatus alter Botanicus Dn. de la Broche nondum prodiit, ut Ty-
pographi retulerunt. Sanitatis meæ eadem eſt conditio, non
tamen adeo moleſta, pejoribus aſſueto, futura melior, niſi
mora longior in peſſimo Belgii aëre deteriorem habitum impreſ-
ſiſſet, qvi vix medicamentis cedet. Aſinini lactis eſſectum adeo
decantatum longiori ejus uſu experiar, tuo conſilio unice inten-
tus, qvod ad ſolidam eruditionem & firmiorem habitum viam
faciat cxpeditam: ſi, de qvo dubitare non auſim, priſci amoris
in me veſtigia relinqv. re pergas, qvi æterno obſeqvio tibi
tuisqve me dudum devcvi Vale, paterna veneratione colende,
& patriæ nobisqve diutiſſime ſuperſtes eſlo. Raptim Lutetiæ
Pariſior. 8. Sept. I6O.
VL V
A
A
l HO NO
. Olao Mormio.
Hiam.
lr Fcellentiſſime. Facit verecundia, ut denuo ad calamum
redeam, non ita pridem a ſcribendo ceſſantem. Heri enim,
cum mihi traditæ ſint literæ, qvæ de mora in ſcribendo me
incuſarent, committere nolui, ut apologiam meam differrem
diurius. Pro me tamen ſententiam dicent litteræ, qvas inter-
nunciorum mora tandem haud dubie deferet, ut in priſtinum
amoris & favoris gradum reſtituar, qvod unum eſt votum.
Dni Viclmaonnus & Hilarius patrios lares repetierunt, qvibus
bonas aves precor & felix iter. Tuam de controverſia nuper
ame mota ſententiam avidus exſpecto, ut habeat, in qvo ac-
qvieſcat animus. vid porro ſit cum Medicina conjungendum
ex te ſciam: Philoſophia valde me allicit, ſi id publico patriæ
bono futurum arbitreris. Parebo monitis qvibuscunqve, ut
cui unice ſervio, Patriæ tandem proſim. Vale Patrone optime.
Raptim Pariſiis I. Sept. 16O.
Cum Iaro Bang, ex Italia jam reduce, pluribus veſlras
virtutes colam, fuſioribus literis.
e
V.
I DT
ETA OL. q
TT
V VI.
MTA
A
D D O
V. Olao Vormio.
Haftiam.
Ir Fcellentiſſime. Non longum tempus effluxit, qvum
abitas in ſcribendo vices exſecutus ſum, literis ordinario
tabellioni traditis. ht qvanqvam inopia materiæ laborem, no-
lui tamen committere, aliqvid ut in me deſiderares qvod oſfi-
cii negligentiam argueret. Medicinæ Profeſſores ad ſolitas le-
ctiones necdum reverſi, adhuc ſilent, interim me alia ſtudio-
rum genera habent, per vices partitum. Monſpelium
transgredi, qvod olim ſuaſiſti, minime, ob ſævitiam peſtilentiæ
omnia vaſtantis, tutum; & Lutetia, lutoſa licet, me vario
delectu afficit & in ſui amorem pellexit. Omnia autem ca-
riſſimo pretio veneunt, & literæ & alia corpori ſuſtentando ne-
ceſſaria, qvam caritatem jucundiſſimum omnia diſcendi deſi-
derium de facile lenit. Anatomiam p. m. Parentis propediem
confectam reor & abſolutam. Amicis meis id dedi negotii
ut, re confecta, in Patriam ad Venerandos meos Præceptores &
Fauatores referant. Septimana proxime elapſa, genio diſtante,
Apologiam trium vel qvatuor plagularum exaravi pro Defenſi-
one Parentis, de Controverſia in Præfatione brevibus at-
tacta, inter parentem & Laurenbergium, ventilata, cir
ca ſangvinis & aqvæ effluxionem e latere Chriſli aper-
to. væ tuum præſidium & tutelam implorabit, ſi lucem
videat. Brevi nitide deſcriptam, tuæ cenſuræ ſubjiciam & ca-
lamo. Rapit me nonnunqvam genius ferventior & in certam
materiam ingenii debilitatem deflectit, ut ex minimis major po-
tentia voluntas eluceſcat. De tuo favore perennaturo & con-
ſiliis ad ſinem aptatum nece ſſariis, ſupplex veneror, qvi tibi
æternum obſtrictum præ me feram. Vale Patrone & Pater
obſervande, cum uxore & liberis lectiſſimis. Raptim Lutet.
Pariſ. 2. Octobr. I6O.
Tr
u
æ V-
AT
OLAVN
6
T I
AL VIL
ATTT
OLAS
AV VIL
Bartholino.
bomæ
Pariſios.
Væper Seerinum Matrhiæ miſiſti, jam primum 2O. nempe
Pecembr. accepi; ſed malc adeo habita fuere, ut non poſ-
ſum non deteſtari hominis ſupinam negligentiam. Adeo negli-
genter curantur, qvæ ſtudioſis traduntur; Certius multo & tu-
tius per mercatores res geruntur. Maximopere mihi placuit
avis iſta Paradiſiaca, inprimis qvod pedibus non deſtituatur: iis
enim præditas eſſe, negavit maxima pars eorum qvi aliqvid de
iis commentati ſunt. Sed nolim te tantas mei cauſa faccre ex-
penſas: nam apud nos valde care venduntur, & magno ſunt
precio. Hanc adeo male tractavit internuncius, ut & caput ab-
ruperit, & flagellorum alterum mutilavcrit, &c pennas cum
letrimento complicaverit. Flabellorum pulcherrimum fregit
qvoqve & peſſime tractavit. Conchæ ſunt venereæ dictæ, qva-
rum licet ante mihi fuerint exempla qvædam, tamen minores,
qvas miſiſti, omnium ſu pulcherrimæ. Radix transmiſſa eſt
uca Cluſii, Mandiuca Latii. Hæc ut cc panis ex ca confectus,
raritate ſe valde commendant; antea enim videre non conti-
git. Phaſeoli iſti corallino atri a Clnſio deſcribuntur eot. libr. 2.
c. 13. & Rarior. Plant. lib. 6. Nuces purgatrices, ſunt Cluſio
Ficini Americani, Pinnones de Braſilia Latii. Inſecta illa, Can-
thais nempe & Searabæus, præclara ſunt. Cantharidum qvi-
dem unam antea habui, ſed non Scarabæum. Omnia rarita-
te ſua & precio ſunt eximia, tibi ſumptus in ea collatos luben-
tiſſime refunderem, ſi annotares. Interim ſingula ſuo loco in
Hiſtoria noſtra deſcribam, non ſine honoriſica tui mentione.
Jam primum etiam librosqvos Maire miſit, accepi, at Parentis
Anatomiam nondum vidimus. Ad proximas tuas, qvas 2I. No-
vembr. acccpi, nondum reſpondi, tum qvod peregre, circa
Illuſtriſſimum Principem curandum, tum qvod domi in promo-
vendo ad ſummos in arte noſtra honores D. Sougardium, o-
cupatus fuerim. Huic ſc junxere Theologi D. Jacobus Mat-
thias, D. Nicolaus Paulinus, D. Laurentius Martini. Diſputa
ti onem
ETADEMEPISTOLA. 6gr
tionem noſtram transmitterem, qvæ ultima eſt mearum Iſti-
trionum de Merhodo cdendi, ſed commode per ordinarium Ta-
bellionem fieri neqvit, alioqvin & aliqvot exempla addcrem,
ut Gallorum veſtrorum qvoqve de hac docendi methòdo expiſcari
poſſes judicia. Sub prælo jam mihi fervet urei Cornu, apud
nos ante annum inventi, Hiſtoria. Sed qvo medio læc ad vos
commode deferri pcſſint, ignoro. Vides qvam prolixe & aper-
te tecum agam, ut raritatem, qvam nobis imperare video loco-
rum diſtantiam, longitudine compenſem. Tu animum, ut
ſemper, æſtima. Tuis commodis vix qvempiam hic habiturus
s pronorem. Fratrem Bartliolum indies expectamus, qvem a
Cancellario huc vocatum intelligo. Vale, & ut facis ama. Haf.
nta I. Decembr. IT6qO.
TIIIT
V.
A
v
A ATTT
I
vD . V
. lo orii.
Hafniam.
Ir Experientiſſime & Pater Venerande. Audeo fœtulum
unc meum tibi ſiſtere, tuo fretus judicio acerrimo, ut, qvia
indiget propter infantiam, te Patre & teſte gloriari poſſit. Fa-
cies r1ogo, & munere parentum defungere, qvi nævos infan-
tum & vitia blande tractant, ita tamen, ut tollantur, & tibi
gloria tanqvam Naſcentis DEO tutelari ætatem debebitur.
vid in minimis poſſim, indicio erit, qvid auderem in mag-
nis, aliorum erit ſuſpicari. Omnes qvos citavi, legiſſe me me-
mini ipſum, ſi paucos ex antiqvioribus Patribus, ut mbroſi-
um, Cprianum, Hieronymum, Damaſcenum, Bernardum, ex-
cipias, qvos ætatis & otii defectus necdum legere permiſit,
bona vero ſide citatos alduxi. Tu pro lubitu alia vel emen-
dabis, vel approbabis, anteqvam ſub nominis tui clariſſimi
auſpicio in lucem prodeant; &, ſi operi non invideres, Epiſto-
la reſponſoria, (una excudenda) calculum tuum dictis dare,
hiaberet opus unicum ornamentum, adverſarius vero terrorem
ex tanti nominis conſenſu & fama. Si perlectum remiſeris aut
orrectum excudi juſſeris, de tuo judicio certus ero, qvod ut
Oracu-
OLAI VORMII
6
Oraculum conſulo. Muſæ noſtræ lutoſæ nimis qvam frigent
cum hyeme, cum tamen in æſtate non caleant. Monſpelium
excucurriſſem ſi ordinaria pecunia tantas moras non nexuiſ
ſct. Tuo conſilio, hyeme exacta illuc evolabo, ſi maturius Ma-
ter ſuccurrat: majores enim hic ſunt expenſæ, qvam pro loci
dinitate & ſtudiorum meorum commodo. Anatomiam prope-
diem confectam prima data occaſione habebitis, ad nos necdum
perlatam. Leydæ eam in collegio prælegit amiciſſimus mihi
& accuratus Anatomicus . Slius, multarum obſervationum
author. Nuper hic ſectionem publicam vidimus, ſed ad faſtidi-
um & ſummam miſerationem. Cujus ad me Epigramma vides,
juvenem doctiſſimum favori tuo inſinuo; ut ad magna qæqve
natum, tuo conſilio & ope, ſ in patria nobilior aliqvis ejus
indigeat, juvare non dedigneris. Alias plura, qvando per ca-
tarrhium ſatis moleſtum licuerit. Vale, Pater vencrande, me-
qve & fratres, qvorum literas brevi habeis, conſtanti favore
protege qvi æternum cum illis tuus cliens, . B. Lutet.
O. Decembr. 16O.
T
V I
TT
D
VlOD V O
. Olao Vormio.
Hafiiam.
E nupera favoris & benevolentiæ ſolitæ, per literas 12.
Decembric die datas aſſeveratione denuo gratias ago, qvas
meretur, id eſt, inſinitas, tanto majore lætitia, qvanto tibi
qvæ miſeram, gratiora ſuiſſe intellexi. Vilia erant, ſed preti-
um affectus addet. De perlatore Dn. Seerino Morrhiæ ſiniſra
non ſuſpicabor, qvia animum ejus ante exploravi fidum, hono-
ri tuo & meæ amicitiæ addictiſſimum. Mora longior, & for-
ſan illi neceſſaria, de transmiſſis nonnihil detrivit, caput jam
ante abruperat venditor, & flagellorum alterum nonnihil duri-
us tractaverat, cætera itineris incommuoditati, non perferentis
malitiæ adſc ribas, vice ejus rogo, qvi favoris tui auram nun-
qam non vehementiſſime captavit. De Cornu Aurei ſine du-
hio aurea deſcriptione ſpem feci noſtris Medicis Philologis;
nOa
AD EUM LA. 683
i
DT
non diffugiam tabellario ſolvere, modo tanti ſcripti appetitum
xpleas, qvem apud me jam ſummum rei novitas & authoris
dignitas fecit. vem nuper miſi examimandum libellum meum,
de latere Cbriſti, ſine dubio ad vos pertulit fide bona internun-
cius ordinarius, qvi, ſi dignum videbitur ſcriptum, eadem fide
ad me reſeret. vem in Dedicatione ejus veneratus ſum, ul-
terius & alio ſcripto venerabor; tamen inpræſens non mutabo
factum, qvin ſub ejus tutela prodeat, qvod alias tutoris, præ-
ter te, non indiget. oniam vero ita vobis, qvibus obſe-
qvium addixi, viſum, cancellarii Magniſici favorem alio ſcrip-
to venabor. Non pauca habeo, qvæ publico deſtinavi, ſi tem-
pus & otium faveat, de Antiqitatihus Ntalium, Anatomia ſu-
erſtitioſa, de Nililo Philoſoplia Antiqvorum, præſertim Pla-
tonica, (qvæ me ineſcavit,) &c. omnia Leydæ incepta, cum
tempore perficiam. Præmittam brevi Anatomiam ſuperſtitioſam
vel ejus tantum ſpecimen, nempe qvid veteres agani ſingulis
membris ſuperſtitionis & religionis ineſſe crediderunt, & ejus ſu-
perſtitionis cauſas. Materia fuſiſſima, ſed qvia itineris mei tem-
pus urget & inſtat, ſpecimen aliqvod ejus abſolvam, Cancel-
lario inſcriptum. Ante iter aliis literis tuum favorem & amico-
rum ambiam, ut terris ſemotus longius, vos ſemper tamen præ-
ſentes habeam. Vale æternum, & me ſolito amore proſeqvere,
Nominis tui indefeſſum cultorem Th. Bartholinum. Lutetiæ
26. an. 16a I.
T
LA.
OLAUS VORMIUS
omæ Bartholino.
DEllegi, dilectiſſime Tloma, Apologiam tuam elegantiſſimam,
nec habeo magnopere qvod addam aut demam. Illud ſaltem
monitum velim, e re fore, ſiqvidem e vivis jam exceſſit ad-
veſarius, mitius aliqvanto cum eo ut agas, ne in idem inci-
da vitium, qvod tantopere in eo culpas Præſtat omnia illa de-
lere, qvæ acerbitatem aliqvam præ ſc ferunt, & forſan ſemel
vel nunqvam nominaſſe adveriarium ſufſecerit. vædam pun-
ctulis
LAM
r
68a
ctulis in margine notavi, qvæ expuncta cuperem. egit A-
vus tuus, ut & Fpiſcopus noſter, qvi ſibi in eo valde placue
re, unico hoc excepto, qvod ſi mutaveris, magnam tibi mo-
deſtiæ laudem conciliabis, qvæ juvenem decet; nec enim acer-
bius, eo in loco, qvem examinas, in Parentem, qvicqvam e
ructavit ille, ſed nude nominavit. Non dubito, qvin hic futu--
rus ſis facilis. De Epiſtola mea qvæ ſcibis, lubentiſſime tib i
gratificarer, niſi diſſvaſiſſent variæ cauſæ, qvas in chartam con-
jicere jam neqveo, In tuum tamen commodum tendunt omnes.
De Dedicatione, proximis meis n Decembri ſcriptis, mentem
meam aperui. Mihi ſufficit affectus in me tuus, qvi ſatis ſuper-
qve perſpectus. Cancellari, vellem, tibi hoc ipſo conciliares
favorem; deleta itaqve ad me Fpiſtola, i qva nimium tri-
buis aſſectui, asqve cumulas laudes, qvas ſine pudore legere
neqveo, cum iis me parem haudqvaqvam agnoſcam) aliam
ſubſtitue, in qa & Heroi huic gratulari, & tua ſtudia ei com-
mendare valeas, qvod non ſine fructu futurum ſpero. Berin-
gium ſalutabis viciſſim meo nomine; de eo cum Dn. Epiſco-
po egi, qvi ipſi impenſe favet, juſſitqve, monerem, ut qvam
maturrime ſe huc conferret; eſſe enim jam in promptuea, qvæ
deſiderat, ne alii igitur præripiant, maturato opus eſt. Hle-
gas & doctum ſcripſit carmen, qvod libello tuo ut præfigas,
ſvadeo. Mitto Diſſertationem, qvam nuper juſſu Principis de
lureo Fjus Cornn edidi; boni conſulas, & ubi ſphalmata cor-
rexeris typographica, in meliorem cuncta interpreteris partem,
rogo. Dudum eſt, qvod mater ad vos pecuniam deputatam
ablegavit, miratur valde, qvod nondum ad vos pervenerit.
Vale & valetudinem tuam cura diligenter, Hafniæ Calend.
Fchr. I61.
T t
AA I.
OLAUS VORMIUS
r
n ll.
al-
Pariſios.
Fſluxere menſes duo cum ſemiſſe, ex qvotibi ſcripſi, &
ſcriptum, qvod mihi miſiſti de ſaug vine aqga, elatere
Cbriſti
T AI 2. 65
TIADTOT
Chriſti proftuente, remiſi, addita Diſſertatione, de Aureo Prin-
cipis noſtri Cornu, qvæ an probe acceperis, dubitare me facit.
qvod hactenus nihil a Te reſponſi acceperimus. Nunc haſce ad
te ut darem, hoc ipſum urſit, tum hiſce incluſæ, qvas Dn,
Epiſcopus ad Vitum Beringium deſtinavit, qvarum ſummam
eſſe arbitror, actutum domum ut ſe conferat; eſſe enim, in qvo
ejus operam deſideret. Haſce igitur cura diligenter, &, ut iter
maturet, nec ſe in itinere detineri patiatur, procura. Ei ſ
qvid ad nos dederis, procul dubio recte curabitur; qvamvis
cuncta rectius per ordinarium tabellarium, qvam per alios.
Velim Avo ſcribas, tbi ſtipendium diutius ut indulgeat: E-
lapſi enim jam ſunt anni, in fundatione conſtituti. Ego cau-
ſam tuam ſerio egi; cum perceperim ex tuis eſſe, qvi pro ali-
is intercedant. via reſponſum ex voto non tuli. velim ipſe
petas: &, ſi viſum, qem mihi inſcribere decreviſti tractatum
ſub ejus nomine cdas. Pervenere ad nos Parentis tui Anato-
miæ duo exempla, elegantibns typis tua cura edita, qvæ
Typographus huc miſit. Non poteſt non omnibus placuiſſe, tum
ob typorum elegantiam, ſigurarum nitorem, ſed maxime ob
præclara inventa, tua cura breviter & nervoſe addita. Tibi
maximas debeo gratias tum pro transmiſſis, tum qvod mei ali-
qvoties mentionem feceris honorificam. Epiſtolæ Valæi ferme
in ſuam me trahunt opinionem; dubia ſaltem mihi reſtant qvæ-
dam. qvibus ſi ſatisfactum fuerit, illuceſcenti veritati obviam
ibo gratus. De itinere certiores nos reddas, ac qva commodi-
tate ad te noſtræ perferri poſſint. Cura, ut valeas. Hafn.
I6. April. 16qI-
T VV
AA a
ATT
IO D L O
. lo ornio.
v
hactenus impeditus, debitum ſcribendi munus, invitus licet,
negligere ſum coactus. væ Monſpelii noſtra fata fuerint, ad
Matrem perſoripſi. Diſputatione pro na Lctenrum Vena-
un
LAIVORMII
T
6g6
rum & Circulationis opinione acrius a me ibi contra Profeſſo -
rem publice inſtituta, inviſus primum obſtinatis Galeni ſecta-
toribus, mox ob reſeratas Collegii fores timendus, tandem
graviſſimo Fratris morbo delaſſatus, in Italiam avibus infeli-
cibus perrexi, & ſedes hic qvietas conſtitui, ad qvas tot nos
difſicultates pellexerunt. Peregrinationes deteſtarer, niſi melio-
re voto alias currerent. Sed tamen omnium infortunia levat
tui in me conſtans amor, qvem a tacente ſperare auſim, et-
iam extra ſolis terminos delatus. Avi in prolongando ſtipendio
animum invictum forſan flectes, ſi ex re mea ita judicaveris,
cui omnia committo, el certe ad rgium, elapſis Lælii annis,
perduces. Res anguſtæ neſcio an fallaci indicio bonam mentem
teſtentur, ut Arliter arbitratus eſt. Si abeſt hæc, ad mini-
mum expetitur, & ut veniat, malo paupertatem comitari, qvam
cum hac emanere. Aurea illa aurei ingenii tractatus jam modo
inter Brherinos Cardinales Romæ innotuit: & de nova hie-
roglyphicorum explicatione aliqvid Bononiæ meditatur Licetus
clariſſimus, in edendo de Annulis libro, at mihi nominis tui
ſtudioſiſſimus Rodius narravit. Memini me in Technicotheca
Florentina non abſimile cornu, a Turcis ſpoliatum, cum em-
blematibus vidiſſe, qvum pertranſirem, Meus de carne lucen-
te recenti, nuper Monſpelii viſa, brevis diſcurſus Avo dedican-
dus, brevi fortan in loco hoc diſficili prodibit, ſi ita judicave-
is: a reliqvis me ſeriora avocant, ad qvæ loci ommoditas
invitat. Tu ſi favere pergas, de reliqvis ſecurus ero, qvi in
ætrnum tuus cliens l. B. Batavii 3. Nov. MDCLl.
IT
V I
T TDA
L.VNIM
omæ artholino.
Vod integro jam anno, a tuo Lutetia diſceſſu, nihil lite-
arum acceperimus, & itinerum difficultati & peregrina-
tionibus adſcribimus. Jam cum Te Patavium perveniſſe ex ma-
tertera perceperim, nonpotui non de itinere feliciter abſoluto
gratulari, & porro de rerum tuarum ſucceſſu inqvirere, ſiqvi-
dem inde ad nos ſcribendi occaſio ſc oſferat indics. Nuper in
ana
ETAL MEPISTOL. 6g
Dm
annua exercitatione, de Manucodiata agendimihi ſuppeditata
eſt occaſio; eam igitur, qvam mihi miſiſti, delineari curavi,
ut pedes habere oſtenderem, non ſine honorifica tui mentione,
qvod ut melius tibi conſtet, ſpecimen mitto, integram miſſu-
rus Diſputationem, ſi per tabellarios liceret. Cbriſiu hic apud
nos periculoſe duorum merſium ſpatio decubuit ſed DEl ope
noſlraqve induſtria jam primum convaluit, & iter Aureliam
verſus ante octiduum igreſſus eſt. Vellica, qvæſo aures H.
Futirenio, ut ad ultimas meas 1 ſpondeat, & de itineris Roma
ni ſucceſſu nos inſtruat. Si ad ircöerum Cornu noſtrum detule-
rit, qvid is de eo ſentiat, me faciat certiorem. via ejus ex-
empla omnia ſunt diſtracta, animus mihi eſt, illud reliqvis
Monumentis, qvæ jam ſub prælo fervent, auctum & locuple-
tatum nſerere; cui rei multum inſerviret ircheri enodatio,
ſi mature ad me deferri poſſet. Beringius noſter Soræ ſtudiis No-
biliſſimi Tottii præfectus eſt, poſt annum cum eo Gallias & I-
taliam petiturus. Cætera apud nos ſalva, niſi qvod Epiſcopus
Viburgenſis D VVaudalinus diem ſuum ante paucos dies ob-
ierit. Saluta fratres & Fuirenios, ac cura ut valeas. af
prid. Cal. Januar. anni I6q, qvem tibi fauſtum c felicem
cupio.
TVVIT
ö V
AT
o
D
M O LV
. Olao ormio.
Hafiim.
Ir Excellentiſſime, Fautor ætatem Venerande. Inter moe-
Vrorem & audium ambiguus, utriqve indulgebam, qvum
lectis nuper literis tuis, Calendis Januariis datis, nec matri
meæ nec Mæcenati aliqvid de itineris rerumqve noſtrarum ſuc-
ceſſu, ob literarum mearum defectum, conſtare ſerio do-
lui. Terrarum infelicitas & diſtantia internunclos non raro in-
tercipit, malo noſtro, qvod proximis ditcbus factum intellexi.
Rediit tamen legenti tuas animus, ubi afſectum ſen ſi eundem,
qvem dudum mihi auſus eram ſperare. Inprimis ta en devo-
ti animi meji nunqvam ſopitas ſlammas excitavit cop ioſiſſima
tua & difuſa humauitas, publica diſputatione intertexta &
LAIVORMII
T
6
divulgata, qvam indignus ego aliter nunqvam interpreta-
bor, niſi, ut eculo noſtro conſtet, Te eſſe, qvem cum
Clariſſimis ævi Viris, ſolum venerabor, & cui perpetuo
me obſtrictum fatebor; interim in Tui obſeqvium hæc
penna, hic animus æternum jurabit. Iircheri de hieroglyphicis
Aurei Cornu judicium indies exſpectat Rhodius, qvod ob iter
Naudai in Gallias moras nectit. De Liceto in nuperrimis lite-
ris ſcripſi, aliqvid in libro ſuo de Annulis meditari. Cornn ip-
ſum æri minuto curabit incidi, &, niſi fallor, figuras hiero-
glyphicas omnes ad res geſtas Haraldi ſolius reſtringet. vod
ſi iteratam editionem pauliſper ſuſpendere velit Typographus,
breviſſime utriusqve, & ircheri & Liceti, mentem ſcripto con-
ceptam, transmittam, literis enim ipſe, ſi Cl. Rhodio per ne-
gotia iterum non liceat, utrumqve compellabo. Advenere huc
Venetiis exemplaria, Bibliothecis Vaticanæ & Mediolanenſi a-
me comparata, qvæ deſtinavi prima occaſione mittere, ut un-
diqve Aurei ſcripti fulgor eniteſcat. Retulit mihi conſobrinus
H. Fuirenius, ſe in Barerini Bibliotheca Faſtos Danicos vidiſſe,
qvibus ſe additurum dixit Aureum Cornu, Romam cum illis
mittendum, qvæ Naudæo & a Puteo deſtinavit. Feliciter & accu-
ratiſſime ſectiones Anatomicas peregit Amicus & Fautor hic
meus ſummus Excell. Veslingius, veritatis ſummus amator, cui
etiam more ſolito carmine gratulati ſumus. In Anaſtomoſin
Venæ Cavæ & Arteriæ venoſæ diligentius inqviſivimus, ſed
inter plurima cadavera non niſi ſemel apertam invenimus, id-
qve ſingulari cordis conſtitutione, obſtructa via ordinaria per
Venam Arterioſam, maxima pingvedinis, ſcu potius phlegm-
toſi humoris copia utrinqve ſecundum ventriculos exſurgente;
ut obſervationes Folii iſtius, cujus ego in Præfatione mea me-
mini, plane falſas deprehenderimus, vel potius nimis particu-
ares: de qvo jam cum ipſo olio agam præſens, dum ad Sa-
turnalia huc evocatus ſum. Vale later obſervande, & ſerio
tibi devotum, ſerio porro ama. Venetiis 2. Febr. I6a,
.L.. V,
r
AD EUMEPISTOLA. 68q
T
A V
OLAUS
TDATTT
VVVIV
Bartholino.
homæ
Pnavium.
Auci admodum effluxere dies, poſt datas ad te meas, cum
2tuas acceperim, qvæ de difficultate Monſpelienſi & itineris Ita-
lici me erudierunt. t ex animo lætor ſalvum te eo appuliſſe,
ubi uberrimum peregrinationis fructum te reportaturum ſpero,
ita mirari ſat neqveo Monſpelienſis Academæ ſtatum adeo muta-
tum ab eo, qvem ego ibidem offendi. Ingenia meliora abſter-
rebunt poſthac, ne ſe tantis ſtudiorum cauſa exponant pericu-
lis. Interim poſthac meminiſſe juvabit. De ſtipendio cum Avo
egi. Is votis noſtris annuit, multis a me perſvaſus argumentis.
Continuabitur igitur tibi ſtipendium, ſcd qvousqve, incertum.
Rectiſſime feceris, ſi de carne lucenti ei qvæ meditatus es ohtu-
leris, typis deſcripta. Inſtituti te nunqvam pœnitebit. Stipendi-
um qvod ſpectat Regium, ſine difficultate illud obtineri poſſet
poſt Lælium, ſi titulo Magiſterii eſſes inſignitus. amenim ſtri-
ctiſſime urgetur Fundatio Regia, qva cautum, ne ulli niſi le-
gitime promoto Philoſophiæ Magiſtro illud conferatur. Siqvid
huic obſtaculo noris remedii, indica, & me cauſæ hujus Patro-
num invenies paratiſſimum. Si ſimul utroqve frui poſſes, rebus
tuis optime conlultum putarem. Oam primum aliqvid de
ſententia Liceti circa Hieroglyphica noſtra olfeceris, commu-
nicare haud graveris. De Cornu lorentino, vellem, diſertius
aliqvanto mecum ageres, an aureum? an magnitudine noſtro
reſpondeat an iisdem dotatum Hieroglyphcis an inflatile
an ex pluribus laminis conflatum? cui uſui olim deſtinatum
& qvicqvid de eo obſervaveris. Si rem hanc peculiari deſtina-
veris epiſtolæ, & ad me, qvam fieri poteſt maturrime, defecr-
ri curaveris, addam cam iteratæ editioni, qvæ jam eſt in pro-
cinctu, non ſine nominis tui honorifica mentione. Cum Fuire-
niis optime curantur, qvæ ſcripſeris. Noſtros omnes ſaluta,
inprimis Rhodium, cujus de Cornu meo etiam avide exſpecto
udicium. Vale, & amare perge. Hafn . Ian. Iö2.
DCLI
v
O LAIVORMI
6go
TI
. VIa
T VDR
OL. VORM
homæ Burtholino.
Pataviam-
ultimis tuis, Venetiis 21. Febr. datis, te meas, qvas 22.
an. ad vos dedi, nondum accepiſſe colligo; iis cnim &
de ſtipendio Finciano, qvod ab Avo tibi impetravi, certio-
rem te feci, & qvid de Regio ſperandum indicavi, a qvo unica
te jam excludere videtur difficultas: cui bviam ire qva ratio-
ne qveamus, tuum eſt arbitrari, meqve de eo inſtruere data
opportunitate. Magno me beaveris beneficio, ſi qvam fieri po-
teſt ociſſime, qvas promittis, ircheri & Liceti perſcripſeris de
Cornu noſtro opiniones. De cornu Florentino, qvam vellem,
mihi ſingula, qvæ obſervaſti, particularius & accuratius ex-
poneres, magnitudinem nempe, materiam, figuram; an con-
tinuum? vel pluribus conſtans annulis, ut noſtrum? an infla-
tile? an iisdem aut diverſis præditum Hieroglyphicis væ
communicaveris, meo operi non ſine honorifica tui præfatio-
ne inſeram. Aliqvoties ex me qvæſivit Magnificus Dominus
Cancellarius, an a te litras acceperim? an brevi ad nos ſis red-
iturus amat enim vos ſingulos ob Parentis merita, te vero
nprimis, cum multa de vua induſtria & in meliori Literatura
ac Medicina profectu ipſi deprædicaverim. Vale, & fratres
ac conſobrinos meo nomine ſaluta, inprimis Henricum, cujus
indies exſpecto ad ultimas meas reſponſum. Hafn. 26. Mart.
q2.
I
A VI.
N
M HO AD
D. Olao Vormio.
Hafniam.
Vod nuperrimis meis promiſeram, ita volente, qvem hoc
ſpectabat neg tium, jam demum tibi ſiſto utinam tempe-
ſtive, ob operarum veſtrarum fervens ſtudium. Redditæ mihi nu-
dius
ETADEMEPISTOLE. 6
dius tertius literae ad meas reſponſoriæ ſummi Italiæ Philoſo-
phi & Antiqvarii Fortunii Liceti, de Aurei veſtri Cornu inter-
pretatione, a me per literas Venetiis nuper datas efflagitata,
qvæ his verbis in data ad me Epiſtola, poſt alios diſcurſus,
concepta legitur:,, Ad explicationem poſtea vetuſtiorum Em-
,, blematum Aurei Cornu Danici qvod artinet, eqvidem in
,Cap. L. voluminis de Priſcorum Annullis hujuscemodi rem
ago paulo diligentiori diſſertatione. Cujus ſumma eſt, Cor-
,nu fabrcfactum fuiſſe juſſu Regis antiqviſſimi apud Cimbros,
,, non in alium uſum, qam ad tentandam Præſidum vigi-
,,lantiam in regendis Provinciis, & populorum integritatom
,in abſtinentia a furtis; ideoqve projectum expoſitumve fu-
,, iſſe in ivio Ripenſi. Simulacra vero in eo formata cenſeo
,, nihil aliud indicaſſe qvam Optimi Regis Danici mores & at-
, tributa, tum belli tm pacis tempore Regnum ſibi ſubjectum
,, bene gubernantis. vam opinionem ex apta ſingulorum Em-
,, blematum explicatione confirmo, diſtincte qvibusqve parti-
,,culis eorum examinatis, Inclyti Vormii diligentiam ſuſpici-
,, ens, & ab ejus placitis non admodum diſcedens, etſi non ſem-
,, per iis adhærens. Hæc ea ſunt, Vir eruditiſſime, qvæ feſti-
,, nanti calamo potui nunc occupatiſſimus elegantiſſimæ epiſtolæ
,, tuæ reſpondere &c.,, Reliqva ejus Epiſtolæ verba fuſiora
non referam, qvia ad rem hanc nihil faciunt. Nomen Regis
non expreſſit, qvum ſine dubio Frotonem Magnum velit, armis
& gloria illuſtrem. Liber de Annulis necdum in lucem prodiit;
qvamprimum prodierit, ejus capitis contenta perſcribam; inte-
rim qvum craſlino die mihi ad Clar. Viri literas ſit reſponden-
dum, dubia mea proponam, qvæ conjecturam illam primam
vix admittent. Ouo enim teſte evincet, tali expoſitione ſub-
ectorum fidem exploratam in re viliori tentandam & minus
conſpicua? Emblematum expoſitiones majorem veri ſpeciem
præ ſe ferunt, qvas facili negotio ad unius Regis mores ex tuis
onjecturis moralibus arctabit. Tamen qvum Hieroglyphiicorum
ſignificata ad veterum Egyptiorum & Romanorum ſenſum men-
temqve interpretetur, dubium mihi, a Te facile, ut ſpero,
ſolvendum, utrum veteres noſtri Dani iisdem Fmblematibus res
ſignarint? a qvibus ea communicata, & in Septentrionem tra-
ducta, veſtigiis Authorum edoceri vellem: Sin Romanorum &
Eptiorum fama & ſecreta ſcribendi ratio illis iguota fuit.
3
veri
OLAI VORMII
62
veriſimile apparet, diverſis qvoqve notis interiorem mentemr
occultaſſe, adeoqve Hieroglyphica aurea ad ſenſum Orientali--
um vix poſſe accommodari. Sed hæc aliaqve levidenſia facile 2
diſcuties, cui in omnium ſeculorum arcana ſummum imperium
conceſſit Deus Immortalis. Cornu Florentinum, cujus deſiderio o
te teneri humaniſſimæ literæ nuper teſtabantur, brevi depictum n
magnitudine & figuris ſuis inſignitum mittam, qvamprimum c
Amicus, cui Florentiæ id negotii dedi, per ordinarium inter-
nuncium remiſerit, qvod ſtatim proxima hebdomada ſuturum
confido. De ircher. judicio adhuc nihil, propter abſentam:
Naudæi affertur, ſpero tamen literis meis eum aliqva redditu-
rum. Non enim piguit aut pigebit hunc calamum famæ No-
minis tui conſecrarc, omnibusque, qvos ætas noſtra colit, hu-
us laudes & divinas dotes ſiſtere, in qas jamdudum cœli con-
ſpirarunt & doctorum ſummi. vantum vero Tibi virtutibus-
qve Tuis debeam, nullos unqvam ignorare patiar, nec depra-
dicare deſiſtam, qvia indies illarum argumentum debita animi i
veneratione ſuſpicio. Muſæ noſtræ innocentes tibi debebunt in:
æternum, qvod ſubſiſtant. Dubium Avi animum in partes no-
ſtras flexiſti, &, niſi valde fallor, ad ſuperioris beneſicii uſu-
ram, exactis Lælii annis, auctoritate tua pcrduces. At ſine
laurea ulla caput nudum contemnent ſeveriores? Regiæ Maje-
ſtatis rigorem temperabunt æqviores Interpretes, vel Licentia
n utraqve facultate donatum admittent, qvam hic vel alibiu
locorum, dato publico eruditionis ſpecimine, minoribus im--
penſis de facili impetrabimus. Primæ Laureæ conceditur bene-
ficii fructus, cur non a ſuprema proximæ Tuum erit, Pa
ter Optime, pro arbitrio omnia moderari, ſortemqve tempera-
re, ut viſum fuerit, ejus qvem pro cliente tuo hactenus agno--
viſti. Vale, ſummum ſeculi docti decus & porro fove
devinctiſſium Tibi
Thomam bartholinum Caſp. .
Bataii 2o. Marti I6aa.
TIIrP
AVII-
ADEUM EPISTOLE 63
TIIT
VIII.
O LöACo
ATTö
r e
ATITT
VD
homæ
Bartholino.
Patavium.
TEmpeſtive ſatis ad me delata eſt Clariſſimi Liceri de Cornu
noſtrd judicium. vamvis enim in cudendis Monumentis
occupetur Typographus noſter, priores tamen tres ſaltim abſol-
vit libros, in qvarto locum obtinebit Cornu, cujus editionem,
ſuadente etiam Rhodio, differam, usqve dum cenſuram ircheri
numismatis Trojani apud Rhodium extantis delineationem, &
cornu Florentinum a Te mihi promiſſum, nactus fuero Cæ-
terum vehementer mihi placet Liceti inſtitutum, etſi videam
cum in qvibusdam a me diſſentire, fundamentum enim ſuarum
meditationum ex meis depromit, & illud qvod ego ad calcem
tractatus mei, aliis tractandum reliqvi, opportune arripit.
Docet ſno exemplo errare invidos ac moroſos qvosdam apud
nos, qvi palam profiteri non verentur, dignum lioc ſubjectum
non eſſe in qvo horæ aliqvot perdantur, nec tanti eſſe ut tem-
poris ullam extrahat partem. Cum tantum Virum in hiſce de-
fudare intelligam, nunqvam impenſi laboris me pnitebit. Sunt
hæc, in qvibus diſſentire incolumi ſemper licuit amicitia, modo
non injuriis, ſed rationibus res agatur plauſibilibus. Nolim igi-
tur de dubiis, qvæ multa occurrere poſſunt, ci faceſſas negoti-
um, ne irritatus ab incepto deſiſtat & benevolentiam in vindi-
cias convertat. Subditorum fidem hoc pacto a Frothone explo-
ratam Saxo docet, loco ad calcem libri a me allegato, qvi
procul dubio Liceto de hiſce cogitandi occafionem præbuit.
Hieroglyplica qvod attinet, certum & ratum, qvod no-
ſtratia cum Egptiis in multis non conveniant. Nec enim
Canopos, Iſides aut alia ejus generis monſtra expectabis, ſed ab
animalium qvorundam, & rerum aliarum ſibi familiarium pro
prietatibus multa ſunt mutuati,ut docent adhuc apud nos ex-
tantia ſaxa & monumenta a me delineata. Sed qvæ mea ſit
de Danicis Hieroglyphicis ſententia, ſiqvidem in tractatu de
Cornu pag. . 5O. &51. ſufficienter, ut puto, expoſuerim, hic
plura non addo. Cumqve talia ſint, ut propter diverſas qvæ
cidem
A
oLAIVORMII
6
eidem rei inſunt proprietates, diverſimode etiam explicari poſſint,
ut de Scythicis ibidem docuimus, non mirum ſi in diverſas opi-
niones diſtrahantur inœrpretes. Ame diſcedant alii probabili-
bus inducti rationibus: tantum abeſt litem ipſis ſim moturus,
ut gratiam potius debere me fatear, modo candide ſine convi-
tiis, ut Viros bonos decet, mecum agant, & humanæ memo-
res ſint conditionis ad lapſum &c errorem pronæ. Florentino
cornu acceſſioem noſtro futurum ſpero inſignem, non ſine
grata tui memoria, ircheri præſertim ſi acceſſerit judicium.
Huic enim Vio in hiſce multum tribuo. Vale. Hafniæ I.
April. 16q2
AA A.
IN
 vD
l HO DD o
. Olao Vormio.
Hafntiam.
Eſtinans nuper manus non pauca excluſit qvæ ad judicii
tui tribunal ſiſtenda fuiſſent, vare poſtliminio jam reverſa
officii debiti telam reſumpſit. vid Liceto noſtro Clariſſimo
de Cornu Aureo in mentem venerit, ea qva ad me perſcripſit fi-
de retuli. Nihil vero ab illo tempore prioribus addidit, niſi
commune gaudium qvod prodituri Monumentorum Tuorum Da-
nicorum operis fama excitavit. Aliorum tamen doctiorum vota
eo inclinant, ut ſeparata in publicum exeant diverſi argumenti
monumenta, neve communi copula jungantur Monumenta cum
nureo cornu, qvam curam ego Authori Excellentiſſimo, cui facti
ſui & conſilii ratio conſtabit, puto relinqvendam. Faceta alia
ingenia neſcio qvid cde cornu aureo jocantur. via de Cornu-
bus nobis ſermo eſt, ſed alienis, nec a nobis poſſeſſis, Cor-
nutus qvidam dubium mihi movit, a te facili negocio ſolven-
dum. vum nuper Hiſtoriam inclyti Scriptoris Tluani vol-
verem, incidi lectionis ordine ad librum Hiſtoriarum I3. ubi
cornuti illius Fr. Troviluvii circa annum Chriſti 15OO. in Gal-
lia oberrantis ſeriem exponit; non dubitavi qvin ex codem hoc
authore hauſerit Emanuel rſtiſius id, qvod ad Fabricium Hil-
danum perſcripſit, niſi aliter perſuaſeris prompte credituro.
Neqve
TaT
T A I OO.
6o5
Neqve ſcio an hujus cenſus eſſe velis qvod Ahenoar l.. Tlei-
ſir tr. 6. l. 2. c. 5. de qvodam homine narrat, cujus dorſo con-
cretum os inſtar cornu, non ita tamen durum ut os naturale,
ſurrexit. Ft qvod deſe ipſo ibidem ſubjungit, natum ſibi ſuper
dorſum os graviter moleſtum craſſa vacuantibus pharmacis &
emplaſtris diſſolutivis ademiſie. Ovibus ſimilia ex Ingraſſia in
aureo Tractatu p. 13. obſervavi. vid porro Cornu Ammonis
apud Plinium, Gesnerum, Agricolam ſit, clarius nobis explica,
qvale in Muſeo ſuo aſſervat Fr. Calceolarius Veronenſis, ſicut
teſtatur in edita Muſei deſcriptione, Sect. 3. ubi inter rara alia
Manucodiatam delineavit ſuis coloribus, ſed ſine pedius con-
ſpic uam, qvamvis pedes eam habuiſſe non ificietur, qvales
in illa viſebantur, qvam nuperis annis ex belgio Tibi transmifi,
De cornu illo Florentino per amicum Rhodii noſtri refertur,
qvod non unum ſolum ibi ſit, qvod viſum mihi ſed plura
variis emblematis & literis antiqvitatem ſapientibus inſignita,
qvæ omnia accurate depicta qvam citiſſime mittet conductus
ære pictor. Ex Ebore conflatum inſigni opere variis animalium
figuris per circulos diſtinctum idem narrat, cum hac inſcripti-
on INFNTE DOM LUIGIS. vamvis ille non bellico uſui
credit apud Turcas inſerviiſſe, qvod tamen incolæ mihi retule-
runt, ſed potius venationi, ex animalium ſerie conjectet. is
Inſans ille fuerit, ex vett. Annalibus & Hiſtoricorum ſide dili-
genter interim inveſtigabimus, donec proximus internuncius
ipſa cornua depicta & deſcripta attulerit. Hiſce diebus titulus
libri cujusdam Anonymi nohis oblatus fuit, qvæ ſe probaturum
jactat, chylum omnem immediate & ventriculo ad hepar defer-
ri, inteſtinis inlalutatis. od de univerſo chylo an ſit proba-
turus valde dubito. ircheri de Magnete Opus ad iter para-
tum habet Conſobrinus Fuirenius, qvi hæc rariora ſemina per
me transmittit. Ego qvo minus paria faciam, pondere litera-
rum impedior. Vale Raptim Patavii . April. I6.
p
A
OLAI ORMII
6o6
T T
VAA
OLAUS
AITT
V EIOO
Bartholino.
homæ
Pataium.
F Liceto nuper ſcripſi, gaudere me vehementer qvod Vit
ille celeberrimus huic operi etiam manum admoveat. In-
primis cum intel ligam ad Regem Danum Hieroglyphica dir i-
gerc. Sunt hæc ejusmodi, ut facile diverſas admittant inter-
pretationes, qvod pag. 5O. ingenue faſſus ſum & exemplo de-
monſtravi. vod reliqvis Monumentis Danicis cornu hoc jun-
gam, cauſas habeo prægnantes. Præterqvam enim qvod monu-
mentum eſſe negare nemo poſſit, an Danicum, dubitare auſus
eſt qvispiam apud nos, qvi docut cornu hoc illud eſſe qvod
Suantovith Idolum in Rugia manibus geſtabat, de qo vide
Saxonis libr. I. Titulum detorqveant alii pro lubitu; qvid in-
telligam res ipſa docet. Moros iſtos non Moror. Cornutus ille
Franciſcus, cujus Tluannus meminit. is ipſus eſt qvem rſtiſius
delineat, ſed a Tönano neqvaqvam hiſtoriam ſuam eſt mutua-
tus. Narrat enim loco a me alle gato ſe anno I5O. Pariſiis
eum vidiſſe, conu terigiſſc præſentibus D. Jacoho Teſölio &
diſcipulo ſuo Joannc chen ſtenio Rem eandem plures eodem
tempore videre poſſunt. & derſimode delineare. Hic apud nos
eſt Doct. Criſtianus Fahricius, qvi eodem tempore Pariſiis fuit
ac eundem vidit. Ahenoris locum tibi acceptum fero. La-
pis qvi cornu mmonis dicitur, a Pliio inter gemmas recenſe-
tur, ſed perperam, tt mihi videtur: delineatur exacte ab ns-
helmo Boetio a oet. libr. . cap. 26. Mihi unus fuit, qvi con-
volutum in ſpiram anguem exacte referebat, hunc Magniſico
Dn. Cancellario p. m. concedere coactus ſum, qvod ab aliic
pcrſuaſus eſſet, aſcrpentibus conflari & viribus ſtupendis pol-
Iere. Vereor ne nimis tibi moleſtus ſim cornuum Florentino-
rum delineatione. vid chyliſicus ille nobis apportet novi
expectabimus. ILacteas omnes ad inteſtina delatas nolis abro-
gabit prius qvam ſuum obtineat ſcopum. Henrico Fuirenio pro-
transmiſſis ſeminibus meo nomine gratias age, ſi qvid ex iis
enatum fuerit, eo ipſe ad nos redux gaudebit. Audio enim
reditum
ET A LCMEPISTOL. 6
D
reditum ad nos anno ſcqventi moliri, Deus ipſum conducat
ut ſalvum videamus. via non dubito qvin librorum & alio-
rum, qvæ apud nos aut rara aut nimis chara, præclaram ſibi ſit
comparaturus ſuppellectilem, monere volui, Aldrovandi opera
hactenus Bononiæ exeuſa a Bibliopolis Amſlerodamenſibus hic
vendi O. Imperialibus, qvæ procul dubio minori apud vos ha-
bebit precio. ircheri Magnetem valde commendari andio,
magno me beavit beneficio, ſi transmiſerit, de precio ubi ad
nos redierit conveniemus, Tuas laudes in Præſ. libri . Prax.
Hiſt. decantantem acutum Luſitanum nupcr vidi. Vale & Vi-
ge. Hafaia 5. Mai 16a2.
TV
.
A ITI
VviO D D V O
. Olao ormio.
Hafuiam.
Inis meis non ita pridem amandatis literis, omnia expedi-
vi, qvæ veſtris, 6. Martii exaratis, erant conſignata. De
utroqve ſtipendio certior, illic ſpe, hic longiori uſu fructu au-
ctus, meritas grates illi verbis rependi, qvi fortunæ meæ au-
thor, jure ſibi omnia mea vindicaret. Dubium de gradu expe-
divi, ſi ſuperi velint. Liceti ſententiam, ad me perſcriptam
retuli, fuſiorem additurus, ubi in librum illins incidere dabi-
tur. Heri Patavium venit, hodiö de hac re mihi conveniendus.
Florentinum cornu indignabundus exſpecto, propter ejus mo-
ram tædioſam, cui hoc negotii ſcrio dedimus. Partus tamen
brevi inſtabit, niſi ſit Flephantus. jrcheri qvoqve reſponſum
indies, non ſine ſpe, exlpectamus. Interim per amicum, Au-
ream diſſertationem Mediolanenſi Bibliothecæ nuper miſi, Ve-
netiis emptam, ubi inter rariſſima ſeculorum omnium monu-
nenta, velut inter cætera mctallu aurum, juſto ſplendore eni-
teſcet. Magnifici Cancellarii in me affectum tihi imputabo, ut
auctori, qvem ſi auxeris, ſumma felicitate auctum me tua fa-
cilitate, prædicabo. Vaga mea ſtudia ſi ejus aſſenſu in certum
finem ſixeris, illuc tutius collineabo, & colligam tela, qva
ob ſcopi ultimi incertitudinem diſperſa varia volant & incer-
ta.
OLAI VORMII
6os
ta. Certa ſtudiorum generi me parem præſtabo, ſi certior fiam.
Aliis ſubſidiis ſi deſtituar, Medicinæ me involvam, qvæ
òs ö O eſſe ſolet. Totos enim dies cum Excell.
Sala praxin inſpicio, & varios morborum caſus & reme-
dia, qvæ mihi forſan, ſi patria voluerit, ornamento erunt
potius qvam utilitati. Cæteris igitur diligentiæ meæ monu-
mentis non poſſum vacare, qvæ in charta ſignata hac ſpe mitto.
ut, ſi qvid in his occurrat, communicarc non dedigneris,
qvi utramqve in omnibus paginam facies, Vale, unica ſpes
fortunæ noſtræ, & indignum licet, favore tuo proſeqvere.
Raptim extemporis neceſſitate, Patavii xxI. Maji I6ö.
VVI
LAII.
OLAUS VORMIUS
omæ Bartholino.
Patvium.
1uas I. Maji datas I6. Jun. probe accepi, x qvibus
colligo, nondum redditas, qvas menſe Aprili & Majo ad
Vos dedi. Interim, qvid, tui cauſa, in ſtipendirum egerim nego-
tio, te intellexiſſe gaudeo. Avum enim hoc anno Matri
ſuum numeraſſe ſcio; de reliqvo ſuoempore videbimus. Can-
cellarii in te affectum non deſinam data opportunitate firmare;
ſolet enim qvandoqve, num a Vobis literas habuerim? inqvi-
rere. Miſſum tractatuum tuorum oſtendam catalogum qvi
haud parum ipſum recreabit, tibiqve favoris dabit augmentnm.
De Unicornu, eſlent forſan, qvæ tuo propoſito inſervire poſſent,
tam icones qvam rerum momenta. Vidiſti, qvid de eo egerim
obiter in Corollario ad Diſputationcm meam. ſecundam In ſtitu-
tionum, ad Memhrum . Cap. . libri Parentis tui de Unicornu
ſpectans. Habui enim in manibus, ac pro lubitu tractavi, &
genuina ſua magnitudine & proportione delineari curavi crani-
um integrum hujus animalis, cui illud, qvod cornu vocant,
adhuc inhælit, cum tamen cornu neqvaqvam ſit, ſed dens,
ut docuit bloi, & rationibus firmis evicimus. Fruſtu-
lum ejus Pharmacopus noſter, a Reia Majeſtate ſibi tradi-
tum,
A
TIAI DTOT
II OL. Gq
tum, calcimatione, ut vocant, Philoſophica (qvæ per calidum
fit liqvoris vaporem præparavit, cujus etiam mihi copiam fe-
cit. Hoc in tenuiſſimas laminas rcſolvebatur, qvod in corni-
bus ita calcinatis non contingit. In dente Rosmari & elephanti
idem experimur. Hujus animalis (cetus namqve eſt) iconem,
ſed rudiorem, mihi transmiſit Epiſcopus Islandiæ Borealis,
Torlacus Sculonius, qvi cum glacie Grnlandica eo appulſum
vidit. Minutiſſima cranii & dentis hujus rimatus ſum, & fu-
ſius in Prælectlonibus de rebus in Muſeo meo exſtantibus, de-
ſcripſi, atqve in icone Auditoribus oſtendi. Eſt mihi truſtum
duarum librarum pondo, corii item particula ex cranio abraſa.
Si omnia, qvæ hic obſervaverim, & notaverim, enarrare vel-
lem, libri mediocris implerem chartas. Tibi tamen ſuo tempo-
re, ſi Dcus vitam & valetudinem conceſſerit, communicabun-
tur omnia. Studiorum qvod ſpectat ſcopum, tibi Medicinam ha-
ctenus propoſitam, perſvaſi ſumus, qvo fine & tibi ſtipendi-
um utrumqve conceſſum, nullis aliis uſibus impendendum.
Hinc igitur te dimoveri ſi patiaris, & ſpe de te nobis concepta
excidamus, ne repetundarum te reum reddas, vide. Interim
Philologica & Philoſophica aliud agendo horis ſubeiſivis qvod
tractes, recte facis; de rcliqvo Dominus providebit. Cum
Avo egi, (hoc tibi in aurem ac nemini, niſi in tuam perni-
ciem, revelandum volo) ut, ſi jam, completo curriculo, ad
nos redires, qvia ipſe jam emeritus, & officio publice docen-
di vacare neqvit) te ut vicarium ſubſtitueret; ſi hoc pacto pe-
dem in Academiam ſemel intuleris, hand facile inde dimo-
veri poſſis. Nec diſplicuit conſilium. Deus modo iplum in
reditum tuum ſervet, ſucceſſu non cariturum conſilium ſpero.
Plura, qvæ me in gravi hoc Rectoratus premunt onere, non
permittunt negotia. Intra paucos menſes onumentis meis
finem imponet Tvpographus. Vale. 2O. )Jun. I6-.
III
VAAA I.
TT
r T
v.O D AD O
D. Olao Vormio.
Hafniam.
Ornuum Florentinorum iconibus tandem potitus hac levi
vetuſlatis extexnæ accſſion auctiorem Tractatum veſrum
prodi-
O LAI VORMII
V
proditurum non tam meo qvam Reipubl. literariæ nomine gau-
debo, qvæ ipſo venerandæ antiqvitatis fulcro niſi ſuſtentaretur,
de brevi futura ruina metuerem. Atlante te ſalvam ſpero &
auguror, qvi ejus majeſtatem ſolus inter taciti ſeculorum ſilentii
tenebras ſuſtinuiſti, eruſti primus. Loqvetur poſteritas grata, qvod
mordet invidentium livor. Novum ſeculo huic non eſt, omni
ævo in canina familia uſitatum, conatus majorum odiſſe qvos
aſſeqvi per genii infelicitatem el non poſſet, vel non vellet
per ignaviam. Semper tamen inter tam ſordidas mentes ſub-
limius evecta virtus ab aliis vel neglecta vel deſperata felicitex
expedivit, tempſitqve invidos, qvorum miſeræ conditionis fatum
ſeqvuturum tempus deplorabit. Te, Virorum maxime, hoc
nomine amant omnes & venerantur, qvod ſeculum noſſrum
diutius latere non permiſeris, qvæa majoribus noſtris effecta
ce illorum pariter & Tuo teſtentur ingenio. Ad teſtimonium
non vocabo tot Belgii, Angliæqve lumina, qvæ præſens vidi
Loqvantur propriis verbis Iircherus, Ferrarius, Putennus E-
qves, Licetus, Naudæus, Viri ad æternitatem dudum deſtinati,
qvorum de Cornu judicia publicis typis meditor ſubmittere.
vid autem ad Cornu tuum hæc Florentina? Ex opere impari
dignitatem veſtram æſtimabit orbis. Deeſt enim his ex auro pre-
cium, ex Vormii genio lumen, ex antiqvitate veneratio. U-
trumqve ex ebore formatum antea ex relatione fida ſcripſi.
Author primus Rex, ut videtur, Luſitanicus, qvem ex Hi-
ſtoriis accepimus Barbariam reliqvasqve orientis plagas occu-
palſe. Figuræ inſculptæ ad venationem omnes tendere viden-
tur, cui forſan primo deſtinata. In triremibus autem Turci-
cis a Magno Florentiæ Duce occupatis vice buccinarum infla-
ta ad pugnam incitarunt. Ovo id tempore ſit factum, expi-
ſcari non potui. Cornua ipſa vetuſtatem qvidem oſtentant,
ſed a multis ſeculis non repetendam, qvippe Eqvites venatoresqve
hinc inde depicti conſoiciuntur calcaribus eqvos ad curſum in-
citantes, qvæ qvidem calcaria non niſi poſteriorum ſeculorum in-
ventumeſt, qvum antiqviores eqvos calcaneo ſolo concitarint, ut
Antiqvarii proponunt & Statuæ Romanorum omnes demonſtrant.
Chriſtianorum vero opus primum fuiſſe, ſculpturæ docent,
qas
ETADEUMEPISTOLE.
qvas & Mahometani & Judæi omni ævo abhorruerunt. Crux
præterea evincit ſignum expeditionis Chriſtianæ in Orientem.
Inſignia in altero Cornu eminentia Luſitanorum Regum propria
eſſe illius terræ gnari mihi retulerunt, qvibus & Infantis titu-
lus tribui ſolet, ut proprius. Alia ex defectu & Hiſtoricorum
& Relationum de his referre non poſſum. Magnitudinem ju-
ſtam pictura oſtendit, reliqvaqve fideli opera adumbraſſe picto-
rem ame precio conductum teſtatur amicus Rhodii, cui id ne-
gotii datum ſuerat. Licetus noſter humaniſſimus nunqvam ro-
gare deſiſtit, ut data per literas meas occaſione ormium offici-
oſiſſime ſalutem, cum promta affectus oblatione. Abſoluto
jam contra Galilæum libro, ty pis brevi ſubjiciet Opus ſuum d
Annulis, cujus Caput L. curſim percurrens, multa egregia in
laudem antiqvitatis noſlræ & Authoris HVormii deprehendi cum
doctiſſima Hieroglphiicorum enodatione parum a Tuis diverſa.
Corda novem totidem Cimbrici Regni Provmcias (nftlee
dictas nobis) denotari arbitratur, nec conſentit in explicatio-
ne Circuli Terti, ubi per hominem alterum vulnerantem
Aqvilinarem pœnam hoc argumento non ſigniſicari evincit,
qvod & in abdomine ventrisve parte anteriori pluribus fiſſu-
ris vulneretur, qvum illa Aqvilinaris tergum tjusqve coſtas
duabus tantuum divaricationibus diviſerit. Sed dubia res ut
varias admittere ſolet interprctationes, ita unicuiqve de laude
pari contribuit, qvam nullus, niſi Dis iratis natus, Tibi dero-
gabit, authori antiqvitatis noſlræ & unico deſenſori, cui in
æternum debebunt qvicunqve patrii amoris ſcintilla vel mini-
ma calent. o nomine qvum publice me qvoqve devin-
ctum teſtabor, domeſticis beneſiciis in præſens omiſſis, id
reſtat a favore tuo impetrandum, ut patriam & me lumi-
ne & affectu proſeqvaris pro ſolito. Vale Patriæ deous, co-
lumen meum, & pro meritis ſeneſcentem orbem comitare
pari ævo. Pat. 26. Iun. 162.
VI
AAAV.
T DATT
V. VOVV O
homæ artholino.
Toperæ & ſumptuum in procnrandis cornibas Florentinis
impenſorum faxo ut haud pœniteat. Gratiſſima qvippe fu-
ero
T
D
TT
V VDIII
-
ere & exſpectata. Transmiſſa mox ſculptori tradidi, qvi mino-
ri forma exprimet, ut Diſſertationi meæ commode annecti
qveant, ſed non ſine tua hiſtoria; conſtitui enim vel integram
vel maximam partem tuæ addere FEpiſtolæ, ut primus ipſe ſis,
qvi hæc in lucem protraxeris, & publicum tui erga me extet
affectus teſtimonium. Amagnis iſtis ingeniis apud vos tanta non
exſpectaveram; bene ipſis ſit Hic habebit, in qvo dentes fran-
gat adverſarius Santovitianus. Eruditiſſimum Licetum viciſſim
lata occaſione ſive per literas officioſe ſaluta meo nomine, ci-
qve gratias age, tum pro amica cenſura, tum qvod Aqvilona-
res haſce Antiqvitates dignas judicet exactiſſimi ſui ingenii luce:
Ft ego & univerſa patria plurimum huic Viro nos debere fate-
bimur qvippe qvi primus inter Italos ſuo calculo in publicis
& eruditiſſimis ſecriptis eas approbare & commendare haut ſit
dedignntus; favorem tantum Magni hnjus viri meritis ac mu-
tuis oſſiciis excipere ego pro virili allaborabo. væ de I. cor-
cdibus commentatur, rata ſunt, & evidens teſtimonium Dani-
cæ poſſeſſionis. Nec de Aqvilina plaga multum repugno.
Interim meminerit rudem plaſtæ manum omnia eo ævo ad amuſ-
ſim exprimere haud potuiſſe. Nec ego pro rato habeo, exa-
cte pœnam illam ibi exprimi, cum expreſſe ſcribam, me ſub-
dubitare, an eo referri debeat, ut videbis, textum ſi conſulue-
ris. Interim hic commode inſeri poſſe ritum iſtum, a paucis
animadverſum, nec, qvod ſciam, ab ullo ante me publica-
tum, exiſtimavi, Sed de ejusmodi facilis inter nos erit con-
ſenſus, cum, qvæ protulerim, non tanqvam decreta præ-
toria, ſed ut probabilia aliis examinanda exhibuerim, huic
ita incumbens negotio, ut, ubicunqve ſe obtulerit occaſio,
qvæ ab aliis de priſcis noſtratium ritibus antea non divulgata
vidi, ea propalare haud deſtiterim, ut ſenſim Majorum noſlro.
rum neglecta reſurgeret gloria. Hæc, ut Tibi mens mea da
ejusmodi conſtaret, celanda non duxi. Vale, & patriæ bono
vige. Hafn. 2o. ul. 16a2.
Fratrem Bartolum, ut, qantum poteſt, reditum ad
nos maturet, hortare, ob cauſas ſibi, ut ſpero, jam notas,
&
2 V
ADEUMEPISTOLA.
IAAV.
TVT
T OMAS BA o
tTTT
D. Olao Vormio.
Hafniam.
tribus qvas menſe Aprili, Majo & unio recte accepi,
indefeſſum & ſollicitum in promovendis rebus meis ſtudium
Tuum ſatis intellexi, nec aliud mihi relictum, qvam ut Tibi
me meaqve in æternum conſecrem. Revelata mihi preſſo ore
ſervabo, dubia qvamvis, veſtræ tamen in me curæ evidentia
argumenta. Corollarium illud de nicornu ſuppoſiticio dudum
meo autographo adjunxcram, & nunc gaudeo in eam rem mihi
plura documenta ſuppeditata & iconem cjus extare apud vos,
qvam facile impetrabo ab to qvi laboribus meis favet. Deli-
neatonem Unicornu Fridericiburgenſis ab ſororio meo, D. Ja-
cobo Mtrliæ mihi ſpondere auſim, ex anglia enim, Gallia &
Belgio exſpecto ab amicis, qvæ ibidem vel vidimus ipſi vel ſer-
vari fando acc epimus. Aliqvas Unicornuum ſpecies a Patre præ-
termiſſas diligenti lectione adjunxi, ut Bucampen Unicornem
a Columna annotatum; Scarabæum unicornem & ali-
as. Ovis autem ille piſcis llletif in Indico mari freqventis-
ſimus, unum cornu gerens, de qvo ex L. Romano Renodeus l.,.
libenter edocerer, uti & de avibus Ethiopicis, qvas nicor-
nes vocari apud Elianam reperi. Ab Avo nuperis literis ali-
qa lucentium animalium documenta ſollicitavi, ut iis potirer
anteqvam librum mcum typis committam. Bononia qvoquve
ab Aldrovandi hæredibus reſponſum expecto, an de his, ut
fama eſt, aliqvid in ſchedis reliqverit. Alia propter urgens Con-
ſiliarii munus, relugicnti impoſitum, in præſens differre cogor.
Vale, & m ama. Patav. . Auguſt. I6a.
I
VAA AVI.
TATT
CORMIUS
Iomæ Bartholino.
Patavium.
NOvos honores Conſiliarii ut tibi gratulor, ita ad majores in
patria olim obtinendos aditum ut ſtruant, ex animo
I
voVeO-
OLAIVORM
e
voveo,. Conatus uos ut qvantum in me eſt promoveam, ico-
nem capitis unicornis cum dente, qvod manibus hic tractavi
& accurate per pictorem in debita proportione exprimi curavi,
transmitto in arctiorem tahellam redactam. Cujus hic erat ratio
Cranium ipſum mandibula inferiori deſtitutum, nullisqve præ-
ter magnum hunc præditum dentibus, colore erat griſeo nigri-
cante, qvalis oſſium eſſe ſolet aëri diu expoſitorum & ad putre-
dinem tendentium, inæqvalibus variis foraminibus & protube-
rantiis præditum, qvibusdam ſcabrum, ſubſtantia oſſis partim
natura poroſiore exiſtente, patim a cutis particulis & fibris
tenaciter ei adhærentibus talis reddita: Figura triangulari ferme
in longitudinem protenſa. Avertice ad extremitatem proboſci-
dis ſeu tenuioris ejus partis, cui dens inſerebatur, duos exacte
habebat pedes Romanos. Ab unius latioris proceſſus qvi cilia
firmabat & oculum dextrum munebat extremo, ad ultimum
proceſſus qvi ſiniſtrum tegebat, cranii latitudo erat pedis uni-
us cum ſemiſſe. Ea enim parte latiſſimum erat. Hinc paula-
tim gracileſcere & imminui cœpit, in extremum usqve oris.
Occipitium in diametro pedem paulum ſuperabat. Sed extre-
mitas oris parte ſiniſtra, cui dens inſerebatur, pollicum erat tri-
um cum dimitlia, ſubſtantia fungoſa. Dens ipſe integer non
erat, ſed tertia ferme ſui parte mutilatus, qvinqve interim pe-
des longus, duos pollices ſi exceperis, craſſitie, inæqva-
li. Baſeos, qvæ fundum cavitatis ſeu alvei occupabat,
diameter duorum erat pollicum, circumferentia ſex cum
dimidio. Hinc paulatim in ampliorem ſurgebat molem, us-
qvedum cancellis alvei liberatus, libere vagari ccœpit. Egres-
ſus alveum, in diametro tres ferme habebat pollices, in circum-
ferentia octo. Diameter ſummitatis, cujus portio periit, pol-
Iicis erat unius cum dimidio, circumferentia qvinqve. Ex
qvo qvanta ejus deſideretur pars facile colligere licet. Figu-
ram candem obtinebat, qvam reliqvi omnes hujus generis.
Multa mihi ſcribenda de eo ſuperſunt, qvæ hujus chartæ an-
guſtiæ capere neqveunt. Vidc qvædam hujus dentis experimen-
ta apud Philippum Heclſtetterum Ohſ. Med. decad. 5caſu . A-
liqvot ex animalibus, qvæ Tu ad claſſem Unicornuum refers,
Rhinocerotis titulo ab aliis inſigniri animadverto. Cujus ge
neris eſt ſcarabæus ille unico cornu præditus, qvi hoc anno,
præter ſolitum, freqventiſſimus erat in hortis noſtris, ex qvi-
bus
ETADEUMEPISTOL. 5
bns aliqvos collegi qvos in Muſeo ſervo. Aldrovandnc & Ferr
dus lnperatus, qvi diligentiſſimc eum delineavit, ſcarabæum Rhi-
nocerotem vocant. Ludoicum Romanum obiter pervolvi, ſed
qvæ de piſce Illeriex Renodæo adfers, apud ipſum invenire non
potui. Si qvis ſit jus generis a noſtris, qvi circa Gronlan-
diam ſtabulantur, non multum differre arbitror. vod lia-
nus libr. 1. c. IO. aves unicornes in Fthiopia naſci ait; de illa
ave intelligendum arbitror, qvam Indi Topau vocant, alii Rino-
cerotem. Hujus accuratam deſcriptionem apud neminem adhuc
videre licuit. Conjecturas qvasdam proponit Aldrovandus libr.
2. Ornitlol. Cap. 2O. Sed Curioſis vix ſatisfacient. Ideam capitis
ex transmiſſis picturis exhibet, ſed qvam ego hic tibi mitto,
ad vivum ex ipſo cranio qvod in Muſco meo teneo depromta
eſt, hoc autem ex india Orientali ſecum attulerunt mercato-
res noſtri. Fx qvo apparet illud qvod cornu vocant, proprie
cornu non eſſe, ſed molliorem apophyſin qvandam, in cam
qvam vides formam a Natura effectam. legans alioqvin ro-
ſtrum eſt & mirum; coloribus, luteo, albicante, purpureo
& nigro pulcre variegatum, magnitudine ſpectabile utpote
qvod pedem Romanum longitudine attingit, lattudine uncias
qvinqve in Hiſtoria Muſei noſtri accuratius illud deſcripſimus.
Biontes nicornes in Boruſſia inveniri refert Erasmus Stell
circa calcem lib.1. Ahtiqit. oraſſ. In Regno Basman unicor-
nes eſſe docet M. Panl Venetus l. . de Rcg. Orient. c. I5. qvo-
rum tamen deſcriptionem apud ipſum ſi expcnderis, per ni-
cornu hinocerotes eum intelligere videbis. Id etiam intelli-
gendum venit de iis, quvos in Regno Lambri conſpici dicit.
Ovæ de Lunariis & noctu lucentibus commentatus eſt Conr.
Gesnerus, vidiſſe te puto, Fuirenios & fratres officioſe ſaluta.
Plura volentem & negocia publica & chartæ retrahunt angu-
ſtiæ. Vale qvam feliciſſime. Hafnia 6. Auguſt. I6qa.
TVIII
VAVI
VDA
O L. VDI
r
omæ Bartholino.
Pntaium.
On te, curis publicis impeditum, multis detinebo. Ver-
nlo ad ultimas tuas, O. Octobris datas reſpondebo, cum
a
& me
OLAI ORMII
o6
& me publica urgeant. De turbis Italicis qvædam ex ordina-
riis percepimus chartis, ſed ſtatum rei, qvalem nobis deli-
neas, ita nondum accepimus; gratum igitur fuit, in qvo car-
dine res verſetur, cognoſcere. Affinis tui literas qvod attinet,
de iisnihil mihi conſtat, niſi qvod narraſſe eum meminerim,
ſe conſuluiſſe, ut qvandoqve data opportunitate ad Cancella-
xium & D. Fahricium ſcriberes. Et certe valde mihi probatur
conſilium. am ſtatus ltaliæ tibi commoditatem præbet optimam;
adde inſtituti tui rationes, utqve conatibus faveat, roga, ac qvid
tibi in patria ſperandum, qvo ec collineare ſtudia tua poſ-
ſint. Cum Fahricio facile invenies qvod tractes, dubia ſi qvæ
occurrant de carne lucente, deve unicornu, aut aliud. Viam
hæc tibi præparabunt expeditam ad altiora. Oportet certe hic,
qvi emergere ſtudet, Patronos prenſare, & ſeſe eorum favori
inſinuare, qvod commodiſſime literis fit, qvas nullus ferit me-
tus; & qvia ſtyli tui elegantia delectari eos novi, qvid facien-
dum tibi ſit, vides. Ne latum qvidem ungvem a propoſito te
dimoveri ullius perſvaſionibus ſinas. rge ſedulo artem Me-
dicam, ut ſoles, & ad amœna Philologiæ vireta defe ſſus ſubin-
de recurre. æ bono publico meditatus es, ut tandem lucem
videant, cura. De cæteris Dominus providebit. Hac ſeptima-
na ſinem meis Monumentis imponet Maranius; ſi ulla ratio-
ne fieri poſſit, ut ad nos deveniant, procurabo. Miror de redi-
tu ſuo ad nos nihil aut Fratrem aut Fuirenios, qvos indies ex-
ſpectamus, nuneiare. Saluta omnes & ſingulos. vod ante
ſemeſtre per Elevirium afferendum juſſi, an acceperitis, mo-
nebis. Vale. 28. Octobris, I6q2.
II
AAIII.
2MAO
T
. Olao Vormio.
Hafniam.
Ir Excellentiſſime. Pro - Rectoris & Syndici munus nuper
Imihi repugnanti impoſitum, ſilentium literarum impoſuit
& inducias. Nunc vero ex modeſtia, ad vitandam invidiam &
majores ambientium turbas, omnibus officiis in pr ſentia Re-
ctoris
I DTT
T AI-LA. o
ctoris & Profeſſorum reſignavi ſervato ſolo titulo Pro- Rectoris
& privilegiis. nde ad ſtudia lætior campus redit, qvem im-
pediverunt negotia. natonmiam meam Bibliopola Framhotus
recudere geſtſi, paratis ad id omnibus neceſſariis, ut cum Ley
de nſibus certet. Figuras antiqvas eliminabo, novasqve ad vi-
vum inſtanti ſectione pingi & ſculpi curabo. Operam hic ſu-
am qvoqve addixit mihi Cl. Veslingius Anatomicus, ut ſperem
bene ſucccſſurum opus. Si qvid mutandum aut addendum judi-
caveris, pro candore tuo ſigniſicabis, & qvid de dedicatione
exiſtimes faciendum. Reliqva mea Opera propter hoc jam dor-
miunt. De Luce Animantium tamen per occaſionem expediam.
vis ille piſcis ardentibus oculis in Norve giæ mari, de qvo
Olaus lib. 2. c. . ſcre averem, & qvis ille Poëta a te citatus
de Cornubus Moyſis. Iconem novi ductus inventi in ancreate
mitto, qvem ipſe vidi ea figura, ut expreſſus eſt. De uſu am-
bigitur ad lienem chylum deferre putabamus, ſed inſertionem
nullam videntes, ex humore contento aliud conjecimus, eſſe
nempe excrementi bilioſi ductum a correctione in Panereate
facta. Ovippe ſtylum colore bilioſo nigriore tingit. Plura in
præſens differre cogor, qvia nondum plane Univerſitate ex-
peditus. Vale, Pater obſervande, & porro fave. Patavii . De-
eembr. I62.
TV
VAII
TT DRITT
O LH o I1O
homæ Bartholino.
Venet.
Aborioſis Tc expeditum muneribus gaudeo mi Bartholine,
non qvod honores tantos Tibi invideam, ſed qod ad con-
ſueta ſcribendi officia ac ſtudia privata Te paratum magis futu-
rum videam. tinam & ego his ſolutus vinculis amœnioribus
vacare poſſem, at aliqvantiſper adhuc in turbis hiſce mihi de-
ſudandum. Lubens audio Bibliopolam veſtrum Parentis Tui Ana-
tomiam velle recudere: Sed vix credo ipſum aut typorum ni-
tore, aut chartæ præſtantia, aut iconum accurata delineatione
ſuperaturum Belgas. Novæ figuræ opus inſigniter commenda-
bunt, modo accuratæ & docta mam claboratæ. Nil ego mo-
3
menti
OLAI VORMII
o8
menti alicujus qvod mutatione dignum obſervavi. De ſe oſſicu-
lis in ipſa ſutura Lambdoidea a me primum notatis alias mo-
nui, & niſi eorum hiſtoriam dudum miſiſiem, hic vepeterem.
De Dedic atione neſcio qvid ſuadeam, niſi placuerit En. Can-
cellario ofſerre, ſiqvidem Roſencrantius, cui parens eam in-
ſcripſit, diem ſuum hic Hafniæ 2. Octobr. placide obierit, ut
is jure qvaſi hæreditari ſuccedat. De Piſce ardentibus oculis
n Noregia exiſtenti, nihil plane apud Olaum Mgru inveni
eo, qvem citas, loco libro nempe 2. cap. 3. Agit qvidem
bidem de piſcibus Iſlandiæ, ſed ne vcrbulo tangit eum qvi ar-
dentibus ſit oculis. Editio mihi eſt Romana in folio At libro
præcedente, 2O. nempe, capite ultimo, ex libro O. Plinii cap.
6 I. cujus nomen more ſuo diſſimulat, de Dactylo qvæ-
dam recitat, qvæ ad rem tuam facere videntur. Sed
qvam Plinius concham, ipſe piſcem vocat. Inſpice locum &
non pœnitebit. Concha autem hæc Dactylus dicta, qvibusdam
Solen, aliis Onyx ſeu ungvis vocatur, Venetiis cappa longa.
In foro veſtro piſcario haud infreqvens eſſe ſolet; qvocirca an
vera ſint qvæ Plinius referat, facile experiri poteris. Cauſam
ſplendoris Rondeletius, glutinoſum eſſc ejus ſuccum refert, ſiqvi-
de m qvæ tenacia & veluti glutino compacta ſunt ea lævia, æqva-
lia atqve perpolita eſſe ſolent, atqve ob id relucentia, ut pix,
aſphaltum, albumen ovi: cui opiioni etiam ſubſcribit Aldro-
vandus. Sed præter glutinoſitatem, aliud qvid ſubeſſe ſuſpi-
cor, cum ipſum gluten in tenebris non luceat, nec picem aut
Aſphaltum lucere unqvam animadverterim. Aliud igitur lucis
hujus go dclio eſſe oportet. Reperiuntur etiam in
mari Noragico hi Dactyli, ſed conchæ eorum ſaltim ad me
ſunt delatæ, magnæ ſatis. Longitudine dodrantali craſſitie
pollicis in meo extant Muſco: in qvibus lucis nihil deprehen-
di. Poëta a me de Moſc citatus, incertus eſt. Carolus Pa-
ſchalius de Coronis hb. IO. o. . Drepanium eſſe ſuſpicatur. No
vi ductus Pancreatis deline atio mihi gratiſſima, miror nulla La-
ctearum venarum obſervata veſtigia. Ovid ſi ductus hic chy-
lum aduodeno ſorbeat, per lacteas deferendum, a fæcibus pu-
get, ut ommodius per anguſtas eas vias ad Hepar ſeratur, re-
ceptum vero excrementum demum ad inteſtina mandet, ut vim
expultricem ſtimulet & fæces nigricante colore tingat. Monu-
mcſ-
VAT
ET AM oL. Oq
DT
menta mea ad umbilicum jam perduxit Typographus, in qvi-
bus etiam tuam invenies epiſtolam. Eorum exempla lubentiſ-
ſime vobis transmitterem, ſi ulla daretur commoditas. Neſcio
an videris ea qvæ de Coccojus inſecto Americano lucem noctu
fundente tradit Perus Martyr decad. . cap. O. inprimis Nieren-
bergius Hiſt. Nat. lib I3. cap. 3. vid tibi videtr de cauſa lu-
cis inNoctilucis qvam reddit Margarira Philoſophica lib. IO. tract.
2. c. IO.?Conſule lib. . Voſſii de Idololatr. cap.1 O3. & q.
item . Vale Hafniæ pridie Cal. Jan. I6q . qvem tibi proſpe-
ru ac felicem precor.
A. -
T
O D O
D. Olao ormio.
Hafntiam.
Ir Excellentiſſime. Tandem ad vos venient opuſculi mei
ungves, qvos ea de cauſa exſertos mitto, ut donec trans
mare ipſum cor pus poſſit transvolare, ſpem non inanem ſu-
ſtentent. Ad umbilicum enim perduxi, poſt abdicatos Pro-
Rctoris faſces, qvi antea non parum remoraantur. van-
qvam multa in iis dubia animum adhuc verſent, qvorum ſolu-
tionem aViris doctis exſpecto, litteris ad calcem apponendis.
præſertim de ſubjecto proximo, & apparitionis cauſis, tum qva
rationc cœleſte lumen, qvod nobis inſitum pono, cum eleme-
taribus concurrat. Eingenio omnia deprompta, qvia rara a-
liorum veſtigia in hocargumento leguntur. Tuum erit, ut ſo-
les, omnia in meliorem partem interpretari, donec meli-
ora tempus conceſſerit. Literæ Romam, Neapolin, Bo-
noniam &c. ad Viros doctos mittendæ, impediunt, qvo
minus, ſuaſu veſtro, Cancellario & D. Fahricio debitum
per literas cultum inſinuem. Occaſionem meliorem præ-
ſtolabor. Et, ut verum fatear, differre officium amo, ne illis
nſinuatus, citius a ſtudiis ad patriam revocer. De Unicornu
opuſeulum icones a Matre exſpectat, qvibus miſſis lucem ſtatim
udebit, a Typographo expetitum. Frater Bartolus Romam ſal-
vus vidit & acceſſit, futura æſtate peracto itinere, certo pa-
triam reviſere conſtituit. Elevirii adhuc nihil miſerunt, unde
ummo deſiderio veſtra exſpectamus, qvibus & nos & ltali
A
inli
OLAI VORMII
1O
inhiat. Liceri de Annulis prodiit, necdum mihi viſus liber:
alias nullo fere inſigni opere fatigantur præla. Fſt tamen qvi
dam. qvi Encyclopdiam Medicam meditatur, brevi, ut promit-
tit, edendam. Vale, Pater Venerande, & lætos anni novi recur-
ſus lætius perge. Officioſiſſime a me ſalutantur Cl. Generi
veſtri. Venetiis 18. Januar. I6ö3.
AI.
A
O IO
. Olao Vormio.
Haſniam.
VIr Excellentiſſie. De communicata Dactyli cenſura ne-
Vceſſaria inprimis mihi gratulor, & operi ſub ineudem fer-
venti. Reliqvis enim Plinii fabulis etiam. Dactylorum ſplendor
annumerandus, cum qo tamen facit Lippii epigrammata:
Dactylus illuſtrar radiato lumine pontum;Appoſitus menſæ, lumi-
ne menſo nitet. Falſum me in Olai Magni citatione doleo. Ino-
pia librorum, qa hic lahoramus, locum in eo revolvere non
poſlum. Glutinoſum ſuccum ſplendoris non cauſam puto, ſed
ſubjectum, qvi ab innato omnibus lumine omnem ſplendentium
faciem deduco. Margaritæ Pbiloſophicæ conjccturam vidi, ad
ignem fulgores hos referentem, qvam ſine dubio ſeqvi debebit
Voſſius (qvi ad has oras nondum advectus.) qvia ignis ea apud
antiqvos laus. Sed & ignem ad ſubjectum reduxi lucis, non
eauſam, qvum per ſe ignis non luecat, niſi ob admitum lu-
men. Coccai mentionem apud Oitelium inveni & Caun,
qvi ex illo liqvorem lucentem promiſerat. De ſex oſſiulis in
ſutura Lambdoidea nihil unqvam ad me perſcriptum memini,
qvare ingenti opus noſtrum ope juveris, ſi illorum hiſtoriam
texueris. Variaſſe ſuturam illam, modo duorum modo trium
oſſiculorum compage recordor, conſuetum numerum tamen
raro ſuperaſſe. uctum in Pancreate modo ſimpiicem, modo
geminum oſtendit Natura, freqventius unicum, enndemqve
valvula aliqva ad inteſtinum ſöectante & aperta donatum, ut
ſtilum vix introrſum verſus ſine vi admiſerit, indicio non in-
mmo, ex ipſo Pancreat in inteſtina aliuvid deſcrri, non verſa
vce.
ET ADEUMEPISTOL. I
vice. Vellem in mittendis deſideratiſſimis Monumentis veſtris
operamnavaret Eleirius, non exigua felicitate te me meosqve
bearet. An in Danonum monumentis antiqvis perpetuarum
Iucernarum veſtigia ulla apparuerint, diſcere optarem, qvum
hic illarum hiſtoriam pro fabulo ſa traducant Docti. Sed aliis
morari tempora veſtra, publicis deſtinata, ſuperſedeo, qvi &
nuper omnem ſcribendi materiem cum libri titulo exhauſerim.
ö
II
I.
TATö
AIITT
VOVVDIV
omæ Baortholino.
Pataviam-
Ibrum tuum de Luce Viventium videndi maximo teneor de-
ſiderio. Omnibus innatum lumen unde ortum trahat, cur
ſe in tam paucis prodat, ſcire geſtit animus. Coccui hiſtoriam
eleganter tradidit Monuſettus in T eatro Inſectorum lib. I. cap.
I5. qvem ſi conſulueris, inveniesqvæ ad rem faciant: etiam
de liqvorc ex iis præparato, noctu lucenti. Cum Lugduni Ba-
vavorum adhuc hæreres & Anatomia Parentis editionem medi-
tareris, de oſſiculis Lambdoideis me tibi ſcripſiſſe memini;
ſed qvia, qvæ tum exarabam, excidiſſe videntur, jam re-
peto, modo uſus alicujus cſſe poſſint. Anno 162. cum tre-
qventi auditorum coronæ oſſa ſceleti humani demonſtr arem at-
qve exponerem; in ipſa ſutura Lambdoidea, oſſicula ſex inve-
ni, qvæ utrumqve tabulatum cranii perforabant, a nemine,
qvod ſciam ante animadverſa. Diverſiſſima enim ſunt ab
iis, in qvæ os ipſum qvandoqve diſpeſcitur, qvod ſu-
tura Lambdoidea circumſcribitur, Triqvetra qvibusdam dictis
Tria in dextro totidem in ſiniſtro ejus extant ductu, magnitu-
dine, figura & ſitu diſcrepantia. Infimum ad proceſſum mam-
millarum conſpicitur, medium paulo ſuperius, vix dimidii di-
giti intervallo, tertium aliqvanto longius a ſecundo diſtat. Fi-
5
polli-
OLAI VORMII
12
pollicis non excedit. In concava cranii ſuperficie diſtincte ma-
gis qvam in convexa apparent, qvocirca ablata calvaria meli-
us obſervantur. t omnia ſint clariora iconem addo. A. por-
tio eſt ſuturæ ſagittalis. B. ſutura Lambdoidea. C. ſectio ſerra
facta. D. primum os ſiniſtri ductus. E. ſecundum. F. tertium:
G. primum dextri ductus. H. ſecundum. I. tertium. F. mag-
num cranii foramen per qvod medulla in ſpinam deſcendit.
LL. Proceſſus mammillares. Diſſimulare interim hic neqveo,
in diverſis craneis, tam numero, qvam magnitudine & ſigura,
item ſitu variare hæc oſſicula. Dum hiæc ſcribo, mihi ad ma-
num qvinqve ſunt cranias qvorum duo ſuturam ſagittalem per
os frontis in naſum usqve protendunt. Horum alterum, qvatu-
or ſaltim iſtorum oſſiculorum oſtentat, atqve, ex iis unum in
ipſa junctura ſagittalis cum lambdoidea, qvo in loco Triqve-
trum dictum conſpici ſolet: in altero vero duo ſaltim extant,
eaqve in dextro ductu tantum. Verum liæc crana integra e-
rant: ſi calariam auferre licuiſſet, for ſan plura oſtendiſlet in-
terior ſuperficies. Sed cum naturam in oſſibus majoribus,
ſuturis ipſis & aliis humani corporis partibus varie ludere vi-
deamus, qvid mirum ſi in hiſce antiqvum obtineat? In mo-
numentis ac ſepulchris majorum noſtrorum licet res variæ re-
periantur, ut lib. I. cap. . Monumentorum noſtrorum docu-
imus, lucernarum tamen perpetuarum nulla prorſus veſtigia.
Inter veterum inventa deperdita eas, ni fallor, refert Pancirollus,
qvi ce iis ex profeſſo agere videtur. Vale & bono publico fe-
liciter vive. Hafniæ 6. April. Iaö.
IIT
.
v
D
TT
O DD 2
. Olao Vormio.
Hafniam.
nerationem excitabit. Hoc ſolum me angit qvod ex priori edi-
tione tabellariorum incuria excluſa ſit. Hac tamen obſervatio-
ne
ET ADEIM EPISTOE I3
ne auctiorem prodituram, qvam meditor, in parte lætitiæ ha-
bebo. Librum meum D. Luce nimalium Tpographorum
ſolita oſcitantia moratur. Omnibus innatum lumen, unde tra-
hat ortum, ex ipſa qvæſtione eruo, nempe innatum eſ-
ſe & a parentum ſemine in nobis transferri conjicio, non ſe-
cus ac animam. Ad ulteriorem originem ſi me qvis ducat, in
c rcatione prima ſubſiſtam, qva cum aliorum elementorum mix-
tura lucem Produxit Plaſtes ſimul & mixtorum corporibus inſe-
vit, ut propagaretur per generationem. Pauca tamen & ob Na-
turæ indigentiam, corporibus ita diſperſa, ut in niverſa cœlo-
rum fabrica, per rariorem partium ſegregationem, qvæ niſi or.
bium cœleſtium inſtar condenſentur & coeant, non magis in
nobis lucent qam in mundo cœlum. Paradoxa videntur, ſed
qvibus omnia fere explicamus qvæ aliis negotium faceſſunt. Li-
cetus nudius tertius advenit, opus de Circelatione Sangintis a
ſe concinnatum monſtravit, cui non pauca rationum momenta
oppoſui. Duplicem enim circulum ſibi imaginatur, in venis u-
num, alterum in arteriis, utrumqve autem in ſuo vaſe propri-
um; ſanguinem vero ex dextro in ſiniſtrum ventriculum non
per pulmones, nec anaſtomoſin, nec deniqve per ſeptum per-
vium, ſed per venam Coronariam ferri. Cum Bibliopola Ve-
neto egi, qvi nihil magis in votis habet, qvam cum noſtris
commercia exercere. Publicas res qvod attinet, adhuc in du-
bio ſunt, turbata Italia. Vicinum Ferrarienſium agrum cis
Padum Venetus exercitus occupavit, urbiqve ipſi imminet Dux
Mutinenſis. Romam meditarer inſtante autumno, ſi per has tur-
bas liceret, qvum hic frigeant ſtudia ob ſcolarium petulantiam.
Typographi noſtri fere ſcriantur. Caprilium tamen de febribus
ſecundo prælo ſubjecerunt, & brevi Veslingii noſtri Opobalſa-
mum dabunt. Miraculi loco nuper in nundinis Galli hujus cor-
nuti cornntum filium oſtentarunt, cujus iconem mitto, Alias
plura. Vale. Batav. 18. Jun. Sö3.
E. IV-
T
OLA M1T
IT
IV.
r DATTT
OLAUS
VD
bomæ artholino.
Patavium.
DRobe curatas ultimas meas gaudeo, in primis qvod obſer-
vata ame in ſutura lambdoidea oſſicula non diſplicuerint.
Anxie librum tuum de Luce Animantium exſpectamus. as
ponis hypotheſes licet concedamus, reſtat nihilominus adhuc
nodus, cur qvædam animalia luceant, qvædam minus, qvid
illis conceſſerit natura qvod his negavit, etiam in ejusdem ſpe-
&iei individuis. Hoc eſt, cur inter omnes carnes agninas, qas
in macello Monſpelienſi vidiſti, unica illa ſolum relucebat. In
eo negotii cardc verti videtur, ut oſtendantur cauſæ, qvæ faci-
ant ingenitam lucm magis lucere in uno, qvam alio. Sed hæc
omnia a Te expedita arbitror. Eruditiſſimum Licetum contro-
verſiam de ſanguinis Circulatione, ſatis, ut mihi qvidem videtur,
adhuc dubiam, eximio ingenii ſui acumine cxcuſſiſſe, lubens au-
dio. Procul dubio ſolidi qvid, in qvo animus acqvieſcet, exhibe-
bit. Ego hujus negotii deciſionem ex Anatomia & x rci
pendere arbitror. Mihi, qvos hic olim ventilandos propoſui
ſcrupulos, nondum exemerunt Haræus aut Vnlauc. Cur qvaſo
Natura operoſior fuiſſet in arteriarum qvam venarum ſlructura,
ſi eundem humorem continere debuiſſent Cur per plura id
præſtitiſſet, qvod per pauciora potuiſſet? Cur, cum arteria ſe-
catur, id non ſine vitæ fiat perticulo, venæ vero impune aperi-
untur, ſi idem ſanguis in utrisqve? Nonne ocularis demonſtra-
tio docet ſanguinem in artertis contentum ab eo qvi in vens
conſiſtit, differre ſubſtantia, colore, ſubtilitate omnibusqve pro-
prietatibus? perpende qvæſo an ſanguis ab arteriis in venas
ferri poſſit, ſine comite ſpiritu vitali, qvi illo mnlto ſubtilior,
mobilior & ad penetrandum aptior. Sed nolo hanc controver-
ſiam meam facere. Has omnes difficultates vitare videtur Li-
3eti, ſententia, qvæ eo qvoqve futura plauſiblior, ſi ad ratio-
nes firmas acceſſerit ui & obſervationes accuratæ. Pro
icone
ET ADEM EPISTOI I5
icone Galli cornuti gratias ago maximas, ſed arte & mangonio
talem redditum ſuſpicor. Noſti mulierculas noſtras, cum ca-
ſtrando ex gallis capones faciunt, criſtam amputare, ac in ejus
locum calcaria ejusdem avis ſubſtituere, qvæ coaleſcunt, cre-
ſcunt, & in cornuum viſendam formam augentur. Hoc hic fa-
ctum mihi perſuadeo. Celeberrimum Licetum, Rhodium noſlrum,
fratres & conſobrinos viciſſim meo nomine officioſc ſaluta, ut
& Bordingium: de illornm ad nos reditu per occaſionem certio-
rem me redde. Sed ingemino iterum iterumqve tritum illud
Tullii: Valetudinem tuam cura diligenter. Hafniæ . Julii
16q3.
P. S.
Dilectiſſime Domine affinis, iterato cum Avo egi,
qvi ſummopere tuum exoptat adventum, ut ejus vices in pro-
fitendo Medicinam geras, jam enim ſenio adeo premitur, ut
ci muneri vacare neqveat, ac te præ reliqvis nepotibus ſibi ex-
petit vicarium. Si moram traxeris diuturniorem, vereor, ne alius
tibi hunc bolum e faucibus præripiat. Conſule, rogo, valetu-
dini & rebus tuis. Iterum vale.
T
VA
v TT
MS AN
I
V. Olao MVormio.
Hafniam.
ubia erndit ſſima ſunt, qvæ officioſis literis & auro con-
tra æſtimandis annotaſti contra lucem meam, circulati-
onem Hrvecnam, qvæ tacitus magis venerabor, qvam opero-
ſe contra ſtrepam. Tua enim authoritas mihi pro ratione eſt.
Eo tamen es candore, ut ægre non feras dubitantes, qvum
etiam olitorem non faſtidias oportuna loqvutum. Plerasqve
difficultates expedivi in lucente libro. Cur autem ingenita lux
magis ſubinde luceat in uno animali, qvam alio, variæ eſſe poſ-
ſunt cauſæ, vel ratione ſubjecti vel cauſarum externarum vel
ipſius lucis connatæ. Ratione ſubjecti, ſi compactius ſit corpus
lucemqve comprimat, & putredini non ita obnoxium, qva laxa-
tur corpus ut luci egredienti pateat aditus. Cauſæ externæ qvo-
qve
OLAI VORMII
16
qve promovent ſplendoris manifeſtationem, ſi aëris ea ſit diſpo-
ſitio, ut facile reſolatur corpus. Ita hoc veris tempore Mons-
pelii carnes pleræqve ad putredinem diſponebantur, & ideo ple-
ræqve in macello ſplendebant. Sic de piſcibus & ligno notum
eſt, ſplendere, ſi putreſcant. Ipſa deniqve lux ſe exſerit ſi co-
pioſa ſit, ſi a cauſa qvacunqve vel vinculis laxetur, ut ſe ex-
ſerere poſſit, vel condenſetur, ut videatur. Sic in cœlo non
omnes partes lucent; ſed eæ tantum qvæ in ſtellas condenſantur
& cometas. Nec ſemper lapis Bononienſis lumen concipit &
conſervat, ſed tantum calcinatione præparatus. Circulationem
ſuam Cl. Licetus qvomodo defendere qveat, non video, qvia
experimentis deſtituitur, ſolis rationibus contentus. Res vero
hæc tota ex vivis ſectionibus dependet. Cur natura diverſam
artcriarum & venarum ſabricam molita ſit, hanc circulationis
fautores cauſam reddunt, qvia arteriæ moventur a ſanguine
ſpiritibus propter cordis viciniam turgido; Venæ vero qvieſcant
& ſanguinem recipiant, qvi deferbuit longo itinere, poſtqvam
partes meliorem ſubſtantiam ad ſui nutritionem ſuxerunt. Ea-
dem cauſa eſt, qvod periculoſa ſit arteriarum ſectio, qvia ſci-
licet difficulter reprimitur arterioſus ſangvis ob ſpiritus copio-
ſos, deinde qvia partes privantur ſuo nutrimento qvod per arterias
ipſis apportatur. vantum ego potui ex circulatione compre-
hendere, differt qvidem uterqve ſangvis, qvod alter ſubtilior
& facilis motus, craſſior alter & difficilis, præterea qvod ve-
noſus non nutriat, ſed ſolus arterioſus; verum id circulum
non impedit, qvo minus ex arteriis in venas ſangvis commeet,
& locum mutet, &c pro loci mutatione variet. Fxemplo rem
illuſtrabo. Aqva per canales in hiortum deducta, ſicut in Pro-
vincia Galliæ & Narbonenſi tractu per molas fit, eadem initio
eſt qvæ proxime hortum per primos canales ingreditur at ſegnior
deinde cadem aqva procedit, ubi canales ſunt longiſſimi & a
fæcibus horti inqvinantur, tranſitqve aqva in ipſas areolas.
Sed de his balbutientem rectius ad doctiores remiſeris. Fidu-
ciam tua humanitas facit, qvod ea qvæ necdum accurate didici,
titubanter proferam. De amicorum, qvos ſalutas, ad vos re
ditu, nihil certi ſcribo, qvia necdum Italiam perluſtrarunt.
Valetudine impedior, qvo minus plura addam, & qvotidianis
ægrorum cum Mcdico ſene venerando Jol. Dom. Sala viſita-
tion
ETAb ME.PISTOL.
TV52
tionibus. Vale, Affinis optime, & me ama. Patav. I3.
Auguſt. 16q3.
Tr
VV
A
vvTT
RA
VIO LO
. Olao
Vormio.
Hafniam.
Ir Ecellentiſſime. Pro transmiſſo Monumentorum Dani-
corum exemplari infinitas ago gratias, qvas meretur &
Auctor & opus ternitate digniſſimum. Nondum tamen, nec
a Moltenio adjuncta, comparuerunt, de qvibus ſimul ac vene-
rint, cum Bibliopolis noſtris ſincere agam & fervide. Fran-
cofurto advenit cum aliis exemplar unicum Venetias, qvod
ſubito Conſobrino H. Fuirenio pretio ceſſit. Expetitur ab om-
nibus, & novitate argumenti operisqve omnes excitat inſui de-
ſiderium. Licetus ejus videndi ſumma tenetur cupiditate, ut
capiti illi de Annulis, nondum impreſſo, addat, qvæ a VVormio
amplius in hanc rem notata credit: ſpem feci, & brevi pro-
miſſis me liberabo, qvamprimum librum, apud Doctos hinc
nde errantem, Conſobrini beneficio nactus fuero. Mentionem
enim ejus honorificam factam monui, unde crevit affectus
& devotus Aomio animus, cui per me & gratias & officiæ
refert Licetus. Ego, qvod pro me addam, non reperio, adeo
ſtupet animus in tanti operis conſideratione: magis tamen mi-
ror, qvod Epiſtolæ & nominis mei umbra tantæ luci acceſſerit.
Beneficiis innumeris id annumerabo, qvibus hactenus & publica
& privata gratia devinxiſti clientem addictiſſimum. Ad ſche-
dulam incluſam non reſponderem, niſi ſcirem ſpe nimia apud
vos me exceſſiſſe Maturiores annos reqvirit Cathedra & doctri-
nem perfectiorem, qvam in me ipſe deſidero; cum ætate au-
gendam & ulteriori diligentia. Tibi interim mea commendo,
privatam qvietem amantia potius, qvam turbas publicas, qvibus
imbecille qvidem corpus non ſufficeret, at animus par forſan
eſſet, Tibi patriæqve devinctiſſimus. Vale, meæ felicitatis
auctor a fratribus Conſobrinisqve ofcioſe ſalutatus. Patav.
2. Aug. I6ö3.
vos
OLAI VORMII
O
t O
vos cum fratre Bartolo libros miſi, in tempore ſpero
adventuros, favente Eolo.
TII
AVII.
TITT
VD
ATT
O Lö
VVDL
Bartholino.
om
Patavium.
NOndum ad Vos perveniſſe a Molenio transmiſſa, miror;
certo accepimus 6. Iun. Texelia ſolviſſe navem Belgicam,
qvæ Venetias commiſſa veheret. Tibi diſplicere vitam apud nos
Academicam, tanqvam turbis publicis refertam, invitus au-
dio, cum qvietior in tota patria non detur; turbas, DIgra-
tia, nullas experimur, ſingulis ſeptimanis ter qvaterve in Cathe-
dra ea, qvæ tyronum ſunt captui, docere certe ludus & jocus
eſt. Ad Diſputationes minus eris obligatus, dum avo vicariam
præſtes opcram, & certe privatis tuis ſtudiis non minus hic
qvam ibi vacare poſſis. Tandem de fine cogitandum: Patrimo-
nium dilabitur, & occafio præceps, valetudo deteritur,; nec
ſcio, uhi in patria majori cum honore, minori cum labore &
moleſtia ætatem tranſigere poſſis, qvam in noſtra ſocietate.
Vercor, ne apud vos ſint, qvi minus ſana ſuggerant conſilia.
Adhuc tecum res tuas rumina, ac vide, an, peracta peregri-
natione Romana, te ad ver proximum patriæ ſiſtere valeas.
D.us novit, me ore amicorum omnium loqvi, ac nil niſi
tuum ſpectare commodum. Bartolum fratrem Gallias adhuc
meditari audio, idcirco ſero rediturum puto. Oando Hen-
ricun Firenium exſpectaturi ſimus, nondum indicaſti. Sa-
luta eum officioſe, ut & reliqvos præſentes. Imprimis cele-
berrimo Liceto meo nomine, pro benevolo afſectu gratias
age ſolennes, utqv ea qvæ in me protuli defenſionem, -
qviori ferat animo roga. Valc. Hafn. 16. Sept. 63.
III
VII-
TA DTOT
IAVI . VI
TIT
V VIII.
N
v
O D D
. lo rmio.
Hafitian.
Ir Fxcellentiſſime. Itinere dicili expeditus, ad debita
ſcribendi vices revertor, qvas tui deſiderum, pari vene-
ratione conjunctum. jure ſuo exigir. Ncapoli redux, Romæ
ſubſiſto, ubi omnia bellicis tumultibus plena ſine certa pacis
ſpe, qam nomine ſuæ Reginæ urget pro viribus Cardinlis Bi-
chi, e Galliis miſſus ad componendas ltaliæ turbas excidium
minaturas. vid effectarus ſit apud obſtimatos Principum animos,
eventus docebit. Auguria ſi inpretio eſſent, ſiniſtra portende-
rent: heri enim tulmine Vaticanum, Pontificis ſedes, tactum,
læſiqve bini è cuſtodibus Helvetis. Nos ſane inſolitm urget
frigus, nec adhuc itineris cruditas compoſuit, ut qvid de ſtu-
diis nobis polliceamur, adhuc ignorare cogamur. Neapolt
qvidem commoda onnia viſa apud ſummos Medicos
mihiiqve
& Mar-
addictiſſimos Marium Scbipanum, Paternum amicum,
eum urelium Severinum, Chiirurgiæ Inſtauratorem, qi pro
humanitate ſua ædes ſuas & omnia obtruſit reverſuro. Hinc
tamen nos tenet ſumma Eqvitis Cſſiani a Puteo, tui amantiſſi-
mi, familiaritas, cui ab Hſenrico Fuirenio per nos miſſa Monu-
menta Danica ſummopere placuerunt, ut merentur. Cæterum
interceptas militum Ferrarienſim tyrannide literas aVobis nu-
per miſſas ægre a Conſoborino intellexi, tum qvod omnia, qvæ
ex tuo calamo effuxerunt, æſtimo pro Oraculis, tum,
qvod contentorum in illis ignarus ſim. vic qvid ſit, in Ve
ſtri obſeqvium juravi etiam cum ſtudiorum incommodo, qvæ
Tibi, ſcio, cordi ſunt, ut ex præmiſſis literis penitus intellexi,
& dato fortunæ meæ arbitrio, qvod Laurea moratur, cui for-
ſan necdum maturum caput. Si tamen dignum vel Tu vel
Baſileenſes judicaverint, parebo mon itis, qamprinum per-
miſerit Apollo noſter, qvi veſtrum hac in re conſilium exſpe-
ctat. Interim Muſei tui memoria me exercuit, cui Lignum
fosſile, nuperis annis in mbria erutum, hic concihatu-
rum ſpero, aliaqve, qvorum catalogum a Te ſcire diſcupio,
ut
a
T
O LA M
T D
ut commodius defectus ſuppleatur. Vale, Patrone ſumme,
cum familia lectiſſima, meqve, ut ſoles, indignum ama. o-
ma aNov. I63.
I
OLAUS VORMIUS
omæ Bartbolino.
uas 2O. Novembr. Romæ datas, ultimo Decembr. probe
accepi. Gaudeo Neapolitanum iter ex voto ſucceſſiſſe, te-
qve tot illuſtrium Virorum familiaritate auctum ſalvum Romam
perveniſſe. Cæterum ultimas noſtras licet doleam interceptas,
niil tamen mcæ continebant peculiare, præter Avi, reliqvorum-
qve amicorum deſideria, qvibus reditum ad nos tuum urgebant,
& adhuc urgent, præcipite labente occaſione, qva tuis commo-
dis proſpectum cupimus. vod de Muſeo meo locupletando
ſolicitus adeo ſis, gratias ago maximas, ejus ante annum editum
mitto catalogum, ut videas qvantum deſideretur ad univerſæ
naturæ complendum Theatrum. Ex eo qvo editus, haud pa-
rum mea crevit ſupellex. Litheosphorum Liceti nec qvo ad
em, nec qvoad verba videre adhuc contigit, Fratri Bar-
tolo apud vos adhuc exiſtenti ea de re ſcripſi, ſed num ſecum
tulerit ignoro, ſiqvidem Pariſiis adhuc degat. Nec vidimus
tuum de Luce librum, ut, ad umbilicum perductus an
ſit, dubitemus. Parentis Anatomiam ſi (ut olim monuiſti)
recudere geſtiant Typographi veſtri, ne manum operi adhibe-
ant, anteqvam Hermanni Conringii de Sanguinis Generatione
motu legeris Tractatum, hortor. Multa in eo libro invenies
paradoxa, & vulgatis Anatomicorum decretis contraria, qvæ
forſan inſtituto ſervient. Moltlenii faſciculum Venetias appu-
liſſe certa relatione accepimus, ut Tibi deſtinatum Monumen-
torum exemplum habeas monendum duxi. Romæ ſi adhuc hæ-
reas, ac facultas ſit ircherum conveniendi, vide expiſcari ut
poſſis, qvænam ſit illa materia, qvam ab Arabe qvodam emit,
qvæ ſolem indiſſolubiliter ſeqvatur, ut pluribus docet in ag-
netimo Pantarum ſol. 6. edit. Colonienſis. Rerum no
ſtrarum
T A Mi 2IOI.
TA
r TOT
ſtrarum ſtatus ſolito turbulentior jam eſt, Deus pacem largia
tur optatam. Vale. Hafnia ultimo Decembr. I6.
V
r M
AvTT
ID 2
LO
. Olao Vormio.
Hafniam.
VIr FExcellentiſſime. De ſtatu noſtro Roma n ita prid
ſcripſi, celeri calamo, pro temporis neceſſitate, reſponſum-
qve dedi illis, qvæ perierant, ex ſuſpicione, qvam facila
percepi de itinere patriam verſus ſuſpiciendo, qvod qvam
vellem prorogari poſſet Nunc, ob aëris Romani minus ſalu-
bris intemperiem, Neapolim conceſſi cum Conſobrino, eo
qvoqve allectus ab Amicis, qvos inter Dotiores fama noſtra
merui non paucos. Inter qvos eminet Marcus Aurelius Seve-
rinus, orbi notus iob editum de Abſceſſibus opus, & alia qvæ
premit brevi proditura, inter qvæ eſt eruditus de Vipera Com-
mentarius, jam jam typis Paravinis ſubjiciendus. Hujus
domeſtica utor familiaritate, nec pœnitebit facti. Marium
Schipanum, a Parente in Anatomia laudatum necdum conve-
ni, ut nec Santorellum, Viros Clariſſimos, nec minus addictos,
qvorum hic nuper de Snitatis Natura, poſt Poſtprain ſuam,
volumen edidit, illum vero famæ minus cupidum intellexi
Meas vero obſervationes de Vnicornu novas, Patavii ſub incuda
relictas, brevi forſan exſpectabitis, cum Iconibus variis qvas
forſan Avo nuncupabo, ſi qvidem nimias in excudenda Luce
Animantium moras trahat Typographus. Ad calcem Judici
doctorum de ureo Cornu VVormiano ſubtexui, ut alibi promi-
ſeram. His vale, Pater deſideratiſſime, & mei memor, a-
lumnum, qvamvis longius diſtantem, ama. Neapoli Cal.
Febr. I6qa.
Roma qvum diſcederem, advenerat exemplar Monumen-
torunm Danticorum, e Belgio cum aliis libris, qvod ſtatim in
uſum Bibliothecæ Barberinæ ab Holſtenio comparatum.
DCC
aA
LAVII
ATTT
DTT
OLAUS
AVVDILVO.
Bartholino.
bomæ
Neapolim.
Vamvis turbatus Patriæ ſtatus, qvo Sveci & Cimbriam &
Scaniæ magnam partem inſiodoſe, nemine talc qvidqvam
eogitante, invaſerunt, me incitare poſſe videatur, ut de reditu
ad nos maturando nihil ad te ſcribere tentarem, prævalet ta-
men Avi voluntas & decrepita ſenectus, qvæ indies abitum mi-
nitatur. Huic vero ſi humanitus qvipqiam contigerit, conſilia
amicorum irrita erunt, nec facie tuis commodis proſpiciendi
par ſe offeret ccaſio. Tu igitur diligentius ſingula expende,
& rerum humanarum viciſſitudinem accuratius conſidera. Nos
nihil niſi tuum commodum meditamur, cui hoc rerum ſtatu
melius proſpicere haud valemus, Cæterum ex ultimis tuis
Neapoli datis Calendis Febr. intelligo, te eas nondum accepis-
ſe, qvas Romam ad te dedi, & prioribus reſpondi. Gaudeo,
te in familiaritatem M. Arelii Severini irrepſiſſe; Vir enim
eſt undiqvaqve doctiſſimus, & Chirurgorum noſti ſeculi facile
Princeps; Ejus de Aoſceſſibus doctiſſimum opus, qvod mihi
dono dedit Chariſius, & proximis nundinis Francofurti denuo
excuſum vidi, abunde id teſtatur, qvocirca ejus diuturniorem
converſationem (ſi res tuæ ferrent) minus inviderem. De
Unicornu obſervationes tuæ nobis futuræ ſunt gratiſſimæ; eas
ſi Avo nuncupaveris, Lucem Antimantium Cancellario deſti-
nare poteris.
M. Envaldus, Paſtor Roſchildenſis, nuper novum de
Anreo Cornu edidit Tractatum Theologicum, in qvo totus eſt,
ut obtineat, cornu hoc a Rege qvodam Chriſtiano claboratum,
ac ejus Symbolis præcepta ad vitæ emendationem & ſecurita-
tem nimiam hominum animis excutiendam contineri. Meum de
eo, anteqvam ederetur, dedi judicium, qvod ad calcem addi-
dit. Libenter mitterem, ſcd nulla ſe ofert commoditas, nec
tuto ad vos, qvæ a noſtris eduntur Theologis, deferuntur; ſed
coram cuncta olim melius luſtrabis. Vale, & res tuas diligen-
ter cua. Hafn. I. Martii, 6q.
I
ETADEMEPISTOLE. 23
IT
AI
v
TT
O D O
Olao Vormio.
Hafniam.
NJTOn dubito qvin & Tu& Mater noſtra ſuaviſſima de rerum
noſtrarum ſlatu anxias cogitationes verſetis. In ſalvo ta-
men ſumus, laus Deo, hiſce diebus vitatis & Scylla & Cha-
rybdi, ſplendidam Siciliæ Meſſanam ingreſſi ſumus, ut qvem lo-
cum Ampliſſimus Senatus non ita pridem, in Academia amplo
ſtipendio obtulerat, præſens luſtrarem, & pro oblato honore
gratias agerem. Amicos & faventes ibi Nobiles inveni, & per
humani P. Caſtelli familiaritate utor, qvi totus eſt in cdendis
variæ eruditionis libris. In Muſeo varia naturæ curioſa con-
geſſi. Sceleta animalium a ſe conſtructa habet, ibethæ,
iphiæ & alia. Oculos Cibethæ cum vaſe Civetico monſtravit,
ſicut in animalis iſtius Hiſltoria deſcripſit. Varia conchylia pe-
triſicata poſſidet. Falmæ Indicæ fructum apud illum vidi, qvi
incudem cludat. Dedi Catalogum Muſei Tui, qvi ſatis pla-
cuit, niſi qvod uſualia oſſicinarum ſemina contineret. Certum
tamen eſt, ad naturæ complementum & varietatem etiam illa
rcqviri. De inſtrumento Villelmi Regis Siciliæ Meſſanenſibus
communicato cum Sigillo literis Gotlicis appoſito, cujus exGual-
thero mentionem facis in Ionumentis Danicis, plura expiſca-
ri non potui, nec inſtrumentum videre contigit, Archivi inſpe-
ctoribus ſemper moras trahentibus. Nummum alioqvi ejus-
dem Vilhelmi de pingit Placi dus Samperus Soc. Jeſ. qvi hoc an-
no Iconologiam lB. Virginis edidit, Mariæ dicatum, cum literis
Gothicis ſeu Lombardicis Monachorum antiqvis neutiqvam
Runicis. Alium idem affert cum hac Inſcriptione:
P.
(
o.
3
OLAI ORMII
e
In prima facie effigies Mari viſitur, in circuitu Rei,
literæ, ut putat, Arabicæ extant. In re Medica pa
urrunt qvæ ſcribi merentur. Hortum Meſſanenſem in foſſi u
bis inſtruxit Caſtellus, cum officinis chymicis, thcatro, ia
&c. & iV. qvadris, cujus plantas in catalogo ſignavit v
T6SaO. am vero neglectus jacet. Pauci alii ſunt qvi rcn
dicam illuſtrent. Piſanus Antidotarium hoc ipſo anno i
hlicum emiſit, plenum barbarismis, a Pharmacopo a complatum
ProſimusAbſceſſum puerorum ſuffocativum anno præterito adum
bravit. Andreas Temanci nuperrime Anatomiam edidit carmi-
ne vulgari ex Galeno, Hippocrate, Avicenna:aliisqvc excerptam
Oliverii qvoqvepologia extat, contra Liceti Epiſtolam d io u.
Præ omnibus vero caput Caſtellus eſfert. vinqvaginta
nnni ſunt ex qvo Theriaca hic nulla fuit confecta, Roma, Ne-
apoli, Alexandria huic defectui ſuccurrentibus. Priore vero
Collegii P. Caſtello i;. Jo. Dom. Cardullus ad inſigne S.
Georgii diſpenſare cœpit, cujus deſcriptionem publicam dedit,
ſed authore eodem Caſtello; & ex Sicilia & Calabria plurimo-
xum ſimplicium ſibi copiam oomparavit. Oleo ſeſamino abun-
dat, cui Romæ æmygdalinum ſubſtituunt. Adeo enim ſeſa-
mum hic eſt copioſum, ut panibus nigrioribus inſpergatur ſa-
poris gratia. Eregione Collegii amplum Noſocomium viſitur
ex ſeptem parvis in unum compactum, ſecretis ſtationibus Ca-
pucocinorum, mulierum & exterorum. Morbus hypochondri-
acus hic vulgaris, qvem feliciter curat Caſtellus ſuo Electuario
Diatartaro, cujus nobis dedit deſcriptionem. Exhibeturqve pon
dere Unciæ unius hora una ante prandium, & large ventrem
fubducit. Freqvens etiam eſt angina puerorum ſuffocativa, qvæ
parentes qvoqve ſubinde invadit, ſi cum filiis converſentur.
Sola purgante potione ex Syr. roſ. & melle hanc jugulat Ca-
tellus, qvi venæ ſectionem in ho morbo inutilem deprehendit.
Solennis piſcatio eſt piſcis iphiæ menſibus Majo & Junio. A-
verſa fronte cum illo pugnat canis Carcharias, qvi cauda acuta
Iæpe natantium hominum pedes amputat, unde non audent
urinatores longius ſe in mari ex littore demittere. Ejus capitis
Sceleton in Muſeo Imperati Neapoli vidi, & cutem apud vos
ſatis notam & obviam ſcio. Nobilis Meſſanenſis inter alia ra-
riora duo Cornua magna Rhinocerotis ſervat, & alia qvæ Mo-
ncerotis eſ feruntur. De qvihus judicium ferre non poſſum,
qvi
ADEUMEPISTOL. 25
 r A
qvia Gaellæ cornua hic plurimis imponunt. In horti locis
montoſis Corallium naſcitur in petra duplex, geniculatum hinc
inde diſperſum, qvod pluvio tempore apparet terra magis diſ-
ſoluta, alterum ſpongioſum rudius ex ipſis petris enatum & a
nobis erutum, tuoqve Muſeo dicatum. bi &c reperiuntur aliæ
lapidum formæ, inſtar gloſſopetrarum, conchylia petrificata,
&c, qvæ qvaſi in mineris ſuis naſcuntur, non ex mari ad-
vecta, qo hoc loco a mille annis vix fuit, niſi eo tempore
alluvione maris congeſta ſint. qvo Sicilia ab Italia disrupta fuit
& divu ſa, ſi q dem unqvam divulſa fuit, qvod qvidam Geogra-
phi ſtrenue ntgant. Oportet ut id factum ſit ante tempora Sa-
turni, q. hc portui nomen dedit, qvum falcem, qa patris
pudenda lſciderat, hic recondit, unde ferunt falcata figura
elegantſſinum Meſſanenſium portum emerſiſſe, urbemqve öan-
clea iictam ab Arabica voce, qvæ curvum notet, qva olim uſ
Meſſinenſes. Hunc autem Saturnum de Chamo interpretantur,
qvi pudenda patris irriſerat. In rei memoriam adhuc Meſſanen-
ſes Menſc Auguſto coloſſos duos circumferunt, alterum cum
falce, alterum pro Rhea ſeu Cybele ſeu Ope uxore Saturni,
qvibus tamen ſacris intereſſe non vacabit. Celebratur etiam an-
tiqvis fons ancle, qvi eſt ille qvi hodie Meſſanæ dicitur Poo
Leon, crediturqve Nymphæ dicatus, unde hi verſus ſubjiciun-
tur nomine Nymphæ ancleæ:
Enceladi fomimas fugieus per operta viarum
Hic caput attollo Nmph perennis aqvæ.
Cum mea ſenſiſſem venturam ad littora elaſſem,
Protinus exilii Nmpha latentis q.
Tempore D. Pauli qvoqve erat navigabilis hic ſinus I-
taliam inter & Siciliam, ille enim Syracuſis per Rhegium ad
Puteolos navigio perrexiſſe dicitur in Act. Apoſtol. Sed nimis
ego provehor, prolixitate negligentiam compenſans, qvæ iti-
nerum variorum culpa excuſationem apud Te reliqvosqve ami-
cos merebitur. Vale, Vir ſumme, & favere perge. Meſſanæ
thnam petturus. l. April. o2 ccx-I.
IIF
A
OLAIVORMII
26
II
VII.
OLAUS VORMIUS
bomæ Bartholino.
Neapolim.
Tt infirmiore hactenus fuiſſe valetudine ex literis Theodori ad
matrem intellexi. Male certe me habuit, &qvod ſemper
metuebam, contigiſſe doleo, animi tui ita rationcm te habitu-
tum, corpus plane ut negligatur. In qva opimione tot in pe-
xegrinatione a te elaborata opuſcula me confirmant. Sed vide
qvid agas. Moveat te Parentis exemplum. Moderata durant.
Tuam operam diuturnam reqvirit Patria, cui te protinus ut
reſtituas, omnium vota jubent. Non repeto, qvæ alias ſcripſi,
nec de intermiſſo literario colloqvio tecum expoſtulo; cum id
abu nde reſarciveris, Celeberrimi & vere Aureoli Viri ID. Severini
mihi conciliata amicitia. Tibi enim hoc totum adſcribo, ut &
Muſeo meo deſtinata rara, cum qvibus utinam brevite nobis
ſiſteres. Fratres tui Bartolus & Caſparus Amſterodami hærent,
nec qvid eos moretur, intelligimus. vam vellem Iſtitutio-
nes mas edicas, Monumenta item & alia Severino transmiſſa:
ſed, ut ſcis, modus, qvo deferri poſſint, haud in promtu.
Excuſa qvæſo. Eſt mihi ſymbola, qvam tuis conferam Armillis,
ſi ante reditum ad nos lucem non viderint. Vale. Septembr.
6q,.
jII
IV
A
v
V O D
. Olao ormio.
Hafniam.
TIr Fcellentiſſime. Literas dudum debeo, qvas infirmior
corporis valetudo & locorum mutatio diutius me invito in-
termiſere. Redeo tamen nunc, tam ex itinere, qvam ngle-
cto ſcribendi obſeqvio, teqe propius intimioris animi afſectu
enerox, cujus conſtan ſſinum in me amorem nupeis literis
T-
ET AMEPISTOLA.
tA
ntellexi. Suadebas amica conſilio in ſtudiis temperamentum,
qvod ſane dudum ſervavi partim amicorum conſortio, partim
neceſſariis itiaerum molelliis, ut ſeriorum fere ſim oblitus.
Opuſcula ex facili calamo ſponte fluunt, ut prius in chartam
conjecta qvam cogitata, qvod ingenii benignitati potius qvam
debitæ diligentiæ condonandum. Utinam optatum otium Patria
indulgerct, ſingula imo majora cum temporc expedirem. See-
rintum noſtrum literarum tuarum alloqvio ſumme beaſti,qvi vir-
tute tua ineſcatusnil niſi ormiun ſonat, cujus qvoqve nomen
laudavit in nuperrimo de particula ETtratatu, idiomate Thu-
Co edito. Diſcurſu de Fungimppa penes me ſervo, fama cjus
minorem. Efigiem ejus mittam ſeqvutura occaſione. Romæ a
arclero ſautaris perofficioſe, qui majorem illam ab Arabe
ntam radicem eſſe Heliotropii ſuſpicatur, de qvo coram plura.
De transm:ſſis Monumentis Danicis prolixas gratias ago qvæ
Bibliothecæ Mediolanenſi deſtinavi. Meſſanæ diligenter de in-
ſtrumenti Vilhelmiani characteribus inqvirens, dc qvibus in
fine lib.6. Monum. Danic. non Runicos inveni, ſcd vulgatis
ILongobardorum literis affines, qvibus plcriqve eo ævo dele-
ctabantur, & infiniti MSS. libri exarati paſſim in Bibliathcis
volvuntur. llluſtrius eſt ſaxum propc Morlalam, de qvo  nal-
lierius, FINES INTRVANDALO ET GOTHO Inde
ratiorum Muſeo veſtro deſtinatorum ab eo tempore Crevit, ſcd
huc cum literaria ſuppellectile nondum qvicq am pervenit, unde
& patrium iter ininſtlans ver difſerre cogor. Interea Tibi &
Patriæ omnia felicia voveo, & mihi ſolitum ormii aſſectum.
Vale, Pater obſcrvande, & in longa ſecula fore. Venct. I.
die Octobr. cS SxLI.
V.
OLAUS VORMIUS
Aa
Tom L olino.
Patium.
Vantopere me literæ tuæ exhilararint, efſari neqveo. Intel
exeram enim Te aſlctioris fuiſſe valetudinis, ac turbulento
iſto Italiæ ſtatu, haud tutum omnibus ſuturum iter per loca
E5
mili-
OLAI VORMII
28
militilus obſe ſſa tranſeuntibus, probe noveram. Verum ut
ex tuis vidi Venetias vos appuliſſe, ſalva omnia gaudebam. De
Seerini mihi gratulor amicitia, ſed doleo occaſionem non dari
arebrioribus literis de variis artem noſtram concernentibus con-
fabulandi. Cæterum commodum accidit, tuas ubi accepi,
qvod in horto meo Heliotropium invenerim, cujus radices mox
collegi, experturus an Tibi impoſuerit experimentum. Collegi
igitur, ac a ſordibus & pulvere mundavi, exſiccavi & primo
ſcindulæ ligneæ impoſitam, pelvi aqva repletæ commiſi, viſu-
rus qvo tenderet, qvam motus rationem obſervaret. Sed fruſtra,
ad motum aqvæ primo paululum movebatur; ſed hac qvieſcen-
te, qvievit & illa. Locum qvem utraqve extremitate oſten-
debat, diligenter, pelvi inciſa linea, notavi. Poſt aliqvot ho-
ras rediens, in eodem qvo antea inveni ſitu, nihil a primo
diſtante. Hinc ſine ſcindula nudam aqvæ impoſui, innatabat,
levis enim eſt, ſed pari ſucceſſu. Non igitur poſſum qvin dubi-
tem de hoc arcano. Si res ita haberet, dudum hoc ipſe exper-
tus fuiſſet ircherus, qvi in minutioribus curioſior eſſe ſolet,
& nihil, ut ſcribit, ſine experimento prodere. Planta namqve
adeo rara non eſt, a radicem habet teneram, lignoſam, fibris
crebris divaricatam, cortice puniceo, interiori ſubſtantia candi-
dam. De monumento Vilhelmiano in Sicilia qvod certiorem
me reddideris, gratias ago. Inprimis qvod ſollicitus ſis adeo de
Muſeo meo locupletando. Avus longiorem tuam in exteris mo-
ram ægrius ferre videtur, utpote qvi adventum tuum hac
hyeme exſpectaverat. Dus Te ſalvum & incolumem cum re-
liqvis nobis ſiſtat. Vale. Hafnia 2. Novemb. 16qa.
VI.
vD
THOMAS BARTHOLINUS
D. Olao ormio.
Hafniam.
Ir xcellentiſſime. De Heliotropio ircheri mentem perce-
piſſe te, inprimis lætor, nec mnus in inveſtigandis arcanis
conatum admiror, pauciſſimis ævi noſtri communem. Monuit
tamen ircherus, qvum cætera præſenti aperiret, terrarum di-
verſi-
ET A 1L. 3
T
verſitatem efſectus non raro variare, omnium fere venenorum
exemplo qvæ nobis alio ſole calentibus innoxia, ſecus ac id
in Orientali plaga evenit. Cujus judicii arbitrium ad te devol-
vo, Rerum Naturalium æſtimatorem unicum. Opuſculi mei
de nicornu primas pagellas ad Avum miſi, ne diutias vana ſpe
prom. ſſi immemor lactarem, qvum totius operis contextum per-
frr internuncius ſubterfugiat. De muneris fato inveſtigabis
vel x ipſo Venerandi Senis vultu, donec præſens totam com-
paem ſtitero, in qvo nominis tui ſplendorem audacius ubiqve
advocavi præſertim cum de Ave Topau, Cornu Danico, Uni-
cornu Gronlandico, cornuum uſu ſermo incidit. Faciliqve tua
vema tactum arbitror, qvod totam de Dente marino Diſſertati-
onem, Liſputationi publicæ annexam, capite NV. curarim re-
cudendam, ut & qvæ de cranio ejusdem eruditiſſimis tuis lite-
ris conceperas, authori debita nominis ſui memoria ſua reddens.
Opus ſane rerum varietate non injucundum, & figurarum ele-
gantia conſpicuum, qvod amicis jam placuiſſe vidi, tibi ſi pro-
babitur, omne tuliſſe punctum putabo. Vale, colende Pater,
& me porro ama nominis tui meritorumqve indefeſſum culto-
rem. Scripſi Patav. . Febr. I6q5.
VI.
OLAUS ORMIUS
r
homæ artolino.
Baſileam.
Vamvis, ex qvo Baſileam appuliſtis, nullus plane a vobis
habuerim literas, qvibus reſpondendimihi incumbat neccſ-
ſitas, qvia tamen occupatos vos hactenus novi, & ſunt, qvæ
tua interſint, cohibere calamum neqvivi, qvin ſeria veſlra in-
terturbaret. Vacant apud nos duæ Profeſſiones, Oratoria alte-
ra, altera Elegantiarum. Iſtam frater Bartholus ambit, &, ut
ſpero, exambiet. Hæc procum habet non unum: Tibi vero
deſponſatam valde cupio. od ſi mecum ſentias, ſuadeo qvam
maturrime te huc conferas. Cum Magnifico Dn. Cancellario
hac de re egi, qvi tuis conatibus valde favet, & nihil præter
præſentim deſiderat, ne ex mora nimia detrimenti qvid capi
OLA ORMII
O
at Academia. go fidem meam interpoſui, te ante proximum
ver nobis adfuturum: vide, ne me deſeras; tua enim maxime
ntereſt. Oſtenli catalogum librorum a te ſcriptorum & edito-
rum, qvem Panormo ad me miſiſti; addidi te brevi coram ob-
laturum ultimam editionem Inſtitutionum Parentis ipſi dedi-
catam, (cujus cxmplum ante paucos dies Amſterodamo accepi)
Ovæ, cum urgerem ut te ſibi comendatum haberet, non po-
terant non hæc verba ab iſo orqvere; digntu comnenda-
ione i ſe adeo commenut ipſe. Plura occupationes ſcribere ve-
tant, Vale & accele a.
Saluta officioſe Bauhiium cujus amiciſſimic literis an-
te annum reſpondi, ſed neſcio an turbulento hoc rerum ſtatu
ad ipſum meæ ſint delatæ. Henricum qvoqve Fuircntmeum
cum fratribus amice ſaluto. An vobis de inſignibus octora-
libus gratulari jam debeam, neſcio, t doce, utut ſit, bonis
ominibus conatus veſtros proſeqvor. I6S.
III
LI
DATTTI
A
V O TT 2 a .
. lo ormio.
Hfniam.
v
bages & curarum varietas. Baſilea nos optatis honoribus onu-
ſtos dimiſit, utinam merito noſtro. Panegyricam meam de
Monſtris Orationem typis ibidem commiſi, qvam præſens defe-
ram. Lugdunum cum tranſirem, in Inſtitutiones Medicas Caſp.
Hoſfmanni ibidem impreſſas nuper incidi, in qvibus to-
tum caput contra Barholinum ejusqve Anatomiam inſtituit,
injurius ſane & parum ex Senis decore. Defunctus itinere re-
ſponſionem moliar, pari forſan verboram pondere. Ridicula
enim nonnulla oggcrit, & Medico homine indigna. Ibidem lo-
ci Medicus qvidam Gallica lingva donavit natomiæ meæ edi-
tionem poſteriorem, de qva edenda litigat inter ſe Typogra-
phi & certatim procantur. Credo tamen delri Haclio, qvem
jam Pariſiis novam editionem adportaſſc ſidem fccerun hic amici.
Aveo
V. O
VTA
DIoT
Aveo videre ipſe, an ex voto ſucceſſerit. Eam hortatu tuo
Magnifico Cancellario inſcripſi. Clariſium noſtrum incolumem
deprehendi, qvi tibi vitæ reſtitutæ cauſas defert. Primo vere
iter in Patriam cum familia meditatur. Nos qvoqves qvia
Lutetia nos ob temporis frigidioris injuriam hac hyeme am-
bit, ubi in ſcribendo partibus meis non deero: nunc enim
urgt internuncius. Vale, Pater colende, & me, ut ſoles,
ama. Offiioſe a Conſobrino comite meo ſalutaris. vod
officii qvoqve amicis domeſticis nomine meo deferes. Aurelia
q. Novembr. I6q.
VI
TATT VDAITT
T OVIO
r
homæ artholino.
Aureliam.
lteras tuas Aureliis 2A. Nov. datas 6. Januarii accepi, qvo
tempore mater tua, ut & matertera, veſtras Pariſiis datas
ſimul monſtravere. Gratulor vero vobis de acqviſitis in celebri
Academia ſaſileenſi ſummis honoribus, in qva & Parentes
& ego eosdem nacti ſumus. Deus porro conatibus adſpiret,
patriæ honori, vobis emolumento ut cedant. Miror vero Te
non reſpondiſſe iis, qvorum Tua maxime intererat, cujus qve
gratia ultimas meas ad Te dedi. Eſt procul duhio qvod Te mo-
retur, qvodqve haud ſcio an ex uſu tuo ſit futurum. Ho-
mannus generalem ſibi in omnes cenſuram vindicare videtur,
qvomodo tractet ernelium, Comitem Montanum &c alios, non
ſine indignatione vidi. Sic ſatis pro imperio omnia. Inſtituti-
ones non vidi. Omnibus inſultare qvi geſtit, paria exſpectabit.
Elegans fateor eſt ultima editio Anatomiæ Barrholinhnæ, qvam
Haius nobis dedit, nec credo futuros qvi tpis & iconum
ſplendore eum ſuperabunt. Noſter Simon Pauli Germaicam
ejus meditatur verſionem in Chirurgorum gratam, ſed, ut in-
telligo, in Snopſin redactam. Chariſium bene valere cupio,
ejus de reditu in Patriam meditationes, tot fuere annorum,
ut jam ſpem frangant omnem. Ante nenſem cnciter ad me
per venit Loehenſis monumenti accurata deſcriptio, ſine
te-
O LAIORMII
literis mittentis, ſed niſi me fallit manus, Cbariſiaua referebat
lineamenta. Si ab ipſo Profecta, ſummas age gratias meo no-
mine aſſinis ejus Johannes Pnulinus Helſingoræ his diebus obi-
it, qvod num ad ejus aliqvid conferre poſſit reditum ignoro.
D. Henrico Fuirenio fauſta qvævis meo nomine precare: in ære
meo eſt, ſiqvidem ad ultimas meas nondum r. ſpondit. Eſt in
Belgio prope Bruxellas, ni fallor, mirus Faradoxorum faber
ohannes Bapriſta van Helmont, qvi Medici nomine indignum
judicat, qvi febricitantem non reſtituit intra qvatriduum, qvi
unica falce amputat omnium febrium cauſam occaſionalem, qvi
per emplaſtrum centenas qvartanas ſe tuto ſanaſſe absqve re-
cidiva gloriatur, aliaqve miranda in re Medica præſta re ſe poſſe
ait. Eo ſi veneris, hominem inqvire, ac num qvid veritatis his-
ce ſubſit ampullis inveſtiga. ale fcliciter. Hafniæ . a-
nuar. 6q6.
.
A TN
v
VNO D
. lao Vormio.
Hafiniam.
Fcellentiſſime. Superum favore Belgio redditus, com-
Vmodum binis tuis humaniſſimis laſſum ex itinere animum
recreavi. Prioribus id agis, ut ſalutimeæ proſpieias, patriæqve
negociis immiſceas. Non iniqva ſane conditione, qvamvis
qvid novum ſibi nomen velit, non ſatis intelligam. Scis enim,
genio ita volente Philologiam ſemper me ſeveriorihus jun-
xiſſe. Nec muto animum dulccdine illius ineſcatus. Verum
cum inter conterraneos, Leydæ, inter nos de Academiæ ſlatu
ortus eſſet ſermo, retulit ex ore parentis ſui Scavenius, alii e-
legantiori deſponſatum manus. Perculit illico animum tacita
cogitatione, nec ſatis fidebam relationi, majus tuis literis pre-
tium ponens. Iter enim, qvantum hoc tempore licuit, acce-
leravi, vel eo nomine ne te deſererem, fidemqve Magniſico Vi-
ro datam ſolverem, ut ad veris tempus mc ſiſterem. Si mu-
tata ſint inde conſilia, qvæſo edoceas, ut dubium animum ite-
rum componam. Iterea Leda me habet, ſqetigri Muſarum
otio
ITAT
DTT
A 2L
otio percommoda, ubi veteres amicos incolumes inveni omnes,
Vindicias meas contra Hofnmannum ante abitum Lutetiæ perte-
xui, ibidemqve typis mandaſſem, niſi me retinuiſſet Dedicatio,
de qva tuum exſpecto conſilium, ut nulla interpoſita mora his
publici juris faciam. De Gundæo Roſæcranio cogitavi, cui ut
parentis operis defenſio non indigna videbitur. Ne tamen Lu-
tetiæ ſine ſymbola agerem, prælo commiſi de Angi:a Puerorum
Lpidemica Exercitationes, jam, ut audio, confectas, qvas mit-
tam, qvamprimum nobis miſerit Typographus. Opus tneum
de Unicornu pridem Patavii excuſum doleo nondum adveniſſe:
Avo enim, cui inſcripſeram, commoda hac occaſione transmit-
terem. De reliqvis opuſculis poſthac inibo conſilium, ſi faven-
tes video Bibliopolas. Cl. Paullum veſtrum Germanicam con-
ſuetudinem Anatomiæ noſtræ dediſſe retulit Hacius, qvi figu-
ras Pariſienſi Typothetæ divendidit ad Gallicam editionem. Un-
de de aliis erit cogitandum poſthac. Lochenſc monumentum
miſit Chariſius. Ateſtenſe brevia Conſobrino habebis. Helmont
phreneticus fatis ceſſit, nec puto promiſſis ſtare potuiſſe. Ja-
ctabat enim ſingulare contra peſtem antidotum, & tamen uterqve
filius lue hac interiit. Cæterum tuas Conroverſias ambiverunt
non pauci Pariſienſes, qvorum votis reſpondere non potu
ob libridefectum. Vale, Pater colende, & me ama. Amſtelod.
. Martii I66.
VAI.
TTT
vD
v A
vO DN
. Olao ormio.
Hafiiam.
ſedere, qvum operam ſuam in perferendis literis oſſerret Oho-
nides. Huic tradidi qvoqve exemplar Anatomi noſtræ ultimæ
elegantius eompactum, Magnifico Cancellario deſtinatum. Ad-
junxiſſem ad eundem literas, ſi operæ pretium facturum me pu-
taſſem. Difficilius enim in has officii partes inducor, qvum
tantum Virum alia animo ſuo olviſſe videam, qam præ ſe
tu
OLAI VO R
TT
tulit, fictaqve mei memoria votum tuum deluſiſſe. Egre qvi-
dem non fero aliorum felicitatem, nec illorum rebus opimis
macreſco, qvos digniores ſcio, verum id compoſito animo haud
qvaqvam accepi, redeundi neceſſitatem ſpe vana impoſuiſſe fe-
ſtinanti. nde greſſus ſedatiores jam ſtti, & publicas hias co-
gitationes cœpi damnare, neſcio an tuo conſilio, a qvo depen-
deco. Placeret lar ſecretus, nullius obnoxius invidiæ, qvam
ſtudiis noſtris meremur, uhi nec torpeſceret calamus nec geni-
us, de qvo uberiorius literis alias perſcribam; jam enim inſtat
internuncius. Venerando Avo una miſi diſputationem Oratio-
nemqve meam Inaugurales, ut moram, qvam ſuppellectili li-
brariæ objccit Neptunus, interea lenirem. Nullum enim ope-
ris de nicornu poſſideo exemplum. Fasdem nugas inaugurales
ribi qvoqve transmittam, ſi dignas judicaveris, qvæ aſpectum
tuum ſubeant.Necdum enim Rhenus nobisres commiſlas
illi Baſileæ reddidit. Commentario meo de Luce, qvem Jo.
Maire Leydenſis typographus ſuis typis ſubjicere meditatur, qvæ-
ſo Patronum indica, laborum re potius qva verbis æſtima-
torem. Deniqve exorandus mihi es, nomine plurimorum
Doctorum, inter qvos Lutetiæ erant Moræus & Patinus, ne di-
utius Controverſias Medicas elegantiſſimas publico, uno volumi-
ne comprehenſas, invideas. Vale, Fautorum princeps, &
me ama. Ledæ II. April. I6q6.
TT
V II.
ATT DRITT
O LO IIS
rr
vö
Toæ L olino.
Leidam.
ultimis tuis Lugdnni Patavorum1I. April. datis intel-
lexi ad te non perveniſſe meas, qvas fratri rasmo perferen-
das tradidi. Nervoſiſſimam tuam Diſputationem Baſilienſem,
ut & Orationem elegantſſimam apud Avum vidi; qvorum par-
ti cipem me qvoqve reddas, cum ſcias avidiſſime me expetere
qvæ a Te proficiſcuntur, utpote ingenioſa & raro judicio ela-
borata. De Luce tua cogitans, non poſſum qvin referam qvid
hiſce
ETADEUMEPISTOL.
hiſce diebus mihi contigerit. Emcrat in foro piſcario nuper
ancilla mea, inter alios piſces Scorpium marinum, Schonveldio
ſic dictum, nobis vulgo en ult, hunc cum excoriaſſet, ac
exuvias cum capite In locum ſordibus excipiendis de-
ſtinatum projeciſſet, poſtdies aliqvot illac circa crepu-
ſculum tranſiens famulus, vidit inſolitam lucem in tene-
bris ibidem micantem, qæ terroris haud parum ejus animo
incuſſit, unde domeſticos reliqvos convocans oſtentum demon-
ſtravit. Oi attoniti cum aliqvamdiu lucem hanc aſpexiſſent,
x iis animoſior qvidam propius ſe admovit, qvid ſubeſſet rei
exploraturus. Offendit verò caput & corium piſcis exenterati,
qvod in diem ſeqventem ſtudioſe aſſervavit. Mane me conve-
nit ac rei geſtæ hiſtoriam pluribus expoſuit circumſtantiis. Jus-
ſi corpora luminoſa adferret, qvæ ſemiputria in angulum Mu-
ſei abdidi. Aliqvoties verò in diurno lumine verſanti ac tra-
ctanti, nihil tale animadvertere licuit. Veſperi verò ingruen-
tibus tenebris, rem ut narravit comperl accuratius verò obſer-
vanti, qvatuor qvaſi diſcretæluculæ oculis obſervabantur, ex qva-
ruor diverſis capitis partibus emicantes; ſupra qvemvis oculum
una, ad inferiorem mandibulam utrinqve una. Hæ autem par-
ts, unde lux emicabat, per candelam luſtratæ, non ut corium
reliqvum, nigræ, ſed candicantes & mucoſæ obſervabantur. Spe-
ctaculo hoc per noctes qvatuor aut qvinqve diverſis temporibus
oculos pavi aliisqve id monſtravi, donec calore ambientis aeris
exſiccatum caput, paulatim lumine deſtitueretur. Humidum igi
tur illud lentum & mucoſum in ſubjecto niveo ad putredinem
diſpoſito, ad hujus lucis naturam multum contuliſſe arbitror.
Hæc dum conſidero, venit mihi in mentem qvod non ita pri-
dem legeram in Epiſtola Allatii ad Licetum, de Gammarorum
reliqviis in tenebris lucentibus. Extat vero hæc Epiſtola in do-
ctiſſimo Clariſſimi Liceti tractatu de Lapide Bononienſi cap.
33. Pag. I23. ſed hæc hactenus. Controverſiarnm mearum
ſpem nulli facere valeo, cum non ſit, qvi excudendi laborem
in ſe ſuſciperc velit. Vale & porro ama. Hafniæ 2. April.
Anni 166.
Aaa
nITT
Ll O 12
16
VII
L a
ATT VTDATTT
VDIIO
ſhomæ Bartholino.
Leidam.
Ncolumes Vos in Belgium perveniſſe gaudeo; utinau huc
Ead nosl Tot præſentes proci Hclenam illam, qvam tibi de-
ſtinavi, eripuerunt, ut recte docuit Scavenius. Sed audil ad-
huc reſtat una Penelope, qvæ, ut exambiatur, ſolam tuam
præſentiam poſtulat. es ita ſe habet: Ad Profeſſionem Theo-
logicam, qvam reliqvit Scandorpius, promotus M. Svaningius,
affinis noſter, hinc Syriacæ lingvæ docendæ munus in Bangium
derivatum, cum unus utriqve Hebrææ ſc. & Syriacæ ſufficiat.
Vacat igitur cathedra, qvam novo decreto Ethicam eſſe volunt,
hanc Tibi vellem deſtinatam, atqve cum Cancellario hac de re
cgi, qvi non plane abnuebat, ſed ad deliberandum negotium
ſumpſit. vicqvid eveniet, cum videamus præſentes munera
tollere, ſvadent omnes, ut acceleres, Hoc enim ſi non ſuc-
ceſſerit, vicarium docendi Medicinam munus offert Avus, ut,
ſi ſemel pedem Academiæ intuleris, non ſit, qvi te expellat.
Si igitur Amicos omnes, ſi me audis, da operam, prima com-
moditate ut hic ſis. Vindiciis tuis Gundæo dedicandis placet con-
ſilium; tibi enim bene cupit, ut ex nupero ejus colloqvio (a
pud nos enim jam moratur) ſatis intellexi. Vellem, ſingulo-
rum à te editorum Opuſculorum exemplum tecum ferres; ob-
jecta enim hæc valde movere ſolent ſenſus. Percepi nuper, fi-
lium Laurenbergii Regiomonti publice contra Parentem & Te
diſputaſſe; ad amicos ſcripſi, exemplum ut mitterent, ſed non-
dum voti compos fieri potui. Mitto tibi auctiorem editionem
Catalogi Muſei mei, in qva inſerta videbis ea, qvæ, in Italia
dum eſes, promiſeras, adeo ſecurus eram ac certus de iis, ac
ſi jam in poteſtate mea eſſent; addo iconem cranii monocero-
tis & balænæ, ut ad me ex Iſlandia transmiſſa. Ubi abeundi
ſtat ſententia, convenias, qvæſo, Ampliſſimum Virum Dn.
oannem de Laet, amicum meum, ac poſt officioſam
meo nomine ſalutationem roga, numqvid rerum exoticarum
ad mc velit delatum; ſolet cnim e ampliſſimis ſuis theſauris
qan-
ETAD EUM EPISTOLE. 3
doqve communicare rara & grata qvædam. D, Furenium ſa-
lutare ne negligas officioſe; Ejus advcntum non minus atqve tu-
um anxie indies jam præſtolamur. Plura non addo, qvod fra-
ter de ſingulis plenius. Te inſtruere valeat. Vale. Hafn. 16.
Mart. 1q6.
&
V
DTTT
A
I
D D V
D. Olao IVormio.
Haſniam.
Ir Excellentiſſime. vum præſentium exhibitor iter ſuum
Vmihi expoſuiſſet, per doctiſſimum Juvenem Virum Petrum
Scavenium noſtratem, commodum Baſilea advenerunt pridem
illinc transmiſſæ res: inter qvas .qvum unicum exemplar Ob-
ſervationum mearum de nicornu deliteſceret, illud transmit-
tere operæ duxi pretium, ut dum elegantiora, Tibi Avoqvè
deſtinata, Venetiis commorantur, interea tædioſam inter vos
leniat moram. Adjunxi Hiſtoriam meam Aneuryſmatis, qvam
hactemus inviſam vobis exiſtimo, ut & minutias Baſileæ divul-
gatas, qvæ eo excipies animo, qvo mittuntur & noſtra ſoles
excipere. nicornu meum ab illo, qvo lucem vidit, tempore
non parum crevit, obſervationibus nonnullis ad editionem ſe.
cundam deſtinatis, præſertim Viri cujusdam Turonenſis in Gal-
lia, cui ex maxilla dextra enatum fuit præteritis annis cornu
arietinum item mulieris Amſtelodamenſis, qvæ adhuc in fron-
te corneam eminentiam præfert, ut taceam varia auctorum,
qvæ hinc inde lecta ſuis locis debentur. Aneuryſmatis qvoqve
hiſtoria in majus volumen apud me crevit, qvod ſecretiori o-
tio repoſui, ſi Deus vitam, tu vero favorem mihi perennave-
ris. Vale, Patrone maxime, &, ſi mereor, favere ne deſinas,
in qvo unica voti ſpes hæret. Raptim Lugduni Bat. 22. April.
æræ Chriſt. 166.
DeAngina Exercitationes nondum reddidit Gallia: hoc, qvod
mitto per publicum internuncium, typographus decurtatum li-
teris meis transmiſit. Alias alia. Nunc qvicqvid in penu no-
tro latuit, deprompſi. nieornu, ſi ex te mea judicaveris,
Avo
Aa a 2
AI
ULAI vVVIII
rD
Avo Veneraudo eoncedes, ne m immemorem putet. Mallem
ſanè nitidiori charta alia fuiſſent in promptu. Sed hoc debe-
A V
A TTTT
A
2.O D D L
D. Olao IVormio.
Hafniam.
Ir Excellentiſſime. Tanto carior adventus tratris Erami ſu-
Vit, qvod literis tuis ſociaretur, plenis ſolito in me affectu
& amore, qvem mihi præter meritum perennas. Perſpicio ſin-
gularem in promovendo honore meo curam, qva diſtineris. Ex
tua voluntate omnia metior, qvanqvam non ſucceſſerint, qvæ
pronus tuus in me animus propoſuerat, non tibi tamen mihi
addictiſſimo, ſed majorum forſan invidiæ ſubtrahentiuu ſcio
deberi. Pro tot conatibus Tibi æternum me obſtrictum pro-
fitebor. Verum qvum de ſedula tua pro me cura adeò ſim cer-
tus, ſalutis meæ te auctorem laudo, qvam magis promoveres,
ſi de diuturniori in exteris mora ſollicitus eſſes. Scio immen-
ſum illum in me amorem tuum & amicorum nihil intentatum
relinqvere, qvo me ad patriam retrahant? Sed, qvæſo,
mi Pater, cur me adeò ad fatum voeatis? Annon hic invidiæ
ſatis pateo, ut neceſſe ſit plurium ibi experiri torvos vultus?
Non qvidem unqvam ſectatus ſum invidiam; neſcio tamen qvod
fatum meum hoc ſit iniqvum. Hofmanni & Laurenbergii noviſti
in me futuras diras, ſuccenſet qvoqve Riolanus, qvia Patri
illius de nervis pudendi non acceſſerim. Prodit & alius, qvi
pro Carteſio reſpirationis modum contra me aſlerat; adeò ubi-
qve offenſæ; nec apud vos dceſſe intellexi magnos qvosdam
Viros, qvi contoqvere non poſſunt tot Bartholinorum in Aca-
demia operam, qvaſi hæc fratrum copula ibi ſit inaudita. Un-
de jam ſatias me cœpit harum injuriarum, qvanqvam æqvo a-
nimo feram ſubdolas illas vobis mihiqve abſenti pollicitationes.
Frigida ſanè eſt abſentiæ meæ excuſatio, qvam magnus ille
Vir tibi oggeſſit; qvum nec præſens fucrit Mulenius, nec Em-
valdi-
ETADEUMEPISTOL. D
valdius, & ſi verum alias faſſus eſt, dudum præſentem meam
famam habuit. vid amplius præſentia poſſit, haud ſcio,
niſi ut ſecurius deinde illudamur. Ethicam introductam inprimis
lætor, qvam tantò lubentiori animo illi relinqvam, qvem fama
huic provinciæ deſtinari refert, qvantò a ſtudiis meis hæc magis
aliena. Cæterum ancipiti ſpe huic illiqve & iſti inniti, qvam ſit
periculoſum & inglorium, ipſe non diffiteberis. Unde ſi rebus
meis optimè conſultum volueris, qvia peregrinis adſtringi
qvod tamen augurantur Aſtrologi,) amici nollent, fac
qvæſo ne patriam adhuc videam. Laurenbergii Diſputationes
avidè exſpecto, anteqvam Apologia edatur, qvam ha-
ctenus ſupreſſi. Pro Catalog Muſei auctioris maximæ tibi
debentur gratiæ, vel eo nomine, qvod evicula illa interſeru-
eris, qvæ cum ſupellectile libraria Venetiis miſi. vænam illa
Terra ſit Antiſcorbutica, & qvalis alia Aqva Vormii antiſcorbu-
tica, in Catalogo Pharmacopoliorum Hatnienſium ſignata, lu-
benter â te diſcerem. Balænæ cranium perelegans olm in ob
ſervationibus meis de nicornu ad te auctorem retuli: utinam
habuiſſem tum totius. Balænæ ideam, qvam jam transmittere digna-
tus es, magis ſanè de publico bono meruiſſem. Inſerviet ta-
men editioni iteratæ, cum aliis novis, qvæ poſterior ob
ſervatio ſuggeſſit. Dominum de Laët qvamprimum con-
veniam, ut debitas amici partes agam. Opus de Lapidibus
meditatur Boethio adjungendum, cui ſi ſymbolam tuam con-
tuleris, ſine dubio & de ipſo & publica re literaria bene
mereberis, qvod tibi, ad ſcculi gloriam nato, proprium ſu-
peri voluerunt & eruditus genius. Vale, Patrone unicè co-
lende, nec invitos illos ſurdosqve Patronos pro me amplius
ſollicita. Faveas modò tu, cui omnia debeo, donec noſtra
adoleverit virtus. vid alios moror vana jactantes? Melius fo-
ret memoriam Noſtri deponerent, qvam toties fruſtra repe-
terent. Adhuc mea meſſis in herba eſt. Iterum vale, & ſcri-
bentis libertati ignoſce. Salutat te D. Fiurenâus & frater aman-
tiſſimus. Lugd. Bat. 2. Maji 16a6.
Aaa3
.
OLAIVORMII
q
VL
HB O
D, Olao lVormio.
afniam.
Ir maxime. Ab illo tempore, qvo ultimas meas ad te de.
Vdi, in amicitiam Ampliſſ. Dni de Laët veni, in qvam ipſe
me vocavit humaniſſimè, viſo apud Cl. Salmaſium opuſculo meo
de Unicornu, qvod utriqve adeò placuit, ut auctores fuerint
Typographo noſtro, ut iteratò prælo ſubjiceretur, in qvod ta-
men necdum conſentire potui, qvia prioris editionis exempla-
ria aliqvot adhuc mihi ſuperſunt, qvæ ex Italia exſpecto. Plu-
rimas verò obſervationes de Monocerotibus mihi promiſit de Laët,
præſertim de Ave monocerote ex Indis allata, necdum mihi vi-
ſa. In Topau qvoqve a nobis diſſentit, qvam non credit
eam eſſe cujus ad me miſiſti ſceleton, ſiqvidem diverſa Topau
ſit deſcriptio, qvam monſtrabit. Muſei tui Catalogum concede.
re ipſi coactus ſum eo fine, ut qvæ illi deſunt, per me tibi
transmittat. Haga eum jam habet, qvò evocatus eſt hiſce die-
bus negotiorum publicorum cauſa. Uhi reverſus fuerit
de ſingulis accuratius perſcribam, qvæ tibi deſtinavit. De
Lapidibus commentarium meditatur, editioni novæ Boethii ad-
jungendum, unde â me deſideravit de Gloſſopetris Diertationem
meam, qvam, adhuc in ſchedis meis latitantem, oſtendere
non potui; ſi qvid in materia hac habeas, ne homini amico
invideas qvæſo. Sceleton mihi miſſum Balænæ monocerotis ac-
curatius perluſtrans, cum Conſobrino meo chariſſimo, de den-
te illo inveni dubium, qvem ad latus ſiniſtrum cranii poſitum
videot mihi videre, qvum tamen in icone totius piſcis recto
ductu ex media facie emergat: de qvo qvæſo apertius me mo-
neas, ut auctior evadat, clariorqve nova editio. Diſſertatio-
nem meam de Latere Chriſti, tibi dudum inſeriptam, penes
ſe habet Cl. Salmaſius, mihi addictiſſimus, cujus cenſuræ ſub-
jeci, anteqvam in publicam lucem emittam. vid verò is de
ea ſententiæ tulerit, necdum mihi aperuit occupatiſſimus.
Vale, Pattone maxime, & me, ut ſoles, ama. Leydæ I6.
Maji 6a6.
vI
AVI
Ea 2L I C V
ri 3T T
av
I
ILAV
OLAUS VORMIUS
homæ Bartholino.
On te ulrerius defatigabo aut reditum urgebo, cum ſpe hac
vice excidiſſe nos videam, & de reliqvo Avum mentem ſu-
am Tibi expoſiturun credam, ut, qvod ex uſu ſit, ipſe eligas.
Non eſt, de invidia qvod conqveraris, cum illa virtutrem non
ſecus, ac umbra corpus, comitari ſolet. Melius qvidem mea
ſententia olim Præceptor meus p. m. Caſparus Bauhinus dicere
ſolitus eſt, ſe invidiam ſperare, miſericordiam ſpernere. væ de
Laurenbergio juniore, relatione amici cujusdam mei habui, ita
ſe non habere, diligentius rem inqvirens, intelligo. Terra
illa antiſcorbutica, cujus mentionem facit Catalogus, prope Ber-
gas in Norvegia reperitur; eam mihi attulit Fabricius Medi-
cus Regius, qvi ait, ejus civitatis Poliatrum non ſine ſucceſſu
ad ſudores in Scorbuto movendos ca uti, Drachma una in in aq.
appropriata. Cum effoditur, impura valde eſt, radiculis & ſa.
bulo repleta: munda lentorem & pingvedinem nullam habet,
ſed formam pulveris refert, colore Turpethi mineralis, ex Mer-
curio confecti. Ego ejus experimentum nunqvam feci. Aqvæ
meæ antiſcorbuticæ, cujus miram hic indies experimur efficaci-
am, deſcriptionem mitto. vid conferre poſſim laboribus Do-
mini de Laet Commentarium in Boethium meditantis, non video;
cum vix qvicqvam in eo genere poſſideam, qvod ab aliis non
ſit deſcriptum: Noctuas ergo Athenas feram. Interim luſtrabo
capſas meas, ac, ſi qvid invenero notatu dignum, ad Dn. de
Laet proxima commoditate perſcribam. Inter rariora, qvæ
ex Hiſpaniis attulit Eilhardus Llfeldt, & lignum erat qvadra .
tum, qvod literas inſculptas tenebat Arabicas, ea ſerie, qvam
hic vides; ipſum enim lignum à typographo noſtro exprimen
dum curavi, ut tecum communicarem. Vale Hafniæ 22.
Maji, 16a6.
Jam haſce ad umbilicum perduxeram, cum alteræ tuæ
afferuntur, qvibus eadem opera reſpondendum duxi. Felicita-
tem iſtam veſtris literarum Antiſtitibus non poſſum non invi-
dere
A a a
DT
O LA v 1I1
a2
dere, qvod egregiis tuis opuſculis de Unicornu & aliis gaudeant,
nobis verò hic ne tantillum qvidem conceſum. Iterim gaudeo,
te familiariter uti magno Salmaſio & meo Latio viris de Rep. li-
teraria optimè meritis. Si animus ſit iterum de Unicorn agere,
ſvadeo, legas Samuelis Purchaſſi Angli Anglica lingva conſcrip-
tum Tom. 3. libr.3. Cap I. 22. & libr. A. cap. IO. &c. ubi de
hiſce animalibus obſervationes invenies haud ingratas. Avis iſti-
us, qvam Topav vocavi, roſtrum àqvodam mercatore accepi hoc ipſo
nomine ex India advectum. Interim non me latet ab Aldrovan-
do Rhinocerotem avem vocari Ornithol. libr. 12. cap 2O. ADo-
mino de Laet in exoticis iſtis verſatiſſimo, certiora diſces. In-
terim neminem adhuc videre licuit, qvi integram hujus avis
hiſtoriam propoſuerit. Roſtrum ſaltim habuiſſe videtur Aldro-
vandus, ego totum Caput cum roſtro. Balænæ Narhual ſcele-
ton, ut potuit, delineavit glyptes: Ita eſt, ut dicis, non ac-
curate obſervavit in totius icone, ſiniſtram maxillæ partem oc-
cupare dentem, aut minuta iſta forma exprimere non potuit
corrigi hoc facile poteſt ex reliqvis, qvæ junguntur, cum
accuratè ſatis id oſtentent. Penes me adhuc extat eranium mu-
tuo acceptum à Nobili Viro, qvod te vidiſſe exoptarem. vid
jam agat Salmaſius, mone. De Materia Medica opus meditari
mihi retulit qvidam; utinam huc cogitationes dirigeret. Nemo
enim ipſo melius hoc ſaxum volvere poteſt, ut abunde nos do-
cent Exercitationes Plinian. Ebenbeterum cum nemo Iiteratorum
noſtrorum in Arabicis verſatorum nobis det, valde miror, cum
vel hujus ſolius auctoris verſio gloriam polliceatur immortalem.
De rebus tuis, in Italia relictis, vel Neptuno commiſſis, qvid
Tibi ſit ſpei, mone. Vale.
vII
VI
OLAUS ORMIIUS
ſhomæ Bartholino.
Leidam.
Vas ad me 2o. April. dediſti Lugduno Batavorum cum ad-
uncto faſciculo literas, jam primum 2. Maji accepi.
Gratias verò ago maximas pro transmiſſis & diu à me deſidera-
TTAT DT
A I L. 2
tis Opuſculis, in primis qvod in tractatu de Unicornu, non
ſolum ſæpicule mei mentionem facias honorificam, ſed ad cal-
cem Doctorum de Aureo Cornu judicia ſubjunxeris præclara.
Si qvid in tui honorem viciſſim à me proficiſci poſſit, ſenties
me in paribus haud ſegnem. Avide & magna cum delectatione
ubi perluſtraſſem eruditiſſimum De Untcornu opus, juxta mo
nitum, Avo tradidi, qvi ſummis laudibus non ſemel illud ex-
tulit. Perge, non de Patria modo, ſed toto orbe literato henè
mereri: ſi non aliud, certè immortalem nominis gloriam hinc
reportabis. Cæterum qvia intelligo tam ex literis tuis, qvam
catalogo Nundinarum Francofurtenſium, Te iteratam ejus mo-
liri editionem, non potui qvin, qvæ percurrendo animadver-
terim notatu digna, monerem, ut ſi inde conatibus tuis qvid
accedere poſſit augmenti, diligentius expendas. Erat & mihi
cum doctiſſimo & nobiliſſimo Viro Dn. Iſaaco Peyrerio Gallo,
qvi in comitatu liluſtriſſ. Dn. Lgati de Thuillerie hic fuit, dum
Chriſtianopoli de pac tractabant, per literas de Unicornu
colloqvium, qvod communicandum duxi iisdem qvibus inter
noes habitum verbis, ut inde aliqvid in rem tuam decerpas. In
meliorem partem cuncta interpreteris rogo. Vale mi Bartholine
& amare me perge. Hafniæ 5. Junii 166.
æ obiter percurrendo librum tuum de
Unicornu obſervaverim, hæc ſunt:
Pag. a. Si erraverim vocando avem Rhinocerotem To-
pau, in erorem inductus ſum à Mercatore noſtro qvi roſtrum
attulit. Facile igitur me corrigi patiar à Clariſſimo amico meo
de Laet, in his exercitatiſſimo.
Pag. 53. Rhinocerotis inſecti aliud genus, depictum ex
Galliis mihi transmiſit Chariſius noſter, cornu oſtentans in ex-
tremitate bifidum & in dorſo gibberum valde eminentem bi-
fidum qvoqve. Anemine, qvod ſciam, hoc animal depictum
magnitudine & reliqvis lineamentis cum eo convenire mihi vi-
detur, qvem tu proponis.
Pag. I. Inter piſces cornutos nonimmerito Centrinam,
nobis aamuut & canem marinun, Haa noſtratibus dictum
retuleris, qvi unicum cornu, verè corncum & acutum in dorſo
geſtant, qvo ad dentes purgandos, ctiam argento & auro or-
nato, utuntur noſtrates, à doloribus & aliis incommodis præſer-
A aa 5
Vare
OAIORMII
a
vare credentes. vamvis alii hoc cornu aculei nomine (cum
parvulum ſit reſpectu totius piſcis & aliorum cornuum) potius
dotandum cenſeant. Illorum piſcium duos in Muſeo teneo,
marem & fœminam, uterqve duplici præditus eſt genitali.
Pag. 65. Anteriori dentium ſerie, c. Balæna noſtra
nullos plane habet dentes, præter unicum illum longiſſimum,
qvem nicornu vocant, unde arbitror illum, qvem vidit Hol-
ſtenius, Rosmari fuiſſe. Nec probe Spitrbergam invenitur aut
capitur; ſed in freto Davis Gronlandiam alluente Mercatores
noſtri totas naves hiſee non implerunt, ſed inter reliqva mer-
cimonia, particulas qvasdam & unum aut alterum integrum,
ab incolis emptum, reportarunt.
Pag. 1o3. Strias in dente non rite expreſſit glyptes tu-
us, radicem etiam tenuiorem juſto finxit, melius meus,
qvamvis in radice exprimenda etiam erraverit, cum craſſitie
æqvalis ferme ſit parti vicinæ. Forſan ex re eſſet monere, da-
tam Te effigiem partem palati interiorem referre, ne in
dextra maxillæ parte ſitum dentem qvis exiſtimet. Accurati-
us cuncta exhibere mihi videtur tabella nupere tibi à me miſſa.
Pag. 1O. Non puto Scaligerum per Elg intelligere Uros
ſeu Uhroxen. Elgenim convenit cum noſtro Els qvo, addito )iur,
Alcem exprimunt noſtrates, cum cervo majorem qvam cum
bove habentem aſfinitatem.
Pag. I23. Carnem Alcis guſtavi, duram, nervoſam,
concoctu diffic ilem, qvæ qvam diu aſſervatur cruda, ſangui-
ne ichoroſo ſcatet, ut ego in ſruſtulo mihi dono dato ex-
pertus ſum.
Pag. 1aO. Poculum ex cornu Rhinocerotis in India ele-
ganter elaboratum poſſideo, colore ſuccinum referens flavum,
niſi qvod in fundo maculas qvasdam nigras oſtentet. Iconem
miſiſſem, ſi fa viſiet pictor.
Pag. 11. Ex eodem animali dentem poſſideo mola-
rem, qvem ad dolorem dentium ſumme deprædicabat is, qvi
ex Indiis attulit.
Pag. I2. Mitor cur poroſam ſubſtantiam tribuas cornu
Rhinocerotis, cum æqve ſit ſolida ac cornuum boum noſtra-
tium. In pocula ad aptatum liqvorem infuſum percolari aut
difflu-
ET AD EUMIEPISTOLE. a5
iffluere non ſinit. Graveolentia exuſti cum omnibus cornubus
ipſi eſt communis. Pro nutu animalis contrahi, extendi & ſlac-
ceſcere, vix mihi perſuadeo, cum ſolidæ, duræ & corneæ
ejus ſubſtantiæ hoc repugnet.
Pag. IO. Cavitas illa naturalis eſt omnibus ejus generis
dentibus, ut in aliqvibus qvos tractavi aniniadverti, & ex Epi
ſtolis qvas mitto uberius percipies.
Pag. 1q. Subtilitas non impedit, qvo minus ex iis pocula
onficiantur, cum naturâ cavi ex parte ſint dentes hi, ut ex
Aldrovando lib. 1. De vadrupedibus colligis, ubi iconem
proponit poculi Sigismundi Regis Poloniæ ex o con-
fecti. Mihi particula eſt hujus dentis pedem Romanum longi-
tudine ſuperans, adeò cava, ut ex ea facili negotio posulum
cximium conficere valeam.
Pag. 2o. Cavitas naturæ dentium non repugnat, cum
dentes Elephanti, Apri, Rosmari & aliorum ejus generis ani-
malium cavi ſint ex parte.
Pag. 23. Cornu Sereniſſ. Regi noſtri non aptè ſatis
expreſſit. Striæ enim anguſtæ nimis, ut ſupra monui, & ra-
dix tali involucro, qvale proponit, non tegitur, ſæpius enim
vidi & tractavi. In omnibus radicem concernentibus, cum
noſtro convenit.
Pag. 25. Mihi ſunt aliqvot ſagittæ, ex Lapponia,
ut credo, allatæ, cornubus acutis armatæ, ea parte, qva
ſcopum tangere debent.
Pag. 25. Edda non eſt conditor Hiſtoriæ alicujus,
nec nomen Viri, aut Auctoris alicujus: ſed liber ita dictus,
continens fabulas varias, qvarum uſus eſt in Poeſi Danica pri-
ſca. Similis planè liber ei qvem edidit Natalis Comes, qvo
Græcorum & Latinorum fabulas perieqvitur, qvibus in car-
minibus uti ſolent Poetæ.
Sed manum de hac tabula.
v
Aa
OLAIVORMII
ö6
&
A J
VLO DH L O
D. Olao lVormio.
Nycopiam.
Ir Excellentiſſime. Graviter me afligit diuturna tua abſen
V tia, & vellem rumpi moras illorum, qvi valetudini Cel.
ſiſſimi Principis alioqvin præſunt. Atuo autem diſceſſu nihil oc-
currit ſcriptione dignum, nec tamen temperare calamum po-
tui, qvin tuo deſiderio plenus interpcllaret abſentem qvietem.
Bonas aves precamur cuncti, & junctis votis nudius tertius in nupti-
ali feſtivitate memoriam tui recoluimus. Utinam vel cito ad nos
redeas, vel nobis ad te excurrendi detur occaſio. Ex Italia
nihil habuimus literarum, nec ex Galliis. Ex Belgio retulit
frater Erasmus, opus mtum de Latere Chriſti ad umbilicum
qvidem eſſe perductum, ſed tertiam inſuper addi epiſtolam, a
Cl. Salmaſio oppoſitam Adolſo Vorſtio, qvi in Epiſtola ſua ad
me de Hyſſopo in Chriſti crue ab eo difienſum alit, De Luce
Iiber brevi luce donabitur. Schedon meum de Armillis confeci,
ſed propter iter Annibalis, cui deſtinaveram, prælo feriabi
tur, vel ideò etiam, qvod Bibliopolæ noſtri videantur ſumtus
exiguos refugere. Ad Conſiſtorium nuper cum Facultate Me
dica juſſu Regio nos convocavit Fabricius, ut de raucedine M.
Damiani conſultatio inſtitueretur, qvem ferunt aliò a Rege
Sereniſſimo amandari. Chariſii nomine te ſaluto, qvem nu.
per Elſingoræ inviſi, redux ab Annæ Longomontanæ puerperio,
ſolitis convulſionibus miſerè afflicta. Avum adhuc pedis digiti
tumor dolorqve lccto aſigit, eui perennem vitam precor, ti-
biqve felicem ad nos reditum. Vale, Pater omni cultu proſe-
J , m1 ö
M A
O VVVO
ATT VVDATTT
Thomæ Bartholino.
Hafniam.
Trasqve tuas probe accepi, qvæ continebant maximè deſi.
derata: gtatias itaqve ago, ac parem a me ſemper exſpe-
ctandam
t A
E V ELI 2VLoV
I
ctandam promitto amoris & officii viciſſitudinem. Aulicæ hu.
jus vitæ tantum me tædium cepit, ut qvidvis potius eſſe velim,
qvam aulicus: non qvod omnia ex voto non ſuccedant; nam
benignè ſatis & gratioſe mecum agitur, omnibusqve qvæ deſi-
derare valeam, adeò abunde mihi ſatisfit, ut vix ex aulicis ſit
qvisqvam qvi mihi præferatur. Scd qvod tanto temporis tractu
ab uxore, famila, jucundiſſima tua & aliorum amicorum con-
verſationc divellar, me angit. Hanc ſpartam Tibi Tuiqve ſimi.
libus magis, qvam mihi vetulo, competere arbitror. Sæpe a-
pud Celſiſſimum & Optimum Principem tui mentionem feci, &,
niſi ad Hypauſium in Scaniam ſcripſiſſet, conſtituerat te ſecum
ad Acidulas ducere, qvin imo, ſi reluctantem ipſum offenderit,
forſan adhuc fet. Optarem me de tua certiorem reddi volun-
tate, negotium majori fiducia tractarem. Anceps enim hæ-
reo, an iter hoc noſtris votis in aliis incommodare poſſit. Mit.
to tibi transmifſum mihi ab uxore, Vintimigliæ tractatum, (per
qvem ex Italia advectum, ignoro,) Tibi ab auctore deſtinatum,
uti & alterum â Nihuſio, tibi inſcriptum, cum literis qvas eo
nomine ad me dedit. Invenies mitem, non tam tibi, qvam
Salmaſio, adverſarium; qvo forſan remoram adhuc paululum
tuo injiciet de Latere Chriſti tractatui. Percurri, ſed verbis vidi,
non rebus prægnantem. Salmaſio procul dubio bilem movebit,
& qvartam forſan extorqvebit Epiſtolam; ita opus tuum in im-
menſum augebitur. Præſens ſi eſſem, narrarem hic auditaâ
Principe, qvæ forſan operi tuo de Luce lucem haud levem af.
ferrent. Brevibus dicam: Sereniſſimo Regi noſtro, dum in ephe-
bis eſſet, ſcintillæ ex capillis capitis emicabant, qvotiescunqve
mundum indueret induſium. vod cum credere nofuiſſet Re.
gina mater Sophia, advocata aliqvoties, oculis ſpectaculum cum
uſurpaſſet, exclamavit, Non poſſe non magnum aliqvid hoc porten-
dere. Id mihiPrinceps nudius tertiusnaavit. Ipſi veròrincipi no-
ſtro Clementiſſimo, cum frigus hoc intenſius urget, criſpantur præ-
ter ſolitum capitis capilli, qvod oculis meis hic vidi, idqve
narrationi huic occaſionem præbuit. Huic diſcurſui ſubjunxit
Principiſſa aliqvod non minus rarum, qvod cum Regina Sueciæ
sqvæ hic ante biennium circiter apud Sereniſſ. Principem ali-
qvantiſper commorata fuit,) Maria Elenora hinc diſcederet at-
qve togam indueret, togam igneam multis viſam fuiſſs. Rai
OICi
r A
L VII1I
onem horum redde. Ego qvæ ab ore utriusqve Principis ha-
beo, promo. Sed jam avocor, & horum deſino. Si detur occa-
ſio, Chariſio ſcriendi, viciſſim meo nomine ſaluta, ut &
D. Fuirenium meum aliosqve amicos, qvorum ſua vi conſuetu-
dine invitus aliqvantiſper adhue carere cogor. Vale & ut facis,
ama. Nicopiæ. Febr. I6. Transmiſit ad me ſine literis faſci-
culum uxor, in qvo continebantur Tractatus Doninici Panaro-
li de Chamaleonte, & efigies qvorundam Literatorum in Italia. Su-
ſpicor D. Fuirenium transmiſiſſe; ſi res ita ſit, maximas meo
nomine age gratias, donec præſenti id expedire detur.
V
A
A TNTT
Ml O D V
D. Olao lVormio.
Nycopiam.
Ir Expericntiſſime, Pater colende. Prolixas tibi debeo
Vgratias, qvod honorificam adeò apud Celſiſſimum Prin-
cipem mei feceris mentionem. Agnoſco affectum verè paternum,
nulla apud me memoria obliterandum. Utinam autem votis
tantis eſſem par. Noviſti juxta mecum provinciam illam ardu-
am nimis, nec meo humero facilè convenire. Taceo longio-
ris experientiæ defectum, qvem longiore demum inter practi-
cos labores tempore ſupplebo. Unica virium ratio pro me in-
terpellat, qvam qvæſo pro animi tui candore ſincera interpretatione
accipe. vietem amo, ità ſuadente imbecilli corpuſculi con-
ſtitutione. Non tamen poſſum, qvin mihi de tanto Patrono
gratuler. Tu omnia benignè apud Heroem interpretaberis. Dif-
ficiliorem ejus valetudinem ancipitemqve nollem per me in pe-
jus deflectere, itineris difficultate & diuturna forſan apud mi-
nus profuturas acidulas mora. Rem eloqvor, ut eſt. Majori
profectò me obſtrinxeris beneficio, ſi me huic ſcopulo exemeris.
Pro transmiſſis opuſculis pares debeo gratias. Nihuſium vix
dignum crediderim reſponſione, niſi ità judicaverit conſulendus â
me Salmaſius. Breviter tamen reſpomderem, ſi per otium liceret.
Vix enim vacat hæc ſtudia retractare: adeò omnium me vexat
tædium.
AL LI ,L.
IAIDII
tædinm. Triſte heic ſpectaculum nobis ſuneſtum armamenta-
rii incendium exhibuit. Ex Belgio per fratrem finem Operis
e Latere Chriſti accepi, nec non de Luce foliolum primum,
qvod mitto, ut qvo pacto ſe gerat Typographus, judices. De
Armillis tractatum confeci, ſed qvia de Patrono ambigo, parum-
per ſepoſui. Tuum verò reditum ex animo deſideramus, qvem
votis omnibus urgcbo. Vale, mi Pater, & favere perge, u-
tinam præſens. Salutant te Chariſius, & frater conſobrinusqve.
Hafniæ ao. Febr. An. 16a.
I
OLAUS VORMIUS
. IThomæ Bartholino.
vas mihi exhibuiſti pagcllas, nſgaOla Theati atu-
ræ atrochymicæ rationalis Viri Clariſſimi Domini Hieronymi
Bardi continentes, avide perlegi prima enim fronte magnum
qvid & eximium præ ſe ferebant. Apparatum vidi inſignem re-
rum pulcherrimarum, ex univerſo naturæ penu depromptarum,
qvæ ſi debito modo & ordine perſpicue tractentur, reſcisſis in-
certis, confictis & uſu medico non probatis, non poteſt non au-
ctor magnam ab eruditis & curioſis inire gratiam, ſibiqve ad im.
mortalitatem viam ſternere expeditam; de qvo non dubitamus,
ſiqvidem Romæ tot eruditisſimorum Virorum calculos obtinu-
crit niveos; inter qvos eſt etiam Clarisſimus ircherus, in Na.
turæ arcanis eruendis verſatus: Cujus ſi brevi videremus promis-
ſum mundum ſubterraneum, qvin de mineralibus & Metallis a-
liisqve, qvæ ſinu ſuo ſovet terra, rara & miranda haberemus, vix
ambigerem. Communem amicum, Clariſſimum D. Aurelium
Severinum, Gymnaſii Neapolitani decus & Chirurgorum noſtri
ſeculi Principem, ſuum hic etiam tuliſle ſuffragium, video.
Non poſſumus igitur, qvin magnum & eximium qvid hinc pol-
liceamur. Magnum certe eſt, univerſæ Naturæ ambitum pera-
graſſe, mineralium, metallorum, vegetabilium & animalium pro-
vincias ſingulas luſtraſſe, eorumqve ad corporis humani inco-
lumitatem vite ac proprietates perſpectas habuiſſe, debiteqv
ſingu-
OLAIORMII
5C
ſingulis affectibus ita applicuiſſe, ut præſens ſanitas conſervetur,
amiſſa iis reſtituatur. Acris judicii multiqve laboris & experi
entiæ eſt, Chymicorum ænigmata enodaſſe, ex eorm fornacu-
lis extraxiſſe ea, qvæ cito, tuto & jucunde ſæviſſimos morbo-
rum tollant langvores, ægrisqve ſine periculo exhiberi poſſint.
Nulla enim re jam magis laborat hæc ars, quàm farragine in-
certorum, periculoſorum & nullo uſu probatorum pharmaco-
rum, cum qvibus de corio humano nimis impune qvandoqve lu-
dunt eorum præcones. L audandæ curioſitatis cſt, rimari, qæ
India utraqve, qvæqve aliæ nationes exteræ ferunt rara, caqve
puhlico bono in lucem proferre, ſiqvidem inexhauſtæ Naturæ
theſauti hactenus à nullo mortalium ſufficienter extructi, ac di-
gne literis commendati ſunt. In hiſce cum animadvertam,
Dn. Bardum ſc Virum præſtitiſſe, variaqve rara & arcana pro-
miſiſſe, qvis debitis laudibus eum ſatis extollet? Inter hæc non
dubito, qvin modum traditurns ſit ex plantis magiſteria extra-
hendi, qvæ, leviculi caloris miniſterio in vitris, ipſas, ex qvibua
extracta ſunt, vivis coloribus, foliis, floribus forma ſpirituali
exhibeant plantas. Age igitur, mi Bartholino, Virum doctiſſi-
mum urge, tam eximium opus nobis diutius non invideat, ſed
publicæ utilitatis memor illud qvam primum prælo tradat;
qvin immortalis gloriæ SocſSc apud rerum peritos ſit ha-
biturus, nullus dubito. Vale. Hafn.5. Non. Mart. 1653.
II
æ
T ATT TDATTT
VOOVVVV
. Thomæ Bartholino.
Ratiſſimas tuas hodie hora 1o. aceepi; pro tanta tua ſol-
licitudine gratias ut habeo maximas, ita ignorare te no-
o affectum meum mitioribus aliqvanto ſymptomatis recurrere
qvandoqve, ſed maxime me torqvet oneroſiſſimum illud Recto-
ratus munus, qvod periculofiſſimo hoc tempore humeris meis
impoſuerunt Collegæ, cui ferendo me imparem plane agnoſco.
Cæterum valemus adhuc Dei gratia in noſtra familia omnes,
etſi latius indies ſerpat contagium. Deus nos porro incolumes
præ-
ETADEUMEPISTOL. I
præſtetlAfilio literas habeo 1. Maji ſcriptas, ex qvibus col-
ligo, ex votis eum valere, ſed necdum tractatus mei initium
fecere typographi, ſculptoris cauſantes valetudinem infirmam.
Ei data commoditate mittam tuas. Sctipſit, D, Sperlingium cum
familia in Sveciam migraſſe, exſpectari intra duos menſes Re-
ginam Sveciæ, cum Ulſeldio olim noſtro, Principem Arauſien-
ſem cum Matre Lugduni ſedes habiturum, Viduam Salmaſii
valde vexari à Moro qvodam, Profeſſore Amſterodamenſi, & ar-
reſto detineri, qvamvis hic innumeris beneficiis olim a Salmaſio
ſit affectus. Collegium Naturæ Curioſorum mihi placet, ſed ſunt,
qvæ me dubium reddunt, an ſucceſſum aliqvem ſit habiturum.
Vidi & legi qvæ transmiſiſti de Collegio illo, plauſibilia certe,
ſed eventum exſpectabimus; remitto jam ſumma cum gratiarum
actione. Lacteas tuas Thoracicas Londini impreſſas hic vendit
Moltenius noſter. Ottho Tottius Medicum ſuum huc ablegavit,
ut rurſum conſilia Medicorum in caſu noto expeteret; juſſu
Dom. Cancellarii in ædibus meis convenerunt, ſententias dicturi
vantum intelligimus, ingraveſcit malum, & curationis ſpes
ambigua. Gaudeo, Illuſtriſſimo Principi tuum placere tracta-
tum; forſan & meum Ipſi offeram Muſeum, nam talia ſine
ſpe compenſationis noſtris commendantur, ut noſti. Si reſcri-
pſeris oli, ei meo qvoqve nomine gratias agas. Deus Te no-
bis cum tota familia ſervet inelumem Salutant Te totamqve
familiam uxor liberiqve omnes. Utinam diem illum videam,
qvo ſal vi & incolumes convenire poſſimus, gratosqve pro
more ſermones miſcere. Vale. Hafn. 22. Maji, 15a.
a
T ATö r DATTTT
O AVVTL
homæ Bartholino.
Roeſchildiam.
Ercurri obiter transmiſa Riolani opuſcula, qæ, ne diutius
iis defrauderis, gratus remitto. Semper verum credidi, qvod
in triviis decantatur:
Didiciſſe fideliter artes
Emollit mores, ne ſinit eſſe feros
S
Bbl
LAIORMII
Sed contrarium in Riolano noſtro experior, qvi etſi li-
teratus & ſcriptis Anatomicis celebris, ejus tamen mores, nec
Muſæ, nec aula, nec anni emo.lire potucrunt hactenus. Credo
cum in vetularum educutum ccntuberniis, in qvibus rixari,
ſcommatis & ſarcasmis certare, bonrumqve famam proſcinde-
re volupe eſt. Nec amicis compcllationibus, nec errorum de-
monſtrationibus movetut antiqvior ille Scholæ Magiſter, qvin
convitia & maledicta toto horreo effundat in bene meritos, qvi la-
boribus ſuis Reipublicæ literariæ prodeſſe ſtudent. Solus domina
ri, & tanqvam Numen aliqvod Anatomicum adorari cupit.
Ovæ hæc inſolentia? Tuum eſt, mi Bartholine, alto ſupercilio
& ſilentio moroſi ſenis ſcommata contemnere, Docti ac pro-
bi, qvi utriusqve legunt ſcripta, & juſta lance rem expendunt,
nugas ejus ſcurriles ſpernunt. Siqvidem rem raro tangat, &
ut plurimum ineptiis ludat. grius, crede mihi, feret nu-
gas ejus contemni, qvam ſi vcrbis acerbius tractetur. Cui
usmodi contumeliis ſeram contentionis recipro-
Baccho bacchanti ſi velis adverſarier, ex inſano ſtultio-
rem reddes.
DEus Te nois incolumem ad majora & utiliora ſer-
vet. Valemus DEl gratia in noſtra familia omnes, & Te
tuosqve ſalutamus ac valere jubemus. Hafniæ 16. Jun. 165a.
V
T TDATT
H OVV VO
D. Thomæ Bartholino.
Roſtildiam.
Erlegi, qvas miſiſti, obſcrvationes Chirurgi iſtius Leidenſis;
perplacuerunr, & dignæ videntur, ut locum in tuis inveni-
ant Centuriis. Pro communicatione gratias habeo maximas.
Adhuc ſævire non deſinit peſtilens contagium. Nos ſub umbra
alarumJehovæ hactenus tuti delituimus. Ut hinc pedem jam
moveam, conſultum non videtur. Terrent me veſtigia, nam
mutatio illa ſine pericul fieri non poteſt. Faxit æternus DE.
us,ut tandem ſalvi & incolumes coram gratos ſermones mi-
ſcere
TA
ET A
DIT
EI LL. 5
ſcere valeamus Vale, & amicos omnes, qvi apud Te ſunt,
noſtro nomine ſalvere & valere jube. Hafn. 2o.Jul, I65q.
I AV
PT
DTTT
IILV O
D, Olao IVormio.
Lariſſime Dne Doctor, Præceptor, Fautor & Promotor re
Vverende. Ut iteratam ſcriptionem hanc maturarem, pluſcu-
la fuerunt qvæ commonebant, qvorum tamen omnium vel
primum judicari debet Magni Præceptoris ſingularis in me hu.
manitas & rara benevolentia, qvam qvotiens recolo, recolu.
ſſe a. ſemper oportet,) toticns gaudeo & de tanta mihi par-
ta telicitate gratulor; ctenim qvid Juveni optatiu, qvid ob-
tingere eidem beatius unqvam poterit, qvam Clariſſimorum
Virorum imprimisqve Præceptorum, non modo benevolentiam,
ſed ctiam amorem atqve ſtudium ſibi conciliaſſe? ideoqve cum
de Reverendi Dni Præceptoris mei benevolentia tantum mihi
pollicear, qvantum expectare qvisqvam valeat, ea omnino uten.
dum, nec ullam eandem exambiendi occaſionem prætermit.
tendam putavi, qò qvæ ſemel accenſa eſt ſufflari exinde &
grandeſcere magis poſſet. Et qvamvis non parum verear, ne
freqventiori ſcriptione mea, abuti benignitate Reverendi Præ-
ceptoris videar, tamen ornem mihi obortum metum paternus
tuus qvi mihi hactenus affulſit animus ſic demit, ut tale qvid
ſuſpicari, nefas ducam. Lugdunum ſtudiorum domicilium præ-
meditatus elegi, ſtudiorum qvodnam eſſet arripiendum genus,
multum diuqve deliberavi, à variis varia, & qvidem ad va-
ria, mihi communicata conſilia, meditatu ſum, recoxi, utrum
acceptarem, etiam tunm omninò dubius. Sed ut debuit, ſic
prævaluit authoritas Revcrendi Dn. Præceptoris ejusdemqve ſa-
luberrimè mihi communicatum conſilium, qvod mihi ſuo qvi-
dem tcmpore qvam ſit fururum proficuum, vel jam videre mi-
hi videor. Medicinæ, ad qvam nimium propendebam, renu.
ciavi, præclaro lingvarum ſtudio (utinam feliciterl me initi-
avi, cui omnem mcam dum alco operam & ſtudium conſecra-
bo, & ad casdem in ſciolis profitendas dirigam. Lingæ Græ-
Bbb 2
c
O I v 2
xDATII
eæ, cujus hactenus, qvam decuit, imperitior fui, ſic jam ſtudeo,
ut a meo huc acceſſu Græcorum Scriptorum non minimum Iſo-
cratem propemodum abſolverim, deſcriptis exinde vocabulis
difficilioribus, phraſibus & ſententiis ſelectioribus, & ad imi-
tationem jam a græco in latinum, jam à latino in græcum ſubin-
de formatis ſtyli exercitiis, ſecutus in hoc Ciceronis noſtri
prudentis tum ſcnis conſilium, dum in ſuo ad Mareum filium
libro cum cum græcis latina conjungere proficuè hortatus eſt.
Hac jam incepi via, eademqve, dum valco, continuaturum ſpe-
ro. Extraordinarias Valæi Profeſſoris Medici de ſanitate tuenda
lectiones ut & botanicas Vorſtii, per cætera qvando licet, au-
dio, ſectionem anatomicam ubi ſemel videro, mihimet, qvo-
ad medica, ſatisfeciſſe tum videor. Etenim ſolæ Clariſſimi Dni
Præceptoris lectiones, (qvibus legendis qvicqvid exteris ſuf-
furari poſſum temporis, impendo) omnia mihi, & qvidem
mira oblectatione, qvantacunqve in Medicis deſidero ſuppe-
tunt. Peregrinationibus, aut ocioſis excurſionibus plus impen-
diſſc temporis, nec ſat tutum, nec ſat proficuum credo, ete-
nim ingens, qvæ mihi reſtat, ſtudiorum moles illis tempus
exemiſſe videtur. Certum itaqve eſt annum hic vel plus ultra
ſubſiſtere, interea alibi ſi commodius vivi poſſe audivero, forte
& illuc ibo, ſed inconſulto Præceptore nil unqvam occeptabo.
In his omnibus, ſi qvæ ſunt, qvæ pro ampliſſimo judicio &
maximo experimento, notanda cenſueris, ea ut pro ſingulari,
qva me hactenus proſecutus es benevolentia, monere haud
graveris, humillime ſed confidenter peto. Mei ego interea non
immemor officii, me ipſum totum, tibi, tuiqve nominis famæ de-
vovebo & qvod debere me confiteor, te cum tuis omnibus
conſpectui Benigniſſimi DEi precibus qvotidianis pie ſiſtam,
um ſupplici voto, velit tibi & tuis cunctis ex alto be-
nedicere, atqve te ipſum magno Patriæ, (adeoqve & meo)
bono, qvam diutiſſime & feliciſſime ſervare. Vale, Vir Ma-
gne, Præceptor venerande, fautor obſervande, & me tuarum vir-
tutum admiratorem & cultorem adamare neqvaqvam deſine. Lu
duni Batavor. die 2. Auguſt. Anni I638.
VI
& a
ETADEDM EPISTOLE 5
AV
T
VT OVVVIIVO
ATT IAITT
Georgio Hilarii.
E abſente, ad ædes tuæ ſunt delatæ, qvas ubi vidi, gau-
ebam, qvod ad celeberrimum illud omnium diſciplina-
rum emporium ſalvum te perveniſſe perciperem. Inprimis gratum,
qvod inſtituti ſtudiorum curſus rationem exponere haud ſis ve-
ritus: perplacet; conatus ſedulo urge; conſilii nunqvam pœ
nitebit.Viros ibi habes, qvorum manuductionem ſi ſeqveris,
ſpe non fruſtraberis. Paulo antè, qvam has tuas accepi, de-
lata ad me eſt conchyliorum, turbinum & cochlearum ele-
gantiſſimarum copia, haud contemmenda, meo Theſauro lo-
cupletando à te deſtinata, ſed ſine literis, pro qvibus, ut de-
beo, gratias ago magnas, utqve affectui tam benevolo, officiis
qvibuscunqve, viciſlim reſpondere valeam, allaborabo. Perge
modo, inſtitutum ea, qva apud nos feciſti, ſedulitate urgere,
qvin Patriæ commodo & ornamento inſigni ſis futurus, non
dubitabis. Si ſubinde de rerum ſtatu me tuarum certiorem red-
dideris, rem præſtiteris gratiſſimam. Vale. Hafniæ 3. Oco
bris 1638.
P3
V
Ex literis
P T RII II
TTVTNTTTT
A
ad
Ol. IVormium.
o craſtino die abitum paro, ſi Deo viſum fuerit, in Bra.
bantiam ad Academiam Lovanienſem, ubi morabor per
ſpatium ſemianni. Tuo nomine Clariſſime Vir ſalutem preca-
tus ſum Ill. & Exc. Viro Dn. Spelmanno, qvi viciſſim omnia
um
Bbb 2
OLAIORMII
56
um de manibus poſuiſſe, qvia alia opera ad manum habet, uti
mihi exhibuit, Concilia orbis Britannici usqve ad adventum Nor-
mannorum, Tom. I. cum Literatura antiqva Anglico Danica,
qvæ prorſus injuria temporis eſt perdita. Filium habet doctiſ.
ſimum qvi ſub prælo habet Pſalterium Davidis in eadem ling-
va. Exemplar circa Paſcha habebis: Cogito enim redire in An-
gliam, ſi Deus vitam & valetudinem conceſſerit. Rumpere
filium cogito, qvia qvid præterea ſcriberem, hoc tempore non
erat; Tua Excellentia bene valeat cum Regia Academia. a
ptiſſimè noctu dabam, ut ex contextu literarum apparet. Lug
duni 1638. a. Sept.
O LAO IoRMIO
Viro CIar.no .
Hamiam.
petitum diu tuum e Litteris Runicis librum, Vir docti-
me, accepi tandem ſub finem præteriti menſis nam prius
exemplar, qvod ad m jam pridem miſeras, non iniqvo pro tua
laude fato, in potentiorum manus inciderat, qvam a qvibus il-
lud honeſtè repeterc poſſem. De Patrc ac de Fratre Aauxii
noſtri intelligo, Iluſtriſſimis pariter ac doctiſſimis Viris, quo
rum uterqve locupletiſſimam habet Bibliothecam, ubi tuum
opus, melius qvam apud me, collocari ac, conſecrari debuit.
Verutamen, ut verum fatear, qvoniam rarus eſt, qvi pro
ingenio velit cuiqvam cedere, diſplicebat mihi hanc eximiam
tuam lucubrationem, amoris erga me tui pignus atqve teſſeram,
mihi ſubtractam, & ad alios translatam fuiſſe. Et hæc cauſa
fuit, cur tam liberè atqve fidenter te compecllauerim, ut alium
ad me librum mitteres. Factumqve eſt commodiſſimè, ut libri
tui involucrum, Programma fuerit, qvo Clariſſimorum Col-
legarum tuorum, qvi in Academia Hafnienſi proſitentar, no-
mina comprehenſa erant qvorum mihi memoriam refricatam
fuiſſe etiam atqve etiam lætor: rapioqve inde occaſionem, ut
te rogem, Vir humaniſſime, Celcberrimum veſtrum Longomon-
taum meo nomine plurimum ſalutes; tametſi nomen meum,
Vam
ETAD EUMEMISTOLE.
qvam exiguum eſt, illius memoriæ inſediſſe vix putem. Uni-
verſum verò Collegium veſtrum, nationemqve veſtram amo,
atqve obſervo, optaremqve vehementer, ut qvemadmodum in
humaniorum artium ſtudio vobiscum literati omnes Galli
conſentimus, ità ejusdem Theologiæ ac rituum Divinorum ſenſu,
cadem veſtra nobiſcum mens eſſet, atqve conſenſio. Vale.
Lutetiæ 25. Novembris 1638.
A
TTT
O OVO
DITT
A
CAROLUS 2o
D. Olao Vormio.
Haſniam.
vum eſt tandem, Ola Vormi Vir doctiſme, ut tibi
de tua humanitate confitear. Accepi ante aliqvot men-
ſes tuum de Danica Litteratura librum, de qvo hactenus tibi
gratias agere non potui. Rogaveram certè Illuſtriſſimi Legati
Gallici Secrctarium, qvi Hamburgi verſatur, ut hoc munere
meo nomine apud te defungeretur; cui qvidem, ut eſt mihi
amiciſſimus, illum non defuiſſe facillimè adducor ut credam. Nunc,
qvoniam ita ſe tulit occaſio, poſtulavi a GeneroſoDominoFluſteau,
qvi in Sueciam per Civitatem veſtram pergit,ut tibi ex meis votis
eam ſalutem impertiret, qvam tu ipſi, ſi indigeret, x arte illa,
qvam diguiſſimè profiteris, procurare poſſes. Dedi illi præte-
rea artis etiam tuæ Poëma, cujus dignitatem ipſe protua ſolertia
æſtimabis: Et cum ad me reſcribes, conſilium dabis, an hu-
jusmodi Chirurgo, qvi iſtorum carminum auctor eſt, venam
meam tutò committere poſſim. Plura non addam, qvia premor
tempore, neqve putaueram hominem iſtum per portus veſtros
navigaturum. Saluto Academiam veſtram, Daniamqve totam;
atqve in tui amandi obſervandiqve ſtudio conſtantiſſimè perſe-
vero. Lutetiæ Pariſior. I2. Maji 163 3.
Bbb a
v v
A
x DAT
O LA v 2
5S
RTT5
OLAUSVOR2C
D. Petro lVinſtrupio.
JArravit mihi Clariſſimus Vir D. Soh. Rſenius, affinis tuus,
extitiſſe in Bibliotheca D. Reſenii ſenioris librum qvendam,
literis Runicis exaratum, qvem meis uſibus junctim amice depu-
taveritis. Eum verò cum teliqvis tuis libris hinc avectum, cum
intelligam, obnixè rogo, ut, ſi eo carere neqveas, boni publici
cauſa mihi aliqvantiſper ſaltem concedas. Siqvid ex eo noſtris
antiqvitatibus accederet lucis, non ſine honorifica Tui mentione
id futurum ſpondea. vin pro eo, qvo ſemper in me fuiſti,
affectu id facilis ſis conceſſurus, nullus dubito. Annum hunc
,
VI
PETRUS VNSTRUPIUSD.
D. Olao Vormio
D
Hafniam.
pericntiſſime Dn. D. Vormi, Amice ac Fautor honora
tiſſime. Mitto tibi l qvædam, dubio procul c,
in vetaſtis ſaxis inventa, prope Euſtadium terrâ erutis, qvibus
opus tuum de Literatura Runica locupletari & illuſtrari poſſe
viaetur Præpoſitos & Paſtores meos in futura ſynodo rogabo
omme, ut loca rerum geſtarum memoriâ maximè famoſa, num
conſimilia inde erui qveant, fodiendo explorari curent: Et,
ſi plus deliciarum ejusmodi, qvæ tibi arridere ſolent, nactus fu-
ero, tecum lubens communicabo; facturus inſuper haud gra-
vatim, qvæ tibi & publico rei literariæ bono utilia eſſe poterunt.
u
. L.
eII
2 L LO. S
r A
ATD
PETRUSINSTRUPIUSD.
D. Olao lVormio
Salutem & Officia.
Hafniam.
Lariſſime & Expericntiſſime Vir, Amice honoratiſſime,
Collega, olim in Academia, nunc in Capitulo, exoptatiſſime.
Exhibetur tibi per Affinem meum, Dn. D. Johannom Reſenum,
ſcriptum aliqvod meum Poëticum, de Aureo Cornu Sereniſſimi
Principis, turbas afflictiſſimæ patriæ hieroglyphicè & emblema-
ticè adumbrante, ut ante editionem illud tu perluſtres, qvi de
codem Cornu primus non ſine laude ſcripſeras. Si qvid, inpri-
mis de materia & re ipſa, monendum cenſes, qvippe materiæ
iſtius gnariſſimus, communicare ne graveris, amicè peto. Car-
minis hujus lectionem maturari, atqve illud, ubi perlegeris,
Affini meo D. Joh. Reſenio reſtitui velim, ut Typographo in lucem
edendum committatur. Tibi viciſſim & commodis tuis ſervire
non deſiſtam. In ſchedula, hiſce literis incluſa, ſignavi an-
tiqvos qvosdam characteres, inſculptos aureo annulo vetuſto,
qvo Nobiliſſimæ Matronæ Mariæ Irup, Conjugis lſeldii, digi-
tus qvotidie ornatur. Eorundem lectionem & ſenſum, te in-
qvam diutiſſimè. Malmegiæ 25. Auguſti Ann. 16a.
T
V
TATT vTDRTTT
VT. OVVLO
D. Petro IVinſtrupio
S. D.
Legans ac pium tuum de Aureo Cornu Poëma exulceratiſſi
mo huic ſeculo ſatis congruum. In materia & re ipſa nihil
animadverti prototypo non reſpondens; niſi qvod circuli primi
Bbb5
flores
OLAIORMII
6
flores in cruces vertas, cum qvibus affinitatis nihil habent, niſi
qvod folia ipſa decuſſatim ſe pedunculis ſecent, argumentum
alioqvin præbituri efficacius iis, qvi Chriſtianis artificibus illud
vindicant. Majorem cum cruce affinitatem habent duo illa nigra
foramina ſtellata in circulo ſexto, qvæ aves aut volucres tibi
videntur. Hæc enim ut & triqvetra illa qvinqvies terna nigro
colore expreſla, ad ſculpturam cornu non pertinent, ſed forami-
na ſunt, primam laminam penetrantia, in qvem uſtm, ignoro,
interim a reliqvis cornu ornamentis diverſiſſima. Transmiſſi
characteres annuli Uropiani vetuſtatem præ ſe ferunt nullam.
Uſitatas enim nobis vides numerorum notas, diverſiſſimas certè
vel a medii ævi ſcriptorum ductibus. Confer cum notis nume-
rorum in Monumento primo Scanico, qvod in templo tuo Lun-
denſ habes, vel cum Manuſcriptis ante centum annnos exaratis,
videbis ætatem iſtam hæc non tangere. Habes H. & S. latinum
planè. vid verò notent, meum non eſt explicare. Cifro-
rum enim iſtorum, ut vocant, infinita fingi poſſunt gene
ra, qvibus nomina amicorum & amaſiorum vulgò involvunt.
Myſterii hic præterea nihil latere arbitror. Forſan ipſa Matrona
nobis omnibus hæc melius enucleare noverit.Vale & favere
pere. Sept. 16aa.
A
TATT TTT
VCO OV lIO
D. Petro uVinſtrupio.
B Evcrende Domine Epiſcope, Amice officioſè honorande.
via mihi rerum veſtrarum viciſſitudines ita innotuerunt,
ut ſpes certa ſit, Seholæ veſtræ Rectorem, affinem meum dile-
ctum, M. Olaum ad majora promotum iri, rogo amice, affinis
mei Motfeldii rationem ut habeas; æqvum enim eſſe videtur,
ut is, qvi jam aliqvamdiu labores Scholaſticos iſtos ſuſtinuit,
cui nota diſcipulorum ingenia, qviqve ſuam tanto temporis
tractu induſtriam, ut ſporo, in concredito officio approbavit,
præferatur peregrino, de Schola nullis officiis bene merito,
diſcipulis ignoto, & de cujus futura induſtria incerti adhuc eſtis.
Fac
ETADEUMIEPISTOLL. 6
Fac igitur, Epiſcope vigilantiſſime, ut tuo favore & benevo.
lentia agnoſcant clientes tui, ſe non ſine promotionis & præmi-
orum ſpe laborare; ſic alacres, ſic lætos, ſic Tibi gratos habi-
turus es ſubditos, ac certatim honeſta ingenia, ſub tuis au-
ſpiciis, Scholis & Eccleſiis ſcrvire gaudcbunt. Vale, ac pe-
titioni pondus ineſſe ſine. Hafn. I6a. m. Nov.
V
OV LOL
5
II
D. Olao Iormio
A
Oal 1Cl.
Hafniam.
Lariſſime & Experientiſſime Vir, Amice & Collega honora.
tiſſime. Martinus Paulinus, qvem â Regio Præſide Tottio
commendatum, ſcholæ noſtræ, prævia cenſura Univerſitatis Haf
nienſis, præficere conſtitueramus, id tandem reſponſi dedit,
ſe munere iſto fungi nolle, imò nec poſſe. Ipſo itaqve renuente,
Dn. Conrectori, M. Henrico Motſeldio, ſummum ludi mode-
ramentum obtuli, eumqvc enixè rogavi, ut ex præſcripto Re.
giæConſtitutionis ſe haud gravatim ſiſicret Profeſioribus Hafnien-
ſibus, atqve eorum cenſuram ſuiret: Sed & ille oblatam ſpar-
tam recuſavit; ſorte ſua & conditione qva fcuitur impræſcnti-
arum, am optimè contentus, aliam in poſterum expetit atqve
exſpectat prometionem, cui me ſtrenuè veliſicaturum ſeriò pol-
liceor. Nemini priorum cum obtudi poſſit vacans provincia,
itur ad M. Jacobum Bigium, ut eam capeſlat, modò, qvod
optamus & ſperamus, a Dnn. Plofeſſoibus Hafuienſibus di-
gnus cenſeatur. omo eſt indefeſſi laboris, ſummæ dexteritatis
atqve probitatis; qvem. M. Mlotſeldio optatiſſimum fore para-
ſtaten nullus dubio. æſo, Experientiſſime Dn. Doctor,
honoratiſſime Dn. Collega, mihi ne ſuccenſeas, neve qvic-
qvam de me ſeqvius opineris. Confido me literis ipſius M.
Henrici Motfeldii, aut viva cjus interpretatione, abunde e-
cuſatum iri. Si qvæ à me proficiſci poterunt, tibi tuisqve gra-
ta &
OLAIORMII
62
ta & accepta, c facturus ſum lubentiſſimè. Vale,
meqve tibi tuisqve addictiſſimum ama. Lund. 3O. Nov. 16q3.
O LO I
ATT ATT
D. Petro Vinſtrupio.
Lundam.
E tuo in me meosqve afectu nunqvam dubitavi, nec, ſi
penes Te ſolum ſtetiſſet, qvin voti compos factus fuiſlet
affinis meus, hæſitavi, Hoc ſaltem me male habet, qvod eo
ipſo tempore, qvo Cancellarium con venirem, pro alio, me
inſcio, intercederet Capitulum. Et qvidem haud ſcio, an a-
mici & affinis officio defunctus ſit noſter Baggerus, qvi mihi
adfuit, & de omnibus aliis fuſe diſlerebat, anteqvam lite-
ras Capituli exhiberet, & ne vel minima vocula ejus menti-
onem fecit. Si enim me monuiſſet, ſuperſedere potueram
officio Magnificum Cancellarium conveniendi. vi me omni-
bus Collegis opponerem? Candorem Magnifici Domini Can-
cellarii ſatis laudare neqveo, qvi mox literas veſtras legendas
mihi tradidit, &, qvam callide omnia agerentur, oſtendit.
Nemo enim tam obeſæ naris eſſe poteſt, qvi non illa olface-
ret. Sed ſpe tui favoris confiſus, qvin ſanis conſilis ſit obtem-
peraturus affinis meus, non dubito; qvocirca rogo, Patrem
ac Patronum, ut hactenus, ita porro Te ut habeat. In me
non deſiderabis qvicqvam, qvo Tibi Tuisqve viciſſim uſui eſſe
poſſim. Vale. a. Decembris, I6.
DCCxvII.
OLAUS ORMIUS
D. Egidio Joannis.
Randruſiam.
Ommendato mihi abs te Juveni, qva poſſum, ope & opera
tui cauſa lubens adero; nihil enim mihi antiqvius unqvam
accidere
T A- IL. 63
TTDT
accidere poteſt, qvam amicis qvovis modo officiis affectum te
ſtatum reddere. Cæterum memorabilem Nopiliſſimæ Brochiæ
caſum qvod attinet, de eo, qvæ mihi conſtant, & qvæ partim ali-
orum relatu, partim hiſce oculis obſervavi, brevibus referam.
Huc appulit 2o. Januarii hujus anni, levi oculorum lippitudine
laborans, ſana alioqvin, & viribus integris. Convenit M. Tan-
credum, cujus opera ſæpius uſa eſt, de remedio ſollicita. Ille
corpus impurum neceſſario expurgandum urget. Statum cor-
poris purgantibus ineptum prætendit illa; ſe enim tertio jam
menſe uterum ferre gravidum, ingenue fatetur. Ille rem ita
ſe habere negat, qvod tot annis jam ſterilis extiterit, & ſine
omni periculo corpus benignis expurgari poſſe aſſerit, ut ut ſe
res habuerit. Renuit illa conſtanter, caſus aliqvot ipſi objiciens
ſibi notos, in qvibus abortus catharticis ſit provocatus. Tandem
perſvadentis victa rationibus, conſentit. Sumit Reſinæ Scam-
monii grana aliqvot cum cremore tartari. Prima die vehemen-
ter purgata eſt non ſine cruciatibus abdominis, ſecunda & tertia
codem modo, uqve dum ea, qvæ ingerebantur, inconcocta
plane per alvum dejicerentur. Vocatus Medicus externis dolores
lenire ſatagit fruſtra. vartà circa noctem cum mucoſis ex
crementis ſangvis miſtus, & paulo poſt purus totu non ſine
inſigni virium lapſu, vigiliis & doloribus exqviſitis dejectus. Hæc
Ipſius ægræ piæ memoriæ relatione habeo. D. 25. Jan. media
nocte circa horam I. Nobiliſſimus maritus me convenit, cum
lachrymis miſerum uxoris ſtatum conqveſtus, utqve ſuppetias
ferrem, & unà ſecum ægram viſitarem rogavit. Precibus lu.
bens annui; eò verò ubi perveni, eam offendi doloribus, vigi-
liis & dejectis vehementia mali viribus exhauſtam; tres mihi
oſtentabant pelves, puro ſangvine per alvum excreto onuſtas,
ut nil niſi de morte beata cogitaret. Ego ad præſentem Me-
dicum converſus, de morbi ortu & progreſſu breviter ſeorſim
diſſerui, qvibus intellectis, aut ſubito reſtringendum eſſe fluxum
& dolores ſedandos, aut mortem opinione citius exſpectandam,
pronunciavi. Renuit primo ille, acrioris materiæ ſuppreſſionem
majorem exulcerationem excitaturam prætendens. Ego, virium
habendam eſſe rationem, attendendum ad id, qvod magis ur-
gebat, mortem præcavendam, & ſiqvid ex materia ſuppreſſa
metuendum animadverteremus, leni clyſtere & alvum aperiri
& inteſtinis proſpici poſſe reſpondi. Trepidus & conſilii inops
coſ
OLAI OBRMIII
6
conſenſit tandem. Mox arrepto calamo, ego bolum exiguum
præſcribo, qvem confeſtim ex pharmacopolio allatum ei exhi-
heo, une mox qvievi, dolores ſedati, luxus immoderatus
cohibitus, ut tota illa nocte ſine ullis dejcctionibus placide dor-
miverit. Scqventi dic roborantibus inſtitimus qvamvis dolores
plane ſopiti non eſſent. Alvus tum ſpont officiu ſuum fecit,
mucoſis qvibusdam cruore leviter tinctis egeſtis. Me deinde ſo .
lum, abdicato priori Medico curæ præcſle voluit, qvod ægrc
admodum feci, inccrtus, qænam in tanta virium dcjectione,
prægnante ægra, inſeqvi poſſent ſymptomata. Mariti & ægræ
precibus tandem victus conſenſi, per integrum menſem in matre
& ftu corroborando, & ſcorbuticis ſymptomatibus ſedandis
occupatus. In principio Martii hinc diſceſſit utcunqve reſtitu-
ta, ſed nihilominus ſemper de debilitate inſigni conqveſta.
Hæc, me præſente, acta. Maturo jam fœtu, feliciter pepetit
menſe Auguſto, qvod etiam maritus, datis ad me literis, indi-
cavit: ſed vix pauci effluxere dies, cum eam ſubito, præter
omnium exſpectationem, extinctam fama refert, idqve verum
eſſe, res ipſa docuit. Exinde retulerc mihi Nobiles qædam
Matronæ, qvæ funeri præfuere curando, ſubito intumtiſſe totum
corpus, livore inſigni fœdatum, qvod illæ qvidem malignitati
aſſumpti pharmaci purganti adſcribebant; ego verò ſcorbuto,
cui à teneris erat obnoxia, tribuendum docui. Maritus mox
prſtita cura, litem M. Tancredo, de male curata uxore, in
Conſiſtorio coram Collegio Medico, movebat, ſed mea & ali-
orum interceſſione, ſopita hactenus, utinam plane exſtincta.
Hæc tibi, amice dilecte, de tota cura Nobiliſſimæ Brochiæ, bona
fide credita cupio, ob cauſas tibi notas cuivis non revelanda.
Obſervationibus tuis ſimillimæ crebro mihi in praxi occurrerunt,
& ita rem ſe habere, indies experimur. Catharticum, qvod
Nobili noſtræ exhibitum, granis x1. Refinæ Scammonii conſta-
bat, qv ſæpius in eodem ſubjecto feliciter ſe uſum referebat
M. Tancredus, commotis in ſcorbutica conſtitutionc acrioribus
humoribus, mira ſubſeqvi ſolent ſymptomata. Se in tanta
virium proſtratione, tot præccdentibus dejectionibus etiam
cruentis, nihil paſſum eſſe fœtum, qvis no miretur Vivit
enim adhuc & viget. D. Hoſnannum ut & Laſſonium meum
officioſe à me ſalutare haud graveris. Te verò Tuamqve valere
ubeo. Hafniæ, 2. Sept. 163.
VVVI
.
I DIT
LI 2LE. 5
r A
OLAUS ORMIIUS
Laurentio Bordinio.
Ripas.
Ereor, mi Bordinge, ne magis ex affectu, qvo me proſeqve.
Vris, qvam ex rei dignitate, de mea Rerum naturalium ju-
dices Hiſtoria. Mihi certe animus eſt, ſtudiis adoleſcentum, qvi
magis rcrum præclararum capiuntur amore, qvam verbalium
ſophismatum ſtrepitu, hiſce confulere. Brevitatem rerum co-
pia imperat, methodum diſcentium commodum. Eò usqve jam
progreſſi ſumus, ut, abſoluta primi libri, qvi de ſoſſlibus agit,
Sectione prima de Terris, Salibus & Sulpuribus, & ſccunda de
Lapidibus, in tertia de Metallicis jam occupeaur, progreſſuri,
Deo volente, ad Vegetabilia & Animalia in reliqvis libris. E-
gregia verò acceſſio rebus mcis per te jam tacta, pro qva gra-
tias ago ingentes, relaturus impenſas, ubi ad nos redicris, tu-
umqve nomen in eorum deſcriptione gratus deprædicaturus.
Hippocapum antea habui, nam & in noſtro Oceano qvando-
qve reperitur, juvat tamen in pluribus varictatem obſervare.
Piſcis, qvem anc vocas, a Gesnero ſub titulo Cuculi ma-
rini deſcriptus eſt. Videtur, ſed omni ex parte non qvadrat,
cum ctaphracto magnam habere afſinitatem. Sunt mihi mone
ræ qvædam Indicæ, ſcd qvas miſiſti, non habui; altera cha-
racteribus Arabicis exornata, & ex plumbo conſccta Turcica
aut Arabica videtur, qvæ tamen ſuum apud Indos habet preti-
um. Sunt mihi ex Argento ejusdem fermec generis. vædam
ex iis, qvæ de Regiis narras gariophyllis, etiam ab eo accepi,
qvi mihi, qvos poſſideo, dono dedit, ſed mrhi tua narratio ut
plenior, ita gratior. Lapis ſonitum edens, tites eſt, callimum
fovens, qvem inter lapides deſcripſi. Aderat & chartæ Iaponicæ
fruſtulum, cujus duas integras teneo plagulas. Corpus illud,
telis Aranearum ſimile, rarum eſt; interim memini, me talia
multa in aëre volitantia hic anno præcedenti in Auguſto vidiſſe.
De ejus generatione aliqvid dicam in mea Hiſtoria. vid
lapis Lucius & Soroach ſit, non intelligo, niſi videro. Animal,
qvod Legon vocas, Igana eſt Nierembergio, qvi illud deſeri-
bit,
OLAI ORMII
66
bit, Plura non ſinunt occupationes. Interim pro ſtudio, cona-
tus meos juvandi & promovendi, gratias ago magnas, in tua com-
OLAUSORMIUS
Laurentio Bordingio.
ipas.
Pportunè ſatis, qvæ collegiſti, accepi, gratias igitur ago
Vmaximas, & me in opere Monumentorum non ſine nomi-
nis tui honorifica mentione egiſſe comperies; placuere enim
valde. Induſtriam & diligentiam in ſingulis commendo. vid
verò de iis ſentiam, videbis, ubi prodierint; jam enim in iis
ſculpendis oecupatur glyptes meus. Miror non fuiſſe qvemqvam,
qvi ſecundi lapidis Landerupenſis autorem deſignare potuerit,
qvi non Runicis ſed Chymicis conſtat notis, ut ſuo tempore
docebo. Recens namqve eſt inſcriptio vix qvinqvaginta anno-
rum, in ea namqve mentio ſit Sereniſſimi Regis noſtri & Re.
ginæ Annæ Catharina. Inqvire, ſi datur occaſio, & autorem
habebimus. Collis obiter mentionem feciſti, in qvo olim ſtetit,
ſed optaſſcm, accuratius ſuis circumſtantiis eum delineaſſes.
Pleraqve ſpero me aſſecutum, exccptis iis, qvæ primus conti-
net lapis Landerupenſis, qvem ob freqventes lituras vix qvis.
qvam enodaverit. Nondum prodierunt Icones Regum Dani,
qvas à me accepit gener Tormius. Segnior juſto eſt Paſſius noſter.
Chriſtophorus Ivarius librum, cujus mentionem feciſti, non te-
net, ſed Secretario Ivaro Vindio ſe tradidiſſe refert; Aſt mihi
unus eſt, forſan non inferioris pretii, cui etiam res geſtæ
rhythmis junguntur vernaculis, qvi forſan ſuo tempore prodi-
bit. Muſei mei mitto Catalogum, qvem boni conſule. Vale,
&, ſi qvæ occurrant, aut ad Hiſtoriam naturalem aut Antiqvi-
tates pertinentia, mci, ut ſoles, ſis memor. Hafq. 5. Jul.
I6a2.
e
2 . 6
8
IATEDTT
A
VVOVV VDII
ATT VD
AITT
Laurentio Bordingio.
ldborg.
o
lare, tuaqve urare qviete poſſis. Edda, cujus mentionem facis,
liber eſt rariſſimus, nunqvam editus, & ab Iſlandis magno in pre-
tio habitus; conſcriptus vero eſt lingva Iſlandica, qvæ a qvo-
vis intelligi neqvit. g magna cum difficultate ab Arngrimo
Jonæ exemplum obtinui, qvo utor qvandoqve, interprete Stu-
dioſo qvodam Iſlando; alioqvin vix haberi poteſt. Frater tu
us meam ubi imploraverit operam, conſiliis & auxiliis non de-
ero. Dudum eſt, ex qvo ipſum vidi. Muſei mei locupletati
mitto exmplum. Valc, &, ut facis, ama. Hafa. Non
Septembr. 166.
LAUSVORMIUS
Laurentio Bordingio.
tdborgum.
Everende Domine. Literas tuas mihi exhibuit M. Paluda-
.nus affinis tuus, qvæ me non levi affecerunt gaudio, tum
qvod priſtinum amoris affectum illibatum mihi adhuc ſervare,
trum qvod vivere & valere & commoda ſtatione frui te intelli-
gam. Gratulor tibi & proſpere cuncta ut ſuccedant, precor:
vamvis optaſſem te nobis propiorem, ut ſubinde de noſtris
Antiqvitatibus aliisqve conferre poſſemus. De me tibi ſemper
ca pollicearis, qvæ ad tuum commodum & honorem ſpectare
ullo modo poſſunt. Gratum mihi fuit, qvod de Hiermindan
mones monumento; dabo operam, ut per amicum qvendam
e diſtrictu Viburgenſi ejus particeps fieri valeam. Nihil hacte-
nus, qvod alicujus eſſet momenti, in antiqvitatibus Danicis
àms
c c
OLAIVOR
ATI
6s
â m editum; ſenili langvore & morbis torpet animus, ut vix
poſthac ad ea me demittere valeam. Conſtitueram qvidem Li-
teraturam Runicam auctiorem majori forma (in folio voc ant)
edere, cum Gloſſario priſcarum & Poeticarum vocum, jam exo-
letarum, ut cæteris in folio jungi poſſit: ſed difficiliores inve-
nio Typographos. Ad Monumenta Danica etiam Paralipomena
ſervo, qæ his addere decrevi: ſed neſcio an, ob typographo-
rum inertiam, lucem unqvam ſint viſura. Totus ſum in revi-
denda Muſei mei Hiſtoria, qvam urgent qvidam. Si qvæ occur-
rant aut Piſcium, aut Conchyliorum, aut Lapidum rariora gene-
ra, mei memor ut ſis, rogo. Lapidem, qvem miſiſti, non
accepi; RoſRildiæ ſe eum reliqviſſe retulit Affinis, inqve reditu
huc directurum promiſit. Gratias habeo, & cum aliud non
ſit, qvod hac vice rependam, mitto Epiſtolam de aureo Cornu
non ità pridem à me editam, Diſputationes qvasdam, & Muſei
Catalegum. Vale &, ut facis, ama. Hafniæ 21. April 16q8
TII
. -
lA ſſö
VjO 
ſöſ,
D. Olao Vormio
ſalutem & obſeqvia.
Hafniam
Gnoſcas, qvæſo, Vir Clariſſime, ſi forte importunâ Epiſto-
la gravis fuero. Accedo ad ſcribendum non temerario auſu,
ſed tui obſeqvii impulſu. Dn. Thomas Bartholinus, qvum abi-
tum à nobis maturaret, me rogavit, ut prima occaſione tibi,
vir Clariſſime, aliqvot libros a Bibliopola Leydenſi, Le Maire
nomine, transmitterem. Rogata detrectare nec debui, utpote
obſervantiâ tibi, ut Præceptori, debitâ obſtrictus; nec jure
potui, ob amicitiam & humanitatem rogantis. Si autem ſeri-
us mittuntur, non meâ id factum incuria, ſed qvia antea à
Bibliopola haberi non poterant. Conſignationem librorum, ab
ipſo bibliopola mihi exhibitam adjungo, ex qa pretium con-
ſtabit. vantum autem intelligo, pro Literatura tua Runic
ſolutio erit. Hæc ſunt, qvæ per meas literas edoceri debebas.
Si interim aliqva tuo nomine hic loci expediunda ſunt, me tuo
ſeriö
ET AD EPISTOLA. 6
ſervitio mancipatum invenies. Vale, Vir Clariſſime, Acade-
miæ noſtto bono, eqve tuo favore dignare. Scribebam Lug
duni Batav. 22. Aug. I6o. qvi Tuam Claritatem
colit ac æſtimat
Caſparus Hammermuller
Olim Magnifici Dn. Cancellarii p. m
filiorumPræceptor n ædibus Ven.
Dn. Epiſcopi.
T
ATT V D
TTT
LOO IIIS
Caſparo Hammermullero.
Leidam.
Cripſit mihi Thomas Bartholinus ante abitum, typographum
veſtrum, Jacobum Marci, Inſtitutiones meas Medicas recude-
re in forma octava decreviſſe, modò mea cum venia fiat. væ-
ſo te, expiſcari haud grave ſit, an adhuc ejus ſit ſententiæ.
vod ſi annuat, mihiqve viginti exemplaria pro labore velit
mittere, faciam, exemplar mea manu corrcctum prima commo-
ditate ut habeat. am fieri poteſt ocyſſime reſponſum ex.
ſpecto, qvod ad Johan Hermandſon Amſterodamum ſi transmi
ſeris, per ordinarium tabellionem probè ad me curabit. Igno-
ſce, tibi molcſtus qvod ſim; commodis tuis viciſſim me non
de futurum certo tibi perſvaſum habeas. Vale. 1. April, 16.
A LV
ATTT
O LAUS VORO
Caſparo Hammermullero.
Leidam.
Iteras noſtras tam male curari, non poſſumus non dolere;
interim ferenda, qvæ mutari neqveunt. Gratias tibi ago3
ope
Cc c 2
OLAIVOMII
o
operam qvòd mihi tam liberaliter addicas tuam: tibi ipſi igitun
imbutabis, ſi non ceſſavero ulterius moleſtiam creare. Inſti
tutionum mearum exemplum dedi ornatiſſimo juveni, achari
Lundio, Oligero Vindio qvi a ſtudiis eſt. Is promiſit, ſe ti
bi illud oblaturum, Leidam ſi ipſi venire contigerit, aut mi-
nimum prima data commoditate miſſurum Ultrajecto, qvò nem-
pe ire meditabatur. Ubi acceperis, ſiqvem apud vos inveneris,
qvi forma octava nitidis typis excudere velit, tradas, modò
mihi 2o. pro labore remittat exempla. Si ſe difficiles præbue-
rint, non eſt, qvod magnopere urgeas. Operi ubi ſe qvis ac-
cinxerit, præfationem cum dedicatione transmittam. Puto apud
vos morari adhuc Henricum Cuſterum, Medicinæ ſtudioſum,
cui haſce offerre haud grave ſit; ni fallor, curam aget, ut
ſphalmata, fiqvæ occurrant, emendentur, ac emaculate pro
deat. Vale, & me tuum eſſe certò ſtatuc. m. Jun. 16a1.
3
ATRTT R
O Io v1ANN
RTA
D. Olao Vormio.
afniam.
Re qvam calamo hoe exeqvi maluiſem, Excell. Domine
VDoctor. Sed dum in negotio mihi commiſſo optimam par-
tem anni pono, neqve ante hyemem commodè qvo vellem per-
venire poſſim, hic ſubſiſtendum arbitratus ſum. Neqve enim
locus incommodus, aut converſatio inepta meis ſtudiis, in qvi-
bus promovendis in tuum locum ſucceſſit D. Daniel Becerus,
hoſpes meus, Vir ſanè omni laude dignus & in ſtudio medico
ſingularis expericntiæ, cujus obſervationes practicas propediem
videbimus. Debeo malis nominibus, qvod Haffniæ & hic in
conſvetudinem cum tantis viris venerim. Sed & debeo maxi-
mas gratias DEO, qvi ſuſceptum meum iter in exigendis num-
mis Dn. M. Erici hoſpitis mei honoratiſſimi, feliciter beare voluit.
Nam tandem præter omnium exſpectationem, coram Sereniſſ
Electore debitorem debiti convici, de qvo in ſolutionem
hac vice transmitto centum imperiales Germanicos, propediem
reliqvum miſſurus. Lætor vehementius, qvia nimium diligenti-
am
ETADEUMEPISTOL. 1
am meam non prodeſſe potuiſſe ei, cui plurimum debebat, do-
luiſſem. Ego tuæ Excell. transmitto Succinum, mufcæ culi-
cumqve vivum ſepulchrum, qvod ſi inter rariora tua locum in.
venerit, gaudebo. Transmiſit meus Dn. Hoſpes Becerus Lug-
dunum tale qvid, & unà corollas & armillas ex ſuccino conju-
gi Dn. Heurnii, qvi magnas gratias eò ipſo inivit. Succinum
namqve, qvemadmodum ſcribit Heurnius, omnem pituitam
capiti & oculis debilitatem ſubtraxerat ſuæ conjugi. Cujus ſimi-
lia exempla plura hic obſervari ex relatione mei Dni Hoſpitis
habeo. Hem qvam libenter tale qvid mitterem, niſi vererer
jocum, ut qvi ſolidiſſimo auro, qvod veſtrates gſtant, ſuccinum
ſuccenturiare voluiſſem. De periammate apoplectico ex ungu-
la Alcis, nihil hic expiſc ari potui; miſiſſem alias. Neqve
enim qvicqvam mihi gratius, qvam qvacunqve occaſione meam
tuorum beneficiorum memoriam indicare. Humaniſſimè te ſal-
vere jubet mcus Dominus Hoſpes, ſuaqve officia tuæ Excell.
promptiſſima defert. Vale & me tuum eſſe patere. egiomonti
. Septembr. An. o.
DcCxL.
Viro Excellentui
D. Olao IVormio.
vod tibi debeo, Excell. & Experientiſſime Dne Docor,
fautor venerande, tenerrimus meus affectus tuis literis
exuit. Exoſculatus & veneratus eas eſt. Neqve enim aliud
poſtulabat tua in me continua benevolentia, & ſingularis af-
fectus; Non erat Succinum illud tanti faciendum, ad qvod
mittendum, cum id ſubodoratus eram, ex ſolido tenebar, ut
illud tibi placuiſſe ſignificares. Sed tua inſignis humanitas ef-
fecit, ut ultra meritum æſtimationem mereretur. Aureum Se-
reniſſ. Principis cornu, eruditiſſimis tuis commentariis veriſſimè
aureum redditum, ſummâ cum voluptate perlegi, nec citius
reſiſtere poteram, qvam avida mente totum cornu exhauſeram.
Certè operam præſtitiſti tibi tuisqve totiqve Patriæ glorioſam.
Miratus ſum exqviſitiſſimi ingenii conjecturus, qvibus ita arti-
ficis animum pervidiſti, ut ſi viveret, tantam ſagacitatem ſtu-
peſcc
Ccc3
OLAIORMII
2
peſceret. Sed vivit hic nobiſcum qvidam phantaſticus Hermeti-
cus, qvi nobis perſvadere conatur Runas & Scaldros veſtros
fuiſſe Chymicos. Certè heri ſuis conjecturis nobis ſplenes pe-
nè diſploſerat. Diſputationem inauguralem unà accepi, gratu-
lor veſtræ Univerſitati, & ampliſſimæ Facultati veſtræ Me-
dicæ, ut & Clariſſimo Dn. Candidato. Ego ſimilibus occupa-
tionibus hic detentus fui. En capiat benevole Excell. tua & me-
am Diſputationem, cum additis, non qvod ingenium in cis re
conditum ſit, ſed ut videas, qvæ egerim, & conjecturam fa-
cias de elegantiſſimis noſtræ Facultatis ſtatutis. Certe nihil
in eis reprehendo, qvam qvod ſine Præſide totum diem hic al-
tercamur. Magni id mihi conſtitit. Competitores habebam, ſed
hoc terriculamentum erat. via verò domum de promotione
ſignificaveram, ſolus in maximas expenſas conjectus ſum, Uti-
nam mihi ſcire licuiſſet veſtrum promovendi animum, fortaſſis
minoribus ſumptibus hoc negotium vobiscum expediviſſem.
Sed & alias penè trahebar, & publicè inter diſputandum dudum
antè ad id adhortationibus impellebar, ità ut iniqvum videretur
vocantibus fatis reluctari. Nunc dum literas aliunde exſpecto,
hic rogatus, Collegium de Medicamentis ſimpl. compoſ. exor-
ſus ſum. Phyſiolgicum qvoqve oratum me venerunt audito-
res. Et certè, qvando poſt habitam Diſputationem, qvæ nunc
ſub prælo eſt, Facultati aſſociatus fuero, non deero illorum
petitioni. Sed communis ſors nos qvoqve vexat, qvod pauci
videantur in gurgite nantes: nam Medicinæ ſtudioſorum pro-
ventus hic non I6. numerum excedit. Unde parum lucrifacere
poſſum; imò conſtitui, niſi à locupletibns, nihil capere. Si
Hafniæ eſſem, fortaſſis mihi copiam darent docendi Phſicam
privatim, ex qva plus ſperare auderem. Hic verò id non con-
ceditur; ſatis nemqve Magiſtrorum hic eam docentium eſt,
qvorum hic penè major copia eſt, qvam, in exigua civitate,
ciuium. Rus abiit qvidam ſtudioſus medicinæ, qvi me Præſi.
de propediem Deo volente diſputabit; is ubi reverſus fuerit,
videro ut habeam aliqvid adamantinum, nan & hic adamantes
colliguntur, qvorum fortaſſi copia tibi nondum facta eſt. Vi.
ginti qvoqve milliaribus abhinc effoditur terra qvædam, qvam
per decantationem purgatam huc ante ali vo ſeptimanas miſe-
rant, & tanqvam Lemniam aut Sileſiacam plurimum commen-
dubant. Si potero, curabo, ut ejus qvoqve ſpecimen qvoddam
prox
ETAD EUMEPISTOLE. 3
proximè habeas. Ante biennium Doct. Dietericus cunctis per
ſvadere voluit, acidulas hic in vicinia in qvadam convalle ſca.
turire, certè perſvaſerat Sereniſſ. Elcctori p. m. qvi magno cum
detrimento ſanitatis id hauſit. Verum meliorum ſuffragiis argil-
Ioſa & noxia tantummodò ſcaturigo eſt. Ad Doct. Dietericum
qvia veneram, is hic magn& oti laborat. Ser. Electoris fatum
ipſum acceleraſſe non ſine conjecturis nonnullis, vulgò perſvaſi
ſunt. Ipſe gloriatur, ſe à Seriniſſimo Principe noſtro vocatum
ad munus Medici Cubicularii; qvæſo ſciamus, niſi id moleſtum,
an huic rumori, qvem alit, aliqvid veritatis ſubſit; Certè Se-
reniſſimus noſter meliore Medico dignus eſt. Hunc ex Belgio
miſſo ſcripto reum necis Marchionis Brandenburgenſis facere
voluerunt, cui, ut ajunt, antimonialibus & Mercurialibus vitam
& vires magna ex parte evocaverat: Mortuus is, ex Marchia ò
profectus, ibi fuit. Sed hæc tanqvam apud Parentem, certè
Præceptorem meum. Vale. Regiomont.8. April. Ao. .
Excellentiæ
devinctiſſimus
Joachim. Timerman
Med. D.
e
V
T
V VLO
ATT TDATTTT
. Joachimo Timmerman.
Regiomontum.
o transmiſſis Theſibus tam inauguralibus, qvam qvas pro
. receptione in Facultatem Medica publicè defendiſti, grati-
as ut ago magnas, ita tibi ex anim de honoribus iſtis gratu-
lor, Deumqve rogo, in ſui Nominis gloriam, tui commodum,
amicorum gaudium, multorum cedant ſanitati & incolumitati.
De me hoc tibi perſvaſum habeas, velim, nihil unqvam omiſ-
ſurum, qvod, tuis commodis & honoribus profuturum intel-
lexero. Noſtræ Academiæ tibi abundè exploratus eſt ſtatus,
Cc c
cum
OLAIVORMII
cum Theologiæ maxima ſe dederit pars ſtudioſotum noſtro-
rum; de Philoſophia & humanioribus pauci admodum ſunt ſol-
liciti: hinc rari, qvi privatim expetant ſive in Philoſophicis
ſive aliis informationem. Ad Dietericum qvod attinet, is hac
tranſiit ad Sereniſſimum Principem noſtrum, qvamvis ipſum
non viderim) qvantum ego expiſcari potui, ab eo non com-
pellatus. Interim ut iter, qvod Dresdam & Hamburgum ſe
adornare retulit, commodius ac ſine periculo abſolvere poſſet,
jusdem Sereniſſimi literas obtinuit ſalvi conductus. Ferunt,
eum poſt menſes aliqvot reverſurum, ſed an ſtipendio Cubi-
cularii gaviſurus ſit, incertum. Habet Sereniſſimus Princeps
certe Virum ut doctiſſimum ita in arte exercitatiſſimum, D.
Henricum Cuſterum, cujus hactenus feliciter uſus eſt opera,
qvem vix credo Eum abdicaturum, cum ſuo cum laudc defun
gatur officio. Diſputationes qvod ſpectat meas, eas in forma
octava junctim edere ante annum ſtatuit typographus qvidam
Leidenſis, acobus Marci; ſed qvia tum ad umbilicum eas non
perduxeram, voti compotem eum reddere haud potui. vid
jam facturus ſit, ignro, nec enim magnopere de iis ſum ſol-
litus. Exemplum tibi mitto integrum, uſus alicujus ſi eſſe poſſit.
Vale. a1. Maji, 16a1.
. Olao Vormio.
hafhiam.
Clariſſime & Excellentiſſ. Domine Doctor, Fautor
& promotor pl. colende.
Ratias qvam maximas tuæ Excell. habeo, qvod meas diſpu-
tationes ſerenâ fronte dignari voluiſti. Agnoſco qvoqve ſi
mul benevolum tuum gq me affectum, qvem ſincera tuâ con-
gratulatione prodidiſti. Erit, Deò volente, qvandoqve tem-
pus, ubi utrumqve melius aſſeqvi potero. Hactenus verò tam-
diu mea officia tuæ Excell. tuorumqve commodis devoveo,
Precor qvoqve, ut tuæ Excell. ea omnia feliciter eveniant, qvæ
in cam unqvam commodè cadere poſſunt, prſertim ut ad parem
ſpem, ſi non majorem, tui qvoqve filii ſuccreſcant, videasqve
bene-
ETADEUMIEPISTOLE.
benedictionem Domini a generatione in generationem. nſtitu.
tiones mihi ſatis uſui eſſe potuerunt, qvapropter gratiſſimæ.
Nam & in eo cxemplari, qvod antea habebam, tertia diſpu-
tatio, qvæ in charta bibula excuſa rat, totum opus dedecore
afficiebat. Nunc verò id cuidam tironi dono dedi, & magnam
gratiam inivi. Ego hinc propediem diſcedere paro. vorſum,
nec dum certus ſum. Ubicunqve tamen fuero, peto, tua Ex.
cellentia non patiatur ſibi moleſtum eſſe, qas daturus ſum
literas, accipere. Interim qvoqve tuæ Excell. commendo fra.
trem meum, itidem Medicinæ ſtudioſum. IS apud Generum
tuum Clariſſ. Dn. Tormium honeſta conditione fruitur. A pue-
ritia ſub liberali inſtitutione facilitatem morum ſectatus eſt, ut
ſperem cum propterea tuæ Excell. etiam me tacente, commen-
dabilem fore. Si tamen meæ interceſſioni aliqvid tribueris,
ut non dubito, id, tanqvam ex gratiarum tuarum penu unicè
profectum, majus ſtimabimus. Jactationes D. Dieterici frivo-
las eſſe dudum ominabamur. Habet has communes cum Agyr-
tis, qvorum qvoqve characteriſticam methodum & empiricam
ſeqvitur. Sb aliena perſona meum ſenem Doctorem, qvi me
ſecum Hafniæ per plateas & vicos trahebat, refert; Solâ lingva-
rum notitià elegantior. Salutat tuam Excell. meus Dominus
Hoſpes, qvoties cognoſcit me ad vos litteras mittere. Vale,
Regimont. 3o. Maji Ao. 161.
. Officioſim.
Joach. Timerman D.
Facuit. Med. Regimont. A-
unctus.
jOACIMUSTIMERMAND.
D. Olao ormis
S. & O.
Vanqvam rarius ad te ſcribo, Vir Ampliſime, autor &
amice pl. colende, nunqvam tamen tui memoriam depono.
Cc c 5
Nunc
OLAI ORMII
6
Nunc verò ſcribo, ut ex fumo flammam, ex paucis literis offi-
cioſiſſimæ mentis deſiderium cognoſcas, & qvanqvam nihil ſit,
cujus te faciam certiorem, malui tamen inanes literas dare,
qvam nullas, qvod modeſtiſſimo viro & exiguum ſufficere arbi-
tratus ſum. Mitto tamen odam, qvam, non ita pridem, cum
propè Jelling in nobilium prædiis verſarer, concepi; Eam tum,
ne nihil agerem & fortè religione memorabilis ſaxiJellingenſis
tactus, ſimulqve amore tui incitatus, effudi. Heri verò eam
mecum vidit Mejerus, eamqve ſibi placere affirmavit, autorqve
fuit, ut mitterem tibi legendam, ut tu qvuqve videres, qvam
nunqvam tui oblivio nos capiat. Feci id; nuncqve officioſis-
ſimè peto, ut meum cultum, qvem tibi defero, tibi placere
jubeas. Et me, meumqve fratrem tibi commendatiſſimum eſſe
patiaris. Vale, vir excellentiſſime, & vive feliciter. Dabam
Ripis Cimbror. 2. Octobr. An. a2.
a
DTTTTT
M. .MDDOO O
Olao IVormio.
Hafniam.
Ir Clariſſime & Excellentiſſime, Afnis & Fautor admo-
Vdum honorande. Dedi proximè ad te literas, qvibus pro-
miſi gratum animum pro præſtita benevolentia, præſente adhuc
uxore mea chariſſima. Majora verò debeo, qvod abſente illâ
etiam nobis deeſſe noluiſti Omnia, ut ſpero, finem optatum
jam ſunt conſecuta. Officioſè ergo te ſollicito, ut de re bene
geſta pauca ad me perſcribere digneris. Ignoſcas autem qvæ-
ſo meæ importunitati, qvæ tibi tantam faceſſere moleſtiam non
erubeſcit.
Si præterea, pro informatione, ex tuæ eruditionis theſ-
auro pauca velles ſubjungere, qvænam ſit tua ſententia de
Elementorum doctrina Viri qvondam doctiſſimi, D. Petri Severinii,
maximè gauderem. Primo intuitu videtur abſurda illa doctrina
& Ariſtoteli contraria: Verum ego hactenus mecum iſtam do-
ctrinam benè conſideravi, &, ut mihi videtur, ab adverſariis
huic Viro maxima fit injuria, qvi forſan eum non intellexe-
runt.
ETADEUMEPISTOLE.
a
eunt. Gratificare qvæſo. Hiſce commendo T. Excell. cum omni-
bus ſuis Divinæ protectioni. Dab. Chriſtianiæ d. . Detembt.
6qo.
ATT VDRTITT
TL VOVV VLI
M. Ambroſio Rhodio.
Chriſitianiam.
Es ex ſententia in bonorum diſtributione confecta eſt. A
A pud me latent tum tabulæ rationum, tum 12. Imperia-
les, qvi tibi adhuc debentur. Percuperem, ut prima qvaqve
commoditate indicares, per qvem Tibi miſſa hæc velis. Nemi-
ni ego credere audeo, minus mihi noto. Si qvispiam fide
dignus à vobis huc ablegetur, cui velis tradenda, mone,
& tradam; alioqvin dubiæ fortunæ non committam.
Dolco vehementer, qvod tam inopinato & præter ſpem
& exſpectationem mihi impoſitum ſit munus Stougardum
cum Theologis in Doctorem promovendi, ut te de eo certiorem
reddere non potuerim. Teſtabuntur mecum, qvotqvot hic
ſunt Collegæ & alii, dbcro prorſus fuiſſe, repente adeo
literas ad te ablegare, multò magis adventum tuum præſto.
lari. Ignoſces igitr, qvod promiſſis ſtare mihi haud fuerit
conceſſum. Alias forſan, Deo volente, fiet. Vale. 2. De
cembris, 16qo.
TTIT
TT D
T
M. M DDOIO NO
D. Olao lVormio.
Hafniam.
Ir Clariſſ. & Excell. Affnis, Fautor & promotor colende.
V tuis cognovi, rationum tabulas & 12. thaleros apud
te latere, qvos mihi cuperes transmiſſos. Ne verò perferen-
tem ſolicitare neceſſum haberem, tantum pecuniæ Illuſtris Dn
Pro.
OLAI vv MII
r x D
3
Prorex mihi numeravit. t ad meas monſtratas literas, &
chirographum tibi traditum benevolentiſſimè velis reddere, offi-
cioſè peto. De gratiis referendis meditor, & do operam, ut
cjus teſtimonium, Deo volente, brevi exſtet.
Ad Elementorum doctrinam T. Excell. reſpondet, ſeſe
facere cum Horſtio. vin meas meditationes breviter tecum
communicem, intermittere non poſſum. Ignoſce qvæſo impor-
tunitati. Ab Ariſtotele & plurimis aliis ponuntur IV. Elementa,
qvæ omnium corporum conſtitutionem abſolvant Circa unum-
qvodqve dubius hæreo. Terra dicitur Elementum frigidum &
ſiccum: qvò jure qvave injuria, non video. Ex variarum enim
rerum miſcibilibus Terra conſtat. Unde Hippocrates: væ
plantantur & ſeruntur, qvando in Terram veniunt, attra-
hit unumqvodqve eorum & acidum & amarum, & acerbum,
& dulce, & inſipidum & omnigenum. Hæc ergo potius compo
nent corpus mixtum. Ne qvid dicam de Terra argilloſa, bitu-
minoſa, ſulphurea, aut alterius generis. Dcinde Aer dicitur
calldus & humidus. Ergo qò purior & deſæcatior hic exſti-
terit, eò calidior crit Neqve enim ab aliis vaporibus impedi-
tur. Sed contrarium deprehendimus, vid ergo? Terram non
minus in expanſo cœleſti verſari, qvam aſtra, Aſtronomia Dani-
ca, cum Palingenio, ſtatuit: Et ab hoc expanſo frigiditatem
ſub cœlo ſereno puto manare. Aerem verò, qvem Ariſtotelici
dicunt calidum & humidum, ego voco effluvium, qvod con-
tinuâ evaporationc in ltum aſcendit, & ſuo munere perfunctum,
ad inferiora recedit. Sicuti enim ex corporibus Animalium va-
pot & mador exſudat, ſic etiam ex Terra. Non tamen hoc
effluvium eſt ſemper calidum & humidum, ſed jam has, jam
illas exſerit qvalitates. Aqvam mitto. Ignem puto ſpiritum ca-
lidum, cui opponatur ſpiritus frigidas & glacificus. Breviter:
Terram puto ſedem omnium Elementorum, ſeu miſcibilium,
ex qva & exeunt, & ad qvam revertuntur. Conciliationem cum
Petri Severinii ſententia differo in aliud tempus. Unicum adhuc
addo. Datur Lacus hic in Norvegia, cognomine Mo: Dicunt
cum ſine fundo profundum. Si in eam aqvam, qva parte eſt
profundiſſima, lapis fuerit conjectus, ſubito oriuntur tem-
peſtates. Periculnm fecit Paſtor illius viciniæ. Sic in
Iocis remotioribus verſus ſeptentrionem in qvodam maris
tractu cognomine Trumſee hiatus patent, qvi ad certum tem-
poris
ETADEIMEPISTOLE. D
poris ſpatium aqvas abſorbent & revomunt. vid ex hiſce?
Num Terram eſſe animatam? Exſpecto Tuum judicium. Hiſce
bene vive & vale, cum omnibus tuis, & me, qvod facis, a-
mare perge. Dat. Chriſtianiæ d. 21. Martii an. 16a1.
Pro libro transmiſſo gratias ago maximas. Legam &
legendo fructus metam. Si qvæ mihi dubia fuerint oblata, Te,
ut ea ſolvas, ſolicitabo. Iterum vale & fave.
3
L.Va
OLAUS ORMIUS
M. Ambroſio Rhodio.
Chriſtianiam.
DRo eleganti mihi transmiſlo carmine gratias ago magnas,
ſed cum eum, qvi in ſe Inſtitutiones ſuſceperat edendas,
officio typographi ſe jam abdicaſſe audiam, de nova deſpero
editione. Si tamen qvispiam alius poſthac in ſe hanc curam
derivari paſſus fuerit, curabo, ut præfigatur. De controver-
ſia inter vos orta qvid dicam, neſcio. Profeſſores hujus Aca-
demiæ judices eſſe neqveunt, fiqvidem cura Gymnafiorum Epi-
ſcopis reſer vata. Apud nos Rectoribus Scholarum maxima ex
parte tanqvam Gymnaſiorum Profeſſoribus hæc relicta eſt pro-
vincia, ut de diſcipulorum teſtentur profectu, qvod etiam lo-
cum apud vos habiturnm non dubito; nolim igitur te huic
ö
VV
Tt
VITUBL
D Olao Vormio.
retius Tibi, vir magne, obligari cœpi, poſtqvam Thoma
Bartholini conatibus jam it adſpiras, qvum magnorum
maxime favore juvenilis ingenii calor vegetetur. Alias ultra qvin
qvennium Pythagoræ naſcentes imperus infelix ſecali genius
caſtigat, & tantum non jugulat cos auſus, qibus ingenia ad
magnæ
OLAIORMII
3
magnæ doctrinæ cultum examinantur. Fovenda ſunt talia vir-
gulta, qvoniam pauca ſe diffundunt, qvæ decidentium trunco-
rum majeſtatem ſuſtinebunt, poſtqvam elanguerit pretioſus ille
ſurculus, qvem orbis Brochmanno erat debiturus. Ne tibi, vir
magne, ſuffecerit illi faviſſe, qvem ſangvis tuæ felicitati propi-
us admovet: ad me etiam, nulla tibi cauſa devinctum, niſi
qvod famam tuam in obſcuro re vercar, humanitatem inclias,
ut qvò in plures ſparſeris beneficium, eò fama nomen tuum re-
ligioſius extendat. vod autem in Patriam me magni Broch-
manni juſſu concedere jubeas, & arctam celeritatem imponis,
vellem qvidem non defuiſſc meis commodis & tuæ voci: ſed
altior neceſſitas præcipitatum ſtringit. Expectandus eſt Jovis
imber & paterni ſumptus, qvi me in difficultatem viæ dedu-
cant; nihil enim ſinc auro tangunt Galli, ut ſcias in eos Mi-
dæ fabulam qvadrare. Sed ut primum expectata parentis hu-
manitas diſſolverit, qvod brevi fore ſpes non incerta ſuggeſſit,
ocius ibo capturus beneficium, qvod veſtra mihi benivolentia
decernit. Interea tibi, Vir optime, advolvor, ut ſi infelix
conditio vota veſtra deſtruat, aut iter cum juſſis veſtris pari
celeritate non concurrat, verbo ime moneas, & grata voce inu-
tiles errores prohibeas. Satis enim temportis conſumitur, dum
idem iter ſæpius remetimur, nullo fixi loco & nullis ſtudiis diu
intenti in hæc & illa abripimur, velut avium illæ, qvibus rectum
iter natura interdixit. Jamqve dum hanc viam abſolvo, ante-
qvam ſtudia reduxero in ſtatum, qò jam diſlolvuntur, impen-
detur tempus, qò ſe infans ad vivendi dignitatem inſtruet;
væſo, ne pigeat capeſlere benefaciendi materiam, qvam
meo tihi commodo fortuna diſpoſuit. Reddam Eſculapio tuo au-
ream barbam, qvalem Dionyſius ademit, Vale, Vir ma-
gne, & gloriæ tuæ ſupervive. Pariſiis Anni 16a1. 5. die
Aprilis.
T
V
ATT VVDAITT
OAVVVL
Vito Bering io.
Pariſios.
Vantopere me exhilararint Literæ tuæ, effari neqveo; ma
um enim agnovi eam, qvam ſemper amavi, qvam æternita-
ti con-
T A L. I
TTT
ti conſecravi, qvam non fine ſuſpiriis mihi ſublatam ſiniſtra
retulit fama, ficti praviqve tenax. Gaudeo itaqve, te vivere,
valere, & rem bene gererc, tuorum memorem, & amicitiæ
Sncerum cultorem. De me tibi hoc pollicearis, volo, nihil
me intermiſſurum unqvam, qvod tuo honori & commodo in-
ſervire incellexerim. I modo bonis avibus, & felix in Patriam
redi. Verum ſi crebrioribus tuis literis de veſtra peregrinatione,
ubi ſedem fixam jam habituri ſitis, & qvid apud vos molian-
tur Literatorum proceres, me certiorem reddideris, rem fece-
ris gratiſſimam. Romam ubi veneris, da peram, Hiſtortam
Naturalem Mexicanam à Lnceis conſcriptam ut habeas. De-
tinetur adhuc in clauſtris Cardinalis Caſii, nec facile rues,
niſi opera Eqvitis Nobiliſſimi Caſſiani de Putec, qvem ſi meo ſa-
luta veris nomine, ejusqve operam in hoc exploraveris, forte ſi
net ſe exorari. Video ircherum, video alios opus citare
ſed Bartholini & Fuirenii noſtri obtinere tantum neqviverunt,
unicum ad nos ut perducerent exemplum. Tu vide
qvid præſtari poſſit, co ubi veneris, &, an Mundus ſubterra-
neus ircheri editus ſit, doce. Plura non addo, anteqvam, qvo
in loco jam fis commoraturus, ſcripſeris. Vale, & ama
Hafn. 3. Decembris, 16a6.
v
ADTT
O M AR-
TT
O O
D, Olao ormio.
afniam.
It Ecellentiſſime, Du. D. Vori, Affnis honoratiſſime.
Beneficii loco æſtimo, qvod me etiam Diſſertationis tuæ
Iectorem elegeris, qvam de Aureo Electi Principis Cornu inge-
nioſè concinnaſti. Placuere ſibi qvam maximè in hoc argu-
mento tum Cancellarius, tum alii, qvi, propitio genio, ejus-
modi conatibus debitum pretium ſtatuere didicerunt. Certè
labor eſt, qvem Romulus olim civicâ coronâ ſine plebiſcito do-
naſſet. Voti mei ſumma eſt, ut longum ſupervias, qò plu
rima
OLAIORMII
2
rima præſtes ad illuſtrandam patriæ antiqvitatem valitura, in
qvo genere cum multorum applauſu emines & omne pun-
ctum tuliſti. Ego certè in tuo ære ſum ad ſortis usqve de-
fperationem. Si qvid pro me fidejubere poteſt animus non de
gener, habebis me in tua vota & ad qvævis obſeqvia grati
animi promtum & paratum. Vale & ſalve a me meaqve, cum
omnibus qvi circa Te ſunt. Coldingæ 5. Eebr. 16aI.
T
DTT
I MATTL AR-
I
OVO
T
D. Olao Vormio.
I Clariſſime, Affinis conjunctiſſime. Tranemiſſas ad me
VSchoningii literas remitto. Cohorrui ad earum argumentum,
maximè cum eo facinore ſuſpicio illa videatur augeri, qva
multorum ſermone diu increbuit. vid velim, ſcio te ſcire.
In re enim dubia dubiè eſt loqvendum. Ille qvi x habaet
o commiſſa ſub aulæis ſcelera tandem in proſcenium pro
ducit. Tantum fiat juſtitia l Vae. Friderichburgi 1I. Au-
guſti 163.
ATT VDATTTT
LO VIIO
acobo Matthiæ.
JOn minus feliciter magni Piſcatoris D. Petri navicula ac
reti, qvam cathedra Te uti, gaudeo, & mihi gratulor, in
primis cum inter ſocios me reputes, qvocum prædam dividas,
ut a ſubmerſionis periculo ſis ſecurus. Suſpicor verò, illum,
ut ad rem ſemper fuit attentus, majores & lautiores ſibi reſer-
vaſſe, minutulos verò piſces ad alios projeciſle; Tu contra ma-
gnos & regios nobis indulges, ipſum liberalitate ut poſt te
relinqvas. Mact felici piſcatione, atqve in ſeculum ita deei-
mare
R O
T A I 21. o3
mare pergel Hygeam propitiam expertus ego ſi fuero, videbo,
num Flora mea viciſſim qvid parturiat, qvod eſcæ inſerviat,
ut ad naſſam occurrant catervatim lautiores. Interea Salmo-
neus ego in ærc tuo manſurus, felicia ac proſpera qvævis ſum-
ma cum gratiarum actione apprecor. Eſt adhuc, qvo Te fati-
gem talionis jure. Scanderburgi, ferunt, terram inveniri ru-
bicundam, ſigillatæ æmulam; ejus, data commoditate, ſi trans
miſeris particulam,gratum mihi erit. Vale. Hafn. Cal. Maji 166.
OLAUS VORMIUS
Fohanni Spelmanno.
Londinum.
Cripſi ad Parentem tuum anno præterito, cum Legati no
ſtri ad Vos irent, per juvenem noſtratem Chriſtianum Mul
lerum, bonarum literarum ſtudioſurn, qvi ſincere pollicebatur
ſc ci literas meas traditurum, in qvibus & pro transmiſſis exi
miis operibus vobis gratias egi, at non condignas, & de qvi-
busdam tuis minus obviis, qvæ ad noſtram lingvam aocedunt,
egi ſpecialius. Promittebat juvenis hic, ſe curaturum, ut
cum Legatis noſtris certò ad me reſponſum deveniret; ſed qvia
hactenus nihil à Vobis habui, metuo, ne aut fide haud bona
nobiscum egerit, aut Parenti humanitus qvid contigerit. via
verò Parens optimus Te ut bonorum ita amicitiæ inter nos
hæredem in ultimis ſuis ad me eſſe voluit, obnixc rogo, verbulo
indicare hac commoditate ut haud graveris, ut ſe res habeat,
vivante Parens ac valeat? meas an acceperit? qvid ſubſit, cur
reſponſium non tulerim ullum? Mitto Diſſertatiunculam, nu-
per de aureo Cornu apud nos invento, in gratiam Sereniſſimi
Principis editum, qvem boni conſulere, deqve co tuam com-
municare ſententiam ut haud gravere, rogito. Parentis tui
Archæologus ut integer brevi prodeat, effice qvæſo. Tuum
certe eſt, Optimo Parenti, laboribus ferme exhauſto, ſi in vi-
vis ſit, in hiſce ſuppetias ferre, ſin ſecus, haud committere, ut
tot vigilatæ noctes, tot bonorum votis expetiti labores pesſum
cant, aut ad ingratos deriventur. Parenti, ſi de ejus certo
D d d
mihi
OLAIORMII
o
mihi conſtaret ſtatu, unà ſcripſiſſem. Tanti amici jacturam
ægerrime feram. Utinam ut tibi ita ipſi valere & vigere diuti-
ne apprecari liceatl Hafn. prid. Id. April. 161.
V ö
A NTT
TT D
LVO DDD V O
D. Olao Vormio.
Hafniam.
ir Experientiſſime, Fautor & Affnis ſuſpiciende. No
erubeſco iterum manum chartæ applicare, reputato apud
me luctuoſo ſeculi hujus literarum fato, qvo tam otioſè omnia cu-
rantur, ut niſi aſyla iſtis aperiamus gerulis, ante lucernas ſit
pereundum. Sed vereor ne lucus aliàs ſacer, magis tutam
improbitatem præſtet, & ipſi Dii ſcelerum cuſtodiam agant. In
tanum ſculapii faceſſant, ubi ipſius Vormii ſententia vel ab-
ſolvendi vel condemnandi. Non fabulis hæe debetur origo.
am ſi pagani (qvi pietatem qvæ eſt c vj cöSa
infra idololatriam habuere, qvia veram ignorabant,) homines
illa tempeſtate viuentes pro Diis agnovere, te Eſculapium no-
ſtrum vocare qvid vetat? Faciamus te ubiqve DEum, ut Teren-
tianus ille, tantò magis, qvia talium virorum in Dania non ma
gnus eſt proventus. Et cur non ipſi Dani debitis Vormium
laudibus in cœlum extollent, cùm & populi ſub alio ſole de-
gentes, mori ipium vetent? In Belgio tot erant nominis tui
buccinatores, & non injuria: Viderunt enim præclara ingenii
tui monumenta. In Gallia, Pariſiis præſertim, Vormii non
ſiletur nomen. Dn. Moreau, Patin, ille Profeſſor Regius &
Medicus, hic Practicus, aliiqve mentionem de Vormio fece-
runt non ſemel honorificam. Hoc unum omnes dolent, libros
in Dania evulgatos ad ſe non transmitti, cum natura ipſa pe
mare ipſis hoc non invideat. Fama, maximum gloriæ erudi-
tionis momentum, non Dania ſe continet, ſed ubiqve loco-
rum currit, ut evulget, qvæ Bibliopolarum noſtrorum incuria
ſumma & negligentia celare ſtudet. Utinam non ſemper hanc
nobis fidem præſtent. Frena iſtis hominibus injicere oportet,
nc
T A 1L. 85
TIRTDIT
ne ultra metam ſæviant. Roſtochienſis ille, qvæ ſuis ſumpti-
bus typis curat, forſan cauta & induſtria celat fraude, qvia
charta ipſius ad delicatiorum non eſt guſtum. In Belgio multi
hac de re conqveſti ſunt, viſo egregio illo de Literatura Runi-
ca commentario. Nec mirum; ipſorum enim charta veluti ex
Naturæ præcepto intumeſcens, neſcio qvo genio, omnia vitia
declinat. Scd propoſitum hoc mutavit, ut oſtendit ſe aureum
illud cornu, qvod, ſi typorum clegantiam, ſi chartæ nitorem
qvis ſpectet, nulli ſecundum exſiſtit. Ipſum operis argumen-
tum prædicare nolo, cum de eo qvicqvid dixero, minus erit.
Si Itali, ſi Galli, ſi Angli, maximè in antiqvitate qvacunqve
curioſi, omnia hæc videre poſſent, jam Vormii famam de o-
mnibus triumphare poſle augurarer. Angli antiqvitatis maxi-
mè ſunt ſtudioſi, ut ex Hollandia etiam peterent Literaturam
Runicam. Itali, qvorum etiam intereſt acta multis rectò ſecu-
lis noſſe, idem opus diu deſiderarunt. Refert Petrus Chariſius
ſe in Italia plus vice ſimplici audiviſſe, eos hoc deſideraſſe, &
dolentes conqveſtos, his ſe fraudari. Tuum erit, Cl, Vor-
mi, & per Elxevirium & Janſſonium, qvi per mare per terras
omnes currunt, curar, ne librorum commercium in Dania
prorſus exſpiret; ita & Daniæ & tuæ gloriæ velificaberis: nec
tibi deerunt cultores. Habes hic Aureliis Petrum Chariſium,
affinitatis vinculo tibi conjunctum, virtutum tuarum præconem
cui cum admirandorum tuarum, qvæ intra clauſtra aſſervantur,
feciſſem mentionem, ſuo officio dceſſe noluit, ſtatimqve pro-
miſſis ſuis tibi aliqvid conſecravit. Videlicet; lingvas vipera-
rum miræ magnitudinis in Inſula Maltha repertas, ut & earun-
dem oculos. Ova piſcium, qvæ lapidis induere naturam, &
alia id genus. Brevi in Hollandiam iturus eſt, ubi arcis ſuis
diligenter examinatis, Vormii ſatisfaciet curioſitati. Heic Au-
reliis ad ſecunda vota tranſiit. Virginem duxit, & forma &
prudentia præſtantem. In qvo ipſum Paridi præfero, qvi,
ſpreta Pallade, Venerem elegit; hic utramqve, ſed in una.
Maritus cum Uxore ſe omnibus amicis, præſertim tuæ ſe com-
mendant humanitati. Geminatum jam efuxit octiduum, ex
qvo frater Thomas in procinctu eſt, Monſpelium tenens; Caſi
parum adjunxit ſibi comitem, uterqve ſibi conſulens, & alter
alterius Ulyſſes. Sed anteqvam de tabula manum, in mentem
venit Rhodius noſter, forſan totus Italus, cujus ſæpe Dn. Cha
riſi
Ddd a
OLAIORMII
g6
riſio mihiqve eſt mentio. Delectat ipſum Italia; forſitan & pa-
triæ teneretur deſiderio. Si Canonicatum exſpectare poſſet,
nec fruſtra, res eſſet ipſius voti & arbitrii, ubi ſine curis & mo-
leſtiis publicis ingenii vires explicaret. Si patria cornua ipſi
obvertit, cum Teucro fortunam inveniet parente meliorem. Ità
patria erit, ubicunqve vir doctus ſedem ſibielegerit. ARepubl.
Veneta indies de manſione ſollicitatur perpetua: ſi votis præbet
aurem, poſt mortem ingens ille MSS. theſaurus inter illos præ
dones ſttangulabitur Doleo ego ſemper ſtudiorum in patria
noſtra tam incerta eſſe veſtigia. Sæpe, qvi Hiſtoriarum lectioni
totum ſe dedit, functioni Eccleſiaſticæ admovetur: Ei qvi Phi-
lologiæ tempus impendit, idem ſæpe exitus. Multi & prope
infiniti ſunt tropi. IRbodius non mutat propoſitum, nec ego.
vod unicum erit remedium emergendi c latebris vulgi. Sed
qvid multa. Cum exteri, h. . Germani, neſcio qvo fuco ſe
adornent, & notis patriæ civibus ſint beatiores. Sapienti ſat
dictum. Vale, mi Affnis cum uxore liberisqve, & ſi nihil
de priſtino remiſeris affectu, habebis T. obſervantiſſ. B. Bar-
tholin.
Aureliis IV. Maji 16 I.
Vitum Beringium, juvenem doctum & poëtam inſignem
habcas tibi commendatum.
T
TATT VDRTTTT
. OA VLL
Bertilo Bartholino.
ilectiſſime mi Bartholine, & primas & ultimas tuas, 1Ma
Lji ad me datas, probe accepi; nullus enim à tuo hinc diſ
ceſſu ad me exaratas ante has ipſas vidi, pro qvibus gratias ago
magnas. Sed nn immerito de curatorum & tabellionum una
mecum conqvereris negligentia, qva me totics amicorum gratiſ-
ſimis defraudarunt per literas alloqviis, qvamqve deteſtari ne-
mo bonus non poteſt. Rhapſodias qvod concernit meas, tanti
eas non æſtimo, ut ad vos in Gallias aut Italiam migrent, ri-
gidiorum cenſorum ferulas experturæ; ſufficiat mihi patriis ce-
cinis
ETADEIMEPISTOL S
ciniſſe Muſis, licèt omnibus non ex æqvo arrideant. Affini
noſtro Chariſio qvem cum uxore officioſe meo nomine ſaluta
bis) gratulor, Deumqve rogo, cœpta bene ipſi cdant. Longe
alia de eo ſibi promittebant Veneres noſtræ Danicæ, qvas non
minus formæ decor mentisqve commendat vigor, qvam iſtas:
ſed trahit ſua qvemqve voluptas. Maxima tibi debebitur gra-
tia, ipſius liberalitate meis exoticis ubi qvid acceſſerit auctarii.
Ante abitum à Thoma literas exſpectaſſem & rcſponum ad me-
as. Miſi ei nuper ad Vitum Beringiura ab Epiſcopo noſtro ſcri-
ptas, qvæ ſi ipſo abſente ad te pervenerint, cura qvæſo, ut ha-
beat, & ut actutum ſe domum, ni ſibi è faucibus opimum præ-
reptum velit bolum, conferat, inſtiga. ARhodio nuper literas
habui, qvi etiamnum de valetudine conqveritur, minus firma;
penes nos non ſtetiſſet, qvin largo ſatis dotatus ſtipendio, or-
dini noſtro fuiſſet adoptatus, ſed nolentem qvis trahat? Non eſt,
qvod magnopere qvis conqveratur, ſe in patria neglectum, ubi
ſ bonorum favore dignum reddidit; ſed qvi res noſtras novit,
oportet ut cis ſc accommodet, ni a ſcopo aberrare velit. Pere-
grini lict multa occupaverint, ſuus tamen noſtrates illibatus
manet honos, rerumve adminiſtrandatrum commoditas, ſe di-
gnos ubi præbuerint. De me tibi merito qævis polliceberis.
Habes hic Cancellarium tibi & fratribus impenſe faventem, ha
bes Avum, cognatos & affines, tuis commodis qvi ſtudent, qvo-
rum conſilia ſi tibi curæ eſſe patiaris, & in præfixo graviter per
gas ſtadio, Dominus certo providebit, cui te tuaqve commen-
do. Hafniæ pridie Non. Jun. 16i.
I
ADTVT
TTNTT
D VO B AN.
D. Olao Vormio.
Ir Experientiſſime, Affinis æſtimande. In hoc felicitatis
Vmeæ partem æſtimo, qvod literæ tuæ ad me datæ, recta
huc advolarint. Affectus in me tui ut & cæterorum amicorum
uberrima produnt documenta. Dn. Beringium, qvi revera ſu
pra vulgus ſapit, curæ tibi eſſe & cordi ipſi gratulor, & mihi
audeo. Hoc habent ſibi peculiare animi ad magna ſurgentes,
Ddd 3
OLA. v MII
D
8
ut ſemper ab iis, qvi amant bonam mentem, optima ſibi polli-
ceantur. Tu qvi ipſius commodis ſtudes, ipſum ad vota prope-
rantem, itinere haud excludas : Geminatum eſt octiduum
ex qvo itineri ſe commiſit. Diepæ moleſti qvidam obicem ipſi
poſuere, qvod literis conductitiis non eſſet ſtipatus. Hoc ta-
men non obſtante, brevi ſe Patribus ſiſtet. Opus illud erudi-
tione varia conſpicuum, nuper a te evulgatum, haud eſſe ad
ſingulorum guſtum, non miror. Nec ipſe Jupiter omnibus
placet. Ut qvisqve nomen ſuum commendat immortalitati,
facillimè obtrectatorum naſcitur grex, qvi rubiginoſis cuncta ro.-
dunt dentibus. Ipſe Homerus Poëtarum parens æmulis non ca-
ruit: & dente theonino â Eoilo illo Macedone fuit laceratus. Au-
dentius contra hos ivit Comicus noſter, qvi ſibi inimicos invidere,
qvam ſe inimicis maluit. Scivit ille turbam illam non paribus
votis conatus omnium excipere- Non propterea tamen revos
cari oportet â virtutis curſu, cum ipſa Pallas tutum quemq; præs
ſtet, &ſat ſit placuiſſe bonis. Vale, Vir Experientiſſime, Affi
mis dilectiſſime, & ſicut Patriæ hactenus es velificatus, tà por-
r publico bono vigila. Itâ nulla ſpatia definient gloriæ tuæ
perennitatem. Bartholinum verò anxiè ſemper famæ t in-
vigilantem, & jam in Italiam cuntem, ut ſoles, am. Hoc fi
â te impetravero, cum ipſo Jove de felicitate contendam. Aure-
liæ ad Ligerim 12 Aug. 161.
I-
AT T
BS B A O
TTT
A
O. T.
Viro Excellentiſſimo
D. Olao IVormio.
afniam.
Vo verborum ambitu laudum tuarum incrementa compre-
hendam, Vir Exccllentisſime, ignoro. Ex quo enim Fa-
ſto Tanicos, Runicam Literaturam, aliasqve ad antiqvitatis no-
ſtr Danicæ notitiam ſpectantia in lucem dediſti, virtus tua nums
pus
ETAD EMEPISTOLE. v8D
pus, puræ putæ inſigne antiqvitatis monumentum: qvod typis
exſcriptum, ſtatim famam tuam cum Italis, Gallis, Germanis
&c. communicavit. Neqve immerito. Cum & materia ſit di-
gna, qvæ ad doctorum judicia accedat; & ità â te expoſita, ut
alio non egeat Apelle. Danica ſphinx, cujus ænigmata nemo
Vormio melius ſolvit. vam cum ego diligentius oculis per-
ſeqverer, cœpi aliud ex alio cogitare. Pictorum audaciam mi-
hi anio conceperam, qvorum arbitria omnia ſibi conceſſere.
evocavit ab hoc errore doctiſſima tua expoſitio, ut non tam
periculoſæ plenum opus aleæ (ita cum Lyrico vate dicere liceat,)
videretur. Ova etiam fretus, in hac palæſtra aliqvid tentare
auſus ſum. Non ſum amen tam male feriatus, ur tibi aliqvid
detractum velim: vis enim Iliada ſcriberet poſt Homerum ? O
mnia dicta ſint cum hæſitatione; cum Sphingis hujus fidem, ve
ſtigia inccrta facillimè tegant. Simulachrum eſſe rerum ab
Haraldo (vulgo Blaatand) geſtarum exiſtimo. Serpentes enim
in circulo primo, qvi morſibus minari videntur, fortunam ipſi-
us ſecundam contra Othonem Imperatorem, Sclauos, aliosqve
hoſtes, exprimunt. Tradit Joſephus lib. 2 contra Appionem,
mottales cum aſpidibus tantam contraxiſſe familiaritatem, ut
cum puerulis educarent, cpulisqve adhiberent; felices & divi-
nos reputabant, qvos illæ mordicus invaſiſſent. Septentrionales
etiam aliqvando angves nutriiſſe docet Saxo noſter libr. I. Ho
mines iſti nudi, in profligandis hoſtibus audaciam & temeritas
tem oſtendunt: Nudi enim & inermes plerumqve conjungun-
tur. Si reliqva penitius ex hiſtoria à Saxone commemorata
æſtimaverimus, mirum dictu, qvantopere con veniant. ILance
am ab Othone in undas Lymici ſinus, cum ulterius excurrere
vetaretur, conjectam, exprimit illa, qvæ heic adjuncta cerni-
tur. Videmus eqvitem ad belli munia expeditum, reliqvos in
arma haud ſegnes; alios ritu ſerarum & beſtiarum in hoſtes
animo ferroqve ſævire: donec tandem omnes fugati, deleti-
qve victoriam conceſſerunt, ſummâ rerum priori Domino re-
licta. vis Haraldi non miretur magnificentiam, qvam cornu
hoc conſpicuam facit? divitias ſummas, qvas Reges ante ipſum,
ut Froto I. item Froto cogn. Fredegoed, aliiqve pſi per poſte-
ros transmiſere? ut illas ſilentio præteream, vas prædæ An-
glicæ, aliæqve opimæ ipſi peperere. Hoc nomine ingens,
avod divitiarum gloria fuerit præſtana: Felisior, qvod animum
ſupes
D dd -
OLAI ORMII
O
ſuperſtitione gentilium imbutum, Catholicæ religioni addixes
rit. Ut verò ex monſtris his Egyptiis patet, non ita momento
temporis religioni iſti ſe mancipavit, qvin reliqviæ qvædam priſtini
cultus eſlent reſiduæ. Niſi quis dicere velit, notis hierogly-
phicis melius exprimi rerum geſtarum monumenta, etiam ab
ipſis Chriſtianis: Sicut etiam ipſi non rarò ad imitationem poë
tarum, Muſas aliosqve DEos fictos & pictos in carminibus in-
vocant, ut plus ſani coloris in eis eniteat; qvos propterea ali-
qvod cum paganis habere commercium, affirmare nemo ſuſti
net. Cornu Sereniſſimi Ducis Veneti, de qvo pag. . agis,
Laurentio Pignorio Antiqvariæ rei peritiſſimo, mitra eſt Troja-
norum, ut raris numismatis aliisqve ſtatuis oſtendit ipſe in
Originibus ſuis Patavinis, Italicè ſcriptis. Hac de re videatur
Paſchalius lib. I. de Coronis, it. lib. 5. qvi fuſè hæc tractat.
Muſeum Rhodii noſtri variis numismatis & antiqvitatibus inſtru -
ctum, nummum etiam exhibet, exactè Trojanorum mitram re-
ferentem. De viro hoc, qvem admirantur omnes, multa di-
cerem, ſi verba præconiis ejus ſufficerent. Nullus dubito, qvin
tibi ſatis ſit ob doctrinam & virtutes commendatus: Tu inte-
rim in ejus commoda ſis intentus. Ut antea ſcripſi, propoſi-
tum non mutat. Medicinæ, ut ſcis, dat operam: in praxi eſt
feliciſſimus. Hæc ideo ſignificare volui, ut eorum detegeretur
error, qvi eum à praxi eſſe alienum minus verè affirmant. Plu-
rimum vales, mi Vormi, apud Cancellarium, autoritate &
conſilio. Eccleſiſtica bona, qvæ Canonicatus vocantur, in ru-
des, etiam in immcritos conferuntur. Si qvis Rhodii cauſam
ageret, etiam aliqvid ſperaret. Bibliotheca Hafnienſis, ut Va-
ticana, Ambroſiana, Pariſienſis, ſub præfecto perpctuo facile
convaleſecret. Hanc ſpartam non recuſaret oblatam. Elet
doc è dignitate Academiæ, & commodo Bibliothecæ, ipſius
ductu in ordinem redigi, qvi tot abundat MSS. jam Hafnienſi
Bibliothecæ animo deſtinatis, ubi patriæ erga ſe experietur aſ-
fectum Magno conatu aliorum rebus intentum, propriis non
oportet deeſſe. De ſtudiorum meorum ratione antea feci te
certiorem. Noſti Philologiæ metam, qvam nemo feliciter
attinget, qi non curſum Juris etiam fuerit emenſus. Scis
mc voto teneri, extra patriam omnes honores faſtidire: Per
te impetrabo Licentiam in Jure, ut vocant, heic ambire; ipſam
laurum aliqvando in patria exſpectaturus. Hujus meæ petitio-
nis
ETADEMIEPISTOL 1
nis fi compotem reddideris, majori laude penatibus patriis reds
dar. Rei litterariæ ſumma eſt penes vos Patres, qvapropter
ad aliud tribunal cauſam non ago. Muſeo tuo rerum admiran-
darum aliqvid conſecrarem, ſi ſcirem munera mea eſſe ad tuum
guſtum. Crœſi divitiis addere teruncium, idem eſt ac ſoli lu-
ccrnam adhibere; Eſt tamen pars divitiarum. Ubi occaſio e-
merget, mcis non deero partibus. Vale, Vir Excellentiſſime,
Affinis obſervande, & ſi qvid heic curatum velis, jube, impera.
Uxori liberisqve ſalutem adſcribo meam. Me inccrea tibi ha
be commendatum, qvem tot beneficiis reddidicti devinctiſſimum.
Patavii Antenoris . Martii Iq2.
L
AT VPRTI
T
VTOVV
Bertilo Bartholino.
Patavium.
imio in me abreptus affectu, plus nugamentis notris tri
buere videris, qvàm emunctioris naſi Critici veſtri conce-
dent. Interim benevolentiam agnoſco, &, ut paria reddam,
ſincerè allaborabo. Non diſplicet de Cornu noſtro diſſertatio,
ſed ubi ſingula minutius expendere & applicare tentaveris, qvo
ſucceſſu id fieri poſſit, videbis. De divitiis Haraldi multi du
bitabunt, cum earum nulla apud Hitoricos mentio fit, & qvæ
ab deceſſoribus accepiſſe eum reris, Reges intermedii variis
cladibus diſſipaverint, ut præ reliqvis hac dote maxime emicu
iſſe nemo teſtetur. Sed utut ſit, ſi ſingula apte accommodari poſi
ſent, plauſibile ſatis foret argumentum. Ego in meis adhuc
hæreo meditationibus, donee accuratiores videro. De Mitra
Trojanorum, à Venetis in poſſeſſionem translata, bene mones;
utinam Numisma Rhodi depingendum curaſſes ac transmiſiſſes,
locum in iterata editione oportunum inveniſſet. Non dubito,
qvin facile adhuc ab ipſo ſis impetraturus tantiper, donec dot
lineari curaveris. Impenſas, in hanc rem factas, cum fœno-
re reddam; Sed maturato opus. De optimo iſto Viro easdem
non ego ſolum ſed & alii hic dudum foverunt cogitationes;
ſed verentur, ne, ubi in hanc rem maxime deſudaverint,
Dd d5
ſpem
OAI ORMII
2
ſpem corum ſit eluſurus, ac tenue Bibliothecarii munus recu
ſaturus, qvi ordinarii Profeſſoris & Medici Regiii dudum obla-
tam provinciam detrectavit. Si certi qvid de ejus conſtaret in-
ſtituto & voluntate, in me non deſiderari paterer qvicqvam,
qvod ejus votis reſponderet. Habct inter Proceres noſtros P-
tronos ſummos, qvi & bene ci cupiunt, & ejus prſentia gau
dere ſummopere exoptant, ut de ſucceſſu non deſperarem. Sed
qvid ad tua dicam poſtulata? optarem talia eſſe, meum tibi
gratificandi ſtudium iis declararut poſſem Sed ut candidè
agam, teqve pollicitis ſplendidis haud fruſtra detineam, Avo,
Affini, D. Jacob & matri, cum qvibus ſolis ea communicavi,
adeo diſplicuerunt, ut ſevere prohibuerint, ne cuiqvam de-
tegerem, rebus tuis exitio futura. Utinam patriæ tibi perſpes
ctus eſſet ſtatus, utinam conditio Jureconſultorum apud nos
tibi explorata; alia tibi mens eſſet. Degunt hic qvidam no-
ſtratium planè inglorii, nullius rci administrationi admoti, in-
dies aulam ſollicitantes, ſed fruſtra. Diſceſſit hinc nuper me
lancholia & moerore confectus Chariſius, omni promotionis ſpe
ferme destitutus. De aliis nihil dicam. At qvâ conſcientià
ſacramentum SS. Theologiæ datum negligas? Videſis, ne &
Roſenrantius & Academia actionem repetundarum inſtituant
Sacro Studio deſtinatarum impenſarum; &, qvod ſummum eſt,
ne hac rationè gratia ſummorum tibi excidas Patronorum, ſu-
ſpicionemqve mutatæ incurras religionis. Non potui, qvin
candide & paterno animo, qvæ Tuorum circa hoc inſtitutum
ſit ſententia, aperirem, qvam ut eo, qvo profecta ſit, animo
accipias, rogo. Deum rogo, conſilia tua dirigat in ſui No-
minis gloriam, tuum commodum tuorumqve gaudium. Hatn.
16. April. r6a2.
Va
TTT
DTTTT
D O IDAD
CASPAI ö.
Viro Excellentiſſimo
D. Olao lVormio.
S. P.
Hafniam.
Entem meam de doctiſſima tua de cornu diſſertatione
A paucis nuper expoſui. od autem nummi iſtius ecty-
pum
ETADEUMEPISTOL. S
pum non ſimul miſerim, pictorem incuſo, qvi partibus ſuis
non probè fuit defunctus, non ſatisfaciendo promiſſis. Neſcio
an officia mea, qvibus me in tua obleqvia indies demereris,
in conſilio habuerit ex induſtria, ut iterato ſcribendi officio
virtutes tuas non ſemel aduirarer. Suppeditavit, ut ex litteris
ſupcrioribus noſti, Muſeum n. Rhodii noſtri, nummum plum-
beum, verè antiqvitatis veſtigia redolentem, qvem cum picto
ri imitandum dedit, ſic penicillo expreſſit. tatem ejus ſi
qvis ſcrutari velit, actu mea ſententia aget. Certum eſt plum .
beos nummos Plauti ætate in uſu fuiſſe, cujus hæc ſunt verba,
in Caſina Act. 2. ſc. 3. Cui homin hodie peculi nummus non eſt
plumbeus. Unde liqvet, non magni fuiſſe pretii. Noſter qvam-
vis ſit plumbeus, antiqvitatis certè nomine maximè eſt æſti-
mandus. Vides heic, Exccllentſſime Vormi, mitram hujus Tro.
jani, qvæ inſtar cornu eſt; de his fuſius nuper tecum egi, Sub
bove & eqvo iſto literæ qvædam erant Græcæ, qvæ qvum ve-
tuſtatis injuria eſſent victæ, pictoris aciem oculotum fugiebant.
Neqve Rhodius aut ego eas aſſeqvi potuimus. Vale, Vir Excel-
lentiſſ. Affinis dilectiſſime, & me, qvi non plumbeos, ſed
chartaceos tantum mitto nummos, ama. De petitione mea no-
viſſima brevi facias me certiorem. Iterum vale cum fanmilia to.
ta. Patavii . April. 1a.
M
IA
O L O II
AT DR ITT
Bartolo Bartholino.
Patavium.
leganter expreſſum ex Muſco Dn. Rhodii accepi nummum,
qvi valde placuit; ejus ectypum iteratæ editioni Cornu au-
rei inſeram; gratias igitur ago ingentes. Ut primum vidi,
memoriam mihi renovavit ſtatuæ æneæ antiqæ, qvam in Muſeo
teneo, mitra planè ſimili ornatæ, qvam delineari eo fine curavi,
ut tibi & Rhodio mitterem, de ea veſtrum ut explorarem judi-
cium. Veram ejus magnitudinem & figuram expreſſam hic ha.
bes; ſedentis & meditantis præ ſe fert habitum; in crurum
parte anteriore oculos qvosdam habere videtur, aut nodos iis
non
TT
O L vr 2m
ID
o
non diſſimiles, qvos expreſſit Pignorius in imagine, inſerta ap-
pendici Imaginum Deorum Cartarii. Ferme in eam deveni opi-
nionem, ut exiſtimem, Atidis eſſe ſtatuam; ſcd non ſolum ſi-
tu, verum & habitu differre mihi videtur. vid de ea ſtatuat
Rhodius, mone qvæſo. Conſtitui namqve, ob Mitræ figuram,
nummo jungere, & iteratæ Cornu editioni inſerere, An ido-
lum qvoddam Trojanorum? Elegans certe eſt, & neqvaqvam
hujus ſeculi argue ns artem. Ad petitionem tuam nuper can-
dide & non ſolum ex mea ſed amicorum tuorum ſententia re
ſpondi, qvod ſi minus ad ſalivam, ignoſces amori & tibi opti-
me cupienti animo. Certo tibi perſvaſum habeas, velim, ſi
qvid me impetraturum ſperarem, aut è re tua futurum exi-
ſtimarem, omnem me moturum lapidem, voti compos ut fie-
res. vocirca obnixe Te etiamnum rogo, has cogitationes
ſeponas, & Divinis, qvibus Te Deus deſtinavit, totum dedas,
qvæ te ad altiora longe evehent; hujus te nunqvam conſilii, ut
ſpero, pœnitcbit. Hafn. 5. Maji, 162.
I
a
DATTTT
ATT
LO D HD O
D. Olao IVormio.
TIr Excellentiſſime. Affecus in me tui documenta in du
bium vocare, interpretis foret, qvi nodum vellet in ſcirpo
qværere. Ego qvi humanitatis in me tuæ officia ſemper re
ſum expertus, abſens deſii de iis eſſe ſollic itus & ſuſpenſus.
Novi candorem tuum, qui non ſolum intra verha ſe non con
tinet: vires ſuas exſerit, ut facta dictis conueniant. Multo-
rum eſt apud nos error, ut amicitias in lingva promtas habe-
ant, in pectore aliud claudentes. Hinc ingenuos lactant, fal-
ſaqve ſpe producunt. væ contagio maximè magnates inva-
ſit. Verborum blanditias ad ſatietatem expertus et Rhodius
noſter, qvas non ſemel à Cancellario defuncto excepit; qvi ſe
in eo, qvod in rem ei foret, numqvam defuturum promiſit.
Sed Promiſſiones fuerunt ſplendidæ & nudis tantum nitebantur
verbis. Unicum affectus ſui in ipſum edidit documentum, cum
Phy-
ETADEUM EPISTOLE
Phyſicæ Profeſſionem offerret. væ ſparta qvum Medicum i-
pſius ſtudium ſubverteret, meritò fuit rejecta. Non ambitio-
ne qvadam, qvam ille procul habet; (novi ego hominis inge-
nium,) ſed ut ſtudiis ſuis conſuleret melius. Non ægre tulit
M agnificus Cancellarius propoſitum; qvin potius crevit in Rho-
dium amor: & niſi morte multis nimis acerba fuiſſet præven-
tus, uberiora præbuiſſet affectus ſui ſpecimina. Regii Medi-
ci operam numqvam detrectavit, numqvam oblatam. Ipſi qvum
hæc exponerem, neſcio qvid cogitationum. Nihil enim ipſi
hac de re unqvam per littcras. Si qvæ enim in hanc ſententi-
am ipſi deſtinatæ fucrunt, homines malè feriati eas intercepe-
runt, ut aliqvo argumento ipſum hoc itinere excluderent.
Nullus dubito, inveniri qvosdam malis artibus imbutos, qvi ſu-
orum commodis ſtudent. Hinc Germani noſtris bolos
cripiunt: qvibus, ut malè ſit, voveo. Sciunt mortales illi
externo fuco ſpecioſos induere vultus, qvibus ſe commendent.
Si doctrin tantus non ſit apparatus, pudor defectui ſub-
miniſtrat, qvem illi dudum atriuerunt. Mirari ſatis non
qvivi Gcrmani hominis nuper vecordiam, cui qvum maledi-
cendi materia dceſſet, de doctiſſima tua de Cornu Diſſertatione
neſcio qvid nugarum ſeminavit. Tu qvum doctiorum omnc
tuleris punctum, ignoro ego ex qva ille Criticotum proſapia,
qvi virtuti tuæ & doctrinæ non voluerit velificari. Germano
rum taſtum novi, qvi, ut ſuæ gloriæ plus accedat, aliorum de-
trahere ſtudent. Novit horum ſuperbiam Alexander, qvi eos
domum remiſit. Nos eos fovemus, alimus, æſtimamus, ne
deſint qvi nobis ſint moleſti. Tuum erit, Cl. Vormi, cona-
tus corum pro virili reprimere, ut Danos homines ipſis virtu-
te non eſſe ſecundos intelligant. In rem Rhodii, ut cepiſti, in
cumbe: nec meis deſis. Scio te autoritate apud Collegas va-
lere: qvos ſi de meis ſtudiis certiores feceris, nullius rei repul-
ſam me laturum certus ſum. Video propoſitum hoc meum
matri diſplicere, qvæ variis argumentis Jurisconſultos omni
promotionis ſpe excludi, probare nititur. Non ego in hoc
ſtudium incumbo, utJura aliqvando profitear, niſi qvantum Phis
lologici eſt fori: extra hujus mctam, cui me addixi totum, nos
lo decurrere; ne cum Ulyſſc errem, & tempeſtatibus qvotidie
jacter. vod autem de honoribus iſtis nuper tecum egerim,
magis ambitione ductus eram, ut majori cum laude venturâ
æſtate
OLAIORMII
6
æſtate, qvoniam ità urget mater, at non ſine ſtudiorum dis-
pendio, amicis frui poſſem. Trojanorum mitram, qvalem
nummus Rhodianus refert, nuper tibi transmiſi. De Haraldi
diuitiis qvod apud Hiſtoricos noſtros altum ſit ſilentium, mi
rari deſino. Nota Septentrionalium in relinqvendis antiqvo-
rum monumentis oſcitantia. Et qvamvis, Dne. Vormi, Re-
gibus Bellona non parvo ſtet impendio; propterea tamen regiæ
magnificentiæ nemo aliqvid detrahet, qvum luxuria eorum, qvi
ſummas imperii tenent, ſubditorum nitatur exactionibus. Hæc
mea eſt conjectura: tu judica. Diſſertationem tuam de Cornu
jam vidit Italia: reliqvum eſt, ut Faſtos Danicos, Literaturam
Runicam, opera Elevirii tranſmittas. Scio Faſtos Danicos
Sartorium illum dudum ad oleum & piper condemnaſſe. Tu-
um erit, ex illis atebris cos eruere, ne veteranus ille tam no-
bile opus ſtrangulet. Vale, & ſaluta omnes, qvi ſunt ex no-
ſtro grege,; inprimis D. Sperlingium & Dn. Tormium. In Aca-
demia Antenoris ll Juoii 16a2.
v
VIA
OLOV V O
ATT
Bartolo Bartholino.
Patavium.
vantopere ultimæ tuæ me exhilararunt, effari neqveo.
Video enim ſalutaribus amicorum monitis aures te præ-
bu vacivas. Dius te porro, & mentem hanc conſervet: in
telliges, & re ipſa experieris, ſalvus Patriæ ubi reſtitutus fu-
eris, nos nihil niſi tibi commodum ſpectare. vi meus in
veterem amicum Rhodium ſit affectus, Deus novit, & teſtabuns
tur ejus, qvi apud nos ſunt, amici. Spero brevi nos ipſum
habituros propiorem. De Medici Regii munere qvæ ſcripſi,
ex iis habeo, qvi ex ore Pro Regis hæc habent; vin manu
ſua ipſam Majeſtatem Regiam eum huc arceſſiviſſe non ſemel
mihi retulit Soror ejus, ut de Sorana Profeſſione Medica tace
am. vid dicam? Non plane de nihilo eſt, de peregrinis,
bolos lautiores noſtratibus præripientibus, qvod conqvereris.
: neſcio, qo fato in os adhuc proniores ineniamus Ma-
na-
TATT
T A L 1L
gnates. Sed invia virtuti nulla erit via. Alaſtorem meum pro
merito me tractaſſe, monſtrarem, ſi daretur commoditas. Sed
in reditum tuum hæc & alia differam. Conſilium tuum ims
probare neqveo; iucunda hæc tudia: ſed ad altiora, qvibus
deſtinatus es, ſi direxeris, neceſſaria& utilia. Vides, ut as
pud nos excepti Fridericus Andrca, Framius & alii, nullis titu-
lis inſignes, qvibus ſupra modum onuſti ſi fuiſſent, adhuc for.
ſan in luto hærerent. vid de Rhodio noſtro dicam, ſupra
omnes titulorum apices ab eruditis omnibus elato? Sed hæc
jam probe DEi gratia intelligis. Nummi transmiſſi ideam cum
augmento mei Muſei in Monumentis videbis. Pcriere Faſti,
nec ullo ære hic exemplum redimes. Invidiâ an malignitate
dicam, in transportandis noſtris difficiliorem hactenus ſe
præbuit Elxevirius. Interim ſortem hanc noſtram eſt qvod
patienter fcramus. Vale, & ab amicis ſalve. Hafn. Calend.
ul. 16a2.
e
AVTT
DLVO BD O
Olao IVornis
ſalutem dicit.
Itteras tuas, mi Vormi, cum adjuncta pictoris manu ac-
cepi. Admiratione maxima affectus cas relegi, picturam
examinavi. Erectus ſum, aliqvod etiam ſui apud nos reliqvis-
ſe veſtigium artem tuam magnam. Ipſum archetypum videre
geſtirem, niſi locorum intervallum obicem deſiderio poneret;
Cujus ætatem multorum retro ſeculorum eſſe exiſtimo, qvum
multi eſſent Lyſippi, non pauciores Myrones. Seculo enim
conſeneſcente perierunt artes pulcherrimæ, ipſi nummi ſunt
documento. Nam qvi ſub Imperii juventa excuſi ſunt, elegan-
tia artisqve perfectione cæteris præſtant: qvos, ſumma rerum
declinante, Probus, Diocletianus, aliiqve nobis dedere, pri-
a
mecha-
O L III
TDATI
o8
mechanicæ ſua etiam ſenſerunt funera; donec tandem ſeculo
noſtro renaſcerentur, ut ad ſummam priorum procederent. Ve-
rè ergo antiqvam eſſe mihi perſvadeo, qvum ſeculi noſtri non
ſit. Attidis non eſſe ſtatuam, ex deſcriptione patet, qvam de-
dit nobis Pignorius in Originibus ſuis Patavinis, in Magnæ D.-
um Matris Idaæa & Attidis initiis, ut & in Mythologia Cartari.
vam qvum oculis ſubjeci, Palladem mihi conceperam, qva-
lem olim Magnus ille Pignorius habuit, eam deſcribens æream ,
magnitudine ſesqvipedali, oculis, ona & calceamentis ex ar-
gento inciſis. Nec mea hæc conjectura multum à vero abhori
ret. Et qvia Palladem literarum ſtudiis præſidere, fabuloſa
finxcrit antiqvitas, non fruſtra hæc meditantis præ ſe fert ha
bitum. Accedit capitis tegmen galeam ei fuiſſe; qvæ pro artis
ficum arbitrio vatias habuit figuras. Jam enim plumis orna-
batur, jam iis carebat, & qvæ à Pignorio deſeripta ſuperius,
cum aliis in omnibus non convenit. vi ergo hoc æs duci cu-
rarunt, more gentis hoc tegumento uſi ſunt, à Lunæ corni-
bus non diſſimili. Unde Sidon Apollin. Carm. 23.
Lunatam tibi ftecteres tiaram.
Hæc ſunt, qvæ ſub manu naſcebantur, frivola, nec tuo judi-
cio digna. væ ſi minus ad tuum ſunt guſtum, Trojanorum
genium qvendam, vel alium gentis jusdem DEum nobis fini
gamus, qvod, me judicc, propius vero eſt. Deorum enim
illorum fugam, excidium Urbis ſecutum eſt; qvod vult Petro-
nius: Peritura Troja perdidit primum DEos. Pignorii Origines
Patavinas, ſi juſtam non excederent molem, tibi mitterem,
tuis Muſis dicatas, magno labore conqviſitas. Hujus generis
libri in lucem heic dati, qvia ab omnibus expetuntur, diffi
culter & precibus & pretio habentur. Invenies in iis de Tros
janorum habitu multa, qvæ variis figuris & nummis explicat
Autor. Libri hujus ipſe ego ero ventura æſtate gerulus. Dn.
Jacobus Lindenou in procinctu est in Gallias iturus, ubi æſta:
tem agere inſtituit. Vale, litteratorum decus, & meum in te
ſtudium amplectere, tuum in me favorem fac porrò experiar.
Dabam in Academia Antenoris 26. Jun. 16q2.
&
D EUM EPISTOL. O
A
TVT
V OAVVO
ATT Vrd
AITTT
Bertilo Bartholino.
erplacuit, doctiſſime Bariholine, erudita tua de transmis-
Lla æreæ ſtatuæ icone diſſertatio; ſed, ut verum fatear, ul-
tima de ea ſententia magis ad ſalivam. & eò inclinare video
eruditiſſimum Rhodium. Mitram non ſatis accurate expreſſit
Pictor meus, qvam in typis vulgatam majori cura delineavit.
Si Attidis effigies eſt, qvam in nummo transmiſiſti, qvamqve
variis in locis expreſſit Pignorius, hæc certe eam æmulatur, &
non inepte argumentumà braccis fihulis connexis trahit Rha.
dius noſter. Ego iconem exhibui, judicium in medio relin-
qvens. Non eſt, qvod de conqvirendis Originibus Patavinis
ſis ſollicitus; nuper enim apud amicum cas hic inveni, qvi
dono dedit. Adventum tuum ſollicite præſtolamur; incidit enim,
qvod forſan ad eum maturandum te ſollicitabit, qvamvis in
aurem hæc dicta velim. Ante annos aliqvot de nova Elegan-
tiarum Profeſſione literas accepimus Regias, cui ex reditibus
Capituli Roſchildenſis deſtinavit bona, qvæ tum poſſidebat
Holeius, ab ejus obitu Academiæ perpetuo jure vindicanda. I
jam obiit, ut hujus anni reditus hæredibus cedant ad gratiam,
qvæ circa Feſtum Martini exſpirat; tum neceſſario de novo
Proteſſore nobis deliberandum. Ego hæc animadvertens, rati-
one officii, de variis Academiæ negotiis nuper cum Cancella-
rio agens, etiam hujus mentionem feci, Te hac provincia di-
gniorem me vix videre qvemqvam innuens. vamvis tum re-
ſponſum ad id temporis diſtulerit, attamen, qvia præſentes
munera tollunt, ut, qvam maturrime fieri poſſet, te nobis hic
ſiteres, auctor eſſem Valde è re foret, ipſemet literis tuis
hac de re interea Magnificum Cancellarium ut compellares, ac
(qvia, de tuorum Studiorum ratione, fuſſe, qvi ſiniſterius
qvid ad aures ejus detuliſſet, ſubolfacere me, video) Philolo.-
giæ amore in Italiam te delatum doceres Rebus tuis hic ipſe
ſi non defueris, ex voto rm caſuram ſperamus. De noſtra
ſollicitudine ſis ſecurus; nam avo & matri hoc negotium (qvod
E e e
pro-
Tr
OLA vORMII
o
propalatum nollemus) communicavi.Si fieri poteſt, prima
commoditate ad Canccllarium ſcribere haud negligas, ſvadeo,
tui, ſiqvid hic inciderit, memor ut ſit; Placebit, ſat ſcio, &
obſcqvium & ſtyli elegantia. Unum eſt, qvod te rogem: Vi-
di apud amicum Aagetem ircheri; is libro 3 pag 661.
memiit corporis cujusdam etallici, in argo Bononienſi in-
venti, qvod rite præparatum lucem attrahat &c. cujus ſi adfer-
re poſſes particulam, rara acceſſione Muſeum meum locuple-
tares. via ex tuis intelligo, Lindenovium in Gallias iturum,
cum o non eſt, qvod Magnetem à Fuircnio promiſſum ante
ejus ad nos reditum exſpectem. Affinm Domini Rhodii ar
ſter, hiſce diebus ad ſuperos migraſſe ſi neſciat, caute inſinu
os rogo, ne nimio dolore afficiatur. Valc. 2 Jul. Ib2.
VI
A T NTTT
AvDTTT
D O D T O
D. Olao Vormio.
It Magnifce, Afnis deſideratiſſime. Diu, præter meri-
Vta tua, conqvieverunt literæ meæ. Si velles jure mecum
civili agere, poſſes ſocordiæ mihi dicam ſcribere. Scis tamen
me Romæ nondum vixiſſe, ubi in Auentino monte colebatur
olim Murcia Dea, cni nondum litavi. Officii in te mei mo-
ram, idem iter cxcuſabit. Scd nolo ego in cauſæ patrocinium
loqvacem aliqvem Fabium mihi parare. qvum te optimum in-
terpretem rebus mcis impenſe favere ſciam. Invideant alii, te
judice ſto &cado. De literis meis non tam præclarum ex-
ſpectaſiem præconiun, qvæ arida pumice erant expolitæ. Ne-
ſcio tamen, qv antum ipſis virium ex tuis verbis accedat. Ul
timam meam de ſtatua tua ſententiam magis ad tuum eſle guſtum
gaudeo. Ipſe eam amplcctor; qvum prima, qvam omnia fe-
re in Antiqvitate noſtra ſint dubia, documento erat. Si ita
ſunt incerta, mea ſentcntia Philologi erunt Academici. Tu
qvia poſteriorem meam narrationem à veritate non abhorrers
ais, faceſſat Empcdoclcs, qvi abſtruſa omnia æſtimat. Jam
ſum i prtcinctu omam tendns: ncqis cnim armorum ſtre-
pitum
T AL L OIö. O
ITNT DTT
pitum ego, qvi undiqve illas jam partes concutit, exaudio. Ma.
tri illud conſilium diſplicet: ſcd prætcrqvam qvod ſtudiis meis
in Vaticana Bibliotheca non parum ſit ſubſidii, qvis crederet
me Tityro illi Virgili velle cedere? Ipſe enim libertatis nomi-
ne tanto Romam videndi ardebat ſtudio,; ego ſtudiorum In
Medicæa interim Bibliotheca, dum Martis furor deferveſcit,
propoſitum perſequar. Cœpi hic Dictyn Cretenſem, Hirtii hi-
ſtoriam, Juſtinum, aliosqve cum MSS. conferre. Dictys cum
Hirtio medica manu maximè indigent, ex parte tamen mea o-
pe convaluerunt. Ita numqvam heic per otium dies exit. Bo-
noniæ, à qva lapis etiam Bononienſis dicitur, votis tuis fatis-
faciam. Si qvid præterea ſe offerat te dignum, meis defun.
gar partibus. Scis tuas apud me preces monitaqve infularum
loco eſſe: ut morem tibi gererem ad Cancellarium literas dedi.
A Rhodio nostro ſalutaris, qvi variis rebus occupatus, proxi-
mè paria reddet. Vale & me ama. Patavii 23, Octobr. 162.
VII
. I
ATTT
TTTT
D ID. VO BD
D. Olao Iormio.
Agnifice Dn. Rector, Affns deſideratiſſime. Exactis a-
liqvot in luſtranda Parthenope hebdomadibus, Romam
reverſus ſum, ut ad obſeqvium redirem ſcribendi. Locorum
illæ mutationes ità me reddunt inqvietum, ut ſæpius negligen-
tiæ ſuſpicionem amicis confirment. Coram te hanc cauſam a-
gere ſupervacuum dueo, qvi olim has oras ipſe oculis ſubjecis
ſti, & noſti itinera his rcbus præbere patrocinia. Romæ jam
dego qvietus, ubi Eminentiſſ. Cardinalis Earberinus Vaticana
Bibliothecæ aditum patefecit. Foro eſt utendum: qvum tot
ſint hic feſti dies, ut putaret qvis omnes Deæ Murciæ in Auen-
tiuo monte litare. Ego ut nullum mihi diem per otium exire
patiar, duabus horis in Vaticana conſumtis, amicorum qvo-
rundam, Leonis præſertim Allarii, ſubſidiis, in Muſco meo ne-
otioſus ſum. Interea ſi qvæ hcic vis xpediti, per cum re-
ct
E ee 2
OLAIORMII
o2
ctè curabis, qvi in vota tua eſt pronus B. Bartholin. Ro-
mæ VI. Febr. 163.
OLAUS VORMIUS
Bertilo Bartholino.
Omæ, Optimatum favore, liberum tibi ad Vaticanam
NBibliothecam patere aditum, gratulor,; conatibus enim
tuis haud parum profuturum arbitror. vòd verò tuam mihi
hic offeras operam, gratias ago. Non eſt, qvod te onerem
niſi forte qvidpiam ibi occurrat, qvod ad Literaturam Runicam
aut Antiqvitates Danicas pertineat, illud diligentius ut notave-
ris. Forſan non abs re erit, ſi ibidem cxtantium Manuſcri-
ptorum, Hiſtorias Danicas vel Norvegicas continentium, titu-
los ad minimum, ſi plura non liceret, excerperes. Eſt mihi
exſcriptum de Norvegia, qvod anno 16o. Roma ex Vatica-
næ Bibliothecæ tertia claſſe (ut habet titulus) ſecum detulit
noſtras qvidam. vin plura cjus generis ibidem reperiantur,
vix dubitamus. Siqvid rari inde tecum auferres, qvin eo tibi
Proceres noſtros devincires, nullus dubitarem. ircherus in
Magnete ſuo Mundum promiſit ſubterraneum, procul dubio de
mineralibus & metallis acturus; an brevi ſit proditurus, facile
reſciſcs. Solida ac rara mihi videntur, qvæ ex ejus prode-
unt officina, a doctis valde expetita. Plura non addo, qvia
te ipſum indies exſpectamus. Vale. 6 April. 16a3.
V
TAT VDATITTö
V OV LV
Bertilo Bartholino.
ariſios.
Jt primum à matre tua fando accepiſſem, Ltetiam te jam
perveniſſe, ac in procinctu ad nos eſſe, non potui, qvin i-
bidem
RTT
TT A I. 8o3
bidem te literis meis ſalutarem, licèt, qvod ſcribam, vix ſit. A
Dn. Chariſio & aliis multis noſtratibus petii, ut ihi exſcri-
ptum procurarent Gothicum Monumentum, qvod in pyramide
exciſum extat in Abbatia Beaulieu prope urbem Lochenſem, ſed
nondum a qvoqvam obtinere qvicqvam potui. ſi tu operam no
bis per amicos locaveris, rem præſtiteris gratiſſimam Edidit
ante annos aliqvot Doctiſſimus Medicus Renatus Moreau de Ca
lanticis carmen Elegiacum, qvod citat in eruditiſſimo ſuo in
Scholam Salernitanam commentario, pag.82. hot nobis ut pro-
cures, rogo. Si alia ratione haberi neqvit, ſuppeditabit ipſe
auctor, qvi adhuc in vivis, qvem à me qvoqve officioſe ſalu-
tatum volo. Ei familiaris valde fuit frater tuus Thomas, ut per
literas olim mihi ſignificavit. Chariſium amicè ſalutabis; qvod
ſi pto meis, qvæ ipſi tradidi, ſeriptis, Salmaſii in Solinum Ex-
ercitationes procuraverit, cum tuis ſarcinis commode huc trans-
mittet. Obiit hic nuper Arhuſienſis Epiſcopus; hinc procul
dubio mutationes magnæ occurrent, ac forſan in ipſa Acade-
mia; vellem igitur, reditum ad nos maturares. Præſentes
munera tollunt. Scis, qvid velim. Hafn. 1 Novembris. I3.
V
T
D DO O
ATTT
D. Olao lVormio.
afniam.
Ir Excellentiſſime. Si ſiniſtre de meo tam alto ſilentio
Vvelles, more ſeculi noſtri, judicium ferre, næ ego qvici
qvid ab Affine & amico, qvi meis partibus favet, proficiſce
rerur, libens exciperem. Sed ea eſt ingenii tui modeſtia, ju
diciiqve, qvo vales, excellentia, ut æquo animo hoc itinerum
continuis laboribus tribuas, cum qvibus abunde confictatus
ſum. Mediolano enim Lutetiam nullus mihi erat comes, qvi
montium tædia ſocietate aliqva lcuaret. Accedcbant ſumptus
magni, qvibus maximè, qvi ſoli peregrinantur, ſunt obnoxii.
Pericula ctiam, qvæ ſæpe alios affieiunt, DEO duce, evitant.
Helvetiorum tamen auaritiam declinare non potui, qvi edocti
crumenam meam eſſe Hebræorum è progenic h. e circumciſam,
E 3
OLAIVORMII
oö
ci ſe præbuere maximè infeſtos. Sed qvadratis illis, qvibus cor-
pus oneri eſt, nummi voluptati ſunt, omnium peregrinantium
crumenæ parent. Verbis cum illis, ut in Italia aut Gallia fie-
ti Mlet, contendere, ſupervacui laboris et: dicto oportet
obedientem eſſe. Illa jam me veſtigia terrent, & certiora pr-
ſequor. De monumento illo Gothico nihil adhuc conſtat. Dn.
Chariſius omnes antiqvitatis peritos de co conſuluit, ſed & ipſi
n rebas patriis ſunt hoſpites. Si tamen nemo hac in re nobis
poſſit ſatisfacere, ipſum monumentum me cognoſcenæ vetus
ſtatis avidum eò trahet. Neſcio fratresne Putean aliqva nobis
documenta promere poſſint. In horum Biboliotleca vidi pri-
mum Mnumenta tua Danica, ut & hodic apud Dn. Aoreau,
qvi curioſè de ſanitate tua erat ſollicitns. Carmen illius, vod
per litteras petiiſti, pollicitus est, qvi etiam per me tibi ſalu-
tem adſcribit. ILibros, qvos Dn. Chariſio dediſti, ex parte
vendidit, pro qvibus ut Salmaſium in Slinum habeas, utri-
qve erit cura. Vidi nuper in Pinacotneca cujusdam, inter a-
ia rara, aviculas qvasdam, magnitudinis, qvam adjecta mon-
ſtrat charta: Fœmina infra maris eſt magnitudinem. Ex A-
merica, ubi Galli terras incolunt, in has oras dcvehuntur, un-
de etiam, Mouches de Canada, cas vocant, qvoniam Galli ils
lam Americæ partem poſſident. Cur autem illas Mouches ap-
pellent, utrum qvod muſcas vei veſpas fcrè magitudinc non
excedant, an qvod muſeis veſcantur (utrumqve enim verum
eſt) ignoro. Amictæ ſunt pennis fulgentibus, ut apu nos
colla columbarum. Tuum hac de re judicium fac ſciamus, &
ſintne alicuus momenti; hic namqve magno pretio venduntur.
Salutat te Dn. Chariſius. Vale, & me, ut ſoles, favore ſoli-
to proſeq vere, qvi in hoc ſolum incumbo, ut tuæ famæ ſer
viam. Dab. Pariſiis8 Januar. Iaa.
III
V
S VO
A
ATITT
Bertilo Bartholino.
Pariſios.
ABloluta difficili, ut percipio, & moleſta Lutetiam verſus
pregrinatione, ſalvum & incolumen eò perveniſſe te gau
dco.
ETAD EUMEPISTOL. S
deo. Cæterum nollem Te magnopere defatigari in Monumen-
to ſto Lochenſi inqvirendo; verum, ſi per amicos cjus parti -
ceps fieri polſes, (cum à neminc in co publicando qvid præ
ſtitum ſit) forſan ſi accurate à te deſcriberetur, & juris fieret
publici, famam in Galliis tibi comparares. Mea in enodan-
dis Gothicis ſive Runicis uti ſi vlis opera, promptum pollice-
or. Inſvetas tentare vias, proximus ad gloriam aditus eſt.
vinam ſint Puteani iſti Fratres, doceas, rog; nihil enim
hactenus de iis percipere licuit. vod in procurandis Salmaſi
in Solinum commentariis & Tu & Dn. Chariſius laboretis, gra
tias ago; me viciſſim in veſtra commoda habebitis paratiſſi-
mum. Avicula, cujus iconem miſiſti, Ouriſia eſt America-
norum, qvibusdam Sincelin, Vranciscus Lope Vecielin vocat,
Joſeph. a Coſta Tominejo, cujus hiſtoriam fuſe perſeqvitur Ca-
rolus Cluſius, Exotic. lib. 5. cap. 2. & Johan de Laet, lib. 15.
Deſcript. ndia Occidentalis, cap. . qvi & plures ejus ſpecies
recenſer. Hic idem Johannes de Laet, amicus meus, cum qvo
per litcras jam aliqvot annis egi, variis exoticis liberaliſſime
Muſeum mcum exornavit, & nuper promiſit, ſe ex Braſilia
procuraturm, ut habeamus hujus aviculæ ſpecimina; nec du-
bito, qvin promiſſis ſtcterit Vir candidiſſimus. Clariſſimum
Dn. Moreau viciſſim meo nomine officioſe ſaluta, cum proli-
xa officiorum, qvæ à me proficiſci poſſunt, delatione. Salve-
re etiam jubeo Chariſium noſtrum, qvem noſtris conatibus fa
vere ſat ſcio. Vale. 5. Febr. 16a.
r
V
O LO I
ATT
AT T
Bartolo Bartholino
mſterodamum.
iu eſt, ex qvo Amſterodamum perveniſſe te intellexi; ſed
qvoniam ſimul, fratrem infirmioris fuiſſe valetudinis nar-
rarunt, te co nomine reditum ad nos diſluliſſe credidi. via
verò, co reſtituto, omnes quotqvot inde ad nos redierant, vos
jam in procinctu eſſe, ut patriam reviſeretis, conſtanter ale.
ruc-
Eee q
OLAIVORMII
o6
ruerunt, nolui hactenus te literis meis fatigare. At moram is
ſtam diuturniorem rebus tam tuis qvàm noſtris haud parum in-
commodi allaturam cùm videam, non poſſum, qvin pro ſolito
affectu, liberius mentem meam aperiam. Obiit hiſe diebus
Roeſchildiæ Lector Theologiæ Bangius, vacat adhuc Cathedra.
Lundis ex Profeſſoribus etiam unus deceſſit. Senio confectus,
lecto affixus & ſibi ipſi mortem præſagiens, nil niſi extremam
horam exſpectat bonus noſter Longomontanus. D. Stovgardius
Eloqventiæ Profeſſor, morbo epidemio hic graſſante periculo-
ſè decumbit, & jam eodem ægrotare cœpit Rector Magnificus
D. Nicolaus Paulinus; ut magna rerum apud nos xſpectani
da ſit viciſſitudo. Erit forſan inde, qvo tuis conatibus conſu-
latur, modò adventum non diſtuleris. Favet tibi Can-
cellarius, amicorum haud deſtitueris ſuffragiis: tibi ipſe ne de-
ſis. Noſti mores Patriæ: Præſentes munera tollunt, & obje
cta ſenſus movere ſolent. Avi decrepiti, magno deſiderio te
xſpectantis, uti & calidarum lachymarum matris, habeas
qvæſo rationem. Ipſe ego non poſſum non avidius te exſpe-
ctare, utpote qvocum de rebu: Italicis & Gallicis confabulari
ſummopere geſtiam. Adde qvod Brodius mihi retulerit, in tu-
is ſarcinis exſtare â Vintimiglia mihi tranſmiſſa, ad qvæ re
ſponſum literis ſuis Patavinis aliqvoties urſit Fuirenius noſter.
Ego vero nil niſi ejus effigiem ab eodem amiciſſimo noſtro
communicatam tenco. væ ſincerè tibi bene cupiens & ma-
ximis impulſus momentis jam ſcribo, in meliorem interpreta-
re partem, ac omnium reſponſurus votis, propera, nec te un
qvam conſilii pœnitcbit. Voſſium rogo officioſè meo nomine
ſalutes, ut & Cabeliavium, Parenti olim tuo p. m. & mihi
amicum. vod i Litheoſphori qvid attuleris, verear, ne tan
ta mora omnem vim amiſerit, qva jucundo ſpectaculo nos rc
creare poſſes. Vale. Hafn. a. d. I6. Januar. 16a5.
V
AA
ATTT
DDO BA O
A TT
D, Olao lVormio
afniam.
Ir Experientiſſime. vum in eo eſſem, ut vaſa compo
nerem, traduntur mihi literæ tuæ. vibus necdum
lectis,
ETADEUMEPISTOL. g
lectis, argumentum cognoveram. Affectus in me ſoliti docu-
menta exponcbant, abſentiæqve moram diuturnæ conqvere
bantur. vcrelis his ipſis & diu ego indulſi, cum ſcirem
Vormianas Muſas ſtudiis communibus haud parum collaturas
utilitatis. Febricula tamen bimeſtris invidit, qvæ me ità exer-
cuit, ut vix oſſibus hærerem. Nec contenta vulgari more me
vexare, tuſſim reliqvit ſuccenturiatam. Jam hibernum tem-
pus præſto erat, qvæ maritinis itineribus ob Neptuni ſævitiam
obicem poſuerat: terreſtria morabatur, propter latronum ex-
curſiones. Fœderibus compoſitis utraqve in nos conſpiraſſe vi-
debantur. Speramus tamen faventiorem jam rediiſe auram,
qvæ nos brevi patriæ & amicis reddet. Becani opera qvia ra.
riſſima ſunt, voto tuo hac in parte non potui ſatisfacere. Va-
,
DccCL.
OLAUS ORMIUS
Mag. Nicolao Bangio,
in Dalum & Sanderum Paſtori.
Rolixum tuum in me affectum, tot indiciis & officiis præ-
ter meritum abunde declaratum, non poſſum non exoſcu-
lari, Vir Clariſſime; utinam facultas daretur reciproco bene
merendi conuatu tam benignum viciſſim nihi devinctum tenere
pectus, eſſet, de qvo gratulari merito poſſem. Cæterum pu-
gionem cum fibula & balthei eburneis ornamentis dono tuo
tranſmiſſum probe accepi, pro qvibus gratias ut ago magnas,
ita inter ötj1 mea repoſita tuo fulgebunt nomine, nec
in eorum deſcriptione, in publicis prælectionibus, diſſimula-
bo, cujus liberalitate tam præſtanti gaudeam, tam ob antiqvi
tatem qvàm ob raritatem æſtimando, munere.
De ſpeculo conico qvæſo, data opportunitate, cum Vichman-
I
Eee5
OAIORMII
OO
OO
ra mea conſpici, hocce deſtituta. Itetum vale, & ut fa-
cis, ama. Feria II. Pentecoſtes, 1I61.
V
A
A
NOI 1 1VV2V
;, Al:ſſſö -
D. OLAO IVORMIO
EI
A
L
D
ò. .
Hafniam.
TAntopere ab omnibus prædicatur, Eruditiſſime ormi.
humanitas tua, ut non deſpcrem me facile veniam impe-
traturum, ſi negotia tua veluti iimportunus interturbem: ca
autem eruditio, ut conſidam a te diſcere poſſe, qvod ignoro.
Cepit me ab aliqvot annis deſiderium lingvam Anglo Saxoni-
cam illuſtrandi, qvam Angli ferè hodic negligunt, paucis ex-
ceptis. Percurri anno ſuperiori, cùm in Anglia cſſem, mul-
tos Codices illius lingvæ manu ſcriptos; inter alios librum
qvendam Medicum authoris anonymi, uti & Apulci Herbari-
um eadem lingva exaratum: Inveni in illis multa herbarum
nomina, e qvibus me expedire non poſſum, qvia nusqvamex
plicatur qvales ſint, neqve cx collatione cum noſtra dialecto
Belgicæ lingæ qvicqvam certi potui colligere. via autem
ſcio AngloSaxones illos è parte Daniæ in Angliam veniſſe,
eoqve lingvam importaſſe, venit in mentem, non poſſe me au-
xilium melius exſpectare, qvam ab iis qvi illas partes aut ſal
tem illis viinas incolunt, è qvibus illi primum venerunt, qvi
qe adhuc eadem lingvâ incorruptiùs, qvam hodie Angli utun-
tur: inprimis autem â IT. A. ſiqvidem jam editis libtis doctiſſi-
mis, tti orbi palam feciſti, qvantum polleas in cognitione lin-
gvæ illius & omnium antiqvitatum ſeptentrionalis illius tractus.
vare te obſecro atqve obteſtor, per communia ſtudia, ut mi
hi digncris explicare, qvæ vobis ſint illæ herbæ, qvarum no-
mina è Mcdico illo MS. accepta in indiculo adjuncto mitto; niſi
forte & apud vos ea vocabula jam tuſum amiſerunt, qvod non
opinor. Cætcerum optarem cum T. A. interdum de illa lingva,
aqve, qvam tam doctè atqve induſtriè illuſtraſti, per literas con-
fcrre,
T A I L. 8oq
ferre, & doceri â te qvæ ignoro. Atqve in eo voto finem fa
cio, DEum ante precatus, ut T. A. qvàm diutiſſimè incolu-
mem & florentem conſervet. Lugd. Batav. IV. April. Gregor.
eo 1c LII.
Tradet tibi haſcc filius Ellrii noſtri, cui ſi reſponſum red-
dere digneris, commodiſſimè ad me poterit mitti, aut ipſo rede-
unt afterri.
Herbarum Nomina in Medico Auglo-
aCCC IlO.
Flcatanvurt.
Omptan.
crind.
Aelftyona.
Fleotvurt.
Ontre.
Onalyb.
Eferthan.
Foxcſclife.
Rudmolin.
Fane.
Armelu.
Foxeſclathe.
Ricſa.
Antran.
Svegles æppel.
Acmiſtel.
Ferdvurt.
Scirtin.
Apeningas. fructus.
Gotſothon.
Selfæte.
Geſcacvurt.
Eſcrinde.
Hcahhiolothe. Sanevyrt.
Betoce.
Stacthayrt.
Hofe.
Bercrago.
Sigſonte.
Haravyrt.
Bogthenc.
Syndrigea.
Hamurt.
Bulut.
Secglcac.
Hæſicsragu.
Brer.
Secg.
Brædcuel.
Homorſecg.
Strælyrt. (oryrt
Holancerſa.
Cerlice.
Deorvyrt ſive The.
Hegerifr.
Cammice.
Threobread.
Heovbrem.
Caſluc.
Tuningvurt.
Hamorvurt.
Camecon.
Thunoryrt.
Clifichtan.
Ingvurt.
Thungompre.
Luſtmoce.
Cæſterurt.
Teore.
Cicel.
Leaccerſa.
Vouelle.
Dynige.
Lungervurt.
Vudufilla.
Menalyb.
Daegſcade.
itmære.
Eoforthrotan.
Monneſſura.
Vaeterhæferu.
Medovurt.
Ealifer.
Velige.
Merſchofe.
Earvurt.
Vyryrt.
Nichtſcade.
Earban.
Vyrmuyrt.
Onvhere.
Elene.
v
DCCLaA.
AIVORMII
SO
VV
I
TT
OLAUS VORO
ohanni de Laet
Societatis Indiæ Occidentalis Præſidi Emi-
nentiſſimo.
Leidam.
tinam, Vir Ampliſſime, tantum mihi facultatis, qvan-
Atum voluntatis, conatibus tuis inſerviendi, efficerem u-
tiqve, ut agnoſceres, nihil mihi prius in votis eſſe, qvàm Tan
ti Viri qvovis officiorum genere mihi demereri favorem & be
nevolentiam. Jam verò, qvia in iſto genere, qvo meam deſide-
ras operam, tyro ſum, imò rudis plane, ægre admodum fero,
tuæ de me conceptæ opinioni reſpondere qvod non valeam.
Antiqvitatum Danicarum ut & priſcæ Lingvæ noſttæ fatcor me
ſemper fuiſſe ſtudioſum, eisqve horas haud paucas, ubi ſe-
ria magis permiſerunt, tribuiſſe; ſed tantum antiqviſſima no-
ſtra lingva, qvam ſectatus ſum, ab ea, qvæ Anglo Saxonica
vocatur, diſtat, qvantum ab hac moderna, mediam ut ſi di-
xeris, forſan non aberraveris. Eam qvia ab Anglis adeo cor-
ruptam inveni, ut potius illorum, qvàm noſtratium, efflagita-
re operam videretur, ei me nunqvam dedi; inprimis cum ad
minicula ad eam pervniendi apud nos extent nulla, ſive MSS,
five alia, apud illos verò plurima; tum qvòd doctiſſimorum
Virorum in iis regionibus, Spelmanni, Pattis & Filii, Lambar-
di, Seldeni aliorumqve me nunqvam in hiſce aſſeqvi poſſe in
duſtriam viderim. Malui igitur ab incepto deſiſtere, qvàm
pueriliter ineptire. Tibi verò gratulor, cui tanta contigit fa-
cultas, ut etiam difficillimis (qvalia Medica ſunt) excolendis a-
nimum applicare non dubites. Siqvid hic ope valerem, effi-
cerem certe, ut in me voluntatem ac ſtudium neqvaqvam de-
ſiderares. Ut tamen videas, qvid ex lingvæ noſtræ principiis
præſtari in transmiſſo plantarum catalogo poſſe putem, dabis
veniam, ſi mentem meam de iis liberius aperuerim. Planta-
rum nomina apud nos adeo ſunt incerta, ut vix decem inve-
nias, qvæ eodem nomine ab omnibus appellentur. Plantam
ſi ſumps
RT
TT AD CI 11. II
DII
ſi ſumpſeris, ac de ejus nomine inqviſiveris uno in loco, alio
appellabunt nomine, qvam vicini reliqvi; qvod ipſe expertus
ſum, cum, qvotqvot poſſem, colligerem ante annos aliqvot,
& vernaculas carum appellationes, ut Vocabulariis vulgaribus &
Pharmacoplarum Taxæ, ut vocant, inſererem. Maximam
partem à Germanis mutuatam inveni, Veterum vero reliqvias
pauciſſimas. Incertum igitur plane apud nos hoc ſtudium.
Catalogum miſſum qvod ſpectat, primum valde dubito, an om-
nia enumerata ad plantas ſint referenda, cum Medici non mis
nus à Metallis, animalibus, fructibus, ſeminibus, radicibus
&c. medicamenta mutuentur, qvàm à plantis ipſis. Hoc cer-
tum, qvòd, qvæcunqve in Vurt terminantur, plantæ ſint;
urt enim etiamnum nobis plantam notat. Et ut ſpecialius ad
ſingula petveniam, de adnexis haſce ineas cape qvalescumqve
conjecturas. vod ſi ad manus eſſet integer contextus, forſan
ex antecedentibus & conſeqventibus, viribus qvopve & facul-
tatibus, qvæ iis tribuuntur, firmari ſingula poſſent. vin ex
collatione Apuleji Latini cum Anglo Saxonico, multorum erui
qveant nomina, non ambigo. Hæc ſunt, Vir Ampliſſime,
qvæ, petitioni tuæ morem ut gererem, Iingvæ noctræ conſo
na eruere licuit; ſed an tuto iis fidere poſſis, ipſe dubito. An-
qviſſimum noſtrum ſpectantia idioma ſiqvæ occurrant, in iis os
peram offero promtiſſimam. Forſan Spelmannum utrumqve,
Patrem & filium, qvi nobis ejus generis dedere ſpecimina es
gregia, de propoſitis conſuleres ncn ſine fructu. Vale, & ni-
hil mihi gratius futurum, qvàm ſi crebrius per literas de anti.
qvitatibus noſtris mecum agas, certo tibi perſvaſum habeas, ve-
lim. Hafn. VI. Cal. Maji 16a2.
Conjecturæ de Nominibus in l iC
--
Anglo Saxon.
crind, cortex qverci.
Eſerthan, an Taraxacon ſeu Dens Leonis? Dens enim
nobis Than, ſed fer Aprum notabit, qvaſi Apridentem
diceres.
c miſtel, Viſcus qvercinus. EE qvercum motat, miſtel viſ.
cumi.
ſcrin.
VIIM
TT
ſcrind, Cortex fraxini.
Betoce, an Beta
Bercrago, Borrago.
Begthene, Dentes fagi, forſan fructum innuit dentis acutioris fis
v
Bulue, jam Bulme, hyoſcyamus.
Brer, forſan Beer, bacæ.
Bradcuel, Braſſica lata, an Radecuel, braſſica rubra? koel enim
moderni.
Cerlice, Cerefulium, jam yrrel.
Caſterurt, Syllaba ulitima herbam notat, priora non capio
Ealifer, e liver, Echium ſcorpioides.
Elene, Helcnium.
Fane, Tanacetum, jam Renfane.
Fuachſis clate, Tcſticulus vulpinus, orchis.
Goſcthon, Pes anſerinus, Atriplex ſilveſtr.
Haratyrt, Capiilus Veneris.
Hſtsrag, Coryli ſegmenta.
omorſeg, Aſtacum nos vocamus Hmor. Secg ſeu Sax forpex,
forſan ehlæ aſtacorum.
Holan cerſa, an vcrbaſcum, Candcla Regia dictum
Heocbrem, fœnifimbria. Heu fænum, fimbria brem nobis dis
citur. Scd qvænam planta ità dicatur, ignoro.
Hamorurt, erba mallei, etiam mihi ignota
Inguurt, an 2iniber, nobis Ingefer?
Lungecurt, pulmonaria.
Moneſſura, forſan Lunaria. forſ. Acctoſa.
Medort, Ulmaria, nobis Mdurt.
enelb, Mands:reu, Eryngium.
Nichtſcade, Solanu, Nachſcade modernis.
Cnaly&, forſan tuphraa, Oentroſt jam.
Ricſa, Oria.
Segles appel, an gallæ? an poma erinacei?
Selfate, pes phocæ. Alchymilla?
Svanert, Herba cyvgni forſan Nymphæa.
Socgleac, an ſperma ranarum, nobis Padde la? vod ſi verum,
Socg ranam notabit.
Thcor-
IIR
DII
I V. I3
I A
Theoryrth, Viſcaria; caules enim habot viſco piceo qvibui
dam in locis obductos
Strælcurt, an Staelyrt Verbena.
Threobread, Aſſer ligneus.
Teore, Ceſpes, vel Triticum.
Veter hæſeru, Avena aqvatica.
Myrmvyrt, erba vermium; puto eſſe Abſinthium Santonicum,
cujus ſemine vcrmes abiguntur.
I
T TAT
V OVVVDIO
Joanni de Laet.
Leidam.
Nte menſem circiter per Elevirium gratiſſimis tuis reſpon-
di literis, ac, qvantum potui, in enodatiene Vocabulorum
transmiſſorum, præſtiti. Nunc cum ad vos tenat amicus me
us D. tto Sperlingius, Horti Regii apud nos Præics, in Bota-
nicis & Hiſtoria rcliqva Naturali verſatiſſimus, non potui, qvin
has ei ad Te deſcrendas traderem, ut occaſionem ci præberem
de hiſce & aliis tecum confcrendi. Forſan ſi ipſi daretur fa.
cultas Codicem inſpicienudi, ateccdentia cum ſcqventibus con-
ferendi, vires item hiſce plantis tributas æſtimani, non parum
conatibus Tuæ Amplitudinis inſerviret: Lingæ enm noſtræ
non eſt plane rudis; qvin & de hoc negotio ante cum ipſo e-
gi, ut haud imparatus accedat. Cæterum, qvia in ultimis men-
tionem feciſti Apuleji MS. Anglo Saxonici, amicè rogo, mihi
indicare ut haud graveris, qvem præ ſe ferattitulum, ſiqvidem
Te non ignorare arbitror, maxiam partem Literatorum A
pulejum Madaurenſem hujus ſcripti auctorem non agnoſccre.
Memini, me audiviſſe, D. Turqvettum Majernum, Atehiatrum
olim Regis Angliæ, amicum meum, excmplar M. S. tenuiſſe,
cujus hic eſſet titulus: In hoc continentur Libri qatuor Medi-
cinæ Hippocratis, Platonis Apolienſis urbis, de diverſis herbis, Sex-
ti Papari Placiti ex Animalibus. Item poſt qvadam: In pri-
mo libro ſunt herbæ deſcript, qvas Apolienſis Plato deſcripſit.
calcem : Eplicist liber Plapnis de Herbis maſculinis. In Anglia
ali
LAI ORMI
8 1
aliud qvoqve extitit exemplum, qvod hanc præ ſe tulit inſcri-
ptionem: Incipit Herbariolum Apuleji Platonis, qvod accepit à
Scolapio Chirone Centauri Magiſtro. In fine: Liber Medicinæ
Platonis Herbaticus explicit. vid de his ſentias, ni moleſtum,
expone. Audio, Tuam Amplitudinem variis gaudere rebus exo-
ticis, ex America allatis; utinam ea inſpiciendi mihi daretur
acultas; Collegi & ego variarum rerum ſuppellectilem haud
contemnendam. Dum accuratius hiſtoriam Haut animalis,
libr. 15. Hiſtoria Ind. Occid cap. 5. deſcripti, cum Ignai deli-
neatione, ex Cluſio allata, confero, videntur mihi hæc anima-
lia parum aut nihil differre, licèt icones diſcrepent, eò qvòd
altera juxta vivi animalis habitum, altera juxta exſiccati ſcele-
ton ſit depicta. via Te ejusmodi exoticis abundare intelligo,
omnium rectiſſime oia forſan edoctus mihi ſcrupulum
hunc exemeris. Licèt curioſus ego varia conqviſiverim, qvo-
rum catalogum forſan alias mittam, horum tamen nondum dat
ta copia. Sed pluribus tibi moleſtus eſſe deſino. m., Majo I6a2.
V
A
. PE L
D, Ol. Vormio
S. . .
Hafniam.
Iteras tuas, Vir Ampliſſime, qvas VI. al. Maji ad me de
diſti, probè, licèt ſerius, accepi. Eſt primum, qvod tibi
gratias agam pro tam promta & benevola reſponſione. Anglo
rum lingva, ut bene indicas, hodie valdè corrupta eſt, ſiqvi
dem jam à multis ſeculis in illam admiſerunt vocabula exoti
ca, maximè è Normannia Galliæ petita, poſtqvam Norman-
nos Principes habere cœperunt: Ipſiqve ut plurimum veteris
ſuæ lingvæ ſunt rudes, & pauciſſimi ſtudent illam cognoſcere
& indagare. Fuit mihi magna familiaritas cum D. Henr. Speli
manno, qvi ſuperiore anno obiit, paulo poſt meum ex An
glia reditum: Jam vix duos aut tres novi, qvi huic ſtudio va
cent, eosqve multum impares ad aliqvod operæ pretium facis
endum, qvia illarum lingvarum planè ſunt rudes, qvibus præ
ſidia
nIT
M
E A I Iö. 8I
ſidia petenda ſunt. Itaqve ad Vos confugiendum fuit, qvia ve
teres Angli & Saxones è vicinia veſtra in Britanniam venerunt.
væ ad Catalogum Plantarum â T. A& a D. Sperlingio anno-
tata accepi, nonnihil opis attulerunt, qvæ deſiderem . Sper-
lingio indicari, ſimulqve adjeci loca qvædam, è qvibus certius
judicium ſicri poſſit; ſiqvidem in eis fit mentio, qvibus mor-
bis medeantur. Oinnino autem mihi volupe eſſet videre, qvæ
2. A. annotavit ad nomina Herbarum, qvæ à Pharmacopolis
adhibentur, & ſi qvæ forte adhuc a Ruſticis accepiſti, qvi o
ptimi eſſe ſolent veterum nominum cuſtodes. atcor autem, me
incertum eſſe, an nomina illa, qvæ in Catalogum conjece
ram, omnia ſint herbarum; nam de iis qvæ non deſinunt in
Myrt aut Vurt, jure dubitari poteſt. Apulejius iſte, qvo uſus
ſum, bonæ eſt notæ & antiqvus; Nomen haud dubiè ſuppoſi-
titium eſt; in qvo genere multa ſibi media ætas permiſit. Ome
nino autem aliqvid præfandum erit de literarum figura & po-
teſtate, qvas Anglo Saxones diverſas habent à Latinis: De ori-
gine qvoqve deliberandum. Non video aliqvam affinitatem
cum Runicis habere, niſi forte unam aut alteram eatum. Au-
dio T. A. totam in to eſſe, ut vetera monumenta edat; opus
erit accepviſſimum eis, qvi majorum ſuorum qvove antiqvi-
rates diſcere deſiderant. Accepi hiſce diebus ab Elevirio f. Ca.
talogum Muſe tui; qvod video tibi ſatis cſſe inctructum: Mihi
qvidem etiam cura fuit multa colligere, ſed indigeſta ſervo, ne
in eam neceſſitatem tandem incidam, ea oſtentandi qvibus no
lim, & tamen ſine offenſa negare non poſſim. Concinnabo
tamen, ſi paulum otii nactus fuero, catalogum. Interea po-
teris me monere, qvid potiſſimum in qvoqve genere deſideres,
lubens enim tibi operam dabo: & mitto nunc paucula. De-
prehendo in catalogo tuo pag. 2. Terra miraculoſa Scanica
ſtandica: qvæ illa ſit & qvare ita appelletur, aveo diſcere. La-
pides nephritici (de qvo pag. .) varii ſunt coloris, deſidero
fcire, qvem colorem maximè probes, confido enim vos expe-
rimenta cepiſſe. vem vocas pag. IO. Oculum mundi? Nam
habeo oculos varii generis & coloris. Deſidero inter metalla
plumbum album permiſtum lapillis nigris, flavis, candidis: ris
qvoqve ſpecies, qvas habes cadem pag. væſo ut ſalutem imper-
tias D. perlingio: Cæterum DEum precor, ut . A. diu incolu
FI
ötie
DT
O LvI2
16
mem & florentem conſervet. Lugd. Batavor. VIII Septemb.
cIS IScxLII.
 T m
CCO I C2
A r
-
-C13 O
ſö aat
CC
crind. Verum eſt, qvod annotaſti, neqve mihi ignotum
Ac Angloſax. qvercum, Rind corticem notare: Sæpe au-
tem hoc in Medico illo occurrit, cum corticum uſum præſcribit,
tam hujus arboris, qvam aliarum: ſed diſtingvit voces; hæc
autem vox compoſita eſt, & inter herbas recenſetur, ubi nulla
corticum mentio. Adſcribam duo loca, ut ex iis melius poſ-
ſis judicare, qvid de hac voce ſit ſtatuendum: Contra perni-
ones & cùm pedes cute nudantur: Genime neo tho vearde me
dovyrt and lus imocan and acrinde, gecuna eall to duſte, gemeng
ith hunig, i ac na mid thy. Alter locus eſt contra Cancrum,
ubi cortices conjungit, ac rind, apuldor rin, ſlatorn rind &c. Ve
rum penè inducor ut credam etiam priori loco qvercinum
corticem deſignari.
Eſerthan. Ut meliùs judices, utrum de planta debeat
intelligi, an verò de dente apri, adſcribo aliqvot loca: pri-
mum contra morbum ventriculi, qvem vocat Springr, & Gloss
ſæ Cantuarienſes Anglos. interpretantur Carbunculum, præ-
ſcribit: Coqve in butyro Selfætan, aferthan, and Springuyrt.
dcin ad ungventum in vulneribus: acrind, æſerthe, medo-
yrt &c. tertio contra cancrum; conjungit cum medcurt & il-
lis corticibus quos ante recenſui.
Antran & Ontran conſtanter ſcribitur, & litera r Anglos
Sax. non poteſt i videri. Angloſax: autem Gentianam vocant
Foldyrt.
Acmiſtel. Rem acu tetigiſti; notat enim, ut dicis, viscum
qvercinum. uti & in ſcrinde.
Betoce. Ita eſt, ut dicis. C uſurpatur pro , neqve ha-
ctenus in veteribus MSS. Angloſaxonicis usqvam literam in-
veni. Sed eſſe diminutivum â Beta non poſſum mihi perſva-
dere. Præſcribitur a Medico contra papulas unà cum merce, at
torlathe, rude, ſec, ontre, clate, bishopaurt.
Bercra
TR T
A
ET
LIi L.
Bercrago.
Bona eſt conjectura tua de boragine: Sed jam
non occurrit, qvalem ad morbum ejus ſit uſus apud Angloſax.
Medicum.
Bulve. Scripſi, aut ſaltem debui ſcribere, Bulut. Inveni
autem nuper in Vet. Nomenclatore, buleth, cepa ſilveſtris.
Brer. Ità habet Codex: Brer the nio pan on eaxeth.
Bradcicul- Non diſplicet, qvod mones de braſſica: præ-
ſcribit illam Medicus contra vermes inteſtinales, in emplaſtro,
cum rubris tegulis in pulverem redactis.
Cerlice. non eſt cerefolium: Nam Medicus id paſſim vocat
Cerſille & Cerville: contra Eryſipel. nim hunan and eſeleſtan,
lexandrian, betonican, celedonian, cerlices ſaed drin inVine.
Cammioc. Sic ſcribitur, non Cammoce, qvæ alia eſt
herba, & Medico qvoqve uſitata, cui tamen dicitur Commuce.
Omnino has tres herbas invenio, Cammioc, Camecon, Commu-
ce, diverſas utiles ad diverſos affectus.
Cliſfihtan. Amplius de hoc conſulendum. uti & de Cicel.
Daegſcade non eſt huic Medico MS, una herba cum Nicht
ſcade, qvia interdum utriusqve conjunctim meminit, præſer-
tim in medicamentis ſuperſtitioſis.
Eoforthrotan. Creberrimè hac herba utitur: ad capitis dos
lorem: cnm hymlican and tha readan netlan, ad dentos qvi 
vermibus eroduntur; ad femoris dolorem, cum muItis aliis3
contra humores gangrænatos; in vulneraria potione, cum a-
grimonia & aliis.
Ealiſer. De ea non diſſentio.
Earvurt. lurt & lVyrt commune herbarum nomen eſſe
novi; ſed de Earvurt amplius deliber.
Earban. Præſcribit eam Medicus adverſus nervorum con
tractionem, cum naſturtio & urticis &. an bulbocaſtano aut
terræ glandibus hoc conveniat, diſpiciendum.
Elene eſſe Helenium, ut dicis, mih fit verifimile; utitur
eo ad repentinos tumores, ut vocat; item contra ſcabiem, cum
pulegio & plantagine &c.
Fleatanvyrt alia herba eſt â Fleayrt, qvam in Nomencl.
Anglo Sax. reperio redditam herba papirus. ignotum per ignoi
tius.
Fleotuyrt alia item herba: fleotan Anglo Sax. eſt deſpu
mare.
Ff2
Fox
t
OI v
o
o
Foxiſcliſe omnino alia eſtâ Foxes glove; nam hanc inve.
ni ab Apulejo Anglo Sax. vocari Aglaophotin & Trichnon mani-
cuit.
Fane Medicus MS. miſcet potioni ex nola Eccleſiaſtica
hibend dæmoniacis, cum nmillefolio, betonica, fœniculo & at
liis herbis.
Foxesclathe. Pene judicas. ſed locus, ubi uſus ejus præ-
ſcribitur, jam non occurrit.
Feidurt. Si ita ſcripſi, malè ſcripſi. Scribitur enim Ford-
yrt. Nam Gentianam ab ipſi dici Feldrt jam inveni in
Apulejo.
Godſothan. Anglo Sax. digitum pcdis vocant Tà, ſicut nos
Belgæ teen, qvod cum poſteriore parte vocis ſatis convenit; ſed
de antecedenti parte hæreo, licet ſciam Goſe eſle anſerem.
Heah hiolothe. De Hleah hic non laboro. Anglo Sax. uſur.
pant pro alto, & in compoſitis pro archi græcor. ut Hea Jaro
Archimandrita & ſimilia: ſed qvid hiolothe ſit, qværo. Habet &
aliam herbam Hind hiolothe.
Hoſe, adhibet Med. MS. in dolore capitis cum vino aut a-
ceto, ſaccharo dulcorato aut melle: item ad femoris dolorem
ſive ſciaticam; unde penè inducor ut credam, officinarum un-
gulam caballinam, ſeu tuſſilaginem notari, qvæ & noſtratibus
Hoeſfoladeren dicitur. Habet idem author & reade hoſe, id eſt,
rubrum: qvam cum pimpinella, plantagine, matricaria &c. com-
mendat ad affectum ventriculi, qvem vocat Springe.
Haratyrt non malè convenit cum Harurt German, com
mendat contra podagram.
Hamyrt. Med. MS. commendat ad dolorem capitis, ju
betqve macerare in frigida, & cum expreſſione caput foverei
item contra variolos.
Haeſtes ragu. Haeſle eſſe corylum agnoſco; ſed illud ra-
gi qværo. Invenio enim apud eund. Med. Ciric ragu, & Chri
ſtes maeles ragu. Haeſtes autem ragu commendat cum agrifolii
cortice in ungventum ad vulnera
Homorſecg. qvaſi dicas Gammarorum aut Aſtacorum che.
læ. Vellem paullò plenius rationem hujus interpretationis ad.
didiſſes; nam vocem Homor nondum in Anglo- Saxon. monu
mentis inveni; uti, qvid Sg ſit, me docuit Gloſlar. MS. eſſe
carice.
AAT
L Iu AV I
aricem. & Gloſſ. Cantuat. mare. Et autem Homorſeg Medi-
co MS, herba, qvam commendat ad contuſa membra cum mos
la & veteri lardo.
olarcerſe. Speciem naſturtii agnoſco: ſed. qvid illud
Holan ſibi velit, adhuc qværo. Commendat illam ad maculas
in oculis. Scribitur & Holeceſa.
Hamortyrt commendat contra tibiarum vitia, cum beto
nica & aliis: item contra tumores.
Ingyrt commendat ad aſfectus ventriculi in ungvento,
cum millefolio, agrimonia & aliis; item ad vulnera: ita ut
verear hoc ingiberi non convenire.
Luſtmoce pro rore ſolis accepi, ſed tamean nonnihil hſi
tanter. Commendat contra perniones, cortice qvercino & a-
liis. contra vulnera præſertim capitis & canis morſus.
Leaccerſa. Naſturtii ſpecies eſſe videtur; ſed qvod ſit c
pinum aut porrinum, ignoro.
Lungeraurt pulmonariam credo, ſed de ſpecie hæreo.
Menalyb commendat contra coryram. Leviſticum vocat
ille Luſeſtice.
Moneſſura. Commendat contra vermes in carne hærentes.
non poteſt autem eſſe a mond ore; ſed potiùs à monne homine.
Medoyrt, ut jam repperi, eſt meliſſa.
Nihſcade. Commendat cum daegſcade contra morbum,
qvem vocat Tbeoradle.
Ompran plures habet ſpecies, fen-ompran, ſundompran, &
Thung ompran: Credo eſſe acetoſam, ſed de ſpeciebus hæreo.
Onalyb. Benè divinaſti de Euphraſia; nam commendat ad
vitia oculorum.
Rica. Radices commendat; unde dubito, non eſſe ory-
am.
Svegles appel. Plua nomina Herinacci inveni, ſed Seg-
le nondum: Videtur potius ſimplex aliqvod eſſe; conjungit
enim cum myrrha & pipere qoqve contra viſus hebetudinem;
item cum thure & ſulphure contra morbum, qvem vocat Sea-
than.
Selſæte. Commendat contra ventriculi vitia, & jubet co-
qvi in butyro cum pimpinella & aliis: ita ut non opines po-
cæ pingvedinem eſſe, ſed herbam.
Seg, ut ante dixi, eſt carex aut mare: Leac porrum notat.
Theor-
FIf 3
OLAIORMII
82
Theoruyrt. Rectè illud de Tiaruurt. Sed diſtingvendum inter
Thoor & Tor: AngloSax. agnoſcunt utrumqve, ſed illud ipſis
ſignificat ulcus qvoddam ſerpens, ignem ſacrum & ſimil. hoc
verò idem qvod nostris Tcer, & veſtris Tiar: Itaqve hic alia her-
ba qværenda, qvam Lychnis viſcaria.
Threobread. Anglo Sax. Plantago dicitur MVegbrade. Com
mendat ad faſtidia ſtomachi MVermod ſive Threobread.
Theore non eſt triticum, qvod Anglo . Sax. Hueate. Teor-
e autem commendat adverſus Arthritidem, cum abſinthio &
naſturtio paluſtri.
Vyryrt indiculi mei errore poſitum pro yrmvyrt: Ità
ut de eo non ſit laborandum. Porrò Abſinthium Anglo Sax.
conſtanter vocant Vermod. Med. MS. Vyrmrt commendat
in ungvento ad vulnera cum aſperula, ſedo, pimpinclla, aliis:
ttem contra papulas.
V
ATT VDATTTT
OVVDLV
öoanni de Laet.
Leidam.
Ro luculentis amoris & benevolentiæ in me tuæ indiciis,
L qvas poſſum, ago gratias. Placuere oblata omnia, utpote
rara & chara; ad par rcddendum obligatum me agnoſco, Ele-
gantiſſimi ſunt turbines, notis Muſicalibus variegati. Concham
cylindricam antea habui, ut & minores niveas dentatas, qvas
ad Venereas refero; vulgus crania ſerpentum eſſe putat. Patclla
ſtriata & roſea, purpurea macula ſuperfieic interiori inſignita,
rara nec mihi ante viſa? Cypriam ab Aldrovando vocari credo.
Corollam precariam x maſſa qvadam odorata & compoſita con
fectam reor. Si erravero, mone. Fructus oblongus ſine titulo pipe-
ris ſpeciem eſſe arbitror. vem Nabac vocas x gypto ti
tulo pomi Nabe, mihi ante annos aliqvot allatus. Cryſtallos,
puriores Americanis, ſuppeditat Norvagia noſtra, ut ex trans-
miſſo ſpecimine videbis. Picem iſtam foſſilem Aſphalti ſpeci-
em exiſtimo. Maniaclachum cum Myrobalano Indico magnam
habet affinitatem. Mitto viciſſim, qvæ ex meis petis, cum au-
tario; boni conſulas, rogo. væ deſiderem, ex catalogo vi
dcs
ETADEUMEPISTOLE. 1
des. Pauciſſima mihi ſunt eorum, qvæ in elegantiſſimo tuo O-
pere Hiſtori deſcribis; ex qvibus, qvæ Tibi ſunt ſuperflua, ſi
aut pretio tolerabili aut talionis lege communicaveris, gratum
me præſtabo. Terra miraculoſa Scanica, cujus Tibi dimidium,
qvod teneo, mitto, ita ſe habet: Anno II3. cum mos apud
nos invaluiſſet, linteamina in collaribus aliisqve orna-
mentis cæruleo tingendi colore, atqve luxus hic a Miniſtris
Eccleſiæ ſæpiuſcule in concionibus taxaretur, DEus Opt. Max.
qvantopere hoc vitium deteſtatus t, aliqvot in locis Scaniæ
declaravit, pluviam mittendo, qva terra hæc cœrulea decidit
multorumqve veſtes maculavit. Particulam ejus, qvam tenco,
mihi attulit Clariſſimus Socer D. Thomas Fincllius, Medicinæ
in Academia hac Profeſſor Publicus, qvi tum temporis in Sca-
nia in curando Nobili occupabatur. Islandicam qvod ſpectat,
qvam in parte veli navis mitto, res ita ſe habet: Cum Anno
1625. Hecla ISlandiæ, Modals ocel dicta, horrendo boatu &
multorum hominum ac pecudum ſtrage arderet, ejus cineres
Norvegiam usqve ſunt per aerem delati, itd ut, cum navis
qvdam in medio mari prope. Nidroſiam navigaret, iis adeo
obruta fuerit, ut tranſtra & vela non ſecus operirentur, ac ſi
nivbus oppleta eſſent, cinerumqve hæc pluvia omnem aëris &
aqvæ conſpectum ipſis adimeret, ut in tencbris continuis media
die verſari viderentur. Ubi verò cineres hi madefacti aqva fu-
ere, in terram degenerarunt, qvæ ex velis ablui non poterat;
qvod ad nos rediens nauta dum narraret, ac vela hac terra in-
fecta oſtentaret, ab eo particulam in rei memoriam obtinui.
Nephriticos lapides meliores cos expertus ſum, qvi viridi ſunt
colore ad nigredinem tendente, in qvibus nubeculæ nigrican
tes multæ ludunt; ſemper pingvi qvaſi ac mucida ſuperficie.
Mihi non niſi unica hæc ſpecies eſt, qvam à Clutio Amſtero-
damenſi mihi comparavi, cujus etiam experimentum in multis
vidi præclarum. Oculi mundi titulo mihi dono datus eſt lapil-
lus, qvem è genere Opalorum eſſe arbitror, qvi hoc obtinet
peculiare, ut, cum jam lactei ac minus perſpicui ſit coloris, ſi
in aqvam demittatur aliqvantisper, hunc deponat, & aqveum
eu vitreum induat, exemptus verò paulatim priſtinum recu-
peret. Lapis à nemine, qvod ſciam, deſcriptus, unde titu-
lum hunc acqyviſiverit, ignoro; qvia duo ſaltem mihi ſunt ejus
generis, alterum mitto. Tc oculos varii generis & coloris pos-
Fft 5
ſide
OLAIORMII
idere dum mones, ſi ex iis qvibusdam carere poteris, qvin mes
cum ſis communicaturus, non dubito. Metalla, qvæ deſideras,
addo, ex Norvegia petita. Siqvid præterea penes me ſit, qvo
tibi gratificari poſſim, promptum invenies. Nomenclaturam
plantarum, qvas olim collegi, hic invenies. Doleo optimum
Senem, amicum meum honoratiſſimum, Henricum Spelmannam
diem clauſiſſe extremum; ſatis ſuperqve hoc ominabar, ſiqvi-
dem ſingulis annis ſemel atqve iterum literas inter nos com
mutare ſolebamus. Jam verò, ex qvo de aureo Cornu Diſſer-
tationem ip miſi, nihil plane ab eo vidi, qvanqvam in ultimis
ſcripſerit, ſe filium Johannem (qvi mihi Pſalterium Anglico-
Saxonicum à ſe editum donavit) relinqvere, ut ſtudiorum & bo-
norum ita amicorum hærede, qvemqve post obitum velit in mu-
nere hoc ſubſtitutum. Priſcam ab Anglis negligi lingvam
non mirum, cum & noſtra perierit, ſi veſtigia illa exceperis, qva
in Islandia apud paucos ſuperſunt. Ego defeſſus jam, qvo
potui, in ea reſtauranda hactenus præſtiti, aliis lampada tradens.
Laboris indicium Monumenta nuper hic vulgata mitto, qvæut
boni conſulas, ac in meliorem interpreteris partem, rogo. Nu-
da cape, ne Bibliopegorum noſtrorum ruditas veſtris ſit irriſui.
Literas Anglo Saxonicas poſt abrogatas Runicas, etiam apud
nos in uſu fuiſſe, videre licet in libris MSS. in membrana priſ-
a noſtra lingva exaratis. Cum Romanis conveniunt, paucis
exceptis: Fqvod ita pingunt, Runicum noſtrum st ,
qvoqve Runicum, D aut T reliqvi characteces nil Iapiunt
peculiare, præter ductus Monachis medii ævi in hiſce regionia
bus peculiares & abbreviationes qvasdam. Vale, & porro affe
ctu favere perge tuo ad qvævis paratiſſimo VORMlO.
Haſn. m. Nov. 16a.
AA
. E LA
D Olao IVormio
afnam.
Tjucundiſſimas literas tuas, qvas Non. Jan. ad me dediti.
& pixidem cum ariis mineris aliiqve munuſculis, inpri
mis
ETADEMIEPISTOL. S23
mis autem exemplar Monumentorum Danicorum ab Eleviris
noſtro accepi: ità liberalem retributorem aureorum munerum
pro æneis te probas, ut pene deſperem me parem gratiam red-
dere poſſe. Mitto tam pauca, qvæ haud injucunda fore ar-
bitror, & plura miſiſſem, niſi abſentia ab ædibus meis, & ne-
gotiorum publicorum moles me prohibuiſſet, & nunc diſceſſus
Elevirii me urgeret, qvem vacuum dimittere ad T. A. religio
fuit. Excutiam omnes arculas meas, & ſi qvid rari invenero,
quo indicem tuum carere videro, ſeponam i proximam occaſi
onem; interea pro T. A. munificentia gratias ſummas ago, per
exiguas reddo. Corolla precaria, qvam ante miſi, compoſita
et è Balſamo Americano. Fructus oblongus eſt piperis qvæ-
lam ſpecies oblongi ex eadem orbis parte. vereris pauci
fima tibi eſſe eorum, qvæ in Hiſtoria mea Americana deſcripſi;
neqve mihi ſunt omnia, qvædam enim ab aliis expreſſa acce
pi; ſi tamen placuerit ſpeciatim deſignare qvæ deſideres, ope-
ram dabo ut illa conqviram; Interea qvædam mitto, qvæ cum
iconibus poteris comparare. Mitto qvoqve aliam ſpeciem La
pidis nephritici nſtris imprimis probatam; nam ſimilis vires ſæ
pe in uxore ſum expertus. Gemmula, qvam oculum mundi
vocas, credo genere opalorum eſſe, nam in aliis idem expe-
rimentum cepi, ſed tardè admodum redeunt ad opacitatem,
qvod & in tua deprehendi. Memini me longè aliam vidiſſe a-
pud gemmarium noſtratem, qvæ admodum opaca erat & inſtar
oſſiculi, & celeriter admodum lucida ficbat, redibatqve ad pri-
ſtinum ſtatum; ſed illam non potui ab ipſo impetrare. Dabat
lli aliud nomen, ſed illius jam non memini. Pro nomencla.
tura plantarum gratias ago, qvæ mihi nonnullam luccm attu-
lit. IDeſidero, ubi paulum plus otii fuerit, & ubi diligentius
Librum tuum de Monumentis Danicis perlegero, de qvibusdam
tecum conferre, inprimis de poteſtate literarum Runicarum &
verborum qvorundam nuominumqve ſignifcationc, comparando
illa cum Anglo Saxonicis: maximopere autem optarem habcre
aliqvem libellum veterem illa lingvâ & characteribus exaratum.
Audio brevi Iſlandica qvædam Amſtelodami proditura, è qvi-
bus haud dubiè qvædam haurire dabitur ad AngloSaxonicis lu-
cem fœnerandam. Aecepi ab ampliſſimoHliberniæ Primate Codicem
MS. cujus dictio multum ab aliis MSS. diſcedit; videturq; metto
qvodam conſtare; qvia judicium tuum de eo deſidero, initium illius
FI5
his
OLAI vORMiI.
o
hic adjungam. Optimus ſenexSpelmannus reliqvit filium, arundem
literarum gnarum, & eadem qva parens humanitate Confidoautem
illum, ubi meliora tempora illi regno jam miſerrimè diſtracto
redierint, parentis ſcripta editurum, parata reliqvit, inpri-
mis Archeologum. Literas Anglo Saxonas, poſt abrogatas Ru-
nicas, etiam apud vos in uſu eſſe cœpiſſe, lubens intelligo; ac
cepi nuper, & olim atqve etiam nunc in Hibernia obtinere. Mag-
nopere deſidero vocabularium aliqvod Norvvagicum, aut, ſi
non exſtet, ſaitem mihi deſcribi nomina partium corporis huma
ni & qvarundam rerum, qvæ maximè obtinent in communi vi-
ta; itemqve in lingva Islandica, ſi inter ſe diſerepant. Plura
jam non addam, ſed DEum obſecro, ut T. A, diu ſſorentem &
incolumem conſervet; qvæſoqve ut plurimum meo nomine ſa.
lutes D. Sperlingium. Lugd. Batavorum IV. Martii c1 1c
LIII.
P. S. Si poſſis carere fruſtulo aliqvo aſpidis. Farcenſis:
& margarita una Norvagca, rogo ut per occaſionem impartias.
Geneſis, a.
(Inſcriptio, ſed recentiori charactere.)
Js is riht micel bt ve rodera veard. vereda vuldor cinung
vordum herigen. modum lifien. he is mægna ſpcd. hea
fod ealra heah geſceafta. frea ælmihtig. næs him fruma æfre.
orgevorden. ne nu ende cymb. ecean drihtnes. ac he bip
a rice. ofer heofen ſtolas. heagum trymmum. ſob fæſt
and ſvi fcrom. ſveglbosmas heald. a væron geſctte. vi-
de and ſide. urlige vealdgodes vuldres bearnum. gaſta vc
ardum. hæfdon gleam and dream. and heora ordfruman.
engla preatas. beorlte bliſſe. væs heora blæd micel. De
gnas prymfæſte. edoen heredon. ſægdon luſtum lof. he-
ora lif trean. demdon ruhtencs duge bum, væron ſvipe
geſælige. ſynna ne cuon. firena fremman. ac hie on fripe
lifpon. ece mid heora aldor. cller ne ongunnon. væran
on roderum. nymbe riht and ſop. ær bon engla veard.
for oferhygdc. dælon gedvilde. noldan dreogan leng. heo.
ra ſelfra ræd. ac hie of ſib lufan. godes a hvurfon. hæf-
don gielp micel. æt hie mid drihtne. dælan meahton.
vuldo
ETAD EUMEPISTOLE. S5
vuldo ſeaſtum vic. verodes rymme. ſid and ſvegl torht. him pæ
ſar gelamp. ætſt and oferhygd. and pæs engles mod. pe
one onræd. ongan æreſt fremman. vefan and veccean.
ba he vorde cvæh. nipes ofpvrsted. æt he on nor p de
ale. ham and heah ſetl. heofona rices. agan volde &c.
Sequuntur plara de Angelorum lapſu, & occurrunt multa
nomina verba, qæ in altis MSStis non inveni.
vI
ATT TTAITT
O VVL
Joanni de Laet.
Lugdunum Batavorum.
JImis in me liberalis es, Vir Ampliſſime, unde, eum nec
verba nec res ſuppetant, qvibus gratum me præbere vale-
am, obmuteſcere ferme cogor. Verum ut Tibi conſtet affe
ctus, non potui non paucula hæc transmittere, ex Inſulis Fe-
roenſibus & Norvegia maxima ex parte deprompta, qvæ ut
grata ſint, exopto. Libri priſco idiomate ſcripti rariſſimi apud
nos ſunt, ac rariores, qvi literis Runicis, adeo ut non niſi
duos, diligentiſſime omnia perqvirens, unqvam viderim. Fra
gmentum Legum Norvagicarum mitto, ut ſaltem Lingvæ & Li-
eraturæ medii ævi apud nos habeas ſpecimen3 qvantum cum
Anglo Saxonica conveniat, ipſe faciſe videbis. Lexicon, qvo
in Scholis Iſlandiæ utuntur pueri, addo, olim ab Arngrimo mi-
hi communicatum,; utinam inde in tuos conatus redundare qvid
poſſet utilitatisl Hoc autem ſcias, unam eandemqve eſſe pri-
ſcam illam Danicam & Norvegicam lingvam cum hodierna Is-
landica, dialectis exiguum ſaltem conſtituentibus diſcrimen.
Sed jam hodiernum idioma multum à priſco differt, qvod fa-
cile animadvertes, ſi libros, qvi jam apud nos excuduntur,
cum iis, qvos mitto, contuleris. Monumenta mea tanti apud
Te eſſe gaudeo, ut de iis mecum conferre haud dedigneris.
I
bis
OLAIVORMIII
3a6
bis; nulla enim re magis delector, qvàm doctis ejusmodi a-
micorum colloqviis. Ex qvo filius Spelmanni ſuum ad me mi-
ſit Pſalterium, & ego ei viciſſim meum de Aureo Cornu librum,
nullas plane ab Ipſo habui literas. Exoptarem, Archæaologum
Parentis integrum primo qvoqve tempore publici juris ut fa-
ceret; ſed turbulento hoc rerum Anglicarum ſtatu vix qvi-
qvam à Literatis ſperandum, ſiqvidem inter arma Muſæ ſilere
ſolent. Jaspides qvos cernis, exigui ſunt, & circa littora re
periuntur; forſan fragmenta è rupibus avulſa, & crebra fluctu
um attritione lævigata. Si diligentior inſtitueretur inqviſitio,
forſan grandiora in ipſis montium cautibus invenirentur ejus
generis. Chalcedonius ille, qvi ſtiriæ: figuram præbet, abun-
de arguit, ſuccum ibi extare, gemmis efformandis haud ine-
ptum. Ego dono mercatoris noſtri, qvi ſingulis annis inlulas
haſce viſitare ſolet, hæc poſſideo, Codicis tui AngloSaxoni-
ci ſpecimen meum plane ſuperat captum, exceptis pauculis vo
cibus, qvæ affinitatem aliqvam cum noſtra habent lingva. vod
ſi Geneſeos qvid contineat, paraphraſis qvædam ut ſit, aut
poëtica, ut reris, tranſlatio, neceſſum eſt, Paueiſſima ex iis ca
pio, nec ſenſum aliqvem elicio, cum ei lingvæ me nunqvam
dederim. Hvititil ſeu Tominiam aviculam nondum videre
mihi contigit; nec Aovay fructum adhue poſſideo. Libenter
ſcirem, qvid diſcriminis eſſet inter Hayth & Ignavum; dum
deſcriptiones authorum confero, parum aut nihil diſcrepare
invenio, adeo ut in cam ferme devenerim opinionem, ut exis
ſtimem, unum idemqve eſſe animal. Nec me movent icones,
etiam à te ipſo expreſſæ, cum altera. vivum, altera mortuum
& exenteratum, vel potius pellem fartam, tantum delineat.
væ olim hic de eo ſcripſerim, mitto, ut, ſi erravero, me in
S
viam reducas, ſiqvidem ſ hanc controverſiam optime
omnium dirimit. Indicavit mihi Elevirius veſter, Te prope
diem evulgaturum Indi Orientalis deſcriptionem eadem metho-
do, qva Americanam exhibuiſti, qvò totum orbem literatum
tibi ſiugulariter devincies. Perge, rogo, & gaudia noſtra ul-
terius haud morare; poſteritatem qvin habiturus ſis gratam,
minime dubitabis. Conatus tuos DEus proſperet, & in Ri
publicæ literariæ commodum qvàm diutiſſime incolumem Te con-
ſervet Vale. Hafn. 11. Maji, I6a3.
TI
VI.
A
2 I O
r A
DIT
e
IIT
V
.DE LA
D. Ol. lVormio
afniam.
uirius noſter mihi reddidit literas, qvas VIII. al. jul.
ad me dediſti, cum præclaris muneribus tuis, pro qvibus
maximas gratias ago, & aliqvando ſum redditurus. Inptimis
mihi acceptum fuit Dictionariolum Iſlandicum, qvod mihi us
ſui futurum ſpero: Legum Noragicarum fragmentum pls
habet operæ, ut aliqvid ex illo hauriatur. Haud mirum eſt,
qvod nulas jam diu à Joanne Spelmanno acceperis literas, (i
dem & mihi cvenit;) provincia, in qva domicilium habet,
aut ardet bello, aut incendio proxima est. Niſi pax regno te-
ſtituatur, vix ſpes eſt Archæologum impresſum iri: Parens ejus
p. m. mihi affirmavit prælo paratum eſſe. Huititil ſive To-
minæam aviculam habui unicam, ſed qvum neglexiſſem lupu-
lum ei apponcre, blattæ plumulas omnes exederunt, non mo
dò illius, ſed & qvamplurium aliarum avicularum, qvas mul-
tis annis conſervaram. Fructum Avoay conabor ab amicis è
Braſilia impetrare. De animalibus Ignavo & Haythi qvod qvæ-
ris, non poſlum dubium plane ſolvere. Ignavunm qvidem ſu-
perioribus annis hic vivum vidi non ſine admiratione, ità len.
tè ſe movebat; ſed non diu hic vixit. Iconem Cluſii accu
ratam eſle deprehendi, neqve qvicqvam mutandum. aythi
autem effigiem ex Theveti Antarctica ſumſi: ſed qvi animal vivum
viderunt, ajunt nullo modo convenire eſſe cnim ventre noh
pendulo, cauda mediocri, ungvibus qvidem prolixis, ſed val-
de retortis; non ferox, ſed manſuetum, adeoqve tardum, ut
octo dierum ſpatio vix leucam abſolvat; & aliqvando qvinqve,
etiam plures, menſes in arboris (Ambaiba vocant barbar) ca
cumine moratur, & foliis illius victitat; non habet patens
mentum, nec faaiem rotundam, ſed roſtrum parumper loni
gum: Deniqve effigies â Theto expreſſa nullam habet ſimis
litudinem cum rei veritate. anqvam autem ingenium & mo-
res non differant, nc qvidcm forma, nomina tamen utriusqve
diverſa
OLAIORMII
æo
O 8
diverſa produntur: Ignavus enim Braſil. dicitur nav; cum
alter ab ipſis vocetur Ha ſive Haythi. Dabo operam ut verum
aſſeqvar. Miror qvid Elevirio venerit in mentem, ut tibi per-
ſvaderet, me Orientalis Indiæ hiſtoriam brevi in lucem daturum,
cùm nihil adhuc de illa cogitaverim aut qvicqvam paraverim.
Decepit illum qvod promiſerim, me Appendicem ad Americæ de-
ſcriptionem daturum: ſed neqve illa adhuc parata eſt impe-
diunt me tum alia negotia, tum ſtudia: eſt tamen materies
ſatis idonea ad manum. Vidi nuperrimum fœtum D. Arn-
rimi Jonæ, qvi me haud pauca docuit; ſed vellem ab ipſo do-
ceri, an in Gronlandia adhuc ulla veſtigia ſint oppidorum aut
vicorum, atq; adeo Eccleſiarum: & an ea Gronlandiæ pars, qvæ
Iſlandiæ regione objacet, adhuc incolatur â Chriſtianis: & ſi
non (uti ſupicor,) qvis caſus illam continentis partem ità inco-
lis exhauſerit, & qvo potiſſimum tempore? Bene de me mere-
beris, ſi hæc ab Arngrimo mihi explicata reddideris: Ego vi-
ciſſim omnibus amieitiæ officiis mutuum faciam. Salvebis
qvam officioſiſſime. Saluta, qvæſo, D. Sperlingium. Deum
precor, ut vos diu incolumes & florentes conſervet. ugd.
Batav. V. Julii Gregor. c1o 1xLIII.
Tv
VA
TAT VTDATTTT
VOOVVVvVL
Joanni de Laet.
Leidam.
ratiſſimum fuit, qvod tuam de gnavo ſententiam com-
municare haud ſis gravatus. Sæpenumero in Hiſtoria ex
oticorum eæ occurrunt difficultates, qvæ expediri vix poſſunt,
niſi à Viris earum rerum peritis, & qvibus talium copia eſſe
poteſt; qvocirca ignoſce, tibi moleſtiam hiſce ſi creavero. Lu-
bens petitioni tuæ morem gererem, ſi facultas daretur ad Arn-
orimum literas mittendi ſed qvia ſingulis annis ſemel tantùm
eirca Feſtum Pentecoſtes eò migrant noſtri, atqve longe ante,
qvàm tuas acceperam, hinc ſolverunt naves, hoc anno votis
tuis
ETAD EUM EPISTOL. o
8
tuis vix fiet ſatis. nterim qvantum ego ex hiſtoriis ac fide
digna relatione de Grnlandiæ ſtatu percepi, non diſſimulabo.
An in Gronlandia ulla adhuc ſint veſtigia oppidorum, vicorum aut
Eccleſiarum, nec ego nec Arngrimus certo ſcire valemus. Trecen
ti enim elapſi ſunt anni, ex qvo nullus noſtrorum oras iſtas vi-
ſitavit, ncc qvisqvam inde huc ad nos appulit, qvi certi qvid refer-
re valuerit. Sumptibu certe non pepercerunt Reges noſtri
Chriſtianiſſimi, tam Fridericus II. Hujus Pater, qvam Rex
noſter nunc imperans, ſtatum ejus tractus ut explorarent, &
laboranti Religioni Chriſtanæ ut ſuccurrerent. Integræ navi-
um claſſes eo ablegatæ tum anno I53. tum anno I6o5. tum
nuper I636. ſed Gronlandiæ tractum illum, qvem olim tri-
butarii Regni noſtri occupabant, præternavigabant, & in fre-
tum usqve Davis penetrarunt, eaqve loca viſitabant, qvæ lon-
giſſime à vera noſtra diſtabant Gronlandia. vocirca etſi ho-
mines ejus regionis aliaqve corum utenſilia reportarent, ni-
hail tamen, qvod noſtram tangeret Gronlandiam, aſportarunti
Apud Purchasſium hae de re qvædam in venies. Hinc ſecundæ
qvæſtionis dependerc enodationrm vides: an videlicet ea Grn-
landiæ pars, qvæ Islandiæ objacet, adhuc à Chriſtianis incos
latur ? Illud enim æqve nobis incertum. væſtionem illam
qvod attinet, qvis caſus illam continentis partem incolis exhau
ſerit, qo potiſſimum tempore? de ea hæc cape: Exhauſtam
incolis unqvam fuiſſe Grnlandiam, nunqvam accepimus, qvin
certo ſtatuamus, adhuc gentem iſtam vigere, & forſan in plu-
res diſperſam eſſe familias; ſed ab annis trecentis à noſtris aut
ullis aliis, qvod ſciamus, non eſt freqventata, tum qvòd adi-
tus glacie præcludatur, tum qvòd deſint nautæ, qvi eò claſſem
dirigere norint. Olim ſingulis annis tam ab Iſlandis qvàm
Norvagis freqventer viſitabantur, ac cum iis commercia exera
cebant noſtrates; imo ſunt adhue apud nos è Roſencrantiorum
familia Nobiles, qvi in tabulis ſuorum redituum oſtendunt præ-
dia & terras in Gronlandia, ex qvibus ipſis annui debentur cen-
ſus; tot annorum ſpatio nihil lueri inde perceperunt. Cauſam
hujus rei referunt, qvòd, cum anno 135o. ſæviſſima peſtis
plusqvam dimidiam partem incolarum in Septentrione abſtuliſ-
ſet, ſimul eos exſtinxit Mercatores & nautas, qvi ſumtus in
hanc expcditionem faciebant, & navigia cò dirigere ſolebant;
atqve ita dcrelicta huc usqve ab omnibus hæc eſt previncia.
Ante
OLAIORMII
83
Ante aliqvot annos cum Epiſcopo llolenſi Iſlandiæ, olim meo
diſcipulo, Viro prudenti & docto. hac de re egi, &, an ſpes
aliqva eam recuperandi eſſet, inqviſivi, qvi reſpondit, facilli-
me hoc fieri poſſe, & ſe ſub pœna capitis ſpondere, ſi Serenis
ſimus Rex noſter ſibi, qvæ cupicbat, indulgeret privilegia,
ſingulis annis ſeel, comparata ſuis ſumptibus nave & ſociis,
cò iturum, ſine ſuo diſpendio. Ovod cum Cancellario
piæ memoriæ indicarem, obſtitere Mercatores noſtri Iſlandici,
qvi aliqvid ſuo lucro hinc deccſſurum exiſtimabant. Adeo ut
certo credam, ſiqvi eò navigaverint, inventuros Chriſtianos &
gcntem minirme barbaram. Totam difficultatem in eo conſi
ſtere, intellexi, qvod, qvi eò tendant, ad littora Iſlandiæ ex-
ſpectare cogantur, donec glacierum Gronlandicarum moles eo
appulerit; tunc enim mare ad littora Gronlandiæ navigabile esſt,
ac tuto portus intrare licet. Multa adhuc apud nos extant
documenta de ſtatu cjus Regionis, de curſu tenendo iis, qvi
eò tendunt, de Epiſcopis, qvi rei divinæ ibidem præfuerunt, &
aliis, qvorum ſummam ante annos aliqvot edendam noſtro idi-
omate curavi, in Norvagiæ deſcriptione; qvem librum mitto,
ut ea, qvæ circa ſinem de hac provincia divulgata ſint, habeas,
cum facile apud Vos habiturus ſis Studioſum Danum, qvi ea
enucleet. Mirum certe, qvod eodem in loco narratur, nii-
bus nn admodum gravari Gronlandiam, nec tantum ibi fri-
gus eſſe, ac in Iſlandia aut Norvegia, ſuum in arboribus co
pioſam provenirc ſaginam, triticum qvin etiam terræ commist
ſum feliciter excreſcere, &c. Hæc ſunt, qvæ de Grönlandia ti
bi exponenda duxi; ſeqventi anto, ſi DEus vitam ac valetu
dinem largitus fuerit, Arngrimum conſulam, et, ſi qvid re-
porta vero, qvod ad rem faciat, operam dabo, ut reſciſcas. In-
:
t
I.
T
Ar
. L-2
. Olao Vormio.
Hafniam.
eſideraam jam diu, Vir Clariſſime, ſcribeni ofcium re
petere, aliqvamdiu intermiſſum, cum luculentiſſimam oe-
caſionem
ADIR DT
v .
eaſionem dedit Clarisſ. Vir D. Thomas Partholinus, ex Italica
ſua peregrinatione ad nos reverſus; a qvo & accepi Muſei tu
Catalogum, anno ſuperiori editum; ſimulqve intellexi, te in a1
nimo habere, cundem cum elucidatione corum, qvæ illo con-
tinentur, ad publicam utilitatem edere. Perluſtrato itaqve
Catalogo, cœpi diſpicere, qvæ illis polſem adjicere, ex mcis
qvæ longo tempore & variis occaſionibus collegi, licet indige-
ſta & locis ſeparata apud me jacant: atqve adeò ad exem-
plar catalogi tui indiculum moliri, cujus exemplar, ubi per oti-
um, qvod mihi perexiguum, abſolvero, conſtitui ad te mitte-
re. Interea qvædam, qvorum in Catalogo tuo nomina non
inveni, in capſulam conjeci, qvam D. Bartholino tradam, ut
tutius ad te poſſit pervenire. Inter qvæ, opinor tibi non in
grata fore ſceleton manus & coſtam monſtri marini, freqven-
tis in mari ad oram Africæ, prope Angolam: Luſitani ſuo idi-
omate vocant Perxe de Moliher, qvaſi Syrenem dicas: globus
los autem è coſtis tornatos ſingulare remedium prædicant ad-
verſus hæmorrhoidas, uti â Luſitano viro docto, qvi crebro
opem illorum erat expertus, didici. Spero autem me brevi i-
conem animantis accepturum. Adjeci & alia, ut ex indiculo,
qvem adjunxi, obſervabis: De qvibusdam autem poſſum ali-
qvam explicationem mittere, ſi deſideres; de pluribus non
item, qvia tantum cum nudis nominibus accepi. Invenies
& varias conchas, qvarum nomina non addidi, qvæ tamen ex
parte ex Aldrovando & aliis peri poſlunt. Si qvo tibi præte-
rea opus fuerit, ubi ſignificare dignaberis, non eommittam ut
officium meum fruſtra deſideres. Sum in eo, ut edam brevi
Commentarium meun de Gemmis Lapidibus, qvem ſtatim,
ubi prodierit, mittam: Daturus ſum, inter alia, varias ico-
nes concharum petrifactarum, qvarum copiam mihi ſubmini-
ſtrarunt varii amici ex Anglia & Gallia. De qvarum ortu va-
riant rerum naturalium Scriptores; ità ut deſiderem etiam tu-
um judicium de hoc intelligere. Accepi è Braſilia Deſcriptionem
Plantarum & Animalium omnium, tam terreſtrium, qvàm ai
qvaticorum, à doctiſſimo juvene Joanne Marcgravio Miſnico
adornatam, unà cum iconibus plerorumqve eleganter delinea-
tis; qvam aveo publico dare, ſed moratur me operarum inopia,
qvi icones ligno poſſint incidere: Nam icones ſunt pæne qvin-
;entæ; ſed ſpero me has difficultates aliqvando ſuperaturum:
& ſal-
OAIORMII
832
& ſaltem, ſi totum non poſſim, aliquam & potiorem partem
daturum. Invenics qvoqve in pixide Cerebellum Canis Carcha-
ri ſive Lami, qvem piſcem nautæ noſtrates vocant Haye, cu-
jus inſignis uſus cſt ad frangendum & dejiciendum calculum.
Perperam autem â Scriptoribus appellatur lapis; friabilis enim
est, inſtar pollinis, neqve qvicqvam habet lapidei. Habui ali-
qvando magnam iilius copiam, cum conjux viveret, qvæ iſti
morbo erat obnoxia; illa defuncta, neglexi: Verumtamen in
ipſa nunqvam aſus fui experiri, qvia ureteres habebat anguſtio-
res, & hoc medicamentum validè admodum dejicit & cum
ſumma cautione eſt uſurpandum: Habuerunt tamen â me mul-
ti, qvi ſingulare levamen ſunt experti. Eſt autem alius lapis,
qvi ad hoc malum commendatur, qvi eximitur e Piſce Mana
ti; qvi tamen potius duriſſimi oſſis, qvàm lapidis ſubſtantiam
xhibet; cujus & iconem dabo, qvanqvam & figurâ varient:
reperio illum in tuo Catalogo; piſcis autem ipſius iconem ded
in Americæ Deſcriptione. Pauca deniqve obſervavi in tuo Ca-
talogo, qvæ deſidero: Terra rubra antieſcorbutica è Norvegia:
Marimor Garattonium: Porus roſeus, undulatus, ſaccharinus, cri-
ſpatus, tubulatus, ſtellatus, durus, vermicularis: Talcum aure-
um, nigrum: Magnes niger Noragicus. Si horum aliqvantu-
v
OLAUS ORMIUS
Johanni de Laet.
Lugdunum Bat.
lu deſideratas tuas, 1. Julii datas, 15 Octobris tandem
accepi; per varios enim terrarum tractus oberrans Bartho-
linus noſter, prius huc non appulit. Gratiſſima verò fuere do-
naria, qvibus Muſeum meum exornare placuit, cujus deſcri-
ptionem & hiſtoriam rerum in eo contentarum licèt ante an
nos aliqvot adornaverim, qvia tamen amicorum ſymbolis indi
ETADEIMEMISTOL. S3
le editione cogitem. Indicem tuum præſtolari lubet, & Rerum
Braſilianarum Hiſtoriam tua opera publicandam, qvam meis
conatibus adjumenti haud parum allaturam confido. Optarem,
me ſymbolam qvandam eruditisſimis tuis de Lapidibus Gem-
mis commentariis conferre poſſe; ſed curta adeò ſupellex vix
qvicqvam ſuppeditabit eruditis tuis oculis dignum. Interim, qvæ
petis, qva poſſum ratione, mitto. Terram hic habes, rubram,
antiſcorbutican, crudam & praparatam, ſeu à qvisqviliis purga
tam. Reperitur prope Bergas in Norvegia, & 3j pondere cx-
hibitam ſudores movere ajunt, qvibus ſcorbutici humores ex-
cluduntur. Marmoris Garatonii non niſi unicum mihi eſt fru-
ſtulum politum, qvod frangi commode non poteſt ſine totius
deſtructione, alioqvin dimidiam ejus partem miſisſem. Con-
venire mihi videtur cum eo, qvod deſeribit Imperatus lib. 2A.
Hiſt. Nat. cap. 2. 28. Iconem do, ac ſi lapidem ipſum omnino
deſideres, data commoditate habebis. vadratus eſt lapis, un-
cialis circiter longitudinis & latitudinis, craſſitie tertia unciæ
parte; per ejus centrum foramen viſitur, per qvod filum cras-
ſius trajici poteſt; videtur ornamenti loco geſtatus, ut de iis
refert Imperatus. Addo iconem Brontiæ favagineæ à me dictæ,
qvod favum apum exacte referat; cum rarus ſit, & à nemine,
qvod ſciam, deſtriptus, ejus delineationem non duxi omitten-
dam, ſi qvid tuis de Lapidibus commentariis addere poſſit or
nanenti. Magnitudine æqvat ovum dimidium, ſeſſili parte bas
ſin habet digiti craſſitie coloris cinerei inæqvalem, ac ſi vermi-
bus eſſet exelſa, mammillacea qvadam apophyſi dotata. Hui
baſi inſidet favus ipſe, qvinqve radiis prominentioribus ab api-
ce ad baſin excurrentibus, qvorum qvivis duobus ordinibus fo-
raminum qvadratorum conſtat, illis ſimillimorum, in qvibus
apes mella ſua condere ſolent. Inter hoſce radios qvinqve or-
dines duplicatorum foraminum ſeu cellularum qvadratarum ſed
atiorum continentur, depreſſiores aliqvantum iis, qvi caudas
ſerpentum exprimere debent. Summa: primo aſpectu jurares,
favum, ex candida cera virginea factum, lapideæ baſi inſiſtere,
um tamen totum corpus ſiliceæ ſit duritiei. Habes hic reli-
qva, qvæ à me petiiſti, eo modo, qvo mittere licuit; cum
enim unicum ſaltem qvorundam mihi ſit exemplum, detrun-
canda mihi fucre, particulam ut communicare poſſem. Addo
alia qvædam, qvorum titulos invenies in chartis, qvibus in-
Ggg2
volu
LAIORMI
-
oS
voluta. Si rariorum tuorum miſeris catalogum
qvem Te jam conſeciſſe retulit Bartholinus, rem feceris
gratisſimam. Ne dubites, qvin rem ſis facturus gratiſſimam
omnibus rerum naturalium ſtudioſis, editionem Hiſtoriæ plantarum
animalium Braſilienſium maturando. Mihi certe ſalivam movet
hoc opus, cum credam, multa nova ac rara detecturum auctc-
rem. Perge feliciter. De petrefactis qvid dicam aliud, qvam
qvod ab aliis traditum? Tria obſervo eorum genera: unu,
qvod, cum lapis ſit naturalis, figuram tamen obtinet aut ani-
malis aut partis alicujus alterius rei naturalis aut artificialis:
alterum, qvod ante fuit vegetabile, artificiale aut animale, in
lapidem demum converſum: tertium, qvod, re manente ſal
va, cruſtam lapideam ſuperficici externæ habet inductam; qvo-
rum generationem ſtatuo diverſam. væ enim veræ ſunt la-
pideæ ſubſtantiæ, ſed figura res alias æmulantur, non aliam
agnoſcunt generationis rationem, qvam reliqvi lapides vulga-
res, niſi qvod locus, in qvo generantur, figuræ multum con-
ferat; ſi enim ſuccus lapideſcens in locum, in qvo antea pes,
caput aut ſimile qvid jacuit, inciderit, condenſatus candem res
fert figuram, qvam locus, in qvo res, qvam exprimit, deli-
tuit. vando verò res aliqva in lapidem convertitur, exiſti-
mo, ſpiritum qvendam ſalinum lapidificum ſubtilem ſeſe cor-
poris poris inſinuare, qvi junctus cum inſito rei humore eun-
dem per morima coagulat, arqve ita rem in lapidem transmus
tat. Et qvia hic ſpiritus lapidificus non ſemper ejusdem eſt na-
turæ, hinc fit, ut talium lapidum duriores qvidam, qvidam
mclliores & friabiliores reddantur. Ultimum genus, qvod
forte cruſtaceum appellare licet, non tam a ſpiritu coagulante,
qvam humore tartaro prægnante fieri mihi videtur. Ovando
enim res qvædam in talem humorem (qvi in Thermis, Caro-
Iinis inprmis, frcqvens eſie ſolet) inciderit, vel inſito vel ad
ventitio calore exhalat ejus ſucci phlegma, ac remanet tartarus
adhærens corpori, qvod incruſtatur. Hinc in ejusmodi rebus
cruſtarum apparet diverſitas, una poſt alteram ſenſim accre-
ſcente,. Imo hæ ipſæ cruſtæ ſæpe ripis aut aliis ſaxis adhæres
re ſolent, eodem modo generatæ. Extorum ut & aliorum exem-
pla aliqvot meum ſuppeditat Muſeum. Habes breviſſimc, qvid
de
ETAD EUMEPISTOL. 83s
de ejusmodi ſtatuam petrificationibus, ita qvidem, ut ab aliis
meliora doceri paratus ſim. Vale, & favere perge. Hafn. 26.
Octobr. 16a6.
OLAUS VORMIUS
Joanni de Laet.
Ledam.
oleo, Clariſſime Vir, ad te non delata fuiſſe ea, qvæ men-
Lſe Octobri anni præteriti amandavi. Diligenti apud mer-
catorem meum facta inqviſitione, nihil obtineo; ille nautæ cu-
idam Amſterodamenſi, ad Staium qvendam ibidem degentem
deferenda tradidiſſe narrat; hic verò, ut audio, ſe qvicqvam
accepiſſe negat. Sic illudimur utrinqve; ut tibi fuſius narra-
bit redux ad vos Eraſimus Bartholinus. vanqvam ea ſpe tene-
or, jam ad te delata cſſe, qvæ volebam. Ccrtè, ſi accepiſſes
& literas & capſulam, vidiſſes, qvæ haud parum Hiſtoriæ tuæ
Lapidum illuſtrandæ contuliſſent. Et ne falſa me narrare exi-
ſtimes, cùm res ipſas mittere non ſinat Muſci nei inopia, lite-
rarum ad te ſcriptarum en copiam, ex qva qvid factum colli-
ges. Pro libello mihi miſſo maximas ago gratias, eleganti
certè & utili, cum rari ſint, qvi hoc in genere qvicqvam præ:
ſtare valeant. Si nondum mea anno præterito ablegata acce-
peris, & qvidpiam in iis animadverteris qvo indigeas, ejus, ubi
monueris, aut mittam iconem, aut ſi copia ſit, rem ipſam. Ti-
bi ex America ſi qvid novi, rogo participem ut facias. Avicu
læ Tominei ſpes mihi olim facta, ut & Ahovai illius Thevet
&c, Vale &, ut ſoles, fave. Hafniæ Calend. Jul. 16.
I
T
A
.
D. Olao IVormio.
Hafniam.
Aud dubiè, Vir Ampliſſime, jamdudum mirais, haud
in
Ggs
OLAI ORMII
o-
immeritò, qvod literis tuis amiciſſimis, qvas I. al, Nov.
ad ne dediſti, non reſponderim; ſed illæ demum heri mihi
ſunt redditæ una cum pixide; ut nulla culpa in me hæreat;
vod, qvanqvam jam occupatior gravibus negotiis, tamen ſi-
gnificandum duxi, ne fruſtra ſeqviorem opinionem de me con-
ciperes. Primum gratias ago pro iis qvæ mittis, & inprimis
pro iconibus, qvæ mihi ad ſecundam editionem Commentarii de
Gemmis & Lapidibus opportunæ erunt; nam etiam alia è Gal-
lia ab amicis ſubmiſſa. Indicem eorum, qvæ collegi, perfice
re non potui, lubens tamen illius exemplar mittam. Strenuè
procedit Hiſtoria rerum naturalium Braſiliæa, vix tamen audeo
promittere, ante hyemem abſolvendam eſſe: Excuſi jam ſunt
tres libri de Plantis, unus de Piſcibus, unus item de Avibus;
qvi agit de gadrupedibus jam eſt inchoatus; qvem ſeqvetur
de Inſectis; & ultimo loco de Hominibus. Credo icones ſupra
qvingentas futuras, omnes ligno ſatis eleganter inciſas; qvæ
nobis longiorem moram ob artificum illorum paucitatem injici-
unt, ſed jam pæne qvadringentæ ſunt factæ. Non dubito qvin
llud opus cum voluptate ſis lecturus. Judicium tuum de pe-
trefactis vehementer probo; de qvo alias plura. Mittebat ad
me Amicus ex intima Burgundia plura illius generis, qvæ in
tinere pericrunt. Accepi autem Burdigala qvædam, & inter
alia gloſlopetras aliqvot in vicinia natas, & aſſcripſit Vir qvi-
dam doctus hoc elogium: Horum lapidum hæc eſt proprietas, ſi
qvis incommodum aliqvod patiatur in ore, ab aliqvo cibo impuro,
aut aſperitate vcl acrimonia humorum inſtuentium, indendo unum
horum lapidum aqvæ ontanæ, excitabit alle ſtatim bullas in aqa
ubi autem iſtæ reſederint, aqa illa gargarianda eſt, & os
bis terve colluondum, atqve ità inflammatio ſedabitur & puſtu-
læ ſiccabuntur, incommodum tolletur viginti qvatuor horarum
ſpatio: Reperiuntur autem ibidem interdum ita grandes, ut
tres digitos transverſos, imò aliqvando qvinqve æquent longi
tudine, & ad radicem, qvæ nigra est, qvatuor ſint latæ. Scio
D. Bariholinum veſtrum Commentarium de Gloſſopetris ſcripſiſſe;
qvare valde deſidero intelligere, an hanc facultatem in illis
obſervaverit; eg experimentum capere nondum potui, & de-
ſtituimur hic fontana; experiri tamen propoſitum in puteali.
Miſit idem lapillos elegantes ibidem è petra erutos, qvorum duæ
ſunt ſpecies: una nigri coloris, inſtar gagatæ aut marmoris;
altera
TATDIV
ET A L. 3
altera inſtar ſeminis lini figurâ oculum repræſentantes; ſunt autem
ſolidi & ſubtus cavi. Virtus illorum conſiſtit in facultare ex-
pulſiva corum, qvæ oculos lædunt, qvod experientia docet, ſi
applicentur; Etenim, ſimul ac unus horum lapillorum oculis
immittatur, perambulat ſine ullo dolore, & ubi occurrerit ci,
qvod oculos offendit, arripit illud & concavitati ſuæ veluti ca
ptivum includit, & ſecum foras educit & oculum liberat Effi-
caciſſimi autem ſunt minimi, & qvi colorem obtinent lini ſe
minis. Utriqve verò ità naturaliter politi ſunt, ut marmora
aut etiam pretioſi lapilli arte gemmariorum artificum perpoliti.
Plura jam addere vetat temporis penuria: Dabo aliàs proli-
xiores ubi indicem meum deſcribere per otium licuerit. Intes
rea, Vir Celeberrime, te plurimum ſalvere jubeo, & benè
valere opto: Saluta, qvæſo, D. Bartholinum Fuirenium.
Vale. Lugd. Batay. Julii noſtratis, anno c12 1c LVII.
ATT rDAATT
O OOVDIO
Joanni de Laet.
Ceidam.
Ehementer lætor ea, qvæ ante annum ferme Tibi deſti-
naveram, jam tandem curata. vam male me habuerit
nfida illa internunciorum tractatio, procul dubio tibi dudum
expoſuit Er. Bartholinus qui, ut ſpero, jam apud vos eſt, me
asqve tradidit. Si qvid ex transmiſſis fuerit, quod ſeeundæ et
ditioni inſervire poſſit, eſt qvod mihi gratuler ſymbolam ali-
qvam contuliſſe. Vaùm et qvod iteratò gratias agam tam pro
eleganti libello, qvam qvod mei honorificam adeo in eo men-
tionem facias. Valde me affecit Braſiliana Hiſtoria, inprimis
cùm ejus ideam uteunqve ex literis tuis perccperim; & gau-
deo eo usqve deductam: ubi prodierit, mihi qvocunqve tan
dem ære comparabo, de qvo ctiam præſens cum meo egi Er.
Bartholino, qvi curandi negotium in ſe ſuſcepit. De petrefa-
ctis qvæ in chartam ruditer conjeci, non diſplicuiſſe mihi gra
tulor. De Gloſſopetris cum D. Thoma Bartholino egi, cui val-
de placuit transmiſſa obſervatio, qvam, non ſine nominis tui
cele-
GggA
OLAOORM
S38
elebratione, inſeret ſuo de iis tractatui. Mihi inter alias un
eſt ex Melitenſi inſula allata, longitudine5. digitorum trans-
verſorum, qvæqve baſin habet qvatuor. diſſimilis cætera ejus,
cujus feciſt i mentionem. Lapillos è petra erutos tibiqve Burs
digala transmiſſos ſuſpicor eſſe lapides bufonios & chelidonios.
vi gagutis formam præfert, bufonium eſſe arbitror ſeu cra-
paudinam, ut qvidam vocant, Garatronium Anſelmi, lib. 2. c.
153. Pietra di Roſpo Imperati, Hiſt. Nat. lib. 2A. cap. 23. ubi
eos lapides in ſaxis fungorum inſtar naſci icone pulchrè oſten-
dit. Te ipſum qvoqve pag 8. de iis cgiſſe video. Alterum
genus, qvod colore ſemen lini refert, Chelidonium eſſe puto,
de qvo Boeth. cap 1O ſi ſecus videatur, mone; nam non
tam exactè ex delineationibus, qvam oculari demonſtratione
res naturales dijudicantur. Sunt mihi horum chelidoniorum
qvidam ex Inſula Melita allati, ubi fingunt oculos ſerpentum
eſſe in lapides converſos; ſed malc: eſt enim mihi maſſa, in
qva tres aut qvatuor cohærent pulchro ſpectaculo; qvæ qvidem
ex Mclita apportata cum aliis eregiis à D. Thoma Bartholino.
Non mirum qvod oculis inditi illapſa eximant, eum ejus figu-
ræ alii, qvamvis non adeò politi & ſcabriores ſint, idem face-
re ſolent. d enim crebro expertus ſum in oculis cancrorum
dictis, cum tamen non ſint oculi, ſcd lapilli juxta ventriculum
poſiti, apud nos freqventes: Sæpe enim exemi gammaris,
præſertim circa feſtum Johannis, qvando exuvias & cruſtas de-
ponere ſolent; alio tempore vix apparent. Hinc putant, ex ho-
rum lapillorum ſubſtantia novam iſtam ruſtam generari; qvod
veriſimile, cum, gencrata jam ubi induruerit, vix in iis amplius
reperiatur. Sed corum hiſtoria ſat tibi nota. Oficioſè tc ſa
lutant Bariholinus & Fuirenius noſter. Vale. Catalogum Mu
ſei tui exſpecto, cum ratis ſi qvæ ex America. m.Jul. 16a.
A
TATT VATTTT
OVVIO
Joanni de Laet.
Lugunum Batavorum.
.cgantiſſimum iſtori Naturali Braſilienſis opus, liberali
tua
5 r
T A 2L. 83q
tua manu mihi dono datum, nuper transmiſit doctiſſimus juve-
vis, Erasmus Bartholinus. Aurcus certe liber & omnibus, qvi
cura rerum naturalium exoticarum tanguntur, jucundiſſimus &
util iſſimus, pro qvo gratias ut ago maximas, ita optarem ali-
qvid in mea eſſe poteſtate, qvo digne referre poſſem. Ope.
ram, qvam in Maregravianis recenſendis, in ordinom redigen
dis & ſupplendis impendiſti, optime locatam grata mente
agnoſcent omnes literati. Utinam imenem tuum nobis dares
eodem modo exaſciatum, qvin ſummo Reipublicæ Literariæ id
fieret bono, non dubitabis. Liber rarus eſt, â me nunqvam
viſus, ſed ex iis, qvæ à Te citantur, colligo, Virum fuiſſe cu-
rioſiſſimum, diligentiſſimum, & in Hiſtoria Naturali optime
verſatum. Nec refcrt, qvod icones omnes non ſint in prom-
ptu. vod habes iſtarum rerum, avidis exhibe, progreſſu
temporis altera ſeqvi poterit editio auctior & accuratior; nam
ubi, qvæ habes, communicaveris, invenies publici boni ſtudi-
oſos, qvi, qvid habeant ad eum loeupletandum, ſponte ſint
collaturi. Age igitur, rumpe moras, & publico bono prodeſ-
ſe haud deſinel Nominis immortalitas & omnium bonorum fa-
vor Te certò ſeqvetur. Siqvid nuper ex America allatum no
vi, ejus, qvæſo, me facias participem; Memini, Te olim
mihi ſpem feciſſe Ouriſiæ & Ahovay Teveti, ſi copia ſit, ne
negligas. Adferuntur ad nos ex India, ut ajunt, (neſcio
qva) nidi qvidam avium, qvi ſubſtantia Ichtlyocollam re
ferre videntur, eosqve in juſculis diſſolvunt, a exhibent iis,
qvi in caſtris venereis ſtrenue militare cupiunt. Rogo, me
doceas, qvarum avium ſint nidi, ubi inveniantur, & ſiqvæ
alia habes huc ſpectantia, ſiqvidem neminem legi, qvi de iis
qvidpiam literis mandaverit. Vale, & importunitati ignoſce.
Hafniæ, 2I. April. 16a8
VC A
T
. L
D. Olao IVormio.
afniam.
Iſtoriam Naturalem Braſiliæ tandem tibi traditam gaudeo,
&mihi gratulor operam meam tibi probari. De imene
Ggg
eqvi
OLAIORMII
8ao
eqvidem ſæpe & ſerio cogitavi, ſed ſemper me deterruit, qvod
ſine iconibus minus gratum futurum judicarem;; Etenim, ut
noſti, peregrinarum plantarum deſcriptiones, qvas neqve vi-
vas neqve ſiccas habere poſſumus, parum utilitatis communi
vitæ poſſunt adferre: acecdit, qvod nunc magna ſpes affulgeat,
nos Roma accepturos ampliſſimum promtuarium Plantarum No
va iſpaniæ. olim â D. Hernando Medico celebri, auſpiciis
Regis Hiſpan. adornatum & ibidem impreſſum, de qvo ali-
qvandiu fruſtra laboravi. Ex illo enim imenes ille pleraqve
ſua hauſit: qvod ſi ad manus meas venerit, denuo ſeriò de il
lo cogitabo. Propter bellum in Braſilia â fœdifragis Portugal-
lis illatum noſtris, nihil eqvidem nuper ex illis regionibus ac-
cepi, non enim aliàs prætermiſiſſem te participem facere.
uid per ouriſiam intelligas, cujus me tibi olim ſpem fecis-
ſe memoras, haud eqvidem memini; Avohay Theveti qvid ſit
novi; ſed adhuc in eo ſum, ut illud tibi & mihi conqviram,
neqve morabor, ubi acceperim, mittere. Nidi avium, de qvi-
bus ſcribis, ad nos afferuntur ex India orientali, ichthyocol-
lam referunt: dedi operam, ut cognoſcerem qvales illi eſlent;
& e duobus, qvi ibidem ſumma cum poteſtate præfuerunt, di-
dici, ad oram Indiæ, qvæ Coromandel vulgo dicitur, & præ
cipuè Patanen, eſſe aviculas qvasdam, (qvarum tamen nomen
uti & nidorum non meminerunt) qvæ è glutinoſa qvadam
ſubſtantia, ut res ipſa docet, (nam nidorum illorum fragmenta
qvædam ab illis acccpi, qvorum & te participem facere pos-
ſum, ſi deſideras,) conficiunt nidulo: hemiſphæricos, qvos
petris arduis & abruptis affigunt inſtar hirundinum, qvos in-
digenæ avellunt, & opulento commercio ad Sinenſes & alios
mittunt. De facultatibus variant: alii enim aliqvid veneria
um illis tribuunt, alii non: diluuntur & coqvuntur in juſculis,
& materies cum ſit glutinoſa, furcillis decerpitur, & cum vo
luptate qvadam, ut ajunt, devoratur. Nomen autem avium,
ut jam dixi, ignoro; minimas eſſe teſtantur, à qvibus hæc qva
liacunqve accepi, & in nidulis interdum viſuntur plumulæ &
interdum teſtularum ovorum fragmenta. Si qvid præterea de
illis comperero, non ſinam te illud ignorare: ab iis autem, qvi
illas regiones freqventarunt, diſcenda ſunt; nam nihil hactenus
de illis ſcriptum vidi, qvamvis, ut audio, res ibidem vulgatis-
Ima ſit: Scd noſti illos homincs tantùm ad qvæſtum atten
tos
ETADEUM EPISTOLE. S1
tos eſſe. Propoſitum mihi aliqvid commentari de petreis plan
tis & aliis qvæ plantarum in modum in mari naſcuntur. Bene
de me mereberis, ſi ſuggeſſeris, qvæ tibi de illis obſervata.
Credo enim, litora & ſcopulos Norvagiæ haud infœcunda il-
lorum eſſe. Paravi jamdudum Indiculum naturalium rerum,
qvæ penes me ſunt, qvem jam mitto, ſed nondum ſatis per
fectum, qvia gravioribus occupationibus impedito, non licuit
omnia ea penitius excutere. Interea illo uti poteris. Volupe
autem erit freqventius literas a Te accipere, & ſi qva in re o
peram meam deſideras, pro arbitrio tuo impera, habebis enim
me obſeqventiſſinmum clientem. Salvere deniqve te & cæte-
: .
I
a
TATT TDRTTTT
VOVV L
Johanni de Laet.
Ro transmiſſo indice rariorum tuorum maximas habeo gra
tias. Complura invenio, mihi plane ignota; cujus ge-
neris Lac Mariæ, niſi ſit illud, qvod Lac Lunæ a Gesnero vo-
catur. Hæmatitidis non niſi unam vidi ſpeciem. Ovid Ardo-
ſia Hibernica? Sarageſſo &c. Ouriſia, qvam deſiderabam, eſt à
Te ſub nomine Hvititxil ſeu Tominei aviculæ deſcripta. Si
qvæ Tibi ſit ratio avium exuvias à tinis & blattis conſervans
di, rogo, ne me celes. Perierunt hoc pacto mihi aves ele-
gantiſſimæ, & jam ruinam minatur Gvara Braſiliana, Avis
item Paradiſiaca pedata, ut me hæc res anxium & ſollicitum
valde teneat. Nil proſunt Lupuli flores, nil abſinthium, nil
fumus ſulphuris, nil omnia alia tentata. Tu ſiqvid habes, ro-
go, celerrimc communices, & magno me beabis beneficio.
Lignum, qvod Nephriticum vocas Braſilianum, notas nullas
habet veri Nephritici, nec enim aqvæ inditum illam tingit, nec
colorem veri habet, qvod albicat, & leve; hoc nigricat, &
ponderoſum eſt. Cur igitur titulo Nephritici dones, non vi
deo, niſi cxpcrimento didiccris, calculum pellere. De eome
docc.
OLAI ORMII
8a2
doce. Curam imenis, rogo, ne deponas. Tot annis nobis
ſpem operis Hernandini fecerunt Itali, ſed ab iis, qvi inde ad
nos veniunt, intelligo, excuſam ſaltem eſſe operis partem, e-
amqve in clauſtris cujusdam Cardinalis (ni fallor, Cæſii) ita
latitare, ut nulli inſpiciendi, vel plagulam ex eo nanciſcendi
detur facultas. Neſcio, an invidia, an curioſorum animos
ſuſpendendi amore, ita nos ludant. Si Tu de editione ma-
turanda certus ſis, dic, qvæſo, qvibus id colligas indiciis; mi-
hi omnem ſpem adimunt ſtudioſi inde ad nos venientes. Pro
Hiſtoria Nidorum Indicorum eſt, qvod maximas agam gratias.
Nidos qvidem ipſos habeo elegantes ſatis, tuæqve deſcriptioni
reſpondentes, ſed qvi me de iis erudiret, neminem præter Te
hactenus invenire potui; non igitur ægre feras, ſi cam Epi-
ſtolæ tuæ partem Hiſtoriæ Muſei mei inſeruero. De petreis plan-
tis nil mihi eſt peculiare; qvas teneam, ex Catalogo meo vi-
dere poteris; qvarundam mihi copia eſt, ut, ſi deſideres, ea-
rum Te participem reddere valeam. Mirum, qvomodo ex du-
ro & ſolido lapide, radicibus intra cum non defixis, ſed trun-
ci ſubſtantia ampliata, & fibris poris minimis inſertis, creſce-
re qvædam poſſint, atqve ita tenaciter ſaxis adhærere, ut non
niſi vi (etiam exſiccatæ) avelli qveant. Magis mirum, qva ra-
tione ex ſolido & exſucco lapide tantum trahere qveant alimen
ti, ut ad iſtam, qva conſpiciuntur, magnitudinem aſſurgere
poſſint. Nec dicere poſſumus, per partium appoſitionem aug
mentari. Ex maris ſalſedine, ſpumoſitate & viſcoſitate ſuc.
cum claborari neceſſe eſt, qvi ſe inſinuet baſi plantæ, atqve
ita paulatim per totum corpus diſtribuatur, ut in alimentum
& augmentum ſufficiat. Sed plana qvod ut plurimum conſpi-
ciantur forma, ramulis non qvaqvaverſum (ut in terreſtribus),
aſt ad duo ſaltem latera diſpcrſis, neſcio, an agitationi, qvæ
à fluxu & refluxu contingit, adſcribere debeam. Verum hæc
longioris diſcurſus & altioris ſunt contemplationis. Sunt mi-
hi aliqvot exempla arboris marinæ coralloidis à Cluſio in Exoti-
cis deſcriptæ, ſed inter ea unum eſt, qvod aëre udo & pluvio
ſponte reſolvitur, adeo ut rami decidant, & ad contactum in
magma qvoddam convertantur, qvod arguit, ex ſalina coms
pactum materia; qvæ liqvore & aëre humido disſolvatur. Ex-
ſiccavi aliqvoties, ſed redit ad priſtinam naturam. Sapore e-
tiam eſt prorſus ſalino. Reliqvæ verò ejus generis plantæ nil
tale
DIT
T
T A I L2. 8A3
tale patiuntur. Dicere neqveo, qvàm exacte nodi, qvi in ea ſunt,
capita fimiarum referant diligenter intuenti. Hæc ſcribenti mihi
obiter inciderunt: ſi ſpecialius de tuo propoſito, & de qvibus pe-
trcis plantis agere inſtituas, certior factus fuero, forſan erit,
qvod ad rem faciat. Crebrius ad Te qvod non ſcribam, fa-
cit, tum qvod ad priores ſemper reſponſum exſpectem, tum
qvod videam negligenter & tarde curari, qvæ per ſtudioſos miti
tuntur, cum, ſiqvid literis addatur, per ordinarios tabelliones
vix commode fieri poſſit. Mercatores noſtri commdius rem
expedirent, niſi tam raro ad Vos irent, & Amſterodamum ubi
perveniunt, commiſſa ibi deponant, nec eſt, qvi Leidan ad
Vos transferat. Hæc fuſius, qvam putaram. Ignoſce, ſi mo
leſtus ſum. Vale, 6 Sept. 168.
vv
A
TA
D, Olao Vormio.
hafniam.
A Ccepi hodie literas tuas; qvas VII. Id. Septemb. ad me de
Adiſti; & qvia is qvi mihi illas tradidit, indicabat ſtudioſum
qvendam juvenem ad vos proficiſci, nolui hanc reſcribendi oc-
caſionem amittere; præſertim qvia tandem nactus fui fructum
Avohay, qvem deſiderabas; qvem huic epiſtolæ includam. Video
te in Catalogo meo complura reperiſſc, tibi planè ignota: Fie-
ri poteſt, ut nominum diverſitas aliqvam obſcuritatem afferat;
nam mihi nondum tantum otii fuit, ut ea ad deſcriptiones ab
auctoribus fid dignis traditas examinarem. Ardoſiæ Hibernica
aliqvot fruſta cum aliqva deſcriptione facultatum accepi; ea
ab illa, qva vulgo utimur in tectis ædium, neqve ſubſtantia
neqve colore multum diſtat, niſi qvod pingvior videatur & cras-
ſior. Saragaſſe herba eſt mari innatans in diverſis Americæ ati
ve etiam Indiæ orientalis partibus, qvam ad arenas & calcu-
los renum & veſicæ movendos ſummoperc commendant. De
Avium exuviis conſervandis qvod qværis, nullam eqvidem ra-
tionem
DRT
O.Ai v
8a
tionem novi meliorem qvàm flores lupuli, ſed fingulis annis no-
vi adhibaendi ſunt: Servavi eò remediò exuvias avium ad mul-
tos annos, ſed cùm prætermiſisſem, candem jacturam paſſus
ſum, de qva qvereris qvanqvam vereor, nt res ejusmodi tem
poris injuriam patiantur, qvicqvid coneris. Lignum nephritie
cum Braſilianum rectè obſervaſti diverſum eſſe ab illo Nova
Hiſpaniæ; eſt cnim potius radix, verum ejusdem qvalitatis cum
illo ligno, ut â noſtris in Braſilia eſt obſervatum: Reperies
illius deſeriptionem in Hiſtoria naturali Braſiliæ. imenis cu-
ram non depoſui planè, ſed diſtuli, qvia nuper ad nos relatum
eſt, ea, qvæ Romæ diu edita ſuerunt, brevi proditura: Si au-
tem ea ſpes me fefellerit, deliberabo de eo qvod facto opus
erit. Hiſtoriam nidorum Indicorum tibi placuiſſe mihi gratu-
lor, uteris ea pro tuo arbitrio, neqve opus eſt, ut mei men-
tionem facias, ſiqvidem aliorum fide ea tradidi qvæ ſcripſi.
De petreis plantis nondum mihi licuit cogitare: habeo autem
qvamplurimas, & qvidem ſpecie & ſubſtantia multum diver-
ſas: qvædam nim planè lapideæ ſunt, & marmoris inſtar per-
cuſſæ tinniunt: aliæ habent aliqvid lignei aut ferè cornci in-
tus; præſertim cæ qvæ lapillis adhærent ità arctè, qvaſi ex il
lis enatæ eſſent; cùm tamen, ut benè obſervas, ex tam dura
& arida materia nutriri neutiqvam potucrint, multò minùs cum
diverſæ ſint ſubſtantiæ, ex illis enaſci. Extrahuntur autem et-
iam ex ipſo maris fundo, habeo enim arbuſculam cum bolide
extractam, ubi mare ad ſexaginta orgyias altum erat: cujus ini
terior pars lignea eſt, lpuma quadam purpurea inſtar calcis
ſuccreta. Arcanum naturæ & diligentius diſqvirendum. Cæ-
terum llius (cujus truncum ambitu circiter duos pedes attini
gere ſcribis, & nodos ipſius ſimiarum capita æmulari,)
iconem eqvidem videre deſidero. Si qvid ſit, in qvo ope-
ram meam deſideres, impera modò, lubens pæſtabo. Salve-
bunt amici mihi noti. Deum opt. max. rogo, ut Vos qvam
diutiſſime incolumes & florentes conſervet. Lugd. Batav, Il
Novembr. c1 Ic VIlI
Dccxcx
TTT
E A IIL. 85
L
OLAUS VORMIUS
M. Lucæ Bacmeiſtero.
Vitebergam.
TAnta pro tantillo munere, non eſt, qvod agas gratias, mi
Bacmeiſtere. Tua mihi cum dudum perſpecta ſit integri-
tas, humanitas & benevolentia, in Affinis mei Motsfeldii com-
moda prona, hanc mihi gratiſſimam eſſe, hoc ipſo teſtatum
reddere volui; veterem enim ofſiciis adhuc te fovere amiciti-
am, gaudemus omnes, operam viciſſim daturi, hujus huma-
nitatis ut te nunqvam pœniteat. Eo verò fine potiſſimum
Diſſertationem hanc tibi miſi, ut qvænam Philologorum veſtro-
rum, Clariſſimi inprimis Buchneri, de ea ſit ſententia, comi
modius expiſcari poſſem, qvod præſtare ut haud graveris, ami-
ce rogo, præſertim cum ab invidis apud nos lis mihi hac de re
mota ſit haud exigua. Gallos & Italos ſupra ſpem expettus
ſum amicos & faventes, qvod ex iterata editione brevi pate-
bit. vid vſtri ſentiant, exſpecto. Vale, & affini ad hone-
ſta tendenti conſiliis ſanis ne deſis. Hafn. 26. Aug, Iaa.
OLAUS VORMIUS
M. Lucæ Bacmeiſtero.
Gnoſco, mi Bacmeiſtere, benevoli animi tui aſectum,
Aqvem jam uberius doctiſſimarum tuarum Theſium oblatio
ne declarare voluiſti; licèt digne remunerate neqveam, exi-
guum tamen Roſæ nobilis, qvod mitto, munus animi in te
mei pignus tantiſper boni conſulas, rogo, donec occaſio & fa.
cultas ſe obtulerit, officiis plenioribus eum uberius declarandi.
vod affinis mei commodis conſiliis ſalubribus & opera faveas,
grati agnoſcimus omnes, ſiqve occaſio ſe olim ubtulerit, paris
tibi aut tuis rependendi, paratos invenics, Vale. Hafn, 2q Jan.
DCcCI.
IA.
D
vIII
q6
Ex literis
1A AGN
I
ad
Olaum IVormium.
o nunc Clucſtadium, ante menſem ex patria profectus,
tenſo pcde perveni, Franeqveram Friſiæ & Lugdunum Ba-
tavorum tuo ex conſilio aditurus; unde, poſt annum unum aut
alterum, Muſas Britannicas, per annum qvoqve freqventan-
das, ac Gallicas deinceps, rei Medico. Philoſophicæ ſtudioſam
operam navaturus, cum bono DEO cogito. Atqve id non
ſolius mci inſtinctu, nec faſtu aliqvo aut inſolentia aggreſſus,
verum certiſſimis rationibus Viro doctiſſimo Rev. Dn. Thorlas
co Sculonio, fautore meo inter ſummos eximio, inductus, qvòd
ſcilicet pleriqve noſtratium Theologicæ operam eruditioni in-
primis atqve unicè dare ſoleant, Eccleſiaſticas primâ qvaqve
occaſione functiones ambientes; unde fit, ut Inſulæ noſtræ po-
litia rerum atqve artium ad vitam œconomicam feliciter ageni
dam neceſſariarum inſcitia majore laboret qvàm Eccleſia, qvæ
ſemper & ubiqve bonis, iisqve multâ eruditione ac fide præ-
ſtantibus viris probè munita, necdum iisdem orba, ſatis muls
tos ejus facultatis ſucceſſores nutrire indies videtur. r Gluic-
ſtadii Cimbrorum poſtridie Nonas Octobres anni I6q2.
Ex lit t eri s
AI MAGN
ad
Olaum Vormium.
AMſtelodamum cum d. 6Novembris, itinere è patria bime-
ſtri, perveniſſem, aliqamdiu ibi ſubſtiti. Unde huc Lug
dunum,
ETADEUMEPISTOLE. S
dunum, cum primum potui per rerum mearum rationem, me
contuli, moram hic facturus futurum in autumnum; donee
Gluc ſtadium ad nonas Septembres, literasâ meis excepturus
proficiſcar; interim hic loci rei Philoſophicæ operam, pro in-
genii ſorte, bono cum DEO navabo. Hoſpitio fruor honeſto
& commodo, de qvo mihi proſpexit præſtantiſſimus Vir E-
rasmus Brochmannus, qvem ad vos bonis avibus propediem re-
diturum arbitror: Juvit humaniſſimus ille me, qvibuscunqve
indigebam, opera, re, conſilio. Lugd. Bat. ipſis Cal. A.
pril. ſtil. nov. an. 16a3.
OLAUS VORMIUS
islao Magno Iclando.
Leidam.
IAſce ad me nuper transmiſit Arngrimus noſter, ad te ut di
rigerem; cumqve incertus eſſem, Lugduni Batavorum an
adhuc hæreres, Bremero curandas tradidi. vòd nihil hoc an-
no aut à tc aut Parente tuo acceperim literarum, facile conjis
cio cauſam csſe, qvod proximis tuis reſpondere neglexerim.
Jam igitur otficio ſatisfacturus, tibi gratias ago, utqve priſti-
num in nos animum haud deponas, rogo. Unum est, qvod
jam velim: Si Lugduni Batavorum adhuc ſis, convenias, qvæ-
ſo, meo nomine, Clariſſimum Virum Dn. Johannem de Laet,
Hiſtoriæ Americana auctore, ac, præmiſſa officioſa ſalutatis
one, qvære, num literas, qvas menſe Julio per Studioſum
qvendam Argentinenſem ad ipſum ſcripſi, acceperit. De ipſi-
us fide dubitare me facit diuturnum ſilenrium. Si intellexerit,
te Iſlandum eſſe, adventus tuus ipſi futurus eſt gratiſſimus,
qvoniam ſcio esſe, de qvibus tecum conferat tam de lingva ve-
ſtra qvàm de Gronlandia. Vir eſt ut eruditiſſimus ita humaniſ-
ſimus, mihiqve amiciſſimus. De hiloſophia Carteſiana ſi, qvid
nobis exſpectandum ſit, reſciveris, mone. Audio, te Angli-
pud
Hhh
OLAIORMII
Rq8
pud Vos neva edantur aut cudantur, data occaſione, ſi monu
cris gratam rem præſtabis. Vale. Hafn. 28. Octobris 16a3.
IV
Ex Lit t e ris
-
1AIMAGNI
ad
Olaum Vormium.
Ugduni Batavorum cùm hyemaſſem, menſe Majo proximo
in Angliam me contuli, unde poſt menſes duos Roteroda-
mum reverſus, præſtantioribus intcrim, qvibuscum mihi fami-
liaritas Lugduni fuit, ſalutatis, per has ferias Academicas ſub-
ſiſtere apud amicos Roterodamenſes decrevi. Feriis verò exa:
ctis, niſi parentes aliàs per literas rebus meis proſpexerint, ſub
autumnum redire Lugdunum eſt animus. Non tamen certo
mihi conſtat, an per hoſtem in Dania Societati Iſlandicæ, anno
vertente, negotiari in patria tutum fuerit. qvæ res ſi minùs pro-
ſperè confecta, qvas à meis literas ſperem, neſcio. atqve id
eò minùs, qvòd qvi eò proximo vere profecti fuere Britanni,
ab Hibernis nomine ſui Regis, in patria mea occidentali, capti
ſint omnes, & in Hiberniam deducti publica in vincula ſint
conjecti: in his, qvi hanc ſortem ſunt experti, populares mei
nonnulli, partium Angliæ, qvæ Senatui Regni ſeu Parlamen-
tis ſtudent. jam pridem facti aſſeclæ. Per moram hanc Lugi
dunenſem, operam qvandam philoſophiæ ac lingvarum ſtudio,
navavi, directore Clariſi. Jacobo Golio, Matheſeos ac ingvarum
orientalium Profesſore; ſub qvo mihi Mathematicum per hye
mem fuit collegium. Tanta me humanitate complectitur exi
mius ille Vir,ut mihi nihil non indulgere videatur. Humani
tatis verò tuæ conſilium de rebus meis & ſtudiis, & ſubmiſſè
peto, & fidenter exſpecto, certò confidens, plurimo, ut ſolet,
mihi non minùs uſui qvàm honori futurum. Interim anno fu-
turo, modò per hoſtem liceat, in Daniam, indeqve in patriam,
.o. ..
DCCö.
IATT
DC LIE.
EA
V
t DATTTT
O ILAO V D
Gislao Magni Islando.
Leidam.
Tæ Roterodami 3. Id. Aug. datæ, . Octobr. prob a
me lunt delatæ, qvæ vel eo nomine gratæ mihi fuere,
qvod & de publicis & pri vatis rebus certiorem me reddiderunt.
Sub optimo præceptore D. Golio Philologiæ & Matheſi qvòd te
tradas, rebus tuis haud malè conſulis. via verò decretum
tibi hac hyeme Lugduni perſiſtere, perge qvo cœpiſti pede,
nec inſtituti pœnitebit. Ovod ſi reditum ad nos circa futurum
ver mediteris; ſpero te hinc ſalvum navibus noſtris in parriam
redire poſſe; Niſi aliter parenti tuo viſum, qvod ex ejus li-
teris procul dubio jam intelliges. væ hoc anno Iſlandiam hinc
petierunt naves, ſine omni impedimento magna ex parte inco
lumes redietunt Et jam in pacis negotio toti ſunt apud nos
Legati allici & Belgici, qvod omnes ſperamus finem hab itu-
rum exoptatum. Ovod ſi occaſio & res tuæ ità ferant, Vi-
rum Amppliſ. Dn. Joanncm de Laet, Americanæ Hiſtoriæ aucto-
rem, amicum meum honorandum, officioſè ſaluta. Forſan
erit, qvod tecum de Lingva agat veſtra, cum occupatum eum
ſciam in eo ſtudiorum genere, qvod Lingv Iſlandicæ cogniti-
onem ex parte reqvirat. Ab eo indies qvædam exſpecto, qvæ
meo deſtinavit Muſeo. Si redeundi ad nos ſtet ſententia, an-
te abitum ipſum viſita, ut ſi qvid ad me velit delatum, per Te
fat. Vale. 3. Octobr. 1aa.
T
A
ILO MII
T
D. Olao Vormio.
Nſignem jam addidit Exccllentia tua cumulum in congreſſu
proximu veteribus ſuis erga me benefciis, qvorum in vita
H h h 2
dctus
OLAIVORMII
85o
dememiniſſe ipſa vetat, ſi qvæ ſit inter homines, humanitas
& gratia: etſi multu abesſt, ut meritis aut gratiis aut officiis
præſtandis ſim, ut cujus facultatem tua benevolentia exſuperat
omnem. Attamen pro tua ſalute & proſperitate, indefeſſa ut
mea, itâ omnium bonorum vota in hac patria mea inſula, ut
cœlo & ſolo trigida, animis tamen & precibus calente nec pa
rum fortaſſis valida, ætatem vigebunt.
Multis jam immorari prohibct præſens temporis anguſtia,
qvæ me, à longiori in borealem Iſtandiam itinere, reducem
domum ac pluribus ſcribendis rctrahit. In portum optatum
Acerorenſem ſalvi appulimus die 6. menſis Julii, contigitqve
mihi Parentes & cognotos, laresqve patrios ſartos ſalvos viſe-
re. Vidi & patriam majori in flore & rerum ſucceſſibus trans
qvillioribus, qvam antehac meminerunt octogenarii: Politiæ
& Eccleſiolis itidoem ſi unqvam benè, nunc temporis nec ma-
Iè eſt. Valent qvam optimè Proceres noſtri & rerum Curato-
res. Animo qvidem certò mihi propoſitum habui, majorem Iſlan-
diæ partem hac æſtate percurrere; ſed me detinuerunt, qvos
conveni, fautores & amici. Interim certior factus ſum à fide
dignis, plurima hic naſci, atqve gigni, qvæ, ſi terra mariqve
juſtâ adhibita diligentia ptudentiaqve qværantur, majori emoi
lumento futura ſint & Regiæ Majeſtati, & Patriæ atqve Socie
tati Iſlandio Danicæ. Indicia accepi locorum, ubi exſtare fe-
runt Argentum, Cuprum & Mercurium vivum. qvæ tamen
loca 1on acccſſi, nec oxperimentum cepi: id qvod negotii hoc
anno obeundum reſtat. Loca ferri feraciſſima permulta mih
ſunt deſignata. Salis excoqvendi è marinis aqvis commoditas
rem & occaſionem, ſatis commodam habemus, ut & aqvas ſa-
tis ſalſas,; qvod extra dubium eſt poſitum, qvamvis in præ-
ſenti oculatam fidem ejus facere non potuerim, propter illa,
qvæ obſtabant, negotia. Probatum eſt ſolum noſtrum & hu-
mum ad colcndum eſſe aptiſſima; qvare jam id negotii tan-
dem nobis, cum cæteris, qvæ ad hominum & patriæ cultu
ram, atqve ad honeſtè & placidè vivendum, pertinent, ſuſpis
ciendum erit. Mitto nunc Exc. Tuæ frumentum Iſlandicum,
ſtipulasq ve cum radicibus & culminibus, qvò videre poſſis is
pſius magntucdinem; ſed ſemina tota, in itinere, qvo adlata
ad mie ſunt, deciderunt. Eſt nobis in animo ea hic ſrere, pei
ticulum facturi, num debitam maturitatem nanciſcantur intra
ali-
ET A LIi I. 85t
AT
aliqvot annorum ſpatium, ut et ob nativ conſvetulinis qva-
litatem opinio. Huic frumento adjuncta eſt ſubſtantia qvædam
mineralis, ex ſulphuris todinis petita, qvam noſtrates Salni-
trum vocant; ſed ego vitriolum puto, eo qvod ab hujus rei
peritis in exteris inaudivi, nunqvam naſci nicrum cum lulphu-
re, ſed vitriolum qvàm freqventiſſimè & familiariter. Subitan-
tia hæc adeò usqve eſt permeans & penetrans, ut qvæ cru-
dum corium trium horarum ſpatio magna ex parte penetravit,
& penetrando depurata est qvaſi per cribrum, & poſtea in aeris
contactu coagulabatur & concrevit. Hanc matcriam crudam
miſi, qvam ob anguſtiam temporis præ parare non potui. Sul-
phuris noſtri præparati nobis & depurati experimentum mit
to; reſpondet hoc per omnia Italico ſulphuri in Hollandia
præparato, qvale in Pharmacopoliis paſuim in oblongam for
mam fufum divenditur. Hujus fruſta mitto tria, rotundæ
formæ & minutioris qvantitatis; qvartum adfert ſecum merca-
tor, Petrus Johannes, hoſpes meus antehac, & hoc fruſtum
formæ maoris ac itidem rotundæ apud ipſum ſumas qvæ ſo
reddito ipſi uno ex minoribus illis. Ipſe qvoqve hujus rei ne-
gotium, apud ſuæ ſortis homines & Societatem Iſlandicam, ur-
gebit. Reperitur hoc ſulphur qvatuor in locis in hoc inſula,
qvod ſi effodi & tundi debeat, magnis id indigebit ſumtibus,
labore, induſtria & periculo. Horum locorum unus ad Patrem
meum pertinet, reliqvi tres ſunt in fundis Eccleſiaſticis. vas
re ſubmiſſè velim rogatam Tuam Humanitatem, velit noſtrö
nomine, parentis & meo, apud Regiæ Maj Dnum Cancella-
rium experiri, de privilegio & conceſſione, qva ſolis nobis, Pa
renti meo & qvibus ille id ſccum permiſerit, liceat hoc ſulphur
effodere, & præparandum ac Reg. Majeſtatis Miniſtris, (qvos
ſecundo ab hoc anno futuro, vi hoc ſulphur coëmant, huc
mitti rogamus,) divendendum curare. Velit etiam Serenisſima
Reg. Maj. certum pretium huic ſulphuri, tam non fuſo, qvam
fuſo, qvanti æſtimabitur & valebit, ſtatuere. Nos verò ve-
ctigalis loco Regiæ Maj. vigeſimam partem ex iſto ſulphure,
qvod Ejus eſt, aut qvod ex fundis Regis vel Coronæ, ut vo
cant, qvotannis effoditur & præparatur, trigeſimam verò ex
hoc, qvod eſt in fundis Eccleſiaſticis, promptè ſolvemus. Cen-
tum autem pondo veneunt in follandia, ſulphuris incocti ſeu
uon fuſi, imperialibus qvattor. Sed nos hujus pretii dimidio
Hh h 3
&O
OLAIVORMII
O
O
contenti erimus, ità ut 1o pondo apud nos vencant imperia
libus duobus, ſulphuris non fuſi, ſed tamen loti & ſicci. Ve-
rum fuſum & præparatum qvanti veniret, rogavi Mercatores &
amicos noſtros, ut inqvirerent cjusuſitatum pretium in Hole
landia; nam etiam aqvieſcemus dimidio ejus pretii: Sed cer-
tum eſt, hoc carius vendi, qvam non fuſum Sic & vitri-
olo certum ut ſtatuatur pretium, rogamus: opinor illud eodem
divendi, qvò ſulphur. Mos fuit antehac, ut toti plebi eſſet
copia qværendi & vendendi ſulphuris hujus; id qvod nunc ami
plius fieri non poteſt; nam longè melius conſulitur rebus vul-
gi, ſi a tali opere cohibeatur: nempe qvòd vulgus omnia alia
ſua opera intermittat, certitudine hujus captum. Si præterea
impetrari poſſet generalis illa commiſſio, qvam antea, incer-
tus de parentum voluntate, qvæſivi, nunc autem voluntate at-
qve conſenſu Parentum & Optimatum aliorum Patriæ inſtru-
ctus atqve animatus, iterum ſeriò etiam atqve etiam rogo, ſi
ulla ſit reliqva ejus impetrandæ ſpes, foret res longè gratiſſima.
Atqve ſi dari poſſet mandatum vel commiſſio mihi generalis,
publicæ curæ de ſingulis, qvæ poſthac nova in uſum Patriæ
huc inferantur, inveniantur aut inſtituantur, maximo id mihi
mihi honori & gratiæ ducerem; atqve co ne ſibi devinctum
magis ad omne ſtudiorum genus haberet Humanitas Tua: ids
qve æternum nos & tota Patria Tuæ Hum. deberemus.
Raptim Mukatuera Erafiordenſium in Iſlandia boreali d.
13. Sept. ann. 16a6.
V
ATT RTTT
VOVDLO
Dn. Gislao Magni.
Munceatueram Iſlandi.
Ratum mihi fuit, ex litteris tuis intelſexiſe, ſalvum &
incolumem te in Patriam appuliſſe, amicos & cognatos
totumqve Patri ſtatum in meliori conditione offendiſſe; gra-
tius verò, te varia, metallica attingentia, inveniſſe, qvibus &
Res-
ETADEUMEPISTOLE. S53
Reſpubliea Ifiandica locupletari, & mercimonia incrementum
capere valeant. vod mittis frumenti nomine, frumentum
non eſt, ſed earicis ſpecies in arenoſis apud nos freqvens; ſe-
men vix farinam idoncam ſuppeditabit conficiendis panibus;
tentare interim licet; à noſtratibus tanqvam nullius valoris
ſpernitur. Ovicqvid à te inventum anno præterito, id indi-
care haud graveris, & ſpecimina, qvæ habes, transmittere.
Transmiſſum corpus minerale ego, qvod majorem affinitatem
cum vitriolo qvàm cum nitro habere video, puto eſſe Mqſi aut
Sory veterum, ex qvo procul dubio levi artevitriolum erues. Sul-
phur transmiſſumMercatores noſtri vald elevant, & operibus mi
nus aptum judicant, ſaltem, ut puto, qv ità minori pretio
obtineant. Ego ſvaſi, in Belgium ut mitterent, Mercatorum
ibidem expiſcaturi de eo ſententiam. Ex tribus, qvæ miſiſti,
fruſtis unum ſaltem accepi. Privilegia, qvæ petis, ægre ob-
tinui; reſtiterunt enim, à qvibus maximum ſperaveram patro
cinium. Sed Secretarius ragius, me non urgente, negoti-
um expedivit. Mitto igitur Tibi & Parenti Diplomata Regia
ſimul ac literas Secretarii ad Parentem tuum, qvibus humillis
me ut reſpondeat, neceſſum eſt. Neſcio, an Præfecto veſtro
omnia tuto credi poſſint; ſiqvid ſit peculiare, per me expedi
atur, & operam offero. Sulphur non fuſum plane reſpuunt Merca-
tores noſtri, fuſum vilipendent, qvod plus lucri reliqvæ meri
ces reportent. Puto, Diplomata & Privilegia Regia ad tuam voluns
tatem eſſe conſignata, qvamvis non ſine labore rem eò perdu-
xerim. Exſpecto jam ſpecialem omnium, qvæ inveniſti, re-
cenſum, ut Patronis noſtris ea, qvæ grata ſint, de Vobis re-
feram, ac favorem jam impetratum conſervem. Tu porro a-
mare perge. Hafn. 3. Maji. 16av.
V
TT
OO MINI
5
TA
D,. Ol, lVormio
Ro inſigni illo & nunqvam non venerando Excell. Tuæ fa.
Lvore & moleſtiis, in procurandis meo nomine illis, qvæ
hh
anno
OLAIORMII
O
anno ſuperiore rogavi, Regiis diplomatibus, ſuſceptis, grati
as ſummas & humillimas ago, tantas qvidem, qvantas poſlum,
non qvantas debeo. &c. Mandato Regio de inqvirendis is, qvæ
tandem ſuo tempore Regiæ Maj. uſui & hujus inſulæ emolu-
mento inſervire valerent, ſubjectiſſimè, ſtatim atqve illud ac-
cepi in fro generali, una cum Excell. Tuæ literis, ego parere
cœpi. Atqve iter ſumſi ex Comitiis qvinto die Julii, per totam
ferè Iſlandiam meridionalem, rerum naturalium indagandarum
ergo; qvod iter ſeptem hebdomadarum ſpatio confeci. Po-
ſtea verò per ſemimenſem partem Iſlandiæ noſtræ ſeptentriona-
lem peragratus ſum, oh idem inqviſitionis negotium. In qvis
bus itineribus & in qvibus locis qvæcunqve inveni, qvâ par
et obſervantia, adjuncta Schedula ſignifieare tibi ſtatui. Res
lationes, qvas Regia Maj. dare me jubet & Arehivis ſuis repo-
nere, vel ad arcana Cancellarii transmittere, hoc primo anno
referre non potero, ſed anno demum futuro, ſi DEus valetu-
dini pepercerit, & ſingula qvæ transmittenda, per reſponſa abs
te cognovero, ac opera inſtituta fucrint. Interim hæ conſi-
gnationes per literas alphabeticas, in præſenti elationum lo
co ſunto. Ovod ſi iſtæ verò Relationes magnopere deſideran-
tur a ſuperioribus, pud illos hac de cauſa me excuſare digi
netur Excell. Tua I. qvod qvæ hoc anno inveni, magna ex
parte ignota nobis ſint. 2. qvod hac æſtate, poſt illud inqvi-
ſitionis mandatum â Reg. Maj. clementiſſimè mihi communica-
tum qvam fuit, in itineribus totus fui ob idem negotium.3.
qvod opera nulla adhuc ſunt inſtituta, ſed jam propediem il-
la qvæ circa res notas verſentur, inſtauranda, ut anno futus
ro mercimonia illis locupletari poſſint, & ex parte naves one-
rari, ut ſulphure, ſale, vitriolo, nitro & aliis. Ex his, qvæ
jam dixi, experimenta nulla cum reliqvis, qvæ mittuntur, da-
re potui inpræſentiarum, nimirum ideo, qvia jam primum
heri ex itinere domum reverſus ſum, navi jam poſtrema velis
& ventis accinctâ. Interim illa anno præterito probavi, &
tacili artc præparari curavi & clicui. Mitto jam Excell. Tuæ
ſemitonnam rerum naturalium experimentis, qvæ hoc anno
domi & foris nactus ſum, refertam, ſingulis ſpeciebus papyro
invlutis, & per literas alphabeticas locis, ubi inveniuntur,
conſignatis, qvam conſignationem Relationum loco hujus ani
ni ſumas & excipias, rogo: anno futuro, volente DEO, plu-
ETADEUMIEPISTOLE. 855
ra & majora transmiſſurus cffectorum etiam in his utilibus
novis rebus, qvas adjuncta ſchedula indicat, Relationes dare
cogito. Exſpecto tuam ad hæe ſingula, nunc miſſa, reſpon-
fionem, cujus nominis, naturæ, uſus atqve valoris ſint, ex
promiſſo tuo, nec non qva arte tractari debeant. Fortaſſis
DEus noſtris fesſis & propemodum collapſis rebus per tuum
patrocinium & operam opitulari & ſubvenire velit. Talem e
nim vultum & faciem præ ſe ferre mihi jam videntur apud nos
res omnes, ut cum bono DiO & ope indulgentis Magiſtratus
graviſſimarum calamitatum finem brevi atcingant. Cptis no
ſtris plurimi, vel certè omnes in patria optimates, qvod ſciam,
favent, inter hos præcipuus Dn. Thorlacus Sculonius, Septen-
trionalis lſſandiæ Epiſcopus meritiſſimus, Vir pietate & ſincero
benevolentiæ in bonos omnes & inprimis in patriam affectu con-
ſpicuus. Hcc anno triginta plantarum peregrinarum, in Da-
nia tamen vulgatarum, ſpec es ſcvi, in hortulo, qvem in Mun-
chatueta, domo & clauſtro Regio,exſtruxl, nec non plurimas
plantas noſtrates, qvarum qvædam ſpecimina Tibi mitto: in-
ter illas caricem illam, vl gramen marinum conſevi, & fruti-
ces noſtros betulæ & ſalicum ramos, qvò in arbores exſurgant,
plantavi, periculum faciendi cauſa: qvæ omnia optimè prove-
niunt. Adeò ut ſatis jam probatum habeam, plurima, qvæ ad
vitæ neceſſitatem ſaltem, ſi non ad delicias, pertinent, hic
naſci poſſe & germinarc, ſi colantur. Hoc anno & plura &
majora plantarum veſtrarum ſemina, mihi per Mercatorem
adlata, plura hæc inter etiam noſtrarum herbarum adjuncta &
collecta, totis in agris jam conſeri curamus. Ex do
mo egia Munkatuera in Ihandia ſeptentrionali d. 16. Sept.
16a.
l 3
A
ATT ATT
VLVOVVV I
Petro Chariſio.
Aurelias.
AMoris & benevolentiæ plenas tuas accepi circa finem anni
præteriti. Non ct, qvòd te eo nomine maceres, qvòd
Hhh 5
in
OLAIORMII
856
in itinere perierint chartulæ meæ. Ferenda, qvæ mutari non
poſſunt. Salmaſii in Solinum exopta veram Commentarios, ſed
idem metuendum periculum, ſi a vobis huc ablegatur. Ovæ
per Hammerum ex Belgio miſiſti, probe accepi, elegantia, ra-
ra & mihi grata, pro qvibus gratia ut ago maximas, ita, ut
referam aliqvando, allaborabo. De transmiſſa Planta Fumas
na non habeo, qvod dicam; cum rei Botanicæ peritis de ea
conferam, ſi qvid reſcivero, faxo ſcias. Monumentum illud
Gothicum, de qvo tecum egi, reperitur prope civitatem de
Loches provinciæ Turonenſis ad flumen d Indre; Abbatia enim
ibidem Beaulieu dicta; pyramidem tenet IO. aut I2. ulnarum
altitudine, in qva literæ hæ extant Gothicæ; qvod fuſius ex-
poſitum invenies in libro, Les Antiqvites  Recherches de France
dicto, pag. 52O. Hujus delineationem ſi procuraveris, rem fe-
ceris gratiſſimam. Prodiere jam Monumenta mea, qvorum, ſi
commoditas daretur, lubentiſſime mitterem exemplum ſed
differre cogor, usqve dum ſe melior obtulerit occaſio. Annum
hunc novum tibi precatus ſeliciſſimum, valere cum uxore &
familia jubeo. Hafn. . Jan. 16a3.
TATT DATTTT
VVOVIIVD
Laurentio Bordingio,
Arhuſiam.
Tudium tuum & induſtriam in iis procurandis, qvæ bonum
ſpectant publicum, Patriæ præſertim famam & honorem,
non poſſum non laudare, mi Bordingi, qvam vel ultimis his-
ce teſtatam mihi reddidiſti. Perplacet Vedelbyenſe Monumeni
tum, qvod integrum inſcriptione nitet; perſpicua ſatis appicta
crux, ſi ejusdem cum literis ævi (devo tamen valde dubito)
Chriſtianismum redolet. De voce 3P alibi meam ape-
riam mentem; invenio enim ſocios ſic dictos. Difficulter ad-
modum ex Arhuſienſi nos extricaverimus, cum fragmentum
ſaltem ſit ſuperiori & inferiori parte mutilum. Interim ex
vetuſtioribus fuiſe ſcriptionis ſeries & ordo docere videtur, qvi
ad soOöd veteribus dictum refcrri poſſe videtur, de
qvo
ETADEM EPISTOLE. S
e
qvo conſule Literaturæ noſtræ Cap. 25. De origine, conſtituti
one ac tempore fundati cœnobii Arhuſienſis ſi qvid cognoveris,
communices, rogo. Erunt procul dubio in ejusdem Archivis
Diplomata & alia, qvæ hæc docere valeant, modo luſtrandi
detur facultas. Si valetudo Epiſcopi permitteret, tibi forſan
ejus rei documenta ſuppeditare poſlet indubia. Vale, & porro
conatibus tuis publico prodesſe ſtude. Hafn. 1I. Jan. 16a3.
3
OLAUSVORMIIUS
Laurentio Bordingio.
Arhuſium.
Itto tibi Magnifci Cancellarii literas ad Rgium Diſtri-
ctus veſtri Præfectum, tibi de curru & neceſſariis ut pro-
ſpiciat in Monumentis priſcis eruendis, qvin facturus ſis, ut
tuam non deſideremus induſtriam, nullus dubito. Ere foret,
ut præſens ei literas exhiberes, qvo de toto negotio & inſti-
tuto tuo eum plenius erudire posſes. Spero, eum conatibus
noſtris fauturum. Audio, monumentum elegans Regis Hiar-
ni extare in Hiarno; eo ſi tendere lubet, ad Conſulem Hot-
tersnenſem Erneſtum divertere poteris, qvi tibi omnem ope-
ram & auxilium hic pollicitus eſt. Audio Erasnum Teſtrupi-
um civem veſtratem raras qvasdam piſcium & aliarum rerum
obtinere ſpecies, qvæ meo inſcrvire poterunt Muſeo; qvia ea-
rum per internuntium mihi ſpem fecit, convenias qvæſo
& promiſſum urge. Si difficilior ſit, vide, qvænam & qva
ia ſint, qvæ tenet, & proximis indica, an operæ pretium
ſacturi ſimus in iis eruendis. Vale, &, ut tuam hic ëxperia
mur induſtriam, cura. m. Septembr. I6A3.
-
ATTDA
2 VVVII
8s8
I
L
TAT
SRO
TT
D, Olao lVormio
Hafntam.
Ir Celcberrime, Fautor & Patrone meritiſſime. Sesqviannus
Veſt, & qvod excurrit, ex qvo, relictis patriæ oris, ad
oxteros abii, Ephori & odnjy munere apud Nobilisſ. Ma-
gni Cancellarii filium functurus. Ex eo cur nullas ad te de-
derim, cauſæ fuerunt multæ & prægnantes. Nam ut tacea,
me nondum inveniſſe, qvo curioſitati tuæ, in conſervandis a
vium plumis, qvas in Muſeo tuo inſtructiſſimo ſervas, latist
facerem alia ſuperfuit non minùs difficilis, propter qvam haſ-
ce differendas cenſuerim. Magni certè laboris eſt ea ſibi com-
parare qvæ muneri alicui recte adminiſtrando inſerviant. Sed
hic opus, hic labor, judicium de ſemet ferre, & ad hoc vel
illud munus aptum vel ineptum ſe profiteri. Duo enim hic oc-
currunt, è diametro ſibi contraria, Conſcientia nimirum, èJos
vis, ut dicitur, tabulis, teſtis haud fallax; & proprius noſtri a-
mor, ſibimet ipſi non rarò palpum obtrudens. Illa nos mo-
net, ut ad rem gerendam accedentes, caueamus, ne id mo-
dò conſideremus, qvàm illa res honeſta ſit, ſed etiam ut has
beamus efficiendi facultatem: Hic animum de gradu ſuo de-
jicit, ut qvod æqvum rectumve aut ſincerum ſit, nec videat,
nec intelligat. Tenet cum qvippe amabilis qvædam inſania,
& favet ipſe ſibi atqve plaudit, blando errore ſeductus. Hinc
nalcitur OA Palæmonis iſtius ac Suffeni longe inſolen-
tior, qva nimium nobis tribuimus, aliis ſua detrahimus, ade-
oqve ad dignitatem non niſi per indigna ducimur. Hanc eqvi-
dem ceu ſcopulos, naufragium ſano mentis judicio minitantes,
ſedulò evitare adlaboravi, & ingenium meum probè noſcens,
acrem me vitiorum ac virtutum mcarum judicem præbui. Un-
de nec laudem cujusqvam, niſi approbante Conſcientia, admiſi,
nec malignas invidentium opiniones qvicqvam moratus ſum,
certus me ſatis fiduciæ in bona conſcientia habuiſſe. Hac via
ad gloriam graſſari in animum induxi. Neqve aliud huic rei ob-
tinendæ deeſſe videbatur, qvam ut crtum itæ genus deli-
öere
ETADEUM
TT
2LL. 8q
geretur. In qvo qvam anxius, qvam dubius fuerim, paucis
vix dici poteſt. Aliud enim natura, ald fortuna ſuadebat.
Hic aqva hærebat: ad Medicinam ingio & natura, ad IThe-
ologiam lortuna mc trahente. Sed vicit tandem fortuna, cu.
us partibus fa vebant parentum ac meliorum amicorum preccs,
qvibus refragari ſumma mihi ſcmper religi fuit. Acceſſit di-
vina vocatio, qva præcipuè motus, ſacræ Theologiæ ſtudio me
totum conſccravi, in qvo qvos fecerim progrceſſus, aliis poti-
us judicandum relinqvo, qvàm ut de me temere qvicqvam
deprædicandum ſuſcipiam. At non omnes, qvi in hoc ſtadio
ac ſtudio verſantur, eandem ſortiuntur functionem. Ovidam
in Academiis Doctores audiunt, nonnulli in Eccleſiis verbi Di-
vini præcones; alii alias, licèt infcriores, occupant cathedras,
Lectorum Theologiæ titulo clari. Inter hos, ſi DEO& Ma-
giſtratui viſum fuerit, nomen mcum profiteri non detrectarem,
cùm id munus & naturæ meæ & ærati voqve convenientiſſimum
deprehendam. Non ignoro gloriam rectè factorum comitem
esſe, eandemqve â bonis viris non eſſe repudiandam; ego ni-
hilominus ea mente eaqve natur ſemper fui, qvi ſummos in
Republ. honores nunqvam exoptaverim, mediocrem à DEO
fortunam precatus, lautiorem aliis nunqvam invidens. Scio
namqve qvam mihi domi curta ſit ſupellex, & expericntia dia
dici humillima qvæqve eſie tutiſſima, optimeqve cum vivere,
qvi bene latet. vid 8qvod ejus jam ætatis ſim, qvæ poſt
multos eosqve graviſſimos labores exantlatos, honeſtum otium
immodicis honoribus &, qvi eos conſeqvuntur, laboribus præfe-
rat. Non qvod labores effugere ant compreſſis manibus otio-
ſus ſedere cupiam, ſed ut in co vitæ generc ætatem tranſigam
in qvo intervalla negotiorum dulciſſimo literarum otio diſpun-
gere liceat. His diligenter mecum expenſis, orationem mcam
ad te, Fautor optime, convertere ſuſtineo, ſummis à te preci-
bus contendens, ut pro ea, qva me ſemper proſecutus es, be-
nevolcntia Magnif Dn. Cancellario me de meliore nota commen-
des, ſingulariqve tua facundia ac dexteritate apud eum obti-
neas, ut, ſi forte Lector Iheologiæ aliqvis, vel Otthonienſis,
vel Roſchildenſis, vel alius loci, ſive ad meliorem
reqviem, ſive vocatione ad honoratius munus transfe-
ratur, in ejusdem locum ego ſubſtituar. Et, ſi nondum exſpi-
ravrit tempus, qvo mea, in filio conducendo, opera uti Can
cella
LAI ORMII
36o
cellarius decreverit, vicem meam ſuppleat alius, qvi eo mune-
re dignus æſtimetur. on improbabis, ſpero, Vir Clariſſime,
qvod tam audacter te mpellem. Neminem enim habco, cui
id negotii tutius meliusve poſum committerc. ippe novi,
qvanta ſit tua apud omnes bons, magno tuo merito, auctoritas,
qvantumqve tua valeat apud Ma. Dn Cancellarium interceſſio.
Et quæ à te antca benivolentiæ teſtimonia accepi, mihi non le-
vem faciunt ſpem, te vota mea benigne ſuſcepturum, facturum-
qve ut ex tuis literis reſciſcam, qvem eventum honeſtum illud ac
pium juſtumqu mſtitutum meum ſortiatur. vod ſi à te, Præ-
ceptor ætatem honoratide, impetra vero, meam non modo hac in
parte felic itatem tibi acceptam feram, ſed etiam omnia, qvæ te
velle & ad te tuosqve pertinere arbitrabor, ſtudioſè ac pro virili
curabo. Vale, Virorum optime, atque publico multorum tuo-
rumqve privato bono in multos annos ſuperſis, Ita vovet qui
Te tuasque virtutes
uppcit, colit, admiratur
L. BoRDINGIUS.
Aureliæ ad Ligerim 16. Maji
16o.
P. S. Excellentiſſime Vir. Ut totam mentis meæ ſenten-
tiam in ſinum tuum refundam, liberrimö quod res eſt, edicam.
Ego ſanè nullum certum locum ſeligo, in quo vivere præoptem.
Verum, ſi optio mihi data eſſet, Aarhuſium præ cæteris deligerem,
in qvo, qvod reliquum eſt vitæ, tranſigerem. Nec mirum. Is
enim locus eſt, in qvo primum auram vitalem hauſi, & qvem
ctiamnum incolunt multi præſtantiſſimi viri, ſangvinis & amici-
tiæ neceſſitudin mihi conjuncti. Et qvonam me gaudio perfu
ſum iri exiſtimabis, ſi cathedram illam conſcendere mihi liceat,
qvam avus meus paternus, cujus nomen refero, doctrina, pie-
tate atque induſtria ſua olim cohoneſtavit? Ut nihil dicam de a-
vunculo meo, Dn. M. o. Cregio, & de eo, qui eandem jam
plusquam ſexagenarius occupat, utrisque Præceptoribus meis
grata memoria celebrandis. vorum merita ac virtutes magnum
mihi ſtimulum adderent, ad ſpartam illam, ſi aliqvando legitimè
vacaverit, pro modulo ingenii dignè exornandam. Ego verò
omnia providentiæ Divinæ reſigno, ucqve alitcr ds me rcbusque
meis
ET ADEUMEPISTOLE. S6
meis ſtatuendum judico, quam uti Divina voluerit co,
cui me omniaqve mea commendo. De plumis avium conſervan-
dis nihil habeo notatu dignum. Eſt Aureliæ Canonicus qvidam,
nomine Tardificus, cujus Muſeum res nonnullæ aftabre factæ po-
tiſſinum commendant Hahct etiam aviculas qvasdam ex India
deportatas, qvarum plumas eo, qvo hi præſcripſit, modo,
( mirum in modum conſervat. væ conſervandi rationum in
patria noſtra valitura ſit, eventus docebit. Iterum valc, Cl. Vit
à Nob. Seheſtedio officioſè ſalutatus. In amicis noſtris omnibus
ac ſingulis ſalutandis ſis mihi vicarius, quæſo, mihique faers
Perge.
() Aiecta chedula hæec exhibebat:
Il faut mettre parmy le plumes du ſublimè avec poivre broy
& du pyreſtre, toutes choſes fortes, afin de faire mourir les vers,
qui pourroyent engendrer vermine & corruption.
T
I-
LAUR. BORDNGIUs
D. Olao lVormio.
Haſniam.
Eleberrime Vir, Fantor ac Mæcenas meritiſſime: Ut tua in
me beneficia quotidie augeſcunt, ita animus meus nullo non
momento in eo occupatur, ut ca non modò ſedulo expendat, ſed
ut aliquod poſt ſc relinqvat pietatis & gratæ nemoriæ veſtigium.
Semeſtre eſt plus mimus, ex quo literas Magnif. Dn. Cancellarii
accepi, x quibus cognovi te non minori ſtudio, meo nomine,
apud ipſum egiſe, quam ſi ad te ipſum res illa pertinuiſiet.
Magnum certè benevolentiæ tuæ indicium, quo me adeò obſtri-
ctum tenes, ut res nulla ſit, quam non tua cauſa me ſuſcepturum
promittam. Bimeſtre hic etiamnum conſumere ſtatuimus, non
ſine prægnantibus luculentisqve rationibus. Habeant ſuas laudes
cæteræ ltaliæ urbes, ſed Roma ſemper, ut caput Imperii ac ſci-
entiarum ſedes, inter illas jure eminet meritiſſimo. Accedit Sum.
mi Pontificis ergaexteros utriusqve religionis huianitas, nec non
indefella Illuſtris Equitis Caſiani e Puteo, ac l.verendi Dn. Lu-
OLAOVORMII
362
æ Holſtenii rebus noſtris inſerviendi voluntas ac ſtudium. væ
cauſa eſt, cur illam præ cæteris elegi, in qva hyemem tranſigere
conſtituerim. Adventante vere, per Etruriæ tractus, Venetias
revertemur, ut commode tandem iter in Germaniam inſtituamus.
E Germania in Galliam redire animus eſt, ac, perluſtratis opti-
mis inferioris Germ niæ urbibus, penates patrios cum bono Deo
reviſere. Vidimus nic, quibus ceremoniis Portam, ut vocant,
Sanctam Pontifex aperuit. Res majoris eſt ſamæ, quam fidei,
nec digna, cui tantum temporis atque itineris impendatur, niſi
ab opinione, nedicam ſuperſtitione, hominum cumulum laudis
mutuaretur. In rei memoriam moneta excuſa eſt, cujus unum
mihi reſervatum exemplum habeo, tuum aliquando futurum.
Vivit adhuc & valet Athanaſius ircherus, qui opus Muſſcum
nuperis diebus in lucem edidit duobus voluminibus, quod non
modo ob auctoris ingenium ſed etiam ob ſummam artis perfectio-
nem, inter doctos omnes punctum tulit. Oedipum Urbis medi-
tatur, quem rogatu nonnullorum, ut ait, ac conſenſu Pontificis
Imperatorisque, Reginæ Suecorum dicare ac conſecrare in ani-
mum induxit. Vir ingenii ſupra ævum atque in rebus occultis
inveniendis diſponendisque ſagaciſſimi, cui omnes harum rerum
æſtimatores ſeculum, imò æternitatem precantur. Eſt qui Vitas
Pontificum ac Cardinalium promittit, Ciacconium cæterosqve in
nonnullis falſi convicturus. Frontiſpicium libri luci expoſuit
Typographus, celato nomine auctoris. De cætero te, Vir Cla.
riſſ. enixè rogatum volo, me porro amore tuoqve favore proſeqvi
pergas. Vale ac vive feliciter, publico multorum tuorumqvc
privato bono. Properabam Romæ, pridie qvam Neapolin pro-
ficiſcerer, qui erat menſis Fcbr. IV. an. MDCL.
ATT
Tv
.. IIO
D, Olao Vormio.
Hafniam.
cellentiſſime Vir, Fautor meritiſſime. Cum gratiſſimas
tuas acciperem, Romæ commorabar, variis multarum re-
rum curis, maximè verò itineris Florentiam ſuſcipiendi cogi
ta
ETADEMEPISTOLE. S63
tatione diſtentus. Tuæ verò voluntati pro ſolita mea in te ob-
ſervantia ut ſatisfacerem, contuli me ad ædes Illuſtr. Equitis Caſ-
ſiani de Puteo, quem quidem in vota tua facilem promtiſſimum-
qve inveni, affirmantem etiam, ſe omnem moviſſe lapidem, ut
Hiſtoriam illam Mexicanam tibi procuraret; verum conatu ha-
ctenus irrito, ob eorum maximè, qui libro excudendo præfuerant,
ſocordiam. Utqve omnem à ſe ſuſpicionem removeret Illuſtr.
Eques, famulum ſuum una mecum miſit ad FranciſcumStillutum,
quem huic operi urgendo ac perficiendo præfecit Illuſtriſſ. ac Rev.
Dn. Abbas de Torres, Regis Hiſpaniarum adSummum Pontificem
Pro Legatus, a quo reſponſum tulimus, nonnulla adhuc deſide-
rari huic operi inſerenda, quæ ubi advenerint, nihil impedire, quo
minus liber ad umbilicum perducatur. De monumento Ateſtino
Runico, qvàm vellem ità mecum comparatum eſſet, ut vota tua
exſequerer. Sed obſtat trimeſtris noſtra Florentiæ commoratio.
Interim ſi res moram non patiatur, petii â Doctiſſ. Dn. Petro Sca-
venio, cras Venetias diſceſſuro, ut ea in parte vices meas obeat,
quod facturum ſe reccpit. Salutat te officioſiſſimè Nobiliſſ Dn.
Seheſtedius meus, lætus qvod adhuc ſui memoriam ſerves. Re-
verendiſſimis Dnn. Brochmanno, Scavenio, Reſenio, Svaningio ac
Tormio, nec non Clariſſimis Dnn. Bartholinis ac Frommio meis
verbis ſalutem ſi haud gravate impertias, rem gratiſſimam te mihi
feciſſe putabo. Vale, Virorum optime. Florentiæ ipſis Nonis
Maj. 165o.
v
V
Ex litte r i s
HENRCIMOTTFELDII
ævvTAA
ad
Olaum IVormium.
Nbeneficiis tuis illud non eſt minimum, qvod non ſolum ite
ratò mihi ſcripſeris, & tum effigiem venerandæ iſtius tuæ fa-
ciei, tum rariſſimarum ſupellectilium tuarum Catalogum trans-
miſeris, ſed & unà Monumenta tua patria, quæ à toto orbe cele-
bra-
Ii i
O A 1 v 1IIII
DRTIT
S6a
brari ſcio, miſſurum promittas; qvo nomine gratias Tuæ Magni
plurimas ago & habeo. Utinam hic qucqvam eſſet, qvod abs te
lgi dignum ſcirem, nihil tum profectò obſtaret, qvin id per Lum
merum noſtrum, qui vos iterum cſt inviſurus, ocyus tranmitte-
rem. Vidi qvidem in Bibliothccæ Erphordianæ Catalogo titu-
lum libri cujusdam Germanici, qvi circa tractatum tuun de Au-
reo Cornu clcgantiſſuimum occupatur, laudatum verò an vitupes
ratum ignoro. Nondum enim ex Typographia prodiiſſe audivi.
Philologi noſtri inſignis Dn Buchneri judicium de ſcripto tuo
prope ad invidiam bonum eſt; ſed apologiam, qvam pro eodem
contra Ernſtium Profeſſorem Soranum concinnasti, avet videre,
quum ut & exaliis, ità ex me, qui cam Hafniæ vidi, de ea au
diverit. Ut verò novi qvidpiam ad te transportari curetur, lapis
dem quendam ab amico & commenſali meo, D. Lutheri Prone-
pote compatatum mitto, quem non tam ob ejus pretium, quam
ob antiqvitatem & animum offerentis in cultum tui projectum,
æſtimes, humillimè rogo Is autem Iaſpis dicitur, geſtatus â
jam nominati Megalandri Lutheri Fratre Dn Paulo Luthero Med,
Doctore, pro pugionis capulo, quod ex relatione commenſalis
mei, Juvenis ſanè ingenui, habeo; cujus autem generis ſit,
Feroenſisne, an Orientalis, aut factitius quemadmodum Muſci
tui Catalogus diſtingvit,) uterqve ſcire diſcupit. Unum adhue
eſt, quod, niſi moleſtus eſſem, abs Tuâ Magnificentia peterem,
ut Theſes tuas de Ave Paradiſiaca & Unicornu, cum celeberrimi
noſtri Bartholini p m. Oratione de ortu, progreſſu incrementis
Academiæ Haſnienſis, cujus in primis tuis mentionem feciſti, per
noſtrum internuncium mecum communicares, quæ ſingula anxiè
exſpecto, obſeqvioſum viciſſim animum tuorumque meritorum
memorem ſpndens. Vitæ ſtatum quod attinet, ſanus & ſospes,
ex Dci gratia hic dego cum intimo meo Bacmeiſtero & aliis, & ſpes
ro me auxilio Divino ſtadium literarum, quod felicibus ſum in-
greſſus auſpiciis, maſculè porrò decurſurum; ſi modò a turbulen-
ta ſtudioſorum male feriatorum colluvie immunes eſſe poſſimus,
qvi in cauſa ſunt, qvod hactenus publicum quantulicunque pro-
fectus mei ſpec imen exhibere non potuerim; qvod incommodi
populares quoqve meos non parum affligit; ſed ſperamus fore me-
liora. Dn. D. Nicolao Vichmanno, quem in Hiſpaniam commes
aſſe ſcribis, gaudeo fortunam benignam eſſe, precorqve ut Deus
ipſius
aT
ET AM L. S65
ipſius ſoſpitet iter, ſalvumque ac ſanum reducat. Eidem vero
Te, Magnifice & Ampliſſ. Dne Rector, Affinis obſervande, cum
chara ſorore, Conjuge tua dulciſſima, & prole lectiſſima com-
mendo, precatus juxta, ut felici auſpicio no vum annum ingredi
amini &c. Dabam Vitteb. I3. Januar. 163.
A
eT AT vVD
LVOVVVDIVLO
TTT
Henrico Motsfeldio.
Ermanicum Egardi ſcriptum de aureo Cornu, cujus tu men
tionem facis, nondum videre contigit, interim hiſce die-
bus ad aulam Sereniſſimi Principis (cui dedicatum) delatum ac-
cepi. Mei in co honorificam ſatis fieri mentionem ſcribit amieus.
Theologicè rem tractari ex titulo percepi, ſed qvo ſucceſſu, neſcio.
Gaudeo, Duchnero noſtra arridere. vid de iis ſtatuant Clariſ-
ſimi qviqve Italorum, videbis in epiſtolis Rhodi & Thomæ Bar-
tholini, ſecundæ editioni Diſſertationis meæ lihr. 5. Monum. ad-
jectis; ubi Ernſtii fundamenta, ſuppreſſo nomine, ſubruta inves
nies. Ovia tamen velitationes noſtras lagitare ſcribis Virum
Clariſſimum, ſiqvidem eum non ſubterfugio judicem, mitto, ita
tamen, ut non cupiam, pluribus ut communicetur, antagoniſtam
facti cum jam pœnitcre intelligam. Pro transmiſſis muneribus
gratias ago ingentes; mihi enim gratiſſima, vel maxime illorum
nomine, qvi ca olim poſſederunt, qvocirca & inter jAt
mea rariora repono. Jaspis ille an ex India Orientali allatus ſit,
dicere neqveo, ſiqvidem ejus generis in Bohemia reperiri con-
ſtat. Eſt interim genuinus & melioris notæ, ad Heliotropium ac
cedens, ob guttas & venas ei inſperſas ſangvineas; qvo nomine &
ſang vinis profluvio mederi facile credo. Figuram capuli pugio-
nis ab artifice ſorritus eſt, ſed ferrum ei unqvam aptatum fuiſſe
vix mihi perſvadeo, cum foramine nullo ſit pervius, cui inſeri
aliqvid poſſit; agglutiari verò extremitati potuiſſe non video.
Globuli ex corolla D. Lutheri mihi non minus chari. Sed nigra
illa ex magmate odoratorun qvorundam confecta videtur. væ
pctis, nunc mitto, nempe duo Monumentorum morum exempla
Iii 2
duo
O L v12
T TAII
36
duo Catalogt Muſei, Inſtitutionum Medicarum unum; Controver-
ſiarum quæ ſuperſunt qvædam, ut & Programrmata in faſciculum
collegeram, tibi ut deſtinarem, ſed tantum onus ferre recuſabat
Lummarus; qvocirca hæc, qvæ tibi maxime neceſſaria duxi, hac
vice ſelegi; reliqva in commodiorem differre cogor occaſionem.
Placet mihi inſtitutum tuum, in celebri iſta Academia permanen-
di, ac ſtudia continuandi; nec unqvam auctor ero Parenti, te in
hoc propoſito ut impediat. vod enim continue volvitur ſaxum,
vix muſco obducitur: Non peregrinando, ſed ſtudendo eruditio
acquiritur. Tu, ut promittis, in inſtituto ſtrenue pergc, ut Pa-
rentibus & amicis honori, Patriæ commodo, tandem ad nos e-
gregie doctus redeas. Hafn. 6. Martii, 163.
.V
HENRICUs MOTFELDIUS.
v
D. Olao IVormio.
Laceo ego mihi abunde, Vir Ampliſſim, Fautor & affnis
venerande, dum Tibi placere me intelligo: gaudeoque qvod
tantum apud Te valuerim, ut tum b. m. Bartholini elegantisſimam
orationem, non niſi difficulter acqviſitam, tum tua ipſius vere
aurea ſcripta mittere mihi volueris. Eaverò qvo magis deſide-
rata fuerunt, hoc & noſtris Profeſſoribus, à quibus non minus,
quam ab Italis, æſtimaris, gratiora fore confido: inprimis Buch-
nero, qvi tanta cum aviditate ut alia tua, ità præſertim pulchram
illam contra Ernſtium Diſſertationem(de qua jam pridem mecum
valdè honoriſicè eſt locutus, adjiciens, velle ſe T. Magnif. proxi-
ma data occaſione per ſcribere,) usque hac exſpectavit, ut plane
certus ſim, inſtar aurei jA eam ipſi fore. Et certe qvan-
tum is tuo me nomine amet, publicè conteſtatus eſt, dum elegani
tem commentariolum in Prudentii hymnum, abs ſe elaboratum
mihi cum conterraneorum nonnullis dedicavit: quem etiam per
modeſtum & doctum Juvenem Andream eyerholmium, amicum
meum fidelem, cum alio quodam ſcripto germanico transmitto.
Huic verò Juveni, qvia me hic familiariter uſus eſt, optarem boni
aliquod meam ob cauſam faceres, inprimis cum nunquam niſi
fidem & amorem in ipſo deprehenderim, Venit quoque, ut ar-
bitror
T A L LIVLL.o
TITDTT
bitror, Hafniam, tui inprimis & Bangii videndi ſtudio M. Joſ.
Breverus, Rigæ deſignatus Eloquentiæ Profeſſor, meus ex uſu
Amicus, Vir, ut ipſi videbitis, non minori doctrinæ, qvam hu-
manitatis laude conſpicuus, qvi Bataviam & celcbriores Germa-
niæ Academias pervidit. Studia mea qvod attinet, ea in cele
berrima hac Academia, qvemadmodum Tibi & Parenti meo pla-
cet, ſtrenuè Dei adjutus gratia urgebo, ut veſtræ exſpectationi
fiat ſatis. Duo ex conterraneis noſtris in Bataviam abierunt, quos
neſcio an ſuſcepti itineris pœnitcat. Novi aliud nihil eſt, qvam
qvod qvidam magiſterii titulo hic ſint donati, alii vero pro gradu
Licentiatus diſputaturi. Vale longum & feliciter, ab Hoſpite
meo Viro plur. Rev. D. Milhelmo Lyſero Theologo celeberrimo,
qvi hodic Magiſtratum deponet, quàm officioſiſſimè ſalutatus.
Vale iterum, divinæ protectioni, cum conjuge optata & prole le-
ctiſſima, commendatus, & literis hiſce meis ignoſce, nec, qvam
in ſcribendo ſim infans, ſed qvam tui amans, conſidera. Vittebers
gæ ipſis Calendis Maji 163.
Jam, cum literas obſignare vellem, per tabellionem Lipſien.
ſem volumina tua ad me deferebantur, quæ cum Buchnero, Phi-
t :
I3
VAV
T T
(
O VILa .O
D. Olao Vormio.
Hafniam.
Icet, Vir Ampliſſime, ante hebdomadas non ita multas, per
Andream Beyerholmium, Amicum haut fucatè dilectum,
ſcripſerim; non tamen continere me poſſum, quin eunti jam
tabellario noſtro etiam aliqvid literarum ad te dem perferendum;
inprimis quum ſubinde nova benivolentiæ in me tuæ oriantur ar-
gumenta, qvæ me nolentem volentem ad ſcribendi officium com-
pellunt: vid enim eſt, quò luculentius animum maximè beni-
volum in me tuum declarare poſſis, qvam qvod aureas tuas &
cedro dignas lucubrationes mihi mittere dignatus fueris, ex qvi-
bus cum Monumenta Danica Dn. Buchnero, Philologo celebra-
tisſimo
Ti i3
rAII
O LA vI2
S68
tiſſimo, offerrem, & ipſe pauca in iis attentius legeret, honoriicè
valde de te locutus eſt. Ilnter alia verò dixit: tale opus confice-
re potuiſſe, in qvo tot pulcherrimæ Antiqvitates, tot rara & mira
velut ex orco revocata, tam accurata & ſolida vetuſtiſſimorum
characterum expreſſio & interpretatio, tam infinita rerum omnis
um plerisqve incognita monumenta exſtant, neqvaqvam eſſe cu-
jusvis ingenii, ſed cultiſſimi, ſed capaciſſimi & diviniſſimi ſimul:
ac certum ſe eſſe, cumulum laudis tuæ, qvi jamdudum ampliſſi-
mus eſt, inde longe ampliorem fore. Ingrati namqve ſint Res
ges & Principes, qvibus antiqviſſimas Regni noſtri laudatiſſimi
leges, ſtatum & fata velut in tabella depingis, ſi non hujus tui
beneficii memores ſint. Ingratus totus literarum ordo, qvem vel
hoc uno opere infinitè ornas & auges, ſi non & grata mente &
promto ore virtutem tuam & rerum omnium cognitionem prædi-
cent. Epiſtolam Dn. Thomæ Bartholini egi, in qva multa Celeberi
rimorum Virorum de Aureo Corna tuo judicia recenſet, eaqve ty
pis vulgatum iri ſpondet, qvod ſi factum fuerit, precor mecum
communicetur. Tuam contra Ernſtium Diſſertationcm qvin a-
pud ſe retineat Buchnerus noſter, non eſt qvod dubites: is & li-
teras, quas cernis, meis includi petiit. Vitæ ſtatum qvod attinet,
vivo ego ex Dei gratia & valeo bene, ſtudiaqve mea ſic conformo,
ut Hoſpitis mei venerandi, Dn. D. Hulſemanni, ac aliorum col-
legiis tam diſputatoriis, qvam lectoriis freqventius interſim. Ju-
ventus quoqve jam ſedatior eſt, qvam antehac fuit, adeo ut ſpes
rem tranqvilliorem, & à bellicoſa qvorundam petulantium turba
liberam nobis poſthac vitam futuram. Novi nihil et, niſi qvod
Monachus qvidam ordinis Franciſcanorum, nomine Hugo Maria,
natione Italus ac promotus Theologiæ Doctor, Dreſda huc ve-
nerit, qvem ad noſtram religionem converti velle ajunt, ac ideò
conciones audire, collegia frequentare, opponere ac reſpondere
conceſſum ipſi eſt, usquedum idioma Germanicum didicerit, ut
& facilius coram plebe ſuos errores revocare, & ex concionibus
ſolidius in fide nostra confirmari queat. Audivi ego ipſum in Col-
legio Dni mei Hoſpitis de honis operibus diſputantem, & dicta
qvædam ſacra non qvidem infeliciter moventem. Si qvid vel ipſe
de ſe, vel alii de eo typis vulgarint, curabo ad vos transferri.
Hiſce, Vir Magne, cum conjuge & liberis longum ac feliciter
vale, meqve clientem tuum amare perge. Dabantur raptim Vit.
tebergæ 1o. Junii I6q3.
VT
o
ETADEUMIEPISTOLE. 8D
A
T ATT
T. O
TATTTT
AV VNLO
enrico
Motfeldio.
Vittebergam.
Vod promiſit Bartholinus in epitola ſua, vix effectui dare va-
let; heri enim literas Patavio ab ipſo accepi, quibus de
valetudine infirmiori conqveritur, oculorum inprimis hebetudi-
ne, qvæ ſtudia ipſius valde morantur. Occupatur præterea in
divulgando ſcripto ſuo de Luce animantium admiranda, cujus cum
mihi transmiſerit titulum, eum tecum communicare lubuit, Gra-
tias verò inprimis tibi habeo, qvod in amicitiam Virorum Cla
riſſimorum, Hoſpitis nempe tui excellentiſſimi, ut & Celeberri-
mi Dn. Buchneri me inſinuaveris; literas illorum accepi humani
tatis pleniſſimas, qvibus jam rcſpondi. Rogo, cures diligenter,
qvo deinceps cœptam continuare commodius liceat. Recte facis,
qvod non negligas, qva jam præ manibus eſt, proficiendi com
moditatem, qva meliorem vix habiturus es alibi.
Monachus ille, cujus tu meminiſti, mihi in memoriam Ita-
lum iſtum revocat, qvi anno ſuperiori hic fuit, atqve ſe è Colum-
narum illuſtri familia ortum menticbatur: itidem Theologiæ Do-
ctorem jactitabat, huc verò veniſſe Religionis ardore. Aſt cum
hic omnes magna pecuniæ vi emunxiſſet, Sodomita & nebulo
peſſimus deprehenſus eſt. Hujusmodi erronibus minus fidendum.
Forſan idem ipſus eſt, qui hic fuit, dignus ferro & ultricibus
flammis. Bejerholmius in vicinia tui Parentis liberos Johannis
Stenlul inſtituet, honeſto conductus ſtipendio. De Sorore tua
Eva, ab Hermanno Schrodero expetita, plura narrabunt Pater &
Sorores. Deus cœptis adſit, ac cuncta in ſui Nominis gloriam
clementer dirigatl Hoſpitem & Buchnerum officioſe ſalutabis,
Johannem item Viburgenſem, de cujus me hic eſſe ſollicitum for-
tuna, olim agnoſcet. Vale. Hafn. . Jul. 16a3.
Dcccxx.
OLAI ORMI
SO
HENRICUS MOTFEILDIUS.
D. Olao Vormio.
Haniam.
Vod, Vir Ampliſſime, Fautor & Affnis plusqvam paterno
amore proſequende, cum Conjuge & liberis, meoque Pa-
rente venerando, jam prohl ſenio & mœrore confecto, vivas, ac
etiam fruaris ſanitate, tam mihi gratum eſt, ut gratius eſſe nihil
queat, inprimis cum nemo ſit, cujus in frtuna vel lætari vel con-
triſtari magis debeam, quam in tua meiqve optimi & amantiſſimi
Parentis. Oratias autem, qvas debco immortales, ago habeot
qve, qvod tam amicam & honoriſicam mei mentionem feceris in
iis, qvas mihi ad hoſpitem meum & Cl. Buchnerum dediſti. Ef-
fari ſane neqveo, qvam ex illis ipſis literis ceperint lætitiam,
qvamqve mirifice ſibi in amore ac favore tuo gratulenter viri illi,
ad qvos ſcripſiſti, maximi. Multum etiam de novo abs te mihi
præſtitum eſſe puto, tum qvod mei in gratiam Beyerholmium no-
ſtrum tam comiter exceperis, ac tam honorificè tractaris, (ut
ipſe non ità pridem mihi retulit, cum huc veniſlet, deducturus
Suabium, morbo melancholico tum correptum:) tum quod li-
brum Bartholini tui de Luce Anim alium admiranda communicare
mecum volueris. Sed ex animo doleo, qvod ob afflictam valetu-
dinem ea, quæ ad laudem tuam illuſtrandam conducunt, efficere
nequeat. Verum ut ego qvoqve tibi, Affini meo maximè omni-
um charo, aliqvod obſervantiæ & honoris exhibeam documentum,
& qvidem publicum, facere aliter non potui, qvin Collegii noſtri
Theologici Diſputatonem primam, qvam ſub præſidio Excellentiſſ.
noſtri Scharſii diſputavi, tuo inſcriptum irem nomini, certâ ſpe
fretus, hoſce meos auſus te pro ſingulari tua humanitate neqva
qvam ſimiſtrè interpretaturum, ſed potius animum meum in tui
venerationem & cultum ſemper projectum, inde etiam judicatu-
rum. Inſtitutiones Medicas tuas Dn. Jeremiæ Bertramo Medicinæ
Doctori, qvi hie Profeſlor & nobiſcum commenſalis degit, obtuli,
ut divinum illud tuum ingenium etiam ex iis cognoſccret. Ovas
cum legiſſet ille, adeò tui accenſus eſt amore, ut neſciam an qvis
ſit Mcdicorum, qvem tibi præfcrat. Muſei tui Catalogum apud
me
AT
ET A 1.
me vidit idem Doctor, fautor meus ſingularis, in quo, qvod de
muliere ovum enixa ſcripſiſti, mirum ipſi videtur. Precor itaqve,
ut ſi tanto nos honore dignos judicas, paucis ea de re nos edoceas.
Audivi olim ex te, Inſtitutiones tuas Medicas jamjam recenſitas
Lugduni in forma octava exprimendas eſſe, qvod an factum eſſet,
lubens qvoqve ſcirem. Contubernalis meus Bartholinus circa
feſtum Paſchatos Bataviam adire conſtituit: ſane nihil mihi ma
gis in votis eſt, qvam illi me aſlociare, cum jucundum ſit varias
Iuſtrare Academias, & variarum nationum mores ac inſtituta ob
ſervare. Verum cum ſtudiorum ratio id nondum permittat, &
Academia Vittebergenſis facile longiorem moram merea tur, ex
re mea fore confido, ſi peregrinationem differam. Fortaſſis &
deinceps commoda ſe mihi offeret occaſio in Bataviam trajiciendi,
cum amiciſſimo meo Johanne Jani, domeſtico olim Dn. D. Reſe-
nii; is enim certo illic ctiam abibit. Monachus ille Columna,
de qvo ad me ſcripſiſti, paucos ante dies huc quoqve appulit.
vid autem ipſi fiet, tempus dabit, Noſter Monachus, cujus
ego mentionem feci, jam ad Eccleſiam noſtram ſe convertit, ac
habita oratione errores ſuos publicè revocavit & exſecratus eſt. Jam
mitto programma illud, quò cœtus Academicus ad illum audien-
dum invitabatur, ut & Venerandi Senioris noſtri D. Jacobi Mar-
tini Orationem Panegyricam in laudem incomparabilis Herois Dn.
Roſecrantii publicè ac ſolenniter valde celebratam. Dn, D.
Vinſtrupius, ut famâ accepi, eidem Roſecrantio parentavit, cu-
jus utinam orationem oculis uſurpare liceret. Ovod reliqvum
eſt, te, Vir magne, cum conjuge dulciſſima liberisqve lectisſi-
mis divinæ commendo potectioni, rogans, ut me apud ſororem
chariſſ. Magdalenam de omiſſo ſcribendi officio excuſes. Vitte-
Literas has, poſtqvam ſcrips
bergæ 2o. Nov. 16a3.
tæ ſunt, qvod tamdiu retinuerim, factum eſt invaletudine tabella-
rii. Beati Gerhardi filii Diſputationem de ritu cœnand veterum,
ut & de metallis librum recens editum nunc etiam mitto. Prodiit
Tubingæ ſcriptum qvoddam Germanicum, pro Brochmanno no-
ſtro contra Speculum veritatis Prandenburgicum, Nundinis autum-
nalibus huc advectum, qvod etiam miſiſſem, ſi illud â vobis non
poſſideri cognoviſſem. vod Inſtitutiones Medicas tuas, ut nu-
per ad me perſcripſit Parens, iterum excudi velis, rem facis &
tuo nomine dignam, & publico gratam; an verò id hic fieri qve-
at, valde dubito, cum typographis hujus loci anguſta res domi
ſit.
ii5
OLAIORMII
O
O
ſit. Ego tamen, qvanrum in me eſt, omnem movebo lapidem,
ut id operis perficiatur. Rogo tamen, ut vel Buchnero vel Hoſ-
o
ATT VTTMITT
VTVOAIIVO
Henrico Mo ldio.
ittebergam.
o oblatis atqve huc miſſis, inprimis verò pro eleganti Diſ-
putatione, mihi quoqve inſcripta, gratias ago, utqve exiguum
munus qvod mitto Roſæ aureæ, gratitudinis indicium, boni coni
ſulas, rogo. Medicas meas Inſtitutiones qvod ſpectat, de iis non
magnopere ſum ſollicitus, ſiqvidem opus ſit, ex qvo non magna
ſperanda ſit gloria, utpote tyronibus noſtris ſaltem deputatum.
Jacobus Marci Leidenſis ITypogrophus, dum hic apud nos eſſet,
pctiit à me, ut ſibi liceret eas prælo ſuo recudere, qvod, qvia
ipſi ſic videbatur, lubens conceſſi; ſed qvia ſe mox tvpographi-
co abdicabat officio, intermiſſum eſt, nec maguopere curo. Non
et igitur, qvod te hoc nomine tatiges. Hiſtoriam qvod attinet
o vi iſtius, qvod mulicr peperit, ita ſe habet: Anto I638. Fœmi-
na qvædam honeſta Anna Omundi Filia, Gudmundi Erlandſonii
in Sundoy, Diœceſis Stavangrienſis in Norvegia, Præpoſituræ
Neſſ, uxor, . Martii in morbum incidit, cujus naturam & cau-
ſas inveſtigare haud poterant præſentes, duravitqve in menſem
Aprilem anni ſeqventis 163 q. Hlujus die 1. doloribus maximis,
parturientium in morem, divexari cœpit, adeo ut vicinas convo-
care coacta fuerit, qvæ enitenti præſto eſſent; circa veſperam ejus
dici, cum ſe infantem credidiſſet parituram, ovum peperit, ovo
Gallinæ prorſus ſimile, qvod cum fregiſſent adſtantes, albumine
& viteilo plane communi reſpondebat. Hinc ceſſarunt paulisper
dolores in diem ſeqventem, qvi I8. erat, tum rurſus recrudeſcere
cœperunt, atqve fœninam distorqvere, usqve dum, præſentibus
iisdem fœminis, circa meridiem cnixa ecſſet alterum ovum, qvod
etneo; prccibus enim multis obtcſtata eſt adſtantes, id ne
fran-
ETADEUMEPISTOLE. 83
ſrangerent, certo enim ſe ſcire dixit, hoc ſi fieret, & ſe & reliqvas
præſentiſſimo obnoxias futuras periculo. Ovum hoc à vulgari
ovo gallinacco nec magnitudine, nec figura, nec ullis differt ac-
cidentibus, niſi qvod jam candor ſolitus remiſerit, ac obſcurius
fit, eorum inſtar, qvæ putredinem contraxcrunt. Mirum certe,
qvòd faſſa ſit, ſe antea duodecim peperiſſe liberos, ſed in
nullo puerperio tam crudeliter dilaniatam doloribus fuiſle, atqve
in hoc. Veriſſimam eſſc hanc hiiſtoriam, docet Inſtrumentum
publicum, trium virorum fide dignorum manibus munitum, qvod
una cum poſtremo ovo penes me eſt. Naturaliter hoc contigis
ſc, non arbitror, ſed præſtigiis diabolicis adeo divexatam fuiſſe
fœminam, (à partu enim per aliqvot ſeptimanas ſe loco dimovere
haud valuit) reor, atqve ova hæc ca arte ſuppoſita, qva in abſ-
ceſſibus qvandoqve transportati acus, cultri, novaculæ, inſecta
aliaqve cjus generis, de qvibus conſule Cornel. Gemmum Cosmo-
crit. libr. 1. cap. 6. ut & lib. 2. circa finem. Mihi jam otium non
eſt, ſingula perſeqvi, qvæ hac de re dici poſſunt; intento digito
hæc in tui gratiam monſtraſſe ſuffecerit. In Hiſtoria Muſei mei
pluribus hac de re egi. Apologiam Tubingenſis iſtius Theologi
apud Brochmannum vidi, ab Auctore ipſo transmiſſam, ſed minus
ipſi arridet Ubi prodierit, qvæ ſub prælo apud nos fervet, ac-
curatius cuncta diſcuſſa vidcbis. Venio jam ad ea, qvorum fit
mentio in iis, qvas ad Parentem dediſti: Oratio mca de Bacca-
laureatu non proſtat amplius, nec mihi niſi unicum eſt excm-
plum, qvo carere neqveo. Hortus Johannis Nicolai, Conſulis
jam noſtri, tanti non erat, qvanti vos facitis; bulbis qvidem flo-
rum qvorundam abundabat, ſed nihil raruim aut exocicum, ali-
cujus qvod eſſet momenti, poſſidebat; jam vcrò, ex qvo Conſu-
latum obtinuit, omnem horum curam ſepoluit, ut nihil ferm
habeat ſpectatu dignum. Sed Hortus Regius cura Sperlingii ma-
xime ſuperbit exoticis, ut ex Catalogo, qvem mitto, videre li
cet. Si cum Præfecto per literas egcrit Bertramus, ac prior qvid-
piam ipſi transmiſerit, forſan aliqvid obtinebit, qvod qvantivis
ſit pretii; alioqvin difficilior elle ſolet. Addo Muſei mei ut &
Diſputationis menſe Novemb. à mc habitæ exempla, cum lin.
ſtrupiana, qvam deſideras. Cratione. Siqvæ ſint præterea, qvos
rum teneris deſiderio, ut corum tibi copia fiat, allaborabo, modo
ab ingruente calamitate immunes ns præſtiterit Altiſſimus, qod
ut fiat, yeſtrum eſt, precibus nobiscum a Dco impetrarc. Vale
lafn,
OLAIVORMII
Sa
Hafn. 23. Jan. 6a. Officioſe te ſalutat uxor mea, ac
liberi.
Reverendo & Clariſſimo D. Hulſemanno ſalutem à me dicito
officioſam, atqve pro duoctiſſimo contra Grotium mihi transmiſſo
ſcripto gratias age. Tantam benevolentiam mutuis officiis ut
xcipiam, allaborabo.
HENRCS MOTIFELDUS
D. Olao lVormio
afntam.
Tex literis paternis intellexi, videtur meus in patriam redi.
tus probari; qvod ſi etiam nunc in cadem eſtis ſententia,
mihi haud gravatim, rogo, indicetur. Ego, ſi ità vobis viſum
fuerit, ut ad amplexum patriæ recurram, lubens parebo monitis,
licet difficulter Parnaſſum Leucoridos relinqvam, tum ob egre-
gia, qvæ ibidem tractantur ſtudia, tum ob Profeſſorum in me fa-
vorem ſingularem. vòd illa, qvæ miſerat Bertramus, tibi
placuerint, multum mihi gratulor; ipſe verò ſibi plurimum, qvod
tantum apud te valuerit, ut ipſi io mittere non fueris
dedignatus. Scripſiſſet idem tibi, niſi ſubit Dresdam evocatus
eſſet, ſpero tamen facturum, qvam primum redierit. Incluſas,
qvas cernis, literas ad te mitti petiit optimus Buchnerus, cui
qvantopere placuerit huc miſſum ſcriptum latinum de perſidia, ut
titulus habet, Suecorum, effari ſatis nequeo. Illud certè dolen-
dum eſt, qvod iſtius ſcripti auctor Vetrus Galthius, ob rem im-
prudentius geſtam circa claſſem, cui præfectus rat, navalem
tam miſerum finem vitæ habuerit. De Profeſſione Thomæ Bar-
iholino ab exteris oblata ex animo lætor, tum qvod ipſum ames
ac æſtimes, tum qvod ipſe magnum noſtrum Bartholinum pareni
tem ſuum fama & ſcriptis toti Europæo orbi notiſſimum dexterri-
mè æmuletur, ipſiusqve veſtigia laudabiliter premat, tum etiam
qvod ex Dania noſtra tantus tanti Patris filius prodierit, qvi non
minus exteris qvam ſuis charus ſit & acceptus Turbulentiſſimum
patriæ noſtræ ſtatum qvod attinet, nihil jam de eo audivimus,
miſi qvod concilium de ineunda pace in confiniis utrinqve ſit pro-
batum,
T A . 85
TTAI DIT
batum, qvod ut proſperum ſortiatur eventum, faxit Deus be.
nigniſſimusl Novi qvod ſcribam mittamve nihil eſt, præter ali
qvot numiſmata, qvibus etiam adjunxi vivas Bcati Lutheri &
Philippi Melanchtonis effigies, qvas ne contemnas, ſed potius
offerentis animum, qvam rei pretium, qvod aut nullum aut cer
tè exiguum eſt, reſpicias, qvam humillimè rogo atqv obteſtor.
Vale, Vir celeberrime, & me, qvem ſemel amarc cæpiſti, amare
erge. Vittebocrga I5. Febr. 16aq5.
ATT VTDATTT
TVOVV V
Henrico Motfeldio.
ittebergam.
Ovus veſter tabellio, qvæ à te acceperat, probè curavit,
niſi qvod negligentius aliqvanto effigies ex cera confectas
tractaverit, diſruptæ namqve & divulſæ ad me pervenere. vod
facile, ipſo inſcio, contingere potuit molliusculæ ceræ. Pro iis
verò, ut & numiſmatis, maximas ago gratias, utqve ſit, qvod
impenſis in iis factis aliqvantulum reſpondeat, unicum remitto
nummulum qvem boni conſulas rogo. Conſultum judicat pa-
rens, res tuas ità ut diſponas, qvo ad menſis Maji principium
hic te ſiſtere vale as, lauream Magiſtralem cum aliis ambiturus;
cumqve in finem de ſufficientibus & debito ſolvendo & itineri per-
ficiendo tibi ſe proſpexiſſe, per literas cambii, ſumtibus exiſtimat.
Vellet tamen te Lipſiam ante abitum, & Dreſdam perluſtraſſe.
Tu omnia ita diſpones, ut & Parentis voluntati & tuis comi
modis haud deſis. Gaudeo Dn. Buchnero haud diſplicuiſle, qvem
miſi,librum; ejus tamen in literis ad me nullam facit mentio
nem. Auctor eſt, non Galthius, ſed alius Nobilis, cujus no
men literis committere nolo, cum mihi ſit amicus & familiaris, ac
adhuc vivat & plura ejus generis meditetur. Thomam Bartho-
linum qvod attinet, profectus is fuit in Siciliam, ac coram Meſ-
ſanenſis Academiæ Curatoribus, pto oblata Profeſſione gratias
egit: munus verò ipſum honeſtc detrectavit, ob cauſas maximè,
qvas tu allegas. Iter Baſileam cum Hnrico Fairenio jam meditatur,
ut ſupremis ibidem in Medicina aucti honoribus, circa autumnum
ad
ATT
O LA v 1
g6
ad nos redeant. Bartholus, qvi adhuc Amſterodami hæret, ad
Cathedram ab obitu D. Stovgardii vacantem, vocatus eſt, ejus
qve adventum indies præſtolamur. Nos hic qvamvis valetudine
fruamur, Dei gratia, adhuc proſpera, ob bellicos tamen tumul
tus inter ſpem & metum hæremus, dum nihil adhue de Pace in-
ter Deputatos utrinqve ſit concluſum. Vale. Hafnia 2. Mart.
16q5.
Reverendum tuum hoſpitem officiosè ſaluto.
AAI
ENRCUS MOTSFELDIUS
D. Olao Vormio.
Haſniam.
ET. Ampl. in ipſo limine juſto diutius detineam, exponam
qvæ me cauſa ad ſcribendum in præſens impulerit. Exigit
ſcil. ac reqvirit id ipſum elegans de ortu Regiæ Academia Hafnienſis
Oratio â Bartholino noſtro, immortalis memoriæ viro, jam pridem
conſcripta, & publici juris facta, qvæ noſtra nunc cura hic qvo
qve lucem vidit: fecimus autem id permoti partim amore erga
pios Magni nos tri artholini manes, partim etiam accenſi inſtin-
ctu Dnn. Profelſorum Vittebergenſium, qvibus tantopere placuit
oratio, ut alteram editionem nobis ſeriò ſuaſerint, præſertim
cum ob defectum exemplarium difficulter admodum haberi qveat,
& non pauci eorum, qvi hic degunt, cam viere exoptent. No
verò ad unum omnes, qvorum ſtudio recuſa oratio prodiit, adi
aucta carminibus Dnn. Proſelorum ittebergenſium, qvibus
laudes lRegiæ Hafnienſis Academiæ cgregiè decantarunt, nihil
magis in votis habemus, qvam ut pium hoc ſtudium noſtrum be-
nevolo vultu prcbare dignentur omnes ac ſinguli Acadcmiæ no-
ſtræ Patres conſcripti. vorum in numero, Vir Ampliſſime,
cum jure merito haut infimum obtineas locum, unum alterum-
ve exemplar hujus novæ editionis communicare tecum volui,
mò debui, qvam poſſum humillimè rogitans, ut, qvod offers
tur, ea, qvâ conſueviſti mea, humanitate accipias, mihiqve
porrò faveas. vod cæteroqvin literas paternas, mihi non ità
pridem allatas attinet, videntur illæ haud obſcurè ſignificare,
ut
ATT
A L 2. o
ut ad amplexum patriæ recurram, ibidemqve nomen profitear
inter eos, qvi Philoſophici Magiſterii, qvod vocant, lauream
ambiunt: qvibus honoribus ampliſſimis licèt me ipſe non cenſe
am idoncum, cum meo me pede metiri nrim, & (qvod non pa-
rum me torquet,) imberbis adhuc ſim penitus, operam tamen
maximè ſedulam dabo, ut vobis ità volentibus brevi O
adſim, & profectus qvalescunqve meos probem, qvi nullibi ma-
i, qvam in patria Academia honores iſtos appetere opto. An
verò ſolenni Magiſtrorum renunciationi, qvæ ex priſco Acade
miæ patriæ more circa hoc tempus inſtitui celebrariqve conſue-
vit, hac vice intereſſe poſſim, valdè dubito: nondum enim 2
Parente meo venerando pecuniamadeptus ſum ad diſſolvenda
nomina, qvæqve Hoſpiti ac cæteris debeo. Accedit, qvod ex
conſilio Hoſpitis non ducam conſultum, cum ignotis hoc præ-
ſertim belli tempore iter ſolum ingredi. vocirca tantiſper
exſpectare cogor, dum optimus meus popularis Boethius, (qvi
una mecum Academiæ patriæ civem dedit,) patrios ſit aditurus
lares, vd, adveniente cum literis cambii tabellario, absqve
omni fiet mora. Deus modò faxit, ut omnes vos ac fingulos
ſalvos ac incolumes reperiaml Incluſam hiſce Diſputationm,
menſe Martio a me habitam, facili accipias manu, & conatum
qvantulumcunqve meum benignè nterprcteris rogo. Plura in
præſens non addam, netua tempora morari videar, qvare hlo
calamum ſiſto, teqve, Vir Ampl. cum conjuge & liberis Divinæ
commendo tutelæ, ſubnmiſſe precatus, ut in amorc mei perures,
meaqve ſtudia promovere pergas. Dabam feſtinante manu Vit-
tebergæ d. 18. April. I6a5.
C .
5 T TTTT
. O O DT öLI&
D. Olao lormio.
Hafniam.
Magnifice ac xccllentioſime Vir.
Tà pudori meo Muſeldius tuus inſtitit, itaqve eum preſſit undi
qve, ut daret manus, & ſe vincendumtandem ac expugnan-
duim
OLAIORMII
88
dum ipſi præberet. Nam ſcribere ultro ad te, non certè hacte-.
nus à verecundia mea impetrare potui: ſemper metuens, ne
mihi objiceretur, Et tu tantillus ad Virum tantum? ſed cum
Musſeldius tuus, qvem dixi, ornatiſſimus Juvenis, & qvem ob
plures eximias dotes, ac ingens optimarum literarum ſtudium,
plurimum amo, non qvidem præclaram & copioſam eruditio-
nem tuam, de qva jamdudum ex præſtantiſſimis, qvæ edidiſti
hactenus, ſcriptis abunde conſtabat, ſed humanitatem facili-
tatemqve miris modis deprædicaret,certo affirmans, nihil
futurum tibi gratius, qvam ſi ad te mitterem literas; Jeci aleam,
& qvod ſubveritus hactenus ſemper fueram, confidentiſſimo a-
nimo ſuſcepi. Accedebat, qvod liberaliter (pro qva comitate
tua meritò tibi ago & habeo gratias) nobiſcum communicave
ras, qvæ Dn. Ernſtio contra eruditiſſ. Diſſertationem tuam de
Cornu aureo in mentem venerant, qvæqve epiſtola complexus
erat; & qvod Musfeldius deniqve, tuâ fortaſſis auctoritate, abs
te noviſſimè edito monumentorum patriæ opere luculento ac
nobili, me benignè ſatis donavit. vod utrumqve ut de bene-
volentia tua erga me & ſingulari humanitate teſtabatur j prolixè,
ſic mirum in modum me incitabat, darem operam, ut Viri tanti
amorem & ſtudium non diſſimularem, verum augerem potius
aut conſervarem. Non qvidem is ſum, qvi ſibi aliqvid eſſe vi-
deatur, & neſcio qvid eximii tribuat, id tamen ex vero glori-
andum habeo; non temere alium viros ingenio ac cruditione
præcellentes aut magis amare, mirariqve; aut cupere impen
ſius, non dicam, amari ab illis, ſed amantem colentemqve
haud ſperni. vod impetrari abs te, Magnifice Vir, ſi patiaris,
& poteſtatem facias literis noſtris liberè commeandi ad te, magno
me beneficio affectum putabo. De qvo id tibi perſvadeas velim,
me & libenter & ſedulo facturum omnia, qvæ par ſit maxime
facere, quicum aut dudum amicitiam habeas, aut qvi habere
hanc ſecum ſummopere optat. Vale, Excellentiſſime Vir, &
ità ſtatue, me ſummæ ac ſingularis tuæ eruditionis admiratorem
juxta præconemqve petpetuò fore. Vittenbergæ Nonis Junii
An. cIoIcx1II.
Aoſ olla
a ö
ceditisſimus
Avc. Bucmröos.
DII
R
A LI. 2. S
A
ATT VATT
OV
V. C.
Auguſto Buchnero.
Ee Tibi affirmavit atis meus otſldius, gratius mihi
nihil contingere pu. ſſe; qvàn ſi tuis & literis & amicitia
frui daretur. Ea enim de tua humanitate mihi dudum prædica-
runt & Collega meus dilectus Bangius & Affinis Motfeldius alii-
qve, qvi hu a Vobis venerunt, ut non poſſent non qvemvis etu.
ditionis & humanitatis æſtimatorem in Tui amorem pellicere.
Tanta verò in eruditiſſimis a Te editis Monumentis melioris Li-
teraturæ rerumqve elucet ac emicat varietas & ſcientia, ut nemo
niſi maxima cum delectatione ea volvat, atqve Te ut Lite-
ratorum noſtri ſeculi principem facile agnoſcat ac veneretur. Ea.
dem certe, qvæ hactenus obſtaculo fuere, qvò minus mutuis lite:
rarum officiis nos invicem eompellavcrimus, & me retraxerunt;
qvæ tua opera jam remota gaudeo ac gratulor, utqve cœptam por-
ro, data opportunitate, amicitiæ hanc telam feliciter pertexere
valeamus, voveo. Cæterum, qvæ inter me & Ernſtium de Au-
reo Cornu acta ſunt, talia eſſc fateor, qvæ ſolitam meam excedant
moderationem, qvocirca nec publici juris elſe cupio, præſertim
cum rem ipſam brevibus discuſſerim in iterata Cornu editione, in-
ſerta Monumentis meis, qvæ ab Affne meo tibi oblata gaudeo,
utve boni conſulas, ac in meliorem interpreteris partem, rogo.
Siqvæ inter legendum occurrant, in qvo me aberraſſ videris, can-
dide mone; nihil mihi futurum gratius. Ipſe noſti, vix fieri poſ
ſe, qvin homo, glaciem primus frangens, & aliis non tentata in.
cedens via, in lapſus ſit proclivis. Interim, bonos & candidos
rcrum æſtimatores conattus non improbatnros, mihi promittunt
qvorundam haud infimi ſuhſellii cenſuræ. vod in Ernſtium pri-
vatim fuerim acerbior, cauſa fuit, qvod homo is ſemper ſe mihi
ſimulaverit amiciſſimum, usqve dum de Corn Diſſertationem
uſſu Principis mei edidiſſem; tum ille, qvem mihi charta iſta
ubivis conciliabat, favorem & honorem invidens, me inſcio, ln
ula Principis ſuam diſſeminabat epiſtolam, qva ſperabat, ſe
mei minis ruinà emerſurum, atqve Principis gratim aucupa-
turu.
OLAIORMII
OO
OO
turum. Sed incaſſum omnia; Amici enim qvidam, id ægre fe
rentes, exſcriptam chartam mox ad me miſerunt, atqve, ut a-
criore ſalc hominem perfricarem, ſvaſerunt; parui monitis, in-
primis cum me malè haberet, hominem me ſub ſpecie amicitiæ
decepie, ac ipſum privatim per literas me non monuiſſe, ſiqvid
eſſet, qvod offenderet, ut vel corrigerem, vel ipſi occaſionem
meliora docendi præberem. Sed cum facti ipſum jam pæœniteat,
nolo ipſius famam doctis proſtitucre, cum mihi ſuffecerit nævos
hominis amici ostendiſle, ac meliorum calculos niveos, non lolum
ab eruditis in Patria, ſed etiam extra eam, retuliſſe. Interim
cenſuram tuam & aliorum Literaturæ principum non ſubterfugio,
meltora docenti cedere paratus. Pro eruditiſſimo Hymni tui
commentario ut & cæteris gratias habeo maxima, tum qvoque,
qvòd Affinem meum reliqvosque nationis noſtræ Juvenes amore
proſeqvaris adeo prolixo. Nos viciſſim nihil in nobis deſidera-
ri patiemur, qvod ad tuum honorem & commoda ſpectare poſſit.
 .
&
AV
Clariſſimo ac Excellentiſſimo Viro
D, Olao Vormio
TT
TTT
N
N T. D OD
S. D.
Lariſſime Vir, ut excellentem doctrinam tuam a eruditio-
nem ſemper, pro ut debebam, feci maximè: ità lætatus
mirificè ſum, qvod me exiſtimaveris dignum, cui non tantum
reſponderes humaniſſimis literis, ſed qvem in amicorum etiam
numerum prolixo affectu cooptares. Nam ſi & vulgo amari at-
qve audire bene delectare conſuevit ac juvare animos,; qvem vo-
luptatis ſenſum afferet, ſummorum doctiſſimorumqve Vrorum
ſtudia ac benevolentiam demereri? vare id mihi maximæ cu-
ræ erit in poſterum, ne in paranda amicitia tua felicior, qvàm
ſtudioſor ac diligentior in conſervanda eadem tuendaqve fuiſſe vi-
dear. Dn. Ernſtium ad meliorem mentem rediiſſe, vehemeni
ter gaudeo. Nam eruditas & ſapientiæ ſtudiis deditas animas
nihil minus, qvam livor & obtrectatio decet. Sed æmulandi
ſtudium
A
DIT
2 LIl L. SI
r A
ſtudium, & laudis tamæqve cupiditas ſæpe & optimas indoles fa.
tigat. Nec eſt cujusvis, & capere magnos impetus, & regere
poſſe. Tuam autem & gravitatem & ſapientiam maximi æſtimo,
qvi indux iſti ità animum, ut offendentis pœnitentia abunde ſa.
tisfactum tibi exiſtimares. Affinis tuus Motsſeldius, ut ſtudio
rum, ſic omnis in me officii diligentiſſimus eſt. vare non poſ-
ſum non amare hominem, & ſingulari affectione proſeqvi; nec
qvicqvam gratius haberc acceſſu ejus atqve ſermonibus, qvos
ſuaves juxta modeſtosqve, nec minus doctos inſtituere ſolet.
vem affectum meum ut ipſi teſtatiorem facerem, ſcripſi non
ita pridem Jambos nonnullos, qvos Diſputationi ſuæ, qvam tum
edebat, adjiceret, qvos ibi leges. Tibi verò ita perſuadeas ve
lim, me diligenter curaturum, ne ulla re unqvam deſim, qva
rebus ſtudiisqve ejus conſulere poſſim, cum ejus, tum tua etiam
cauſa. Vale Clariſſime ac Excellentiſſime Vir, meqve virtutis
& eruditionis tuæ admiratorem candidiſſimum, amore tuo, qvod
facis, deinceps qvoqve dignere. Vittenbergæ ad V. Id. Decembr.
A. cIIcxLII.
I
-2V
ATT VDRTIT
T
L OVVDV
Auguſto Buchnero.
Micas tuas accepi literas, qvibus re ipſa potius qvàm verbis
areſpondere ut poſſim, exoptandum mihi eſt. Certe ſiqvid
in me unqvam deſiderari paterer, qvod cœpto amori continuant
do inſervire poſſet, indignus plane Tanti Viri eſſem benevolen-
tia. Non ſufficit animum literis explicaſſe, niſi Affinis mei
conatibus tam docto tamqve eleganti applaudendum eſſet carmis
ne, qvo timuli gcnere non poteſt non mens ingenua incitari, ea
ut conſectetur, qvibus ſe Tantorum Virorum elogiis dignam præ-
beat. Sic laudata creſcit virtus, & in majora fertur. Agnoſci-
mus officium, & qva par eſt ratione, gratias agimus. Res verò
noſtræ eò jam inclinant, ut referre unqvam haud polliceri qvea-
mus. Exercitus enim Sveticus inopinato, nihil tale cogitantes
& imparatos plane, contra fidem & pacta, nus, Duce Torſtenſo
nio, invaſit, tqve, anteqvam militem conſcribere, eiqve ullo mo-
do
l2
OLAIVORMIII
O
O O
do reſiſtere liceret, Holſatiam ac Cimbriam totam occupavit, di-
reptionibus cuncta ſubjecit, jamqve nihil non hoſtilitatis exercet,
ut, niſi Deus ſingulariter ſuccurrat, metuendum ſit, ne de nobis
plane actum ſit. Heu ſalusl Dum Rex noſter Pientiſſimus ma-
gnis impenſis per Legatos ſuos in Germaniæ pace procuranda
occupatur, a vicinis ſuis & iis, à qvorum partibus, Religionis
nomine, maxinc ſemper ſtetit, tam perfide, ſine omni legitima
cauſa aut prævia admonitione, provinciis ac ſubditis ſpoliatur.
Sic ſperata Germaniæ pax turbatur, tot piorum vota in ventos
abunt, nsqve calamitatibus obruimur, ut non poſſis non no-
biſcum vindicem Divinam dextram ad ultionem provocare. Eſt
apud nos Thcologus, qvi in Aureum Cornu meditationes conſri-
pſic haud ineptas, ex ipſa Sacra Scriptura petitas; hic, qvam vis
in qvibusdam à me diſcrcpet, conceptus tamen ſuos mihi, ante
qvam ederentur, monſtravit, ſeqve me invito nihil in hac re
publici juris facturum ſiqvidem nunciaret, non potui non ho-
minis candorem longe ab Ernſtii divcrſum laudare, qvin auctor
eſſem, ut pergeret, tamque pium inſtitutum alacriter urgeret,
cum in gloriam Dei & vitæ emendationem directum viderem. Di
verſa de rebus eisdem ſentire incolumi ſemper licuit amicitia.
vantum ex eo prælis hactcnus excuſum, tantum mitto, ut gu-
ſtum aliqvem cjus habeas, ac qvid de eo ſentias, aperias. A
Rege qvodam Chriſtiano (ut putat) elaboratum eſſe nullo plane
argumento vel probabili demonſtratum iri ſat ſcio. Reliqvum,
data opportunitate, ſi Deus vitam & pacem conceſſerit, alias, ubi
abſolutum fuerit, additurus. Utinam eſſet, qvi nobis ea, qvæ
nos olim vobis, procurare velletlalcyonial vicqvid de nobis ſta
tuerit Divina bonitas, dum vivimus, dum valemus, ertam a
micitiæ te lam pertexere haud deſinamus. In me nunquam qvici
qvam deſiderabis, qvod amori noſtro continuando inſerviat.
Vale. Hafn. 2. Januar. 1aa.
v
DTTF
TTTT
. O O D
D. Olao Vormio.
elAAſ Tlniſſ, mo i-
IILI IL.S
Ultum & lætor & gratulor ihi, qvod ſervas conſtanter,
quem
ETADEUM EPISTOL. 8a
qvem mihi præſtare amorem cepiſti ſemel, & qvo me animo pro-
ſequaris, teſtatum etiam literis facis. vantum enim eſt pla
cere atque probari iis, qvorum nomen & fama, non per unam
aliqvam gentem aut populum, ſed ubiqve terrarum, ubi literæ &
ſapientiæ ſtudia vigent, ac in honore ſunt, celebrantur? Certè
VO RMlUM meum, non mater DANIA tantum, & qvicquid
terrarum ad Balthicum jacet, verum & erudita Germania, &
ingenioſa Italia, & facunda Gallia, miratur, colit, atqve in iis
æſtimat, qvi poſt alias maximas artes, antiq vitatum & literarum
elegantiorum ſtudio ſe dudum immortales rcddiderunt. vod
ſcribis, gratum tuiſſe, me tui Affinis, Præſtantiſſimi Juvenis,
conatus proſecutum carmine; ſcias, VORMIClariſſime, me
id virtuti hominis debuiſſe. Eum enim Muſeldius tuus ſe nos
bis præſtat, ut ab omnibus, quibuscum ſolet verſari, (verſa-
tur autem cunm optimo qvoqve, atqve ex cujus congreſſu me-
lior doctiorque fieri poſſit,) humanitatis, modeſtiæ, ſtudii ac
eruditionis laudem facile auferat. ibus laudibus dotibusqve
præclaris ut ſe commendat qvotidie magisqve ac magis, ità non
poſſum non eum amare plurimum, & qvibus licet modis proſe-
qvi atque ornare. Ad Diſſertationem Theologicam de Aureo
Cornu quod eſt, planè tecum ſtatuo. Deberi illi pietatis, debe-
ri ingenii induſtriæqve ac eruditionis etiam laudem: ſed quæ
hic afferuntur, reſpexiſſe auctores perſuadere mihi non poſſum.
Novi qvæ veſtutiſſimæ Eccleſiæ Chriſtianæ hieroglyphica ſymbo-
la, Clemens Alexandrinus aliiqve auctores rccenſeant, & vetu-
ſtiſſima monumenta & marmora exhibeant. Et licet qvædam
ex illis in Cornu iſto inveniantur; eorum uſus tamen jam exole
verat diu ante, quam Dania veſtra fide doctrinaqve Chriſtiana
imbuerctur. vò tempore ſi hoc conflatum eſet cornu, & eo
qvidem fine ut de religionis & pietatis rebus nos admoneret, pro-
cul dubio ſanctiſfimum crucis ſignum, qvo nulium aliud frequen
tius erat, ibi conſpiceretur, qvod hactenus qvidem nullus potui
notare. Stat itaque tua ſententia, VORMI Clariſſime, & ma-
gis veriſimilia ſunt, qvæ tu de Cornu hujus natalibus ſagaciter &
eruditc conjeciſti ſemel. Interim Reverendi Viri conata non im-
probo. Pium enim eſt ubiqve occaſiones inveniendæ & exercens
dæ pietatis captare. vare pro miſſis paginis gratias ago: gratè
accepturus propediem, de illis qvæ reſtant- Vale, & patriam
tuam turbatam peſſimo ſcelere qvam primum cumGcrmania no
l 3
ftr
OLAIORMII
8
ſtra pacatam vide, meqve amare haud deſine: qvi ſum
eroqve ſemper
Celeberrimi tui Nominis
obſervantiſſ. ſtudioſisſimusqve
A. B.
Vittenb.ad d I. Mai
A. C1 ALIV.
a
OLAUS VORMIUS
Clariſſimo Viro
Aug uſto Bucbnero.
Vitam candidi, tam eruditi & amici pectoris integritatem
non exoſculatur, illum inter mortales hominis titulum
hau mereri exiſtimo. Ovidni igitur tam ſvave per amicas lite-
ras cœptum colloquium, tanqvam familiaritatis noſtræ vincu-
lum, ambabus amplecterer ulnis & debito reſponſo mutuam te-
ſtatam redderem benevolentiam, tot in me congeſta elogia cum
ex amici affectus abundantia deflucre, non ſine pudore aliquo
agnoſcam? Operam vero dabo ſedulam, ut viciſſim in me non
deſideretut qvicqvam, qvod affectui fovendo & conſervando ſer-
viat. Affinem meum à te tam honorificum integritatis & dili-
gentiæ reportare teſtimonium, gaudet grandævus Parens, nos
qve reliqvi grati agnoſcimus, plurimum tuæ manuductioni &
fidis exhortationibus tribuentes. vod reſtat ex Theologica de
Cornu diſſertatione jam mitto, ex qa, qvæ mea de iſta mens ſit,
uberius videbis, ac qvanqvam Author meis literulis qvædam re-
plicare videatur, tanta tamen non video, ut non potius candidis
Lectoribus judicium relinquam, qvam ut contentionis ſerram
de levibus iſtis cum homine mihi alioqvin amico reciprocare teni
tem; Inprimis cum non ſolum ab eruditisſimis Germanis, ſed
& exteris aliis cum applauſu haud levi noſtra excipi indies anis
madvertam. Scripſit (ut huc tecum communicem) hiſce dies
bus ad me Patavio cruditus juvenis noſtras, Venetiis Virum eſſe
Reverendum Angelicum Aproſium Vintimigliam, qvi idiomate Ita-
lico
ETADEUM EPISTOL. SS5
lico ſcriptum edidit, ſuppoſititio nomine, in defenſionem Adoni-
dis Marini contra Stiglianum, (Nomina ſunt mihi plane ignota)
cujus Caput I. mihi inſcripſerit, utpote deCornu Aureo tractans,
in qvo inter reliqva hoc, qvod mitto, habet à Dn. ighetti clabo-
ratum monumentum. vod non eò refero, qvod mihi in Eru-
ditorum numero hominis calculis applaudam, ſed ut Amico, quæ
non omnibus obvia, communicem. Spero, me integrum illud,
qvicqvid eſt, brevi habiturum, modo promiſſis ſtererint curato-
res. De turbato rerum noſtrarum ſtatu, Divino tamen præſi-
dio ſingularirer & miraculoſe læpius refocillato, affinis meus Te
uberius docebit. Vale. Hafn. 22. Jun. 16q.
V
Excellentiſſmo Viro
D. Ol IVormio
A TT T
D
S. D.
Hafniam.
cellentiſſime Vir, feramus libenter ſortem noſtram, &
pareamus Deo, & qvoniam ei ità viſum fuit, ut ſtudio o-
peraque veſtra dum recuperaturos nos pacem ſperabamus, vos
æqvè in bellum difficillimum implicaremini, acquieſcamus vo-
luntati ejus ſine murmure, & qvicqvid durum ac triſte videbi -
tur, id recte ferendo vertamus in bonum. Interim numen ejus-
dem orabimus ac venerabimur, ut qui utrinqve pacis ineundæ
gratia indicti aut inſtituti conventus ſunt, ita utrinqve excant,
ne qvas deinceps qverelas alter alteri alegare habeamus neceſſe;
ſed de cjusmodi rebus per literas conferamus ſermones, qvas ne-
qve ſcribcre injucundum ſit, nec intelligere atque accipere mole-
ſtum. Suecorum arma jam in Bohemia ſunt quæ ut depellant,
Cæſarcani ſuas contrahunt copias. vod ſi ſuccedat, omnis ea
tempeſtas nobis denuò incumbet Apponendum itaqve lucro
erit, hoc qvicqvid qvietis interim dabitur. Affinis tuus, Orna.
tiſſimus Juvenis, id ſerio agit, ut ſpem à vobis coneeptam dc ſe
nn
OLAIORMII
3S6
non æquet tantum, ſed ſuperet etiam, & talis revertatur in pae-
triam, qualem redire maximè oportuit, qvi ſeſe patriæ natum
putet. Ouare merito ſuo & amo ipſum qvam plurimum, &
conſuetudine ejus utor libenter. Omnia & ejus & veſtra etiam
facturus cauſa, qvæ commodo ipſi ac utilitati eſſe poſſunt. Ovid
in præſenti publicè privatimque agam, programma iſtud, qvod
junxi literis, docebit. vod boni conſules, & me amabis. vi
tuo te merito, Vir Excellentiſſime, nunquam non venerabor &
colam. Vale. Vittenbergæ ad d. Il. Februarii Anno
ſC LV
OLAUS VORMIUS
Auguſto Buchnerc
D
.Vo
ittebergam.
Tà eſt, Vir Celeberrime, ad nutum Divinum ut nos compo-
namus, decet. Peccatis noſtris pium Patrem offendimus &
ad iram provocavimus, juſtè igitur pœnas luimus, & in codem
cum tota Europa hæremus luto. ò non graſſatur communis
hæ calamitas? Venetos & Helvetios, hactenus immunes, corri-
pere jam videtur incendium. Nullus reſtat, qvi opem ferre va-
leat. In ſolo Deo ſpes noſtra, ut qvæ inflixit vulnera ſolus cu-
ret. De Pace ad limites regnorum tractant utrinqve Oratores
noſtri, ſed ſpe adhuc ambigua, cum iniqva adeò petantur, ut
aſſentiri iis noſtri neqveant. Norvegi noſtri ſtrenuè rem ge-
runt, atqve aliquot Suecorum ccuparunt provincias; quod
num pacis conditiones tolerabiliores ſit redditurum, videbi-
mus. Deux x alto nos reſpiciatl Affinem meum ità ſe vobis
probari gaudeo, ut tuo aliorumque Clariſſimorum Proteſſorum
indignus haud ſit favore & patrocinio. Reditum ejus ad nos
præſtolatur jam parens, decrepitus ferme. Pro benevolo in
ipſum affectu merito & tibi & cæteris Viris Clariſſimis gratias
agimus. Ego vero pro eruditiſſimo Programmate, quo qvan
topere juventutis commodo invigiles, abunde teſtatum reddis.
Deus
A uIT. 8
M DTT
Deus te Reipubl. bono diu ſervet, ut in tam laudabili propoſito
porro magno cum applauſu progredi pergas. Mitto novam de
Aureo Cornu meditationem Epiſcopi Lundenſis Vinſtrupii, qvi
quamvis ſtridula quandoqve canat avena, huic tamen tempe-
ſtati haud incongrua quædam protuliſſe videtur. Vides, fracta
glacie qvam facile funes trahant Helciarii. Vale, Vir Geleber-
rime,& Vormium plane tuum ſtatue. Hafn. 2. Marti
I65.
V -
OLAUS VORMIS
Dn. M. Envaldo Nicolai.
Roſchildiam.
uditum tuum de aureo cornu commentarium avide perlegi.
Non potuit non placere tam pium, tamque egregium tuum
intitutum, qvo gentis noſtræ ſecuritatem, pertinaciam, ac pro
tot a Deo opt. max. nobis collatis beneficiis ingratitudinem, vel
hoc medio excutere ingenioſe allaboras. Neſcio enim qvi fiat
qvod externis ejusmodi in oculos incurrentibus magis quando-
que moveri ſoleat vulgus; qvam ipſis verbi divini exhortatio-
nibus, admonitionibus, & qvæ indics proclamantur, commina-
tionibus, Niſi forſan
Segnius trritent animos demiſſa per aures,
am qva ſunt oculis commiſſa fidelibus.
D. Paulum imitari mihi videris qvi Act. VII. visâ Ethnicorum
qvæ Athenis erat ara Ignoto Deo conſecrata, illam aptè propoſito
ſuo applicuit ac inde anſam arripuit, de rebus vere Divinis diſſe
rendi, ac ſemina Religionis Chriſtianæ ſeliciter ſpargendi. Aptè
& concinne è vivis Iſraelis fontibus ſingula derivas, ut vix cre-
dam qvenqvam fore, qvi jure qvidqvam deſiderare poſſit, qvod
ad vitam piè tranſigendam reqviratur. Ex te jam diſcat divi
norum beneficiorum audaculus contemptor, nobile hoc ſubje
ctum dignum eſſe in qvo bonas horas collocet is, qvi literas, qui
honeſtatem, qvi pietatem amat. At à Rege aliqvo Chriſtiano
elaboratum ut credam hoc cornt nondum mihi perſvadere va
leo.
vi.
OLAIORMII
SSS
Videmus primitivæ Eccleſiæ patres, nullam plane
inter-
miſiſſe occaſionem, qva Chriſti meritum ac paſſionem, ſi alia
nequirent, rudium animis inſinuarent, vel crucis ſigno, vel JE-
SU nomine, vel aliis ejusmodi. De Labaro Conſtantini aliisqve
ejus generis nihil dicam. Cornua animalium, quibus potum
adminiſtrabant majores noſtri, ejusmodi notis inſignita in muſæo
meo nuper apud me vidiſti, & qvidni horum veſtigium aliqvod
in aureo loc reliqviſſent? characteribus in eo extantibus non
tam ſidei articulos, quam mores hominum informare ac vitia,
ſtupenda monſtroſaque eo ſæculo graſſantia redarguere voluiſſe
Autorem facilis largior. In eo enim adeo operoſos fuiſſe Ethni-
corum multos, ut Chriſtianis vix ceſſerint, quis ignorat? Con-
ſule Stoicos, Epictetum, Senecam, aliosque ejus ſectæ, in qvibus
vix qvicqvam præter veram in Chriſtum fidem deſiderabis. Nec
tamen qvisqvam exinde, qvod prcepta ttadiderint honestati ac
civili conſervationi congra, Chriſtianos fuille collegerit. At
dices, exactè ſacris literis congruere dogmata, qvæ ex hiſce Em-
blematis eruuntur, ut ex iis planè deſumta fuiſie fateri ncceſſum
habeamus. In aliis profanis picturis idem experiri ſi qvis ve-
lit, rarum erit ſi non ingenioſæ ſe accommodaverint applicatio-
ni. Tentarunt id in Ovidij metamorphoſi qvidam, non ſine ſuc
ceſſu; adeo ut integras hiſtoria ſacras ex ejus elicuerint fabulis.
Inde tamen Naſonem Chriſtianis ſacris initiatum fniſſe nemo
facile dixerit. Ovin nec per nigmata & Hieroglyphica do-
cendi modum, priſcis patribus Chriſtianis, in uſu tuiſſe animad-
vertius. Planam, perſpicuam & eujusvis captui aptam re-
qvirebant methodum, quâ ab omni fermè humanitate alienis,
Chriſtum inſinuarent crueifixum ac ſecundum ejus normam vi-
vendi leges traderent. Aqua qvantum hæc diſter, novit is qvi
in hoc pulvere deſudavit. Oedipo certe opus foret perpetuo,
qvi quotiescunque hoc cornu in uſum venit, ex ejus ſigillis ar
gumenta depromeret valida, ad anims percellendos, ac a vitios
rum cœno in virtutis ſemitam pertahendos. Conjecturis qvidem
hic agimus: ſed quo probabiliores eo firmiores ac ponderis ma
joris.
Interim largimur faciles, ut ex tcrcore nnii margaritas
collegit Maro: ita ex profanis, divinis conſona duci poſſe do
gmata non ſine maximo vulgi emolumento. In hoc cum feliciter
adeo deſudaſie te videam, ut vix alter palmam tibi ſit præreptu
rus
ETADEUMEPISTOLE. S
rus, gratulor, utque pias haſce meditationes in Chriſti gloriam
& pietatis apud nos incrementum pluribus communes facias,
hortor. Mihi meisque conatibus tantum abeſt adverſari ut putem,
ut potius de ſuavi conſenſu gaudeam; inprimis qvod ſcopum
meum aſſecutum me jam vidcam, qvo præclaris ingeniis de no
bili hoc ſubjecto ulterius cogitandi occaſionem præbere allabo-
ravi. Vale & vive Eccleſiæ bono. Hafniæ Idib. Nov. Anni
M. ll.
V
OLAUS ORMIS
Chriſtophoro Joannis.
Soram.
V miſiti Muſei mei ornamenta, gratiſſima mihi fuete.
Miror, ubinam locorum tantam copiam Lapidis, quem
Oriam vocant Phyſici, inveneris. Sparſim hinc inde unum
aut altcrum conqviſitum obtineo, fed in tanta copia uspiam ini
ventum non memini. Percuperem igitut locum a te deſgnari,
& in proximis ad me perſcribi, ubi collegeris, ut ejus in Hiſtoria
mea mentio fieri poſſit grata. Poroſum illud ae molle os, qvod
chartæ ſeparatim incluſum erat, Scpiæ piſcis eſt, aurifabris no-
tiſſimum; eo enim ad opera ſua polienda, & tormas ſeu matri-
ces conficiendas, utuntur. Ad dentifricia in uſus venit Medicos.
Non igitur ſperma eſt Ceti, ut tu putas. vas tu vocas ceti ſquas
mas, teſtæ ſunt obſtrcarum; cetacea namqve corio teguntur
leni, ſqvamis deſtituto, ut Delphini ejusque generis alii piſces.
In tui memoriam hæc tenebo, nec unquam ſine induſtriæ tuæ &
in me propenſi animi teſtimonio demonſtrabuntur. Sivid ejus
generis alibi occurrat, colligere perge, & me bencficio beabis
grata mente recompenſando. De meo in Te affectu ſccurum
plane te eſſe jubeo. Vale. Io. Novembr. I6a3.
Diſputationis meæ mitto exemplum.
&
A
OLAIVORMII
3o
&
AA
ATT VATTTT
VOAVLO
Chriſtophoro oannis.
Soram.
DErplacet topographia transmia tractus iſtius, ubi copioſe
adeo reperiuntur Ombrii dicti lapides, nec te in nomi-
nis etymo falli arbitror; ita enim Helſingora, Corſora aliæque
apud nos civitates nomina à ſitu obtinuerunt, ſed dolendum,
quod lapidem, panem triticeum & anatem referentem non una
cum reliqvis aſſervaveris, ac ſilicis nigræ & omni ex parte ro-
tundæ, ut ais, tibi cura fuerit nulla. Prima enim ſpecies E
titis eſt à me in Hitoria Muſei mei codem in capite delincata;
plerumque calimum ſeu alium lapillum in ſe continere ſolet, qvi
concuſſus qvandoque reſonare ſolet, qvandoque non; foramine
præterea dotatur exiguo, per quod ſtylum ſi immiſeris, cretacea
materia erumpere ſolet. Si igitur facultas detur, fac eorum
copiam habeamus, ut & materiæ, quæ ochram colore refert.
Non mirum, oſtrcarum conhas ibidem reperiri, cum non du-
bitem, qvin ſaxis adhærentes etiam vivæ caperentur, ſi diligen-
tius inveſtigarentur, Sinubus enim marinis gaudent, & jam
altero à Roſchildia lapide in pari ſinu captant copiole ruſtici, ac
ad nos venum exportant. Lucium, percam aliosque ejus ge
neris fluviatiles piſces ibidem capi, facile crediderim; ejus ei
nim ſunt naturæ, ut mare ſubintrent vor no tempore, ut fœtus
ſuos melius excludant; aqua enim moderate ſalſa æque dele.
ctantur ac dulci. Sic prope Neſtvedam qvotannis ad oſtium
maris copioſe capiuntur; & ex Germania huc ad nos ſingulis an-
nis in navibus pertuſis, qvibus marina copioſe intrat aqva, de-
feruntur iidem piſces. Si Geſnerum, Aldrovandum aliosqve,
qvi de hiſce ſcripſerunt, perluſtraveris, hæc ab eorum natura
u ſoles, ama. Hafn, 26, Nov. 6a3.
v
V
IT
ö A
2 LI22L.
IAI
DCCCxVI.
Mo. Illt. ed Eccs. Sig.
lCorno d oro illutrato da V. S. Eccellentiſ. con erudition
cosi pellegrine mi diede occaſione d abbellire la mia Sfera
Poetica col ſuo riveritiſſimo nome. Hò penſato perciò inviargle-
ne copia con l occaſione d alcuni di queſti Signori, che parten-
doſi di Padoua tornano a ripatriare. Eun opera ſcritta da me
nel eta di ventitre anni, che non hà altro di buono, chel or-
namento che ſi lege in fronte a ciaſcum capitolo, cioè li nomi
di tanti letteratiſſimi ingegni, e particolarmente quello di V.S.
Eccellentiſſ. e de Signori ſuoi compatrioti. La ſupplico ad ogni
modo à riceuere col libro la mia ſervitù vivendo ambitioſiſſimo
d inſinuarmi nella ſua gratia. Che non eſſendo queſta mia per
aeon ano. vna. a
I
S. Mto. Ille. ed Ecc-
Servitore divmo.
r
Frâ ANri APROsOVINTI-
MIGLA nlanO.
ſ
l M. Illre Ecce Sigr e Padve. otte
Il Sir. Dottore Olao lVormio.
Copenhagen.
I
V
Tcmo io
Molt l. Cu
on occaſione d alcuni gentilhuomini di coteſte parti, che di
Padova vengono a ripatriare, inviaia V. S. Ec-
celentiſima una mia operetta intitolata La Sfera Poetica,
nella qvale havera trouato regiſtrato il ſuo nome, & un elogio
d un mio amico ſopra il ſuolibro de CRNAEO. Jo però
non hò ancora ticeuuto riſpoſta alcuna, ne me ne maraviglio,
perche
CLAI ORMII
82
perche magnum chaos eſt inter nos, & vos. Hora che mi ſi pre-
ſenta un altra occaſione, vengo di nuovo a rivcrirla per maggi-
ormente inſinuarle la mia ſervitù, e confermarglela. Capitorno
li menſi paſſati li MONUMENTI DANIC, ed un altro libro
de LINGVA G A, opere di V. S. Eccelentiſſ. li quali ſono
di grandiſſimo ornamento alla mia Biblioteca, li quali furono ſubi-
tamente da me divorati, e comendati a gli Amici: e prego il Signo-
rs haver fortuna di vedere i FASIIDANIC, e le Note in
E Hö c d Heſiodo, e tutte le altre opere, che ſo-
no uſcite dal ſuo ingegno ſublime, dalle quali ſon ſi-
curo d eſſer per cavare molt coſe per ornamento delle mie
opere. Sto compilando un opera de gl Scrittori illuſtri d Italia,
della quale mando Pincluſo frontiſpicio. Sono ſtate inviate al
Moltenio alcune mie operette, che ſono il Vaglio Critico ſotto no
medi Maſoto Galiſtoni: il Buratto, ſotto nome di Carolo Galſto-
ni; L Occhiale Stritolato, ſotto nome di Scipio Glareano: e la
Sfera Poetica ſotto nome di Sapricio Saprici. Tra pochi giorni
ſi ſtamparà il ERATRO, e con qualche occaſione opportuna
glie lo farò capitare. Intanto V. S. Eccellentiſſ. ſappia che hà
in Italia multi, che vivono divotiſſimi alla ſua virtù, e che io non
ſono de gli ultimi, come potra conoſcere della Sfera Poëtica,
che perciò, ſe me conoſce atto à poterla ſervire, la ſupplico a
comandarmi, mentre per fine reſto
Di V. SM. Illt. ed Eece.
prontmo. e certiſſimo Servitore
Venetia li 12. Maggio 16aA.
Fra AN APROO
T
IIIIlL.
Al M. Ill, & Eccmo. Sigs. Sigr e Padsotto.
l Signore Dottore Olao lVormio.
Copenhgen.
v r I

ATTIC
L V D III O3
r A
v
ILV
O L vRMI Co
ATT T
TTT
Fr. Ano elico Anroſio Vintimigliæ.
DInas tuas, anno præterito ad me datas, ſimul ferme accepi,
VII. ſc. & Calendarum Julii hujus anni, qvarum qvas Bar-
tholinus attulit, adjunctam habuere elegantiſlimam tuam Scuti-
cam Poëticam, qva à Stigliano operi Marini adſperſos docte
excutis ſcrupos. Ut pro eleganti transmiſſo Opere gratias ago
maximas, ita plures debeo, quod me in eo non ſolum peculiari
Epistola arbitrum dubiorum qvorundam conſtituas, ſed & de
Aureo Ccrnu meditationes meas logio tam erudito, tam polito
ornare haud ſis dedignatus. Agnolco affectum bcnevolum, qvem
reciproca amoris & benevolentiæ conteſtatione ni exciperem,
nomen inter eos, qui literas amant, haud mererer. Cæterum
Muſis gratulor politioribus, qvibus indies tam acres, tam ſin
ceri ſuccreſcunt vindices, inter qvos Tibi non immerito locum
cedunt noſtri ævi Literatores haud pauci. Ovis enim inſtitu
tum tuum non approbet ſummè, qvo Viros de Republica literaria
bene meritos mortalitati eximis, & oilos aliaqve eorum famæ
inſidiantia monſtra potenter reprimis, virtutique ſuus ut conſtet
honos, St enue allaboras? Perge, Vir Clariſſime, æternis ing-
nii moumcntis & tibi & aliis de literis bene meritis trophæa e-
rigr; hac enim itur ad aſtra. Tibi in templo virtutis parata
vides gloriæ & hunoris præmia. Me verò, inferioris licet ſub-
ſellii tyronem, tuis conatibus ſincere favere, certo ſtatues. Ni-
hil certe mihi gratius foret, quàm tecum à me elaborata com.
municare, al locorum diſtantia & eorum, qui noſtra curare de-
berent, partim lifficultas, partim penuria me retrahit. Si ta-
men per Studioſos, ad Vus euntes, qvid temporis progreſſu
curari poſſit, faxo voluntarem ut haud dc ſideres. Interim vale,
& favere perge. Hafn. vII. lduum Jul. c i1cxLv.
DccCxxx.
TT
OLAlvv 2il
8a
Clariſſime atque Excellentiſſime Vir,
maximé colendo.
Iteræ tuæ, Vir præſtantiſſime, dum â me inminus exſpectaban-
tur, curante Excellentiſſimo Joanne Rhodio, heri ad me des
latæ fuerunt. vam gratæ extiterint, pſe poteris conjectare,
Eccuinam non forent gratiſſimæ, cum ſint tanti Viri, & tam hu
manisſimi? Eas pluribus abhin menſibus exſpectabam, conficie-
barque mœrore fruſtra exſpectando. Meos luſus in Stilianum
tibi non diſplicuilſe lætor: gratulorqve mihi, in his ſcribendis
non laceraviſſe dies. Dum placent tibi, aliis non placere non
poterunt. Menſibus elapſis prodilt in lucem pars ſecunda VE-
RATRI adverſus eundemnet Stilianum. Aliqua exemplaria
conſobrino Excell. Thomæa Bartholini conſignavi, ut ea & tibi, &
aliis amicis meis exhiberer. Nunc præla ſudant in excudedo
Rinaldi Clypeo, opuſculo Italico ſermone conſcripto adverſus
Luxum & Luxus ſectatores, quod amicorum quamplurimi non
ingratum futurum confidunt. Caput ejusdem, in quo quæritur,
an Capillorum longitudo fœminas deceat, Fuirenio noſtro inſcripſi.
Jacobus Hertius Bibliopola amicorum exemplaria curabit ad
Molteenium mittenda. Vos ex ipſo accipietis. Cætera tua non
eſt cur labores ad me transmittere. Jam a Bibliopolis Monumen-
ta Danica, Faſtos, & Literaturam Runicam comparavi: Heſio
dum invenire non potui, non tamen abs te petotuquc vale, &
,, v a
Tibi dicatisſimus
Fr. ANLCS APRoo
I
INTIMlGLlA
Ordinis EremitarumS. Auguſtini
Clarisſimo ac Præſtantisſimo Viro Domino Olao
ormio, Patrono plurimum honorando.
afniam.
DCccx.
2 LI . O5
M
ITMT DIT
T
OLAUSVORMIUS
Fr. Angelico Aproſuo Vintimigli
xamiciſſimis tuis, tibi non ingratum fuiſſe, intellexi, quod
ſeria tua incultis meis interturbare non dubitaverim. Si-
lentium certe rupit tam amicus in me affectus, publico ſcripto
toti ordini literario indicatus, in qvo jucunditas cum eruditione
ita certare mihi videtur, ut, quoties mellitas tuas ad Amicos
lego epiſtolas, neſcio, dictionis elegantiam & acumen, an re-
rum pondera magis mirer, adeo ut deſiderium reliqva, qvæ nu-
per è tua prodiere officina, videndi excitent non inediocre. Clype-
um tuum, ſpero, nos brevi habituros; nondum enim ad nos re-
diere Thomas Bartholinus ejusqve conſobrinus. Ni loci tanta ob-
ſtaret intercapedo, tabellionumque difficultas impediret, cre
briora inter nos literarum commercia ſperarem3 per Hertaum
enim veſtrum tarde admodum curantur utrinque cxſpectata.
Heſiodum, quem qværis. non invenies; Francofurtum enim mi-
ſi ante annos aliqvot, ſed, mortuo typographo, qui operam ex-
cudendi condixit, periit & liber. Feiſus jam quotidianis labo-
ribus, Tibi aliisque præclaris ingeniis ſcribendi lampada trado,
meque qvieti, quantum poſſum, compono, bonorum interim
favorem privatis literis aucupandi ſtudium non niſi cum ſpiritu
depoſiturus. Bartholus noſter, qvi cathedram Eloquentiæ apud
nos jam occupavit, officioſe viciſſim te ſalutat, & credo, eum
ſuis id jam præſtitiſſe. Vale, Vir Reverende, &, ut cpiſti, fa
vere perge. Hafn. . Id. Mart. 166.
Mo Illre Eccmo Sire e Pr6ne oſo
alcunque volta mi giongono lettere di V. S. Eccellentiſ.
ſento allegrerra ſi grande, che non ſo ſe fuſſe tale, ſe
ne rceueſſe di mio Padre, che gia ſono vent anni fece palſagio
da queſta all altra vita. Mà come può eſſcre altrimenti, men-
tre ſcorgo tant affetto verſo la mia perſona, eonoſciuta per la
ſemplics relatione d amici, e per quelle poche coſuccie, che per
fu-
Lll
OLAO VOMII
S6
fuggir lPotio mi ſono uſcite di mente, e publicate per merro del
le ſtampe, più toſto per compiacer gli amici, cbhe per ſeconda
re il mio Genio? L affetto che mi porta, è parto della ſua
gentilera, che ſi muove ad amare etiandio quelle coſe, che
non ſon degne d amore. Vuole imitare in ciò la divina bon-
tà, che ci ama non per la noſtra, ma per la propria bontà.
Sarei ingrato, ſe non glie ne rendeſſi la pariglia:c già che A.
more è premio d Amore, ſono obligato ad amarla. Conſegnai
due copie del mio Specchio del Diſinganno all Eccell. Rhodio, ae-
cioche n inviaſſe una a V. S. Eccellentiſſima e altro al noſtro
gentiliſſimo Signore Tommaſo Bartholini: e credo che di già ſa.
ranno incaminate. Eopera ſcritta contro la MODA, o per
dir meglio contro i coſtumi effeminati, che deturpano il Mon-
do. Seguira appreſſo la Grillaja diſchiuſa (Cavea Grillorum re-
ſerata) contro lc malc operationi de Chriſtiani, che non han-
no di Chriſtiano altro, chel nome: ſe ben ſò, che canimus ſur-
dis. Mi parc ridotto il Mundo a ſtato piggiore, che a tempo
di Noè, perche ciaſcuno fà d ogn herba faſcio: e chi dove
rebbe eſſer migliore, è più peſſimo. Mà non piu di ciò.I
Signore Gio. Jacomo Hert m ha datta anneſſa per ilMol-
eenio, la raccomando perciò alla ſua diligena. Se doverà man
dar libri, e gli piacerà d honorarmi delli ſuoi Schediaſmi ſo
pra la Medicina, li vederò volentieri, e gli darò quel luogo,
che meritano nella mia Libraria, nella quale ſi conſervano li-
bri d ogni profeſſione. Rendo poi duplicato il ſalute all
Eccellentiſſimo Signore Bartholo noſtro, e ſaluto per infinite
volte gl Eccellentiſſimi Signori Thommaſo ſuo fratello, e Si.
gnore Fiuren, che alla ricevuta di queſta penſo ſaranno giunti
alla Patria: e reſto
Cordmo amico e partmo. Servitore
Venetia li 2. Settembre 16ö6.
Ta ANi APoI
VINTIMlLi
1
Agoſtiniano.
Clariſſimo atque IntegerrimoViro Dn. Olao Vorm,
Medico ac Philoſopho doctiſſimo.
Hafniam.
IR DI
A
2 I 2
V
Mö. Ilt. & Eccv. Sigt e Prne oſſio
Ono paſſati molti meſi, che V. S. Eccellentiſſ. non haverà ve
lute mie lettere, e forſe ſi ſarà data a credere, che io habbia
mandata inoblivione la nostta amicitia: Mà non è cosi.
eſſerc, da non ſò chc tempo in quà, ſtato occupatiſſimo hà ca-
gionato un Si lungo ſilentio. Penſava ſcrivere fino il Carno-
vale palſato: ma convenendomi al improviſo partire per Lu-
biana Metropoli della Carniola, a predicare la vareſima, non
mi permeſſe il farlo. Ritornato dopo Paſqua in Venetia mi ci
trattenni tanto poco, che apena hebbi tmpo di ſcriuere a
Eccellentiſſimo Rhodio, che io mi partiva. Parti dunque con
penſicro di paiſare a Roma, indi a Napoli: mà creſciuti i cal-
di mentre mi ritrova va ia Bologna, mutai penſiero, e venni a
trattenermi in Piacena fno che cominci a rinfreſcare. Tra un
meſe penſo di proſeguire il viaggio tralaſlato verſo le detteCittà,
finito il quale piacendo, a Dio andarò alla volta di Genova per
ripattiare. Eun gran peſſo, che io conſegnai all Eccellentiſſ.
Rhodio una copia del mio Scudo di Rinaldi per V. S. Eccellen-
tiſſima, e penſo l haverà ricevuta: per queſt? iſteſſo ordinario
ſcrivo a Venetia, che gli ſia conſegnata la prima parte del mio
Veratro, ultimamente ſtampata. So che dalla mia penna non
eſſe coſa degna di comparirle inani: mà non ignoro, che
la ſua gentilea compa iica le mic imperfettioni. Riveriſce
per fine gli Eccellentiſſimi Bartholini, e Fuirenio, e bacio à
V. S. Eccellentiſſima affett. la mano. Di Piacena li 15. Lu
glio 16a.
D. V. S. M. Illt. & Ecca.
Partmo amicoe ſviſceratiſſimo Servitore
Frat ANGILICO APROSO
VNIGLIA
Agoſtiniano.
Sigte. Il Signore
Al M. Illr, & Ecemo
Dottore Olao IVormio.
Copenhagen
Lll2
.
T
AI VORMII
d
II
a
OLAUS
VDRTTT
VV TD
V. C. Gabrieli Naudæo
Eminentiſſimi Cardinalis
Bibliothecario.
Maarini
Pariſios.
Vir Cariſſime, decus literatorum noſtri
ſeculi eximium.
Irabere procul dubio, qu ignotus ego, Te Vitum cele
berrimum & gravioribus occupatum curis, incompti
hiſce avocare & ſalutare auſim. Verum inſignis tua humani-
tas, rara erudirione exculta, a Rhodio meo aliquoties, nunc
verò ab Illuſtriſſimo Chriſtianiſſimi Regis Legato Dn. IThuille-
rio, fautore meo inſigni, non ſolum deprædicata, ſed & do
cumentis evidentibus demonſtrata, efficit, ut omnibus pudo-
ris excusſis repagulis, audacius compellare te non vcrcar. Ut
primum enim manum tuam oſtendiſſet Illuſtrium ille Virorum
humaniſſimus ac prudentiſſimus, qua non ſolum meam ali
quantulum requiris operam, ſed etiam laboribus a me exan-
tlatis pretium haud Ieve ſtatuere videris, continere mc non po-
tui, quin pro tam amico affectu gratias agerem, meamque por-
ro opellam, ſi qua in re amico gratificari pollem, offerrem
promtiſſimam. Cæterum libros quod ſpectat, hic comparan-
dos, ſiquidem in eo opera mea uti pacuit Illuſtriſſimo Dn.
Legato, eos procuravi, quos habere licuit, etiam è rarioribus
quosdam. Literaturâ vero Runica exarati rariſſimc occurrunt,
co quod exteri qui prima Religionis Chriſtianæ apud nos ſpar-
ſerunt ſemina, cum noſtrorum characterum eſſent planè rudes,
ne duplici fatigarentur labore, & hos diſcendi & populum do-
cendi, eos abrogare totis viribus ſint conati, ſuſpectos Magiæ
reddidere, & credulis ſine impietatis nota libros iis conſcriptos
tractari non poſſe perſuaſerunt. Hinc ad rogum damnarunt,
ac in eorum locum ſuos, id eſt, hodiernos, ſubſtituerunt. Hac
de cauſa rari adeo apud nos ſunt Codices, qui hanc literatu-
ram exhibent, ut duos ſaltem ejus generis vidiſſe me memine-
rim, ex quibus plurima, quæ in noſtris occurrunt operibus,
ſunt
IIDTT
r A
I O;
ſunt deprompta. Alii antiquiſſimi MSS. paragraphos quosdam
his literis quandoque exhibent, ſed & hoc rarum valde. Doleo
igitur exſpectationi veſtræ in hoc genere ſatisfacere me non
poſſe. Ut verò voluntatem agnoſcatis promptam, ex meis
Archi vis Codicem Legum Iſlandicarum in membrana exaratum
mitto, ac Bibliothecæ Eminentiſſimi Domini Cardinalis, una
cum Calendario, dico ac conſecro. Munus externa facie in
comptum ac horridum, rarum tamen, & mihi labore non levi
comparatum. In cujus fabrica mutare nihil volui,ut quam
polita majorum noſtrorum fuerint volumina, ex quibus anti-
quitatum noſtrarum monumenta haurienda ſint, vidcatis. Boni,
quæſo, confulite, & Vormio, ad quævis Vobis paratiſſimo,
favcre petgite. Vale. Hafn. I8. Decembr. 16aa.
IV
Eruditiſſimo D. Olao Vormio, Medico Con-
Iultiſſimo & Philologorum Principi
meritiſſimo
TT
dITT N
DDLL- .D
I
D
O.
Hafniam.
-
pregia tua & in Patriam, & in Remp. Literariam merita,
doctiſſime Vormi, ſi quis eſt hoc tempore qui perſpecta
& explorata non habeat, ipſum profectò in rerum omnium
præſtantiſſimarum ignoratione verſari fatendum eſt. Ovarum
in numerum ſi quis raram doctrinam, & in Lingvis ac rebus
deperditis fortunatiſſimo conatu reſtituendis induſtriam tuam
non referat, is omninò nec labores Academicos æſtimare pro
ſingulorum valore, nec difficultatem, qvæ in nonnullis major
quam in quibusdam aliis occurrit, intelligere, meo judicio vi-
deri debet. Et vero licet mihi, inter Literatos iſtius ſeculi ca-
pite tantum cenſo, tribucre quicquam quod vulgare & plcbe-
jum non ſit, nec poſſim nec debeam, adeò tamen rudi & infe.-
Ll 3
or-
OLAI VOBMII
oO
oreheſta populo ſpectandos exhibet, & tot alios, qui in angu-
lis & gradibu, innmis conſpiciuntur. Te verò, celeberrime
Vormi, velut unum ex paucis illis, qui in orcheſtra ſedent,
& amavi ſemper, & tacita veneratione ſuſpexi: nec ad Rhodi-
um modo, Virum illum, in cujus pectore probitas & doctrina
ſacrarium ſibi poſuere, ſed ad omnes alios, quibuscum mihi ds
te loquendi occaſio ſeſe obtulit, qua præſens verbis aut ab-
ſens literis &öò ſemper modo de ſtudiis & lucubrationibus tuis
mentionem feci, ut à quoquam alio nec verior nec honorifi
centior fieri potuerit. Elucet enim in tuis libris novitas grat
tiſſima, obſervationes raræ & æquali cum fide ac diligentia
expenſæ Felicitas in vetuſtis monumentis inveſtigandis erus
derandisquc mira, ſtudium in explicandis illis indefeſlum, &
doctrina in ornandis ac illuſtrandis tanta, ut quantut ab igna
va plebe literis homines exculti diſtare videntur, tantum ah
ipſis literatis qui jaculum nunquam ultra terminum expediunt,
qvi premunt tantum aliorum orbitas & veſtigia, verbo dicam
qvi langvide aut perperam aut inſulsè ſcribunt, diſtare mihi
& meritò qvidem vidcaris. uamobrem Fortunæ meæ acces
ptum fero, quòd occaſionem mihi tribuetit operam tuam, in
amplificanda, Illuſtriſſimi Thuillerii munere, Domini mei Car-
dinalis Maarini Bibliotheca, implorandi, Benevlentiæ verò
incredibili tuæ, quod Literas ad me dare volueris, prolixæ
benevulentiæ tuæ teſtes ampliſſimas; Magnificentiæ denique
aut potius Megalopſychiæ, quæ in te eſt quanta olim fuit in
priſcis Heroibus maxima, quod præter ſtudium & laborem in
optimis codicibus conquirendis, munus etiam ex tua Biblio-
theca in Juliæ noſtræ ſplendoren conferre volueris; & literis
illis Runicis, quæ in tencbris, abque te fuiſſet, perpetuo jacu
iſſent, exaratum Calendarium, ad Eminentiſſimum Dominum
meum mittere. Ccrte acceptiſſimam illi fuiſſe egregiam hanc
voluntatem tuam, non ex literis modò iſtis, quas ad te ſuo
juſſu ſcribo, deprehendes, ſed dabit inſuper operam, ut effi-
giem ſuam in Numiſmate, quod nunc cuditur, penes te ha
beas, mentem ctiam & eximiam in te propenſionem toties
habiturus, quoties per te, ut in aliqua re gratificari tibi poſſit,
dabitur occaſio. uod vero de Librorum notis Runicis exa
ratorum penesvos infrcquentia tuis in Literis addebas, ea ſi
veritati & rationi conſentanea ſunt, ut de illis amplius inveſti
gan-
ETADEUMEPISTOL. o1
gandis minimè tibi laborandum ſit. Neque profectò non eram
neſcius, quando illos in indicem retuli, quam difficile foret,
me ulla diligentia tua voti mei compotem fieri, ſed juvabat
tamen in re maximopere concupita temerariis conatibus ali
quid indulgere, & Fortunam experiri, quæ maximo tuo bene-
ficio plus mihi ex Calendarii tui dono indulſit, quam ſperare
unquam ab illa auſus fuiſſem. Spectabitur ergo Runicæ Lin-
gvæ monumentum iſtud ultimum in Bibliotheca Julia& infra
ſepoſitos Sinenſes, Arabicos, Græcos, aliisque variis linqvis ex
aratos Codices, quos in illam ſubinde congero, fulgore ſuo
rægravabit. Neque per te ſtabit, qvin omnium, qvi Biblio-
thecis ſelectiſſimorum librorum delectu inſtruendis à Principi-
bus Viris præfecti ſunt, hoc munere tuo videri poſſim fortu
natiſſimus. Ovamobrem exiſtimes velim, Hlumaniſſime Vori
mi, me tibi ex anmo devinctum fore in poſterum, neque com-
miſſurum unquam, ut inter alios, qui tibi obſeqvia ſua devove-
runt, me ſive paratiorem habeas aliquem, aut qui melius do-
ctrinæ humanitatisque magnitudinem intelligat. uas in te
virtutes ut antea propter ſe tantum & amavi & colui maxime,
nunc demum officiis quoque tuis provocatus, ſuſpicere majo-
rem adhuc in modum & mirari non deſinam. Vale. Dabam
Pariſiis . alend. April. MDCLV.
L
II
OLAUS VOR
Abbati Gabrieli Naudæo.
Pariſios.
Udum ad amiciſſimas tuas reſpondiſſem, niſi ex Illuriſ.
Legato de Thuillerie intellexiſſem Tc Italiam petiiſſe, nec
ante ejus in Gallias reditum reverſurum. Occaſionem igitur
ſeribendi meliorem captare haud licuit, quam cum Illuſtriſſi-
mo hoc Viro, cui fortunas & pacem, poſt Deum, debemus,
Tui nominis ſtudioſiſſimo, meo vero fautore ſingulari. Credo
eerte tantum Virum cœleſti beneficio nobis miſſum, isque non
ſine inſigni labore ac valetudinis diſpendio exacerbatos utrin
que animos tanta felicitate lenivit, ut pars utraque nunc ha-
beant
OLAIVORMII
qo2
beant, quo bi de ejus dexteritate gratuletur. Cæterum pro
tam prolixo tuo in me affectu non poſſum non ſummopere
gratias agere, & quamvis tam humanum de meis conatibus à
paucis exſpectem judicium, mihi tamen ſuffecerit vel unico
Naudao, tantæ celebritatis tamque exacti judicii Viro, proba
ri operam, tentatam certe paucis, nemine hucusque de-
ductam. In primis verò mihi gratulor, quod Eminentiſſimo
Domino Cardinali quidpiam per me gratum obtigerit. Tan-
ti Principis mihi ut porro ſervem gratiam, mitto per Dn. ILe
gatum, præter Leges Iſtandicas in membrana exaratas, & Ca
lendarium medii ævi apud nos, (de quibus alias ad te ſcripſi,)
etiam in ligno literis Runicis exaratos cosdem Fuſtos, quos
libro ſecundo Faſtorum Danic. cap. 3. deſcripſi, operamque por
rò meam in conquirendis ejus generis pluribus addico, ſi gra-
ta hæc Eminentiſſimo Dn. Cardinali fore intellexero. Jam
Iſlandum conduximus juvenem, qui juxta meum exemplar
Eddam deſcribat & in lingvam verrat Latinam, cum liber ſit
rariſſimus intellectuque difficillimus, nec facile ejus haberi que-
at antiquum MS. Promiſſam Dn. Cardinalis effigiem oſcula.
ri ſi detur, eam tanquam favoris & benevolentiæ inſignem ar-
rham, inter rara mea condam, & quibus poſſim modis, tantam
munificentiam venerari ſubmiſſe allaborabo. De ſuo interim ſe-
curus amore, officia defero quam paratiſſima. Vale. Menſ.
Nov. I6S.
Clariſſimo Viro Domino
D. Olao Vormio,
Medico & C Celeberrims
L ſ o -
G D. N
A
11
D
2 .
Hafniam.
omiſſum tibi, ni fallor, ante triennium Numifna quod-
dam aurcum lRegis Chriſtianiſſimi, ſimulque machinulam
ora-
ETADEUM EPISTOLE. o3
horariam ex carum genere, quæ penes nos majorem ab Artiſi-
cis induſtria, quam à materiæ præſtantia commendationem
obtinent, cum nuper Regis tui Prolegato tibi mittenda tradi.
diſſem, Vormi doctiſſime, nihil etiam propius fuit, quam
ut ab hac ſcriptione, qua te forſitan molestius interpello, cala
mum temperarem. Tum hercle, ne pondus addere velle, mea
epistola, nugis cjusmodi viderer, aut potius quoniam pigebat
me, raptim illud facere propter moleſtiſſimas occupationes me-
as, quod ſaltem dicitur in ſilentii purgandi & liquidioris vo.
luptatis, x colloquio tecum non ita testinanter inſtituto per-
cipiendæ cauſa, majori profecto verborum copia & apparatu
facere debuiſſem. Verum poſtquam mihi tantum eſt in conti
nuo Libtorum delectu negotii, ut compellarc te longiori epi.
ctola non poſſim; obſequii verò in te mei magnitudo expli-
cari ſatis pro dignitate, quantumvis eloquenti ſilentio non poſ.
fit: Illud tantum efficiam, quod in mandatis ab optimo Prin
cipe meo nuper accepi, ejusque nomine d officiorum, quæ tu
cumulatiſſime in Bibliothecam Juliam contuliſti, gratias tibi
habebo anpliſſimas, & muncris tenuitatem vel hoc nominc
potiſſimum excuſare conabor. quod optime novit, te nullum
fructum aut mercedem ex Laboribus tuis præſtantiorem ex.
ſpectare, quam quæ ex bonorum opinione & ſumma in tePrin-
cipum Virorum benevolentia proficiſcitur; quos tibi honeſte
deuincire lucrum eſt, & obſtrictos in ære tuo numerare, ſin-
gulare laudis & gloriæ monumentum. Sanè quod ad Domi-
ni mei voluntatem attiner, eam, quoties ſcſe occaſio obtul-
rit, ita promptam facilemque tibi polliccor, ut me tantum ejus
ſponſore, non autem parario vel monitore indigeas. Certè
præclaris tuis officiis viam ad illum tibi paraſti adeo expedi
tam & apertam, ut cam munire velle externa aliqua commen-
datione temerarii ſit, nec probe intelligentis, quo in loco tua
ſit apud Principem meum exiſtimatio. Vale, Celeberrime
Vormi, meque, qnomodocumque voles, tanquam viro tibi ad-
dictis ſimo utere, paratum enim ad omnia ſemper invenis. Da
bam Lutetiæ V. Non Mart. MDCLVIll.
1
DccCxLvI.
OLAI VORMII
o
I
V.
A
T
. O. DHINO
D. Olao lVormio.
VirClariſſime &LAö
llſſc o
Dſum ad te ſcripto, qui amicitiam paternam affectu inte
Agerrimo ſemper conſervavi. Indicem ejus dare hactenus
non licuit. Jam verò Caſparus Bartholinus, Celeberrimi Pa-
tris haud degener filius, mihi de ſalute veſtra percontanti an-
ſam porrigit, hiſce, quod pridem animo gesſi, expromere:
nempe eundem mihi in vos affectum, qui patri, reciprocam
bene volentiam veſtram rogatum venire. Ccrtus ſis, V. CL-
ſi modò ei ex voto declarando occafio ſit, nullum in me uns
quam ſtudium ac officium paſſurum deſiderari. Vale. Baſi.
lea a. d. V. Idus Junii c1I21xL1v.
TI
VAI
TT
TTTT
LOI O
D, Olao lVormio.
Hafniam.
cellentiſſime Dn. Doctor, Fautor & Amice integerrime.
Extabuere nunc morbilli Gyldenlovii noſtri, nullas cicatri-
cs, eigua tantum macularum veſtigia relinquentes. Non de
ſino, ad præſcriptum Dn. Doctoris, oleum, quod ex amygda
lis recens expreſſimus, maculatæ facici illinere. Firma autem
noſter ſatis eſt valetudine, & impatienter tantum fert, ſe ſal
vum ac validum intra cubiculi clauſtra contineri. Unicum
ejus votum eſt, in apricum prodire, quod inſtanti feſto absque
omni periculo concedi poſſe exiſtimo. Præter privatum gau
dium meum ob recuperatam ei priſtinam ſanitatem, publicum
quoque apud nos excitavit, magnum illud ac inſigne prælii na
valis a Sereniſſ. Rege noſtro commisſi exemplum. Opus qui-
dem eſt paucarum horum, ſcd ævi omnis ac ingeniorum o-
mnium
ETADEUMEPISTOLE. 5
mnium argumentum: &, ſi majorum acta aut omnem anna-
lium noſtrorum fidem replicemus, vix quicquam reperiemus
majori virtute & felicitate ab ullo Daniæ Rege mari geſtum.
Conſervet Deus, exercituum Dominus, hunc generoſum
libertatis noſtræ vindicem, ac vires Majeſtati ejus ſufficiat, de
perfidis hoſtibus jugiter ac fortiter triumphandi.Vale, Vir
ſumme, & mihi benigne tavere perge. Scribcbam feſtinanter
Soræ 6. Junii 16a5.
CL. Dn. Doctor ſalvebit plurimum à Gyldenlovvio noſtro.
TI
ATI VVDAIIT
O v IO
M. Johanni Dolmero.
TAm ſeliciter nobis ceſſiſſe curam Guldenloii noſtri, vehe-
menter gaudeo. Mater dudum reſtituta fuiſlet, niſi aſ
ſidue perrexiſſet, ejulatibus & planctibus ruentem ad artus hu-
morem irritare; ſed brevi eam convalituram (ſi ſanis obtem-
eraverit conſiliis) ſpero. Non eſt, quod ulterius pergas fa-
ciem illinere, naturæ totum committe; ipſa, quod reliquum
ſt, præſtabit. Jam quoque paulatim aëri liberiori ſe commit-
tere valet, modo lente & pedetentim fiat. Legatus Imperato-
ris nuper, cum Muſeum meum luſtraret, arcu illud ditavit
Scythico eleganti. Pharetram & ſagittas memini me hic in Ar-
ce Hafnienſi apud Nobilisſimum Ulcaricum tuum vidiſſe; eas
(modo ipſc non egeat) ſi huic junxerit, magno me beabit be-
T AT TT
VV L
D, Olao lormio.
Hafniam.
-
ſi pleraque omnia, quæ hinc d vos perferri posſint, in
ADn. Motveldii literis procul dubio contineantur; mei ta
mn
OLAIO
AIII
o6
men officii eſle duxi, & haſce jungere. Verum tamen, proh do.
lorl non niſi querulas pollum mittere literas: alia enim vix
ſeſc offerunt ad ſcribendum, quam calamitates publicæ & com-
munesi harum vero tanta & tam copioſa exſurgit materia, ut
ubi initium vel finis ſcribendi faciendus fit, omnino ignuorem.
Nempe hoc unicum reſtabat, ad taſtigium miſeriis noſtris im-
ponendum, ut rebus ſic periculoſè ſtantibus, EccleſiarumSeho
larumque miniſtris cxtorribus, omnia halcyonia per hoc novum
bellum denegentur. Tantorum malorum auctores Deus aut
convertat, ſi corrigi poſſunt, aut evertatl Interea DEUS &
vobis & nobis tantum qvictis concedat, ut ſtudia illa atque ari
tes, quæ qvietem ament, porrè pertractare poſſimus. uo
nomine perqam gratum fuit videre Catalogum Horti Regii;
cumque ſciam T. Excell. apud Dn, D. Sperlingium Botani-
eum Regium multum poſſe; Egoque jam in eo laborem, ut
Hortum Medicum, quem cum D. D. Eringio, olim Botanices
Profeſſore, inchoavi, jam cum D. D. Jeremia Eertramo (uterque
ad numerum meorum convictorum ſpectavit atque ſpectat,)
porrò adornem, gratum omnino foret, ſi aliquid de bulboſis ra
rioribus, per latorem harum habere poſſem, ad omnia grati-
tudinis officia viciſſim me offero. T. Excell. verò devotis vo-
tis divinæ protoctioni commendo. Vitebergæ Jun. 16aa.
OLAUS ORMIUS
D. Vilbelmo Iſero.
ittebergam.
Ebus noſtris aſflictis Chriſtiana conſolatione aſſiſtere quod
ſatagatis, eſt qvod pietatem veſtram & benevolntiam
grati agnoſcamus. Nec dubitamus, quin Deus Optimus Ma-
ximus tot bonorum votis & ſuſpiriis fatigatus, opem ſit latu-
rus exſpectatam; eoque magis ſpe erigimur optima, quod Di
vinum auxilium præſentiſſimum experti ſimus non ſemel tam
in triplici navali prælio, quo penitus, auſpiciis Sereniſſimi lRe-
gis noſtri, claſſis Svetica, quam a Belgis conduxerant, penitus
deleta & profligata, quam vlitationibus plurimis, irruptione
ETAD EMIEPISTOLE. y
ex Fionia factis, in quibus, noſtrorum nemine ferme deſidera
to, deletis hoſtium turmis quamplurimis, præda opima onu
ti redierunt. Nupere vero occupata Itchoa eſt, præſidiariis
omnibus aut deditis aut trucidatis, de quibus ordinariæ relatio -
nes fuſius diſlerunt. Cum Sperlingio de mittendis bulbis egi,
ſed rerum ſuarum tenacior eſt, quam ut gratis amicis inſervi-
at. Si a D. Bertramo ipſe hoc nomine compelletur, reſpon
ſum fortaſſis reportabit gratius. Ex meo hortulo ſemina qvæ
dam mitto, quæ ut boni conſulantur, rOgo, me ccrte ad vota
veſtra, ſiquid in mea ſit poteſtate, habituri eſtis paratum. Vale,
Hafn. 2. Jun. a.
T ATT 3TT
I
VV LO .O
D. Ol. Vormio.
Hafniam.
Iteræ tuæ etſi multis nominibus mihi perquam gratæ eſ
ſent, gratiſſimæ tamen fuerunt ideo, quod tam calentes ad
Deum preces & vota pro pace Germani continerent. Exau-
diit ea Altiſſimus ita, ut jam per inducias aliqua Halcyonia
obtineamus: attamen præſidiario adhuc premimur milite, mole
ſtiisque quæ iſtum ſcquuntur. Utinam ergo plenam Dcus
concedat pacem, & odia Chriſtianorum in communem Turci
cum convertat hoſtem, qui non Italiæ, ſed ipſi Germaniæ im .
minere dicitur, atque, niſi cito animi coaluerint, de omnibus
æque actum erit. Viribus virisque exhauſta Germania, facile
ipſi in prædam cedet; quid vicinis inde cxpectandum ſit, qui-
uis facile perſpicere poteſt.
Colloquii Thorunienſis, Jeſuitis primas tenentibus, alius,
quam præcedentium, exitus eſſe non potuit. Eſt tamen, quod
Deo gratias agamus, qui conatus hoſtium veritatis peſſum de-
dit; triumphum ante victoriam cecinerunt. Judicabit totus
orbis Chriſtianus & deprehendet Jeſuiticum candorem, qui
Confeſſionem noſtram, quam tamen poſtulavcrant, ne audire
quidem volucrunt. Vicit ergo omnino veritas: Concordia
vero lucis & tencbrarum fruſra tentatur, ſperatur fruſtra.
Vivit
LAIVORMI
3o8
Vivit apud vos fratris mei D. Polycarpi p. m. filius M.
Fridericus Vilhelmus Lyſerus, quem ut Excell. V commenda
tum ſibi eſſe patiatur, ſummopcre peto, ſicut & Fridericum lin-
gerum atquc Chriſtianum Frolichium: uterquc ex meis ædibus ad
vos conceſſit, pluresque ſequi vellent, inprimis M. Lucas Lyſe-
rus, ſi commoda commorandi apud vos ei offerretur occaſio, de
qua ut Excellentia V. cogitet, precibus itidem enixc contendo.
ADeo vero, ut feliciſſima quævis largiatur. Ità voveol Vitemb.
1I. May 166.
1
ATT VIRTITT
O LS O
D. Vilhelmo Iſero.
ittebergam.
Ratisſimum intellectu mihi fuit, inducias vobis obtigiſſe,
quibus aliquo modo ab inſultu hoſtis vaferrimi tutiores
ſitis. Utinam vobis totique Germaniæ brevi fida & germana
pax reſtituatur, quo Deo tuto ſervire, pietati & optimis diſci-
plinis quiete vacare liceatl Nos qvidem Divino favore ea fruis
mur, ſed adeo lubrica, & ob vicini tricas & perfidiam infida,
ut ſtabile qvid nobis polliceri vix queamus. Deus clementer
omnia dirigat in ſui Nominis gloriam, Eccleſiæ & Politiæ tran-
quillitateml Miror, neminem Acta Colloquti Thorunienſis litcris
conſignaſſe. Speraveram, D. Hulſemannum hic ſuis defunctu-
rum eſſe partibus, inprimis cum a Jeſuitis haud parum læſum
eſſe referant qvidam. Filius fratris tui, M. Fridericus Vilhel-
mus Lyſerus, honeſta apud civem primarium hujus Civitatis fun-
gitur conditione; ſiquid a me in cjus proficiſci poſſit commodum,
officiis non decro. Fridericus lingerus procul dubio ipſe literis
referet, quid tui cauſa præſtiterim. Huc ſi venerit M. Lucas,
qvocumque poſſum modo, operam dabo, ei de honeſta ut pro-
ſpiciatur hic apud nos commorandi commoditate. Interea Te
tuosque Divinæ protectioni commendo, atque feliciter valer
ubeo. Hafn. 3.Jul. 16a6.
Va
ETADEUMEPISTOLE. o
I
r
TT
AD O
D. Olao lVormio.
Pgratisſimas T. Excell literas ſi non reſponderem, ingra
tus forem: exigunt id magna beneficia inſuper, quæ in
meos contulit, quæque illi ſatis deprædicare nequeunt. Ego
cum recompenſare ea haud valeam, Deum remuneratorem &
opto & ſpondeo. Ut porro & M. Friderico Vilhelmo Lſero &
Friderico Clingero, quos Hafnia veſtra jam alit, favere pergas,
enixè rogo.
De Thorunienſi Colloquio altum propterea apud noſtros
hactenus ſilentium fuit, quod inter partes convenerat, niſi Re-
giâ auctoritate Acta anté prodierint, per ſesquiannum ſilentium
ſervandum. Sed neque hoc fecerunt Calviniani, & ſub Regis
nomine Acta prodiiſſe dicuntur. Prodromi loco ergo
aliquid â Dn. D. Hulſemanno editum: ſed & Acta omnia &
quæ ad Cclloquium porro ſpectant, antequam Lipſiam iret,
perfecta erant; brevi ergo lucem videbunt.
Pacis ſpe adhuc lactamur: ſub induciis, inter gravisſimas
tamen preſſuras, Electoratus aliquantulum reſpirare incipit.
Illam niſi Deus benignisſime largiatur, (ab hominibus enim
vix ſperanda,) malorum noſtrorum finem nondum conſpicor.
Valeat T. Excell. quam optime, & mihi meisque favere pergat.
Vittenberg. 12. Octob. 166.
ATT VTDAITT
O VIO
T
D. uilhelmo Iyſero.
Vitebergam.
Larisſime Vitl Promptam tuam voluntatem, literario of
ficio initam amicitiam continuandi, non poſſum non ex
oſculari; in meut nihil deſideres, quo tibi tuisque gratificari
valeam, operam vicisſim dabo. De Thorunenſi colloquio quæ-
dam ad nos delata audio, quamvis eorum nihil adhuc viderim;
cundem, quem alii ejus generis Conventus hucusque habue-
runt,
T DA
VVIA
SIO
ruut, & habebunt ſemper, & hunc habiturum dudum minabæ
finem. Vera hæc non videtur ratio, qua exacerbati utrinque
conciliari posſint animi. Dcus ermaniæ clementer pacem
reſtituat, (ut omnes conſtanter jam ominantur mitioribus
poſthac animis Chriſtiani ut ceant, &, ni ſponte velint, vere-
or, ne cogat communis hoſtis, qvi illorum cervicibus immint:
re videtur. Nos Diviuo favore pace licet fruamur exoptata,
honis tamen exhauſti pejora metuimus. Omen clementer Be-
nignisſimus avertat Deusl Nuper hic tres ſumma in Theolo-
gia exornati ſunt laurea a Clariſ. D Brochmanno. Primæ A
polaogiæ partis Principis Chriſtiani MVlhelmi Confutatinem biduo
pro gradu hic diſputarunt Candidati, quam, nn dubito, qvin
ad Vos alii una cum Programmate transmiſcrint. uod ſi a
pud Vos haberi posſit catalogus rariorum, quæ Dreſdæ in
vu Illuſtrisſimi Electoris continentur, libentisſime vide
rem. In ea adipiſcenda operam Tua Excellentia mihi locare
ſi posſit, res mihi futura erit gratisſima. Vale, &, ut ſoles,
favs. Hafn. 2a. Nov. 16q6ö.
LC
ATT VTATITTG
T OV D
D. Iilhelmo Lſero.
Vitebergam.
DEſtinanti Mercurio veſtro non potui non haſce ad te com-
mittere, licet nihil nuncient, niſi quod notum, quod lu-
gubre, quodque ſcitu cerbum ac triſte utrinque eſſe poteſt.
IllutrisſimumPrincipem noſtrum propeDreſdam diem ſuum obi-
iſſe percepimus hiſce diebus: quò nuncio quantopere conſternata
ſit totaDania effari nequeo, in primis Rex noſter clementis ſimus,
qui ad reliquas ex bello nupero perceptas calamitates, etiam in hac
decrepita ſenecta tantum vulnus excipere quod debuerit, ſumme
dolendum. Clementia, humanitas & reliquæ dotes magni Principia
multum certe nobis de eo pollicebantur: Sed cecidit jam ſpes no.
ſtra, & me certe privatim non leviter tangit clades, quippe qui e
jus valetudini non ſemel præfuerim, eamque ſemper exper
tus
ETAD EUMEPISTOLE. 11
tus ſim benevolentiam, ut non potuerim non tam mihi quam
libcris de ampliſſimo favore gratulari. Inter reliqua, ante-
quam hinc abiret, dixit mihi ſe cum Illutriſſimo Electore, So-
cero ſuo, acturum, ut ſtudioſi noſtrates tutius apud vos ſtudiis
ſuis vacare poſlent. Sed jam & illi, hoc bono privati, catervas
tim in llclgium & per Gallias Argentoratum tendunt, ubi quie
tius Muſis & ſacris Evangelicis operantur; quo quantum veſtræ
decedat Academiæ, facilc intelligis. Ad ſammam; tanti Prin
cipis jacturam ſentiet non Dania modo, ſed exteri, quorum
paci & pullicæ quieti ſumme ſtudebat. Præceſſerunt obitum
ejus hic apud nos non tara omina, quibus recenſendis ſuperſe-
dere dolor cogit. Vohis prolpcriora quævis precatus, te tuam-
quc familiam valere jubeo. Hafn a. d. 2. Jun. I6q.
TI
V V.
v
MARCUSAURöL USSLC IH-
T
ATTT
lO A O-Ol
IN
larisſimo D. Olao Vormio
Regio in amplisſima Hafniæ Academia rei Medi-
cædiſſertisſimo Profeſſori S.
Um ſingularis & unica dos illuſtris ingenuum quempiam &
tudioſum virum ſæpenumero exornare, conſpicuumque
facere viſa ſit inter obſervatores homines mortales: tua te, Olae
abſolutiſfime, & numero multa, & facultate præſtantia orna-
menta extollunt, ſuſpiciendumque cunctis terrarum gentibus
reddunt, Ingenium, Judicium, Induſtria, Stylus, Scripta. uo-
rum prima vis mentis ardua quæcunque atque aliis omnibus
negata conlequitur, Aquilæ videlicet ſimilis, quæ volucribus
omnibus ſuperuolat, adeoque ſublimiter conſcendit, ut etiam
in ſinum ſe recipere credita ſit Jovis. Cujus acuminis amore,
ſtudioque permotus Sereniſs. Rex veſter amplisſimis ac lectis-
ſimis quotis quibusque honoribus te decorare, in magnis
habere, ac precioſiſſimis Gaæ ſu theſauris anteponere con-
ſuevit: quo regnatore Sapientiſſimo, Ptolemæum Philadelphum
aut ſuperante aut proxime ſaltem quante, Dania (quod nemo
non
Mm m
OLAI ORMII
oI-
non videt) feliciore jam ſeculorum converſione parAlexandriæ,
vel Athenarum Lyceo, viris abundat omni doctrinarum genere
probatiſſimis, quorum cum ordo multiplex ab ca parente, tan-
quam ex equo Trojano prodeat in dies, nihilominus tamen
micat ter emneis
Vormium ſydus velut inter ignes
luna minores
Nimirum Boioc ò x n c Boap1c cg-
oöco mihi. Sed conſilium propoſitumque ſtudiorum ſub
S
limium tuorum quis cenſor non fateatur incomparabile? qui
naturam univerſam comprehcnderc, arcana hujus quantumvis
abſtruſa pernoſcere, atque in numerato ſingula habere gene-
roſa quadam animi præſtantia conccpiſti, ſirma ſemper conſtan-
tia ſuſtinuiſti. Unde illud inſtructisſimum Muſeum tuum, cu-
jus etiamnum ad nos Italos extremos de longinqua nobis, ſed
proxime ſpectante vos Arcto, fama frcquens eſt peruagata.
Judicium præterca tuum ſubactum, atque exactum, quo cuncta
rite recteque dirimis, componis, digeris, decernis, quis non
agnoſcat rerum peritus? vis non faciat maximi vir eruditus?
Stylum verò, quis non commecndet, a ſcmetipſo perbene com
mendatum? qvi gravis æque ac clegans eſt, copioſus ut fir-
mus, amœnus, ut ſalibus plenus, tam autem ſecundus, ac fe-
rax, ut variis comimcntariis tuis Principum viroru Bibliothe-
cas complerit; quotum, ut nouiſſmum, ita graviſſimum tace-
re non poſſum aureum T ön aurei cornu ex Regiis
theſauris non poſtremi, ds grc c cöAic
ocioo, cujus quot ſunt emblemata, quot ſunt Cimme.
riæ cryptæ, tot identidem tuæ ſunt coronæ, tot lucidiſſimæ ſtel.
læ, quibus caput tuum ornaſti, memoriam tui cœlo collocaſti.
uam rem equidem dixi propterea, quod ſi ſtaret divus divinè
factis honos, ſique Hcroica tempora forent, juſtiſſime eſſet hoc
cornu celſa inter ſydera collocatum, Ejus precii tua ſunt,
Vormi beate, commenta, ejus ſunt ordinis monumenta. uo
quidem omni tuo ſplendore diu captus non me continui de-
mum, qvin tantam tuam dignitatem interpellare atquc orare fu-
erim auſus, quemaduodum in præſens oro, quatenus me tuam
in clientclam admitterc non dedigneris, ut minime dedignatu-
rum
ET A D 2L-. 3I3
ADIT
rum facta quaſi ſponſione perſuaſit mihi Cl, Thomas Bartholi-
nus hoſpes & amicus meus officioſiſſimus. Cujus equidem in
natura veſtiganda ſolertiam, ſtudium, induſtriam quotidiano
ſatis experimento compertam, non ſatis tamen commemorarec,
vel animum intendam vel confidam. Sed & promptam huma-
nitatem atque in eruditos viros proclivitatem tuam confirma-
runt Bartholini germani fratres, magno Gaſpare generoſo digni
filii; comprobatunt & Fuireni tres fratres viri ſinguli ſtudioſis-
ſimi. qvorum virorum commune judicium & Petrus Jonas
Chariſius eio5 o incliti illius Petri Severin
Nepos ex Filia ſequutus eſt. vos tamen omnes præivit litte-
raturæ tum ſolidioris, tum politioris Antiſtes Joannes Rhodi-
us Civis honorificentiſſimus veſter. Per quorum pleroſque
nobiſcum jam coalitos, ac tantum non Italicos viros, inter-
pretes, aut proxenetas benignos, tuas ad me quæſo litteras
dederis; dederisque dono nobile quodpiam tuum monumen
tum, ſcdnter omnia maxime ſpectatisſim tuæ ſpecici ſimu
lacrum felicibus ehartis expreſſum, quod in dies revereri, ve-
nerari, exoſculari pro dignitate qveam. Interim mitto meum
hypomnima de fungifero, & tungi mappa ludo naturæ utro
que non contemnendo, mox autem ingenti ſedulitati cira na-
turam tuæ paro mittenda complura, quæ de toto hoc genere
apud me collegerit D. Bartholinus iſtarum rerum Venator ſe-
dulus, qvi reculas haſce commemoratas delaturus eſt. Vale
jam feliciter, & Severino tibi deditiſſimo favere deinceps aſſue-
ſce. Neapoli Campaniæ al. Jul. M. D. C, IV.
TN
L
OLAUS VORMIUS
Marco Aurelio Severino, in Acad. Neapolitana
Anatom. & Chirurgiæ Prof.
P. S. D.
imium tuum favorem tam erudita tamque prolixa epiſto.
la abunde erga me declaratam non poſſum non grato ani-
mo excipere. Et quamvis, quas mihi tribuis animi & inge-
nii
M m m 2
OLAIORMII
q1a
nii dotes, in te potius elucere, tenuitatis meæ mihi conſcius,
agnoſcam, tuæque virtuti eo nomine gratulari merito debeam,
tamen non poſſum non, cum aliud haud ſuppetat, tam bene-
volo affectui & humano alloquio mutuo alloquio reſpondere:
veniam petens interim, ſi hac importuna forſan interpellatio-
ne a ſeverioribus avocavero. Ex quo divinum tuum de Abſces:
ſibus opus dono Chariſii mei accpi, avide illud luſtravi ac le-
gi vidique in eo nihil prolctatium nihilque vulgare, ſed diſ-
ficillimos caſus tanta dexteritate cnucleatos, tanta felicitate cu-
ratos, totque obſer vationibus raris & præclaris opus exornas
tum, ut de novo Eſculapio ſibi merito gratulari poſſit non ſo-
la Italia, ſed totus Europæus orbis, qua literæ, qua Medicinæ
ſacra pertingunt. uod & gratè agnoviſſe videntur Germani,
qui Francofurti typis nitidis ſatis & figuris æneis illud ante an-
num rurſus excuderunt, teque hoc ipſo ad reliqua communi-
canda animarunt: cum ex Italia non ſuppeterent exempla, quæ
avidam doctorum explerent tamem. Perge igitur, Vir magne,
non tibi ſolum & Muſis, ſed toti orbi canere, & quæ in plu-
teis tenes hujus generis argumenta, Iuci non invidere. Si
minus promtos habes veſtrates typothetas, paratos & gratos ſe
tibi exhibebunt Francofurtenſes, auguror, cum ex ungue Leo-
nem jam cgnoverint. Magnum, crede mihi, incrementum
hinc ars noſtra capiet, quamplurimi crrores detegentur, tui-
que nominis fama non ad Arcton ſolam, ſed & extremos Ga.
ramantas & Indos gloriosè hoc modo propagabitur. Cæterum
de tanto favore amicitiaque tua ſerio mihi gratulor, officia vi
cisſim offerens prompta parataque, nihilque prius in votis ha-
bens, qvam ut ccx loco ad te deferri noſtra poſſint,
tantique Viri cenſuram amicam ſubire. Verum locorum di-
ſtantia & tabellionum difficultas, quo minu commode fieri id
poſſit, impediunt. Attamen ſi qui hinc ad vos excurrant no-
trates, aut facultatem ſuppeditaverint Fuireni reduces, opes
ram dabo, ut ſenſim qvid afferatur. Effigiem interim mitto
ante annos pluſculos expreſſam, quæ tanti qvidem non eſt, ut
in tuum recipiatur politiſſimum Muſeum; verum quia ita pla-
cet, lubens concedo, mutuas in hoc ut præſtes vices, amice
flagitans. Sed quas tibi reddam grates pro tuo, quod indies
& raris ex
exlpecto, de Fugi mappa celebri hypomnemate,
theſauro tuo Naturæ partubu, uos meus feret
Bartholinus,
juve-
AT
I I
. t S
i rr
juvenis qucm genuini filii lco habeo: cui jam ſcripſiſſem, nis
ſi faſciculi moles tabellioni futura fuillet gravior. Non eſt
mearum virium, t referam, in ære tamen tuo futurus; ut,
ſi quid noſter ferat ſeptentrio, quo dclecteris, uſuram reddam,
cum ſortcm haud liceat. Interim vale proſperrime, Vir in-
clyte, & Reipubl. Medicæ bono flore, vige ac vive, Vormii,
famæ ac nominis tui ſtudioſisimi menor. Hafniæ 1. kal.
Sept. I6qa.
T
N
TRIDERICUS A S
D. Olao IVormio.
Hafniam.
Vum exiſtimem eruditionem ſumam, quæ in Tc eſt, non
carere humanitate, lubenter feci, O.AEVOMI, Vir
ClaTſſime, ut ſcriberem ad Te. uid enim facerem lubenti
us, quam ut ea ratione, quæ maxime honeſta eſt, viam mihi
munirem ad amicitiam tuam, fruererque fructu ſvaviſſimo
tuæ ſapientiæ? Itaque hoc primum a te peto, ut credas, te
tanti a me fieri, quantum eruditio tua meretur, meque in id
omni opera incumbere, & ſumma ſollicitudine affici, ut occa
ſionem nanciſcar oſtentandæ voluntatis erga te meæ, ejusque
rei cauſa & facturum eſſe omnia & paſſurum. vare de Te
ita ſum locutus cum Conringio noſtro, ut judicium illius hon-
ſtiſſimum de te poſſis, ſi viſum tibi ſit, ex Literis ejus cognoſces
re, qvarum commercium inſtituere tecum animum induxit, ni-
ſi tibi aliter placuerit. Habet ille ſanè, qvæ narrare tibi velit,
de cornu iſto aureo, qvod apud vos repertum eſt, de qvo qvum
accurate a te ſcriptum ſit, lubenter audies, ut opinor, docto-
rum Virorum ſuper ea re ſententias: vis autem Conringio do-
ctior? q eo5 v. Ego dabo operam, ut in literis tuis
perferendis mora nulla ſiat, ſi quid ſcripſeris, quod ut facias &
me ames, etiam atque etiam a te contendo. Vale. Scribeb.
Hamburgi V. al. Januar. An. cI1cxLv.
M m m 3
V
OLAI ORMI
316
Carisſimo & doctiſfimo Viro,
Dn. O LAO VORMIO
U, CdlCO O
AA-
-A
o oſ
Hafniam.
Larisſime & charisſime Vormi. Tandem aliquando Chriſtia.
nopolin pervenimus, contraria & invitâ arthritide, quæ
inſolenter & miſerabilem in modum Illuſtriſſimum Dominum
Legatum toto itinere vexavit. Malignus ſcilicet morbus ille
tentat ægrotorum pedes, ut illos impediat & remoretur. Imo
potuit luctator doloſus ille differre adventum Excellentiæ ſuæ
ad hane urbem, in ultimum fere condicti temporis teriinum.
Sed, qvæ fuit fortitudo Excellentiæ ſuæ, ſe ipſum vicit Dominus
Legatus, ut podagram vinceret, & dolores omnes acerbisſimi
morbi ſuperavit, ſerendo. Stetit ergo conſtituta die Excellen-
tia ſua, qvibus ei licuit pedibus, ad pontem Brenbro; ubi, qui
multa tulit invictus Heros, multa etiam fecit. Teſtudineis enim
ſuis, eundo & redeundo, paſſibus, plus itineris confecit in ne-
gotio Pacis, intra trium horarum ſpatium, quam intra plures
dies confeciſſet alius, qui grallatoriis gradibus grandiviſſet
greſſus ſuos. Nimirum, intra hoc breve tempus data & ac-
cepta fuerunt hinc & inde diplomata Regia, quibus utrinque
conceſſa eſt poteſtas plena Illuſtrisſimis Dominis Legatis Com
miſſariis deliberandi, & ſtatuendi de Pace inter duo Regna.
Congreſſus deinde factus eſt Illuſtrisſimorum Octovirorum in
ponte Brensbro, ad lapidem, qui limes agris veſtris poſitus eſt
tendentibus dextras Suecis, & ſua jungentibus Danis; tantâ
utrinqve ſignificatione deſiderii Pacis & concordiæ, ut nihil
ſupra cogitari, nedum ſcribi posſit. Purior ccrtè & clarior
dies affulgebat celeberrimo huic conventui. Et quod bene
vertat, idem Sol, qvi eodem tempore ſolvebat glacicm pontis,
mollire videbatur duritiem, & dilucre amaritiem omnem, qvæ
orat in pectoribus utrarumque partium. Convenit ultimo in.
ter illas, ut ſcriptis mandetur, quicquid petant Sueci & qvie-
qvid Dani reſpondeant, ne inter loquendum oboriatur rixæ mate,
ries, & recrudeſcat vulnus exulceratarum mentium. Sveci copiam
fece-
ETADEUM EPISTOL. I
fecetunt ſu Petitionis, cui jam ſunt Dani reſponſuri. Hæe
tibi ego, charisſime Domine, breviter perſtringo, more meo,
& Vaſconum, qui breviter loquuntur, quia male, ne tædio
ſint. Scribam ad te fuſius, cum mihi erit ſeges & occaſio
a
r.
Ibi addictisſimus
AT DTT
IA
V
Chritianopoli, 3. alendas Martias ſecundum
Gregor. Annno 16a5.
Illuſtriſſimus Dominus Legatus plurimum ſalvere jube
Vormium, nec non ſperare intra paucos dics ſeriem Numiſ-
matum, quam illi promittit. Redde, ſi placet, D. Bangio qvæ
ſunt D. Bangii; libellum ſcilicet hunc ſuum, & Epiſtolam in eo
concluſam, qvam ego illi ſcribo.
3
L
ATTVTATT
O L v Vvo
Iſaaco Peyrerio.
Chritianopotim.
JTgaudeo, ſalvos vos Chriſtianopolim perveniſe, ita val-
de doleo, Illuſtriſſ. Dn. Legatum tam afflicta in itinere fui-
ſe valetudine. Si adfuiſſem, leniendis ad minimum ſi non
prorſus tollendis doloribus iſtis arthriticis, pharmacum in mul-
tis hactenus expertum, me ejus Excellentiæ fuiſſe exhibiturum,
credas. Interim tanta animi magnitudine violentiam morbi
ſuperatam, ut nulla remora tractationi Pacis inde ſit injecta,
Divinæ Providentiæ adſcribendum. Habent hoc proprium ex-
celſæ mcntes, ut, quanto altioribus occupatur curis animus, eo
minus iis, quæ circa corpus gerantur, tangatur. Separata e
nim a corporea mole, in fuis ſibi gaudet contemplationibus
mens generoſa, ut nulæ eam a tramite recto, quantumvis
magnæ, abriperc yaleant terrenæ nmoleſtiæ. Sd Deo Opt-
Max.
M m m A
OLAIORMII
18
Max. totum hoc acceptum ferendum, qui ſine tanto Mediato-
re tantum negotium tranſigi noluit. vod ut optatum ſor-
tiatur eventum, Deum omnes invocamus. Invite cunctata li-
cet fuerit Ejus Excellentia, ea tamen cunctatione effecturum
illud ſperamus, qvod Fabius apud Ennium, cui his acclama-
tum: nus homo nobis cunctando reſtituit rem. Cæterum
magnas tibi debeo gratias, qvod rerum apud vos geſtarum co
piam mihi facere haud ſis gravatus. Principia tam læta ſpem
faciunt de feliciori ſucceſlu. Perge, quæſo, ac quo res caſura
ſit, ſi ullo modo fieri posſit, mature amicum doce. Nos vi-
cisſim, cum nihil aliud nequeamus, calidis Deum ſolicitabi-
mus ſuſpirlis, vos omnes Spiritu Pacis regat, atque totum ne
gotium in ſui nominis gloriam benigne moderetur & horum
Regnorum proſperitatem. Inprimis pro ſanitate & ſalute Il-
luſtriſſ. Dn. Legati, magni mei Patroni preces fundam asſidu-
as, ut æterna nominis ſui gloria lætam nobis olivam Pacis re-
ducat. Cui, quod inter graves iſtas curas mei qvoque me
mor eſſe voluerit, gratias ago quas poſſum maximas, meaque
officia ac ſtudia cum omnis proſperitatis voto vicisſim defero
paratisſima. Vale, Amice honoratisſime, aC porro tuo favere
perge Vormio. Hafn. a. d. 23. Febr, 16a5.
T. T V O
A
A5 T
D. Olao IVormio.
Aafniam.
Iqvid novi & boni habuiſem, ſeripſiſſem ad te ſæpius,
ormi charisſime. uæ nuper geſta ſunt in Epiſcopatu
Bremenſi, & quæ referuntur de delectis copiis Cæſaris a Tor-
tenſonio, animos addiderunt Suecis, & remoram negotio Pacis
veſtræ. Spero tamen Illuſtriſſ. D. Legatum brevi impoſiturum
ultimam manum huic Tractatui. Illud certo ſcias Exeell. Suam
hinc non diſceſſuram eſſe re infecta. Scripſeram per te ad D.
Bangium, qvem velim ſalutes meo nomine, quemadmodum
ego te nomine Illuſtriſſ. Dni. Legati. Nullas accepimus heb-
domade hac epistolas Lutetia, quod me male habet: quis hoc
tur-
rATIATDITI
LIO. I
turbaverit, neſcio Vale, dulciſſime Vormi, & me amare per-
ge. Chrislianopoli a. Nonas Apriles ſccundum Gregorium
165.
II
ATT NTTT
VVOVDIVO
Iſaaco Peyrerio.
Chritianopolim.
-
Tà cum humano comparatum eſſe ſolet ingenio, ut modum
neſciat, rebusque ſecundis nimium efferatur, haud conſide.-
rans rerum omnium eſſe vicisſitudinem. ut qui hodic Crœſus,
cras Irus, qui hodie victor, cras victus ac catenis vinctus in
triumphum ducatur. uid igitur eſt, quod ob velitationes iſtas
ac multo ſuorum ſangvine chare emptam victoriolam, ob de-
prædationes ac rapinas qvasdam Bremenſes, diſficiliores ſe
præbeant adverſarii noſtri? Neſciunt certe, qvid ſerus veſper
vehat. Interim Deo & cauſæ bonitate fiſi, ſperamus operâ
Illuſtriſl. Dn Legati id vos effecturos, quod toti Reip. Chri
ſtianæ futurum ſit ſalutare, nobis gratum & pacatum. Spiritus
Pacis vos omnes regat, ut aliquis ſaltem ſtatuatur modus ſan-
gvinis Chriſtianorum effundendi. Vides, ut cervicibus noſtcis
immineat Turca. Jam Venetis & Melitenſibus mari cruentum
minitatur bellum. Terrâ qvid ngariæ & Auſtriæ, tum per
ſe tum per Vaſlallum ſuum deſtinaverit, eſt in propatulo; &
adhuc nullus latrociniorum inter Chriſtianos finisl Heu, quo
ruimus? væ Bangio ſcripſiſti nuper, probe curavi: ſi non re-
ſponderit, impeditum facile gravibus exiſtimabo. Ipſum con-
veniam, & tam de neglecto offcio expoſtulabo, quam tuo nomis
ne ſalutabo. vod Lutetia literas præterita hebdomada non
habueritis, credo accidiſſe, quod ordinarius tabellio huc non
appulerit, impeditus in itinere tum graſſantium in Holſatia mi.
litum truculentià, tum tempeſtatum ſævitia, quæ mare Balthi.
cum tranſire haud permiſit. Vale mi Peyreri, & Illuſtriſſ.

In-
M m m5
OLAIVORMII
2O
(nſcriptionem addimus, ſub antigrapho huius epiſtola, ormii
manu adſcriptam:)
AMonſieur, Monſieur Peyrere, Conſeiller de M.
PAmbaſſadeur de France, a enriſtianopel.
F
I
ATT T
L.O D a
D. Ol lormio.
Hafntam.
Ictoria illa, mi Vormi, debuit dici Maxima, quam tu
Victoriolam vocaviſti. Imo quater Victoria, qva Cæ-
ſariani exercitus quatuor conciſi ſunt. Crede mihi, chariſſi-
me, Exereitus ille Cæſarianus, ex quatuor exercitibus conlas
tus, Herilus fuit Virgilianus natu major, cui mater Feronia
quatuor animas dederat, qui letho quater ſtcrnendus erat, &
quem Torſtenſonius unâ illa ſua Victoria abſtulit. Ouod no-
bis ne male vertat, precor Deum, qvi potens eſt refcrre hæc
omnia in melius. Hoc enim ſibi jam unice contendendum ex-
iſtimat Illuſtriſſ. Dn. Legatus, ut perſuadeat Suecis, Daniâ ce
dant, & totis viribus Germaniæ incumbant, quo nunc res
ipſa vocat illos. Atque illud acrius urget Excellentia ſua, quo
vobis promptam & commodam Pacem vehementius cupit. Al.-
cedonia fuerunt in his partibus huic negotio tota hac hebdo
made, qvâ Salvator noſter laboravit. Sed in his Alcedoniis
miris modis agitatus fuit irreqvietus Domini Legati animus, qvi
putat in re Laborare ſemper, eſſe Orare ſemper. Deus Pacis
egerit interim ſecretis cogitationibus, apud utrasque partes,
quas dehinc facilius & felicius Excellentia ſua impellat ad Pacem.
Relatio mea Iſtandica benigne accepta eſt Lutetiæ ab ami-
cis meis, qvi gratulantur meo Vormio, cujus ille pars magna,
& maxima fuit. Petierunt illi à me omncs, ut quærerem à te,
utrum certa & comperta ſint, quæ de Inſula illâ refert Bleſe-
nius: 1. Corvos ibi fieri albos. 2. Unicum tota Inſula Pontem
exſtructum, atque illum non materia, vel lapide, ſed ſolis &
ſolidis Balænarum oſſibus confectum. 3. Incolas ipſos qui ab
unâ
ETADEUM EPISTOLE. 2
una parte Inſulæ transmigrare volunt in aliam, & quibus
nullum datur iter in maximis, ſalebroſis & inviis ſolitudinibus,
uti Pixide nauticâ, ad dirigendos, Terra in media, greſſus
ſuos. De quibus oro te magnopere, ut ſigillatim interroges
aliquem peritum ex Scholaſticis Iſlandicis, qvi ſunt Hafniæ, qvi
illa refutet aut confirmet. Reſcribas etiam velm, ſi qvid has
bes de celebri illo ſcopulo, qvi vocatur Hutiſoch, & dorſum eſt
immane mari ſummo inter Iſlandiam & Grœnlandiam. Sed illud
etiam rogo te, mi Vormi, ut certiorem me facias, utrum Mo.
noceros ſit Caro, vel Piſcis: Utrum ſit Animal terreſtre, an
Monſtrum æquoreum? qvid de illo ſenſerint veteres, & qvid
tu ſentias Relatum mihi eſt te de illis multa coperta habere;
imo penes te eſſe effigiem veri Monocerotis, cujus Cornu ab ima
parte frontis, ubi concurrunt ſupercilia, vergcbat deorſum, ad
morem criſtæ pendulæ ſuper roſtrum Galli Indici; cui itidem
ab inferiori gingiva excitabatur in altum cornu aliud primo ſi-
mile. væ ſi ita eſſent, jam non eſſet Monoceros, ſed Di-
ceros.
Reſcriptum esſt Illuſtriſſ. Dno. Legato, nullas naves ſoſvis-
ſe portibus Belgicis in Oreſuntem, duobus abhinc menfibus;
quod ei dolet maxime, qvia hinc brevi ſperabatNumiſmata illa,
quæ tibi ſæpius pollicitus eſt, & quæ Amſterodami ſunt tribus
abhinc menſibus. Excellentia ſua ſalutaria tibi & fauſta preca-
tur omnia. Doce me, ſi placet, utrum Commentarii ſuper
Saxonem, qui Soræ excudebantur, excufi ſint, nec ne. Excu.
ſatum me habeas, ſi tot & tantis te qvæſtionibns & precibus
onerem. Ego te Atlantem puto, qui totum orbem Arcticum
humeris ſuſtineas. Vale, mi Iormi, & me ama. Chriſtiano
poli I5. al. Majas, ſecundum Gregorium, anni I6a5.
TATT VVRTTTT
T. OVV IL
Iſaaco Pererio.
Chritianopolim.
Ente apud vos omnia procedere miramur omnes: quid lau
dabiles illuſtriſſ. Dn. Legati moretur conatus, nemo est qui
aut-
DA
Lv Il II
22
augurari valet. Omnes vero, qvi inde ad nos veniunt, cjus in.
dustriam, Iabores indefeſſos ac animum candidum ſatis depræ-
dicare nequeunt. Belgas multi ſuſpicantur aliud clauſum pe-
ctore geſtare, aliud verbis præ ſe ferre. Rumor de valida ab
eis in noſtram perniciem coacta claſſe neſcio quid ſiniſtri
diſſeminat. Vobis procul dubio certiora conſtant. Deus ſer
vet nobis veſtrum Heroa, ejusqve conatus in ſui nominis glori
am & noſtram clementer dirigat tranquillitatem
Venio ad quæ ſita tua. Ubi primum ante omnia moneo,
mendacisſimum & falſiſſimum ſcriptorem de rebus Iſlandicis eſ-
ſe Bleſuenium iſtum, cui fides nullo modo haberi debet: ſiqui-
dem ſolidè & acute refutatus eſt à meo Arngrimo peculiari o-
puſculo, titulo Anatomes Bleſeenianæ, edito primum typis Ho-
Ienſibus in Boreali Iſlandia anno 1612. poſtea vero Hamburg i
recuſo. Ejus quidem mihi non eſt copia, ſed operam dabo,
ut ab amicis habeam, ac tibi, ubi ad nos redieris, oſtendam.
Corvos albos in Iſlandia unquam ſe vidiſſe negant om
nes, quotquot apud nos ſunt ejus nationis Studioſi, Rumore
tamen aliquo ſe percepiſſe quidam ait, in qvodam inſulæ tra
ctu viſum fuiſſe unum, qvi pro miraculo habitus.
Unicum in inſula exſtare ajunt pontem, in tractu orien-
tali, Joculſav dicto, ſed ligneum; an unqvam oſſeus exſtite-
rit, ignorare ſe ajunt. Per totam inſulam viæ ſunt regiæ, du-
ctæ ab uno tractu in alium, ut alio opus non habeant medio,
qvo hinc inde itinera capeſſant. Interim ubi omnia nivibus
obſita, & juga altisſimorum montium caligine & pruinis infe-
ſta ſunt perreptanda, pyxidibus nauticis aut ſciatericis Magne-
ticis uti aliquos non negant. Verum ordinaric id non fieri,
ſed ingruente periculo, & viarum ſemitis obliteratis. De ce-
lebri iſto ſcopulo Hidſer nil aliud compertum habeo, quam
quod navigantibus ex Renes Iſlandiæ in Gronlandiam, ac cur -
ſum occidentem verſus tenentibus, primum omnium occurrat
promontorium ſeu rupes Hvitſer cum ſocia Anarcl dicta, inter
qvas portus extat Sandhafn, tutam navibus ſtationcm præbens.
Hæc ctiam habet deſcriptio Norvagiæ vernacula lingva ante
aliqvot annos hic a me edira.
Monocerotem qvod ſpectat, certum eſt, oſla iſta, quæ
ubivis apud Magnates, etiam in Galliis, pro cornibus monocero-
tis, oſtenduntur, dentes eſſe Balænæ, in mari Gronlandico ver-
ſus
T A C I. O23
TT T
ſus fretum Davis haud infrequentis: idque pro comperto ha-
beo. Hæc cum glacie OGrnlandica aliqvando in Iſlandiam de
fertur, & ab incolis vulgo Nàlhval vocatur. Naer enim illis
cadaver notat, Hval cetum ſeu balænam. Ita vero vocatur,
qvod cadaveribus aliorum animalium veſcatur. Caro ejus e
dulis non eſt, ſed venenata, mortem edentibus accelerans. In
hujus rei cognitionem ante aliquot annos caſu deveni; cum
enim Dn. Cancellario Friſio p. m. adeſſem eo tempore, quo
hoſpes veſter Hafnienſis cum ſociis iter in Gronlaniam medi-
tabatur, in familiari eolloquio ſupinam hominum noſtrorum
negligentiam accuſare cœpi, quod cum toties jam eo navigaſ-
ſent, ac ſecum cornua illa, qvæ monocerotis ab omnibus ha-
bentur, aſportaſſent, nullam aliam iſtius animalis partem aut
membrum una attulifſent, ex qvo controverſia illa tam nobilis
decidi poſſet, qualenam eſſet animal, qvod iſta geſtaret cornua.
Tunc ille: Euge bone, reſpondit, noli adeo noſtros incuriæ
at negligentiæ incuſare. Monſtrabo tibi caput cum cornu ab
ipſis allatum, ex qvo quale ſit animal tu mihi eftare. Lætus
ego, ſummis precibus contendi promiſſum ne differret, gratius
vix qvicquam præſtari mihi poſſe aſſerens. Afferri igitur cura-
vit cranium, cui adhuc adhæſit putatitii cornu fruſtum, quas
tuor pedes Romanos ſuperans Ego præ gaudio me contine-
re non potui, quin ſtatim luſtrandum arriperem. Inveni cra-
nium hoc in omnibus cum balænarum craniis convenire, in
vertice foramina ejaculatoria in palatum deſinentia, per quæ ut
aliæ balænæ hauſtam aquam ejaculari ſolebat animal. Cornu
vero ipſum, nihil minus eſſe deprehendi, ſed dentem: quem
quidem unicum ac ſolum habet, ex ſiniſtra parte mandibulæ
ſuperioris enatum. Petii tantiſper ejus mihi fieri copiam, ut
a pictore domi delineari poſſet, utque accuratius ſingula rima-
rer, cum res eſſet momenti non exigui. Conceſſit benignisſis
mus Heros: ego mox pictorem conduxi, qui eadem plane qua
erat figura & magnitudine accurate ſatis expresſit, qvam ima-
ginem in Muſeo ſervo, &, ſi non animadvertiſti, cum rediet
ris, oſtendam una cum corii particula, qvam tum c cranio
evulſi, ut inter rara mea aſſervarem. Dum meis in ædibus
adhuc aſſervabatur cranium, amicos convocavi literatos & cu-
rioſos, ſtudioſos præterea Medicinæ meos diſcipulos, ut tetes
mihi eſſent iſtius, qvam meditabar, hujus dentis delineationis,
AIMVORMII
32A
& mecum rei tam raræ ſpectaculo animos recrearent, Hinc
in publicam diſputationem quædam de hujus animalis natura
& dentis viribus conſignavi, ac ſic primus evidentibus docus
mentis &cö publice docui, qualenam cſſet hoc ani-
mal. Fufius vero ſingula perſecutus ſum in Hiſtoria Muſei mei,
nondum edita. Nec hiſce acqvievi, anno enim ſequenti in
Iſlandiam ſcripſi ad Dn. Thorlacum Sculonium, Aqvilonaris
Iſlandiæ Epiſcopum, olim hic in Academia meum diſcipulum,
in cujus Diœceſi animal hoc ante aliquot annos fuit inven-
tum, mihi ejus delineationem ut tranmitteret, ac, ſi quid ex
eo haberet, boni publici cauſa communicaret: quod & ultro
fecit. Hinc vides, quæ me documenta de hujus natura, pro
prietatibus, figura & viribus erudierint. Jam vero dentem
eſſe ut ſtatuam id, quod vulgus cornu, multa me movent ar
gumenta. Subſtantiam habet eandem, qvam dentes Elephan
tis, Roſmari aliorumque animalium. Eo in loco capitis ſi-
tus, in qvo dentes eſſe ſolent, in extremitate nempe mandi
bulæ ſuperioris, non in fronte aut cranii parte ſupremat pari
modo etiam cranio inſeritur, ac alii dentes, per gomphoſin;
non per ſymphyſin, ut cornua: foramine cranii dimidia ulnæ
profunditate, dentis radicem excipiente. Nullum, ſcio, un:
qvam vidiſti cornu anialis, ita cranio aptatum, ut illud per-
foret ac penetret, aut cavitati alicui inſeratur; nam ſuperficiei
exteriori ſaltem adhærere ſolet. At contrarium hic apparet.
Cornua præterea vel ſunt concava, lineas quasdam qvaſi torno
ductas circa radices obtinentia, vel ſolida, & ramis divarica-
ta, ut in cervis & aliis ejus generis viere licet. At nihil tale
in noſtro conſpicies dente. Sed quo labor? Omnia perſequi
ſi vellem, quæ hic animadverterim, non epiſtolam, ſed volu-
men conſcriberem. Reſervabo itaqve multa in adventum tus
um, coram narranda. Hinc nugas cognoſces agere, qvi tibi
retulerunt, cornu illud ab ima parte frontis in morem criſtæ
Galli Indici pendulum, cui aliud ab inferiore gingiva ſim le
reſpondeat. Unicum ſaltem, ut dixi, dentem cetus iſte habet,
cumque recta linea â promuſcide extenſum co modo, qvo i-
phias piſcis gladium ſuum, priſtes ſerram. Sed coram ſingu-
la accuratius perſequar. via vero ſcire deſideras, quæ alii
tam vcteres qvam neoterici hac de re ſeripſerint, varios tibi
nominare poſſem Auctores, qvi ex profeſſo hoc egerint; ſed
Bt-
ETADEUMEPISTOL. 2
nemo accuratius Caſp. Bartholno, peculiari opuſculo, hic editö.
Cu:i notas ſuas & novas obſervationes (inter qvas meæ ſunt,)
nuper addidit filius ejus Thomas Bartholinus, qves Patavii ex-
cudi fecit. Hos ſi conſulueris tibi abunde ſatis faciecnt.
Sao cum Commentariis Soranis jam plane ad umbilicum
eſt perductus, ut ejus copiam habere valeat Illuſtriſ. Dn. Le-
gatus, ubi voluerit. Rogo meo nomine officioſe ſalutes, &
de tanta ſolicitudine in Numiſmatis iſtis procurandis gratias
agas. Utinam quid eſſet in mea poteſtate, quo me gtatum
viciſſim præſtare poſlem. Miror Dn Naudaum meis nihil res
ſpondere: Viri ejus eruditisſimi familiaritatem & per literas
colloquium vehementer expeto Ego vero pardoxo tuo, quam
vis amicisſimus, neutiquam aſſentiar; niſi tu Hercules audire
velis, qvi in Augiæ ſtabulo rcpurgando tam Strenue jam oc-
cuparis: utinam clava ſapientiæ tuæ adverſarios ita contunde.
re poſſes, ut brevi nobis aurea pax effulgeret. Innocue ami-
cis jocari licet. Vale amicisſime Peyreri. a. d. I2. April. 15
VV
A öj
SS O DIO
D. Olao Vormio.
Hafniam.
Væ præmia tibi perſolvam, Vormi chariſſime, meritis er-
ga me pro talibus, & reſponſis illis quæ mihi dediſti,
D&ö bonel quam elegantibus & curioſis. Pulcherrima pri-
mum tibi illa dabunt mores tui ingenui ad amicorum tuorum
obſequia adeo promti ac faciles, tum, ſi quid unquam poſſum,
efficiam ut nulla ætas me arguat beneficii tanti immemorem.
Optavisſem, ut tu mihi expreſſius ſignificavisſes, qvæ de
Ceto illo capto in Iſlandia ad te reſcripſiſſet amicus tuus Dn.
Thorlacus Sculonius Aqvilonaris Iſlandiæ Epiſcopus, quam deli-
neationem Monſtri ejus ad te transmiſiſſet, qvale corpus, quale
caput cjus, & an ſimile eſſet capiti illi, quod erat penes Dn.
Cancellarium Friis, & cujus tu imaginem tibi exprimi curavi
ſti. Dixit mihi porro Illuſtrisſ. Dn. Prorex lſeld, ſe ideo
conjicere Cornu eſſe, quem tu Dentem eſſe vis, quod animalia
hiac
TD
TI
VL vV
q26
hæc deponunt ſua illa cornua ad inſtar cervorum, qui ſua iti-
dem quotannis deponunt. Deponere autem Cetos illa ſua Cor-
nua alſerit Dominus Prorex, qvia ait ſe olim juu Screnisſ.
Regis Veſtri reſecaviſſe fruſtum prægrande cornu Monocerotis
ex intcgro cornu, qvod erat penes S. R. M. et juxta radicem il-
lius inveniſe parvulum & novum Cornu inſertum forammi
majoris & veteris. Veriſimiliter autem credendum, novum
illud cornu veteri inſertum idcirco inoleſcere, ut vetus cornu
trudat. Imo hinc fieri, qvod plura reperiantur cornua, quam
corpora illorum animalium. væ intricata gratisſimum fece-
ris, ſi tu illa mihi extrices.
Deſine mirari Dni Naudæi ſilentium. En ejus Epiſtos
lam, qvam ad te mittit Illuſtrisſ. Dn. Legatus. Scripſit mihi
itidem ille elegantiſſimam Gallico idiomate, qvâ benevolum
erga te Eminentisſſimi Cardinalis noſtri animum fuſè explicat:
Et quâ me identidem ſolicitat, ut ego tibi illud ſcripti & verbis,
quando videndi te mihi occaſio erit, fuſiſſime ſignificem vod
facio hac epiſtolâ, & faciam verbis & omnibus mcis officiis, cum
te in reditu noſtro amplexari daitur. Habeo etiam qvam tibi
renunciem ſalutem plurimam nomine Dni de Eertaut, egregii
illius juvenis & Nobilis literati, qui te ſæpius inviſit, ante-
quam peteremus Stokholmiam, & poſtquam inde rediimus.
Cætera copioſius ſcribam, cum redierimus Calmari, quo Dn.
Legatus iturus eſt intra duos dies, inviſurus Dn. Oxenſtern
Cancellarium Sueciæ, qvi ibi curat valetudinem ſuam. Vale
interim, amiciſſime Vormi, & tu itidem cura ut valeas. Chri
ſtianopoi pridie Halend. Majar. anni 16a5. Gregor.
Da operam, ſi placet, ut redatur epiſtola hic incluſa
Nobili illi Polono, quem tu ſæpius vidiſti apud Dn. Legatum
& excuſa male & raptim exaratum hoc epiſtolium.
Votre tres humble Serviteur
ADV
D
L2 L
Mo
I. O
A
TITDT
VI
T
.OD AV VTIIO
T T ATT
Iſaaco Pererio.
Chriſtianopolin.
Ltimas meas tibi non diſplicuiſſe, lætor. Fuſius ſingula
perſecutus fuiſſem, ſi id temporis tuliſſet ratio, & cpiſto-
læ modum ſtatucre neſciviſſem; nunc ea, de qvibus dubitare
videris, aut qvæ ulteriorem diſqviſitionem reqvirere videba-
tur, paucis perſeqvar, literarum tuarum veſtigia preſſe legens.
Parcius, qvam vellem, reſpondit mihi Epiſcopus Holenſis, ut
que te nihil celem, qvod huc ſpectat, ipſius addam narratios
nem, totidem verbis ex literis, anno I6 33. ad me exaratis:
rum loco oſſa, carne & pelle mollicula obducta, habuit, pin-
nam unam in dorſo, & in qvovis latere unam. Locus reſpi-
rationis ſupra pulmones erat poſt occipitium, ſed hic errare
cum, manifeſte deprehendi in cranio, quod ego tractavi; nam
in palati medio ferme duo erant foramina ampla, quæ tranſ-
verſe cranium perforabant, & in ſuperficie exteriore in unum
coaleſcebant juxta verticem, ad qvæ foramina canales qvaſi e
faucibus derivabantur, per qvos & reſpirabat, & aqvam hau-
ſtam ejaculabatur. Niſi me memoria fallat, ad triginta ulnas
Iſlandicas altitudine (puto longitudinem dicere voluiſſe) exſur-
gebat. Hæc Thorlacus. Delineationem ipſam quod ſpectat,
ruis ſatis illa erat, & manu non ſatis perita depicta, minuta
quoque, ut ex illa vix certi qvid collegerit quisqvam. Nar .
rationem Domini Pro Regis Ulſldii certam puto; idem enim à
Pharmacopæo noſtro, qui dentem illum diſſecuit, pereepi; nec
repugnat ipſius dentis conſtitutio (aliquot enim enim vidi & in
tcgtos & fractos) ubi enim ex alveo ſuo emerſit, dilatari in-
cipit, & excavari cavitate tanquam matrice potuit qvoque in
iſta cavitate, a nutrimento & medulla veteris, novus & parvus
generari) & ab ampliore ambitu in anguſtiorem paulatim de
ſinit, qvod & demonſtrare valeo in eo, quod in Muſeo teneo.
Sed hinc elici non poſſe credo, cornu potius elſe, quam den-
tem.
Nnn
L2 p MII
TD
y28
tem. Nonne & dentes cadunt, ac renaſcuntur Res liquida
ſatis; ſed modus, quo cornua renaſcuntur, diverſus ab eo, qvi
in dentibus obſervatur. Cervus, qvaudo cornua deponit, locum
relinqvit glabrum, nullum novorum cornuum, è cavitatibus
veterum exortorum, aſpcritatibus horridum, unde paulatim à
radice excreſcunt ſine præviis aliquibus rudimentis nova. At
dentes naturaliter in pueris aut aliis animalibus ubi cadunt,
cbſervantur in alveolis novi, qui veteres extrudunt; Adeo ut
hoc argumentum meæ magis favere videatur opinioni, quanm
contrariæ. Sed ut, qvod res eſt, dicam, quodque hac in re
obſervaverim, ingenue proferam, dentis hujus radix (radicem
voco totum illud, qvod alveus maxillæ amplectitur) cava non
eſt, ſed ſolida; aſt, ut primum è maxilla emerſerit, cavum redditur
corpus dentis ipſius, ita ut, quo propior maxillæ extiterit, eo ampli-
or evadat cavitas & dentis ſubſtantia tenuior. Huic cavitati in-
cludi teneriorem illum dentem, ceto noſtro peculiare eſſe, ar
bitror. At hunc novum in locum matricis ſeu majoris ſuccede
re poſſe mihi non fit veriſimile,. vomodo enim extra cavita .
tem iſtam undiqu obturatam egrederetur, & in locum vcteris
ſe reponeret? quomodo alveo tam capaci adhæreret? qvid re-
liquum vacui in ipſo foramine impleret? Utinam facultas mi-
hi data fuiſſet, novum iſtum dentem inſpiciendi, an radicem
habuiſſet ſimilem veteri, quibus modis genitus fuiſſet, forſan
expeditius exploraſlemus, & dubia hinc naſcentia accuratius e-
nodaſſemus. Arbitror in cavitate majoris ex ſucco nutriente
generari poſle novum talem dentem, qvi tamen uſum alium
non habeat, qvam ut implendo cavitatem majoris firmiorem
ac robuſtiorem eum reddat. Trudere veterem dentem ncqvit,
ſiquidem maxillæ non adhæret, ſed in viſceribus aut cavitate
majoris continetur. Nec qvicqvam huc facit, qvod plura a-
pud nos reperiantur cornua, qvam animalia nullum enim hu-
jus generis animal unquam ad nos delatum, cornua vel den-
tes multi. Elephantis dentes quamplurimi hic viſuntur, ani
mal nullum. An hinc concludendum, dentes illorum decide
re, ac novis ſucceſſuros, quod a qvoqvam naturalium rerum
ſcriptore nunqvam proditum Si unqvam in Grnlandia in-
ventus ſit dens hic ſine animali, qvod tamen a nemine un
quam percepi) opuortet reliquum corpus putre factum ac cor-
ruptum fuiſſe,; quin imo atteſtari ego fide multorum aliorum
imo
ETADEUM EPISTOL. 2
imo hoſpitis veſtri Hafnienſis poſſum, ultima noſtra navigatio-
ne Grnlandica, delatos ad nos fuiſſe dentes, quibus cruenta
adhærebant ligamenta & membranarum particulæ, quibus ca
piti & alveo ſuo nectebantur, quod indicium eſt, ex nupere
mactatis cetis detractos fuiſſe, non autem ſponte decidiſſe. Vi-
des totum illud, qnod de novo adfertur Cornu, meam magis
ſtabilire ſententiam, quam infringere.
Ex doctisſimis Naudæi literis de benevolo Eminentiſſimi
Domini Cardinalis in me affectu multa percepi. Tantum fa-
vorem & honorem polliceri mihi nunquam poteram. uic-
quid ſit, totum Illuſtriſſimo Domino Legato adſcribo, cui pro
tantis beneficiis gratias nunquam ſolvere valeo ſat magnas.
Ejus enim inſtinctu Celeberrimi Dn. Naudai amicitiam ambi
vi, atqve ſic Eminentiſſimo Principi innotui. Nobiliſſimum
Dn: Bertaut viciſſim, quæſo, ubi ſcripſeris, amice meo nomi-
ne & officioſe ſaluta, utque memor ſit promiſſi de Monumen
to Lochenſi inquirendo, mone. Me hic ad paria habebit per.
petuo obligatum. Epiſtola tua ad Dn. Polonum probe curata.
Sed quid? De pace altumne adeo ſilentium? quo ruunt res no
ſtræ? Vale, &, ut ſoles, ama. . Cal. Maji. 16a5 Iulian.
I
P.
DT
T
SH.O O
D. Olao IVormio.
Haſniam.
Num eſt, mi Vormi, quod te oratum volo. Cum diſce
A derem Hafnia, rogaueram ex Bibliopolis veſtris illum, qui
latine loquitur, ut mihi ſeponeret libros quosdam in albo,
quos ili nominaveram, inter quos erat Chronicon Norvagicum
Danice conſcriptum. Effice quæſo apud illum, ut extrahat ex
illo Chronico Noruag. quaternionem illum, in qno continetur
Chronicon Gronlandicum, quem tibi confidat, & quem tu
quamprimum velim hue ad me mittas, eum Specimine illo Iſtlan-
dico Dn. Arngrimi, cujustu antehac mihi copiam feciſti: o
quo lcgi quædam de Gronlandia, quorum non bene memiri, &
quorum lectionem neceſſe eſt ut repetam Reddam tibi tuum
Secimen cum rediero Hafniam, & ſoluam Bibliopolæ il pretium
Nn n 2
libro-
OAIORMII
)3o
librorum omnium, quos mihi ſervaverit, & quos mecum aſpor-
tare in Galliam contitui. Faſciculum duorum illorum libro-
rum, quos a te peto, deferendum ad mc curabit Gcneroſiſſ.
Dn. Mibe, quod illum enixe rogo. Cæterum de Pace, nihil
intentatum relinqvit Illuſtriſſimus Dn. Legatus noſter, ut illam,
quod ſpero, conficiat. Precor Deum, ut quod benignius parat,
celerius abſolvat. Vale amiciſſime Vormi, & me ſemper ama.
Chriſtianopoli pridie Nonas Junii anni Gregor. 1q5.
-
AT TDAITTI
OVVIII
lſaaco Pererio.
Chriſtianopolim.
Itto Specimen Iandia Arngrimi & expetitas pagellas chro-
V nici Norvagia, qvas a Bibliopola noſtro Molteenio mutuat
tus ſum. Miror vero, tantum tibi jam otii, hiſce vacare ut va
leas Hinc, quam frigide, quam lente pacem attingentia tra-
ctentur, conjicere mihi videor. Nos, omnem ejus ſpem ſepo-
nentes, ſoli Deo cauſam noſtram committimus, qui, e longin-
quo quaſi, oculo miſericordiæ nos reſpicere videtur. uæ nu-
pere in Germania ob diſſipatas Svecorum vires acta ſunt, &
Vos plus ſatis expertos credo. Si vera ferat rumor, & domi
habeunt Belgæ, quod agant, ut oleum alieno camino addere
tandem deſinant. Illuſtriſſimo Dn. Legato plurimam & offi-
cioſam nuncio ſalutem, cujus ſidei, integritati & induſtriæ ſi
paribus officiis reſponderent reliqui, non dubito, quin ex voto
res esſet confecta. Deus Ipſum & nos omnes benigne prote-
gat & tueatur. Vale. Hafn. prid. Calend. Jun. 16a5.
V
ATT vDTTT
IO LD
D. Olao lVormio.
Hnianm.
i ſum, mi ormi, unice devinctus pro illis, quæ mihi
uſt
ET A L. 3
nupere, tanquam ex tripode reſpondiſti. Optime, ita me De-
us amet, ingeniosè & doctè me & te expediviſti ex incommo-
dis illis, quæ me admodum premebant, & quibus te non me-
diocriter presſum iri exiſtimaveram. Cætera videre & contre-
ctare liceat, ubi Hafniam repetere dabitur. vod ut brevi
ſit, faxit Deus. Rem Pacis credebam esſe in vado, & totum
negotium eo recta procedebat, cum ex transverſo venere Batavi
qui omnia turbaverunt. Hoc certe & Illuſtrisſ. Dn. Lgatum
noſtrum, & nos omnes miris modis male habuit. Deum
illi non putant, qui datam fidem non ſervant. Sed ſperent
illi ipſi memorem fandi atque nefandi. Vos interim credite in
illum, qui ut & ipſe confidentiſſime ſpero, ſinceram Illuſtr.
Legati noſtri mentem & conſilia dit iget, ad Pacifici Numinis
ſui gloriam, Sereniſſimi Regis veſtri incolumitatem, & veſtrum
omnium ſalutem. Scriptum puta, mi ormi, ex intimis meis
præcordiis, quibus & tibi ſum vriſſime addictus. Vale, amis
ciſſime, & me ſemper ama. Dn. Legatus te muſta ſalute im-
pertit. Chriſtianopoli 1o. alend. Jul. Gregorian. Anni 165.
T
A vvTT
ON OLDO
D, Olao lVormio.
Hafniam.
ACcepi Specimen Iſtandicum Arngrimi tui, nec non paginas
Chronici Gronlandici quas tibi dedit Bibliopola noſter Molt-
lenius, pro quibus ſolitas, id eſt, maximas tibi, mi Vormi,
refero gratias, qui me perpetuis afficis beneficiis. Curabo, ut
tunc tibi Arngrimus reddatur incolumis, cum Laëtio & illo tuo
adverſus Grotium, quem tibi ſeruo, & quem ſtupefactus dudum
reperi inter ſchedas meas: ſicut olim Benjamin invenit pate-
ram Pharaonis ſacco ſuo involutam. Habes Vaſconem confi-
tentem Reum furti. Cæterum de Pace nihil certi & comperti
habeo, quod ad te ſcribam, niſi quod ſpero brevi illam futuram.
Neque illud Deus ſinat, ut ſpes hæc mca me in vanum lactauo-
Nnn 3
ad
OLAOVORMII
ad me ſcribis literas, & quos ad me mittis lihellos. Numiſma-
ta illa, quæ tibi toties promiſit Illuſtriſſ. Dn. Legatus, jactan-
tur jam in Mari Balthico impetuoſo hocee Africo, & brevi api
pellnt Calmarram, cujus rei ſpectamus indies nuncium, qui
& vobis illa hic ſalva ſiſtat. Excellentia ſua mittit ad te ſalu-
tem, quam & ipſe, qvod fauſtum vobis ſit, habet validam. Ego
valeo, & tu, mi Vormi, valetudinem tuam cura. Chriſtiano-
poli 5. alendas Julias Gregor.anni 16a5.
I
.
TATI TDATITT
VO
Iſaaco Pererio.
Chritianopolim.
Uod tranmiſa probe curata ſint, gaudeo; utere ſeciliter,
ut ultima iſta Aquilonaris plaga etiam per te innoteſcat,
illuötrata a pluribus. Non eſt, quod te torqveat Latius; multe
minus volo, nomen tuum inter celebres locet Vaſcones; Tuus
erit, ſi lubet, qvamvis ab amica manu habeam, cum plura &
tajora tibi debeam. Hoſtium dudum mihi perſpectæ trieæ,
quæ nunquam me ſecurum eſſe paſæ ſunt, quicquid tandem
boni de pace ſperare juberes. Si is apud eos candor, qui in
pectore Excellentiſſ. Dn. Legati, dudum res eſſet ex ſententia
confecta. Ovid a Conſœderatis vetris olim exſpectandum, as
perte videtis. Nos ſoli Deo confiſi, eventum nihilominus præ
ſtolamur opinionibus feliciorem. Optimum & Excellentiſſ
Dn. Legatum tantopere & tanto tempore importunitate hoſti-
um pacis delaſſari doleo, &, quod inter tantos labores mei me-
mor eſſe queat, ac numiſnatum promiſſorum curam adhuc ge-
rat, miror. Ita eſt; quo altius mens generoſa ſurgit, o hu-
manior ſe ad inferiora demirtit. Omni genere proſperitatis &
felicitatis, etiam in hoc negotio, mactatam Ejus Exeellentiam
valere cupio, & te, mi Peyreri, pancratice, qvem ſiquid præter
votum ceciderit, mei memorem futurum confido. 8. Cal. Jul.
165.
DccCxxIi.
AD EUMEPISTOL. 33
t A
VII
L
IS. DO
TIDDDDITI
D, Olao lVormio.
Hafniam.
JTſcias, amiciſſime vormi, me non vana tibi prædixiſe,
Pete Pacem, geſtio tibi illam conceptis verbis & nomine
Legati noſtri Illutriſſ. promittere. Imo nullus ſim, niſi tibi il-
lam ffectam reddiderit Excell. ſua intra dies paucisſimos. Non
enim agitur jam de re, ſed de verbis, qvibus res adſtrui debe
at: Res tota in vado eſt. Sed & tuorum Numiſmatum, neque
Pacis tantum, curam egit Dn. Legatus, quæ illi tandem red
dita ſunt, & quæ tibi ſervat E. S. quamprimum, Pace confe-
cta, Hafniam redierit. Hæc ſunt, quæ paucis tibi jam per-
ſtringo, donec Pacem ipſam ante oculos tuos poſitam videris,
ſtigmata vulnerum, quæ accepit, attrectaveris, & te modicæ
aa
V
vI
IAO Lo
AT vT
D. Olao lormio.
Haſniam.
accipe, humaniſſime ormi, quas  me petiiſti literas
Gothicas, inſcriptas Pyramidi illi, quæ eſt in Abbatia da
Beaulieu juxta oppidum de Loches, agri Galliarum Turonenſis.
Pſeudoigothicas comperies, quas puras puras credidiſti Rhuni-
cas. Abbatiam illam ex profeſſo petiit Amicus noſter, mei
ſcilicet, tui, & Bourdelotii noſtri, Dn. du Buiſſon, ut Pyrami-
dem illam inſpicerer, & ſcrutaretur characteres, quos fideli &
erudita manu exſcripſit. Hominem puta non publici ſaporis,
qui ficus, ficus novit, & quas novit ficus, ficus vocat. Ne
gocium Pacis in proclivi eſt, & intra hanc, ut puto, hebdo
madem conſummabitur. Secure de hac re & in utramque au-
Nn na
rm
OLAI ORMII
a
rem dormfas velim; quod te etiam rogat, ut facias, Illuſtriſſ.
Dn. Legatus, qui te plurimum ſalvere jubet. Nos athletice
vivimus, quod Vaſconice eſt Bibimus. Et tu bibe largiter, mi
Vormi, ut diu & bene vivas. Valc. Chriſtianopoli . Idus
Auguſtas anni I65. Gregor.
TITT
OLAUS VOR
Iſaaco Peyrerio.
Chriſtianopolim.
Vamvis conſtitueram tuum ad nos reditum exſpectare, ac
coram de communicatis eonferre, quia tamen opinione
notra tardiorem futurum illum auguror, placuit duos parietes
una fidelia dealbare, & ad utrasque tuas hac una reſpondere.
Non potuere non gratiſſima eſſe, quæ de pace promittis, at pe-
ctus meum adeo tundere non valuere, ut Thomam exuerem,
ſed Johannes maneo in eodem; non quod Illuſtriſſimo Domino
Legato aut vobis cæteris diffidam, ſed quod verear, ne candi
diſſimus ille Heros ex ſuo, hoc eſt, candido, ingenuo, pacis
cupido animo Svecos metiatur, quibus nihil integri, qui nil
niſi dolos, inſidias, juris & æqui violationem meditantur, ut-
cunque fiſtula dulce canat. Jam, ut putatis, omnibus ex voto
confectis, invenient in ſcriptis apicem, qui offendat, aut interea,
dum præſentia agitis, occupabunt provinciam novam, unde
omnia irrita & fruſtranea; hine de novo tranſigendum, atque
ſic tempus terent, usque dum omnibus ex voto ſint potiti. Meæ
opinionis haud levia ſunt argumenta. Alteram urbis noſtræ
partem obſedit valida claſſis Svetica, alteram Belgica; utraque
infidiis & violentia oppottuna. Exercitus eorum Malmogiam
appropinqvavit, &, totam Scaniam peragrando, omnia vaſtavit.
Hæccine illa ingeminata pax? Adhuc cum Thoma exclamo:
niſi videro & tetigero, non credidero. Cum maxime blandiun-
tur, maxime pungunt. Sed coram liberius mentem meam in
ſinum tuum effunderem, quai jam ſinant literæ. Pro com-
municata epiſtola Dn, du Buiſſon maximas ago gratias. Egre-
giam juvenis illc & non pœnitendam nobis ocavit operam,
qua
ETAD EUMIEPISTOL. s
qua ſcrupulos non meo ſolum ſed multorum exemit animis, qui
me inprimis magnopere torquebat, quod nullius ope Monumen-
tum illud famoſum acquirere hactenus valuerim Agnoſco, in
errorem nos traxiſſe gercetanum, forſan non ſponte ſed alio-
rum relationibus deceptum. Si ſcripſcris ipſi, officioſe, rogo,
ſalutes, & vel meo nomine gratias age maximas. Ego in com-
muni Patriæ naufragio patienter exſpectabo, quid Supremum
Numen de nobis fieri decreverit. Vos interea vivite etiam Ga-
ſconice, & valete. Hafn. 6. Id. Aug. 165.
T
O LO AVNLIO
ATT VTRTTT
Iſaaco Pererio.
Umma petitionis Senatus Academici hæc eſt. Sub pœna
æternæ maledictionis Regiæ huic Academiæ noſtræ deben-
tur ex Eccleſiis Hallandiæ annuatim 6. imperiales cum una
octava. Ovam ſummam cum aliis reditibus & privilegiis Aea-
demiæ nos Profeſores ſub jurisjurandi religionetenemur ſartam
tectam conſervare & ſucceſſoribus illibatam relinquere. Cum
vero nec Regi nec Regno hæc debeantur, ſed nobis & Academiæ,
ac concluſum ſit ſingulis Statibus ſua manſura illibata, ſpera-
mus Sereniſſimam Reginam Sueciæ haud iniquiorem in nos,
quam in Nobilitatem regni hujus futuram, neque iram Divi-
nam & maledictionem æternam in ſe ac ſubditos ſuos, ob tam
cxilem interceptam ſummam, provocaturam. væ omnia ſpe-
ramus Illuſtriſſ. Dn. Legatum, Mæcenatem noſtrum benignum,
ita expoſiturum, ut Academiæ huic Regiæ ſua conſtet integri-
tas, nosque occaſionem habeamus, tam illuſtre Nomen faſts
noſtris, non ſine perpetua ejus gloria, inſerendi. Mitto icones
promiſſas Monocerotis noſtri. Tu memor Vormii tui, vive
ac vale quam proſperrime. Deus vos Angelis ſuis conducat,
ut optatum feliciter attingatis portum. . Nov. 16q5.
Nnn5
DCccxxvI.
I
OLAI ORM
36
I
AIITT
OLAUS VORm
Ilſaaco Peyrerio.
Stocholmiam.
Entavimns animos illorum, qui cum imperio, nomine Se:
reniſſimæ Reginæ Sueciæ Hallandiæ præſunt; at illi abs
que expreſſo mandato Regio ſe minus noſtris poſtulatis reſpon
dere poſſe ajebant, ob cauſas, quas Illuſtriſſimo Legato fuſius
ſuis literis expoſuit Academia. Cum autem tanti momenti non
ſint, nec quicquam noſtris votis contrarium habeant Pacificatio-
nis Articuli, ſperamus Illuſtriſſ. Dn. Legatum ſua auctoritate
& interceſſione obtenturum, ut adhuc ſalva maneant Academiæ
noſtræ privilegia, & reditus in tam pios uſus (non ſine indigna-
tionis Divinæ in violatores comminatione) a tot Chriſtianiſſi
mis Regibus dicati. uod negotium ut felicius expediatur,
ſperamus te apud Illuſtriſſ. Legatum nobis futurum proxene-
tam fidelem; ſi quidem literatis omnibus ut bene ſit, ex animo
te cupere, abunde ſciam; & conjunctiſſima noſtra familiaritas
certo mihi perſuadeat, preces meas non minus apud Excellen-
tiam Ejus atque apud Te ponderis habituras. Magnum noſtrum
Mæcenatem valetudine in itinere fuiſie afflictiori hic percepimus:
quod me certe dolore haud exiguo affecit. Deus ipſum inco
lumen ſervet, & proſperrime ad nos reducat. Saluta eum meo
nomine officioſiſſime, & tu pancraticè vale. Hafniæ d. 26.
Decembr. 16a5.
Ante abitum à nobis magnopere geſtio tecum colloqui;
ſunt enim nupere ex Galliis & Italia ad me delata, quæ tecum
velim communia, eaque haud ingrata, ut ſpcro.
A V
D
mT
OVVVDO
TT
Iſaaco Peyrerio.
Stocholmam.
Eus, mi Peyreri, ut vales? obriguiſſe tibi video calamum
ETAD EUMEPISTOLE. 3
in hac frigoris aſperitate, manum non credo, aut animum. Aece-
de ad hunc ignem mutui amoris; incaleſces. Ni me omnia fallunt
auguria, gelu hoc aquilonare calamum licet ſtiterit, ſtetque
ut Marpeſia cautes, animum tamen non tetigit. Age, die, ut
valet magnus noſter Mæcenas? Literas noſtras an acceperit?
ut valetis omnes? quando veſtrum exſpectabimus adventum?
ſat jam habes, hac tempeſtate quibus reſpondeas. Pluribus
non obruam; nam & mihi jam manus frigore torpet. At ob-
litus eram, Patrono meo magno, Legato fortunatiſſimo Thtl-
lierio, Chanutio, reliquisque in veſtro comitatu meis, fauſtum
felixque meo nomine precari novi hujus anni auſpicium. Stre-
nam redituris meditabar; alieno tamen nomine, ſi Deus volet,
habebitis. Salvc iterum amice, ac vide, ut inter Lacones ver-
ſari nos cogat Bruma. Hafn. 12. Calend. Februar. 166.
AeT IT
O O DO
D. Olao Vormio.
Haſntam.
Iqvid boni habuiſſem de Hallandia ſuper Academia veſtra,
promptiſſimum a me reſponſum habuiſſes, Amiciſſime
Vormi. Sed perinde, imo ſatius duxi tacere, quam ſcribere,
negatam Domino Legato hanc gratiam. Parvi momenti crat,
quod petebatis; Parvi momenti fuit quod vobis negatum fuit.
Auſpicatior vobis alias fortuna cadet. Ipſe qui ad te hæc ſcris
bo, mei ipſius per hanc epiſtolam tibi præcurſor; Accincti e.
nim ſumus, ut vos & Hatniam veſtram reviſum camus. Cra.
ſtina luce, Deo favente, hine ſuus diſceſſuri. Pluribus te
volo, mi Vormi, quam primum mihi data fuerit copia affandi
te. Interim tc etiam atque etiam rogo, ut valetudinem tuam
cures diligenter. Nos valemus & bibimus, id eſt, egregie. Vale
& me ama. Stocholmiæ . Id. Februar. Anni Gregor. I66.
DCccLxxx.
OLAIORMII
38
OLAUS VORMIC
Iſaaco Peyrerio.
Lutetiam Pariſiorum.
Blata tam commda per Legatum noſtrum ad te ſcribendi
occaſione, intermittere non potui, qvin te literis meis
ſalutarem, & inchoatam inter nos amicitiam refricarem. Vos
ſalvos & incolumes in Galliam, re ubique ex ſententia confe-
cta, perveniſſe, confido. uod ſi in Bclgio, ut ſtabat ſenten-
tia, Diſſertationem tuam de Præ Adamitis prælo ſubjeceris, ejus
me participem ut reddas, rogo. Nec, quæſo, deſiderare me
patiaris exemplum Tractatus, de receptione udæorum olim a te
editi, ac, ſi quid apud Vos occurrat, quod raritate & novita-
te ſe commendet; eo ad patria viciſſim me obligabis. Novi e-
nim, neminem te melius (qui indies in tanta luce familiaritate
tot doctisſimorum hominum uteris) talia æſtimare & conquire-
re poſſe. Si quid apud nos occurrat te dignum, faciam viciſſim,
ut habeas. Hic ſub prælo typographico gemit opus eximium
& laborioſum Chronologiæ Danicæ, ad normam Chronologiæ Hel-
vician elaboratum a Præpoſito Inſulæ Sami, M. Johanne Sua
ningio; hoc ubi in lucem prodierit, faxo, ut habeatis. Adhuc
in Edda vertenda laborat Iſlandus noſter, ſed lentus admodum
eſt, & aliis ſtudiis diſtractus, ut vix dimidiam abſolverit par-
tem; ad umbilicum ubi perduxerit, ut mox ad Iſluſtriſſimum
Dominum de Thuillerie deferatur, efficiam. Apud ipſum excu:
ſa me, quæſo, qvod jam non fiat. Hominem urgeo, moneo,
& præmiis ad diligentiam allicio, ſed plus, quam dixi, perfice-
re haud potui. Si detur occaſio, Illuſtriſſimum Virum de pro-
miſſis mone, me ſibi ad qvævis paratiſſimum ſemper inveniet.
Dn Naudæum, ſi apud Vos ſit, officioſe ſaluta; exſpecto indies
ad ultimas meas ab ipſo reſponſum. uæ apud nos ab abitu
veſtro acta ſint, ab horum latore & aliis, qui in comitatu nostri
ſunt Legati, melius haurics, quam ex meis literis; qvocirca
deſino, & te ſerio rogo, omnes, quos VVornio favcre noſti, oſ-
ficioſe ſalutes, inprimis Dn. de Marignis, du luiſſon & alios. Illi
ſcripſiſſem, niſi, quæ a me ſcire deſideravit, melius a noſtris,
jam
ATT
T A 2I L S
jam apud Vos præſentibus, ea habere poſſet. Vale, &, ut ſo-
les, ama. m. Jun. T6q6.
v
-
AT TT
O.O O DVO
T
D, Ol Vormio.
Hafniam.
taveramus, quamprimum Batauorum fines attigiſſemus
trajicere illico mare in Gallias, ſed hæſimus in vado, & re-
mora nobis fuit, quod Belgæ æſtate hac ægre copias ſuas ex
hibernis eduxerint. Imo hoc vix ab illis extorſerit Dn. Lega-
tus noſter, hominibus puta credulis, quibus Pacem Hiſpani
obtenderunt, & quibus Hiſpanica fides nondum ſatis comper-
ta fuit, quamvis illam ſubleſtam toties experti ſint. Vicit tan-
dem & ſuaſit bellm Excellentia ſua Pacifica, ſed eo fine, ut
Pacem honetiorem certioremque procuret. Correptus fuit Dn.
Legatus acri podagra per hos 15. dies: Et quau cito convalue
rit, ibi, quibus illi licebit ire pedibus, ad Principem Auriacum
qui abhinc . diebus Hagâ diſceſſit, ut exercitum ſuum omnem
cicca Bredam cogat. Neſcio, quem finem peregrinationum
& laborum Deus nobis daturus ſit. Invitant nos amici noſtri
omnes, qui ſunt Lutetiæ, ut ad illos eamus: Tendunt illi
nobis manns ſuas, & nos viciſſim illis noſtram ripæ ulterioris
amore: neque deſpero quin mutuis brevi jungamur amplexi
bus. Oquantas res illis dicam, de Dania, de Svecia, de Iſlan-
dia, de Gronlandia. & de Clariſſimo Vormio, Monumento
rum Borealium indagatore acerrimo. Illud ego omne iterabo
tibi, ut factum & dictum erit. Mittam & tibi Licetum tuum
de Annulis, &, quod deeſt in Numiſmatis tuis, ſupplebimus.
Interim vale, Vormi dilectiſſime, & me ama. Salutem tibi
ſuo nomine adſcribere jubet Dn. Legatus camque plurimam.
Hagæ 15. alend. Jul. anni 16ö6. Gregor.
LAIVORM
IIT
o
VI
V
v5 VIDATITT
HO VVO
Iſaaco Peyrerio.
Hagam.
hil minus cogitaveram, quam Vos adhuc Hagæ commora
ri, quocirca Illuſtriſſimo Domino Legato & tibi ſcripi
Pariſios per Sperlingium noſtrum, qui in comitatu eſt noſtri Le-
gati; literas autem iſtas an acceperis, neſcio. Video, graves
cauſas reditum veſtrum in Parriam impediviſſe, &, ſi vera ſint,
quæ hic narrant, confectam ſc. eſſe pacem inter Hiſpanum &
Belgas, non tam cito res erit a Vobis ex animi ſententia con-
fecta, & reditus veſter dilationem forſan admittet ulteriorem.
Doleo, Excellentiſſimum Dominum Legatum infirma adeo con-
flictari valetudine. Deus conatibus Ejus benedicat,& ſalvum
ac incolumem reducat: uæ apud nos hic aguntur, ut a ve-
ſtro abitu acta ſunt, melius diſces ex iis, qui penes noſtrum
ſunt Legatum, quam ex jejunis hiſce literulis. Nuper Pata
vio literas à Rhodio noſtro accepi, qui narrat, Naudæum inſi.
gnem optimorum librorum copiam ibidem conquiſiviſſe in Biblio
thecæ Illuſtriſſimi Cardinalis Maarini uſum, & jam Gallias ten
dere. Bangii quædam per Sperlingium nuper tibi miſi. Aliud
jam non occurrit, tuis auribus & oculis dignum. Saltem rogo,
Illuſtriſſimum Dominum Legatum meo nomine officioſe ſalus
 ut abo pncratice valcais. H. 25. Iun.
C A
AUSVORMIS
T
Iſaaco Peyrerio.
Lutetiam.
Via Vos feliciter Lutetiam attigiſſe reor, non potu diu
tius me continere, quin de reditu gratularer, atque inis
t aicitiæ muneribus facerem ſatis. Venit ad nos Dn. Sage,
qui quod nihil a te tulerit, miror; ſuſpicor ad Dn. Legatum
& te non perveniſſe, quæ Doctori Sperlingio commiſi. Adeo
ince
TA vT
T Al 2L.
incerta ſunt quandoque, quæ per amicos curantur. Iſlandus
noſter penſum ſuum in Edda deſcribenda jam abſolvit; expiſca
re, rogo, an Illuſtriſſimus Dn. Legatus velit hunc librum tra-
ditum Dn. Henneqvino apud nos Reſidenti, an vero alia com-
moditate ſibi transmiſſum. uod hac vicc ipſi non ſcribam,
excuſabis; cupio enim de veſtro adventu certior cſſe, ante-
quam negotia cjus interturbem. Naudæo a me plurimam dic
ſalutem; ad meas, quas tibi tradidi, reſponſum exſpecto. Unum
occurrit, in quo operam tuam implorandam duxi. Nuper
cum revolverem doctiſſimum Gaffarelli librum, quem Curioſites
inouies nominat, incidi cap. 5 parag. . pag. 11. in locum, in
quo diſſerit de modo, quo ex cineribus in vitro plantæ reſuſci-
tari poſſunt, ac refert, doctum quendam Chymiſtam, M. de
Claes, hoc ipſum ſingulis diebus ſpectatoribus demonſtrare. Si
tibi cum docto hoc Viro intercedat familiaritas aliqua, rogo,
da operam, ut vel unius plantæ cineres ab ipſo impetrare poſſis,
mihi transmittendos. quovis ſolvam pretio, Reſidenti noſtro hic
numerando. Non enim leve ornamentum Muſeo noſtro ejus
acceſſione allatum iri exiſtimo. Ignoſce, nimium te ſi fatigem,
me hic viciſſim ad tua vota promptum habebis. Saluta officio-
ſiſſime Illuſtriſſimum Dominum Legatum & amicos, quos me
apud Vos habere ſcis, omnes. Vale. Hafn. 23 Oct. 166.
T
V
T
ATT
SO DOD
D. Olao IVormio.
Hafniam.
lſpeream, amiciſſime ormi, ſi non mihi videor vel cœlo
celapſus, vel in alium terrarum orbem delatus, ex quo
Lutetiam ſubii; ita me per vicos & plateas innumera trudit &
retrudi vis hominum hac & illac, non dicam currentium, ſed
furentium. Certè in vaſtiſſima & frequentiſſima urbe apud me
non ſum, ita pulſor, ita agitor, ita ſtupendo carrorum & car-
pent.rum tonitru quotidie contundor. Surdus ſum, & minus
ſurdos exiſiimo, qui in ipſis Nili cataractis habitant. Nec
proinde credas, tui vel curam, vel memoriam mihi unquam
ceſſis
OLAIVOI
nTI
yA2
ceſſiſſe. Excuſatum velim me habeas, ſi in tanto & tam mul-
tiplici æſtu & tumultu nec mihi vel fere licuerit ſpiritum collis
gere, at multo minus calamum aptare digitis, ut te certiorem
facerem tum reditus noſtri in Gallias, tum meæ, quæ ſemper
manebit, erga te obſervantiæ. Adde, quod putavi me nihil
habere, quod ad te ſcriberem, quoniam Dn. Naudæus noſter
nondum huc revertit, ex quo pluribus abhinc menſibus diſces-
ſit ad Helvetios, & Germanos Helvetiorum conterminos, ut
innumeros in illis regionibus libros comparet, quibus Illuſtris.
ſimam Bibliothecam Eminentiſſimi Cardinalis inſtruat. Brevi
tamen hic aderit, imo intra ſolſtitium hoc hihernum, ut ſpe-
rare juſſus ſum; Atque illud unice in votis habeo, ut Epiſto
lam tuam manu mea deponam in manum ejus. & de te longos
cum illo ſermones conferam. Illuſtriſſ. Dn. noſter de la Thuil-
lerie, capſam librorum prægrandem, ex veſtro Septentrione
auctam, Eminentiſſimo Cardinali obtulit. Excepit illam hi -
lari admodum vultu Eminentia ſua, & plura de te ad hanc rem
benevole & amice dixit Dn. de la Thuillerie. Exſpectatur indies
Dn. Naudaus, qui capſam frangat, ut libros edat & ponat or-
dine. Scribam ad te eodem tempore, quid facto ſit opus Edda
exſcriptæ, nec non docti illius Iſlandi, qui illam exſcripſit; quod
non temere, neque in vanum, factum ab illo, ſibi perſuadeat.
Serva interea apud te, quæſo, apographum hoc, imo curioſe
æque atque tuum autographum. Nihil audivimus a Doctore Sper-
lingio, neque de illis, quæ per illum ad nos deferenda curave-
ras. Si ſit in comitatu Illuſtriſſ. Proregis Legati veſtri, ut ſpe-
ro, huc venturus erit. Cæterum, vera ſunt, quæ ſcripſit ami
cus noſter Dn. Gaffarel, de inſigni illo Chymiſta Dn. de Claves,
quem & ipſe vidi & novi, quamvis imagines illa forum, quas
exprimebat in vitro non viderim, ſed certo certius eſt, plura
de his quondam dediſſe experimenta. uo autem fato exceſſe-
rit Lutetia, pluribus abhinc annis, Dominus ille de Claves, non
mihi certo liquet. Habuit ſocium, qui vocabatur hiloſophas
Miles, quem etiam vidi & novi olim ſed quem jam adire ve-
ritus ſum, quia reus nuper fuit adulteratæ monetæ: Solutum
reatu dicunt, ſed nondum carcere ſolutus eſt. Confido inven
turum alias, qui me rationem doceant eliciendarum harum i-
maginum ex ſale vel cinere florum; & ſi qvid de illis ſcivero,
continuo ad te reſcribam; ut non ſolum Plantæ unius copia ti-
ETADEUM EPISTOL. S3
bi detur, ſed & hortos totos florum in Muſeo tuo ſiſtas. Te
plurima eaque officioſiſſima ſalute impertit Illuſtriſſ. Dn. d la
Thuillerie nec non quamplures, quos habes Lutetiæ, amici, Vir-
tutis tuæ æſtimatores eximii. Sed de his fuſius, quamprimum
videro Dn. Naudæum noſtrum. Vale interim, Vormi chariſſi-
me, & me ſemper ama. Mittetur ad te, ut commode & tuto
fieri poterit, Licetus tuus de Annulis, & capſula egregia Numi-
ſmatum, cum ſupplemento corum, quæ tibi deſunt. Lutotiæ,
Io. alend. Jan. anni 16a. Gregor.
H
æ
ATT VIMITT
T
VOVV
Iſaaco Pererio.
Pariſios.
Ides, ut importunus ego amicitiæ exactor; non deſino ur-
gere, flagitare, rogare, ut ſcribas, & jam tertio, ex quo
Pariſios veniſti, ſcribo ego, etſi non ſit, quod ſcribam; Tu ta
en taces. Reſpondebis, ſatr ſcio, ts in literis ad Legatum
Veſtrum Henneqvinum me ſalutaſſe; at non ſufficere hoc, ajo;
manum volo ac mentem. Sed non dubito, quin & negotiorum
multitudo & amicorum præſentium frequentiores interpellatio-
nes te diſtractum adeo teneant, ut abſentium facile obliviſca.
ris. Ut ut ſit, importunitate mea te obruam, donec per te
reſcivero, ut valeatis omnes amici, quid agat Magnus noſter
PatronusThullerius? an noſtrarum rerum meminerit, an vero obli
viſcatur? ut tu? Naudus an apud Vos ſi? numquid nuperc e-
diderit? quæ Pariſiis divulgata eurioſa & nova? Vides, ſat eſ-
ſe, quod ſcribas: imo prioribus reſponde, ſic non deerit, quo
amicum bees. Mitto jam Domino Thuillerie Eddam ab Iſlando
noſtro deſcriptam, utinam ad nutum veſtrum; ſi ejus indigea-
tis opera, in Gallias ſe iturum ſpondet, modo honeſtis id fieri
poſſit conditionibus. Juvenis apud nos ejus nationis non ex-
tat ullus eo modeſtior & Antiquitatum Septentrionalium peri
tfor. Nondum abſolvit Typographus noſter opus Chronol gi
Danicæ, alioquin miſisſem & Edda adjnxiſſem. Ol quoties
tui mentio crebra apud Henneqvinum & Sgium, qui
o o
magno
OLAIORMII
S
magno in Aula eſt pretio, Regemque, quocunque proficiſcitur,
jam comitatur. Nil addo, niſi ut valeas, & extortæ impor-
tunitati ignoſcas. . Decembris, 16a6.
V 3
AA.
DTTT
T 1D
ID. O O
. Olao IVormio.
Hafniam.
adſum, quem quæris, quem urges, quem flagitas, quem
rogas, amiciſſime Vormil Et reſcribo ad te ſccundo, ut
ſecundas tantum a Te accepi literas, ex quo Lutetiam veni-
mus. Tertias enim illas, quas mones, nusquam vidi. Fuſius
ad te ſcripſi nudius tertius, nec dubito, quin jam literæ illæ
meæ ad te pervenerint, & ſitim, quam tu habes mei, quodam-
modo ſedent. Tunc te pleno proluam poculc, cum Naudæ-
um noſtrum videro & allocutus fuero. Venit enim ille tandem,
ut antehac venturum monueram, & tribus abhinc diebus venit;
neque mihi adhuc videndi illum data fuit copia. Multis illum
volo, & ſuper me, & ſuper te, & ſuper Suenone noſtro Iſlan-
do, cujus adventum ad nos, & conditiones cjus curabo diligen-
ter atque hæc omnia quamprimum ſigillatim tibi explicabo.
Intricatus fui totis his diebus elapſis in morte & funere Altis-
ſimi Principis Conadi Patroni mei, eui libros tuos dederam
paucis diebus, antequam diem ſuum obiret. At ille, poſtquam
multa me ſuper te rogitaviſſet, multas mihi propter libros tuos
gratias egerat. Verſantur libri illi tui Eruditorum noſtrorum
manibus: inter quos plures ſunt, qui tuo beneficio Linguam
Runicam jam apprime callent. Epiſtolium hoc prænuncium
eſt longioris futuri, ut videro Naudaum noſtrum. Noli de
inceps inſcribere titulo Epiſtolarum tuarum, al hoſtel de Conde,
ſed, che Monſieur de la Thuillerie, ala rue Grenelle, a Paris. Et
ſi vis, ut tuto ad me deferantur, cura ut includantur faſciculo
Epiſtolarum Dn. Henneqvini, Reſidentis apud vos noſtri.
Reſcribet, ut opinor, ad te Patronus noſterDn. de la Thuillerie.
Certiores fac nos rerum Iſlandicarum, ſi quid novi illarum ha.
hes, & rgrimi Jona, amici tui, Herois illius inclyti Iſlandi.
Vale,
ETAD EUMEPISTOLE. 5
Vale, mi Vormi; pergito propinare mihi, Tu & Dn. Henne-
quinus & Dn. Sagius, ſicut cgo vobis propino, & probinabo in
æternum. Pariſiis 3. Idus Januarias anni 16. Gregor.
T V
AAV
T
OVV
T VDTTT
Iſaaco Peyrer io.
Lutetiam.
gno, onc meum Peyrerium; dum onim ego a Ca-
Iendis Jan. in Calend. Mart. Nycopiæ Falſtrorum apud
Sereniſſimum Principem noſtrum in Ejus valetudine curanda
occupor, binas a te, auro certe cariores, accipio literas, al
teras Lutetiæ 1ro. al. Jan. datas, alteras 3. iduum ejusdeim men-
ſis, quibus (ut una fidelia duos dealbem parietes) unis hiſce
reſpondebo. Gaudeo incolumes Vos domum rediiſſe, ſed ma-
gis lætor, memoriam noſtri tibi non excidiſſe. De me tibi
perſuadeas, velim, amicitiæ noſtræ continuandæ inſervire quod
poſſit, nunquam intermiſſurum. uia vero tanto temporis
intervallo nihil acceperam literarum, variæ curæ animum ver-
ſabant. Jam ſuſpicabar, te in teditu ab Hiſpanis interceptum,
jam amore gentis ad Iſlandos, Gronlandos, vel prorſus ad
Præ Adamitas in Americam transvolaſſe; adeo anxium, nihil
crat, quod in tuto collocaret, præter tuas literas. Cæterum
Eminentiſſimo Domino Cardinali operam meam haud ingra
tam fuiſſe, lubens audio; ſiquid hiſce in oris occurrat, quo E
jus Eminentiæ gratificari valeam, me promptum invenit. In-
primis magno meo Patrono Domino de la Thuillerie officia mea
cum ſalutatione humillima delata cupio. Sperlingius procul du -
bio jam vobis aderit, in comitatu Dn. Legati exisſtens. uæ
de plantarum ex cineribus reſuſcitatione ſcribis, auctoritate
Viri Clariſſimi Gaffarelli confirmata, firmiter jam credo, licet
ante fieri hoc poſſe valde dubitaverim. Scribunt quidam &
deſcribunt multi multa hac de re, ſed nemini hactenus, niſi
qui oculis ſuis hoc ſpectaculum uſurpaverit, credere potui, eo
quod præparationis modum, mihi ab amicis comnunicatum,
Oo o 2
ans
I
OLA IMII
o6
ſine ullo ſucceſſu olim tentaverim. Inter alios quidam Philip.
Muillerus edidit Lipſiæ opus titulo Mſiraculorum Chymicorum,
in cujus Libr. IV. Cap. . rem totam proponit, ſed tentanti non
ſucceſſit operatio. Optarem igitur ſaltem unicum ſpecimen
videre ab eo, qui artem callcat, & myſtcrium operatus ſit.
Ovi enim ejusmodi ſccreta aliis communicant, inidiæ morbo
iſtis hominibus familiari, id quod maximi eſt in re momenti,
celare ſolent, ut, qui ſecundum eorum deſcriptiones labores
inſtituunt, operam perdant. uam gratum mihi fuerit ex al
teris tuis intelligere, rediiſſe domum Naudaum noſtrum, effa-
ri nequeo ſpero enim, ad meas reſponſurum Ipſum, meos.
que conatus Eminentiſſimo Domino Cardinali commendaturum.
Edda deſcriptum tradidi Nobiliſſ. Dn. Hannequino Reſidenti a-
pud nos, Amico meo dilecto, qui ſcribæ pro labore ſatisfecit,
& prima commoditate procul dubio opus ad Vos et transmiſ-
ſurus. Ab Arngrimo hoc anno nil niſi injucundas admodum
literas accepi, quibus & remedia contra morbum chronicum,
quo vexatur, expctit, & obitus ſui prænuncium adjungit Epi
taphium a ſe ipſo confectum, quod mea opcra hic in tabella
depingi ac confiei vult. Tanti amici jacturam ægre feram; ſpe-
ro tamen, Deum vetulum noſtrum, D. annum ingreſlum, diu-
tius conſervaturum, ſiquidem Socer meus D. Fincius36. jam
ſuperaverit. Sed hæc rara ſunt. Apud Sereniſſimum Princi-
pem dum fui, multus de Præ Adamitis tuis inter nos fuit ſermo,
rationes tuæ opinionis exponere coactus fui, unde valde novi-
tate hujus diſcurſus oblectatus eſt; cumque varia de te & no-
ſtra converſatione retuliſſem, dolcbat vehementer, le tuo con-
ſortio, dum hic eſles, uſum non fuiſe. Si mccum Optimo
Principi adfuiſſes, ex aureo Cornu bibiſſemus Gaſconice, & ex
eodem ſanitatem Domini Thuillerie tii propinaſſem paneratice.
Tui hic immemores non crimus, dum vivit lacclus. Iterato
magnum noſtrum Heroem, Thuillerium, Naudum & alios, quos
noſti mihi amicos, ut ſalutes, cupio. Hafn. 3. Nov. Mart.
16a.
DccCxvIII.
A
D EUMEPISTOLE. S
III
a
O LAOVO CO
TT
TTT
Iſaaco Prerio.
Hagam Comitis,
Nte octiduum circiter redit ad nos Aulæ Magiſter lſeldtus,
Lgatus ad Regem Chriſtianiſſimum Extraordinarius; ſed
neminem in cjus comitatu quidpiam literarum ab amicis in Gal-
liis ad me habere, valde miratus ſum. Ad minimum Peyreri-
um meum a ſolito ſalutandi amicos officio non ceſlaturum
mihi perſuaſeram, cum, ſi recte animum ejus perceperim, tam
frigidi non ſit pectoris, ut amoris igniculos ſubito adeo exſtin-
gvi pateretur. Verum, cum in Belgio apud Illuſtriſſimum Pa-
tronum hærere ab amicis jam intellexerim, anxius animi, ne in
offenſam incurrerim, me temperare non potui, quin literis hiſce
cxpiſcarer, quæ tantæ inexſpectati in tam commoda occaſione
ſilentii ſint cauſæ Ad eas, quas cum Sperlingio miſi, (ut jurc
tecum expoſtulem,) mihi reſponſum debes. Ubi autem Nau-
dæus noſter? Priſtinine affectus in Patrono noſtro manent re-
liquiæ? Rumpe moras & laboranti ſuccurre animo, ita ut te
ſalvum velint Muſæ omnes & Charites gratioſæ. Hafn. a. d.
12. Aug. I6av.
L A
ATTTITT
HHHD VO
D. Olao Vormio.
Hafniam.
od nullas a me acceperis literas, advenicnte ad vos Iuſtris-
ſimo Aulæ veſtræ Præfecto, Patrono meo colendiſſimo, hoc
cero, dilectiſſime ac humaniſſime Vormi, præter ſpem, & vo-
luntatem meam, veniſſe credas. Neſcio quid enim turba-
tum eſt inter me & Dn. dela Thuillerie, quo tempore Genero-
ſiſſimus Prorex veſter profectionem ſuam a nobis ad vos
parabat; & ſub idem tempus, imo in ipſo itinere, quo
viam
Oo o3
OLAI ORMI
a8
viam ad Batavos eum illo inſtiteram, ab illo me expedivi:
quod Vaſconum more, tam celeriter, & inopinate adeo acci-
dit, ut cogitationibus aliis relictis, huic uni rei intendendum & ſat-
agendum mihi fuerit. Pedem ergo, ex illo, horſum retuli,
& veterem cum Lutetia mea, & amicis meis, conſuetudinem
inire cæœpi, apud quos, mi Vormi, & crebra & celebris fit tui
mentio. Nec eſt, quod dubites de Naudæi noſtri erga te ob-
ſervantia; Hæc enim cura ſollicitum illum habet, ut non ſo.
lum verbis ſuis, ſed re ipſa teſtificante Cardinale Eminentiſſi-
mo, tibi ſignifcet, quam memor tui ſit. Verum enim vero,
tot & tantis, quæ vides, negotiis abductum, & diductum Hes
roa, ne dum affari, ſed neque adire licet. Adde, quod tute
non neſcis, muſſare libros inter arma. Illucebit brevi, ut ſpe-
ramus, Pacis facula, quæ rei literariæ, & tui mentionem,
apud Cardi. Eminentiſſ. quaſi poſtliminio reducet. Penes me
eſt tuus Licetus de annulis, quem ad te mitter conſtitui cum
Narratione mea Grœnlandica, quam ſermone noſtro vernaculo
edidi, in qua ſæpe, neque ſatis pro merito tuo, laudatus es.
Cæterum, gratias tibi ago maximas, pro lucubrationibus illis
eximiis, quarum mihi copiam feciſti, doctiſſimorum & ele-
gantiſſimorum Virorum, Bangii noſtri & Bartholini, affinis tui,
quem & mihi amicum adoptari magnopere cuperem: qua ra-
tione & me illi mancipatum vellem intelligeret. Si quid ad me
reſcribere volueris, quod te unice oratum volo crebro ut facias,
reſcribe quæſo per Dn. Retx, qui a Vobis apud nos Reſidet.
Ille mihi eſt intimus, nec quicquam rei mihi ſit cum Dn. de la
Thuillerie: Diſcidium enim mihi cum illo eſt, quod reſartum
neque poſſem, neque vellem. Committam curæ Dn. Retx
Licetum tuum, & Narrationm meam Grœnlandicam, ut, quæ
illius eſt erga me benevolentia, libros illos, & quam tuto &
quam cito ad te deferendos procuret. Dn. Gaſſendus noſter,
vir eximius, qui te pluris æſtimat, & cujus nominis famam ad
t perveniſſe credo, in animo & in votis habet, deſcribere vitam
Illuſtriſſimi veſtri Tchonis Braha. Copiam ego illi feci Elegia
illius, quam beneficio tuo Hafniæ exſcripſeram; & reeepi in-
ſuper me ad te ſcripturum, ut reliquos alios verlus, quos ha-
bes, ejusdem auctoris, ad nos transmitteres, nec non adverſa
ria omnia, qvæ poteris hinc & inde coligere tum dictorum,
tum factorum tanti Viri. Patriæ veſtræ hæc erit gloria, cujus
aman
TrrT
A
V EIi E. O
amantiſſimum te eſſe certo ſcio. Adde, quod te honoratum &
laudatum habebit Vir laudatus ille, in illo opere ſuo egregio.
Fac me quæſo promiſſi reum, & voti mei in hac re compotem.
uod de te ſpero, mi Vormi. Bene vale, & me ſemper, quod
,,ö.  oa.
ATATTTT
VOVDLI
Iſaaco Peyrerio.
Lutetiam.
Uanta lætitia me literæ tuæ affecerint, eftari nequeo; va
rias enim ſuſpiciones animo meo exemerunt, quæ me huc
usquc haud parum ſollicitum reddiderunt, Scis, quid Heros
Thuillerius de reſtituendo Liceto, de ſupplementoNumiſmatum,
de capſula iis deputanda pollicitus fuerit. Verum, cum nihil
horum apud noſtros invenerim homines, non poteram non ſu-
ſpicari, male ab iis res meas curari. Sed, quia jam, quo in
cardine cuncta verſentur, per Te cognoverim, acquieſco. Cæ-
terum gaudeo, Clariſſimum Gaſſendum quem a me officioſe
ſalutabis) hanc curam in ſe ſuſcepiſſe, ut Tchonis notri me
rita perſequi Stylo eleganti velit. Legi, quæ contra Flud &
Ariſtotelicos ſeripſit, ingenioſa certe, acuta & eruditionem ma-
ximam ſpirantia; ſed doleo, quod ex ſeptem promiſſis contra
Ariſtotelicos libris unicum ſaltem nanciſci potuerim; ſi apud
nos extarent reliqui, quovis ære redimerem. uam vellem,
me ejus conatibus in cauſa Tychonis ſymbolam conferre poſle,
ſed vix ſuppetit quicquam memoratu dignum. Mitto, quæ a
pud me videras Epigrammata. inter quæ quædam ſunt, quæ,
dubito, an ab ipſo Tychone ſint profecta; Vos Ipſi delectum ha-
bebitis. Reliqua, quæ in chartis meis vidiſti, dudum in Ejus
operibus excuſa ſunt, tria in laudem Copernitci, unum in ejus
Inſtrumentum parallacticum, in effigiem Ptolemæi Alexandrini &c.
Oratio, quam ſcripſit in laudem Aſtronomiæa, edita eſt cum
aliis Cunradi Aſlaci ejus diſcipuli. Si in vivis eſſet Dominus
Longomontanus, qui hujus menſis die 8. obiit, non dubitarem,
quin multa de Tychone, cui per multos annos fuit familiaris-
O o oa
ſimus,
D
OLA MII
5
ſimus, haberemus. In ejus cathedram ſucceſſit Dn. Frommius,
eum quo de Tychone egi; ait, ſc habere cjus MS. opus in
Craigium Scotum, nondum editum, item Epiſtolas quasdam
familiares de ſuo itinere & e Dania diſceſſu, ſed tam ſubito
corradere ea non poſle. Si moram aliquam res patiatur (de
quo proximis me mone) conſtituit ipſe Gaſſendo ſcribere, ejus
amicitiam ambire, & ſimul, quæ tenet, tranmittere. Ego in-
terca non ceſſabo Virum urgere, promiſſis ut ſtet, meamque
fidem apud Vos liberet. In eharta mea nomina reperiuntur
32. Studioſorum ejus diſcipulorum, qui ſucceſſive cum Ipſo
Uraniburgi vixerunt, & Aſtronomicis ſtudiis incubuerunt, qui-
dam poſtea Cathedras in Academia obtinuerunt, quidam Epi
ſcopi &Patores facti ſunt; ſed, quia in hoc catalogo hiatus quidam
eſt, dignum non duxi, quem transmitterem. Sed quæ apud Amicos
momenti alicujus conquiſivero, data opportunitate mittam.
Interea Domino Gaſſendo me commenda, & officia defer promi
ptiſſima. Elogium Tychonis, quod Thomaſinus edidit, dudum
dubio procul vidiſti. Vale. 3. Id. Oct. 16a.
OO DO.
ATT
TTT
. Olao Iormio.
Hafniam.
am lubenter & ſuariter accepi â te, mi Vormi, & agno
vi poſteriores literas illas, quibus tuum erga me amorem
reſtiö catus es, net non quæ de Tychone Brahe a te petieram,
pluribus reſponſo tuo perſecutus es. Horum omnium copiam
feci eximio Gaſſendo noſtro, de quibus gratias mecum tibi agit ma.
ximas, & tibi mittit, quod non habet, id est, ſalutem, quam ipſe non
poſſidet validam. uæ in Ariſtotelios inſtituerat, & quorum
deſiderio tangeris, rejecit ille, ut opinor, in ea quæ noviſſime
commentatus eſt ad librum decimum Diogenis Laeertii, de Epi-
curo, quorum editio ſudat adhuc ſub prælo Lugdunenſi, necs
dum abſoluta eſt. Ibi curioſa, erudita, & acutiſſima pelle-
ges omnia. Interim ut ſuum erga te benevolentem animum
ſignificet, dono tibi ille mittit librum, quem anno ſuperiore
edidit,
RA
TT A 1L. O51
didit, de Vita Epicuri, majoris illius prodromum: nec non
Clariſſ. Frommio veſtro Inſtitutiones ſuas Aſtronomicas, opus
elegantiſſimum, quo Syſtemata Ptolemai, Copernici & Tychonis
veſtri, accurate & lucide expenduntur. uod ut boni conſu-
latis, tu & tuus Frommius, vos per me rogat opere maxino.
Rem certe gratiſſimam illi feceritis, & rei literariæ perutilem,
ſi illis, quæ tu & tuus Frommius ſcruari poteritis de diſceſſu
& itinere Tychonis, nec non deceſſu jusdem in Gcrmaniam,
legitimis tum doctorum, tum ſcriptorum præcipue Tchonis ipſi-
us, teſtimoniis, illi communica veritis. Neque omittenda ſunt,
quæ de genere ejus illutri, de nomine patris & matris, fratrum
& Sororum, tum de matrimonio legitimo vel non, & de libe
ris ex illo progenitis, de muneribus quæ geſſit in Dania, & de
cauſis ejus diſceſſus, penſiculatim edocere nos valebitis.
Cæterum, epiſtolio huic involutam accipies Epiſtolam
optimi Naudæi noſtri, qui nomine Eminentiſſ. Cardinalis Ma-
arini mittit ad te Numiſma aureum, quo Regis effigies ab
una parte, ab altera Reginæ Matris, repræſentata eſt: nec non
horologium affabre factum, incluſum pixidi aureæ, & electro
vermiculato compoſitæ. uæ Eminentia ſua Ferre ſu tibi dat
monimentum pignus amoris. Remitto etiam ad te Licetum
tuum de annulis: & me promiſſo exſoluo de IRelatione Grœnlandis
ca, cujus tu pars maxima es. uæ depoſita ſunt apud Nob.
& illuſtrem Dn. Ret, qvi apud nos a vobis reſidet: cum nus
miſmate, & Horologio, & libris Dn. Gaſſendi; quorum omnium
curam ad te transmittendorum ſuſcepit.
Agitatur hic apud Philoſophos noſtros celebris quæſtio
de Vacuo, cujus experimentum primus edidiſſe fertur Torricel.
lus Hetruſcus, cum Mercurio fiſtulæ vitreæ incluſo, hermetice
ab altera parte gypſatæ: Etenim demonſtrationem ocularem
ſuperiori anno exhibuit Regi & fReginæ Poloniæ Valerianus
Magnus, Monachus Capucinus. Et quamvis non te fugiſſe ex-
iſtimem, quod tam celebriter in vicina tua geſtum eſt, non ab
re nihilominus fore duxi, ſi ad te mitterem Epiſtolam ſuper hoc
argumento Gallice conſcriptam ab amico meo Dn. Petit, inſigni
apud nos Mathematico & Philologo, qui mihi illam nuper
dedit, cuique adjccit Valeriani Demonſtrationem. Si quid tale
vel jam expertus ſis, vel experiri libido ſubeat, reſcribe quæ
ſo tuum de hac re judicium. Variæ enim feruntur hic de Va
O o o5
cCo
OLAIORMII
S52
euo illo opiniones, quorundam aſſerentium, plurimorum vacuum
illud negantium.
Novi & fama egregii nominis, & commendatione eruditio-
nis eximiæ Bartholinum tuum, & plurimumtibi debeo, quod amici-
tiam Viri adeo præclari mihi conciliaveris. Rependo illi toto pe
ctore ſalutis officioſam vicem, quam ad me miſit. Officioſe itidem
ſalutes oro Dn. Frommium meo nomine. Lugemus & nos lu-
mine caſſum laudatiſſimæ memoriæ Longomontanum veſtrum, ſed
digno & electo ſucceſſore ejus nos conſolamur. Vale, mi
Vormi, & me, quod facis, ama. Lutetiæ Pariſ. kalendis A-
prilibus anni 16q8. Gregoriani.
v
. I
IS AO LLO
AeT vvT
D, Olao Vormio.
Hafniam.
On dubito, mi ormi, quin longum meum reſponſum ad
poſteriores tuas literas acccperis, nec non illi incluſam
Dn. Naudi noſtri epiſtolam, qua tibi ſignificavit Eminentiſſ.
Cardin. Maarinum dono tibi mittere numiſma aureum, & ho-
rologium in pixide exquiſita, pignus grati ſui animi, pro illis
curioſis quæ tu Emin. Suæ dediſti, & ſuæ erga te benevolen-
tiæ monumentum. Dn. Ret qui tibi hanc traditurus eſt, ratio-
nem illorum reddet, quæ Dn. Ret fratri ejus, &Reſidentiapud nos
veſtro, conſignata ſunt; nec non librorum quos ad te cum Li-
ceto tuo remitto. Plura & ille tibi renunciabit de Experimen-
tis Vacui, quæ vidit hic fieri, & quorum teſtis eſt idoneus,
quorumque judicium tuum a te enixc peto, ut illius eurioſos
amicos meos faciam participes. Mitte & illa etiam, quæſo,
quæcumque colligere poteris ad vitam Illuſtriſſimi veſtri Tycho-
nis Brahe pertinentia, quam perſequi ſummopere cupit Dn. Gaſ-
ſendus noſter. Exſpecto avide, quid mihi ſuper his reſcribas, &
te unice obteſtor, ut mei ſis memor, & me ames, quemadmo
dum ego te toto pectore colo, & obſervo. Vale, mi Vormi.
Pariſiis pridie Idus Majas anni Gregor. 16a8.
-
2 I LIO.
A
VVA T
e
V
TATT
T O
TTT
VIILVO
Iſaaco
Peyrerio.
Lutetiam.
Eſponſi tui, quod longu vocas, dudum tranmiſi re.
ſponſum, cui additæ fuerunt ad Gaſſendum literæ, & qvæ-
cunque de Tychone corradere poteram. Jam quædam addo,
quæ ex eo tempore expiſcatus ſum. Rediit ad nos OVenus Ju-
el, qui munera ab Eminentiſſimo Cardinale Maarino trans-
miſſa attulit, pro quibus epiſtola hiſce addita ad Dominum
Naudæum gratias ago. Attulit idem & libros, quos Tu &
Gaſſendus miſiſtis, ſed nondum accepi, eo quod ſuppellex ejus
non ſit ad manus. Hinc eſt, quod nihil jam habeam, quod
de Vacuo dicam. Epiſtolam tuam, cui jam reſpondeo, obtulit
Raetxius, juvenis eruditus, qui, licet quædam de inſtrumento,
quo vacuum oſtendere conantur, contulerit, explicare tamen
mihi tam exacte non potuit, ut omnia aſſequerer. Mihi vide-
tur, quod idem oſtendi poſſit in vitris, quibus aeris tempera-
menta xplorant; ſed, licet liquor in iis aſcendat ac deſcen-
dat, creſcat & diminuatur, tamen nihil aliud inde colligi vere
poteſt, quam a frigore aërem in iis condenſari, & minorem
occupare locum, quam ubi attenuatus fuerit; unde ob metum
vacui ſuccedit liquor, & contra naturam ſuam (qua gravis)
aſcendit, ac majorem occupat vitri partem. Hinc vacui impoſ-
ſibilitatem potius quis elicuerit, quam ejus poſitionem; ſed de
re mihi nondum perſpecta judicium ſuſpendo. Memineris,
quæſo, Te, eorum, quæ olim ad Te ſcripſi de artificio Monſ. de
Clavis, quo ex cineribus plantas ſpirituales reſuſcitare noverat,
ut, ſi ad Vos venerit, unius ſaltem experimentum habeam.
Vale, &, ut facis, ama. Adjuncta Clariſſimo Gaſſendo, præ-
miſſa ſalutatione, offer. Spero ad Ipſum dudum delatas pro-
lixas meas, quas Domino Reſidenti apud nos Gallico curandat
tradidi. Hafn. V. Cal. Aug. 16q8.
t
LI VI
DATI
2A
&
OILAUS VOR
AIT
Iſaaco Peyrerio.
Pariſios.
Um ad Vos ſe rediturum ſignificaſſet amicus noſter com
munis, Dominus Hennequinus, Legatus Regis Chriſtianis-
ſimi apud nos Ordinarius, eum ſine mcis ad te dimittere non
potui, tum ut reſciſcerem, quo in ſtatu res tuæ eſſent poſt tot
inteſtinas turbas, quibus Rempublicam veſtram vexari intelle-
ximus, tum ut ad conſvetum literarum commercium anſam
darem commodiorem. Non dubito, qvin Clariſſimus Gaſſen-
dus omnia, quæ de Tychone Communicaveram, nactus ſit; an
in propoſito adhuc pergat, ſignificabis. Salutabis a me officio-
ſe; ſi aliquid ex co tempore, quo ultima curavi, occurriſſet
notatu dignum, hac commoditate miſiſſem. Illuſtriſſimo Co-
miti de Harlay rara quædam Legum noſtrarum monumenta de-
ſtinavi; an acceperit, ſi poteris, inquiras, togo; valde enim
metuo, ne inter turbas iſtas veſtras, quæ ad amicos dedi, ſint
intercepta, quod nollem. Niſi ſcirem, inter arma Muſas ſi-
lere, quid veſtri molirentur literarum anteſignani, inquire
rem; inventum vacuum, eſt, quod repleant, ne Natura vim pa
tiatur. Gloſſarium ego meditor Runicum, Literaturæ meæ ad
dendum, ſi fata velint. uos noſtro nomini addictos ſcis, offi-
cioſe ſaluta. Vale, &, ut ſoles, ama. an. 16q. mense Majo.
Bartholini noſtr i in obitum Regis Chriſtiani IV. mitto O.
rationem, quam boni conſulas, rogo.
IO ONNDO
AT vv,DTT
D. Ol Vormio.
Haſniam.
Unquam mihi fſuavius fuit, amiciſſime Vormi, quam ubi
pellegi tuas litcras, quas ihi reddidit Dn, Hennequinus
noſter.
A
LC I. OS
noſter.
Atque inprimis gratulor, quod exillis intellexi te bene
valere, quod unum ſummopere expetebam. Tum gratias tibi
ago, quod vexata inteſtinis odiis & partibus Gallia, memor
mei fueris. Scias velim, mihi ſemper bene fuiſſe turbas inter
illas, quarum pars fui minima. Cæterum, brevi intelliges pa-
catos undique noſtratium animos ad ſe rediiſſe, ex quo Rex no-
ſter Lutetiam rediit, quem ſcilicet princeps hæc civitas exce-
pit votis & plauſibus innumeris, nec non Iacrymis præ gaudio
effuſis. Lutetia domus eſt benefica Solis noſtri, qua malignas
triſtium ſyderum irradiationes obtundat, & lætum pacis jubar
toti regno exerat. Dn. Gaſſendus noſter cupiens vitare Pariſi-
enſium diſſidia, in majora incidit. Abierat enim hinc ſub finem
anni elapſi ad Saliorum regionem, quæ vulgo dicitur la Pro-
vence, ubi opimo beneficio gaudet; ſed bellum ibi gravius ex-
arſit neque dum ſopitum eſt, ſed brevi, ut ſpero, exſtinguetur.
Ille tribus abhinc menſibus ad me ſcripſit, meque etiam atque
etiam rogavit, ut ſe excuſarem apud te & Dn. Frommium, ſi
nullum, ut debuerat, literis veſtris reſponſum dediſſet: inter-
pellatum enim tuiſſe itineris tædio, tum quia fuit valetudine
incommoda, & partium diſcordium æſtibus, quibus agitatus
eſt. Vidi & ſalutavi tuo nomine Dn. arlay, qui accepit li-
bros illos, quos ad illum miſiſti, ſeque tuæ humanitati pluri-
mum debere profitetur; quod ſuis ad te literis apertius ſignifi
caturum pollicitus eſt. Optime dixiſti, ſiluiſſe Muſas inter ar-
ma. Nihil enim novi apud literatos, neque dum vidiſſe mihi
licuit Dn. Bertaldum, Marigni, & plures alios, quos tibi ami
ciſſimos ſpondeo, & me eo nomine vadem tibi ſiſto. Dn.
Naudaus noſter, cui pellegi tuas literas, & oſtendi Iconem vuls
tus tui, ut audivit, ut vidit, ut gaviſus eſt, & ut te quamplu
rimum ſalvere jubet. Dcbueras certe plures ad nos Icones
mittere, plures enim te expetunt. Gratias tibi & Dn. Bartholi-
no qua poſſum refero maximas, pro cgregia illa Oratione,
quam in honorem defuncti Regis vestri edidit, & qua me com
municare voluiſti: cujts item compotes faciam plures amicos
meos, qui illam legere avent pro illa nominis Bartholini fama,
quæ plurimum claret apud nos. Intelligat per te, quæſo, Bar
tholinus noſter, quanti ego illum faciam, & quanta obſcrvan-
tia illi addictus ſim. Vale, mi Vormi, & me quod facis, ama.
Lutetiæ . alend. Septembr. anni 16. Gregor.
V
y56
LAIVVOR
ATT
V
O LO v DIIO
AT V DATTTT
Iſaaco Pererio.
Pariſio.
Uam gratum mihi fuit ex literis tuis intelligere, te vivere,
valere, & inter turbas calamitatesque publicas in quiete
delituiſſe, effari nequeo. Tu enim unus jam longo uſu peri
ſpectus amicus, cum quo liberius de rebus Gallicis confabulari,
atque animi ſenſa inſinuare valeam. Gaudeo vehementer, quod
ad familiaria colloquia per literas cum Illuſtriſſimo Comite de
Harlay ſim admiſſus; ſingularem ejus experior bencvolentiam,
favorem & liberalitatem, quam optarem, mutuis officiis pro
dignitate excipere me poſſe. Hoc totum Dominis Chanut &
Hennequino eſt quod acceptum feram; ſi brevi ad nos ſint redi-
turi, ſpero, quod promiſſa mihi valde expetita ſint aſportatu-
ri. Uhi intellexeris, Dominum Gaſſendum aliquid in vita Iy-
ehonis conſcribenda præſtitiſſe, moncbis. Naudæum officioſe
ſalutabis & reliquos, qui apud Vos ſunt,
communes amicos.
Vale. Hafn. 12. Sept. 16a.
Anno præterito in Iſlandiam appulit Balæna Nahual dis
cta, quæ duodecim ulnas longitudine non ſuperabat, cujus
cranium mihi obtigit, ſed Regi dens, qni non integer, ſed a-
pice mutilatus erat, 2. ulnarum cum una quarta. Is qui beſti-
am vidit, ait figuram diverſam habuiſſe ab ea, quam delineavi-
mus. Caput pro ratione corporis parvum, at venter amplus,
ut amplitudine longitudinem ferme æquaret, ſed cauda angu-
ſta, in dorſo bina geſtans grandia tubera, cæteroquin corio &
reliquis partibus balænæ vulgari reſpondens. Nec carnem
ejus venenatam fuiſſe, ſiquidem ſine dtrimento eam comede-
rint piſcatores. Hæc non potui non ob communes conatus
monere. Cranium, quod accepi, licet male habitum ſit ab iis,
qui dentem evellerunt, carnis tamen (quæ valde fibroſa) &
corii multum adhuc obtinebat. Cætera coneniunt cum deli
neationc a nobis data.
TMTDIT
ET AL . 5
V
IO LS
vrIT
AT
D. Olao Vormio.
Hafniam.
Ransegi magnam partem æſtatis præteritæ & ſolidum fere
autumnum ad ripas fluminis Moſæ, qua noſtram Campa-
niam a Luxemburgo dividit. Atque ubi huc inde redii, reddi-
dit mihi a te literas plurimum mihi colendus Dn. de Harlay,
qui & te plurimam amat. Intellexi ex illis, amiciſſime Vormi,
quam bene valeas, & quam nos bens ames: Utrumque, & be.
ne valere, & nos amare perge. Cæterum acceptum fero,
quod me præclare monuiſti de Balæna Narval, cujus eranium
tibi obtigit, ut referam in ſecundam editionem, quam medi
tor meæ Grœnlandiæ, cum aliis, ſi Deus faverit, ejusdem ge
neris tractatibus. Nihil adhuc audivi, ex quo redii, de Ga-
ſendo noſtro. Naudaus, Bourdelotius, & plurima amicorum
noſtrorum turba te multum ſalvere jubet. Vale, mi MVormi;
Tuus ſum. Lutetiæ Pariſiorum 1o. Salend. Januar. anni I65o.
Gregor.
. L MIO.
Hafniam.
Olui intermittere, Vir Clariſſime, quin hac occaſione, qua
incluſas tibi a Dn. Naude mitto litteras, ſimul ad te ſcri-
berem, tibique ſignificarem, quam grata res acciderit Eminens
tiſſimo Domimo Cardinali Maxarino, quod duos illos libellos
cætcris Hafniæ a me tua opera coëmptis adjungere voluiſti.
Certe Emin. Sua prolixe teſtata eſt ſingularem ſuam in te be-
nivolentiam, & quanti te tuasquc faciat virtutes, quemadmo-
dum ex ipſis Dn. Naude littetis amplius videre poteris; ita ut
ſi Emin. Suæ dictos libellos ipſemet tuo nomine offerres, non
ingratum Illi fore exiſtimem. Hoc tamen ante meum ad vos
redi-
LAIVORMII
58
reditum tibi faciendum non judico, quod Dn. Naud, cui
tibi reſpondendi negotium committeret, in Italiam ablegatus
eſt, vix intra trimeſtre inde reverſurus. Auditu mihi jucun-
dum quoque fuit, Saxonem Grammaticum nuperrime prælo
commiſſum jam abſolutum eſſe, ideoque te ſummopere rogo, ut
ſi forte, autequam vobis fiam redux, diſtrahatur, unum atque
alterum mihi ſerves exemplum. Interim vale, Vir Clariſſime,
& a ſincero noſtro in te affectu promptiſſima quæque tibi polli-
cere. Dab. Chriſtianopoli 3o. Aprilis 16a5. Tibi
ad officia paratiſſimus
TI,
E LA IL.
Illuſtriſſimo Dom.
TTITTTDIT
ſI. DE LA T
ACeepi, Excellentiæ Veſtræ cura, ad me miſſas Clariſſ.
Naudi literas; agnoſco egregii iſtius Viri affectum & be-
volentiam eximiam, qua me meosque conatus, accuratiſſimi
judicii ſui lampade expenſos, benigne adeo excepit, ut Emi
nentiſſimo iſti Principi eos commendare haud ſit veritus. Nihil
mihi prius in votis, quam ut debica gratiarum actionc tantam
baeneſicentiam excipere, Veſtræque Excellentiæ, a qua tantus
extitit favor, ſtudiis meis ac officiis obſequium declarare valeam.
Sequar confilium Excellentiæ Veſtræ, meumque ad Dn. Naudæ-
um differam reſponſum in reditum veſtrum, qui ut felix, faus
ſtus nobisque, exoptatam pacem anhelantibus, ſalutaris ſit,
Deum ſerio rogo. Saxonis recens excuſi exempla probe cura-
bo, ut in meliore charta præſto ſint, ubi bono cum Deo co-
ram colloqui detur. Deus pacis Vobis adſit, cogitationes &
curas veſtras ad optatum dirigat ſcopum, ut læti Vos amplexari,
& de re bene geſta gratulari brevi poſſimus. Hafn.v. Cal. Maji.
165.
O DO
TT r DRTTTT
ET A 1. S
VMTMT I
a
lluſtriſſime Domine Legate
De la .
TTITTDIT
Chriſtianopolim.
æ ab Excellentiæ Veſtræ Medico conſignata erant pha
maca, juxta præſcriptam ſericm, qua potui fide & indu
ſtri, curavi: Mittuntur omnia, unico excepto Defenſivo Ru
bro, quod apud nos in uſu non eſt. Si igitur viſum fuerit Me
dico, nobis ejus parandi rationem indicare, curabo, ut actutum
præparetur; vel ſi ei uti libet eo, quod nobis familiare eſt,
licet non rubrum, efficiam, ut prima commoditate ad Vos de-
feratur. Erat præterea in literis ad Clerquium datis peculiare
medicamentum, quod his adjunximus ſub titulo Mixturæ Dia-
catholici mellis & ſacchari rubri. Cæterum pro affectu tam be.
nevolo gratias ago maximas, mihique gratulor, quod dignus
inventus ſim, qui officiis Excellentiæ Veſtræ inſervire valeam,
& occaſio oblata ſit, promptitudinem meam aliquo indicio des
clarandi, magnoperc rogans, ſi quid occurrat, quod meam re-
quirat opellam, libere ut imperet, meque in clientum ſuorum
numerum benigne reponat. Ego viciſſim precibus Deum ſollis
citare non deſinam, Excellentiam Veſtram diu ſalvam & inco-
lumem nobis ut conſervet, conatus in ſui Nominis gloriam,
veſtræ induſtriæ & candoris immortale tropæum, noſtramque
tranquillitatem clementer dirigat ac moderetur. Hafn. 1.
Maij. 165.
oL. .
OLAUS ORMIUS
Illuſtriſſimo Domino de Thuillerie.
Uoties recordor, quanto favore & benevolentia Excellen-
tia veſtra, dum in aurea pace reſtituenda apud nos tan-
ta felicitate occuparetur, me ſæpiuſcule exceperit, quantisque
beneficiis obſtrictum me ſibi reddiderit, non poſlum non dole-
r,
Ppp
OILAIORMII
y6o
re, nihil in mea ſitum poteſtate, quo ad gratitudinem debitam
propenſum animum declarare valeam. Intermittere interim
non potui, quin hac commoditate cum iis, qui ſunt in comita
tu Iluſtriſſimi noſtri Legati, Excellentiam Veſtram ſalutarem,
ac officia ad quævis obſequia paratiſſima offerrem. Sperave-
ram, fore, ut lſlandus noſter, qui in deſcribenda & vertenda
Edda occupatur, ſuum jam abſolviſlet penſum; ſed, me ſerio
monente & urgente hominem, id tantum obtinere licuit, ut
dimidiam ejus partem ſaltem abſolverit; privatis enim ſuis di-
ſtringitur ſtudiis, ut huic operi non niſi per otium vacare poſ-
ſit. Interim non deſinam urgere, donec finem labori impo
ſuerit. Opus Chronologiæ Danicæ ſub prælo jam fervet, quod
ubi ad umbilicum perductum fuerit, ad Excellentiam Veſtram
ut deferatur, allaborabo. Porro Excellentiæ Veſtræ ſavori me
commendo, ac, ſiquid ſit, quo ipſi hic apud nos gratificari vas
leam, ut imperet obnixe rogo, a Deo Opt. Max. precibus
contendens, ſalvam & incolumemExcellentiamVeſtram diu no-
bis ut præſtet, in ſui Nominis gloriam, totius Reipublicæ
Gallicæ commodum & incrementum. Vale; Hafniæ. m. Jun.
ö.
3
ATT VDATTT
O L VI
Illuſtriſſimo Domino de Thuillerie.
Via Iſlandu noſter ad umbilicum jam perduxit librum,
quem deſcribendum & vertendum ei tradidimus, nolui
conittere, ut diutius hic apud nos latitaret, ſed, re cum
Reſidente apud nos Nobiliſſimo Dn. Henneqvino communicata,
quam fieri poſſet, citiſſime ad ixcellentiam veſtram ut ablega-
retur, curandum duximus. Cape igitur, Heros llluſtriſſime,
Eddam Iſtandicam, librum, quo rarior & intricatior in Septen-
trione vix invenitur, totius priſcæ Poëſeos fontem & funda-
mentum, in quo qui bene verſatus non fuerit, fruſtra in ve-
terum carminibus & cantilenis enucleandis deſudahit. Optaſ-
ſem, me exemplum antiquum procurare ex Iſlandia potuiſſe;
ſed adeo ſunt rara, ut nondu voti compos fieri potuerim.
Am
ETADEUIMEPISTOLE. 6
Amanuenſi Iſlando numeravi decem Imperiales, quos reddi-
dit Dn. Legatus Hennequinus. Si quid præterea ſit, quo opera
mea inſervire Veſtræ Excellentiæ quea, imperet modo, &
promptiſſimum inveniet Ne a ſeverioribus prolixa oratione
avocem, Divinæ protectioni Excellentiam Veſtram commendo,
ut diu ſoſpes vivat ac valeat, optoque, ut favere non deſinat
ſuo D, MVormio. Hafn. . Decembris, I66.
I.
Clariſſime Vir.
Ubitabam, an humanitate tua recte ſatis uteretur amiciſ
ſimus Rhodius noſter, cum non ſemel nomine tibi meo tur
bas negotiorum exhiberet: donec proximis ad eum literis tran
quillitatem animo reſtitueres, quibus & amorem in Rhoaium
abunde probaſti, & me pariter benevolentia tua plurimum tibi
devinxiſti. Ut jam religio mihi ſit, longiore ſilentio gratias
premere, quas utcunque referre nequeam, ago tamen inpræ
ſenti, habeoque maximas. Adderem immortales; ſaltem, quæ
inchoata ſub manu ſunt, perficere aliquando ſinat cœleſtis fa
vor. Daturus enim ſum operam, ut & tu, Cl, lormi, & Se-
reniſſimus Rex agnoſcatis, haud indignum me fuiſſe, quem ſo.
lertiæ veſtræ ſymbolo beaveritis. Præſtantiſſimum Virum,
Ottonem Sperlingium, Botanicum Medicumque Regium, olim
contubernalem meum, perofficioſe ſaluto, quem redintegratis
publice Muſarum Alcedoniis, memorem noſtri confido. Vale
feliciter: Patayii V, Novembr. c1 1cxLv.
e
la . æ
deditiſſimus
OANNES VESLINGUS.
Clariſſimo atque Experienti Viro, Dn.
D. Olao lVorm, Medicinæ Profeſſori Re-
gio, Patrono & amico plurimum
colendo.
Hafniam.
v
P pö
TDTI
OLA v 12
y62
OLAUS VORMIUS
D. oanni Veslingio.
Patavium.
Oneſt, Vir Clariſſime, quod de mea voluntate & amicis
inſerviendi ſtudio unquam dubites, inprimis ubi agitur de
negotio, publicum rei literariæ bonum ſpectante; quocirca,
ſi quid, interveniente communi amico Rhodio, a me præſtitum,
quod tibi tuisque conatibus gratum aut utile, mihi gratulor,
inprimis cum tam levi & exili officio tam agnum mihi com-
paraverim Amicum. Si quid occurrat, in quo porro mea tibi uſui
eſſe poſſit opella, impera, & faxo, ut promptiorem in hiſce ſepten-
trionalibus vix ad tuum nutum habiturus ſis ullum. Lubens
audio, circa ſubjectum tam rarum, tamque jucundum te occu
pari, quod quamvis obiter tetigerint quidam, nemo tamen
cordatis ita ſatisfecit, ut aſſenſum promeruerit, niſi quibus ar-
tis, naturam æmulantis aut quandoque ſuperantis, vires fue
rint perſpectæ. Perge divinis ingenii monumentis Rempubli
cam beare literariam; perennis te manebit in honoris theatro
fama ac gloria. Me vero, quo cœpiſti, porro proſequi affectu
ut haud deſinas, rogo. Sperlingium tuo nomine conveni, quem
exiſtimo in reſpondendo ſuo dudum defunctum eſic munere.
Vale. Hafn. . Id. Mart. 166.
T VIDATTTT
AA VVDIO
Hermanno Conring io.
elmſtadium.
Ltimum eruditum tuum de ſanguinis natura & motu vidi
tractatum. Placuit is magnopere, non tam ob argu
menti varie jam agitati novitatem, quam novi hujus inventi
ratio-
TT A C 2L. O63
A
vationibus ſolidis confirmatam veritatem, ac ſtylo eleganti ad
methodum Ariſtotelicam ex his ipſis fundementis deductam
Nutritionis ſeriem. Cœpi igitur diligenter reliqua, quæ in
eo promittis, inveſtigare, ſperans fore ut aliquando cum ipſo
auctore per literas familiarius de quibusdam agendi detur oc-
caſio. Commodum interim accidit, ut huc ad nos veniret eru-
ditus juvenis Fridericus Arniſæus diſcipulus tuus, qui cum b
familiaritatem & amicitiam, quæ parenti ipſius p. m. hic me
cum interceſſit, me conveniret atque familiarius de quibusdam,
& ſtatum Academiæ veſtræ & lucubrationes tuas ſpectantibus,
diſſerens, tuam cum humanitatem, tum inſignem eruditionem,
quæ etiam ex ſcriptis elucet, deprædiaret, ſuam in amore no-
ſtro conciliando operam liberaliter obtulit. Nec quantum in
ſe fuit, ſpem fefellit: ſcripſit enim ad me Hamburgo nuper, ſe
non ſolum literas meas, ſi ſcripturus eſſem, ad te procuratu-
rum, ſed etiam ſcire, eſſe tibi quæ ad Diſſertationem de aureo
Cornu monenda forent, quæ ſi expcterem, haud invitus eſſes
communicaturus. Non potui igitur, quin & tua fretus humas
nitate & Arniſæi noſtri provocatus officiis, te compellarem, ac
tum de Reipublicæ Medicæ eruditis communicatis meditationi-
bus gratias agerem, tum hortarer, ne diutius reliqua preme-
res. uod ſi præſtiteris, quin omnes Aſclepiadeæ familiæ a-
lumnos tibi hoe ipſo ſingulariter ſis devincturus, ac nominis
perennem gloriam reportaturus, nullus dubitabis. Inprimis
vero ſi quæ ſit in meam Diſſertationeom meditata, rogo priva-
tim benignc communices. Ex quo enim cpi primum hane
glaciem frangere, fuere tam noſtrates, quam externi, Itali &
Germani, qui mea uſi manuductionc hoc laxum volvere aggreſ-
ſi ſint. Eſt apud nos, qui Theologice hanc rem tractauit,
omnia, quæ in ſacris de cornibus, & iconibus in aureo reper-
tis, conquirere potuit, huc accommodans, ſibi certo perſua
dens, a Rege Daniæ Chriſtianis ſacris addicto fabricatum fuiſ-
ſe. Alius ſtylo poëtico ad noſtra tempora & bellorum, quibus
affligebamur, tumultus ſuum accommodavit ſtylum. In Italia
Fortunius Licetus maxima ex parte mum ſequitur ductum, pau-
cis admodum xceptis, ac Haraldo Regi ejus tribuit fabricam.
In Germania Thcologus quidam omnia ſacrarum literarum &
Religionis Chriſtianæ fundamenta Emblematis iſtis eontineri
contendit, qua felicitate, judicent alii. Fuit & Rgiomonti,
Ppp 3
CLAIORMII
6a
(ut mihi a viris doctis ejus loci perſcriptum,) qui dejerabat
Lapidis Philoſophici conficiendi rationem his emblematis inclu-
di: Sed mentem ſuam nondum, quod ſciam, publicis typis
prodidit. uid igitur tu ſtatuas, Vir excellentiſſime, rogo ne
me celes. Argumentum enim tale, quod conjecturas admittit,
& in qvo diſſentire liceat incolumi amic itia. Ignoſce verc, fi
importunis hiſce moleſtior ſim; officia viciſſim offero, ad quæ-
vis paratiſſima. Vale. Hafniæ 3 Januar. I66.
V
TITT
T M S I
ATTT
D, Olao uVormio.
afniam.
Uum heſterno die mihi traderentur literæ tuæ, Vir clariſſi
me, mirifice equidem me illæ delectaverunt, nec uno no
mine. Impenſe ſane lætabar, inſperato videns illam manum,
quam propter tot erudita opera exarata, ſæpe adeo felicem ha-
ctenus prædicaveram: multo maxime vero gaudebam, intelli-
gens amari ine ab illo, quem nemo non doctior doctrinæ & vir-
tutis ergo ſulpicit. Scilicet amori tuo adſcribo quas mihi tri-
buis laudes, cum tenuitatis meæ ſat mihi ſim conſcius: ut ut tuum
aliorumque tui ſimilium benignum adeo judicium pæne mihi
perſuadeat, ut denuo auſm in thcatrum Aſc lepiadeum prodire.
Neque vero, mi Vormi, hactenus, poſt editum illum de San-
guine librum, id conatus ſum; quod nondum ſatis mihi fide-
rem, aliorum potius ſententias exſpcctans. Niſi forte argu-
menti Medici dixeris eſſe, etiam illa, quæ hoc ſuperiore anno
edidi, de Germanicorum corporum habitus antiqui novi cau
ſis. Nam reliqua, de Origine Juris Germanici, Germanorum
Imperio Romano, ad Politica Ariſtotelis, & ſimilia, nihil ad Ar.
tem noſtram. Cæterum, ut ante dixi, calcar addunt ndn leve,
Clariſſime Vormi, tuæ & aliorum voces, ut porro in camp
illo ampliſſimo Artis noſtræ decurram. Diſlcrtationem tuam
de cornu aureo ſumma cum voluptate pariter, & tuæ eruditionis
admiratione pervolvi. Verum non niſi volvere datum eſt,
quod hactenus non niſi unicum ad nos exemplum detulerit
Fran-
E AD 1L. O65
TR
rancofurto Bibliopola, idque mox in AulamGuelphicam fue-
rit delatum. Inſpexi enim non niſi ſemel Pauli Hgardi conje-
cturas: neque libuit amplius. uis enim ſine nauſea ſuſtineat
eusmodi incptias legere? Eadem de cauſſa ne quidem optarem
videre, vel quæ nelcio quis tuorum popularium vel Regiomon-
tanus ille deliravit.AFortunio Liceto exſpecto meliora, certe
homine ſano & docto digna. Ouo libro autem ſententiam di-
xerit ille, ignoro. neque mihi ejus viri de hoc argumento quie-
quam contigit cernere. Utinam majore cura iterum liceret
tua lcgere, Clariſſ Vormi: Et vero dabo operam diligenter, ut
alicunde opus tuum mihi comparem. Neque enim dubito,
quæ volventi mihi ſumme placuerunt, legenti accurate nectar &
ambroſiam ſpiratura. Mihi de hoc argumento nihil eſt ſcri-
ptum: & jam pænc exciderunt, quæ tua volventi veniebant in
animum. Si recte memini, viſum eſt opus non Germanicum
aut Danicum, ſcd Egyptiacum: quoniam ea tempeſtate, qua
eſt cornu illud conflatum, (exiſtimo autem eſſe antiquiſſimum,)
Magna Germania univerſa ignoravit auri vim, qua tamen ab-
unda vit gyptus, auri metallis per vicinos montes, jam olim
ab Agatarchde Cnidio deſcriptis, fœta: imagines quoque, quas
inſcriptas habet, cum hierglyphicis Egyptiorum literis, quales
hodieque exhibent tabulæ variæ, Egypto advecta, prorſus
conveniunt; in Germaniæ vero Magnæ antiquiſſimis monu-
mentis (quod equidem ſciam,) nihil apparet ſimile. Hujus
modi quædam fortaſſis mihi tum in mentem venere: Abſit ve-
ro, ut tecum Clariſſime Vormi, hac de re contendam. Vivet
ſcriptum tuum, & erit in admiratione doctorum, ubi jam uſu
fuerit ipſum illud cornu detritum: nec eſt, quod vereare a
quoquam, palmam tibi præreptum iri. An literæ hieroglyphicis E-
gptiorum ſimiles apud Cimbros, aut Teutones, aut Gothos
veteres fuerint in uſu, itidem nemo te dicet rectius, ut qui pa
triæ res omnium habeas optime cognitas. Equidem öt
malo, quam a tua ſententia diſc edere. Vale, Vir Clariſſime,
& commercium hoc literarum porro mecum perſequere. Helm
ſtadii Cal. Martiis 16a6.
DCCcCvI.
Ppp A
D
AIII
L v II
366
V
TTT
OLAUS VORICö
Hermanno Conringio.
elmſtadium.
portune accidit, ut in doctiſſimum hunc juvenem, Civem
veſtrum, caſu inciderim eoipſo die, quo tuas accepi ju
cundiſſimas, (erat autem dies . Maji) ubi vero latitaverint a
Calendis Martiis, quibus ſcriptæ erant, ignoro. Hanc autem
commoditatem mihi eripi paſſus non ſum, inter nos initam
amicitiam literis continuandi, deque tam benevolo in me affe-
ctu gratias agendi. Cæterum ut vehementer gaudeo, te hu-
maniter adeo meas excepiſſe, ita mihi gratulor quod de cona
tibus tuis & egregie ac docte elaboratis ingenii fœtibus certio
rem reddere haud ſis dedignatus. Perge, rogo, quæ in plute-
s adhue recondita tenes, melioribus ingeniis communicare
quin & tibi famam & gloriam ſis conciliaturus, artis vero no-
ſtræ conſecraneis utilitatem & commodum allaturus, nullus
dubitabis. uanto vero applauſu tua exeperint eru-
diti, vel ex eo colliges, quod in Belgio doctiſſimum ta-
um iterato ediderint de ſangvinis generatione librum cum appens
dice notarum in libellum Billichii de fermentatione. Mihi certe
nihil antiqvius foret, quam integrum de nutritione, quod polli-
ceris, videre opus; ne igitur diutius tam neceſſarium ac utile
rei Medicæ argumentum premas, iterum iterumque rogo; ceri
tus ſis, quod eo de omnibus, quibus ars noſtra curæ, optime
merearis. De benevola, qua Loilorum & malevolorum ſan
nas ex alto deſpicis, cenſura Tractatus mei de Cornu Aureo
mihi gratulor, ut & de reſponſionibus ad objecta quorundam.
Editionem ejus auctiorem in lib. 5. Monumentorum Danicorum
videbis, & quia ad Vos hæc vix deferri putem, ſi commoda
detur occaſio, mittam. Egyptiacum eſſe Monumentum, vix
crediderim, eo quod auri tantam copiam ignoraverint eo ſecu
lo Germani & ſeptentrionales: docet enim expreſſe Saxo noſter,
lib. V. tempore Frotonis, qui ſub Chriſti natalem ſceptra Impe-
rii Danici tenebat, tantam hic fuiſſe auri copiam, ut in Jutia
magni ponderis armillam auream triviis affigi curaverit. Nec
Hieroglyphicain hoe cornu conveniunt aut figuris aut diſpoſi
tione
E A 2. O6
A V
tione cum gyptiis, ut conferentibus patet; ſed noſtræ genti
talia fuiſſe peculiaria, e monumentis Daniæ patet, atque in eo
mecum ſentiunt multi. Suum de Annulis librum ex Italia
transmiſit Licetus, in cujus capite1I. ex profeſſo de CornuAu-
reo agit, ſummam a me ſcriptorum candide proferendo, mei-
que præter meritum mentionem faciendo honorificam, quams
vis in quibusdam diſſentiat; quod non mirum, cum ea, quæ
conjecturis nituntur, facile interpretationis admittant varieta-
tem. Ego mea mordicus non defendo, cum ſcopus mihi præ.
fixus fuerit Principi petenti gratificari, aliosque ab ingenio &
eruditionc præclaros excitare, ut palmam etiam in hoc genere
affectent. m. Majo 166.
V
OILAUS VORMIUS
Hermanno Conringio.
lmſtadiu.
Uamvis nupere per Studioſum quendam veftratem ad ul.
timas reſponderim, Vir Clariſſime, nihilominus tamen,
cun hæc ſe jam offerat occaſio, idque flagitaret juvenis hie
ornatiſſimus, Henricus Fabricius, ſine meis ad te eum dimitte-
re haud valui. Eſt autem Archiatri Regis, D. acobi Fabricii
lius, elegantis ingenii & optimæ ſpei, qui cum me fami-
liariter in hac Academia uſus ſit, atque jam in Germaniam ac
Italiam tendat, petiit amicis meis commendari. Cumque in
ter eos & Te, Vir Clariſſime, numerem, rgo, juvenem hune
ingenuum in tuam tutelam ſuſcipias, converſationis & inſtitu-
tionis participem reddas, &, qua licet ratione, commendatum
habeas. Non dubito, quin hoc ipſo & Parentem ejus Clariſ-
ſimum tibi ſis devincturus, & juvenem ipſum gratum ac memo
rem habiturus. Me vero ad paria aut majora promptiſſimum
ſemper invenies. Comitem habet juvenem eruditum, Poëtam,
medicinæ ſtudioſum, Michaelem irſtenium, cui etiam ſi meo
nomine quid gratum præſtiteris, benevole agnoſcam. Hi vero
cum diutius apud nos vixerint, de Academiæ noſtræ eonſtitu-
tione, & quæ apud nos geruntur, plenius Tecum, ſi lubet,
agent
PpP5
II
L v I1a22
D
68
agent: quocirca pluribus occupationes tuas morari, iniquum
duco. Vale, Vir Clariſſime, & importunitatem ignoſc. Ca
lend. Jul. 16a6.
DCcCccCix.
TITT
AUS VOCo
D. Du Buiſon.
Biturus, a me petiſti, ut quid de Succini generatione, ni
cornu, quod apud me vidiſti, & Coralliorum concretione
ſentirem, brevibus aperirem. Ac, quam vis harum rerum tra-
ctatio diſquiſitionem requirat ampliorem, quam ut paucis pe-
riodis comprehendi poſſit, non potui tamen, quin pro ſingula.
ri, quo me, quamdiu hic fuiſti, complexus es favote, petitio.
ni tuæ ſatis facerem, mentem meam quam fieri poteſt breviſſime a,
periendo. Succinum igitur, quod a ſucco dictum quidam ar.
bitrantur, HA o Græcis, Perſis Carabe, Arabibus Ambra,
Gcrmanis veteribus Gleſum, jam Bernſtein vel Agſtein, eſt
bituminoſa ſubſtantia, e terræ venis in mare effluens liquida,
in quo agitata in lapideam duritiem concreſcit, partim agita-
tione, partim ſalſedine aquæ marinæ. Eſſe bituminoſam ſub -
ſtantiam probat tum odor, tum quod incenſum ardeat inſtar
bituminis aut ſulphuris. Adhæc dum arte Chymica rite deſtil.
latur, ex eo elicitur oleum figura & odore bituminis, nigra
quoque ſubſtantia bituminoſa, & ſal tam volatile quam fixum.
Cum e fontibus ſuis ſcaturit, ac in mare delabitur, ſuperficiem
cjus propter levitatem petit; hinc contingit feſtucas, araneas,
formicas circa litora vagantes in id incidere, atque cum ſe ex
pingvi ac glutinoſa ſubſtantia expedirc nequeant, in coagulato
permanere, quarum rerum exempla haud pauca apud me vidi
ſti. Reperitur copioſe circa litora Boruſſiæ, Cimbriæ ſepteni
trionalis & alibi, ubi a Ruſticis colligitur. Colore differt, a
liud nigrum, quod Gagatem vocant, aliud flavum, aliud au-
rei coloris, aliud mixtos refert colores. Varia ex eo fiunt &
elegantiora opera. Balſamicam in Medicina vim obtinet, con
glutinando, conſtringendo, illinendo, exſiccando; malignitati
reſiſtit; cordi utile eſt; utero & renibus amicum. Conſule
Georgium Agricolam & Andream Aurifabrum, qui ex profeſſo
de co ſcripſerunt.
Res
ETADEM EPISTOL. S6
Res illa, quæ pro LUnicornu venditatur, cujus etiam penes
me haud contemnenda vidiſti ſpecimina, Cornu non eſt, ſed
dens Ceti, Iſlandis Nahval, id eſt, Ceti cadaverei dicti, qui ce-
tus navigantibus in Gronlandiam & fretum Davis verſus haud
raro occurrit, ut in eorum navigationibus legere licet. Hu-
us piſcis mentionem facit Gerardus Mercator in Atlante majo-
re, ubi de Iſlandia agit, belluam hanc quadraginra ulnas lon-
gam referens. Ab Epiſcopo Iſlandiæ lorealis habco, quendam hu
us generis cetum ad littora Iſlandiæ ante paucos annos appuliſſe,
triginta ulnasſuperantem, reliquis Cetis vel Balænis ſimilem, pin-
nas duas ad latera habentem, unamquc in dorſo, in ſinitra ſuperio
ris mandibulæ parte longiilunum dentem oſtentantem,in vertice
vero foramina duo erant, per quæ aquam ejaculabatur, ut reliqui
ceti. Cujus, ni fallor, vidiſti veſtigia in cranio, quod in Mu-
ſeo oſtendebam. Dentem vero, non cornu, eſſe ſtatuo, I
quia ſubſtautia ejus oſſea, & denti Elephantis, Roſmari aut
Apri ſimillima eſt, non vero cornea. 2. quia nec cornibus
cervorum ejuque generis anitnalium, nec boum, caprarum aut
ejus generis reſpondet. 3. Cranium perforat, quod nullum alteris
us ullius animalis cornu facit. a. Per gomphoſin, ut alii den-
tes, mandibulæ inſeritur. 5. Radices quorundam languinolen
tas adhuc & ſuis quaſi perioſtiis dotatas hic vidimus. Sed ali-
bi, Deo volentc, fuſius: videas interim, quæ Dn. Peyrerio
hac de re communicavi. Iconem totius ceti & cranii cum den-
t, ut in Muſeo meo vidiſti, hiſce addo: boni conſule.
De Corallio cum multi ſcripſerint auctores, non eſt quod
pluribus agam. Frutex vero marinus eſt, qui ſub aquis mols
ior, extractus in lapideam ſubſtantiam, qua cernitur. indura-
tur, eſtque variorum colorum. Datur enim album, nigrum,
& rubrum; quod cum e mari extrahitur, cinera quadam ac
quaſi calcaria obducitur cruſta, quæ in politura aufertur, ab iis
qui globulos aut alia ex iis formant. Apud vos in Gallia, Maſ-
ſiliæ inprimis vidi artifices, qui ex coralliorum politura ſibi vi-
ctum quærerent.
Hæc occupatiſſimus, in ſumma temporis penuria ſcripſi,
voluntatem tibi gratificandi ut agnoſceres, quin viciſſim ſolito
amcris & benevolentiæ afſectu abſentem Vormium ſis proſecu-
turus, nullus dubitans. Saluto officioſe Illuſtriſſ. Dn. Legatum,
Peyrerium, Marigny, & reliquos in veſtro comitatu mihi amicos.
Vale, Hafn. 25. Febr. I6q6.
D
LAIORMI
3
AT
A
N HITINO
. -. . l. Vormio.
afniam.
Ngrato armorum ſtrepitu, propitio jam Deo, remcoto, te eon-
fidentius ſtudiorum meorum Patronum, multis mihi nomi-
nibus publice & ſecreto ſuſpiciendum, compello. Effecit hoc
non ſoum pronus ille affectus tuus, quo me olim Celeberrimi
Longoimontani domeſticum proſequebaris, verum recens inprimis
officium, quo ita me tibi obſtrinxiſti, ut ambiguum mihi pror
ſus feceris, utrum plus tibi, an ulli mortalium debam. Me
ſiquidem ſilente, in id curas & cogitationes tuas mittis, ut lu-
cem publicam videat Chronologia Danica, præteritis annis a me
in ornamentum eorum, qui præclare de Patria meriti ſunt, ac
mereri conantur, conſcripta. Non deſinas opus illud, publico
Procerum Academiæ judicio approbatum, Illuſtrium Virorum
oculis ſubjicere, ut velut in compendium coactos Reipublicæ
tutores jucunde ſpeculentur, utque cjus amore tacti editionem
ſuis promoveant votis. In illis nominare poſſum, monente
affine meo honoratiſſimo, Dn. M. Stephanio, Nobiliſſimum Dn.
Canutum Ulfeldium, ingens illud Patriæ decus; Cui tua diligen-
tia commendatum intelligo opus meum ac tuum, tanta fide pris
vatum ac publicum. Video in te, Virorum optime, ut te ti-
bi repræſentem, humanitatem, rarum (mihi crede) in homine
bonum. Hic tuus in me animus, ſive judicio ſive amore natus,
tanti mihi eſt eritque, ut exiſtimem jam optime poſitas eſſe
horas, quibus labor ille conſumptus eſt, cum te tam benignum
ejus interpretem imo Patronum nactus ſim. Alis hac tua indu-
ſtria ingenia aliorum erecta, alias in otium iners collapſura.
Non potui mihi & tempori huic imperare, quin ingenua con
eſſione tibi aperirem, quanta pietate admirandam illam tuam
colam humanitatem. Perge, Virorum optime, mihi ſtudii-
que meis favere, & opus illud tibi vindica, ac maxima lReipu-
blicæ bono diutiſſime caneſce. In Inſula Samo, dic 2o. April.
A. 16a6. Anno ætatis o Chriſtiani IV. Clementiſſimi Regis Da-
niæ, cui Rex egum benedicat: Amen.
DCCcxI
A
L1 ILA öI
r A
VA
OLAUS VORMIUS
M. Joanni Svaningio.
Samum.
Iteras tuas amoris & benevolentiæ pleniſſimas accepi, Vir
Clariſſime; non eſt, quod officium tantillum tanti facias.
Et boni publici& Tui cauſa, quantum potui, in hoc fui & ero,
ut opus tuum Chronologicum diutius non ſupprimatur. Dignus
certe labor, qui omnium, qui Patriam amant, teratur mani-
bus, utpote ſine quo cæcutiunt ac quaſi in tenebris verſantur,
Hictorias qui legunt Danicas. Ego qvid ſimile meditatus ſum
olim, ſed quietis & otii penuria cogitationes has ſeponere co-
actus ſum; at, ut tuam aſpexi Chronologiam, chartas meas abs
jeci, exisſtimans, poſt Homerum Iliada ſcripturum, qui in hoc
generc accuratius quid tentaret. Magnopere placuit Ulfeldia
noſtro, qui, ſi alio medio illud recipere recuſarent Typographi,
ſe ex proprio centum Imperiales collaturum ſpopondit. Jam
vero cum Moltenio hac de re egi, qui cupit, ut quam primum
ad ſe mittas ita elaboratum opus, ut nihil ſit, quod manum
typothetæ remorari poſſit; mox enim operam conducturum
pollicetur: ſed de idonco correctore proſpiciendum. Mihi ca-
ligant oculi, & laborioſa multa conantem, avocat praxis; a-
lioquin in vota tua me haberes facilem. De toto hoc nego
tio nuper ad Stephanium ſcripſi, a quo indies reſponſum exſpe
ctc. Tu vale, & præclaris ingenii monumentis Patriam iu-
ſtrare perge. Hafn. . Maij. 16a6.
L DAOvLO D
TNTTT
ATTTT
D. Olao IVormi.
Hafniam.
Ir Celeberrime. Promiſſi memor, literis te compellare
Vaggrediòr, partim ut pro beneficiis præſtitis & conſiliis
co-
OLAIORMII
2
eommunicatis gratum me exhibeam; partim ut, ubi opus fue-
rit, nova a te exſpectem monita Opportune ſane obvios hic
habui fratrem & conſanguineum, a pcregrinatione reduces, qui
mihi in nuper ſuſcepto ſtudio auxiliatrices manus præbere poſi
ſunt, cum tuum ſubſidium niſi in rebus gravibus implorare
pudeat. Salutaribus tuis monitis, quæ abeunti denegare nolu-
isti, prima occaſione parebo; ſed vereor, ut Præſidem hoc in
negotio invenire liceat; non eſt enim, quod hic metuant, (ut
dicam, quod res eſt,) ne nimio ſe labore prægravent. Omnis
bus tamen viribus incumbam, ut propoſitum meum felicem,
cum Bono Deo, ſortiri queat exitum. Niſi animus meus adeo
ad Mathematicas artes propendiſſet, & niſi tantum temporis in
iis excolendis inſumpſiſſem, jam pridem mihi perſuaſiſſet frater
meus, ut, Matheſi relicta, me totum ſtudio Medico dederem.
Sed non potui ab illis ſtudiis, quæ me tamdiu delectarunt, to-
tus abſtrahi, quanquam, ut verum fatear, incredibilem mihi
amorem Medicinæ concilia vit, ut fere animus fuerit majorem
temporis partem impendere Medico ſtudio, quam Mathemati-
co, niſi ſvaſiſlet genius proprius, æquo ea in pretio habere,
præſertim cum occaſio loci & temporis æquam commoditatem
ea excolendi præbeat. ohannes de Laet promiſit, ſe, data
opportunitate, Viro Expe ientiſſimo e theſauris ſuis quædam
rariora mifſurum; petiit enim a fratre meo Catalogum Muſai
Clariſſimi Viti ut videret, ſi quæ deſiderari poſſent. Exiſtimo,
cum cum fratre miſſurum, ſi ex colloquio aliquid conjicere li-
ceat. Optim vale Salutatur Affinis colendus a fratre D.
a
I
TATT VRRTTT
VT VOVVVV
Erasmo Bartholino.
Leidam.
Inas tuas accepiſſe me memini, & quidem prioribus reſpon-
diſſem dudum, niſi commoditatem ad te ſcribendi mihi ab-
ſtu-
RIDT
T A C L. 3
ſtuliſſent partim itinera partim difficultates variæ, quibus hacte.
nus implicitus fui. Nunc per fratrem ultimas tuas cum acces
perim, meum non eſſe putavi, ulterius reſponſum differendi,
qvin arrepta occaſione, per nautam quendam Belgam has mit.
tere decrevi, cui etiam ad Dn. de Laet & capſulam quandam,
rarioribus quibusdam c meo Muſeo refertam, una cum literis
ad ipſum tradidi uæ omnia an recte curaverit, proximis,
go, doceas. Cæterum hoc tibi certe perſuaſum habeas, ve-
lim, nihil mihi gratius contingere poſſe tuis literis, præſertim
ſi nuntiaverint, quid novi in veſtra geratur Academia, ſi qui
prodierint libri, ad artem noſtram aut Hictoriam Naturalem
pertinentes, ac ejus generis alia. Aliquid enim meditari ſe,
ſcribit Dn. de Laet, Braſilianam ſpectans Hiſtoriam, quocirca, an
in opere hoc pergat, doce. De meo in te affectu, non eſt, quod
dubites; verum ſi quid ſit, quo tuis conatibus prod-
eſſc poſſe me putes, mone, & promptum ſemper invenies. Va-
le. Hafu. 23. Oct. 166.
ATT VDATTTT
OVVVDO
Eraſmo Bartholino.
Alvum & incolumem in Belgium perveniſſe te gaudeo: gra
tum vero, quod dilgienter adeo in ea, quæ Dno. de Laet
deſtinata erant, inquiſiveris. uod Monumenta mea Amſtero
dami non proſtent, mirum non eſt; invidi enim adco ſunt ho
mines illi, ut nolint cum noſtratibus permutarc merces: Nar-
rat itaque Moltenius, remiſla fuiſſe ea, quæ ad Elevirium
miſit, tanquam talia, quæ vendere non potuerit Tanta ho-
mines iſtos exercet iniquitas. ratiſſima fuere, quæ refers, ex
quibus ſtatum literatorum apud vos utcunque licet colligerc.
Si quid occurrat, quo tuis commodis velificari valeam, proms
tum & paratum me ſempe habebis, nec committam, ut de meo
in te affectu remiſſiore quicquam conqueri poſſis. Vale.
Hafniæ . Aug. I6.
pCccCxv
O L vr 1
tDT
I
AMITT
A N
. D D
D. Olao Vormio.
afniam.
Ir Excelſentiſſime. Ex Anglia non multum, quod tibi la-
tere poteſt, novi affero, &, ſiquæ fucrint ibi viſu digna
& ſcitu, ea fratribus meis ſignificavi, quum tibi ut viliora in.
dicare erubuerim. Unicum tamen præterire non poſſum, Techno-
thecam Dn. Tredoſci, quam ſingulari cura & admiratione con-
ſpexi: in majorem tamen me abripuiſſet admirationem, nifi
tuam inſtructiſſimam illius multis ſuperare paraſangis perſuaſus
fuiſſem, quanquam Catalogus tui Muſei ad manus mihi non
erat, nec ultimam cjus editionem mihi unquam videre conti-
gerat. Non diffiteri tamen poſſum, eum, naturalia quod ſpe-
ctat, ex Indiis allata, e;regia poſſidere, quocirea & Catalo
gum eorum promiſit typis excudendum Duplicem Londini
ut & Oxonii in horto Medico animadverti herbam vivam, unam
vulgarem, quæ ſe contrahit attacta, ateram contrario prorſus
modo ſe moventem, ita ut ramuſculis omnibus (ſatis grandis
enim erat cum foliis ſe reſupinaverit. rat etiam præter has.
ce binas tertia Oxonii, quæ ſuo motu & quaſi anima orbata
viſebatur, unde tum temporis in mentem mihi venerat, quæ
mihi præſenti narraveras de tua, incertus tamen, an plane ex-
ſtinctam ſignificaveras, an vero ſaltem ſenſu deſtitutam; ſi hoc,
ſimile hic contigiſſe lætari poteris, & cauſam hujus rei vel ſals
tem peculiare experimentum edocuit Phœnix Mathematicorum
Renatus des Cartes, quod ſi nudo aëri exponatur eam talia pa-
ti, quocirca vitreis tegumentis ſemper conſervant Hortulani.
Sed de his tuum judicium audire & amplecti deſidero. Apud
Elevirium hic nunc excuduntur Helmondi opera omnia in quar-
ta forma, ubi non tantum eximia illa, quæ nobis, dum in vi-
vis erat, communicaverat de febribus, de calculo, & alia,
quæ ſat noſti, egregia prodibunt, ſed & filius ejus Mercurius ab
Helmont plurima alia Parentis operi addet, adeo ut exiſtimet,
ad ſex Alphabetorum ordines totum Opus excreturum. Leidæ
apud la Maire excuduntur omnes uno volumine auctores, qui
ETADEUMEPISTOE.
de circulation ſanguinis ſcriplerunt, ſive in affirmantem ſenten
tiam, ſivc in negantem iverint. Dn. IValaum ægrum decumbe-
re mihi reerunt quidam, quamquam id explorare ipſe nondum
potui ob nuperum meum reditum & Conſobrini celerem diſ-
ceſſum. Profeſſionem Medicam valde differunt, & videntur
(ut retulit eurnius) ad aliquod tempus ſuſpenſuri, quod &
A
TT
PT
.OIO D AA O
D, Olao lVormio.
Haſniam.
Mni adhuc occaſione prorſus deſtitutus nolui voluntatem
& memoriam beneficiorum eandem pati fortunam, præ
ſertim cum id exigat liber tibi dono miius a Dn Joh. Laet.
Facile autem me veniam impetraturum confido, quod incom-
pactum ab ipſo mihi miſſum contra injurias ſuſcipiendi itineris
veſte ornari curaverim, ut dignum matetia ſua ſortiretur in
voluerum, quod forſan curioſitati tuæ invideret negligentia
veſtrorum Bibliopegorum Non diffitcor, me juſto diutius a-
nimum tuum ejus deſiderio magnopere flagrantem ſuſpendiſſe,
ut, quamvis nihiil cmiſerim intentatum, veniam tamen petere
neceſſe habeam, quod, utrum inconſtantia hyemis truci eum
committere pelago diſſaſerit, an commoditas nobis hic hæ
rentibus (nec ſemper Amſtolamum venientibus præſto eſt)
mittendi interdixerint, incertum ſit. Miſiſſem una de Nehal-
lennia Tractatum Boxhorni, quem tibi promiſeram, ſed intel.
ligens, Eoxhornium ea omnia Latio donaturum, & figurarum,
quæ, Idolum hoc cum aliis Antiqutatibus repertis repræſen-
tantes, Hagæ Comitis impreſſæ ſunt, explicatione aucturum,
conſultius duxi, hanc præſtolari editionem, præſertim cum bres
vi prodituram eſſe, ſpem ipſc nobis fecerit. In hiſce tamen
moniti tuam ſequemur voluntatem atque juſſa. Dn. Regius,
qui credcbatur Carteſianus eſc, vel audiri volebat, de Anima
diſputans, in theſibus Suis tam graviter in Philoſophiam &
prin-
OLAIVORMII
6
principia ejus impegit, ut coactus fuerit Carteſius, eas libeſls
in publicum emiſlo refutare, & Regium e caſtris ſuæ Philoſos
phiæ excludere, uti ipſe ex notis ejus, quas tibi mitto, per-
ſpicias luculentius. Orta eſt etiam inter Philoſophos noſtros
controverſia in publicis diſputationibus de methodo & doctrina
cjus de Deo, ita ut Dn. Stevartus Ariſtotelicus, cum publice
ſibi non viſus eſt ſatis partibus ſuis perfunctus, & ob id magno
ſtrepitu exploſus, ediderit Vindicias ſuæ diſputationis, quas ti-
bi & mitto una cum reſponſione Heerbord alterius Philoſophi,
qui a partibus eſt Carteſi. Sed eo res tandem devenit, ut
jurgiis eorum & ſcommatis ſilentium imponere neceſle habe-
renr Curatores, atque Dn. Stevartum prohibere lectione Meta.
phyſices, quam antea docuerat, utrosque vero diſputationibus
ejusmodi directis ſive indirectis. Renatus des Cartes, inſtante
Majo, molitur reditum in Patriam, ut tandem petitionibus Res
gis ſui ſubſcribat; meditatus eſt egregia de hominis procrea-
tione, ſed quoniam unum ipſi reſtet, in quo ſibi non poſſit
ſatis facere, non vult, ut opus hoc lucem videat, quod mihi
præſenti narravit. Dn. de Laet editioni Vitruvii cum Com-
mentariis Variorum operam dat; eſt autem non ultra tertiam
partem paratum opus. D. halaus tandem profeſſionem obti-
nuit, &, inſtante Majo, Studioſos in Noſocomium deducet.
A. Vorſtius explicationem Aphorismorum Hippocratis exorſus eſt.
Barlæum fatis conceſſiſſe, procul dubio jam conſtat. Herham,
cujus meminit ircherus, in aqua lagenæ creſcentem, an re
ceperis, ſignifices, rogo; memini enim, te coram ſpem de ea
accipienda conceptam narraſſe. uippe Doctor Joel Langelot,
comes noſter in Angliam, & Sereniſſimi Ducis Slesvici nunc
Archiater, ſecretum hoc ſibi notum eſſe affirmabat, me autem
precibus apd eum inſtante, de eo tibi communicando, pro-
miſit, ſe plantam iſam tibi miſſurum, tuoque Muſæo dedica
turum. uin & inſtrumentum auditus ſecretum Aquapenden.
tis a obtinueris, ſcire aveo, quippe brevi, ut ſpero, talia pu-
blici juris faciet inter alia Ath. ircherus in ſua Muſurgia ni-
verſali, quam in præſentia cum edere ex Synopſi, Roma huc
miſla, perſpexi, cujusque copiam videndi faciet frater D. Tho-
mas. Inventa hic jam eſt vera dec linatio Magnetis a quodam,
natione Gallo, qui Hagæ Comitis vivit; inventionis autem ves
ritatem cupit a Nautis ants comprobari, quam præmium, ab
Or
E T AL 2.
ADT
Ordinibus dudum inventori ſtatutum, obtinere vult; tantope-
re inventionis facilitati & veritati conſidit. Sed de his alio
rem o1 prolixius, nam febri tertiana hiſce diebus detentus,
domi meæ manere cogor. Vale, Leidæ Anno I6q8. 1o. Apri-
lis.
I
T
OV D
TI V DATITT
M. Eraſmo Bartholino.
eidam.
dum exſpectatas & gratiſſimas tuas mihi obtulit Frater
D. Thomas. Gratias vero ago tam pro transmiſſis, quam
pro opera tua in libro a Dn. Laet dato. Gratias ipſi quæſo
dicas meo nomine: ipſemet ubi a tertiana, qua confictatus
ſum, convaluero, meis referam uberiores. uæ de Nehalle-
nia & aliis commentatus eſt Boxhornius, ubi extrema iis im-
poſita manus, ſi miſeris, gratiſſimum erit. Grata ſunt quæ de
Regio & Philoſophis veſtris narras. Credo Carteſianam Philo-
ſophiam adhuc Eridos pomum futuram. De editione Vitruvi
opera de Laet procurata antea audivi: opus procul dubio pla-
citurum & expetendum valde; quod Janſonius huc mittere mi-
nus, ut ſpero, negliget, abſolutum ubi fuerit. Gaudeo Va
laum Profeſſionem obtinuiſſe, quod intelligo virum eſſe doctum,
induſtrium & laborioſum, Studioſorum commodis dicatum. De
Langeloto, ex quo hinc diſceſſit, nihil accepi: Scriberem ipſi
Gottorpium, ſi certo ſcirem ipſum Artificium tenere. Multi
deſcriptiones & modos habent ejusmodi ſalia præparandi; &
ego duos diverſcs teneo, ſed ubi ad rem ventum, non ſuccedit
operatio. Verum, quia mentem meam te non ſatis percepifſe
video, altius quædam repetam. Non quæro herbam, cujus
cx Libavio meminit ircherus in Art Magna Lucis & Umbra.
Hæc enim non arte ulla, ſcd caſu pullulavit, ut ipſemet legere
co in loco poteris. Sed illud quæro, cujus meminit uerce-
tanus Hermeticæa Medicin. cap. 23. cineres nempe, ſeu ſalem,
quem habuit Polonus quidam in phiolis diverſis, ex quo levi
a
calo-
OLAI ORMII
yS
calore pro lubitu potuit producere plantas ſpirituales, vivis ſu-
is coloribus ornatas, quæ fatiſcente calore rurſus in ſalem ſu-
um relabebantur. A quid tale a Langlotio præſtitum videris,
quæſo mone. Non quæro, an deſcripti nem modi præparan-
di habuerit; ſed an plantas aliquas ejus generis apud ipſum
videris. Jacobus Gaffarella in libro Gallice edito, quem vocat
Curioſiter inoutes, refert quendam M. de Claves nomine, ſingulis
dicbus ejusmodi petentibus monſtrare. uocirca ſcripſi Pari-
ſios ad amicum meum Peyrerium, ut hominem inveſtigaret, &
vel unicam plantam meo nomine emeret, quanto auctor vellet
pretio. Is reſpondit mihi, rem quidem certam eſle, hominem
vero Pariſiis non degere, quem ſi inveſtigare unquam poſſet,
operam daturum, ut voti fierem compos. At, licet aliquoties
exinde a Peyrerio literas habuerim, hujus tamen nunquam me-
minit. Ubi tu in Gallias veneris, percontare diligenter, ut
in hominem incidas, & ad minimum ſpectaculi hujus parti-
ceps reddaris.
Inſtrumentum illud auditus non eſt Aquapendentis, ſed
Fabricii Hildani. Ejus mihi ſpes jam per aliquot annos facta
est a D. Hupaufo Medico Lundenſi; ſed ſpes meas ſemper elu-
dit. Si quid horum nactus fuero, te non celabo. Sed rogo,
pergas de iis, quæ apud vos occurrerint, ſubinde certiorem
me reddere: ſi tibi tuis ve ſtudiis gratificari viciſſim ulla parts
valeam, promtiſſimum invenies. Hafn. m. April. 16q8.
II
ITTT
O LAO Nlo
ATT Vr
Erasmo Bartholino.
Lugdunum Bat.
Ro votis, quibus m in oneroſo ho officio proſequeris,
gratias ago. Tantis certe difficultatibus implic itum eſt, ut,
qui ſc inde explicaverit cum laude, eſt, quod Deo gratias a-
gat. Nuper, inſtinctu fratris tui Thomæa, caulam tuam in
Conſiſtorio egi, ut inſcriptionem ad ſtipendium Mathematicum
bitur.
OLAIVORMII
S3
bltur. ALanglonio adhuc nihil, etſi per literas ſollicitaverim;
hoc tantum d eo retulit Thomas Furen, qui injLaboratorio Prin-
cipis cum ipſo locutu eſt, eum nunquam tales ſalcs elaboraſ-
ſe, ſed, ubi otium nactus fuerit, tentaturum omnia. Jucun-
dum mihi fuit legere, quæ de Roſa & citrea aqua vidiſti;
profecto, ſi res hæc ſucceſſerit, haud contemnenda erit ad al-
terum illud ſecretum via. Piſcis ille, de quo ſcribis, eſt procul
dubio Orbis gyptius, a Rondeletio & Aldrovando, libr. . piſc.
cap. 5 deſcriptus, & experimentis auctus ab Athanaſio irche-
ro, ILib. 3. Magnet. part. 6. Cap. 2. . 6. Is quidem non ſolis mo-
tum ſequitur, ed libere e tholo ſuſpenſus os & caput ad eam
mundi convertit plagam, unde ventus ſpirat. Tu lege irche
rum, qui plenius de cunctis te erudiet. uia vero Gallias te
cogitare intelligo, quæſo, Pariſiis (ubi degere Auctorem ſecre-
ti intellexi) inquire in artem, qua coloribus tam ſubtilibus
tinguntur imagines æneis formis in charta exprellæ, ut, niſi
ad ſolem exponas, non videantur.- Modum quidem profitetur
ircherus, lib. 1O. Artis magnæ Lucis & umbræ, arte 2. pag.8I5
Sed qui tentarunt, fallere eum referunt. Specimen hic apud
Sperlingium vidi, qui ex Galliis illud advexit, ſed Auctorem
tantopere artem celare ait, ut nullo modo extorqueri poſſit. Eo
ubi veneris, ſalutabis communes amicos, Gaſſendum, Naudaum,
Peyreriunm & alios. Vale. 6. Sept. 168.
I
ATT VRTT
O Lo VI
M. Eraſmo Bartholino.
.
de peceuliari iſto boum affectu, quo hepar verme paſſeris figu-
ra infeſtatur, docncre. Hæc mihi in cœtu honeſtiſſimorum
Virorum narranti regeſſit quidam, afectum hunc in hiſce re-
gionibus & bobus & ovibus familiarem eile, eumque a ruſticis
vocari lnner quod paſſeris marini ſimile quid in eorum he
pate reperiatur, curari vero muria aut ſalc frequentius exhibi-
to. Ex alimento putrido ortum trahre credo, cui ſal inpri-
mis
q3
O LAIORMII
oBO
mis medetur. Hic apud nos & pecorum ſtrages & frugum pe-
nuria, annonæ maximam minatur caritatem & ſubſecuturam
peſtem. Deus omen avertatl Vale. Cal. Jun. 16a.
v
A
TT
A TN
.O D . D
. Olao Vormio.
Haſniam.
O a:
theſeos heic Profeſſore, mihique amicitia conjunctiſſimo, nei
gligere non potui, præſertim cum & feriæ caniculares & ſe-
renitas cœli invitarent. Nec ſane me facti pœnituit. Nam,
ut taceam ea, quæ ex converſatione cjus erudita in itinere ad-
diſcere licuit, occaſionem nactus ſum tum temporis, non ſolum
omnia ibi loca munita videndi, examinandi, & ipſam munien-
di praxin, quam antea in Theoria cognitam habebam, perpen-
dndi, urbes, atque quicquid curioſis oculis dignum reperiri
potuit, perluſtrandi, ſed etiam familiaritatcm cum Doctis &
alterius conditionis hominibus ineundi. Atque hæc mihi pri-
mo obtigit Gandavi, ubi amice exceptus ſum a Patre Jeſuita
regorio a S. Vincentio, qui opus illud ingens Gcometricum de
guadratura Circuli elapſo anno evulgavit : quin & Lovanii,
eöm Profeſſore Matheſeos, Doct. Gerhardo Gudſcovio, Philoſo.
pl1æ & inventis D. Des Cartes multum addicto, familiaritatem
contraxi, quam, nuper me Leidæ reviſens, coram declaravit.
Antverpiæ & Bruxellis alios cognoſcere, opportunitatem na.
ctus um. Sed in Medicina qui excellerent, paucos reperi,
præter D. Oppenbheimium Profeſſorem Lovanienſem primarium.
D. Plen pius codem temporc Amſterdami erat, & jam, ut au-
dio, poſt reditum Rector Magnificus creatus eſt. Inter Jeſuitas
Lovani erat P. Aleander Barvoetius, qui indicem librorum
Manuſcriptorum, qui in Bibliotheca, quæ Salamancæ eſt, repe.
riuntur, edidit, additum Cyrilli ccmmentariis in Jeremiam, Ant
verpiæ excuſis in 8 vo auctore Corderio. Hic, cum me ex no-
mine cognovilet, rotait, ut amicitiam contractam literis
con-
VT D
TT A 2L. I
eontinuare vellem, quod & promiſi, modo haud gravaretut
communicare ſubinde obſervationes, quibus cum P. Minſtro,
dixit, ſe in Anatomia inſectorum ſtudere. Ottendit coram A
natomiæ hujus curioſæ quædam ſpecimina, in oculo muſcæ,
quem perſpicillo ſuo ſeu microſcopio incluſum habebat, & fi-
dem fecit iis, quæ Italus ille de Anatomia oculi muſcæ edidit;
apparuere enim ad oculum innumeræ particulæ, retis plane in
modum connexæ, quales credidit eſſe oculos omnium inſecto
rum. Monstravit & multa MSS. Græca, Mathematica, & ad
Antiquitates Eecleſiaſt icas ſpectantia, qnæ ex Hiſpania ſecum
tulit Gaudemus & gratulamur nobis, quod Literatura tua
Runica auctior jam edetur, una cum Lexico Runico, quod & li
benter & ſummo cum deſiderio a me audivere Salmaſius, Golius
aliique apud nos Viri docti. Nuper in lucem prodiit ex offi-
cina Mariana Geometria a Renato Des Cartes olim Gallice con-
ſcripta, & Methodo editæ anno 163. ſubjuncta, in Latinam
verſa, & Commentariis Profeſloris a Scooten illuſtrata. Cum
autem rogatus eſſet per literas a Mathematicis in Gallia, ut
quæſtionem quandam difficillimam, hic a . Stampiœnio ant
annos aliquot propoſitam, qui 6oo. Florenos, ſponſione cum
alio quodam facta de quæſtionis illius ſolutione, perdidit,
quippe Problema propoſitum ſolvere ipſe non potuit) & Belgi-
ce editam, ſubjungeret operi huic Des Cartes, additis Commen
tariis, quibus via pateret unicuique perveniendi ad obſcnriſſi-
mam & ſubtiliſſimam propoſitæ quæſtionis ſolutionem; noluit
petitionibus eorum refragari, & cum audiviſſet, me jam para-
tos habere in eam Commentarios, quos memoriæ cauſa cons
ſcripſeram, petiit a me, ut paucis eos ſubnecti concederem,
cujus me petitioni morigerum geſſi. Renatus Des Cartes precis
bus Reginæ Sveciæ tandem vocatus eſt in Sveciam, finita tamen
hyeme reverſurus. Tractatus ejus de Aſfectibus, Gallice con-
ſcriptus, ſub prælo fervet. Nec non Salmaſii de facinore An-
glorum, quem brevi abſolutum iri ipſe mihi auctor est, quam
quam fama fit, jam ad finem per veniſſe, ſed a Magiſtratu de-
tineri. Amſterdami eduntur Muſici veteres, Euclides, Aly.is,
riſtoxenus &c. nitori ſuo reſtituti a Marco Meibomio, d
Elevirium in to. Lexicon Scapulæ hic quoque ab Flirlis
correctius & auctius excuditur. Mitto delineationc. ntis
Balænæ vel Unicornu Amſterdamenſis in dum iras
r&
A
OLAI ORMI
o82
Gronlandicæ; repræſentatur autem facies interior capitis in duo
fruſta transverſim ſecundum oris ductum diviſi; reperitur au
tem ibi ſuperior pars, cui annexus eſt dens, & quam hoc mo-
do depingere feci, ut appareret inſertio dentis. Prominet au-
ten, qu madmodum in iphia (uerofiſt noſtris) ſed & alte-
ram faciem una mitto, non niſi obſcuris ductibus, quippe non
tam n agni momenti. Reperitur ibidem alius dens ſine cranio,
ſubfuſcus, ſed quia in colore tantum differentia eſt, non vi-
ſun fuit operæ pretium adjungere, cum magnitudine æquet
illum, cujus præſentem mitto picturam. uinam in locum
defunctorum apud nos Profeſſorum ſubſtituentur, nondum cer-
to conſtat; competitores ajunt varios, van der Linden, rime-
roſium, Eligmannum & Geeſtranum, Medicos hic Leidenſes.
Van der Linden tamen vocatus eſt Profeſſor Medicinæ Ultrajecti-
nus. Sed vereor, ne prolixitate nimia moleſtus ſim. Subſiſto
igitur, ubi prius ſubmiſſe te rogaverim, ut me eodem favore,
quo ſemper es proſecutus, deinceps complecti non dedigneris.
Lidæ, die 2. (I2.) Novembr. 16ay.
OLAUS VORMIUS
Eraſmo Bartholino.
Lugdun. Bat.
Editum Tibi ex Flandrica peregrinatione gratulor, inpri
mis cum tot præclaris Vitis converſationem, ac pro vo
to felici gratias ago. Vivunt adhuc filiolæ meæ, ac valent,
faxi Deus, ut in ſui Nominis gloriam & Parentum gaudium
a leſcant. Illa, quam miſiſti, unicornu delineatio optime
cum noſtra quadat. Anno praterito bellua integra in Iſlan-
diam appulit, cujus ad me Epiſcopus Holenſis transmiſit de-
ſcriptionem. Cornu ſeu dens ex parte mutilatus Regi oblatus,
hoc anno cranium transmiſſum, quod egia Majeſtas mihi do-
no nſit, plane convenit cum eo, quod ante habuimus, & cum
tua delincatione, niſi quod alveum, cui dens inſertus, ampu-
taverint pſcatores, ut eum radicitus evellerent. Adſunt &
auditus oſſicula, quæ deſiderantur in priori, quod habui, cujus
mitto
ETADEUMEPISTOLE. S83
mitto iconem. Cum acciperem, magna pars carnis & œſos
phagus quoque ei adhæſit, a quibus propter fætorem oſſa lis
berare coactus fui. uod dens alter Amſterodamenſis fuſcus
ſit, nil refet, nec diverſam conſtituit ſpecimen; vides enim,
dentes Elephanti, ubi aeri diu expoſiti fuerint, talem etiam
exterius acquirere colorem, licet ii interius nivei ſint. Ope-
ræ toret pretium, apud homines, qui capturæ interfuerunt, in
quirere de figura & magnitudine ipſius balænæ, cujus iconem
habere ex uſu foret, ubi Tu hoc expiſcatus fucris, quid no-
ſtri Iſlandi de ea referant, expnam. Valde gaviſus ſum, cum
intellexeram, tuam Problematis difficillimi enucleationem adi
junctam Geometricis Carteſiani; hinc enim occaſionem arripui
de te apud Magnificum Cancellarium diſſerendi, tuosque cona-
tus commendandi, qui ſibi in eo valde placuit. Rem igitut
gratam feceris, ſi, quam primum hæc edita fuerint, ei exem
plum miſeris. Perge hoc pacto quacunque data occafione pro-
fectus tui ſpecimina edere; hæc enim te celebrem ac Patronis no-
ſtris reddent commendabilem. Majoris enim, ut ſcis, fieri il-
la ſolent, quæ in exteris a notris eduntur, quam quæ domi na
ſcuntur. Perge item, mi Bartholine, ut facis, de rebus veſtris
ſubinde certiorem me reddere: mcum in te affectum, malo, re
ipſa experiaris, quam ut verbis eum pollicear. Vale. Saluta
Dominum de Laet, cui, ubi datur occaſio melior, mittam lapi
dum quorundam apud nos rariorum delineationes. Interim ſi-
quid ipſe ex Indiis acceperit, mei ſit memor. Ad ultimas meas
nondum reſpondit. Dominum Langium, Foſſium item noſtru,
a quo transmiſſum vivum Coati animal adhuc alo, aliosque ofs
cioſc ſalvere jubeo. Hafn. Cal. Dec. 16ay.
I
ATTTTT
TT
R AS MIO D IIS
D. Olao Vormio.
Hafniam.
Iteras tuas deſideratiſſimas, datas Calend. Decemb. perlegi
cum grato, ut decebat, affectu; intellexi enm prima fron
te,
OLAIVORMII
38a
te, te non ſolum me eodem, quo ſolebas, amore proſequi, ſed
indies me majorem fieri debitorem. uare maximas habeo gra
tias, quod apud Dn. Cancellarium mei injeceris mentionem, &
meos conatus ipſi commendaveris, quod stſi immerito meo ſciam
eſſe factum, tamen dicere non poſſum, quantum mihi addiderit,
varia, quæ meditatus eram, reſpiciendi. uæ Gcometriæ Dni.
des Cartes ſubjunctæ ſunt in quæſtionem illam notulæ, adeo ſunt
hreves, ut non auſim Librum ipſum Magnifico Dno. Cancellario
ca de cauſa mittere. Nam ſi a me ipſo editæ fuiſſent, prolixius
cxpoſitæ forte fuiſſent & vel alio loco exponendæ, cum nondum
a quibusdam, qui docti videri volunt, ipſum problema intelligi
tur, ſed, cum divulgatæ ſint ab eo, qui nihil niſi brevitatem & ſim
plicitatem amat, pati oportuit, eas quoqne eju:dem ſieri for
tunæ. uocirca mallem vobis una aliud aliquid mittere, quod
majorem haberet ſpeciem, & priora paululum commendare poſ-
ſet; quanquam non ignorem, apud vos non tam molc, quam re-
rum pondere talia æſtimari, nec ipſe, niſi brevitate commenda-
bile, in publicum edi quicquam a me impetrare poſlum. Doleo,
quod debeam tibi ſalutem, quam Dn. de Laet miſiti, ſine fœ.
nore remittere, cum nuper diem obierit ſuum, Hagæ Comitis
Apoplexia ſubito ereptus, ſed hic Leidæ ſcpultus. Ita apud nos
Doctorum magna incipit caritas, nam & D. Verchorſt, inſignis
apud nos Practicus fato functus eſt. Cl. Salmaſius etiam iter in-
ſtante vere in Sueciam ſuſcipiet, ſed vix animo ibi commoran-
di, tantum ut precibus Reginæ, per literas propria manu ſcriptas,
morem gerat. Nondum de ſueccſlore Vali conſtat, nec ante
. Febr. quando Curatores Academiæ noſtræ convenient, quics
quam certi concludetur. Detinuit animos noſtros hiſce diebus
ſubjectum aliquod anatomicum virile, quod diſſecuit Falcobur.
gius. Adoleſcens erat 16. circiter annorum, in Noſocomio no-
ſtro, in ipſo paroxyſmo Epilepſiæ ſtrangulatus. Cauſam mor-
tis non invenire potuimus ſatis evidentem, niſi quod vntriculi
ccrcbri valde erant compteſſi, ut, niſi ſenſim ſenſimque cerebri
ſubſtantiam abſcidiſſet, viſum facile effugiſſent, adeo erat cavitas
corum compreſſa. Ingentes Tibi quoque pro icone cranii balæ-
næ tranmiſſo ago grates; de bellua ſi mihi quædam fignificaveris,
rem feceris longe gratiſſimam. Ex Amſtelredamenſibus non po-
tui quiequam certo cognoſcere, cum referant, ſe ſuos e terra e-
ruiſſe, quod & convenit cum ratione a te allata nigredinis unius:
no-
ET A m 11L. 85
A reT
nondum tamen omnes credere volunt, balænæ eſſe dentem. Glo
bus iſte magnus terreſtris, cujus diameter erat 5. pedum, quem
Regi elebes prope Chinam mittendum fieri curaverat Societas
Indiæ Orientalis, ultimam jam recepit manum, & jam jam ad iter
pararur. Leidæ d. 6. Jan. 165o.
.
CRA ui A
TTT
NTT
D. Olao Iormio.
Hafniam.
Ecordatio tuorum beneficiorum, Vit Experientiſſime, non
patitur, apud me memoriam officiorum, quæ ſemper tibi
onſecrata manebunt, exoleſcere. Et quamquam vel ſilentium
ipſum mearum literarum teſtis eſſe poſſet debitæ bſervantiæ &
venerationis, quod occupationes tuas importune rumpere vere-
rer, tamen curioſitatis tuæ diligens æſtimatio nunquam non ins
fringet ſilentium hoc, & calamum reſumere ſvadebit. Mitto
Grammaticam Regiam, nuper hic cditam cum Diſſertatione Boxs
horni de Lingua Scythica, quam boni conſulas, rogo. Salmaſius
itineri ſe committet, quam primum cœlum ætati ejus faverit, nec
patietur ſe detineri tamdiu, ut a frigore ſibi periculum afferri
poſſit, exemplo deterritus Renati des Cartes, cujus immaturum
obitum doctorum pleriquc valde deplorant Nam, certa rela
tione literarum ipſius Legati Galliarum Regis in Svecia commo-
rantis, cujusque fruehatur hoſpitio Des Cartes, uti & famuli ip
ſius defuncti ad Dn. Hoghelandum & Toparcham van Bergen)
miſſarum, accepimus, ipſum, (ut precibus Reginæ etiam hoc
daret) quotidie hora quarta matutina Reginam docuiſle ſuam
Philoſophiam, cujus diſcendæ avidiſſima erat. Contigit autem
aliquando ipſa medietate ſævientis hyemis, ut e Bibliotheca Re
ginæ, ubi docebatur, domum reverſus, tanto percelleretur frigo
re, ut ſpiritum vini in remedia poſceret. Verum vis frigoris non
alia ratione magis leniri videbatur, quam ſi lectum repeteret. Re-
gina, nuntio dc infirma ejus valetudine accepto, miſit ſtatim unum
e Medicis ſuis, quem, cum venam ſecare vellet, admittere noluit
imitio, poſtea yero, accedente poſt pleuritidem fbri ardente, paſi
ſus
IDTI
O LA v 1 12
y6
ſus eſt ſibi venam ter aperiri, licet irrito ſucceſſu, adeo ut Cas
lendis Februarii diem obicrit ſuam, maximo cum dolore omnium
ipſiusque eginæ, quam in cera eum exprimi curaſſe inaudivis
mus. uamquam autem rogaret legina ut magnifice illi juſta
perſolverent, atque in templo primario ſepelirent, tamen ſus
perſtitione, neſcio qua, humo mandatus eſt extra urbem in cœ-
miterio, ubi pueruli humari ſolent. Conjectura ſane ducor ad
ſuſpicandum ſvaſu Jeſuitæ, qui apud Legatum ibi torte mora-
tur, id factum eſſe; quippe conſtat, eos tali ſuperſtitioni dedi-
tos, etiam templa Retormatarum urbium, ab iis occupatarum,
prius virgis cædere ſolere, quam Sacra ſua iis concredere. Ple
raque Scripta Des Cartes ſunt in Suecia, quædam tamen hic; &
ſi Legatus, ſicuti promiſit, candide egerit, non patietur oghe
land, apud quem ciſtæ ejus ſervantur, multis utilibus inventis
commodum publicum privari. Scio quidem ipſum Tractatum
de Homine ingenio ſuo concepiſſe, coram enim faſſus eſt, ſe to
tam naturam & conſtructionem hominis tam clare & diſtincte
cognoviſſe, atque demonſtrare potuiſſe, atque demonſtrationes
Euclidis; ſed vereor, ne cum eo perierit, cum vix quicquam ſo-
lidi ſcriptis conceptum reliquerit; nec enim ſolitus eſt aliquid
literis mandare, antequam totum ſimul ingenio eruiſſet, atque
bene meditatus eſlet D Heinſio literas miſit Regina Sueciæ, cum
nummo aureo effigie Reginæ c ſpicuo, petens, ut filium, brevi
jam Parentem & Amicos viſendi gratia reverſurum, permitte-
ret rurſus videre, ſeque inſtitutione ejus, ſicut antea frui. Ty-
pographi in animo habent imprimere Calepinum Paſſeratii, addita
præter l. linguarum ſpecies ante cditas lingua Danica velSuecica,
vel utraque, quanquam opiner, Haio ſatis perſuaſiſſe me, Dani
cam lufficere, atque ipſi hoc in negotio inſervituros, qui nun-
quam non heic reperiuntur, homines noſtræ nationis, de qui-
bus veſtrum audire judicium, utile & neceſſarium eſlet. Apud
Haium imprimitur Piſo de morbis ab illuvie ſeroſa, quin Het
Leven ter Bramæer, qui populi antehac non ſatis accurate ſunt
deſcripti, quorumque vita & Chronologia, quam fere utChinen-
ſes deducunt, ſatis notabilis. Elevirius imprimit Gilbertum
de Mundo hoc lublunari, Philoſophiam novam in ato. cum figu-
ris. De Lithiaſi editus eſt tractatulus a D. Charleton, Studio-
ſis Chymiæ & Philoſophiæ Spagiricæ ſatis laudatus. D. van
Straten, Principis Auriaci Medicum, Profeſſionem primariam
Mes
ETAD EUMEPISTOLE. 8
Medicinæ ſuſcepturum, hiſce diebus exſpectant. Unicornu il-
lud Ultrajectenſe, literis Runicis inſigne, delineatum quam
primum mittam, cum ex literis fratris de tua voluntate certior
ſim factus. Poſtquam ex literis fratris intellexiſſem conſilium
tuum de transmittenda Geometria Renati des Cartes nuper edita,
miſi exemplar quoddam, quod tuæ committo poteſtati, ſicuti
a, quæ habentur pag.3I8. ſeqv tuo & Doctorum omnium
ſubmitto judicio, gratias agens immortales, quod mei ſemper
ubique & apud Dn. Cancellarium retineas memoriam: optarem
certe, me aliqnando tantæ affectioni tantisque beneficiis, alia ra
tione quam voluntate, reſpondere poſſe. Spero tamen, me op-
portuni atem tuo animo dignam inventurum, quæ me edocere
poſſit, qua ratione debeam atque poſſim tuis omniumque tuorum
amicorum inſervire commodis, & non tam privatim, quam pu
blicc teſtari, quod tota vita audire velim
uæ eximiæ eruditionis omniumque
virtutum ſedulus cultor
T
S D 2o
Leida, 165o. 12. April.
j
t VTTIATITT
T
LO VVLI
M. Eraſmo Bartholino.
Lugdun. Bat.
Ratiſſimas tuas 12. April. datas probe accepi, una cum
Grammatica Regia, pro quibus gratias ago ingentes; ut
referam, allaborabo. Spero, nos in tranſitu hic viſuros Clariſ-
ſimum Salmaſium; fratri enim tuo D. Thomæ pollicitum hoe eſſe,
accepi. Dolemus omnes impenſc obitum Domini des Cartes;
Vir enim fut rari ingenii, & ad diſciplinas promovendas natus,
Geometra & Mathematicus excellens, cujus utinam nobis non in-
viderent poſthuma, qni eorum habent copiam. De ejus Geo-
metria, & tuis in eo genere proectibus non ſimplici vice cum
Magnifico Domino Cancellario, qui in his etiam haud ſuperfi
ciarie
OLAOVORMII
y8
iarie verſatus eſt, egi, & quamvis fuerint, qui hos extenuave
rint, fibi tamen valde placere abunde oſtendit, inprimis cum
offerrem Geometriam tuis notis inſignem, quæ abunde ea, quæ
antea de te retuleram, comprobarunt. Perge modo: non du-
bitabis de tanti Patroni favore. Ego per menſem ferme gravi
atarrho ad pectus delabente cum capitis dolore conflictatus
ſum, nec jam plane convalui utinam non gravius malum mihi
anno climacterico magno minaretur Interim Deo me totum
committo, cui parere par eſt Junior Heinſius hac tranſiens me
bis viſuavit laborantem, & humaniter variis de rebus egit, ef-
figiem quoque Reginæ auream oſtendit, & ego viciſſim ipſi a
Cardinale Maarino mihi miſſam. Tuum de Clepino Paſſeratii
probo inſtitutum, quod forſan haud parum juvaret Stephanii noi
ſtri (ante dies quatuor heul Soræ exſtincti) Dictionarium ma
jus. Ex iis, quæ de Ultrajectino cornu literato percepi, videor
nihi litteris Runicis legere RR Serri, quod eſt Re
gis cujusdam Norvagiæ, qui illud, ut arbitor, olim poſſidebat;
accuratius hac de re judicare licet, ubi iconem videro. Inte-
rim pro hac & aliis mihi navatis gratias ago, operamque das
bo, ut haud pœniteat. Salutant te omnes. Vale. Hafn. 23.
April. 165o.
De Calculo quæ ſcripſit Charleton, mecum communicavit
noſter Foſſius. uis & qualis ſit ille lapis, quem ille Ludum
vocat, & Antverpiæ extare ait, (ege ipſe, quæ narrat) vehe-
menter ſcire cuperem; quod ſi per amicum ejus copiam habe -
re valeas, rogo, mihi particulam data occaſione transmittas. Ego
cum aliis Paracelſiſtis ſemper putavi, intelligere illum per Lu-
dum calculum ex humano corporc excretum, aut per ſectionem
extractum. Tu ſi plura de hoc Ludo Charletoni expiſcari poteris,
rogo, communices.
E
VV
ITTT
vvr
OO B A O
D. Olao uVormio.
afniam.
Iteri tuis mihi nuper redditis nihil accidere potuit gratius,
quæ,
T
E A O8q
quæ, niſi nuntium de adverſa tua valetudine attuliſſent, me val-
de exhilarafſent; ſpero tamen meliores poſthac rumores; &
faxit Deus, Dn. Salmaſii opinionem de annis climacteriois tuo
exemplo tiam confirmari. Grates ago ingentes, quod rurſus
mei apud Dn. Cancellarium injeceris mentionem, & commen
da veris conatus, quos optarem Patriæ & publico bono prodeſſe
poſſe; go tudebo, tam ſincerum affectum tantaque beneficia
memori mente tenere, & quibuscunque obſequiis demereri.
Parata habeo ad prælum quædan principia eorum, quorum
gratia non opus jam habebunt reliqui exteras petere regiones,
cum iis nucem confregerim, & brevi addiſcent ea, quæ in Pa-
tria non licuit. Cogito autem ea inſcribere Dn. Cancellario,
ut videre poſſit, me non fruſtra tempus hic contriviſſe, nihil-
que inde exſpectabo gloriæ: nam nomen Franciſci a Schooten,
a quo hæc didici, etiam variis de cauſis præmittere decretum
eſt; dummodo eo animo, quo hæc divulgari volui, excipian-
tur, publici nempe inſerviendi nec ulla oſtentationis opinione,
acquie ſcam. Non defuiſſet quippe mihi materies alia in re in-
genium oſtentandi, ſi propriam famam utilitatibus publicis
prætuliſlem; ſed quia plane neceſſe erat, hæc in publicum emit-
ti, & præcipue Patriam meam de ii fieri certiorem, nolui op-
portunitatem, quam præ aliis id præſtandi habui commodam, o-
tioſe negligere. uoc irca in aliis quoque rebus Patriæ noſtræ ali-
quando prodeſe deerevi; omnes enim fere populi ſua lingua
translatum & editum habent Euclidem, aliaque Matiematica,
noſtra autem Dania nihil. Si ergo commodam nactus fuero
occaſionem, potero forſan aliquid oſtendere eorum, quæ ante
aliquod tempus in Danicam Linguam tranſtuli, Euclidem, Ar-
ehimedem, aliaque ipſa fundamenta Matheſeos ſpectantia Nec
enim videtur tolerandum, omnes nationes tanto compendio
addiſcere poſſe ea, quæ actionum humanarum tempore belli &
pacis ſunt fundamenta, noſtrates vero hæc vel plane ignorare,
vel non niſi ſero & per ambages multos percipere. Poſſem hæc
innumeris aliis argumentis probare, & neceſſitatem ejus rei
octendere, niſi ſapienti me ſribere ſcirem, cujus judicio quoque
& conſilio juvari exopto. Opus credo eſſe difficilius opinionc,
nec niſi opportunitate & tempore poſſe abſolvi. Mitto effigi
em Dn. Des Cartes, quæ ipſum ad vivum refert ſatis exacte,
quantum ego & reliqui, qui ipſum viderunt, judic are poſſunt.
Hactas
AIORMII
5
SO
Hactenus non potui plura ejus exemplaria habere, nam Auctor
ipſe tantum centum imprimi curavit, ex quibus mihi duo ceſ-
lerunt; ſi poſthac alia obtinere poſſim, haud gravate mittam.
Et adhuc bis æri excuſus hic, & forma magnifica, artificio quo-
queinſigni, ſed quia plane non exprimunt vultum Carteſii, non
viſum fuit operæ pretium, ea mittere. Cum Charleton vel
cum aliquo amicorum ejus nondum licuit colloqui; ſed cum re-
verterer ex Anglia cum D. Langelot, vidi ejus Ludi trustum,
quod D. Langelot impetravit a filio Helmontii (nam ex Helmontio
de eodem Ludo, qui circa Scal-
habet Charleton multa)
dim reperitur ſilex vel genus quoddam ſilicis, nam
lapis erat coloris vel argillacci, dicitur vero Ludus, quia
inſtar teſſeræ eruuntur omnes tales lapides forma cubica. Cum
eſſem Antverpiæ, quæſivi anxie ad littora Scaldi, ſed cum
effodiatur ex imo terræ, non factus ſum voti compos. Hoc cer-
tum eſt, non eſſe aliud Ludum iſtum lapidis, quam ſilicem ta
lis coloris, quod meis oculis vidi; forte aliam habent virtu.
tem, qui ibi eruuntur lapides, quam alibi. Erat fruſtum illud,
quod vidi, cruſta quadam cinctum, ſicut ab iis deſcribitu. Si-
quid ulterius intellexero, lubens ſignificabo. Dn. Salmaſium,
ſi promiſſis ſtare voluerit, brevi videbitis. Ego quoque itineri
Gallico accinctus, opto a te mandatis, ſi me quædam exſequi
poſſe idoneum cenſueris, honorari. Interea obnixe peto, velis
me in poſterum eodem favore, quem ſemper expertus ſum, com-
plecti, & inter clientes numerare; ego non patiar, mihi hæc
& alia beneficia, quæ pudore meæ ad remunerandum impoten-
tiæ recenſere abſtineo, memoria exciderc. Sed antequam finem
imponam hiſee literis, apponam carmen non inconcinnum, quod
P. Gregorius aS. Vincentio Jeſuita, auctor iſtius guadraturæ Circu-
li, nuper cditæ, ſed minime inventæ, mihi Gandavo ſcriptum
miſit, in obitum Renati des Cartes:
Galia tegenuit, ſed Suecia ſuſtulit orbi,
Mercedem hanc Gallis, Suecia, retribuis?
Sed tua te vrtus faciet chartæque renatum,
Sic duplici, Alundo, ſorte Renatus eris.
Vive igitur ſelix nunuam moriture Renate,
ui natus morti, morte renatus eris.
Hiſce vale, & ama, ut ſoles. Lidæ, 2. Jun. 165o.
DCCCCxxvI.
ET A 1 2. SI
TRTT
3
AV
O LA o
TT DATT
Erasmo Bartholino.
Patavium.
as Patavii 6. Maji datas3. Junii rite accepi. Gaudeo, te
ſalvum & incolumem eo perveniſſe, & in itinere Viris
celebribus innotuiſſe. Titulum Analectorum Rhodii in Catalo
go Francofurtenſi legimus; utinam non nimis diu in Scribonio
ſcribat. De Monumentis iſtis Breſcianis nihil inaudivi; rogo
igitur, prima commoditate plenius me de iis erudias. Rhos
dium ipſum officio ſe a me ſaluta, & roga, ut ad meas, quas
ante biennium ſcripſi, reſpondeat, meque de Runicis iſtis cer-
tiorem reddat. Ego nuper Hiſtoriam Muris, qui cum pluia in
Norvegia decidit, edidi, & jam diſeipulorum meorum quidam
meditatur Synopſin methodicam eorum, quæ extant in meo Muſeo.
Filius meus lilhelmus hiſce diebus Lugdunum Bataxorum ivit,
ibidem Medicinæ ut det operam. Spem habet Stipendii Medi-
ci Regii, ubi anni tui exſpiraverint. Ita vero inter fratrem tu
um D. Thomam & me actum, ut tu ſtipendio Mathematico, quod
poſt annum vacabit, poſthac fruaris, (tandundem enim valet,
atque Medicum) ut ſic filio Medicum reſignes. Eo enim tibi
proſpicietur, ut adhuc quinquennio eo gaudere poſſis, cum ex
Medico biennium exſpiraverit. De hac re fuſius a fratre doce-
beris, & prima commoditate mentem tuam nobis aperies. Vale,
&, quos noveris nomini Vormiano addictos offcioſe ſaluta.
Hafn. A. Jul 1653.
IT
V
TT
ATT
T
TO VV viO
Eraſmo Bartholino.
Patavium.
. Ratum mihi fuit, ex literis tuis intellexiſe, ſtipendii per-
mutationem placuiſſe, nec dubito, quin ex re tua futura
ſis,
Rrr
OLAIORMII
32
ſit, quippe qui te totum huic ſtudio conſecraviſti. Conatus
ctiam tuos in hoc genere omni laude digniſſimos Domino Can
cellario commendare non deſinam, ut fructus exantlatorum labo-
rum tibi tandem cedant ſolidi. Incidi nuper in ITractatum
quendam Theodoſii Tripolit de diebus & noctibus excuſum Ro-
mæ anno I53. in cujus præfatione Joſephus Auria Interpres
varios reſcenſet Auctores Mathematicos, nondum editos, partim
exiſtentes Venctiis in Bibliotheca Cardinalis Beſſarionis, partim
in Bibliotheca Vaticana, partim in aliis Italiæ, quod monere
volui, ut, ſi forte qui ſint, qui tuo inſtituto inſervire poſſint,
eos inquirere poſſes. De Cometa nuper viſo nemo noſtrum
adhuc aliquid edidit; quædam obſervata premit Langius noſter,
ſed nondum in lucem prodiere. Opuſculum meum de Mure
Norvagico, ut & Catalogum Muſei mei mitto; Domino Caſſiano
de Puteo, ubi data fuerit occaſio, rogo, mittas, meoque nomine
gratias agas pro Hiſtoria Naturali Mexicana, quæ in via periit;
ſed deEjus benevolo animo me certiorem reddidit Langius, quem
praſſem diligentius hæc curaſſe.ARhodio nihil prorſus ha-
ctenus accepi, ſed Affinis ejus Bangius oſtendit mihi tres qua-
terniones notarum in Scribonium, Argolum de Ecclipſi futura,
Holſtenii ad Rhodium Epiſtolam &c. Spero, nos brevi inte-
grum habituros Scribonium, ne ex Largo fiat Tardus. Tu
Rhodium meo nomine ofſicioſe ſaluta, &, ne veteris amici pror-
ſus obliviſcatur, mone. Siquid apud Vos novi moliantur Li-
teratores, mone; & me, ut facis, ama, tuorum commodorum
ſtudioſiſſimum. Vale. Hafn. 18. Nov. 1653.
v I
V
lA,ö a
C3
A
A DATT
. LL.VNVN.
Nter reliqua, quæ ad Aquas Spadanas dulciter miſeuimus ego
& Helvicus Dietericus, Vir vere clariſſimus & mihi multum
amatus, retulit & de . D. quantæ ſis eruditionis, quam lite-
rarum amans, quam Studiolus antiquitatum, & quod nuper
ribus
ETADEUMEPISTOL.
ribus antiquis Linguæ noſtræ Hibernicæ, quos ipſ familiarius
octenderam. uibus perccptis, non poteram non mirari tuam
eruditionem & ſolertiam, in rebus tam abſtruſis e tenebris ves
tuſtatis eruendis in Iucem, & quomodo nationes, & linguæ
diſparitate & terrarum divortio tam diſſitæ, conveniant in api
cum & ſcripturæ ſimilitudine, ſi tamen conveniant. uare
nec putui omittere, quin & D T. ut miraculum raræ eruditio
nis & doctrinæ ſuſpicerem, & gratulabundus e longinquo ſa-
lutarem. Tradidi etiam eidem Helvico noſtro Alphabetum an-
tiquum Linguæ noſtræ Hibernicæ, tibi porrigendum, ut, ſi
cum characteribus Linguæ Runicæ conveniat, librum iſtum per
manus ejusdem Helvici mihi una cum tuis literis transmittere
digneris. Hoc & me cenſebo & nationem noſtram ſingulariter
honorari, &, quæ in lucem edere vellem, tanti Viri adctipu-
latione & teſtimonio confirmari. Supplico inſuper, ut cum
odem noſtro Helvico laborem ſumas in reliquis Hiberniæ antis
quitatibus e Dania habendis, in eo, quod ipſi dedi, memoria-
li deſignatis: cujus operæ & laboris non pœnitebit; nomina
enim & induſtriam utriusque, ſi ita fiat, in meis operibus non
reticebo. Oua via autem ad me dirigas Tuas literas, idem
Clariſſimus Amicus docebit. Interim Deus Opt. Max. conſervet
D. T. incolumem ex voto. Leodio 1S. Aug. 16q6.
D. T. Servus & Amicus
r. Ao USGAo.
TT
T
uas ad me dare placuerit, ſic inſcribas:
Renerendo Patri, Fr. Auguſtino Egano, Ordinis
Minorum in Collegio Fratrum Minorum
Hibernorum, Sacræ Theologiæ
Profeſ. Lvanii
Recommendentur Reverendo admodum Patri
Guardiano Fratrum Minorum ad Oliac Co-
loniæ, Lovanium mittendæ.
IS
Rrr2
OLAI ORMII
5
DCCCCxI.
TT v
o .L. VV V LUO
D. Olao Vormio.
I potentes peccant potenter, & puniuntur potenter. Idem
forte & hic, proh dolorl accidit, Vir Nobiliſſime. Her:
cules enim hic noſter denuo his diebus herculeo iſto malo cor-
reptus, valde opus habet opera Medica, cui & Deus ſubjecit
peccata morborum. Cum autem alterutri nostrum, & Jano
& mihi, his diebus abeundum ſit Tychopolin & Chilonium,
rogaris amice, ut citius huc venias, ſerviturus Prineipi ægro,
clementiſſime id ipſum petenti. Colloquemur tum, quæ res
erit, & offeram tibi literas Spada ab Antiquario ſingulari, Theo-
logo Hyberno, Profeſſore Lovanienſi, cum quo habui, quæ a
gerem Medice, mihi traditas. Spectant illæ ad antiquitates Hy-
berniæ, quas in Arehivo Danico aſſervari is putat. Dixi de Ru-
nica lingua, quam ille putavit, forte Hybernicam antiquam fo.
re. De his & aliis coram. Expedi te, ut venias citiſſime Rem
Principe dignam, & mihi & pluribus gratam præſtabis. S. & .
Anderſchovi a. lII. Deeembr. c 11cx-vI.
v
OLAUS VORCö
RIT
V. C. HLVICO DTERCO.
Nycopiam.
Ltero ab abitu meo die, domum redii, ſequenti mox Magnif-
2Dn. Canccllario tuas obtuli, una cum menſtruo, ac ſingu-
la quæ literæ tuæ continebant, fuſius explicavi. Reſpondit ſe
in procinctu jam eſſe, Regiam Majeſt. in horto exiſtentem ut
adeat, mihi deinde, quid reſponſi laturus eſſet ſignificaturum.
Circa quintam ad cœnam me invitavit. Tum dixit ſe Regiæ
Maj. pixidem obtuliſſe, tuo nomine, ac quod ſcripſeris indicaſ-
ſe; ſed ingratum ipſi fuiſle hunc ſermonem, ac menſtruum ac
ceptare noluiſſe, ac ut remitteretur mandaſſe. Reddidit igitur
mihi,
ETADEUM EPISTOLE. S
mihi, ac cum veſtrum hic exſpectemus adventum, potius aſſer-
vandum co usquc exiſtima vi, quam ut infidis internunciis com-
mitterem. Tu ſi alitcr ſentias, indica, & vluntati tuæ fiet
ſati. Cum Bartholino noſtro de iis egi, quæ Religioni contra
ria putantur in ejus de Latere Chriſti tractatu. Sd quoniam non-
dum exemplar impreſſum vidit, ſe omnium recordari non poſſe
dixit: Interim cettum eſſe, nihil in co aſſeri, quod non SS.
Literarum aut Patrum teſtimoniis probari poſſet. uod ait vi-
ventium eſſe, non mortuorum mereri, exiſtimat nihil veritati de-
trahere; ſiquidem alia ſit ratio morienuium, alia mortuorum:
Chriſtus dum moricbatur ac morte ſua nos redemit, vivus adhuc
erat, ac ſalutem nobis morte ſua merebatur. Ubi vero exſpis
raſſet ac mortuus eſſet, jam peracto redemtionis negotio, nihil
agebat quod aliquid mereri poſſet. Sed quoniam decrevit Ny
huſio reſpondere, una mentem ſuam circa hoc negotium ita ex
plicabit, non ſine honorifica Tui mentione, ut non ſit quod ali-
quem offendat. Mittit tibi cum officioſa ſalutatione ſuas de U.
nicornu obſervationes, atque ut boni conſulas, rogat. Scribet
ipſe ad D. Laurentium, & ſe de non miſlo libro excuſabit; ſar-
cinas enim ſuas, in quibus ſcriptum illud continetur, Neapoli
relictas nondum accepit. Exſcriptum mitto ſchedulæ Patris
Egani, cui per mercatores noſtros Coloniam euntes reſpoende-.
bo, ubi cum Hiſtorico Regio per literas de poſtulato contulero.
Vale &, ut ſoles fave. a. d. 28. Febr. I6a.
D. HELICUS DIETERICs
D. Olao Vormio.
Ngentes habeo gratias pro præſtito illo fidelitatis & amicitiæ
officio, in referendo & urgendo meo negotio. Sed ſurdas
eſſe etiamnum Regis aures doleo. Aperirentur forte, ſi vel
hellebori, vel novi illius Indici vegetabilis radiculas Rex ipſe
(quis enim alius hoc faceret?) inferiori ſuæ auriculæ pertuſæ,
loco annuli, inderet Credam tecum, ex nupero incendio ar-
mamentarii glaucoma aliquod tuiſſe obductum, & barycoiam
inductam, ut ncuter ille ſenſuum fecerit officium. Sed gravio-
Rrr3
OLAI MVORMII
qD6
ra magis metuo incendia & ſufflabra animorum invidorum.
Sine dubio, mutato jam in melius Principis valetudinarii ſtatu,
mutabuntur & multorum inter veſtrates, qui mihi fuere Thibii,
judicia & ſenſus. Continuo quippe aperientium ſpecificorum
ex antimonio & tartaro, nec non repetito vomitoriorum uſu, omnia
& ſingula hic remittere videntur ſymptomata.Honori ergo & tibi
duces, interfuiſſe te cœptis illis, nec abfuiſſe a mca mente, quam
averſati ſunt alii veſtrum, in quos aliquando alia cudetur for-
te faba. Sed nondum enatavimus hoc mare. Accedet hodie
Janus noſter bifrons, adductis C, & M, minus . & quod
excurrit ciſtis, quas e myrothecio S. Petri & Pauli Romæ & Sy-
racuſiæ coemit & corraſit, ut omni vi & metu fuget inde Egri
magni malum; modo Diis fuerit viſum, ut terratur inde, au-
dito ſolo murmurel Hac ſeptimana, cum Principe, Regi vale
dicturo, erimus vobis præſentiores, corpore, animo, ore. Tum
de pluribus, maxime vero neceſſariis, plura. Interim Menti
tuæ Bonæ porro perſuaſum ſit, ut mihi faveat, cum mea & Tua
,,
P.S, D. D. Bartholinum ex aſle reſaluto, cujus animum
vidi, nondum viſo corpore. Princeps mandat Eſaia, ut Roſto-
chio curet apportari viperas Fabricii Italicas pro Theriaca ſua,
hasque ccrcviſia Roſtochiana ſubactas cogat in trochiſcos.
I
CA
D. HELICS DIETERCUs
D, Olao Vormio.
literis transmiſſis & remiſſa capſula partim affectum tu
um, quem magni æſtimo, partim abalienatum
Regis anit um, quem Deo commendo, cognovi. Princeps no-
fter interim bono me jubet eſſe animo, & ut ſe ad acidulas co
miter, mandat, Cl. Bartholinum, fama non ore notum,
denuo meo nominc ſalutari peto, addita gratiarum actione pro
transmiſſo Unicornu literato. Litem de merito Chriſti & mortui,
aa
den
ET ADEIMEPISTOLE.
dendam linquo, qui toto triduo mortis inferni furias Chriſto vi-
ctore opprcſſas ferunt. Princeps cum Principe Conjuge te
clcmentiſſime ſalutat. Interim vellem, ut, te forte monitore,
Rex ſubinde per Dn. Canccll. melius inſtrueretur de meo nego-
tio, in quo valde invidi fuerunt, qui eum a me reddiderunt ma-
gis alienum. Principis & totius egni ſalus verſatur in hoc car-
dine, a quo lubens abero & abberrabo, ſi hic erravi. Mihi u-
num & idem crit, ſive hic ſive alibi ſerviam. Interim bona
conſcientia fretus, temnam omnes, qui diffidunt me fidci &
fortunæ. Tu, ſi potes & vis, cauſam meam non taceas, ſi qui
contra eam ſteterint. S. & V. Raptim Niopiæ Falſtr. 16a
Cal. Mart.
A L
DRITT
TATT
LLT OVVDNVII
DHelvico Dietherico.
Nycopiam.
TArde admodum ad nos rediit tabellarius, quem ad vos ab
legavimus: Tuas enim, una cumllluſtriſſ. Principis lite
ris, Cal Martii ſcriptas, hodie primulum, qui nonus et hujus
mcnſis, exhibuit: quocirca reſponſi tarditaten & apudlllustriſi
ſimum & apud Te excuſatam cupio. Ex quo redii, Maj. Regiam
non vidi; alioqvin fortaſſe oblata fuiſſet occaſio de rebus tuis
diſſerendi; aſt cum Cancellario fuſe egi, omniaque ca fide expoſui,
quajvelim me meaque curcs. Regis animum ex infauſto
illo armamentarii incendio ſaucium, minus admiſiſſe de aliis
ſermonem crediderim; Tibi alioquin, totique negotio alienum
non offendi Dn. Cancellarium: Principis præſentiam multum
hic poſſe putarim. In opportunius autem tempus cuncta ſua-
ſerim differenda. Ex litteris Principis vos ante abitum huc
non venturos intelligo. Pharmacopœus noſter Eſaias, qui te
ſalutat, Theriacam, in duodecuplo præparandam, in meum di
ſtulit adventum; me vero ubi convenit, ſuaſi differret in ad-
ventum Celſiſſ. Principis, qui procul dubio tam illuſtrem
actum ſua præſentia ut olim Rex,) eſſet condecoraturus, vos
que ſic teſtes habiturus eſſet induſtriæ & fidelitatis. Meis mo-
nitis haud invitus paruit; ſed quoniam nobis de veſtra praſen
tia ſpes præciſa videatur, forſan examinis initium fiet die Jvi
Rrr a
c-
OLAIOMII
S8
Vehementer lætor, noſtris conſiliis ſucceſlum tam felicem dari.
Deus porro conatibus adſpiretl In Tartaro & Antimonio ego
quoque tam pertinacis mali poſitam credo medelam. Ex ju
vantibus & lædentibus optimæ & certiſſimæ promuntur indi-
cationes. Fomes mali ni tollatur, fruſtra laboramus. Deus
iter veſtrum fortunet, ac ſalvum & incolumem optimum nobis
reducat Principem. Salutat te officioſe noſter Bartholinus, qui
ſperat ſe Theologos commoda explicatione haud offenſurum.
Ni grave ſit, M. Geſium meo nomine officioſe ſaluta, ac indica
parentes & amicos Motfeldit pro affectu in filium benevolo
maximas agere gratias, ſed minus conſultum ducere, ut ſtudio
rum interrupto filo, peregrinationibus ſe adhuc dedat; quam-
vis ego hanc commoditatem non negligendam exiſtimem. Ne
dubites, ſi quando tui aut apud optimates aut alias injecta fuerit
mentio, quin ita functurus ſim amici officio, cauſamque tuam
acturus, ut ſentias tuum ad quævis amici munia paratiſſimum
Vormium. Hafn. a. d. I. Martii 16a.
I
T
Vo V
D. Olao IVormio.
Hafniam.
mpe, poſt neglecta principia, jam ſtamus, inſtar decurta
tæ caniculæ Brettanæ. Scis, quid tibi coram ſæpius in
aurem dixerim, Vir oculariſſime. uid juvant conſilia noſtra,
operæ vacuæ, Iudores tantum non Anglici, apud cos, quibus,
ceu ſurdis, narrata eſt & narratur toties repetita fabula? uid
facienus Medici ſeniores, ſaniores, cordatiores, quando, ſpre-
ta facie noſtra Hippocratica, pedes hypobuli imponuntur
vertici noſtro, ita ut vertamur & feramur ad Antipodes? Non
immerito ita exordiar Epiſtolam, quando indignam illam Prins
cipis pientiſſimi mortem tibi ſignificare debeo. Deducti nempe
ſic ſeductique ſumus ad Acidulas Egranas, quæ mihi placuerunt
nunquam. Et prorſus diſplicuit iter (fi verum fatear,) omne,
poſtquam crudelitas ultima adeo exercuit Magnum Patientem, ut
vires ejus proſternerentur & inhabiles fierent ſuſtiuendo viæ o-
neri,
ETADEUMEPISTOLE. S
neri, motusque difficultati. Tacere nihilominus & a literis
Hafniam mittcndis abſtinere jullus ſum, ne prupoſitum impedir-
tur itet. Hoc ſcil. modo coactus & præter voluntatem egi omnia.
vid conſilii de Acidularum expertiſimarum ſuſcipiendo uſu ante
plusculos annos dederim, non ignoras. Noſti, quot, quales,
quanti mihi antehac contradixerint, & quomodo ſat importuno
& maxime neglecto temporc, (cui alias, non ſecus ac viribus
adſcribimus, quicquid polſumus, Medici,) quidam in meam
iverint ſententiam, ſed via prorſus aliena, Ouid uterque no
ſtrum præterita hyeme ſuaſcrit, & quomodo Princeps ex eo ſa-
niore conſilio habuerit, compertum jam habes. Ab eo tempo-
re, poſtquam ſepoſitum fuit remedii illud genus, & lapis omnis
Egram usque devolutus, oleum & operam perdidimus. Et
jam ante oculos non Principem, ſed Principis cadaver videmus.
Ejal Rem nihilominus Dei mente & manu immiſla bonaml Fac,
quod Patronum & Amicum decet, & incluſas haud gravatim
Dn. Cancellario Chriſtiano Thomæao meo nomine trade. Ex iis
forte cognoſces plura. Si velitis me vobis fieri præſentiorem,
experiemini plura, quæ calamo vix creduntur. Fiat vero ita,
ut Regem inveniam non iratum, ſed clementirem. Id tu ne
gotii, n mei gratiam, cum Magno Cancellario, & per eum a.
pud Regium caput ages, ne quidquam, quod dedecori mihi ſit,
ö
a
ATI VDRTITT
O VDO
D. Helvico Dietherico.
Hamburgum.
Eu quam triſtes literæl quam infelix itineris veſtri exitus
uanquam omnia tam antecedentia, quam coneomitantia
parum boni nohis ſpondere videbantur, ſpes tamen quem non
lactat inanis? ſic erat im fatis Certe ſi ſana eonſilia, ſi labores
diuturni, ſi ſolicitudo anxia quidpiam obtinere potuiſſent, aliter
res cecidiſſet. Sed voluntati Divinæ quis reſiſtat? Dolemus
ſane & merito dolemus Optimi Principis caſum, de quo non
Da -
Rrr5
OLAOVORMII
IOO
Dania ſolum tota, ſed & nos privatim multa nobis ſumus pol-
liciti; aſt reliquis noſtris infortuniis, quibus indies affligimur,
& hoc addendum erat. Utinam hic meta doloruml Tuas lite-
ras Magnif. Dn Cancellario, Otthoniam ad conventum publi-
cum ituro, tradidi: legit, ſcd non ſine lachrymis, licet cras in-
tegro octiduo anteverterit, triſte nuncium huc afferens Dn.
Belo, cum quo familiarius antea de ſingulis veſtrum iter ſpe-
ctantibus locutus eram. Ante abitum cum Screniſſimo Rege,
Fridricsburgi in amaro degente luctu, locutus non eſt Patro-
nus noſter. Interim ex familiari tam modo, quam antea habis
to colloquio, intelligere nihil valui, quod aut in tui, aut ul-
lius detrimentum vergere poſſit, De induſtria & fidelitate veſtra
dubitat nemo; ſed non eſſe in Medico ſemper relevetur ut æger
norunt omnes; præſertim cum Divinum & fatale quid urſerit.
Aequieſcendum igitur voluntati Superum, cui ctiam parere
fas eſt. Cæterum de tuo deinceps tibi nil niſi quod candidum,
v
V
T
o V UO
D. Olao lVormio.
aſniam.
U nuper intcr vos eſlem, & quidem, ob caſum itineris du
rioris, lecto affixus, tua præſentia & alloquio deſtitue
rer, nil ibi magis fidum expertus ſum, præter fidam invidiam,
virtutis & innocentiæ meæ pedisſequam. Cum qua, ceu ſedu
la noverca, ego jam labores meos, quibus inſtar cocci panis pe.
ne ſubactus ſum, ita diviſi, ut, dum iſta ſudat, ego, deterſa ini-
qua humiditate, exſiccare incipiam innocentiſiimos meos cri-
nes, &, quaſi excocta bis cocta maſſa, includar in hc tribula:
tionum furno, quom non niſi invidi artifices infortunio huic meo
(ipſo:um quidem mente) exſtruxerunt. Verum enim vero
extrems ego hoſce livoris conatus, quibus me jam aſſuefeci, nil
porro erer, in hoc mihi conſcius, quoties & quamdiu cum
hoſte
ET ADEUMD1mr
IOO
hoſte iſto in arenam deſcendero, fore, ut ſubinde ſurgam victor.
Et cum continua fere iſthac exercitatione haud ſecus aſſuefactus
ſim invidiæ & mendaciis, etiam publicis, ferendis, quam aſſi
duitate quotidiana & conſuetudine oculorum aſſueſcere ſolent
animi, hoc unum inde experior, non nocere mihi tanta tela,
nec ophthalmiam invidorum viſam, mihi creare lippitudinem.
vare Hippocrati eo facilus credo, cui conſueta, non aſſuetis
Iicet mala ſint, minus moleſta ſunt: imo tanto conſidentius ego,
cum Oratorc, ad Herenn. O virtutis, exclamabo, comes invi
dia, quæ Bonos inſequeris plerumque, atque ade inſectarisl At
vix abeſt, quin ad Sextum aliquem Roſcium, vel in me ipſum
cam, & cum eo, vel mecum ipſe, audiam, me vel illum quæren-
tem: quei nempe incenſus Rex (ſed quem ignem non incendit
Invidiæ flamma?) poruerit animum inducere, ut naturam (bo-
nitatis & virtutis, quæ omnibus Magnatibus ingenita eſſe de
bet, non aliunde petita aut acquiſita, ipſam vicerit, ut gratiam
& amorem illum penitus inſitum ejecerit ex animo, ut denique
Clementiſſimum Patrem ſe eſſe oblitus ſit? Sed quid quæram
aut mirer, cum ſciam, naturæ humanæ vitio probitatem ſubja
cere livori; hacque in difficultate me magna ſimul illa ſpe crigam,
fore, ut honeſtiſſimum meum nomen, vel ſub te tuive ſimilibus
teſtibus, nunquam tam male, ur rumor quidem ad nos tulit &
vulgum quoque irritavit, ſit auditurum apud quosvis, quibus
adhuc mica ſalis in corpore reſtat. hloc nomine jam te, Vit
xcellentilſ. Patrone optime, adire volui, & per te incluſas ad
Cancellarium Magnum deferre. Fac iterum, mi Amicc, quod
decet Virum Bonum, & noli pati, ut ego patiar injuſte. Deus
ipſe hoc vidit, &reddidit mihi Electorem Brandenburgicum, cui
in hoc itinere Spadano addixi novam meam fidem. Hinc, ni fal-
lor, levabuntur mei invidi, qui neſcio quem lapidem de cœlo
ruiturum metuerunt. Valeant jam iſti, & mihi fortunam meam
reliquant, quam curabo, ut potero. Nil reſtat, quam ut a
Rege veſtro, mihi præter morem & meritum irato, bona cum
gratia dimittar: id unicum tu & Dominus Cancellarius, quem
Patronum mihi ſemper, te pro me loquuturo, fore exiſtimo, fa-
a v
t o
rDATIT
O LA vvv 1I
1oo
A
OLAUS ORMIUS
Helico Dietherico.
amburgum.
p quo Hafniæ fuiſti, nullas a te habui literas, quibus re-
-ſpondere potuerim. uid hic urſeris, quid præſtiteris, cum
me latcat, non era quod ſcriberem. Ultimæ tuæ 3o. Januarii
datæ latuerunt aliquamdiu, ut video, Hafniæ, quod reditum me.
um indies præſtolaretur uxor. Eas cum ante triduum hic Fri-
dericiburgi, ubi in curanda valetudine infirmiore Sereniſſ. Re-
gis noſtri occupor,) acceperim, cum ordinario tabellione reſpon-
dendum tibi duxi, ne ſiniſtri quid de me ſuſpiceris. Magnif.
Dn. Cancellarium jam aliquot ſeptimanis non vidi, in Fioniam
enim ivit res ſuas curaturus, & ante biduum rediiſſe iplſum Haf-
niam intellexi; ſed nondum hic fuit. Majeſtatem Regiam alie-
niorem a tua perſona fama accepi, ſed qua de cauſa, ignoro.
Dimiſſionem ſi cupias, tuum erit per literas, ſi ita viſum, aut
a Dn. Cancellario aut Prorege cam impetrare. Minor enim ego
ſum, quam ut in hac cauſa quicquam præſtare valeam. Interim
ſi quid honorifica tui mentione & commendatione efficere poſſim,
offcio amici non deero, nihilque mihi foret gratius, quam ſi præ-
enti & familiari tua conſervatione frui daretur. Vale & ut hac
tenus, ita porro amare non deſine Tuum O. V. Fridericiburgi a.
d. 18. Februar. 68.
I
2V
D. HELV. DTRICuS
D. Olao Vormio.
Aaſniam.
heſternis tuis, quas amice deoſculatus ſum, antiquum il
Alum tuum affectum ſatis cognovi. Mirari vero ſatis non
potui, quo trivio aberraverint priſtinæ maæ, ne ædes tuas in-
venerint, aut uſurpaverint amiciſſimos tuos oculos. Non du-
bi.
TT
A 2L. Io
bitaſſem, diu me voti mei factum eſſe compotem, ſi per tuas ma-
nus incluſæ, jam deperditæ, obtulerint deſiderium meum illi,
qui a clavo veſtri Regni eſt, & cor Regis in manu habet. Huic,
Cancellario nempe veſtro Magno, denuo hic per te oblatum cupio
meum votum, quod conſiſtit in clementi dimiſſione meæ per-
ſonæ, & exſolutione reſidui ſalarii, ſi quod meritus ſum. Novi
ſatis, te, præſtito Amici magni officio & dicto bono verbo, apud
Dn. Cancellarium multum valere. Si pro me nil velis aut poſ-
ſis aliud, fac ſaltem, ut incluſæ tradantur in manus Viri Illuſtriſs
ſimi, quocunque ille redierit & præſens ſit tempor. Ero &
illi & Tibi gratus. Ex Saxonico Domino Legato, Chriſtiano a
Loſſe, hoc habeo, ſervari apud te Fiſtulam ligneam, ni fallor,
quæ puero cuidam intra fauces ab alio petulantiore intruſa, paul
lo poſt ab iſto deglutita & tertio die per alvum reddita fuerit.
Scribe caſum, ſi placet. Ouamprimum invenero Araneum ſics
catum, quem ego ab exule Paſtore I62. Darmſtadii, vi Me-
dicamenti alicujus, quod publicum videbis in Epiſtolis Medicis de
probatione Acidularum per me antehac editis, expuli, mittam &
illud, rarum, quod in homine reperiatur, animalculum, ſed tem-
poris tractu ad pedes fere conſumtum. Si mereor, fac me quo
que certiorem de morbo Regis veſtri, ob falſum de eo in his lo.
cis ſparſum rumorem. Claudetur in viſceribus meis, ſi quid
ca de re mecum communica veris. Ego præterita æſtate novam,
antiquam potius meam, conditionem denuo nactus ſum apud Se-
reniſſ. Elect. Brandenb. eo vero modo, ut hic alam familiam, &
non niſi vocatus in aula illa ſerviam. Jam vale, & dignum me
porro æſtima, qui numerer inter tuos. Salutem imperties Col-
lcgis tuis amieiſſimis. Hamburgi a. d. VI. Febr. c111cxL11I
V
ATTT
C T
O LAS NIS
Helvico Dieterico.
Hamburgum.
Audeo, probe curatas fuiſle meas. Tuas MagnificoDomino
Cancellario in manus dedi. Turbato hoc rerum noſtrarum
ab obitu Sreniſſimi Regis noſtri ſtatu, tuis votis reſpondere ſe
no
DTT
O LA 1 vI
1O
non poſſe retulit, progreſſu tamen temporis omnem ſpondet favo-
rem & benevolentiam. De mc tibi cuncta polliccaris, quæ ab
Amico proficiſci queunt Affectum Sereniſſimi Regis noſtri quod
attinet, cepit is menſe Octobri anorexia laborare cum dolore fixo
ventriculi gravativo, ita ut parum aut nihil ferme comedere aut
bibere potuerit; auxit malum dolor ab obitu Sereniſſ. Principis
contractus; huic morbs curando adhibitus Medicus ordinarius,
ſed ſemper in deterius res ceſſit. Die 1o. Febr. Fridericsburgum,
ubi Rex decumbebat, Sperlingius & ego. Vidimus vires collapſas
& alvum ex debilitate Retentricis concitatiorem debito, de quo
maxime conquerebatur Majest. Regia; brevi noſtro conſilio ſubs
latum hoc ſymptoma, ſed in corpore ſenili & jam plane marcido
nihil etiam generoſiſſimis remediis obtinere potuimus. Tandem
Eum huc commoditatis gratia deduximus, ubi in horto inter ma-
nus meas 28. Febr. inter 5. & 6. placidiſſime exſpiravit, cum die
præcedenti ſacra uſus fuiſſet ſynaxi, & ſe totum ad abitum præ
paraſſet. De fiſtula quod narravit Dominus de Loſ, res ita ſe has
bet, ſua manu, quam penes mc habes, teſtante ipſo juvene, qui
deglutivit: Juvenis quidam 1. annorum, ſupremæ claſſis Scho-
læ Coagienſis alumnus, Muſices Studioſus, natus Nycopiæ Fal-
ſtrorum, cum circa quintam veſpertinam fiſtula ante fores hoſpi
tis ſui cantaret, acceſſit alius ejus condiſeipulus, a quo fiſtulam
mutuo acceperat, ſuam repetens; ille vero, adhuc aliquamdiu
ejus uſum ſibi indulgeret, petiit, negabat hic, ille rurſus cantare
in ea incepit, hic alapam illi inflicturus manum violenter & fiſtu-
læ & ori adeo admovit, ut in œſophagi profundum detrudere-
tur fiſtula, non ſine ſangvinis profuvio. Læſus omni conatu
eam evomere & manibus avellere tentavit, ſed fruſtra. Hic hæ
ſit per horæ quadrantem, ac tandem ſenſim in ventriculum des
labebatur, ubi in dextro latere dolores excitabat ingentes, ven-
triculi, ut credo, orificium lancinans, adeo ut præ dolore ſc le
cto affigere coactus fuerit, ubi per tres integros dies ncc dormire,
nec comedere, nec bibere potuit. Nullis uſus remediis, tertio
die circa quartam veſpertinam maximis cum doloribus per alvum
eam excrevit integram, nulla ſui parte alteratam, ut apud me
cernere datur. Excreta fiſtula, ſenſim remiſere dolores, ſed eo
die nec edere nec bibere valuit, ſomno tamen mox oppreſſus fuit.
Mane ſequentis diei juſculum ſumpſit, ſed non abque dolore ob
ſophagi exulcerationem. Senſim tandem convaluit, adhuc vivit,
ETADEM EPISTOLE. 1o
& eandem frequentat ſcholam. uod & ipſe & ScholæRector
ſua manu ſunt teſtati, Anno 16a . . Aug. Fiſtulæ figuram &
magnitudinem rudi penicillo adumbratam hic habes. Vale. Hafn.
. Mart. Iö8.
T5
Ve VV V LO
D. Olao Vormio.
Haſniam.
Riplici nomine mihi pergratæ fuerunt literæ Tuæ, Vir Ex
cellentiſl. eo, quod per te nunc compellaverim Illuſtriſſ.
Dn. Cancellarium Magnum, eique deſiderium meum expoſue
rim; nec non reſciverim veram cauſam morbi, quo, ingenti cum
mœrore noſtro & turbatione rerum veſtratium, non ita pridem
exſtinctus eſt Rex, quem ſuſpexit & veſtra Dania & miratus eſt
Orbis alius; tandem quod & mirabilem hiſtoriam de deglutita
fiſtula Panica in puero Dano retuliſti. Ex tempore, quod redhi-
beam, nihil eſt ad manus niſl cor candidum & affectus ſincerus,
quæ duo tibi in manus tradidi dudum, nec mutaturus ſum anis
mum, niſi quando Pardus mutabit maculas. Si libet porro me-
cum communicare, quid vel ab obitu ſRegis, inprimis circa bo.
nam vel malam illam herbam, quæ crevit in ibeundis veſtræ
horto, de qua mira hic ſparguntur; aut circa electionem futuri
Regis; vel rem Medicam acciderit, facies rem amico magno
dignam. Ego hic morabor, cum œconomia mea, donec vidc
ro belli huus proceſſum & egreſſum: ſerviam vero Electori
Brandenb. non alio modo, quam quo Da niæ, ad tempus. Rem
meam tibi commendabo denuo, ut non tam ſis memor boni mei
nominis, quam ejus, quod a Conſilii veſtri capite nuper petii.
Non credo Daniam, cui fidclis fui, me absque oleo aut opera
ita dimittere velle. tHoc nomine nos Mcdici omnium eſſemus
miſerrimi, & potius conſueremus neſcio quos calceos aut fibus
las, ſi a Regibus & Principibus nil impetrare aut piſcari poſſimus.
Illa tides, quæ de me lparſa eſt, quali ita egerim, ut ingratiam
meritus fuerim, falſiſſima eſt. Gratia Magnatum, quod in prover-
bio Germanico habemus, olet tempeſtatem Aprilis, & ut rara
eſt, ita libera eſt illa, nec vult aut poteſt cogi. Interim ſervitis
mea
OLAIVORMII
Ioo6
mea manſerunt Capricornina, q. e. conſtantia, una cumanimo f
deli, conſtante, intrepido, injuriarum magnarum patiente. Et
ſi quid mereor, merebor promiſſum & manu & ſigillo Regis &
Principis firmatum ſalarium. Id ubi nactus fuero, ſentiet & do
mus tua gratitudinem meam certam: Tua enim opera vel maxi-
me hic mihi opus eſſe video, ut non ſegnis ſis commendator meus
apud Dn. Cancellarium, cujus ſolo impulſu omnia mihi adhuc
cedare & cadere poſſunt pro nutu. Ego te venerabor & amabo
perpetuum. S. & V. Vir Magnc. Hamburgi a d. . Martii
I 68.
ATT TDAIITT
OVV VDIVO
M. Erico Tormio.
Haniam.
Ultis nominibus gratiſſim mihi tuæ fuerunt literæ, fili
dilectiſſime. Nam non ſolum affectum tuum, longo uſu
mihi abunde perſpectum, confirmarunt, ſed & de iis, quæ maxi-
me ſcire geſtiebam, certiorem reddiderunt Verſor hic in aula,
quo raro quid defertur, quod ad res amicorum privatas pertineat.
Amore optimi Principis, in dubia hac valetudine a Medicis ſuis
deſerti, abreptus, hie hæreo; nec quando ad vos redire conceſſum
fuerit, ſcire valeo: nemo enim eorum, qui ipſi obligati ſunt, ad-
huc redierunt. Nefas arbitror, tantum Principem mea tantope
re expetita præſentia defraudare, præſertim cum videam meas
curas ipſi gratas, in afflicta adeo valetudine, in qua vix horam
ſibi polliceri habeat, qua non aut hypochondriaco malo, aut
vertigine, aut imbellicitate ventriculi, aut aliis gravioribus ſym
ptomatis infeſtetur. Malo me ipſum, quam publicum bonum in
ipſo deſerere. Sæpicule petiit, ad Acidulas comitem me ut præ
berem; ſed valetudinem minus firmam, ætatem ingraveſcentem,
familiam numeroſam, publicam functionem aliaque prætendi,
quæ, ſpero, me excuſatum reddent. uæ exantlatorum labo
rum futura ſit merces, videbo. uæ narras, omnia jucundiſſi-
ma ſcitu mihi fuere: par pari rependere nequeo, cum hic nil niſi
aulicos ritus & quotidiana clientum obſequia videam aut audiam.
Binas
E T A I LD. IOO
TIRDTT
Binas a Peyrerio hic accepi literas, ſed nil niſi obitum Principis Con
dei, & ad communia ſtudia pertinentia quædam, ferunt. Ex Ita-
lia a Vintimiglia tractatulum Italicum. ANihuſio, mihi incogni-
to, Epiſtolam cum libello, de cruce Chriſti, noſtro D. Th. Bartho-
lino mittendo. ATheologo quodam Lovanienſe, Hiberno, Epi-
ſtolam apud Aquas Spadanas ſcriptam, qua de antiquitatibus qui-
busdam Hibernicis, quas in Dania exſtare putat, me ſolicitat, ſed
irrito, ut puto, conatu. uo fine diſputaturus ſit Aagardius, ha
riolari nequeo, proximis quæſo doce. Motſeldium qua potes
arte juva, rem omnibus feceris gratiſſimam. Deus vos omnes
ſervet, & lætis veſtris amplexibus ſalvum me reddat. Vale, fili
ſuaviſſime, cum uxore tua & filio, cujus epiſtolæ mihi gratiſſimæ
reſpondere non ſuperſederem, ſi tantum otii ab aulicis mihi ſuper-
eſſet curis. Nycopiæ 16.
VA
TATT VVDRTTTT
VOVVV.D LVO
Henrico Cuſtero Juniori.
Nycopiam.
On ſemel apud Magnificum Dn. Caneellarium mentionem
feci rerum veſtrarum, atque de expetito Vicariatu monui;
ſed ille dudum in alios uſus translatum Vicariatum Parentis
reſpondit, & literas Exſpectantiæ ut vocant) nemini jam conce-
di dixit; ſe nihilominus facturum in hac re, quod poſſibile Neſcio,
quid dicam; noſti ſeculi mores. Ni me majores habueritis in-
terceſſores, vereor, ne ſpes omnis decollct. E re veſtra futurum
arbitror, Dn. Epiſcopo ut ſcribatur, ſiquid ex Parentis bencficiis
reliqui, vobis ut mittatur, & ſciat, quo in cardine res veſtræ ibidem
verſentur. Georgius Roſæcrantius in Cimbria, Gersdorſius in Sca-
nia degit; huc ſi venerint, ac videro, ne dubites, quin partes ve-
ſtras ſedulo ſim acturus, utpote qui tibi tuisque ad quævis huma
nitatis officia ſim promptiſſimus. m. Mart. 16.
DCcccx.
SSs
OLAI ORMI
Io8
I
ATITT
ATT VVD
VTTODVV VDLI
Henrico Cuſtero Filio.
Nycopiam.
nas iſtas, quas te ſcripſiſſe memoras, non accepi, nec vidi.
Incluſas hiſce, quibus jam reſpondeo, ad Dn. Epiſcopum
transmiſi, exſpectans indies reſponſum, quod meis ad te jungere
decrevi. Sed cum nondum quicquam acceperim, hoc ſignifican-
dum duxi. Ad nuptias filiæ D. Plumii exſpectatur, tum coram
cum ipſo hac de re agam, ac ſiquid reſcivero indicabo. Tibi de
ſtudiorum curſu quod ſuadeam, ignoro. Verum cum nullus in
eo diſtrictu, ubi jam es, exiſtat, qui Medicinam exerceat, ſi
quantum potes praxi ibidem te tradideris, forſan non erit abs re.
Nec diſplicet conſilium de itinere Gallico. In ampla enim Pa
riſiorum urbe non deerit linguam callenti facultas praxin exeri
cendi, & cum Viris doctiſſimis converſandi; ut non dicam nulli-
bi, quod ſciam, occaſionem dari meliorem operationibus Chy-
micis vacandi, & ad illorum ſecreta penetrandi: quod ex multis
inde ad nos venientibus intellexi. Tibi vero occaſio melior ſem-
öa
ATT VATTT
O L uO
Henrico Cuſtero Juniori.
Nycopiam.
A B Epiſcopo Lundenſi nihil adhue habui, vobis deſtinatum; ſi
quid accepero, actutum curabo, ut ad vos deferatur. Et tis
bi & D. Naſio lubentiſſime gratificarer in oſtreodermis, aſtachis &
aliis mittendis, ſi eorum nobis jam eſſet copia, capiuntur tantum
vernali tempore, tum D. V. colligam quædam, tibique mittam.
In Muſeo enim non niſi unum cujusvis ſervo exemplum. Gratiſſi-
mum mihi feceris, lapidem ex vitro factum ſi miſeris; alioquin
non
D EUM EPISTOL. 1oo
A
non inſolens, vitris lapides præſertim pretioſiores addita tinctura
quadam mentiri. Dum Venetiis degerem, quidam ex profeſſo
nil aliud actitabat, & egregie naturam æmulari noverat, ac vili
pretio diſtrahebat. Modum invenies apud Anſelmum Boëtium. La
pis luciſer is idem eſt, quem Poterius deſcribit, ac easdem plane
habet proprietates. Eſt mihi & crudus & præparatus, qui effœ-
tus jam lucem amplius non attrahit. Vires enim ſuas ultra bien.
nium non retinet. Cochleas aſthmaticas ſi miſeris, rem feceris
gratiſſimam. De Helmontio, qui ab Henrico ab Heer Empiricus
vocatur Bruxellenſis, quid dicam? Legi edita ejus opuſcula, ſed
nil niſi verba, Paracelſicam evertendi principia Medica, longo uſu
comprobata, inſaniam & calumnias invenio. Cum maxime
pius videri vult, diſſimulat media, quibus in medendo uſus eſt,
aut ita ænigmatibus involvit, ut diſcenti nulli eſſe poſſit uſui.
Miror igitur, qui laudari poſſint ejus experimenta, cum nulla
ita tradat, ut alii experiri eadem poſſint. Vide, ſi placet, effectum
experimentorum ejus, apud Henric. ab Heer in Obſervat. Medic.
Niſi poſteriora prioribus clariora fiſerint ac candidiora, neſcio cui
uſui futura ſint Medicis. Tu autem proceribus Medicorum tot
annorum ſeculis, me ſuaſore, adhæreſce, nec pœnitebit ſtudii.
Hafn. 3. Octobr. 16a. Moltenio transmiſſa probe ſunt curata.
T
5 TDRTTT
T
VO VIV
Henrico Cuſtero.
Nycopiam.
Ardius ad tuas reſpondeo, tum quod circa Sereniſſimam
Majeſtatem ſingulis horis occupatus fuerim, cum adveni-
rent, tum quod Tanti Herois deceſſus animum ita perculerit, ut
nec ſcribere, nec alias officii partes obire hactenus commode po-
tuerim. Aceedit, quod nulla ſe obtulerit hactenus commoditas,
qua literas meas ad Te ablegare potuerim. Nunc cum caſu in-
ciderim in hunc Egbertum mihi ante notum, non potui, quin
hoc, quicquid ſit, ei committerem. Gratias vero ago pro ſpecis
mine vitri in lapidem transmutati; res certe rara ac chara; ſi una
addidiſſet Bautmanns, quid in Retorta tractaſſet, cauſas hujus
tran8-
SsS2
OLAIVORMII
IIO
transmutationis felicius inveſtigaſſemus, & eſſet, de quo com-
mentari poſſemus. Talia enim in communc conferre candidi eſt,
& nominis immortalitatem ſecum ferre ſolet. Mitto Catalogi Mu-
ſei mci duoexempla; alterum ci cum officioſa ſalute meo nomine
ut mittas, rogoSiquo præterea noſtros conatus promovere velit, id
T
VLV
OLAUSORMIUS
Henrico Cuſtero Juniori.
Nycopiam.
Væcunque ha æſtate colligere valui Oſtracodermata, trans-
mitto, additis quibusdam turbinatis & conchyliis, quorum
miTin Muſeo copia fuit. Turbulenta & tempeſtuoſa præter ſo
litum hujus anni facics. nec piſcium nec aliorum marinorum no-
bis ſuppeditavit copiam, quam exſpectare ſolemus. Interim,
ut, quæ mitto, honi conſulas, rogo. Citius miſiſſem, ſi copia
& occaſio permiſiſet. Cum noſtra opera non amplius egeat Au-
la veſtra, etiam omnem euram noſtri & promiſſorum depoſuiſſe
videtur. Hinc eſt, quod adVos ſcribendi tam crebra aut com-
moda non ſe offerat occaſio. Matrem & communes ibi amicos
ubi ſalutayeris, yalere Te jubeo. Hafn. 1. Aug. I6a8.
IT
T
P
OVTvLL
II
D. Henrico Cuſtero.
Hatherſlebiam.
æ per Jurisconlultum noſtrum D. Mullerum miſiſti, probe
acccpi, pro quibus gratias ut ago maximas, ita me Tibi
veTTTc nomine obſtrictum fateor; talia enim fuerunt, quorum
ante mihi non erat copia. Huic beneficio ſi alterum addideris,
& quædam, quæ mihi circa transmiſſa occurrunt, dubia enoda-
veris,
ETADEUMEPISTOLE. 1o11
veris, duplici nomine me obligabis. Elegans eſt antimonii vena,
quam ante non vidi. Sel de Helnontii Ludo valde dubito, ſiqui
dem mihi ex Belgio transmiſſum ſilicis genus, in teſſeras parvas
concretum, quo nomine Ldum vocari volunt, durum, fcrrum
reſpuens, coloris ad ſlavedinem tendentis, læve, quod pro Ludo
Helmcntii venditabatur. Et certe ſi Ludus e genere ſilicum eſt,
quem miſiſti, ludus eſſe nequit; ſaxum enim molle eſt, quod cul-
tro teri poteſt, ncc ad ſilicis duritiem accedit. ui filium Hel
mcntii noverunt, hominem nullius eruditionis eſſe, ferunt, cui
an tuto credendum, dubito. Dc nummis iſtis argenteis tenuibus
ctiam erudiri cupio, cujus nationis, & unde ad Te pervenerint.
Ne mihi ſuccenſcas, 1go, moleſtiam quod creem. Ouia Hiſto-
riæ mei Muſci hæc inſerere de crevi non ſine Nominis tui honorifs
ca mentione, eorum naturas mihi prius perſpectas, volo. D.
Mullerus meminit cujusdam terræ Sigillatæ Turcicæ & lapidis ſiſſilis,
in quo ferrum & cryſtallus: quorum ſi Tibi ſit copia, fruſtulum mit.
te, rogo. Siquid penes me ſit, cujus tenearis deſiderio, prom-
pte communicabo. Vale &, ut facis, me amare perge. Hafniæ,
Calend. Octobris. 1653.
I
L
VrRTTT
O L OM1
Johanni Motfeldio.
Dresdam.
Ffari nequeo, quanto animi cum dolore literas tuas, ad fra
trem datas, legerim. Nunciabant enim obitum Sereniſſimi
ac optimi Principis noſtri, Domini mei clementiſſimi: Cujus
jacturam non ſolum cum patria merito dolemus omnes, ſed & ego
privatim ſummi mœroris cauſas habeo, tanto majores, quanto
de ejus favore majora mihi pollicebar; uanta enim me comple-
xus fuerit familiaritate & gratia, ipſe teſtis eſſe poteris locuples,
ut Statuam mihi, mcis libcris totique familiæ Patronum indulgeni
tem a Dominum me jam amiſiſle incomparabilem. Sed Divino
acquieſcendum beneplacito, cui reſiſtere nemo mortalium unquam
Ss3
mus
OLAIORMII
1I
mus omnes, &, niſi publicus prohibuiſſet luctus, jam in nuptiis
M. Bartholini, quæ d. 21. Junii celebrabuntur, fuiſſemus. D.
Thomas Bartholinus vicariam operam avo in Profeſſione Mediea
locabi, ſub ſpe primam vacantem Cathedram in Academia ob-
tinendi. Alias in Academia nova nulla, præter novum Magnif.
Rectorem D. Scavenium, qui ceremoniis valde lugubribus ſine
omni pompa aut Muſica, loco conſucto, eſt inauguratus. Salutat
te uxor mea & tota familia. Vale. Hafn. 18. Junii 16a.
TITT
OLAUSVOöCo
Johanni Motfeldio.
Dresdam.
Lteras jam a te, ex quo Dreſdam perveniſtis, accepi literas 2.
Julii exaratas, quibus quod ſtatum veſtrum indicare volue-
ris, gratum admodum mihi fuit. Et quamvis quod reſcribam,
vix ſuppetat, nolui tamen hanc ad te ſcribendi commoditatem
prætermittere, ut quam te diligam quamque rebus tuis benc cu-
piam, intelligas. Vivimus & valemus, Dei gratia, omnes, ve-
ſtrumque reditum exſpectamus, licet ante Octobrem vix futurum
ajant. Non eſt, quod magnopere ſis ſolicitus de catalogo Theſ-
auri Electoralis, nec M. Geſium hac de re fatiges; ſive obtineam,
ſive non, mihi perinde erit, cum ſciam, inde meis rebus nihil
acceſſurum. Inccndio gravi tertia pars Roſchildiæ nuper confla.
gravit, ut vel hac de cauſa putem exſequias Sereniſſimi Principis
hac noſtra in urbe celebrandas fore. Aſfines noſtri, Schroderus &
Schumacherus hujus calamitatis non fuere immunes, quamvis mi-
tius eun eis actum, quam cum aliis. Dum otio ibi indulgetis,
te, quæ ſtudium ſacrum ſpectant, non neglecturum confido. Vale
& M. Geſium, ac alios, ſi quos ibidem noſti noſtri nominis ftudio-
ſos, officioſe ſaluta. Hlaniæ a. d. a8. Julii 16a.
AD EUM EPISTOLE. 113
r
TATTT
T
OV
T
Trebonio Jona.
Scalholtum.
Ratiſſimæ tu mihi fuere, ornatiſſime Treboni, inprimis quod
diu deſiderata & ab aliis exſpectata ſecum traxerint, Medi-
camentoſæ iſtius terræ Iſlandicæ & aquæ lapideſcentis ſpecimina.
Pro quihus gratias ut ago maximas, ita, ſi quid ejus generis por-
rO apud vos occurrat, mecum ut communices peto, quo Muſcum
meum, non ſine nominis tui gloria, eo reddatur auctius. Maſſa
illa ſpecies eſt aquæ lapideſcentis; arbitror enim & ex miſſis col-
igo, iſto fonte res in lapides non converti, ſed cruſta lapidea ob-
duci, ex ſpiritu quodam lapidifico in iſtis aquis exiſtent. Ejus
generis fontes in Germania quoque viſuntur variis in locis; & in
ipſa hac Selandia tal quid nuper obſervavi. Non igitur credo
Lanam fonti immiſſam in lapidem converſum iri, ſed aut to-
tam maſſam ſimul, aut ſigillatim ſingulos pilos cruſtam lapidcam
contracturos. Ego cjusmodi Naturæ operibus me jam oblecto,
um ætas ingraveſcens & negotiorum moles ab Antiquitatibus
aliisque ſtudiis ſeverioribus avocent. Gaudeo Dn. Epiſcopum
curam ab aliis neglectam, patriæ monumenta eruendi, in ſe ſuſ
cepiſſe; quantum enim præſtare in hiſcc valeat, abunde docent
ea, quæ M. Stephanio communicavit. Optarem ipſe ederet me-
ditata, ac diutius tanto bono Rempubl. literariam non defrauda
ret. Saluta officioſe mco nomine, atque in honeſtiſſimo propo-
ſito ut ſtrenue pergat, hortarc. Hafn. 1. Junii 6.
v
TATT VTIATITT
T. VO VVVVI
Trebonio Jonæ, Islando.
Vod noſtri adhuc memor, affectum, quem coram non ſimpli
ci vice declaraſti, ſerves illibatum, gratus agnoſco. Co
natum vero Muſcum meum locupletandi exoſculor, quocirca ſi
S ssa
DAITT
O. A v I I
IOIq
& lapillo illos cryſtallinos & inſectum illud Oſcabiorn, & quicquid
tandem occurrat, vobis forſan familiare, nobis vero rarum,
communicaveris, rem feceris gratiſimam, & me viciſſim in tua
commoda, ubi potero, pronum ſemper invenies. Val, &, ut
cœpiſti, ama. 16a.
Ex literis
D
DNI JON
ad
D. Olaum IVormium.
Vod ſidus illud Vormianum curſum obſervet eonſvetum, ab
undc nobisHlyperborei gratulamur. Nam qnid mihi gratius
acöerc potuiſſet, Vir exccllentiſſime, literis tuis, ipſa ſuavitate
ſuavioribus, in angusſtiis præſertim & turbis conſtituto--
Mitto, cum jubeat Claritas Tua, laillos iſtos rudes cryſtallinos,
ſive cujuscunque fuerint generis, quod tam admirandam & raram
experientiam haudquam effugiat. Nec non hiſce adjungo urſu-
los duos marinos, concharum potius, qnam inſecti referentes ſpe-
cimen, licct diverſisſimam: qui inhærentes piſcium ſquamis ab
hamiotis noſtratibus ſcœpius e profundi mari extrahuntur. Skall-
holti Auſtralis Iſlandiæ 22. Julii 16ay.
DCcCcCLIII.
TATTVVTTT
TOV VVIIO
Trebonio Jonæ.
Salholtum.
Apidis iſlud genus, quod mihi miſiſti, gratiſſimum fuit, tum
propter raritatem, tum propter pulritudinem. Miſtum mi
hi videcur ex Chalcedonio & Cryſtallo, ita quidem, ut lapis alter alte
rum tegere & incruſtare mihi videatur. Ejus generis alia ſi oc
currant, rogo, mei ſis memor. Inſcctum illud marinum c pedi
culo
TRT T.
A L. II5
culorum eſt genere, & a Geſnero a Marcgravio deſcriptum, in
Braſilia etiam piſcibus majoribus infeſtum eſt. Si qua re tibi
viciſſim gratificari valeam, promptum habcbis, nec deſinam eos
natus tuos Domino Btelio commendare, quod dudum factum
fuiſſet, niſi valetudo adverſa, quæ me adhuc urget, detinuiſſet,
& hinc eſt, quod brevioribus reſpondeam. Vale. Hafn. Cal.
Maji 165c.
T
IV
Clariſſimo Viro
D. Olao IVormio.
Hafniam.
.
ſpectatione ſerius, aurum, munus vel Principibus acce
ptum, tibi Principi Medicorum mitto, argumentum obſer-
vantiæ meæ, cum benigna Natura vix ſinu ſuo purius aliquid fo
veat, aut utilius mortalibus ſubminiſtret. Hinc fit, ut quisque
illud naturæ decus & beneficium appetat, malusque æque ac bo-
nus cjus deſiderio ardeat, & quod honeſtis artibus non poſſit, id
vi attentare & aſſequi non vereatur. Huic malo, mi Vormi, ut
occurratur, non ſolum muniendæ ſunt tibi ædes, ſed ut feroculi
iſti a ſancto Muſarum limine arceantur, arma tihi etiam paran-
da. Et hic tibi tempeſtive ſubveniam: addo enim haſtam, ſi non
Palladis, certe, ut arbitror, Principis alicujus Indiæ Orientalis;
& quondam inſigne Majeſtatis, nunc vero propenſi mei in te ani-
mi monumentum. Sic Aurum & Haſta non inconcinnc Securitas
tis Emblema conſtituent, cui poterit dari lemma vel cpigraphe:
Sic tuto ſplendeo. Hæc luſimus, apud te præſertim, Vir ornatiſſi-
me, qui omnia candide, & benigne, ut ſoles, interpretaris, quod
apud rigidiorem Cenſorem non effudiſſemus.
Vides, Doctiſſime Vir, quam cumulaverim te donis. Ec-
quisne digniora olim Regibus Perſarum obtulit? Tuæ partes erunt
effugere notam ingratæ mentis. Nec enim ego in illorum cenſu,
qui gratis omnia præſtare ſuperbe jactant. Ego novi benevolen-
tiam benevolentia ali: Volo ergo redhoſtimentum; quale tamen
tibi, Clariſſime Vir, Danicæ gentis ornamentum, in promtu e-
rit, utpote cui nihil in tota antiquitate invium, nihil tam retru-
ſum
OLAIORMII
IOI6
ſum & abſconditum, quod non arte & induſtria tua eruatur. Red-
de ergo & mihi annuli hujus genuinum uſum; Metallum tibi opti
mo omine ſervato; & probe mecum actum eſſe prædicabo. Ita
calcar & ſtimulum mihi addes ad Muſeum tuum rarioribus ele-
gantiis, quæ poſthac in manus meas inciderint, augendum, me-
que ad majora obſequia promptum efficies. Vale, Vir Clariſſi-
me, cum tota familia, & me ama, qui
ui ſum obſervantiſſimus
T LO VVL PL
ATTTVTTT
Reverendiſ. Doctor Laurentius Scavenius, atque Conſultist
imus Vir ſingularique doctrina ornatiſſimus Fredericus Gynther
Reipubl. literariæ decora & lumina, mihi ex intimis, cum tota
familia a me officioſisſime ſalutantur.
Hanc epiſtolam incomte, invenuſte, imo barbare propemo
dum ſcriptam mihi extorſere Amor, Arma, Aurum. Vive & vale.
L. V. Dabam Harretleffgaard . Auguſti 16v.
.T
V
T
AT VVDRTTTT
LHO O
Laurentio lfeldio,
Nobiitatis FiOöe
o
O
O. .
Il niſi aurum atque amorem ubique ſpirans erudita Epiſtola,
. a tanto Viro exarata, non potuit non eſſe gratiſſima inpris
mis, cum eximiis, raris & præclaris prægnans donis liberalitatem
Patroni oſtentet, cunctis prædicandam. uis enim talibus non
caperetur? uis ad omnia grati animi munia ſe non obligatum
viciſſim profiteretur? Jure itaque a me exigit Nobiliſſimus Domi
nus offieiorum viciſſitudinem, ſed ei quod poſtulat haud ſeio an
par ſim futurus; cum inventionis hiſtoria, loci temporisque cir-
cumſtantiæ, quæ conjecturas dirigere & firmare aliquo modo poſ
fint, me porro deſtituant. Interim eximium aurcumque illud
vlnAo
ATTrT
A C 2. IoI
tnjAo lum quo referam accuratius expendo ac trutino, for
mamque diſpicio, aut ad Armillarum aut annulorum claſſem ſpe-
ctare mihi videtur; ita tamen, ut vetuſtatis ſplendorem præ ſe
ferat ſummum. Inter Armillas (de quibus nuper docte com-
mentatus eſt D. Thom. Bartholinus noſter,)quo minus locem, ve-
tant figura & magnitudo. Suppoſito namque ea, qua trantmiſ-
ſum accepi, fgura inventum, capacitas ſtrictior eſt, quam ut
recens nati infantis cingere poſſet brachium, quaternis ferme &
duplicatis circumvolutionum ſpiris; latius quoque & grandius
apparet idem, quam ut ſine incommodo & doloris ſenſu geſtari
ab infante aut virguncula teneræ ætatis valeat. Annulum igitur
fuiſſc autumo, egium aut Viri in ſumma poteſtate ſiti, qui ſta-
tura uplo ſuperaverit, quales jam naſcuntur, homines. Pondere eſt
ſemunciæ, circumferentia unius quartæ ulnæ Slandicæ, diames
ter unius quartæ: ex quibus colligere licet duplo hominem
hunc ma jorem fuiſſe mortalibus, qui nunc vivunt, & ad ulnas 6.
Sælandicas circiter ſtatura perveniſſe. uem una tertia ſupera-
verit is, cujus dentem caninum inter rara in Muſeo ſervo. Filum
aureum, ex quo conſtat annulus, ubique duplicatum & in ſpiras
contortum, utraquc extremitate continuata convolutione con-
nexum fuiſſe apparet, licet altera incuria tractantis rupta videa.
tur; in quo totius artificii pars haud exigua ſita fuit. Ad ſum-
mam, nil vulgare ſpirat, de quo evidentius teſtabuntur locus,
ubi inventus, adjuncta & circumſtantiæ reliquæ. Hoc ſine fine
quaternis vicibus in ſe convolutum filum aureum, neſcio quid a-
moris æterni & ſine fine duraturi purique, illibati & aurei mihi
polliceri videtur, qui haſta protectus Regia tutius adhuc ſplende
bit. At quas inveniam grates, dignas Nobiliſſimo meo Ulfeldio
tantis pro donis? cum aliud nequeam, affectus tam benevoli tan-
ta documenta inter pretioſiora Muſei mei recondam, usque dum
in cjus Hiſtoria Ulfeldianum nomen cis præfixum legat Patronus
optimus, quem Divinæ protectioni cum tota familia commendo,
utque porro favore & benevolentia ſuum proſequatur ormium,
uniec in votis habco. Hafniæ8. Auguſti I6a.
M
T xATIT
O LA vv 22
1I8
I
L
A TTO
. LVO
D. Olao IVormio.
Hafniam.
Iteræ tuæ rubore ſimul & gaudio non mediocri me perfudere;
Munus enim transmiſſum tibi acceptum fuiſſe, meque a te
amari abunde teſtantur, & modeſte incuriæ ſimul arguunt. Si
talis eſſem, qualem me animo tuo concepiſti, humanitatis tuæ
uberrimum fructum reportares: Cum vero a me nihil proficiſc i
poſſit, quod vel cxſpectationi tuæ reſpondeat, vel benevolentia
tua dignum ſit, amorem ſæpius errare, vel te prodigum eſſe, ne-
ceſſe eſt fatearis. Sed cum te videam ſtatuiſſe, mecum tam libe-
raliter agere, cam amplector amicitiæ legem, qua interdum
velle eſt reddidiſſe. Nullum igitur me officii genus prætermiſſu-
rum, quo grati animi ſtudium oſtendam, ſancte promitto. Ad
alterum caput Epiſtolæ tuæ quod attinet; tantum abeſt, Vir Ce
leberrime, ut negligentiæ meæ velum obtendam, ut potius in
genua oſcitantiæ meæ, in perquirenda annuli hiſtoria, confeſſio-
ne (cum emendationis ſpe ac voto,) utar, qua a te erroris ve
niam me facile impetraturum confido. Mihi enim id accidit,
quod acerrimis ſolet Venatoribus, qui, fera capta, latebrarum,
quibus condebatur, incurioſi, alio properant. Sed ut amicitiæ
ſimul & antiquitati rite literur, totam hiſtoriæ ſeriem anxie ſcru
tabor, camque optima fide tibi mittam, nihil, quod ad rem illu-
ſtrandam ſpectet, deſiderari paſſurus. Interim gratulor nobis
caſum tam præclarum munus obtuliſſe. Illud mihi liquido con-
ſtat, eadem fuiſſe magnitudine & capacitate e gleba erutum, qua
tibi traditus et: filum aureum continuum mirum in modum
ſlexum corpus annuli conſtituebat, extremis partibus, non ſine
myſterio, connexum, ſed incuria, ut recte divinaſti, tractantium,
vel, ut certo perſpectum habeo, nimia curioſitate aurum explo-
rantium, extremitati vis illata eſt. uam injuriam defendiſſem,
ſi me præſente attentatum fuiſſet facinus; niſi forte obſtitiſſet ſe-
xus, qui Apollini plectrum & clauam Herculi excutere valet. Sed
bit,
ETADEUMEPISTOLME. 1o1
bit, pœnæ loco erunt. Interim, mi Vormi, fruere illo dono,
juſto titulo, donec majora mittam Muſeo tuo ornamenta & ſin-
ceri mei affectus argumenta. Vale, Clariſſime Vir, cum tota
familia, & illum amare perge, qui tibi eſt addictiſſimus
V
Celeberrimis Viris, mihi ex intimis, Rev. Dn. D. Scavenio
& Conſultiſſimo Viro Dn. Gynthero mitto ſalutem. Miror me
non reſalutari. Forſan decretum eſt illis, veterem conjunctionem
dirimere? quod tarde credam. Age renuncient mihi, laudabili
majorum more, amicitiam.Interea amicum colant. Vale.
Dabam Harredloffgaard die 25. Septembr. 16q.
V
V O VV VIB
ATT RTTTe
Laurentio Illfeldio.
Harretxlofgaard.
ALteras tuas ubi vidi, effari nequeo, quanta exſultaverim læ
titia, tum quod culpa neglecti me libcrarunt officii, tum
quod meas probe curatas ex iis intellexi. Nam non ita pridem
ſchedulam E. T. manu exaratam tradidit quidam e veſtro famulis
tio, qua non ſolum de meo reſponſo, ſed & de bene curatis prio-
ribus veſtris dubitari videam; quod me in hunc usque diem an
xium tenebat. Sed gaudeo omnia ſalva, mihique de tanto Pa
trono, quem literæ animique ſincerioris candor peperere gratus
lor. Cæterum non eſt, quod E. T. quidquam a me datum affe-
ctui putet, cum ex eorum non ſim numero, qui palpum cuipiam
obtrudere & auribus aliquid dare didicerint; ſed mero & ſimplici
candore virtutem æſtimare, admirari eruditionem, humanitatem
& benevolentiam exoſculari, mihi ſemper cura fuit. uæ cum
tanta in meo experiar Ulfeldio, quanta malim apud alios, quam
te ipſum deprædicare, id amori & debito velim adſcribatur, quod
in literis ſum effatus. Abſit vero ut aut oſcitantiæ aut negligen-
tiæ ullius ſuſpicio animum meum, in texenda præ clari annuli no
ſtri hiſtoria occupaverint; multa enim, quæ ad illuſtrationem
hujus
OLAI VVORMI
TT
IOrO
hujus negotii facere poſſent, reſervanda familiari colloquio, mul-
ta præſentiæ noſtræ exiſtimabam, quibus etiam compleri & abſol
vi hiſtoria illa tandem poſſet. Haud ægrius igitur ut feras, in-
ſcitiæ meæ prætenſum velum, amiee contendo. Vis illa, annus
lo noſtro illata, ſive ſequioris ſexus curioſitati, ſive aliorum im-
portunæ tractationi adſeribenda, facile, cum ex animo ſciendi a-
vido profecta videatur, excuſatur. Sed mihi tam fauſtum, tam-
que prægnans fuit donum, ut mox alium ejusdem metalli in India
elaboratum, & peculiari artificio chryſolithum nonnullosque hyas
cinthos foventem, pepererint: de quo plura, ubi præſentia ve-
ſtra frui datum fuerit. Interea in tanta acquieſcens benevolen-
tia, de fautore ſecurus, obſequium & officia offero paratiſſima,
divinæque protectioni Ulfeldii mei conatus, totamque domum
lolicite commendo. Hafn. ipſis Calendis Octobr. 16.
Feſtinantis internuncii ſedulitate factum, ut nec Scavenio,
nec Gunthero aures vellicare & mandata tua exponere potuerim:
alioquin non dubito, quin ſui quod eſt muneris, facturi fuiſſent.
Fiet autem, me vade, brevi.
V
ATT D
O L O 2Io
TTTT
ohanni Frederico Sletero.
Hamburgum.
Iteras tuas Flensburgi datas accepi, quibus petis Catalogum
Horti Regii, &ut eorum, quibusMuſeum meum locupletatum
aſt, transmittam. Ecce tibi utrumque. Sed non esſt, quod ca,
quæ in illo exſtant catalogo, jam in horto exſpectes, Remotus
enim eſt ab officio curaque Horti ejus olim Præfectus Sperlingius,
& difficili rerum noſtrarum ob bellicos tumultus ſtatu, ceſſarunt
ſumptus, quibus fovendus excolendusque hortus erat. Si mihi
viciſſim copiam utriusque catalogi rariorum plantarum, quos
mihi hic monſtraſti, feceris, ac ſimul a quo & quibus mediis ac
quiri rara illa poſſint, indicaveris, rem mihi feceris gratiſſimam.
Nec dubito, quin, ſi quid occurrat rari, quod Muſeo meo locu-
pletando inſerviat, mei futurus ſis memor. Me viciſſim ad
quæ-
ETADEUMEPISTOLE 11
quævis officia habebis ſemper paratiſſimum. Hafn. 1. Sept.
I6.
Inſcript.
AMonſieur, Monſieur Jean FredericSleter,
Secretaire de ſon Alteſſe de Brandenbourg,
a Hambourg.
DcCcCcCL.
ASALNCHRISTOPHORI
O
D, Olao lVormio
Cum felici novo anno ſalutem longe pluri-
mam precatur.
TEmporis bene longum jam eſt intervallum, ex quo captæ
cujusdam in ſtagno propc Frederichsburgum avis, raræ
quidem his in oris, &, ut mea fert opinio, nemini ante hic via
ſæ, tibi vero tunc transmiſſæ, deſcriptionem mihi injunxiſti. Jam
vero, variis hactenus impeditus, demum opcri iſti expediundo
me accingo. Genus quod attinet, eſt mergorum ſane ſpecies
quædam certa, ipſa ejus natura ſatis arguente, quippe quæ quàm
hujus generis reliquæ aves & diutius urinando ſpiritum continere
poteſt, & penitius ulla alia ſe ſubmergit. Cui rei fidem facit ve-
natorum, ſclopis ei inſidiantium, eluſa quam ſæpiſſine opera.
Tanta enim celeritate ſe mergit, ut viſa prius pul veris exterioris
flamma, glandem ipſam prævertat. Magnitudo domeſticis par
anatibus; roſtro eſt adunco inque acutum deſinente. Capitis
color griſeus; colli quoque ſuperior pars: inferior autem tota
lactea, niſi quod ab utroque latere luteis quibusdam ſtriis ornes
tur. Pectus itidem, uti & inferior omnis pars corporis candida,
exceptis pedibus, quos ad podicem nigricantes diſtortosque ita
habet, ut inceſiui minime ſint. Super quibus lepidam & ſuper-
ſtitioſo olim rudique vulgo creditam fabulam, rcfcrente quodam
ruſtico, pæne puer audivi: Summum rerum opificem, quanlo
hanc cum reliquis avem crearet, pedes ei addere fuiſſe oblitum
viſo
II
O LA v 12
122
vilo autem errore, (rem ridiculam) eos avolanti jactu quodam
afſixiſſe: atque ita ſitum hunc a primis ſpecici progenitoribus in
ſobolem ſpeciemque totam permanaſſe & perennaſſe. Tergum
præterea in maſculis quidem colore variat, plerumque tamen fuſ-
cum ſive luteum eſt, (qui etiam in fœmellis color eſt perpetuus.)
Alas habet etiam luteas, ſed flaveſcentibus quibusdam maculis,
quaſi ſtellulis pictas & diſtinctas. Colymbum gens latina, Norve-
gi antem Iſlandique patria lingua Loom appellant. Incujus vocis
genuinam ſignificationem atque ſenſum, quo dictæ avis indolem &
naturam exprimit illuſtratque clarius, eo fuit inquirendum dili-
gentius. Priſcam autem Norvegorum lingvam dum excutio,
invenio illam, augeſcentibus cum externis ſingulos fere in annos
commerciis, quadam velut labe & contagione ita infectam ſen-
ſim corruptamque, ut raræ voces ſint, quas indies latius ſerpens
lues hæc non infecerit. Iſlandi autem quo remotiore cœlo diſſiti
ſunt a labe hac commerciorum, hoc cum linquarum pæne
omnium, tum vel maxime vitæ innocentis & frugalitatis peſtem
hanc ſenſere minus. Unde etiam factum, ut ſi qua alia Natio
eſt, quæ vel de linguæ ſuæ vetuſtate & puritate, vel antiquitas
tis ſtudio & peritia gloriari poſſit, hæc profecto jure poſſit. Con-
ſultis itaque Iſlandis interpretibus, geminas vocis Loom ſignifica
tiones, alta jam a multis annis oblivione in Norvegia obrutas
ac ſepultas didici. Ajunt enim voce hac &
anxiam cujusque
rei curam, & ſummam inſuper calliditatem denotari. uod
utrumque nomen huic avi peperiſſe tanto certc crediderim facili-
us, quanto plura & majora utrius que nobis præbcat argumenta.
Hujus quidem, dum pedum ad inceſſum uſu deſtituta, nidum
adeo prope aquam ſibi ſtruit, ut ex eo in vicinam aquam ſe des
vol vat facillime demittatque rurſumque nidum petitura, infixo
terræ roſtro, quod aduncum habet, molem corporis ſublevet,
defectumque ita pedum utcunque ſuppleat. Illius etiam non
ſpernenda ſunt documenta: uam enim ſit pro nido atque pullis
ſuis anxia & ſollicita, exemplo erit, quod, quoties largiores im
bres præſentiſcat, toties, ne torrentium repentina confluge intu.
meſcens Stagnum, alluvionc ſua nidum inveſtesque pullos inuns
det ac ſuffocet, metuit, huncque metum querula ſemper voce
atquc ejulatu teſtatur. Contra vero, cum futuram cœli ſerenis
tarem & clementiam præſagierit, lætis quaſi acclamationibus ſibi
atque pullis ſuis gratulatur. Atque ex diverſa colymbi noſtri
voti-
ETADEMEPISTOLE. 1o2
vociferatione, ruſtici noſtrates, diverſas cœli aërisque mutatio-
nes augurantur. uando enim futuros nimbos querulo ſuo,
hui, hu, hui, prædicit, dicunt vulgo; De erte Ste raff bi
oonin qi ſa. E diverſo, cum ſerenitatis ſuo, arloa, præ-
conem agit, ajunt rustici: Bj fæœr braatt urre ſive rte bj
oomin ropa urferaff. Sic enim piſcatores ejus vocem
æmulantur, propterea quod voce hac ſudum illis, aeris qua-
litatem, paſſeribus marinis eorumque ſegmentis ſoli exponen-
dis ſiccandisque aptam natam, pollicetur: id quod etiam ur
terof Norvegis ſonat. Ova porro ſingulis annis terna vel
quaterna parit, magnitudine anſerinis pæne paria, colorisque
fere praſini, ſed maculis quibusdam ſparſa atque picta. Ter
na quidem communiter parit; quartum vero, niſi unum ci
ſurreptum fuerit, nunquam addit. Cauſam hujus ternarii nu-
meri (cum duos tantum excludat pullos,) adferunt hanc, quod
unum quotannis ovum, tributi aut decimæ quaſi nominc,
neſcio cui, in nido relinquere debeat: quod cum plurimis
aliis avibus ipſi commune eſſe, receptiſſima in vulgum fert
opinio. Eſſe autem hanc avem ex earum numero, quæ ſta-
tis anni vicibus in loca calidiora abeunt, exque iis ad nos re-
deunt, documento eſſe poteſt ejus non niſi ſub adultum prope
ver ad nos appulſus, cui rei fidem adſtruit inveterata penitus
ſimplicium animis ſuperſtitio. Creditum enim eſt plebeculæ,
ſi quis jejunus nunciam reditus ejus vocem primum auribus
hauſerit, eum, intra illius revolutionem anni, quodam pro-
pinquorum cognatorumve privandum eſſe. uæ itidem de Cu-
culo longum tenuit ſuperſtitio. Ulterius modus, quo apud
Norvegos Iſlandosque capiatur, nobis oſtendendus. Apud
Norvegos quidem ſatis tutum ipſi eſt hoſpitium, quippe qui il
lius carnem aſpernantur, rati inſuper nefas eſſe (de ſtolido
hoe vulgo intelligendum, avem, olim ſanctam habitam, vio-
lare; ſaniores tamen emunctæque naris homines, vel ſclopis (quod
tamen raro ſucceſlu fieri ſupra monui,) cam petunt, vel reti-
bus piſcatoriis forte involutam, caſu magis, quam ex inſtituto
capiunt. Iſlandi autem, præter modo dictos modos, gemino
cam aſtu circumveniunt. Vel enim binos ad ipſum nidi aditum
palos humi defgunt, quibus intermedium quendam laqueum
ita aptant, ut petitura nidum avis laqueo collum inſerat, in-
que certam vnatoribus prædam cedat: vel ſtagnum anguſtiore
tt
ſui
OLAI VORMII
I2
ſui parte, linea piſcatoria transmittunt, cujus extrema duo ven
natores, ad ſuum quitque ſtagni latus tenent, illaque ſummam
aquæ ſuperficiem leviter ſtringentes, avem prænatantem pede-
tentim inſequuntur, quæ inſidias eluſura, crebris urinationi-
bus profundum petit, ſed eisdem magis adhuc impeditur ſeque
involvit. Illa enim ſe ſub aquis occultante, eo recta piſcato-
res, laqueum umbilico lineæ alligatum dirigunt, quo haurien
di aëris gratia avem emerſuram eſſe, præviæ in aqua ebullitio
nes monſtrant; atque ita capiti extra aquam exſerto Iaqueum
induunt. uæres, quem in uſum eam noſtri homines aucu-
pentur? Carnem quidem minus in deliciis habent; exuvias
autem, pectori capitique contra injurias hyemis muniendis, ap
petunt & conquirunt. Inſignem enim dictis corporis humani
partibus, ob plumarum delicatam mollitiem ac denſitatem, ope-
ram præſtant. Capiti quidem tale ex iis faciunt tegmen,
quali vulgus aulicorum plurimum utuntur, vulgus a Rabbu
ſua lingua vocat. Pectori fomentu longe ſaluberrimum præ-
bet, adeo ut vel cygno, cujus apud ditiores exuviæ multo in
pretio, nihil cedat. Hæc fere ſunt, quæ de memorata Ave,
tuæ, Mecænas optime, humanitati, partim oculis meis uſurpa-
ta, partim fide digno aliorum relatu accepta, communicanda
cenſui. Necdum vero, rudi adeo penicillo adumbratus Colyms
bus meus, evolare in conſpectum tuum ſuſtinuiſſet, niſi ex
mandato tuo, mihi per Iſlandum tuum Stephanum Olai ſignifi-
cato, ejeciſſem. Tuæ humanitatis crit, venientem vultu be-
nigno acceptare, quosque oculos tuos oſfendentes habeat næ-
vos, favoris & benevolentiæ velo tegere. Bene & perquam
longum vale, Lumen Patriæ præclariſſimum, meque in eorum,
qui te colunt & obſervont, numerum opta, lege, ſuſcipe. E
Muſeo Hafn. lIl. Calen. Fbruar. An. MDCLVIIl.
LAUSVORMIUS
D, Joeli Langlotio.
Gottorpium.
litteris, quas mihi nuper ex Belgio ſcripſit M. Eraſmus
Barthos
TIT DT
Al ö VL. IO25
Bartholinus, intellexi Te in aula Sereniſſ. Ducis Holſatiæ ver
ſari commodaque frui conditione; de qua tibi gratulor & feli-
cia quævis apprecor. Addidit præterea, Tibi eſie ſecretum illud,
cujus meminit ercetanus Hermet. Med. cap. 23. quo ex cineri
bus philoſophicis, ſpirituales plantæ caloris vi, vivis coloribus
& omnium partium lineamentis excitantur, ac promiſiſſe Te
mihi, in veteris amicitiæ mcmoriam ac Muſei mei ornamen-
tum, Ipecimen ejus miſſurum. uocirca rogo, quanto pote
ris ocyus, promiſſis ſtes, & tanto me beneficio bees. Nihil erit
in mea poteſtate, quo non viciſſim tibi gratificari allaborabo.
Opportune certe veniet; ſiquidem mihi cum Amico docto lis
eſt hac de re, poſſibilitatem negante. Sunt mihi quidem præ
parandi rationes ab amicis communicatæ; ſed non ſucceſſere iis,
qui tentarunt, forſan vera enchiriſi deſtitutis. Nuper Pariſiis
quidam fuit Monſr. de Claves, qui petentibus uitro multas ejus
generis demonſtravit plantas; ut me monuit præter alios Pey
rerius: Sed jam alio in Gallias commigravit, alioquin dudum
ab eo ſpecimen habuiſſem. Si me amas, voti me compotem
fac, & data commoditate reſcribe. Vale. Hafniæ 23. April.
168.
I
VTDARTTTT
O Ao IO
.Jocli Langlotio, Archiatro
Principis Holſatiæ.
lium meum vVilhelmum hVormium Lugdunum Batavorum a
L mandavi, ut cœptum Medicinæ ſtudium continuet, & Vi-
rorum Clariſſimorum favori ſe inſinuet. Ouia vero per Holſa
tiam iturus erat, juſſi, Te meo nomine ut ſalutaret, atque has
coferret, quo tuo adjutus patrocinio facultatem impetrare poſi
ſit, Hortum Principis, Laboratorium & rariora Muſei perlu-
trandi: utque gratior accedat, quia intellexi, Illuſtriſſimum
Principem deſiderare exemplum animalis, quod quandoque in
Norvcgia e nubibus deeidit, (cujus hiſtoriam nuper publici ju
ris ſeci) quod ihi erat unicum, exhibcndum conceſſi exem
plum
Ttta
O L I
RIIT
D
Io26
plum, malui enim ipſc eo carere, quam ut Illuſtriſſimus Prin-
ceps deſiderio ſuo excideret. Rarum certe eſt animal, tum
quod non qvovis anno decidat, tum quod cjus copia haberi vix
poſſit; putredini enim valde eſt obnoxium, & excoriari ob
pellis teneritudinem nequit. Jam a multis annis ejus copiam
expetii, & per amicos mihi transmitti exoptavi, ſed voti com-
pos fieri haud potui, antequam gener meus Epiſcopus Bergenſis
ſummo ſtudio operam dediſſet, ut haberem. Tu ſi filio conſi-
lio & auxilio adfueris, rem ſeccris gratiſſimam; mea viciſſim
örso & lccor ofcia. vae. f.a.2.ai.
VII
-2
T TDAIITT
O LO DO
oli Langlotio.
Gottorpium.
Ultum Tibi debeo, Vir Clariſſime, tum pro inſigni tua
humanitate, qua filium meum Vilhelmum, dum apud
Vos erat, proſecutus es, quam in literis ſuis ad me deprædica-
re ſatis haud potuit: (Tibi enim acceptum fert, quod non
ſolum, quæ apud Vos rara ſunt, perluſtrare datum ſit, ſed
etiam quod Sereniſſimi Principis allequio gaviſus ſit, Ejusque
benignitatis indicio ampliſſimo honorario dotatus,) tum pro
gratiſſimis literis, quibus de variis & curioſis mecum agere haud
ſis gravatus. Scripſit inter alia filius Hamburgo, deſiderare
Optimum Principem nummum argenteum Caracallæ, ut & Cons
ſtantini Magni. Argentei mihi non ſunt, ſed ærei, quos ſi cus
pit, data commoditate mittam. Meminit etiam permutatio-
nis rerum naturalium interos, in quem finem cum apud Vos
Muſei mei catalogum eſſe putem, (vel ſi non ſit, ubi monue-
ris, mittam) eum luſtrare poterit Dominus Olearius, ac ſi quid
invenerit, quod expetatur, modo bis habeam, lubens mittam.
uod modum plantas e cineribus ſuſcitandi attinet, de eo
multos diſſerentes audivi, mihique ab amicis quidam ſunt com-
municati, qui multum diſcrepant ab eo, quem tradidiſti. Phil.
Mullerius in Miraculis Chymicis, lib. q. ct. q. non improbabili-
tcr
T A M 2. I2
TIA E DITT
ter de eo diſſerit. Ante annos aliquot ab amico accepi ratio-
nem hanc: Integra planta jam florens cum radice & toto in
tria reſolvitur principia, quæ depurata rurſum conjunguntur,
& tam diu in vaſe Hermetice clauſo digeruntur, donec ſalina
forma conſiſtant, & in phiala leni calore ſpirituali exhibeant
integram plantam, ex qua hæc extracta; quod mihi probas
bilius videtur, quam ſi ex ſolo ſemine id fiat. Sed de diſcur-
ſibus iſtis ſollicitus non adeo ſum, cum ſolum rem ipſam cu-
piam, ut de artis conſtet poſſibilitate; ſcis enim, haud pau-
cos eſſe, qui negant, hoc fieri poſle. Lgi in Curioſites in-
nouies Gaſſarella, p. IO1. Pariſiis fuiſſe quendam, qui petentis
bus id pro lubitu demonſtraret. Scripſi eo ad amicum doctum,
mihi ſpecimen quovis pretio ut compararet; ſed reſpondit,
rem quidem ita ſe haber, ſed Auctorem ſuſpectum ob mone
tam fraudulenter cuſam aufugiſſe, nec quenquam, ubi ſit, ſci-
re. Integer proceſſus, ſi experimentum facere lubet, tibi com-
municabitur. uod de capillo Veneris refers, apud quendam
legi, qui in Religionem Medici commentatus eſt. ircherus
ni fallor, eſt, qui habet, quique in arte Magnetica gloriatur,
ſc rem ſcire, ſed tum nondum experimentum feciſſe. Lapidis
Malacenſis præter Tulpium mentionem ex Garcia facit Anshel
mus Boetius, lib. 2. cap. I82. eum nunquam vidi, nec quis
quam apud nos eſt, qui habeat, unde ejus vires experiri non
licuit. Diligenter in his ab impoſturis cavendum; adeo enim
Judæi Luſitani & hune Beroardicos alios effingere norunt, ut
non niſi difficulter veri a fucatis diſcerni queant. Pulvis iſte
Febrifugus Amcricanus mihi plane ignotus, nec Ciſtetii
de eo adhuc ad nos pervenit tractatus; occaſionem inquirendi
quod mihi ſuppeditaveris, gratus agnoſco. Salutat te officio-
ſe Bartholinus noſter. atque ea, quæ ad Peqvettum & Hoſſinan-
num meditatus eſt, mittit, rogans, boni ut conſulas. Meo
nominc ſaluta, quæſo, Olearium, cujus humanitatem & bene-
volentiam, ut & tuam, in literis ſuis ad me deprædicare ſatis
non poteſt filius; utinam Viro Optimo viciſſim gratificandi das
retur occaſio, me quidem promptum & gratum haberet. Cel-
ſiſſimo Principi Deus ex alto benedicat pro tanto honore ſilio
exhibito: cum aliud nequeam, precibus meis Ejus incolumitas
tem ſummo Numini commendabo. Una mihi reſtat difficultas,
quod, cum quo commode mittere aliquid poſſim, raro oceur-
Ttt3
rat;
TI
O ,A,
o28
rat; ordinario enim tabellario quæ committuntur, nimis care
ſolvuntur. Vale, &, ut facis, amare perge. Hafniæ I653. m.
ul.
T VII
T IDRTITT
T
OV DO
oeli Langlotio.
Gottorpium.
iLariſſime Langloti. Probe ad me & Bartholinum delatæ ſunt
literæ tuæ amiciſſimæ. Gaudeo, tibi curæ eſſe eximium il-
Iud arcanum plantas ſpirituali corpore reſuſcitandi. Certe
ſiquid ſit in Chymia, quod operam meretur, hoc est. Tibi ve-
ro tacultas jam eſt ampliſſima, ſub Celſisſimi Principis auſpi-
cio omnia tentandi, nec tibi deerunt requiſita, nec labor erit
inutilis; quocirca in propoſito eonſtanter perge; ſucceſſum
ſpero felicem. uia vero meum circa hanc rem quætis con-
ſilium, dicam brevibus, quid velim. Cum tibi tres forſan vel
plures ſint præparandi modi, ego omnes, modo probabiles, ut
temporis compendium facerem, uno tempore in diverſis vaſis
experirer. Unum tibi mitto, tanquam ſingulare arcanum, mi-
hi ab Amico dudum communicatum, qui certe videtur rationi
conſonus, ſed experiri non licuit; temporis enim multum &
diligentiam ſingularem requirit. Nec adeo abſurdus, quem
proponit Mullerus in Miraculis Chymicis, pag. mihi 88. Hic va-
ſa apta in promptu eſſe oportet. Nec neceſſum eſſe arbitror,
ut plantæ, quæ in hunc uſum veniunt, præ cæteris ſale volatili
balſamico abundent, cum non ſolum quæratur ſal volatile,
quod levi arte acquiritur, quodque figura ſaltem plantam re.
præſentare poteſt, ſed tale quid, quod figuram, colores, flores,
olia & omnia exhibeat, quæ vera planta in corpore ſpirituoſo.
Talia enim fuiſſe illa, quæ uercetanus vidit, ipſemet noſti.
uocirca cum jam floreant calendulæ, garyophyllus apud
quosdam, Otthonna, malva roſea, ſaponaria f. helleborus
niger forlan, &c. in his & ſimilibus experimentum fieri poſſet,
quæ pro tua prudentia facile judicabis. Catalogum Muſei nu
per a quodam meo diſcipulo editum mitto. Hiſtoriam (ut
ſeribit filius) oxpetunt Eleviri, atque, fituto liccret, eo mitte-
rem;
TTDIT
AL I . IO23
rem; jam enim ad umbilicum perduxi. Habent enim illi &
chartam nitidam & typos pulchros, tum ctiam multas iconum,
(antea in Marcgravio & de Laet cxpreſſas) quas mea requirit
hiſtoria. Adeſt præterea filius meus, qui dubia, ſiquæ occur-
rant, enodarc novit. Scripſit nuper idem filius meus Domino
Oleario; ego cum Hamburgenſi tabellario ad Vos literas miſi,
neſcio, an recte curatæ. Incluſus iis erat Catalogus antiqui-
tatum & novem millium Numiſmatum, quæ proſtant Neomagi
in Bibliothcca jam defuncti Schmetii. uod ſi nondum redie-
rit Olearius, reſerari litcræ poſlunt, ut Illuſtriſſimus Princeps
Catalogum videat & legat. Magna nobis difficultas eſt in li
teris & aliis ad vos mittendis, ſiquidem ordinarius Hamburs
genſis tabellarius Gottorpium non veniat. Hinc tactum, quod
tarde adeo literæ meæ ad Te ſint delatæ. Si rationem ſcias
commode literas & alia ad vos mittendi, rogo, mihi indices.
Forſan Illuſtriſſimus Princeps quendam hic apud nos habet, qui
ejus res curet, quem ego nondum novi. Ne ceſſes conatus
meos Illuſtriſſimo Principi commendare; Literatorum enim
Mæcenatem ſummum eſſe experimur, & eo nomine immorta-
lem ſibi gloriam vindicat. Tibi reſcribit D. Bartholinus, &
officioſe ſalutat. Vale. Hafn. 1. Sept. 1653.
T I
LAV
ATT VVDATT
T
VOV VVII
ariſſimo
T
Petro Gaſſendo
Pariſios.
Cripſit ad me non ita pridem amicus meus, grata familia
ritate conjunctiſſimus, Iſaacus Peyrerius, te conſtituiſſe
vitam Tychonis Brahei noſtri conſcriberc, & in honorem Tanti
Viri apud vos edere, ut, ſiquid haberem, quod ad rem facere
poſſet, communicarem. Addidit præterea chartam, in qua
conſignata erant, quæ ſcire cuperes, ſimulque in amoris &
benevolentiæ tuæ erga me teſtimonium, eruditum tuum de Vita
Epicuri commentarium, quem licet nondum acceperim, tamen
& pro benevolentia, affectu prolixo & munere gratias ut ago
Ttt
maxis
OLAI ORMII
rdgo
maximas, ta optarem, me par pari reddere, & votis tuis ita
poſſe reſpondere, ut non fruſtra Te meam operam expetiiſſe
agnoſceres. Re cum amicis communicata, inprimis Mathe-
matico noſtro Frommio, quem non pauca tenere ſcio, quæ
huc ſpectent, quique & Craigii Scoti ſcriptum contra Tchonem
& ejusdem una Apologiam ſervat, & junctim edere conſtituit,
& de Vita Tychonis non ita pridem in publica panegyri oratio-
nem habuit elegantem, hoc obtinui, ut iple, tuam ambiens
amicitiam & favorem, ſe ſcripturum, &, quæ ad rem face-
rent, communicaturum, ſpoponderit, a quo ea procul dubio
habebis, quæ apud me deſiderantur. uæcunque vero ego
in hac temporis anguſtia corradere valui, hic addo, quæ in
meliorem, rogo, interpreteris partem, eaque ex iis ſeligas,
quæ propalanda ex uſu & honore Tychonis & Patriæ forc exi-
ſtimas. Atque ut nihil prætermiſiſle videar eorum, quæ ex-
petis, ſingula tuæ chartæ momenta perſequar breviſſimis.
vo præciſe anno natus ſit Tyche, docet Scheda mea N.
6. & Oratio Jeſſenii a Jeſſen, anno nempe I556. 15. Decembris,
intra . & 1o. matutinam, nudſtrupii in Scania.
Fratres habuit Georgium, Axelium, Stenonem, Canutum,
omnes magna in Patria auctoritate, & ex parte Senatores Re-
gni; Sorores Ingeram, Eliſabetham & Sophiam, quarum hæc
Aſtronomiæ non plane erat rudis, & in thematibus erigendis
inprimis expedita. Reliquit hæc filium, Daniæ Senatorem,
Inclytum Dominum Tagonem Tot de Erichsholm, Literatorum
Fautorem ſummum, cui ego Monumentum Stroenſe dicavi;
Vide N. 3.
uando Vandesburgum appulerit, & quo nomine Uxor
fuerit, oratione ſua docebit Frommius. Uxor vero Pragæ mor-
tua dicitur.
ui ex liberis illius mares, &c. docebit Frommius, vid.N.
6. N. 1. N. 18.
uæ vera fuerit ejus penſitatio annua, ex N. 2. colliges.
Ex Regni theſauro quædam dabantur. Præbendam Roſchil.
diæ obtinuit, in Norvegia Monaſterii Munce live reditus, alia-
que de quibus certo jam non cnſtat. uamdiu hic manſit,
illa omnia ipſi etiam a Rege Chriſtiano IV. piæ memoriæ conceſ
ſa, quamdiu Magnates ſibi habuit faventes. N. 2. Neſcio, an
alios, uam ex nudſtrup habuerit reditus proprios. Non vi.
detur.
A
TTATTö
I LDVEo 3
Roeſchildenſis Canonicatus vulgo præbenda Regum
detur.
vocatur, cujus annui reditus mille Daleros imperiales æquant.
N. 2. Onus nullum, prætcrquam quod Sacellum huic be-
neficio junctum, in quo Regum extant Mauſolea, a poſleſſore
ſartum conſcrvandum ſit tectum. Jam ordinarie Cancellario
Regis confertur.
De cauſa diſceſſus, vid. N.8. 2. 2 diſceſſit autem an
no a Te notato, nempe I5V. non invito ege, cujus ſcitu etiam
organa aſportavit, nullo Regio aut Rantoviano navigio uſus.
Nihil reliquit in Huena Inſtrumentorum, vid. N. 18. Inſula
poſt abitum ſemper in feudum data Nobili cuidam ſive Viro
ſive fœminæ, in qua jam campus, ubi Uraniburgum ſtetit. A
Nobili quadam vidua feudi titulo hodie tenetur.
uo tempore ad Rantovium acceſſerit, &c. diem & annum
literæ, quas mitto, docebunt. Vandesburgi eum fuiſſe appa
ret in Aprili Anni 8. vid. N. 13. Inde diſceſſit itebergam,
ubi commoratus fuit adhuc ultimo die ejusdem anni, & II.Jan.
1I553. ut vides, N. Ia. I5. Hinc ad Rudolphum Imperatorem
conceſſit, evocatus, N. 1a. Eum Pragæ invenit, ubi in ædi-
bus Curtianis aliquamdiu ſubſtitit. N.m6. 2. Prius fuit Pra-
gæ; quamdiu, collige ex N. I8. Benaticæ quis ſitus & conditio.
N. 1.
Incidit in morbum 13. Octobris, obiit autem 2. Octob.
Anno I6o1. ut patet ex Oratione funebri a Jeſenio habita, & N.
23. Sepultus Pragæ in templo veteris urbis primario, a. No-
vembris ritu equeſtri honorificentiſſime.
Funebris oratio habita a Jeſſenio a Jeſſen, quæ exeuſa
Pragæ typis Georgii Nigrini anno 16o1. haberi vix poteſt. Si
apud nos venalis eſſet, mitterem; unicum ſaltem ejus exemplum
apud amicum vidi. De tumulo & Epitaphio nil habeo præter
Elogia multa. Orationi Jeſſenii adjunctum carmen prolixum
ohannis epleri & Pauli ani Coldingii Cimbri, qui Tychoni
morienti adſtitit, cujus quædam vides N, 2.
Mortuo Tychone, organa omnia Pragam ſunt translata &
aſſervata in ædibus Curtianis, ubi militum ſævitia occupata a
Palatinis, urbe diſtracta & deſtructa. Sed Globus antea Jeſui-
tis in Collegio Nieſſano dono datus. Nieſſa autem Sileſiæ eſt
non ignobilis urbs, ad Niſſam fluvium ſita, ſede Epiſcopali
Ttt5
clara
r
TD
A
ao32
clara, vide mappam Sileſiæ. uo tempore Princeps Ulidaricus
eam ceperit, vide N. .
De Obſervationibus nil habeo, niſi quod Pragæ adhuc
apud Virum doctum extare ajunt; ſed de iis forſan fuſius From
ius.
Synopſin Cbſervationum, cujus mentionem facis, inter
ſchedas Lorgoontani invenire non potuimus; credo non aliam
fuiſſc, quam quæ in ejus Aſtronomia conſpicitur.
De Epiſtolis & aliis, quæ Frommius tenet, ipſe reſpon-
ſurus eſt.
Denique ut petitioni, quantum in me eſt, latisfaciam,
& catalogum Studioſorum & alia, quæ in ſchedis habeo, mitto,
nulla re diſſimulata, idque ut certius tibi conſtet, ccce addo
hæc ludicra, (quamvis indigna, quæ referantur,) quia ita jubes:
Varias fovebat Tycho opiniones, quæ vulgo aradoxa TD-
chonis vocabantur, fecundum quas ſe componere ſolebat, ut
exempli gratia, ſi mane e domo egredienti vetula primo cc-
currebat, mali ominis eſſe putabat, & regrediebatur. Pedem
ſiniſtrum ſiquis primo inferebat conclavi, in quo erat, minus
id fauſtum reputabat. Infinita ferme fuere cjus generis. So-
lebat Uraniburgi habere fatuum quendam Jep nomine, qui,
cum prandebat aut cœnabat Tycho, pedibus ejus aſſidebat,
aſſidue aliquid garriens. Huic ex orbe ſuo cibum porrigebat,
& quandoque de variis animi gratia conſulebat. Cum olo
ni in Hvena refractarios ſe præbuiſſent Tychoni, ita ut ſeverius
in ipſos animadvertere ſtatuiſſet, quærebat ex Jeppo ſuo, quid
faciendum. Reſpondit: convoca ipſos, & ad ſatietatem cere-
viſia imple. At Tycho quid? anne ſeleſtos iſtos, pœnæ loco,
præmio afficiam? Neceſſe eſt, ut facias, regeſſit fatuus. Ae fi
conſilio huic obtemperaſſet Tycho, res melius cecidiſſent. Dum
de obviis garricbat, quicquid in buccam venerat, ſæpe ſeria &
momentoſa iis immiſcebat, quocirca ipſius deliria attente ob-
ſervare ſolebat non ITcho ſolum, ſed adſtantes alii. uodam
tempore cum peregre abeſſet Herus, ejusque reditum non exs
ſpectarent diſcipuli, cœpere licentioſius genio indulgere, cum
que jam præſente hoc fatuo ad ſummum deventum eſſet, inter
reliqua exclamare cœpit: Dominus adeſt. uod animadver-
tens unus, turrim ſpeculatum aſcendit, ac vidit Tychonem ſca-
pha littori appropinquantem, unde ſubito deſcendens reliquos
mo:
TATDT
T A I L IO33
monuit, qui, relictis potationibus, ſubito ad ſua ſinguli ſa
contulere penſa. Si quis in Inſula ægrotaret, ac ex Jeppone
hoc, an moriturus eſſet, quærerent, directe reſpomdit victurum
aut moriturum, nec unquam iplum fcfellit prædictio. uod
non ſimplici vice a Domino Longcontano auribus meis haufi.
Sed nugarum ſatis. Ignoſce, rogo, & graticandi ſtudium bo
ni conſule. Multa de Vita Peireſcii a te conſcripta ab amicis
accepi, ſed videre nunquam licuit, ac doleo ad nos talia non
deferri. Si quid præterea ſit, quo conatus tam laudabiles
promovere valean, mone, & promptum invenies. Interim
publieo nomine gratias ago maximas, quod hoc honoris Civi
noſtro exhibere volueris, tuoque calculo ejus ſtudia orbi lite-
rato commendare. uin amicis hic in Dania rem gratam,
& omnibus, qui ſe ejus oblectanrur laboribus, cujuscunque
ſint nationis, acceptam ſis præſtiturus, nullus dubitabis. Va.
letudinem Tibi precor firmam, quam ex literis Peyrerii lubri-
,
L V
TT ADARTIT
O VVVDI
Petro Gaſſendo.
Pariſios.
Vantum lætitiæ tuæ mihi attulerint, quod ex iis intellexe
rim, te vivere, valere & in Tychonis noſtri vita conſis
gnanla trenue pergere, effari nequeo. Ego quidem Divina
gratia, licet cum variis conlictatus affectibus, tcunque ſenio
& curis fractus, valeo, Tibi ad quævis amici paratus officia.
Ante annum obiit Frommius noſter. Nihil nos de eplero,
meditante aliquid de ITchone noſtro, hactenus percepimus, nec
credo, eum tot habere documenta, quibus Tu inſtructus;
quocirca recte facis, quod a propoſito Te abſtrahi non patiaris;
lat enim ſcio, quod, qui aliquid poſt Te hac de re ſcribere ten-
tet, poſt Homerum Iliada condat. Teſtis eſt tuus Peireſcius,
qui in Belgio jam recuſus, teſtis Epicurus, tum alia præclara
ingenii tui monumenta. Me quod attinet, ex eo qvo ad Te
ſcripſi,
O LAIORMII
1o3
ſcripſi, nihil peculiare in hoc genere expiſcari potui, præter
Epiſtolam quandam ad Imperatorem Rudolphum, qua ei dete-
gic inventum ſuum contra peſtem & morbos malignos, quam
publici juris fecit D. Caſparus Bartholinus. Ego, ſi forte antea
non videris, deſcribi curavi, & hic mitto. Credo, hanc ipſam
epiſtolam illud propalare, de quo Tecum locutus eſt olim Dn.
Retius. Nam hoc Medicamentum nobis familiare ost, & in
pharmacopoliis noſtris venditur titulo Elixir Tychonis. Ego
creberrime in morbis uſus ſum, magno ſucceſſu; ſudorem po-
tenter movet, & malignitati reſiſtit. De ejus ungvento nun-
quam quicquam fando audivi. Dominus Petrus Retius, jam
Theſaurarius Regius, ejusque frater Georgius, Secretarius, domi
non ſunt, nec ante dies quatuordecim hic exſpectantur, alio-
quin cum iis egiſſem hac de re, ac literas tuas legendas dediſ
ſem; ſunt enim amici mei ſingulares. uia vero feſtinato
opus eſſe ex tuis intelligo, nolui in illorum adventum reſpon
ſum ad tuas differre. Ubi redierint, ſiquid habuerint peculia-
re, faciam Tc certiorcm. uia vero tam ſubito deſcribi ora-
tioJeſſenii non potuit, cum poſſeſſore egi, mihi ut concederet,
promittens ipſi viciſſim vitam Tychonms a Te deſcriptam, & ean
dem hanc orationem Pariſinis typis nitidioribus editam. Ca-
pe igitur, & tuis uſibus accommoda. Neſcio, an Tibi ſcripſe-
rim de Fatuo quodam, quem Uraniburgi alebat Dominus
Tycho, Jeppe nomine, qui ipſi valde fuit in delitiis. Pranſu-
rus ad pedes hune habebat diſcumbentem, cui ex ſua quadra
delicatiores cibos offcrebat. Aſſidue multa garriebat ridicula
male cchrentia & quandoque quædam majoris momenti.
uocirca cjus garritus curioſius obſervabat, & quandque ex
is eliciebat, quæ ad rem facerent. Referam, quæ de eo ex
ore Longomontani, p. m. qui tum cum Tychone raniburgi de-
gebat, ſæpius audivi. Abiit Tycho Hafniam, nec reditus eju
tam ſubitus exſpectabatur; Cœpcrunt Studioſi, quos alebat in
Uraniburgo, hilarius genio indulgere, quibus aderat hic fatuus,
qui inter reliquos garritus ex improviſo exclamare cœpit: Jun-
cer paa Landet, Dominus Tycho appulit. Illi ſcientes, ipſum
vera quandoque prædicare, quendam ad obſervatorium able-
gabant exploratum, qui rediens retulit, vera dixiſſe fatuum,
unde ad ſua ſinguli dilapſi, eppo gratias egere. uod ſi ipſius
prædictionibus fidem non habuiſſent, Tcho ex improviſo eos
omnes
ETADEM EPISTOLE. 1o5
omnes talia tractantes offendiſſet. Retulit præterea, quod, ſi
quis in familia ægrotaret, atque id huic indicaret, perquirenss
an moriturus eſſet, vera ſemper reſponſa dederit. Amanda-
vit Tycho duos ex ſuis diſcipulis Hafniam, negotia quædam cu-
raturos. Interim prandente ITychone hic idem inter reliqua
exclamare cœpit: Ecce, ut tui jam ſe in mare lavent. Tcho,
hoc audito, ſuſpicabatur, quod res erat, ablegatos naufragium
paſlos eſſe, jusſitque, ut ad obſervatorium ſe conferret quispi-
am, viſurus, an in mari ſcapham cum ſuis videret, qui redi-
ens retulit, ſe vidiſſe eos madidos & male diſpoſitos in littore
conſiſtere, ſcapham vero, qua vehebantur, ſubverſam. Plura
ejus generis, quibus ipſc interfuit, narrare ſolitus crat Collega
ille meus amiciſſimus. Sed an hæc digna relatu ſint, tute me-
lius judicaveris. Saluta, quæſo, meo nomine officioſe D.
Patinum, cujus ignotus amorem & benevolentiam toto pectore
a, o vöo aö v. .v. S2.
V
ATT VVDATTT
O LO V
Petro Gaſſendo.
Pariſios.
T primum redux nobis factus eſt Nobiliſſimus Retxius,
Ouæſtor Regius, ipſum conveni, literas tuat oſtendi, &
de pharmaco Tychoniano percontatus ſum. Is vero prohuma-
nitate tua & affectu candido gratias egit magnas, & conatus
tuos ſummopere commendavit, retulit autem, ſe non aliud in
tellexiſſe quam illud Elixir, cujus deſcriptionem habes in Epiſto-
la ad Imperatorem Rudolphum, quam Tibi nuper cum Oratio-
ne eſſenii miſi; ſpero, Te jam omnia rite accepiſſe. Inter
cætera, quæ cum ipſo locutus ſum, mihi in mentem revocavit
quædam alia medicamenta Tychonica, quæ Henric Rantovio
Pro. Duci Cimbriæ communicavit Tycho noſter, quorum cum
mihi magna ſit copia, Reti noſtri inſtinctu mitto, quamvis
valde dubitem, an mature ſatis ad Te ſit deventura, ſiquidem
jam Tpographos in Vita Tycbonis iprimenda ſuo defunctos
eſs
OLAIVORMII
1o36
eſſe officio exiſtimem. Tui erit arbitrii vel ſupprimere, ſiqui-
dem pro arcanis hactenus hæc habita ſint. Publici boni ſtu-
dioſus non potui non, licet ſero, communicare. Clariſſimum
atinum, rogo, officioſe ſalutes, qui non deſinit mci in literis
ad Bartholinum mentionem facere. Vale, & bono publico diu
vige. Hafn. 22. Octobr. 1653-
tI
EV
OLAUS ORMIIUS
M. Brynolpho Svenonio,
Epiſcopo Sano ISIanqia.
lnſi
Iteras tuas ſimulque ea, quæ de ſtatu Iſlandiæ conſignaſti
& transmiſiſti, mihi oſtendit Nobiliſſimus Secretarius Re-
gius, Otto ragius, ſed quia adeo occupatus jam eſt in opere
Electionis Regis Novi, Tibi reſpondere hac vice ut nequeat,
petiit, ſuas vices explere ut vellem; quod etiam lubentiſſime,
tum propter mandantis authoritatcm, tum propter vete-
rem noſtram amicitiam, in me ſuſcepi. Gratias igitur
agit pro navata opera, ſimulque ſibi valde placuit in eo,
quod de Conjectaneis tuis in Præfationem Saxonis Grammatic
refers; rogatque, ut ea, quanto ocyus poſſis, luci donare velis.
Non fibi ſolum, ſed & toti Patriæ rem Te facturum gratiſſi-
mam, non eſt, quod dubites. De Typographia quæ ſcribis, ſe
hac vice, qua Rege deſtituimur, nihil efficere potuiſſe dixit,
ſed, ſi in præjudicium Collegæ tui Domini Thorlacii (vel contra
privilegia ipſi de Typographia elementer indulta) non ſit, ſe
ſequenti anno facturum, quod poſſibile, ſpopondit. Cæterum
cum mihi conſtitutum ſit, Literaturam Runicam auctam & re-
viſam edere, rogo, ſiquid habeas, quod ad hane rem faciat,
mecum communices, id non ſine honorifica nominis tui tnen-
tione futurum ſpondeo. in Catalogo Scaldrorum ad calcem ad-
dito, quem ipſe olim mihi explicaſti, extant nomina Svecorum
quorundam, Eiſtenoi Sancti, Biornonis ad Havge, Erici Tæſeli,
Sturbiorni fortis, Jonæ Baronis Svereeriſ, Soni Baronis Ivari ſl.
Caroli Baronis Sonæ l. uos in eorm hiſtoriis cum non inve-
niam, qui & quales hi fuerunt, rogo, me doceas. Me ad offi-
cia
ETADEMEPISTOL. I3
cia ſemper viciſſim habebis paratiſſimum. Vale. Hafn. .
Maji, 168.
BRNOLFUS SVENONIUS
TT
Aö
l Vio
D. Olao lormio
Salutem.
On illud ingrati animi vitium, non bencficiorum oblivio,
non denique locorum temporumque intervalla effecerunt,
ut tibi ſcribendi cupidiſſimus, non tamen ſcripſerim, ſed vere
cundia quædam præpostera pudorque ruſticanus, quam opinor
Græci appellant, hactenus interceſſit, ac in tuam
virtutem plusquam dici poteſt effuſum ſufflaminavit:
Videbam te in monumentis tuis aureoIis mei nominis men.
tionem honeſtiſſimam plusquam merebar injeciſſc, deprehende-
bam epiſtolas diſcipulorum tuorum mihi familiarium huma
niſſima ſalutatione clauſiſſe, verum ne ſic quidem a morbis il-
lis inolitis impetrare, an extorquere potui, ut ſilentium rum-
perem: Adeo labor & opus eſt naturam excutere. uod, te
quæſo, admiſſum, qua polles humanitate, condona. Contra
nunc vero poſteaquam tua epiſtola ſvaviſſima humaniſſimaque
retinacula manus & calami præcidit, verendum omnino erit,
ne quam hactenus mutus fui, tam porro loquacem, & auda
culum me præſtem, quod tamen fiducia humanitatis virtutisque
tuæ factum velim, confidentia nolim. Præſtat igitur hoc vitium,
præfatione veniæ pacisque tuæ occupare, qua nunc in anteceſ
ſum cautum ſit.
Non tam quod Lybic is verritur areis, mihi charum erat
quam epiſtola illa, qua me beaſti, Vir Clariſſime, aureola, per
Dn. Stephanum Olaium noſtrum illum allata, amaracinum redo-
lens, gratiæ, fidei, humanitatis illius priſcæ, virtutum denique
omnium. ratulabar mihi gratia tua nondum excidiſſe, gra
tulabar de ſpe in colloquium admittendi mei. Vincit gratiam
omm
VDT
O LA v 2
omnem adulta Virtus tua, quam animi conſtantiam firmumque
pectus appellamus. Gratias tamen ago atque habeo, quas
mente concipere poſſum maximas, non tantum pro hac epiſto-
la politiſſima, eruditiſſima, humaniſſima, verum etiam pro
priſcis illis beneficiis tuis, quibus me ſæpius auxiſti, cumulas
ſtique. Tu pars bona illorum Virorum eruditiſſimorum opti-
morumque fueras, qui me rudem, impolitum, inficetum eru-
diendum, poliendum, informandum ſuſceperunt: Tu præle-
ctionibus doctiſſimis prima Phyſicæ ſcientiæ, Medicæ artis fun-
damenta jeciſti, tu errores juveniles Rector Magnificus aliquan-
do, & ſæpius Profeſſor Ordinarius, affcctu plane paterno, tan-
quam vulnus obduxiſti, tu corporis valetudine laboranti con-
ſilio artis, qua polles, gratuito ſuccurriſti. Hæc talia tantaque
beneficia, gratam nominis VVormiani memoriam ex hoc pectore
nunquam obliterabunt. Nam publica merita, quibus fugiti-
vum Septentrionem in Septentrionem reduxiſti, ſcriptis im-
mortalitate digniſſimis prædicabunt felicius alii: Illud hic ſal-
tem addam, quod ſera poſtcritas tuorum laborum immortali-
um nunquam obliviſcatur: inter alios ego fateor, ſiquid in iſti
rebus profeci, quod equidem exiguum eſſe fateor, quantulum-
cunque tamen hoc eſt, tuis laboribus & induſtriæ debeo, qui
me ſomno communi ſepultum, ad inquirendum priſos anti-
qui Septentrionis ritus excitaſti, qua ſcriptis, qua exemplo.
Absque te foret, æternum in domeſticis rebus peregrini errare
mus. Tu igitur, Patriæ noſtræ Pater, antiquitatis aſſertor,
Septentrionis vindex unicus jure merito audis, & apud ſeros
ne potes longum audies. Ego vero ſi pro tenuitate mea quic-
quam poſſum, ſtudium conatumque pro tantis meritis tihi ad-
dico.
Nunc ad reliquæ epiſtolæ tuæ capita ſtrictim reſpondebo,
quoniam hæc hactenus diduxit animus tuis virtutibus & bene-
ficiis incaleſcens. Calor autem, ex veſtris Medicorum placi-
tis, aperit ac diducit. Principio, quod nomine nobiliſſimi Dn.
Secretarii ſignificatum ivit excellentiſſimus Dn. Doctor, opellam
meam ſane quam tumultuariam, nobiliſſimo Dn. Secretario non
diſplicuiſie, gratulor, ac profiteor gratiam deberc me, quod ili
Iis nugamentis igno verit: Eadem humanitate me porro anima-
bit ad manumittenda, quæ nunc affecta habeo, in Saxonis præ-
fationem conjectanea, quoin annum proximum, ſi permittat
Deus,
ET AD EUMDor
IVL. IO3
Deus, ipſi ſpopondi Secretario.
Verum quo minus id nunc fiat,
cauſas habeo ſonticas & plane decretorias, principio quod
Flacci monitu, ut carmen, ita ſcriptum quodlibet reprehenden-
dum extimeſcam, quod non
Multa dies & multa litura coërcuit Tum vero quod ſo-
lus collectorem, amanuenſem, correctorem, interpolatorem ſu-
ſtineo, nullius opera adjutus. Accedit, quod meumbranas in
ſpiciendi copiam, plerumque ſordidas & deletas, lux bruma
lis malignior & dies obſcurior negat hibernis, negotiorum au
tem tutba & multitudo æſtivis menſibus, ut ſoli duo menſes,
nec illi quidem integri, Martius & Aprilis, huic negotio impen
di queant. Præterca cum opuſculum rccenſerem, ne quide
tum perplacuit, ideoque ſæpe ſtilum verti & lituris univcrſum
deformavi. Addo quod alia, atque nunc eſt, forma cmitten-
dum cenſui. Hactenus enim continua ſerie, ut in Saxone
quodvis occurrit, ſine diſtinctione capitum, quod videbatur,
adnotavi, quam tradendi rationem nunc in libello, qui ſub
manu plus opinione crevit, condemno, ut confuſam & tædio-
ſam lectori futuram, itaque per capita deinceps diſtinguere
conſtitui & præ ſingulis capitibus argumenti ſummam enumes
rare, more ſummorum Virorum, quo ſtatim conſpiciat Lcctur,
quid per ſingula capita lperare debeat. Unum eſt, quod addi
non poſſe doleo, nimirum quod res noſtras cum gentibus eru
ditis conferre ſatis nequeam, Græcis dico & Romanis, partim
inſcitia rerum rituumque illarum nationum, pattim inopia
temporis & librorum: quod tamen ſcis quam ſordeat eruditis,
præſcrtim illis, qui noſtra omnia eondemnabunt vanitatis, niſ
illo ſale condita. uocirca ſi ipſum Saxonem unquam attingere
auſim, non auſim tamen ſine id genus intrito. Multo etiam minus,
ſi, quod meditor, opus de priſco Septentrionis dogmate in manus ſu-
mam. Ad quod exornandum præter antiquos ritus Græciæ La-
tiique , adeundi ſunt Philoſophi omnis generis, Platonici inprimis
& Pythagorici: noſti enim probe quantam cum ſcctis illis cogna:
tionem TheologiaSeptentrionalis habeat, & Mythologia præterea.
Proinde tuo, Vir Clariſſ. confilio auxilioque perquam opus et:
coaſilio, ut auctores idoneos iſtis rebus nomines: auxilio, ut ſin
gulis annis unum, alterum, tertium bonorum auctorum id genus,
meo ære per Chriſtophorum Bremermanum, vel alium quemvis
Mercatorem Orbaccenſem ſolvendum cures. Sunt vero, quus ani-
V
o
OLA ORMI
OO
mo concepi, autores hi: Plato, Procli Lcii in Platonem commen
tarii, Plotini Enneades, amblichus de Mſteriis, Syriani quod ex
ſtat, Chalcidius in Timæum, ſinguli quo ſcripſerunt idiomate.
Pſellus de Dæmonibus. item Dionyſ Halicarnaſſai Antiquitates.
juvabunt etiam Philoponi & Simplicii Commentaria: Orphei vel
potius Onomacriti Hymni, Ori Apollinis Hieroglyphica, Pierii Hie-
roglyphica, Stralo cum notis Caſa:iboni, Solinus cun exercitationis
bus Salmaſii, Gyraldi Syntagmata. Patres etiam Græci vel La
tini, qui contra Gentes diſiertarunt, ut Origenes contra Celſum,
Syneſius, Lactantius, Minucius Feli, Crillus de Idololatria, Ire
næus contra Hær. Meurſii quicquid et Græcanicæ antiquitatis,
Pignorius de Servis, Magius de Equuleo, tintinnabulis, Bayfus de
re Veſtiaria, Navali &c. atque id genus alii. Audio etiam
præclarum opus exſtare in Geneſin, Merſenni, contra Atheos. Hic
tuum, Clariſſ. Vir, conſilium judiciumque ſolidiſſ. expeto, at
que ita caput hoc claudo.
uod de Typographia addis, in locum epiſtolæ alium re-
jicio, qui de meis poſtulatis erit. Subſidium ſibi Dn. D. præ-
clarum opus & auro contra exiſtimandum de Runis iterato edis
turus, a nobis arceſſit: haud ſane fruſtra, fi in meis quicquam
eſſet, quo vel augerc ſpartam illam vel ornare poſſem. At nune
an præter laudem & plauſum dare quiequam poſſim vehemen-
ter dubito: facit hoc Runarum in hac inſula paucitas, aut veri
us egeſtas. Enimvero, quod mirum videri merito queat, cum
audiamus a conſervatis antiquitatis monumentis diligentiſſimi,
neſcio tamen quemadmodum hac parte communem opinionem
fallimus. Fateor in cœmiteriis quibusdam apparere Literaturæ
Runicæ veſtigia, verum rara illa & obſcura pleraque, recentia &
vulgaria, nimirum adulto Chriſtianismo & provecto omnia ſa-
xis incuſſa. Ut ſi conjecturam facere liceat, facile exiſtimem
aldemarum Daniæ Regem ſuo exemplo veternoſos Iſlandos
excitaſſe. Unum audio monumentum, antiquum ſatis, extare
in ſpelunea Hiterdalia tractus Occidentalis, quod Biornonem
Hiddala appa inſculpſiſſe ajunt, qui Gretteri amicus & æqualis
perhibetur. Verum illud monumentum aliquando inviſurum
tempeſtas abegit. uod ſi alias reviſendi commodior affulge-
at ſpea, ferente occaſione, locum peragrabo. Nam nii
2
cönc oculis manibusque vicariis non credam. Si tamen
juſle.
ETADEUM
D TT
O. I
juſſeris aliena opera characteres adſimulare, dum diſtineor
cgo, curatum dabo.
Nuspiam, quod ſciam, alibi monumentum extat publis
cum, quod vetuſtatem ſpiret. Cætera Chriſtiano ævo cœpe-
runt omnia, Valdemaricas notas præ ſe ferentia, rectas aut ver-
ſas. Verum ne penitus in illo adjicialis cœnæ apparatu
öoAoq conviva ſedeam, quod a Jona Bernhartio quo-
dam, cum primum huc reverti, ſene, jam autem ad plures di
vertente, traditione accepi, lubens tibi communico: fides ſit
penes auctorem.
Ajebat igitur ille, Majores, ante Valdemari inſtaurationem,
Runis uſos in hac quidem inſula, & fortaſſis alibi, duplici-
bus: Aliis exotericis, quibus invicem ſenſa animi communica-
runt, quæ quoniam in fago incidi vulgo ſolerent ante membras
narum uſum, oruner dicerentur: Aliis Myſticis, quibus ar-
tificio Magico, quod vellent, effectum darent. Has Myticas
Runas dicebat artificioſa compendia eſſe carminum integrorum-
fere qomodo notas uvOo Romanorum, quas
aliter Siglas appellant, integra denotare verba volumt Antiquas
rii: Eſſeque Myſticos illos Characteres nihil aliud aſſerebat,
quam Borunarm artificioſum contextum, qui niſ a peritisſi-
mis reſolvi non poſſit. Bo runas autem, ut ſiinpliciores ita
antiquiores, materiam præſtare myſticis, probabiliter ſatis aje-
bat.
Illas a principio nec tot nec omnes eadem, quam nunc
Alphabetaria ſchemata præferunt, forma extitiſſe dixit, nec ſerie
collocatas eadem. Vulgarium enim ordinem numerumque a
Valdemaro, ad formulam Alphabeti Romani inſtitutum eſſe in-
quiebat. Priſcos noſtros cum Romanis nihil rei habuiſe, ſoi
lis duodenis, principalibus velut familiis, Normannos quon
dam acquieviſſe omnemque ſonum abſolyiſſe & adumbraſſe,
quarum hæc cſiet formularum ratio:
Por-
V2
OLAI ORMII
IOt
PBFRG
oIE
M
InhAI
-
-
e e
M
11IN
I
R
-
A A Ab
Porro conxas & inflatas, hoc eſt, cic &
cic, novas characterum lpecies conſtituere negabat, ve
rum ad ſuas tenues utrasque, tanquam ad fontes, referebat.
Atque hanc ſuam rationem ooëro me ſequi juſſit.
uæ profecto naturæ ſatis conſentanea videtur, ut pluribus in
conjectaneis diduco, ubi ſchema hoc & compendiolum, prout
tradidit ille, non tamen auctcre laudato, exhibeo. Pluribus
illis nunc immorari tempus iniquum vetat; tuum fuerit, Vit
Clariſſ. conatum tibi gratificandi æqui bonique conſulere. Erit
forſan, ubi tuo deſiderio in conjectaneis non ſatisfacio, cum di-
es diem docebit. Ego ſiquid præterea hujus rei odorabor, tibi
candide impertiar. Libellum templo Helgafellenfi crutum,
Runicis characteribus inſignem, non ita pridem reſciveram, nec
tamen, poſtquam tuas accepi, quis aut qualis eſſet, percontas
ri licuit. Cum primum reſederint hi negotiorum decumani
fluctus, ex voto & voluntate tua fideli ſtudio rem curabo: Si-
militer Procerum Svionum quæ refers nomina audiveram ego
quidem pleraque, verum an præter nomen quicquam aliud de
fingulis polliceri queam, neſcio. uandoquidem æſtivis men
ſibus membranas omnes ſeponere & ſepelire cogunt officii mei
tumultuaria negotia, ſpero tamen de Biornone ad Hauge, ac, ſi
fors favet, etiam de Stirbiorno forti me non nihil exterebraturum,
niſi memoriæ vehementer falſus fuero: quicquid erit, in annum
proximum referetur. Paucis nunc denique tuam Excellentiam
de meis rebus appellare cogor, atque Patronum impetrare.
Supplicationem novo Regi noſtro Clementiſſ. exhiberi cupio
geminam, unam Latinam, quod audiam latine callentiſſimum
eſle
ETAD EUMEPISTOLE. 1o
eſſe Regem; illa trimembris eſt; Primum abuſum deprecor a
Patria & templo hoe Schalholtino metuendum ex piſcatu Sal-
monum in confluente ibaa tractatus Sorgarfinrö. Nui
per enim pauci quidam, nimirum Conſul Nanſonius & civis
Hafnienſis quidam alter, cum duobus Batavis privilegium
Regio nomine nuper curarunt, quo conccdi videtur illis
libera facultas Salimonum capicndorum in dicto conſluente, qui
tamen aliorum amnium luviorumque ostium ac orificium præ-
ſtat, in quod plenis alveis devolvuntur, ſalmonum & illi divi
tes.
Jam ſi libere licet illis piſcatoribus ut libet oſtium cratis
bus transverſariis, contra leges noſtras, anb&tinbol 56.
capite, concludere, ſaimones ad unum omnes in iſtorum naſſa
pertracti converrentur, qui vero ſuperius ad margines amnium
undique habitant, quamvis ex legum præſcripto ante ſuum
quisque fundum piſcandi jus liberum obtinent, otioſi ſpectato
res licet ſcdebunt, eſuric macerandi. uod quo exactius in
ſpiciat Dominus D. Chorographiæ rudimentum mitto.
Nunc medium quidem confluentem piſcator Batavus cin-
xit. Verum piſcatus illud genus hactenus inſvetum nobis, le-
gibus permiſum an ſit neſcio. Et utut ſit, atque abſtineat ſe
primus, dum irrepit callidus artifex: quoniam tamen diplo-
ma latius patet, quam veterator ille nunc uſurpat, merito in
futurum nobis metuimus, ideoque jura noſtra tempeſtive privi-
legio ſatis largo, hoc eſt, non tam facto quam novo jure obduei
cupimus. Etenim ſi diplomata contra civilia rerum publica
rum jura, non audita parte altera, legibus præſcribere debent,
nos utique, qui novas moles gravaminum non perfcrimus
cœlo alias & ſolo eondemnati, Nos, inquam, Patriam fugimus
& dulcia linquimus arva. Proinde cum res Cathedræ Sehal-
holtinæ cum aliis hic agatur, quæ prædia ad quasdam dicto-
rum amnium oras jure fundi ſolique obtinet, filentio rem pro -
dere verebar. Ideo demiſle peto, ut modus privilegio ſtatua-
tur, qui cum legibus noſtris conveniat, ut ſuum cuique jus ac
dominium permittatur, id quod jura tum ſacra tum civilia ju-
bent ſartum tectum conſervare. Hanc tu ſupplicationem, Vit
experientiſſime, communicato cum Jano Severinio ſermone, qui
cauſſæ favet, rei locique gnarus, legas, cenſeas ac Nobiliſſim
Dn. Sccretario, cujus fidei hanc rem per literas commcndavi,
Vvv3
pr
OLAI ORMII
1öö
perferendam cures tuoque patrocinio digneris. Eadem opera
Cathedram hanc, & Ordinem ſacrum & univerſum tractum
Borgar ord. ſane quam latiſſimum, æternum demereheris, imo
inſulam univerſam; quod enim hic juſtitiæ ſpecie ſancitur, us
bique ſancitur Prædia vero fluviorum oris undique inſita,
pl eraque onnia ſunt ruſticorum Iſlandorum & templorum pro-
ptia; egis & Coronæ haud ſcio an ullum. uod jus in a.
Iienam poſleſſionem ſanciendi nobi hactenus fere inſolens eſt.
Alrerum Supplicationis ejusdem membrum iteratam continet
de Privilegio ITypographico cantilenam, quam nunc Regiis au-
ribus recento. Mrum vero tam ægre impetrari rem honeſtis-
ſimam utiliſſimamque, non tantum Scholæ atue Diœceſi,
quibus fere neceſſaria eſt in hac librorum inopia, ſed e:iam
Patriæ Regnoque adeo univerſo maxime decoram. Etenim
quod privatum commodum verentur alii, nihil eſt. Longe
mihi mens alia, cui licet impetrare contingat, frui tamen alte-
ri licebit. Holenſis Cathedra quid privilegii nacta ſit, ignoro:
& an onopolium & hic obtinere debeat deceatque in detri-
mentum publicum, alii viderint. Sed enim facile damno ibi-
tur obviam, ſi alter alterius operas exprimere, niſi diſtractis
prioribus, ſevere prohibebitur,; tatuatur hac de re utcunque
libuerit, mihi certum eſt periculum nunquam tertiare. Te ve-
ro, Vir Experientiſſime, per amoren illum tuum venerandæ
antiquitatis rogo, ut, quantum in te eſt, conatum longe pul-
cherrimum fa vore Tuo dignum exiſtimes, in quo falus in te-
nebras feſtinantis notitiæ priſcæ periclitatur. Pauci, mihi cre
de, pauci ſunt, & opinione pauciores, qui, cum Iſlandice lo-
quunt ur, intelli unt. Succeſſt priori hactenus ætas rudior,
Mx datura progeniem vitioſiorem:
Et quod memini obtinuilſe, probro dabitur Eddam & Antiqui-
tates alias attigiſie. uod ſi pariter affecti majores noſtri
fuiſſent, quæſo te, nos hodie quales nepotes produxiſſent? nam
per Patres Avosque non ſtetit, quo minus hic obbrutuiſſemus.
verus c dcc.
Tertium ſupplicationis membrum erat e imperrando
pro uxore mea ab obitu mco, ſi fors anteverter, uſufructu præ
dirum ſeptem Salholti propriorum, quorum indicem in later:
ulum conjectum, cum reditibus annuis, Janus Severinius tibi
in
ETAD EUMEPISTOLE. 1
inſpiciendum dabit. Sic enim Lex naturæ ſvadet, ſuis proſpi-
cere. Et conſimili beneficio Dn Othonis Eneri vidua ſuperſtes
hodieque fruitur, indultu inferioris Ordinis. Nam in hae
Iſlandia genialia vota rarenter viduis Sacerdotum iterantur.
nicquid hic præſtas, privatim nos obligabit, grata ſemper
mente recolendum. Ipſam hanc, quam hactenus deduxi, ſup-
licationem tuæ Excellentiæ mitto, ut poſtquam cenſueris ac
recenſueris, ad Dn. Secretarium, cum Epiſtola mea, quam Ja
nus Severinius accepit, tuis auſpiciis perfcratur. Danicam alte-
ram idem Vir honeſtiſſimus, & profecto de publico noſtro
præclare meritus, Janus Severinius, habet, pro impetranda in
portum Grindevihanum neraria navi cum commcatu
neceſſario, quemadmodum hactenus poſt hominum me
moriam ſolitum eſt, usque ad ſeptennium proximum, quo a
lium ſibi portum & ſtationem Societas iſta Regio indultu cu
ra vit, damno pauperis vulgi Grindeviani, damno hujus tem-
pli Scholæque ſigni, ob diſficultatem viarum, quas emetiri
debent rinde ilani Batſendam usquc. Unde ſtativa Grinde-
viana paulatim deſeruntur. quæ de multis ſola fere cupido
habendi Cathedræ reliqua fecit. Piſcatus hic noſtri lummam
exercemus, in quo ſalus verſatur noſtræ Scholaſticæque rei,
quam nova migrati ſtationis vehementer labefactat. Hic te
conſultorem & fautorem mihi adfore vehementer cupio, in re
non levi. uod ſi impetravero, utere me lege nexi jure tuo
ad quæcunque poſſim officia præſtanda. Aldrovandi opera
quæ ſint, & quanti veneant in Batavis, ſcire pervelim. Satin
provide hoc antea prædixi, modum garrulitati non inventu-
rum, ſi deblaterare cœpi? meum illud Flacci eſſe, quamvis non
Poëtæ, de Potis dictum cenſeo:
Omnibus hoc vitium eſ cantoribus inter amicos,
lt nnquam inducant animum cantare rogali,
Inuſſi nunquam deſiſtant.
Ignoſce per Genium tuum, ITe quæſo, Vir optime & excellen-
tiſſime, Iſlandicæ nationis præſidium ac patrocinium rari exem
pli, & cum tuis omnibus longum nobis & feliciter vale. Schal-
holti Auſtralis Iſlandiæ E. A. D. I. Eidus uintilis Anni
M DCL lll.
B
VV5
OLAIORMII
Iq6
VAo
OLAUS VORMIS
Brynolpho Suenonio,
Alls
lA l-
Trſöo I
ADAA22V
Ro prolixo tuo in me affectu maximas habeo gratias, ope-
ramque dabo, ut factis me talem, qualem deſcribis, oſten-
dam, Tibi ad quævis oſficia paratiſſimum. Inegregio tuo pro-
poſito ut pergas, etiamnum hortor, & ut conjectanea brevi ha
eamus, cura, quæſo. De Typographia ſerio cum Domino
Cancellario egi, atque tantum obtinui, ut Tibi indulgeretur ea
moderatione, nequid inde ad Collegam tuum redundaret detri-
menti. De quo fuſius Tecum ut & cum Collega Sculonio au
ctoritate Regia acturus eſt Nobiliſſimus Gabriel Aeleje, So-
cretarius Regius, Amicus meus, qui etiam diploma lRegium
ſecum frt Tibi tradendum, ſi fine detrimento Collegæ tui fie-
ri poſſit. Si quid Antiquitatum veſtrarum priſca lingua edide-
ris, ſvade, per columnas ut fiat, in quarum altera Textus
autenticus, in altera verſio probata. Sie per totam Europam
tuo Iucro diſtrahetur, & non vobis ſolis inſerviet. Monumen-
tum ſpeluncæ Hitterdalenſis, ut & ſpecimen libri iſtius Runci in
templo Helgaſieldenſi reperti exſpecto hac commoditate, ſimul
& quæ de Proceribus Sveticis anno præterito nominatis habe
as. Piſcatus ille plae prohibitus, me fingulas difficultates ex
ponente, & in Tabnlatua Topographica demonſtrante. Uxori
quomodo proviſum, docebitanus Severinius. De navi onera
ria in tractum Grindevicanum amandanda vobiscum aget Præfe-
ctus Inſulæ, Vir bonus, cui rei neceſſitatem cum omnibus cir-
cumſtantiis ſi expoſueris, cauſam veſtram hic commodius aget.
Negotiorum publicorum onere obrutum tecum Laconicè a gere
cogit neceſſitas; alias, Deo volente, pluribus. nmiſimus nu-
per Clariſſimum Dominum Collegam, Claudium Plumium I. U.
Profeſſorem P. & popularem veſtrum Jonam eſtmannum, Vi
rum certe ingenio variarumque rerum peritia inſignem, cujus
obitum magnopere doleo, quia mihi fuit familiariſſimus. Pauci
admodum hic proſtant librorum, quot cupis; eorum autem,
quos
A
T AL I2IIT. 1q
quos tenent noſtrates bibliopolæ, mitto catalogum & pretium,
ut, quos annuatim transmiſſos velis, innuere commodius poſſis.
Pilularum panchreſtarum mitto duas doſes, ut, ubi fagitave
rit neceſſitas, ex iis quindecim una vice ſumas, luna decreſ-
cente, hora matutina ſexta, ita quidem, ut aeri externo ea dis
te non committas, a ſomno abſtineas, & prandium in meri.
diem differas. Siquid præterea ſit, quo Tibi gratificari valeam,
promptum me invenies: Vale. Hafn. 1o. Maji, I6.
&
-A
DNTVTT cTTT
O OVLV
Clariſſimo Viro
D, Olao Vormio
Salutem.
ot ſunt ac tanta in me collata beneficia tua, Vir Claris
ſime, ut facillimum etiam illud gratiæ genus, verba,
ſuperare cœperint, nec ingratum duntaxat me, ſed mutum
etiam atque elinguem decedere cogant. Nam quo me cunque
vertam, circumfundor illa tuæ benignitatis luce, ut ne refe-
rendi quidem facultas ſupereſſe videatur. Ut in vehemente
S
caloris æſtu radius fortiſſimi Siderisn æ præcludit
animantibus, præſertim inſuetis: ita nobis fervor hic beneficen-
tiæ, frigori adſuetis, vulgaris gratiarum actionis vias omnes
obſtruit, atque ad ſolitas functiones obeundas marcentes lan-
guidosque relinquit. uid enim primum, quid poſtremum
commemorem? facilitatemne x  ölö cc
raram in magna dignitate virtutem, rariorem in curis, quæ
Magnifieum Rectorem cumulo circumvallant. An fidem? qua
res & rationes meas tam diligenter expediviſti, quam ſi pars
aonnulla ad tuam dignitatem pertineret. An laborem? quem
pro immerito gratis ſuſtinuiſti. An accurationem? qua ad
minutias etiam petitiuncularum mearum deſcendere non piguit.
Omnia ſumma, ſingula talia ſunt, ut tacita veneratione ad-
mirari, quam CAnuO multiloquio temerare præſter.
t
Vvv5
O LA vv
IDRII
Io8
Ut adyta templorum ingreſſi, Majeſtate Numinis tacita
Teverentia percelluntur, quam verbis exprimere nec audent nec
puſſunt: ſic me dignitas virtutum meritorumque tuorum per-
petuo nexu obligatum addicat tibi, quorum nec rationem inire
verbis, nec officiis pariare ſummam, res angusta domi& inopia
ingenii patiuntur. Nihilominus cupiam tamen utrumque, &
pro re nata nunquam non conabor obſtrictam liberare fidem.
Sed nunc ad Epiſtolæ capita deſcendam; ordinc quo tu,
Vir Clariſſime, præiviſti. Hortaris, ut Conjectanea mea curem,
ut brevi habeatis: factum velim, ſed alia atque alia incidunt, quo
minus inoffenſo pcde progtediar. Cœpeam quidem opuſcus
lum recenſere atque in pericula (ſic enim Capita inſctibere
placuit) pro varietate rerum diſtribuere vernis menſibus, cum
ſe in lucem & auram benigniorem aperit annu; duplex inter-
venit neceſſitas, quæ manum injecit. Principio nebulones
quidam ſemi Batavi portum Oroaccanum quinto milliari Ger-
manico diſtantem ingrediuntur, merces effracta inſtitoris taber-
na egcrunt, omnia falſis rumoribus miſcent, & nos inermcs
præſidio deſtitutos vaſa colligere, ac rerum ſuarum quemque
ſolicitos, omnem cventum expectare ſuadent. Supervenit huic
motui tabellaria navis ex Dania, cum felicioribus mandatis
Regiis a Præſide miſſa, hæc diplomatis c Oo exhibuit,
quo omnes Inſulæ Ordines ad ſacramentum Sereniſſimo Regi
dicendum evocabantur. Cui, ut par erat, obſcquium delatu
1us, cœptam opellam interjungo, & epiſtolas ad Sacerdotes in
omnes Diœceſis partes ſcribo, ne non Regium negotium recte
ac diligenter curetur. Itaque rebus illis intentum, nccdum
perfunctum ſatis ex animi ſententia, deprehendit a Commiſ-
fariis ac præſertim nobiliſſimo Bielio Præſide noſtro miſſus
nuncius, quo Beſſaſtadas in colloquium de rebus variis poſtus
lor & proficiſcor; reverſus ex hoc itinere cauſlarum Eccleſia-
ſticarum in Synodo expediendarum indagine cingor; aliis con
ſllia per literas petentibus reſpondere, alios audire, alios ad Sy.
nodi cognitionem citare, datis quibusque tempeſtive literis,
officii ratione cogor. Hinc turba convenientium, & in conven-
tu moles inſana occupationum perdium & pernoctem obruit.
Domum redeuntem perſequuntur agmina viatorum forenſium,
reſponſa in loca remotiora omnes poſtulant, uno tempore,
quæ
ETADEMEPISTOL. 1o
quæ reddant quique ſuis. Dum ſaxum hoc Siſyphium volvo
ac revolvo, tacito pede labitur æſtas, naves oram ſolvcre mini-
tantur; ſiquid ad fautores n Dania ſcribendum eſt, furcim
ſubducere momenta oportet. Interea verone nihil omino
actum exiſtimes, plagulas aliquot inchoatæ oella tuæ huma-
nitati primum cenſendas ac recognoſcendas, hinc Nobiliſſimo
Dn. ragio Secretario offerendas mitto: Cui & literas dare vi-
ſum, quibus & meam tenuitatcm, & perendinationem perfecti
opuſculi excuſo: Dedicare fœturam inlormem non audeo,
priusquam hæ laboris primitiæ ut excipiantur conſtiterit. Ha.
bui in promptu paullo pluſcula, quæ deſcriptoris manus, quem
nunc bonis avibus ex Dania nactus eram, abſolvere non potu-
it, illa cum cæteris periculis in annum, ſi Deus volet, perfici-
ontur, nam diutius in hoc vado hærere ne quidem ipſe ſuſtis
neo. Te vero, Vir Excellentiſſime, quam poſlum demiſſe ob
ſecro, ut hæc paucula perlegas, caſtiges & reeenſcas libere,
qui tuus est candor, errorum qua rem qua phraſin & dictio
nem qua lcripturam moncas, & omnia in meliorem partem ac-
cipias, & Nobiiſſimo Secretario interpreteris.
Pro affectu, cura & fide plusquam paternis, quæ promo
vendis rebus meis impendiſti, maximas ago habcoque gratias,
majores perpetuo debiturus: Utinam referre pares in me ſitum
eſſetl Sed enim quantum vis a te, Vir Clariſſime, impenſum fa-
voris & gratiæ ſuit, mihi tamen hactenus hunc fructum frui
non licuit, quod nec Regis mei Clementiſſimi animo adſcripſe .
rim nec tuo ſtudio, ſed quorundam aliorum interventui, quos
largitionibus demereri nec animus eſt nec facultas. Diploma-
tis quidem exemplum deſcriptum pro typographia obtinenda
mihi morſtravit nobiliſſimus Aceleus, ſed res ad colloquium
cum Dn. Epiſcopo Sculonio auctoritate non minus Dn. Præſidis
Bielii, quam voluntate Acceleji prolata eſt. Cæterum in foro
noſtro univerſali res ultro citroque diſceptari cœpit, coram
Nobiliſſimis Dn. Commiſtariis, qui ſaltem obiter auditas partium
rationes ad arbitrium Magnifici D. Cancellarii revolvere, & illi
nos rationum pondera per libellos patefacienda proponere man
davere. Ego pro publica neceſſitate quod viſum erat oravi,
& literas D. Bielio commiſi; diverſam partem procommodo
privato dicturam cauſſam nullus dubito., Hic te, Vir Excellen
tiſſime, vehementer obſecro, ut ſi (quod non dubito) in con-
ſilium
TTIT
O L2 v 2
ſilium vocatus venias, momenta rationum ſine perſonls expen
das, & cauſam, quæ magis c re publica yidebitur, tuo patro-
cinio foveas & ſubleves.
Cedat noſtrum compendium publico incrementol Dn.
horlacum Sculonium de Regio Privilegio ſciſcitatus, nihil certi
retuli, nec eſſe, nunc certioribus indiciis colligere videor, ſaltem
illam ratiocinationem audivi: galiter meo Deceſſori typographi
cum exercitium contigit, taliter mihi permiium eſt; Sed illi
ſic evenit uti, ut nemini praterea alteri: Ergo mihi ſic permiſſum
eſt. Minorem negaturus Jonam Jonaum Nupuſellium oppoſui,
quem noveram illo tempore pariter artem ſuis typis & impen-
ſis exercuiſſe. Reſponſum tuli, ſcd non offirmatum, indultu
forſan D. Gudbrandi id iſti licuiſſe; hoc probatum cupie nti ni-
hil relatum. Sed ego nullum Diploma pro monopolio iſto
ſubeſſe, nunc magis magisque ſubodorari videor. Pro obti-
nendis xori prædiis promiſſum ſaltem D. Bielii, non Regium
privilegium impetravi, quo tamen acquieſco.
Piſcatum o & iniquiſſimum tempeſtive inhibitum
gratulor, & tuæ Dignitati gratias ago. Deus nova gravamina
avertatl Nunc perſcripturus quid tuo rogatu & quam nihil
promovere potuerim, jure merito rubore perfundor. Scripſi
quidem utrique Paſtori, Dn. Thorlaco Bernhartio Helgaſellio, &
doctiſſimo humaniſſimoque Viro Dn. Theodoro Jonao Hitarda-
lio ſatis mature, ut ſuam uterque partem exſequeretur, gratis
hactenus: alter inopiam periti Runarum deſc riptoris obtendit,
nec, ut arbitror, ſine cauſa: Serio enim hoc proſiteor, nemi
nem quod ſciam Runiæ peritum hodic in tota Inſula reperiri,
poſtquam deceſſit Vir Magnus Dn. Arngrimus onas publicum
Iſlandiæ ornamentum, & Jonas Gudmundius, re dirutus ve-
rius quam rude donatus, ſibi & aliis inutilis in angulo conſenuit.
Biorno ctiam Saradſajus nuper oculis captus languet. Ne
dum ut per verſam illam, ut audio, literaturam quisquam recte
delineet: proinde gratiam ſibi fieri laboris irriti & inutilis po-
ſtulavit, donec ipſe juſto tempore viſitaturus locum inviſerem,
quod hac æſtate, volente Deo, prope eſt ut fiat, nec te diutius
expectationem ferre patiar. Nam ſive intelligam, ſive non
intelligam, ductus characterum quam poſlum ſimillime propria
manu mcntiar. Alter ſibi librum Runicum, qualem ſcribis,
viſum
ETADEUMIEPISTOLE. 1or
viſum unquam pernegat, verbis quæ heic ex epiſtola ad ver
bum refcram, quia te noſtri idiomatis peritum novi:
Sm ho ubrunar Dſeſbttur (tectius Dſijurſb.)
ſeiqe e nur pab ciufalbleqa aD Bana befe e alpreie ſicb,
po burpub at afe ereo nſcunamele öje e pan ert
a un ſtule af tt ab liqjj ſjer uner Altarenu i Molldu.
Aab Olijllt era ma, ab un i ſio lanqn tijma orotnn
i or liqqia tunne. Dc ejt e bab er ecte cnnab enn
jegona romur folſon?. Hactenus illc in literis datis tlelga
felli, Anno. 16a;. 3o. Martii.
Nunc an tellurem ipſam conſulendam arbitreris, tui judicii
rem facio, quamvis non ſine multorum offenſa rem illam ten-
tari proſpicio.
Venio nunc ad Proceres, de quibus retuliſti, Svionas.
Eöyſtenum Sancum nusquam invenio. nec Ericum Tefeli
filium, nec Carolum Sonæ filium: Oportet hos recentiores eſſe,
quam ut in tempora ſuperſtitum nobis memoriarum incidant,
qui Svionum recentes habemus nullas. De Eyſteno certum eſt
a cognomine: Sero Svecia Chriſtianam fidem admiſit, paga-
niſmi tenaciſſima: ſerius Chriſtianos, ut conſentaneum eſt, in
digitavit. Suſpicor & extremum, non e priſeis, quod Caroli
nomen ante milleſimum Chriſti annum vix deprehendas, pro-
fectum, ut arbitror, e Germania in Septentriones, moribus per
commercia togata manſvefactis.
At Biornonis ad Hauge mentio fit in Epitome Harſageri hi
ſtoriæ Haules thatte Habroar: Verba ſunt hæc:
Beorn at Hauge var i Su biod pa er Haraldr tolc
ongdom at Noregi. eptir pat var ongr i Sui-
piod fioratuge vetra edr leingr Aunundr. pa
Eirelr ſon hans. hann aate Ingigerdi dotr Ha-
ralds Haarfagra. hoc eſt: Beorno at Hauge fuit in Svionia
tum, cum Haraldus regnum auſpicatus eſt in Norego, Poſtea fuit
Rex in Suionia Aunundus quadraginta annis vel amplius. De
nde Ericus hujus ſilius: Is n matrimonio habuit Ingerdam fſiliam
Haraldi haarfageri. Unde colligo I. Regem vel Dynaſtam
Svioniæ Liornonem hunc extitiſſe, quoniam ejus ſucceſſor Au-
imp
O LAI MORMII
1O52
imperium in Svionas obtinuiſſe, quandoquidem tertius ab illo
Ericus filiam Haraldi uxorem habuit. De Styrbiorno occurrit
fere nihil, præterquam quod in Hiſtoria Tryggonica frater appele
latur Erici Regis Svioniæ cognomento Sgurſala, patruus Olafi
Svioniæ Regis, qui Tryggonium una cum Suenone Daniæ Rege
& Erico Hagonio Noregi Comite in fatali conflictu Svoldrano
adortus afflixit. ui Styrbtorno cæſus dicitur decennio prius
quam frater Ericus Svioniæ Rex deceſſit, unde colligo
ooo vixiſſe Styrbiornum Haconi Adalſtens ſoſtræ & Gunhildæ
filiis anno 8o. ac deinceps. Verba in Olaſi Tryggonii hiſtoria
extant, quam ſcio penes te eſſe. (Conferatur S. Olaſi Hiſtoria,
Oratione quam Torgryr Nomophylax Tiandalandi ad Regem
Olafum Ericium Svioniæ Regem in Comitiis Upſalenſibus habuit,
ubi numerantur ordine Reges aliquot, Aunundus, Ericus at Upau-
lum, Biorno, (qui profecto hic eſt at Hauge) Ericus Sgurſale, frater
Styrbiornonis, Olaſus Ericius)
onæ Sorqueris meminit nytlinga Saga Cap. 65, his ver-
bis, quæ deſcribam: inn Silane önutur aarbur o n
gebiorq attu trjar Nættur tarqretu ritinu uq atrinu
un ar gpt i luſture &nn Jriſtinu atte Magnus lin
be toreq8 tonqur. arqretu atte Stigur Hvitalejd a
tanen ptirra Brn oru bau Nicolus q Criſtin er atte
rl Gni uqur &orro? on irra on ar &arqer
nia onqur. aun tte yucerbe Oottur Byrgis Jarls
Broſu pirra &on nar on ia t naur. Hactenus illa.
Ubi noto Jonam Sorquis filium, non aronem ſed Regem, hoc
oſt, ut opinor, egulum appellari.
Tantum habui, quod in gratiam tuam, Vir Clariſſime,
ex antiquitatibus noſtris citerioribus fugitivis & illis obſervare
potui; tuum vero fuerit conatum imbecillem innata benignita
t ſublevare.
Pro medicamento gratis exhibito gratias habeo ingentes
quod ſpero in loco protuturum; nam hactenus uti per nego-
tia non licuit. His abque foret, & mihi & fautoribus liberi
us vaearem. Sed fcrenda ſunt, quæ mutari non poſſunt. In-
dieulum librorum in Bibliothecis veſtris extantium recte acc
pi, gratias humanitati tuæ ago, quod tam facilis in has precui
rum nugas deſcendere palſus es. Bona ſide me tibi viciſſim
obli
ETADEUMEPISTOL. I3
obligo, ut jure tuo utaris ad quæcunque officiorum genera præ
ſtanda. Vale, Vir Clariſſime, bono ſeculi nate, Reipublicæ
noſtræ præſidium, & perituri ſine te Septentrionis firmamen-
tum. Deus te nobis tusque longum conervet. Iterum vale.
Salholti Auſtralis Iſlandiæ Anno MDCLl. E. A. D. I. al.
Sextilis.
ui ſit, Clariſſime Dn Doctor, Patrone perbenigne, quod
Thorarinus Ericius, diſcipulus, ut audio, hactenus tuus, &, ſi
credendum eſt famæ, atteſtatus, ad nos redeat inops tui teſti-
monii, atteſtationis, Magnific i D. Rectoris tetiſicationis hono-
rariæ? Mirum ni ſubeſt A, & tamen more talium
pu affectat: peto igitur ut rationes ejus mihi pate-
fiant,; intereſt enim & mea & Ecclefiæ videre, ut pii probique
juvenes in vineam Domini mittantur, quo nomine de falute
Diœceſis ratione boni exempli præclare promereberis. Valc,
Vir cxcellentiſſime, Dn, Fautor optime, iterumque Vale,
T
O LAo M1IS
RTT
M. Brynolpho Svenonio.
Salholtum.
olixum tuum in me affectum, literis proximis abunde de
L claratum, quo ofſiciorum genere excipiam, non video;
grata viciſſitudine ut, re magis quam verbis, am recompens
ſare valeam, allaborabo. Conectaneorum tuorum ſpecimen
magna cum delectatione legi, a lectum mox Nobiliſſimo Do-
mino Secretario Regio ragio exhibui, qui illud adhuc deti-
net. Magnam certe inibis ab omnibus Antiquitatum Septen-
trionalium cultoribus gratiam, ſi, quam fieri poſſit maturris
me, opus totum in lucem protrudas. Adeo cxacte omnia
lunt penſitata, & e fontibus noſtris fuſe deducta, ut vix cres
dam, quemquam quicquam habiturum, quod in iis deſideret,
cipi.
TI
O LI 1
D
cipi. Exoptaſſem ego talia mihi contigiſſe adjumenta, dum
operam aliqualem huic ſtudio dabam; quin accuratius multa
perſequi potuiſſem, non diffidebam. Me quod attinet, nihil
certe offendi, quod ullam meretur caſtigationem aut animad-
verſionem; notas ſaltem quasdam Literarum Runicarum inves
nio diverſas ob omnibus, quas mihi aut Saxa & obeliſci noſtri
aut Manuſeripta hactenus ſuppeditarunt; unde vero petitæ,
vehementer ſcire aveo. Sunt autem ſingularium figurarum
literæ, quæ ibi pro B. R. V. S. D. P. F. &c. occurrunt, de
quibus & aliis conferendi forſan commodior dabitur occaſio,
ſi voluntati Regiæ mox morem geſſeris. Rumpe igirur mo-
ras, hic ad nutum præla habebis noſtra, nec erit, quod ex
aliorum dependeas arbitrio. In cauſa Typographica in con-
ſilium non ſum vocatus, ſed quantum ex Magnatibus intellexi,
commodo & utili medio rem tranſigi poſſe cxiſtimant, quod
procul dubio exponet Præſes veſter. Pro navata opera in in
veſtigandis iis, quæ ad nos rumore ſunt delata, gratias ago,
nec dubito, quin, ſi quid certi aut ab felgaſeio aut Hitterdalio
acceperis, mecum ſis communicaturus. De Proceribus iſtis
Sveticis quæ narras, gratiſſima certe fuere; conſultus enim ab
amico quodam in Svecia, non erat, quod reſponderc potue
ram, antequam eruditam hanc tuam deductionem acceperam.
Circa finem menſis Aprilis diem ſuum obiit bonus noſter
Stephanius, Hiſtoricus Regius, cujus obitum multi ægerrime
ferunt. Fuit enim in hanc rem natus & educatus. Valetudo
infirmior, quæ ultra menſem detinuit, plura non ſinit. Vale,
& bono publico diu ſoſpes vive. Hatn. Calend. Maji, 165o.
I
T
T VVDATITT
OAVVDLO
M. Bynolpho Suenonio.
Sealholtum.
Ratisſimum intellectu mihi ſuit, mi Brynolphe, pondus ali
quod apu Te habuiſſe literas noſtras, quibus præclaras
tuas in Saxonis Prafationem meditationes publici juris ut, quan-
t poſſes, ocius faceres, urgebamus. Speramus itaque cum
hiſee
ETADEUMEPISTOLE.
1o55
hiſce noſtris Mercatoribus voti nos compotes futuros. Certe
non dubitabis, quin hoc ipſo Tibi non modo populares ſis de-
vincturus omnes, ſed etiam eos, quos Aquilonaris gloriæ aliqua
tangit cura. Pro Hſtoria Sturbiornonis maximas ago gratias;
multum enim ad illuſtrationem Saxonis facit, & ea continet,
quæ nec apud Suecos ncc apud Danos Hiſtoricos continentur,
quin & diverſa. Digna certe, quæ ſocco donetur Romano,
& notis Antiquitatem concernentibus illuſtretur. Ni omnem
jam horum curam ſepoſuiſſem, morbis, ſenio & aliis curis
fractus, aliquid tentatem. Tibi lampada trado, ut & hanc &
Lodbrogi, quam Te poſſidere ſcio, aliquando bono publico in
lucem edas. Speraveram in Runicis peculiaria quædam, quæ
fercbantur apud os nupere reperta, ſed quia ſpe excidi, in
iterata Literature meæ editione Typograhum progredi paſſus
ſum. Hujus jam mitto exemplum cum aliis nonnullis, (reli-
qua enim dudum Te habuiſſe mihi perſuadco) ut boni conſu-
las, & perlegas, rogo, atque, ſi quid offenderis, quod mi
nus ad palatum, audacter moneas, quo emendari ſuo tem
pore poſſit. Anullo enim jam harum rerum peritiore quic-
quam hujus generis exſpectamus. Perge igitur, & tenues hos
meos conatus auge, orna, & ad exacti judicii tui limam ad-
mitte. Nil unquam mihi gratius futurum, quam ut intellis
gam, me hiſce præclara excitaſſe ingenia ad res Patriæ deper
ditas recuperandas & gloriam ſeptentrionalium vindicandam.
Cui ſtudio ſi Te mancipaveris, nominis & famæ immortalita-
tem quin Tibi conciliaveris, non dubito. Perge, vale, & me,
ut cœpiſti, ama. Hafn. 8. Maji i 651.
Muſei mci addo Catalogum, ut, ſiquid hujus generis a
pud Ves occurrat rarum, mei memor, Theſaurum hunc ſym
bola tua exornare haud deſinas, gratam memoriam in iſto-
ria hujus rcportaturus.
x
t M
OAIVORMII
1o56
DC LI.
1 a2 uöacö
ſ1ac 111ii
ad
Opus aureolum,
Danicam Literaturam
Viti Clariſſimi, Domini
II
D. OL vOMi1I,
AI
Medicinæ in alma Hafnienſi Academia
Doctoris & Profeſſoris Publici
fugitivi ex Septentrione Septentrionis Statoris
& Vindicis unici,
uſſu Auctoris,
inter inſanas negotiorum turbas carptim
& vellicatim conceptæ.
ando ita vis, Clariſſime Vir, fat: & quod inter lectitan
dum paulo aliter a tua Dignitate traditum, atque noſtris
Maoribus creditum deprehendo, juſſu tuo adnotabo, ſed, quod
vis, libere; quod nolim, ſed vaga negotiorum agmina cogunt,
temere. Tuum fuerit, Vir omnium doctiſſime & optime, dis
ſcipuli ſtudium boni conſulere, ac opcllæ temeritatem curis
imputare, libertatem tibi.
Pag. I. verſic. I5. Danos veteres Runicam Literaturam ini
veniſſe ſcribis. Non Antiquitates: quæ dini, Aſis, Alſ, Jot
nis Runarum inventum adſcribunt. Odin ipſe in Runa ati
O radna ſtatc,
Mio tora ſtafi,
Mio ſtinna ſtaf,
Er faadi fimbultſulur,
O gorpo Ginregin,
O reiſt hroptur Raugna. Hoc eſt: Runas
ETADEDMEPISTOL. 1
Runas invenies conſulto formatas literas,
Admodum grandes literas, admodum firmas literas,
uas ornavit Princeps homo, conſecerunt Dipotes (Aſæ)
Earavit incidendo Odin (princeps Aſarum.)
Et continuo:
Odin med Aſum,
Enn fyrer Alfum Dualin,
Dain oh duergum fyrer,
Aſvidur Jotnum fyrer,
Eg reiſt ſumar ſialfur. hoc eſt:
Odin ſcilicet inciderc cœpit, hoc enim immediate præ-
ceſſit & nunc ſententiam hujus verſus cudit) Aſis, Alſis, Dua-
lin, Dain etiam Durgs.
Aidus Jotnis id eſt, Gigantibus) Ego incidi quasdam ipſe.
uis autem hic ipſe videatur, in Conjectaneis expoſui.
Brynhildis Budlenia in Sigurdi Fafnicida hiſtoria confite-
tur, certe Runas principes Odinis clypeo inciſas fuiſſe atque inde
eraſas, diſperſaque alias alio dilapſas eſſe his verbis:
Hroptrar ſtilde voru riſtnar eim er ſtendur fyrer, ſxinanda
godi Alſvinns haufdi &c. In Clypeo Cdinis (ille enim inter
alia nomina multa etiam Hroptur dicitur) inciſ erant, qui
ſtat ante ſplendens numen Alſvinni capui.
Et paulo poſt:
Allar voru aſſtafnar,
Er a oro riſtnar,
O hrærdar vid hinn helga miod,
O ſendar a vida vego.
Sumar ro med Alfum,
Sumar med Aſum,
Sumar med viſum Vaunum
Sumar hafa menſcer menn. hoc eſt.
Omnes deraſ ſunt, quæ fuerant inciſa, cum ſacro mulſo com
mixtæ, atque in varias vias miſſ, quæadam ſunt inter Aſas, quædam
inter Alfas, uadam inter ſapientes Vanas, quasdam habent homi
nes ſeminio humano orti
Vides Runas etiam, quas retinent homines, ramenta eſle ex Odi
nis clypco Plura non congeram. Pagani certe nihilnon ab Aſis
accepiſle ſe credidere, cujus quidem in humana vita uſus eſlet.
Cap. 2 pag. 2. . . lcribis: Jam vero tam claros
xx
lim-
VoRMII
OLA
1o58
lhmpidos nos ipſi huus vocis ( tenemus fontes, quod ſura mon-
ſtratum, &c. Ecquos vero fontes, Vir Clariſſime? nimirum,
inquies, qui aperti ſunt ſupra Cap 1 pag 1. & 2. illic videli-
cet a Ren Danica voce corrupta, & nuper deformata, duci
Run videtur, olim Renna dicta, quæ vox fuxum & canalem,
per quem labuntur liquores aut minuta arida, ut pulvis, are-
na, cinis &c. ſignifcat.
Liquores notat a verbo eg renn, labor, fluo.) Heic a Rynner
ſulcis aratri, quam priſeam & nativam vocem aſſeris, quod cre-
derem Doctoris Vormii cauſa, niſi renueret priſca nativaque
vox Rein, quæ non ſulcorum tantum, ſed rerum quarumcun
que continuarum rectam extenſionem, diſcretarum ordinem
denotat, cujusque pluralis Rinar ipſiſſimum aAA-
ſignificat: Non admodum agrorum colendorum cura, ills
ſeculo, magnis animis placuit, ut ſuum inventum ab ejus re-
bus appellarent; ſervitiis & imbellicioribus, ac proinde viliori
bus, commendabatur, ut alibi dixi.
Nolim igitur alluſiones illas, pro fontibus c rr-
5, iisque claris & limpidis venditari, cum lacunæ ſint &
cisternæ turbidum laticem excipientes linguæ jam diu ccrtuptæ.
uanto rectius, principio tuoque judicio convenientius, Runæ
vocabulum primitivum ſtatuiſti, a qua ſententia ſuſpiciones
alluionum te nullæ dimoverint. Spelmanni aliorumque ſenten-
tiæ Normannice peritis lienem cient, a magico abuſu meretricio-
que V irginemRunam appellatam ſtatuentibus. uaſi non & illæ virs
gines naſcantur, quæ poſtea pudorem vendunt. Prius lecta & intel-
lecta eſt Runa, quam operata, an tantiſper nomine caruit? Imo
vero magicus character Rana non eſt, ſed Runarum contextus
carmen itegrum artific ioſo compendio abſcondens, ut in con,
iectaneis diſſerui, xoic autem, quia unitatis ſpecie
ſenſu multiplex oculos incurrit, Runa dicitur, ut a
Brun, acumen, ora in acumen deſinens, verbum eg Bryne, acuo: Sic a
Run character eg Ryne, oculos in rem tenuem ut minutos haracte-
res intendo, & conſequenter, magico characteriſmo interce-
dent, quidpiam inveſtigo, ut ex hrolſi raee hiſtoria in Coniect.
docco.
Cap.3 . 2q. uic etenim literatura rerum naturalium in.
qni -
ETAD EUMEPISTOL. 1o
quiſitioni, Aſtronomia, Magiæ, quin etiam qui ſc conſecrarunt,
Runer Adelruner vocarunt.)
Nusquam hoc obſervavi, harum artium peritos aut ſtudio-
ſos a Nordmannis Runas aut Adelrunas vocatos eſſe, nec ex il-
lorum credo monumentis id probari poſſe. Rune pro familiari
& marito, ut pro uxore Runa apud Poctas poſitum extat ſive
his artibus inſtructis ſive illiteratis, Voloſpaas de pœnis infe-
rorum loquens:)
Sa hun par vada hunga ſtrauma
Menn meinſuara ol morduarga
O ann annars glepur eyra luno &c, id est:
Vidit illic incedere per graves æſtus
Homines perjuros ſicarios
Et qui alterius corrumpit viri uxorem.
Aldaruna vocm omnino peregrinitatis arceſſo. Veterum ta-
bulæ litem judicent. Proprium fœminæ cujusdam nomen
lſ. Runer, non Adal- Runem novi. Aulrunam Brynhildis Bud-
lonia inter Magicos characteriſmos refert in Hiſtoria Fafnicidæ.
Adalrunum hominem virum, aut Adalrunam fœminam a ſtu-
dio vel ex profeſſione dici, nullus credo. Sed nec vox Adall
nobilitati nominandæ olim ceſſit, ut hodie pro ipſa uſurpatur;
verum ingenium, indolem naturamqne ſuam cuique propriam
priſco ſermone expreſſit ſine diſcrimine ignobilis, a nobili.
Odin in Hafamalum
Fimbul . fambe heiter ſa er fatt lann ſeigia
p ad er Oſnoturs adall. hoc eſt:
Immanis Curgulio appellatur qui loquijnhil poteſt,
Hæc inſiceti eſt indoles.
Poſtea nobilibus illa vox aeceſſit, quaſi nativis ingenuis &
genuinis, contra plebis colluviem & confuſaneum genus vulgi
diſtinguendis, quod ſeminium cum ſervis & peregrinis miſcu-
it. Jam & Halſrodi carmen, ubi Run pro aulico poſitus vide-
tur, a tua Excellentia citatum, ita interpretor:
Grams Rune letur glymja
Gunriktur hinn er huot lilar
Hogna hamre ſlegnar
Heipt bradur um ſi vader.
ui
xx3
r I
O LA vV IM2
1o6O
Regi amiliaris (ſatelles) facit reſonare
Bellona potens, cui pralium placet
Haugnæ malleis cuſa
Ira praceps circum ſe veſtimenta.
Ordo hic eſt:
Familiaris Regis (ſatelles) bellico numine plenus iraque praceps, cui
prælia cordi, circa ſe facit ſtrepere (nimirum per ercyl
induit fabrili malleo cuſa Hognæ veſtimenta, id est, ferream lo
ricam. Ubi vox IRune böeaulicum, Oe autem alioqui
virum interioris admiſſionis denotat, paululum laxato variatoqut
maritali ſignificatu. Male igiturLipſiusAluriniam apud Tacitum le-
git; (ſiquid tamen heic video) male Schedius, qui Alironiam, quod
nihili est, propius vero tuAdalrunam, ſed (quod pace tuaVir, Mat
gne, dixerim) non ſatis integre, quam nullus dubito Alſö Runam fu-
iſſe, hoc eſt, Alforum numine inſpiratam atque illis familiarem fœ-
minam, Alforum velut contubernalem atque corundem velut con-
jugem, qua cum familiarius verſarentur, gi, quomodo &
apud Jornandem legam. Duravit ad Patrum usque memoriam ins
ternos Alficæ illius conſuetudinis, atque ex conſuetudine divina-
tionis aut fgmenta aut exempla, quæ vereor ne non bona fi-
de hodieque deſita ſint. Alſruna igitur quaſi Alſi cujusdam u-
xor, aut amica certe familiaris, meo periculo reponendum in
Auctoribus præſtare auſim. Dixi quædam de Numinum varii
cenſus inter ſe, & omnium cum humano genere commixtioni-
bus, periculo ultimo Conjectaneorum: plura, niſi obruerer aliis,
dicturus lib. de priſco Septentrionis dgmate & ritu. Pro Viris
familiaribus & maritis quoties vox illa occurrit, ſemper ſcribi-
tur maſculino fine Rune, ut cum pro Uxore & fœmina muliebri
Runa: atque ſic appellativa five communia ſunt nomina; at
cum Literam notat, aut proprium ſignificatum in muliebribus
nominibus habet, Run ſcribinur, quare loca ex Edda allata
corrigena ſunt, ubi RAſcritum e, RNet re
ſcribendum, quod meum exemplar hahet: Nunquam vero aut
R au Rniſ n Peſ hacenus obſervavi.
N
Locus ex Hafamalum adlatus in meo exmplari integer
ſie habet :
Maal
ETADEUMEPISTOLE. 1o6r
Maal er ad lia pulur ſtorar
b ular ſtole a, Urdar brunne at
Sa e o pagdal, ſaa e o hugda
Hlydda à manna maal
Um Runar heyrdal o regindoma
Ne ot riſtimg paugdo, ne of radom paugdo
Haafa haullo at, haata haullo i,
Heyrda ſegia ſuo. id eſt:
Tempus eſt enarrare narrationes magnas
Apud cathedram ſenis, juta ſontem rdis (nornis)
Vidi ego & tacui ego, vidi ego conſideravi ego:
De Runis audivi & Deorum potentium ſententiis (myſteriis)
Nec incidendi modos tacuerunt, nec legendi rationem tacuo-
runt, uxta aulam ſublimem in aula ſublimi, audivi lo-
qui ſic.
Ibid. pag. 22, Dune mune, qua antiquitus Dumine dicta vide-
tur) imo Dinumynne. Flumen proprio nomine Dino, oſtium
mynne, ab ore munn, appellaſſe priſcos exiſtimo. rao màl,
quæ Dani hodic nomine tenus norunt, rei vulgo neſcii, rages
aal, atque ad garritum Cornicis male referunt, cum ſit poë
ma, quod tu, Vir Clariſſime, primus publico dediſti, Ragna-
ris Lodbrobis geſta recenſens, partim ab ipſo in carcere, par-
tim ab uxore Aſlauge, quæ dum in Spangar ſeide Norvegiæ la
tuit, raala dicta eſt, ut manuſcripta hiſtoria docet. Et poë-
ma in membranaceo Codice meo titulum hunc tubrica ſcriptum
præfert. Illa igitur raaomaal
VUnnum atta Jarla Auſtur j Dino mynne. Superavimus octo
Comites In riente (loco) Dinomynne.
Pag. 23. De Ofrunis ex Hafamaalum concepta opinio ex
vitioſa ſcriptura loci antea prolati orta eſt, ubi legendum erat,
o regindoma, ut paulo ſupra vides. Sciendum præterea priſ
cos voculam of ſæpius uſurpaſſe, ubi nos hodie um ſcribimus.
Egillus Sallagrimus:
Sva er mitt offar, talis eſt mea circuitio. Nusquam non
illius rei teſtimonia occurrunt. Locus alter ex Haafamaalum
de Eyra runo conferri debet cum illo, quem ex Vauloſpaa prin
cipio adduxi. Præſen ita habet
lAnnars kono teg pu per aldrcgi
Eyra runo at. hoc eſt:
xx
Ail-
O L2 vv I
x AT
1C62
Alienam Uorem ne pellicias unquam tibi in familiaremcon
fabulatricem. Sive quod idem eſt:
Ne tam familiariter illa utitor, ut ſuſpicionem inicias uxoris
loco illam tibi eſſe.
De Runarum ſpeciebus nulla ſuſpicio ſit.
Gaman. Runer ſunt ſermones & colloquia jocoſa pariter & lis
terata. locus eſt
Godan Mann teyg u ther at gam anrunom. hoc eſt,
Virum bonum corncilia tibi jocoſis literatsque ſermonibus-
Bryhildis in ſuis Gaman Runis, hoc eſt, ſermonibus id genut.
Bjor fære e ther Brynthing apaldut
Megni blandinn o megin tiri,
Fullur er liotha o liln ſtafa
Godra galdra o gamaneruna. id eſt,
Cereviſiam tibi adſero loricæ fori, male (Vir militaris)
Virtute mixtam & vi Deorum, plena eſt (hæc) Gratiis
literis ſalutaribus
Bonis carmmnibus & jocoſis literatisque verbis.
pro Carmine vocem Run, ſed ſimpliciore, poſitam invenies apud
Sturlæſonem in Eddæ parte altera, quem locum in Conjectaneis
exhibeo.
Cap. 5. pag. 3I. Ofrunæ mulieris nomen legiſſe non me-
mini.
P. 32. An Danica lingua, ſic ſimpliciter intellecta, Runamaal
unquam dici reperiatur, inquiro.
pag. 35. de Sigrunis ex Ragnaris hiſtoria locus adlatusj ita
reſtituendus:
Sigrunar ſaltu riſta cf thu uilt ſigur hafa, o riſta a hial-
te hiors. Ita Sæmundi Hddö habet. Et res ipſa poſtulat, Si-
ur, hoc eſt, vicioriam, (non facundiam aut prudentiam) per
Sigrunas procurari: quæ nomen a fine obtinuere, quaſi victrices
Runa. Saxo victrix ſignum hic appellaſſe videtur:
Ante ſacraturus victrici lumina ſigno. Ibidem, ubi Brunn-
Runas nominaſti, reſcribendum eſt Brim Runæ. Eſt autem
Brim uctus maris objectu littoris fractus: præter enim quod
in Edda Samundi M. S. ubi totum id Colloquium Brynhildis cum
Fa
ET AD EUMEPISTOL. 163
Fafnicida refertur, & ipſius Fafnicidæ hiſtoria vetere, Brimruna
ſcribuntur expreſſe; ſenſus moniti Brynhildiani idem poſtulat.
Sic enim ipſa:Brimrunar ſcaltu riſta, ef thu uilt borgit hafa a
ſunde ſegl maurom; a ſtafne ſtal riſta o ſtiornarblade o leg-
gia eld j ar, era ſua brattur breke ne blar unn, tho iemur
heill af haſi. hoc eſt:
Brimrunas, aut, ftuctus pracipitis Runas, incidere debes, ſi
is opem ferre in freto naviculatoribus, illas incidito pror clavo-
que, & ignem ſulco inducito. Non erit ftuctus tam arduus, nec
ſalum cœruleum, quin opem ex alto venturum ſcias.
Pag. 3. Gudrunus videndum cenſeo, anne Gudraudus res
ſcribendum ſit, aut, ut exteri ſolent, Gudrodus, quod nomen
ſeptentrioni familiare obſervo; Gudruni haud perinde.
Ibid. Rungeir, pro quo quidam Rutgeir) Genuinum & ver-
naculum eſt Rogeir, aut Hrodgeir, aut, ut volunt alii, Raud-
geir, quorum illa vaſtantem, hoc rubentem gladium notat. Run
Ger non memini, aut potius memini non legiſſe.
Cap. 16. pag. 8. urs Gigantem ſignificat ſemper, rupes
montiu, ut veterum ſuperſtitio fuit, incolentem, non pumi-
lionis, ſed immanis corporis ſpecie ſemper conſpicuum-
Os, diductis labiis pleno ſono pronunciandum, non
Oys ſeribi debet. Nec ſinum ſed oſtium ftuvii ſignificat, quo
ſe in mare exonerat.
Ridur aut Reid, quamvis vulgo Rhedam currumque inters
pretantur, Thrideilicas adluſiones inſecuti; ſuſpicio tamen ſc-
det, per fulmen exponendum eſſe, quod horum utrisque no
minibus olim appellatum.
IRanatbattur Odinis:
at ann e hid tiunda, cf el ſe tune ridur leila lopti a.
hoc et:
Decimum hoc novi, qod ſi fulmina tonantia videro in aere
ludere,
Codex noſter de Empt. Vendit: Cap. 16. edur lyſtur reid,
vel ſi d cœlo tangitur. Certe vox prior Currum non ſignifi-
cat, poſterior utrumque. Jam ut a tempeſtatibus aeris aliæ literæ
nomina aceepere, ut Ur imber, Hagal grando, ſic Reid fulmen
potius, quam currum expoſuero, violentæ literæ nomen, cujus
illa ſtrepitum imitari videtur. Certe literarum nomina reliqua
a rebus naturalibus magis quam arte factis accepiſſe obſervo.
Ibid.
OLAIVORMII
Io6
Ibid. Tyr non Taurum ſed Tyem Aſam Thrideilie adlufio
nes exbonunt, cum Aſam una manu interpretantur.
Cap. 13. pag. O non ſie, ſed ſe ſemper ſcriptum, ſem-
per ſcribendum & pronunciandum eſt. Je inculcavit vitioſa
recentiorum conſuetndo, qua laborant inter noſtrates inprimis
Septentrionalis uad antis incolæ, adoo nt e Vocalem etiam
je pronuncient, ab illis autem ad alios longe lateque ſerpſit.
Pag. O. pulſ Spectrum deſignat quandoque Duergur.) Di
verſiſſima genera purs ac Duergur confundi nullo modo cont
venit: Origine, tempore, inſtituto majoribus quam diſtent,
ne quid de corporum ſtatura & habitaculis dicam, antiquas
membranas, inter quæ Vauloſpaa princeps, conſulenti, & pai-
ſivam hodieque multitudinis opinionem conſideranti liquet.
Ibid. Enn ſalpur er Suerda. Gladius acutus eſſe ſolet,
quaſi ſalp aut ſlap gladium ſign ſcet) at non hunc, ſed hujus
vaginam. roba- Refus in Logogripho, cum Salp Grana Haraldi
Sigurdii ſatellitem occidiſlet, circumſcripſit, cum ænigmatice
Regi cædem nuntiaſſet, his verbis:
Vid urdum ſaupſatter i dag, Sverdhus Grane o e. hoc eſt:
Diſſenſim us hodie gladii d mus ranas ego.
uem nodum divinus conjector Haraldus paulo poſt ita relol
vitSalp er hus Sverdſins, i. . Salp domus eſt gladii, hoc
eſt, vagina.
Ibid. Ragn er ſerdit bradaſta) de gladio, cui nomen
Ragn fuerit, non memini mentionem in Edda obſervaſſe, verum
fallere potuit. Ego hujus töq aliam ſententiam conjicio,
nimirum hanc: Ragn, dira execratio, gladius eſt acutiſſimus.
Sciendum Ragn & Blot pro diris execrationibus & devotioni-
bus, post Chriſti Religionem admiſſam, majoribus noſtris dici
cœpiſſe. Cum proprie Ragn ſit per Aſas, quos Raugn, & Re-
gin & Ralena vocabant, obſecratio: Plot ſacrificium illorum ipſo-
rum. Poſtea Chriſtiani in malam dirarum partem acceperint,
Et nos hodie Ragn vehementem imprecationem perinde ut &
lot dicimus, ad ragna & ad blota imprecari. Vult ergo illa
q, diras linguæ maledicæ gladiorum omnium acutiſſimum
eſſe.
Pag. Ioo. Raun ulcus majus, non ſcabiem aut prurigis
nem notat. Sententiam aeicdn ſic interſtinguo & conſtituo:
Naud
IRT EDDI
TT A E 2L. Io65
Naud er beggia barna Bol. giorer naul fol varna. hoc eſt,
lcus eſt (quod doleat) duum liberum infelicitas. Orcus la
biorum inducit pallorem.
Anni proventus ingens. Gumna bona, delicias, proven
tum deſignat) non hæc; ſed homines Gumar & Gumnar poetis
ca voce dicuntur. Merlini Spaa, vernacule a Gunnlaugo Monas
eho, Saldæ auctore, verſa:
Het Merlnus Marquitur gume, hoc eſt, vocatus eſt Merlis
nus multiſcius homo. Senſus eſt ergo: Annonam hominum fe-
icitatem eſſe.
oc diſtichon in mendo cubare non dubito, cujus
poſterior verſus, ut concipitur, ſenſum relinquit nullum. Ten-
tabo ex memoria, ut quondam videor audiviſſe, reſtituere,
nam pleraque horum vulgo circumferuntur.
ſive integre Laugurin fellur ur fialle,
Fau eru giauld hia Jatle.
Hoc eſt, liquor, & in ſpecie, lacus Gautlandia, (Svionice qui
Laugur, Edda aliisque monumentis teſtibus, dictus eſt,) ftuit
ox monte, fua ſunt ſtipendta apud Comitem.
ueri nimirum Auctor videtur de Jarli, quem Jallum
pronunciamus (& ipſe ſic forſan ob conſonantiam Poeta ſcrip-
ſit, de Comitis Domini ſui tenacitate, ſtipendia militum ſatel.
litumque velut fixa retinentis.
Ibidem:Milcil er greip a haulte Greip quod inter eſt
digitos ſpatium ſignificat a verbo eg grip, rapio, teneo, arripio,
capio, ſenſus illi eſiodico ſimilis:
Njios c 2 ebn gc gëiorac oJDeoce
Item illi:
An neſcis longas Regibus eſſe manus.
ad verbum ſic:
Magnum interſtitium ungvium accipitri.
Cap. 22. pag. 1o. Chronologia Haraldi Hildetanni atque
adeo Daniæ Regum omnium incerta ſuſpectaque omnino vide-
tur, quod alibi oſtendere conor. Monſtroſa illa vetuſtas a
oAne quadam, Saxone non ſatis recte intellecto, manans
originem traxit. Nobis certum eſt, per Antiquitates Manu.
ſcriptas, ſeculis ante Aſarum in Aquilonem ingreſſum, certi
nihil
AIT
O LA v12
1I66
nihil quicquam innotuiſſe, qui & linguam & literas in Septentrios
nem invexerunt. Hildetanni, ut aliorum plerornmque, vetuſtas tan-
ta nequivit eſſe, ut Gallieni regno anno Chriſti 2o. floruerit, ſi
vera eſt Regum Daniæ Genealogia, quæ Sigurdum Hringum,
Ragnaris Patrem, illius ex uterino fratre Randvere nepotem
fuiſſe faciunt, quem hic etiam ſenio confectum bello ſuperavit.
uod fragmentum Pugnæ Bravalliæ manuſcriptum nuper
a me erutum docet. Verum hæ forſan alias.
Pag. 1O8. Fimbul aut Fimbul tyr proprium nomen haud
eſt, ſed pluribus ſubſtantivis præmiſlum adjectivi loco inveni-
tur, ubi immanitas aut inſana magnitudo intelligenda relinqui-
tur, ut in Edda Fimbul-vetur, inſanum magna hiems, quæ tres
annos absque æſtatis interventu continuavit.
FimbuleFambi, inſanum fatuus, in Hafamaalum. Ita hic
Fimbul tyr immane inſanum magnus. Jotun intelligendus eſt,
a quo Odin literarum plures accepiſſe ſc refert. Creduo, Baul
thornem Archigigantem innuere vult, aut alium ſimilis farinæ.
Sic fimbuleliod immane inſaumgraves voces, verb, carmina,
novem ab hoc Baulthorne didiciſſe idem Odin in Runaætte ait,
his
Fimbulliod, niu nam eg af inum froda Jotne Baul thorni
Berſlu fodur.
Immane graves voces (etiam pro literis liod accipitur) didici ex
perito illo Gigante Baulthorne Berſlæ Patre.
ulur etiam hominem ætate, corpore, annis grandem notat
re didici, e quo pleraque diſcere poteram, Samundo in Vaſ-
rudnis malum his:
Tha ſcal freiſta, hver er fleira Viti,
Geſtur edur hinn gamli gamli ulur.
Ita Giga Vaf prudner ſe ipſum appellant, hoc eſt:
Tentanduum ergo erit, uter plura ſciat,
Hoſpes, aut vetulus hic Senecio.
Ita Fimbuli hulur inſanum grandis homo vel Gligas, circumſcriptio-
ne priſcis familiari. Heic pro Baulthorne intelligi par eſt, aut
Archigigante alio: Proprium certæ perſonæ nomen per vocem
Fimlul. quæ tot præmittitur diverſis rebus, intelligere non eſt.
Cap. 23. pag. II. Tradla) ſcribendum ceneo Tradea,
qnod noſtratibus quotidianum eſt: tradla ne priſcis quidem in-
notuit.
Pag.
IT
A C . 16
Pag. 125. mer ſer legi vult Clariſl. Vir, Mier ſier. Fateor
nunc vitioſe paſſim ita pronuntiari, ſed peſſime: Omnes
antiquæ membranæ conſtanter absque ſpurio hoc i Boreali, ta
les voces omnes ſcriptas referunt, nihil eſt aliud mter ſier
quam prava conſuetudo.
Pag. 1a6. In pyctacio Gloſſarii Poetici pluſcula animadver
tenda occurrunt, præſertim quæ ad flexiones & declinatus no
minum ac verborum attinent paucula quædam alterius etiam
ſignificatus crcdiderim, nonnulla etiam vulgari omnium ſeculo-
rum uſu frequentiſſima ſunt: quæ tamen pro Poeticis adnotan-
tur; ſed minutias illas perſequi nec otium eſt, nec animus, ſa
tis eſt in genere ſubmonuiſſe. Sunt etiam in perſonarum No-
menclatore quædam, quæ nullus intelligo, nec tamen illa pro-
pterea improbem, alia de quibus dubitem, propriane hominum
nomina ſint, an appellativa rerum vocabula. Certe nomen
Lifraudur, niſi cognomen Viri ſit, propius nihil eſt, quam ut
adjectivum nomen cenſeam, vulgo nobis tritum, qui Lifrau-
dan dicimus colorem, qui ruborem hepaticum refert.
Plura nunc non poſſum, qui ad difſicillimum Viſitationis
iter, nimium ſerus, Orientem verſus accingor. Tuum vcro
fuerit, Vir Clariſſime & optime, Fautor ac Præccptor æternum
ſuſpiciende, hæc levia & oculis tuis eruditiſſimis, niſi aliter velles,
indigna æqui bonique conſulere, ac de humanitatis meæ ſtu
dio exiſtimare, ut qui Tuæ Excellentiæ primas, ut diſcipulum de-
cet, nunquam non atque merito deferam. Niſi hanc enim glaciem
nobis tua Claritas perfregiſlet, æternum non ſolum ego, ſed
univerſus, audeo dicere, ſeptentrio veternoſo frigore conſtrictus
exanimisque torpuiſſet. Tu ſolus & primus oculos in domeſti-
cis, quibus uti debcant, quicunque cœcutire nolunt, poſt lon
gam noctem omnibus reddidiſti: quo nomine gratias tibi totus
debet habetque Aquilo nunquam intermorituras, ac ſibi ſe tua
induſtria redditum, nunquam ſine Statoris lhVormii grato præconio,
recordabitur.
Vale Vir Clariſſimc, publice Gentium Septentrionalium
Doctor, Vindlex & æternum præſidium. Iterum Vale & Spici
legium hoc magnæ meſſis tuæ optimi conſule, cui ſolidam diem
æſtuante
OLAIVORMII
1o68
æſtuante curis animo impendi. Dabat Salholti V. lal. Sext.
Anni MDCLI.
2. Dlgi.
ſtudioſiſſ.
1LT SVENONIUS.
DdTT
P. S.
Ductus characterum inelegantes, mendas & membrorum
confuſiones atque innumera peecata alia, partim a me partim rus
di manu tironis exſcriptoris admiſla, boni conſulas & benigne re
ſtituas. V. V. Clariſſime.
V
Fx litteris
OLAIvMII
T V
ad
M. Brynolphum Senonium
Epiſcopum Schalholtenſem.
Ve
maxima myſteria contineri mihi relatum fuit, nil niſi nugas
colligo & nominum quorundam propriorum involutas notas,
corum forſan, qui, ubi ocum iſtum viſitarunt, ſui memoriam
hiſce relinquere voluerunt. Gratias autem ago pro labore &
communicationc; non minus enim laboris in coum vindica
tione opus erat, ac ſi maximi momenti res iis conſignata fuiſs
ſent. Reliqua pericula tua exſpectamus, nam non ſine periculo
diutius differuntur tantopere deſiderata, & promiſſum omne ca
dit in debitum. Si quid rarum & ad rem noſtram faciens hacte-
nus obſervaveris, communica rogo. Vale, &, ut facis, ama.
Hafn. 1a. Maji, 1652.
DCCCC-AV.
ET A I. I6
VATIr
r
Ex literis
TvTT
H N 2I
ad
Olaum Vormium.
c in manus, cum præſentibus, trado, & ad oculos ſiſt
aliquid rari: lapillum nempe, de quo quidem relatum mihi
eſt, in cygni nido repertum eſſe; oculatus tamen rei teſtis ego
non exſtiti. ui ſi quid ſingulare & eximium præ vulgari la
pide haheat, totum hoc,Vit doctiſſime, tuum eſto, cum re-
liquis naturæ & fortunæ bonis, quæ tibi a Deo indulta eſſe
gaudemus. Malui hoc quicquid eſt tecum communicare,
quam Johanni Marco Mummio, Danis & Iſlandis ſatis noto,
pro contemnendo pretio relinquere. Alter ille albicans & ali-
qua ex parte pellucidus, quem litoralem exiſtimo, dignus pro
fecto non eſt qui transmittatur.
Vidua optimi noſtri Arngrimi, qui e valle terreſtris
militiæ ad cœleſtem aulam evocatus eſt, anni præſentis die 2.
Junii) maritum meritiſſimum nondum luxit. Ea ſalutatum
humillime te cupit, Dominum fautorem & amicum, ut quon-
dam conjugis, ita nunc filii, imo filiorum, qui reſtant, Thorla-
ei ſcilicet, Bernhard, Gudbrandi, quorum primus 1. ſecundus
IO. tertius 8. annorum eſt. Sperat etiam, imo confidit fore, ut
Thorchillum Arngrimi, natu maximum, am civem apud vos A-
cademicum ſalutaribus juves conſiliis, ſi (ita diſponente Deo,)
contingere poſſit honeſta ac commoda oceaſio, ut in paterna
Reſidentia ſucceſſor fiat. uæ palma ſi forte intervertatur, con-
ſultius videtur vivere inter Muſas, doctis ſe tradere Muſis, quam
triſtiſſimo hoc tempore, poſt malam & duram hyemem, pejus
& durius ver, peſſimam & duriſſimam æſtatis ſegetem, penu-
riam rerum omnium portendentem, in negotia & res pœnitens
das ſeſe conjicere. ua de 1e paucis ad ipſum Torchillum per
literas ago Deceſſit b. Dn. Arngrimus Simeonis inſtar, in
dors
OLAI VORMII
1Oo
dormiturus ſuaviter recubans, atque ſic eodem mox momento
animam Creatori reddidiſſe animadverſus eſt. Merito ergo mihi
hic aſſumenda ſunt tctraſtichi tui, ad Epicedium Arngrimiaaum
appoſiti, ultima verba, heic accommodatiſſima: Crede mihi,
haud moritur, qui bene ſic moritur. Dab. Stad Hruta
fiordenſium Nonis Auguſti 16a8.
V
Ex literis
TT
N ARI ARII
ad
Olaum Vormium
A quodam audivi, tribus a mea domo milliaribus eſſe colli
culum lapidoſum, qui quondam habuerit lapillos, ut co-
loris ita ponderis & quantitatis differentis, vulgaribus abſimiles.
Verum quia operæ ruſticæ ex improviſo non permittunt eo
cvagari, quod interim oportuno tempore in gratiam Dn. Amici
facturus ſum; ego, bona cum Tua venia, nunc audeo rudem,
incultum, & tantum non turpem lapillum hiſce adjungere, ſi
forte ejusmodi alium antea non adeptus ſis. Dicitur noſtris
Marbendils ſmiide, ſcu rectius Marennilsiſinijda, quod ad lite-
ram ſonat, homuncionis marini ſabricatio; Marbendil enim cori
rupte legitur, pro Marmennill, a mar (mare) & mennil (ho-
muncio) diminutivo ab accuſativo Mann tormato, qui a nomi-
nativo Madur, i. e. homo. Bendill autem eſt a Bandi, ligamen.
Fluxiones ventris ſiſtere dicitur, ſi cadens in lacte reſtinguatur,
lacque ipſum ſic hibatur. Memini mc adoleſcentem a quodam
nugatore ſciolo audiviſle, non ſine magna difficultate ex co pa-
rari poſſe Orci vel Plutonis gnleam, Iſlandis Hiulenshialm. Ita
nobis dicitur, quicquid eam habet a natura vim, ut qui hoc
geſtaverit, occultetur & nemini ſit couſpicuus. Hulenshials
mur dicitur ab eg hyl, ie. occulto, tego, & hialmr, galea. Mo
dum nolebat logodædalus ille indicare, quem & forſan ignoras
vit ipſe, niſi quod manui & quidem volæ quaſi inſcri deberer,
ut exiſteret inter carnem & cutem; quod fabuloſum admodum &
Ea
nemini ſano perſuadendum mihi viſum eſt,
ETADEUM EPISTOL. o
Eſt porro quiddam, de quo mentionem facere eſt animus,
nimirum, ſi R Tuæ allubeſcit ſcrutari antiquæ noſtræ Poeſeos
hicroglyphica dicta & ænigmata. Degit jam nempc inter vos,
uit ſpero, homo noſtras, Gadnundus Andreas, Poeta inter no
ſtros inſignis, multæ lectionis, nec mediocriter ſubacti ingenii.
Accidit illi, ut ob conſcriptum Diſcurſum polemicum, in ſan-
ctionem quandlam noſtratium pragmacicam, non tam accuſare-
tut, quam veluti turbulenter ex itinere abripeetur, ita ut ne-
ceſſe ipſi fuerit ad Regiam appcllare Maestatem. Atque ut is
poſſit (Gudmundus ſcilicet) Dn Amico in aliquo ſcrutinio anti.
quitatis gratificari, mitto illi Volaſpaa, & Gvidons maal, cum
nonnullis annexis, ad peſin pertinentibus, nec non literis ad
cum vernaculis; uæ omnia ad tuas optimas manus fideliter
perferri velim, ob argenveos unciales duos, Gudmundi literis
inſertos eique tranmilſos.
Dabam Stadio Rutafiorden
ſium, I5. Auguſti An. 16aq.
VI
O L IO
ATT VVD RTTT
Einaro Arnfindio.
-
udium tuum in colligendis & transmittendis Naturæ raris
valde mihi placet,; eo enim ſpero meo Muſeo Auctarium
haud leve acceſſurum. Non enim dubito, quin lapides, quo-
rum mentionem facis, quique figura ac pondere a vulgaribus
diſtant, pulchri quid præ ſc ſerant ac rari. ls, quem miſiſti,
e gencre eſt Stalagmitis, ac ad littora Norvegiæ quibusdam in
locis frequens invenitur; ex ſpuma maris & vi quadam lapidi
ſica concretus. Credo habere vim adſtringendi, ac Dyſente
ricis utilem. Sed quæ de Plutonis Galea adjiciuntur, plane
ſunt fabuloſa. Gudmundus veſter in magno verſabatur diſcri-
mine, & niſi ego cauſam ejus, in tui gratiam, egiſſem, actum
forſan eſſet de ejus vita,& fvigore ac inedia periiſſet. Sed
non dubito, quin ipſe ſingula particularius ſit narraturus. Pe-
riculoſum eſt, decreta Principum convellere, & contra os
ſcribere, qui poſſunt proſcribere. Ouæ ipſi miſisti, bona fide
auravi. Tibi vro jam Teſtamentum N. ere Græcum, ſed
Ar-
OLAI OMRMI
1O2
Argentoratenſis editionis, quam meliorem arbitrantur Belgiea,
transmitto, boni ut conſulas, rogans; ſpero, Mercatorem ve-
ſtum rite curaturum. Vale, & Erlandum, ſi datur facultas
ſaluta. Hatn. Calend. Maji, 1r65o.
I
Ex literis
oLAV
T
T
ſ
ad
Olaum Vormium.
Nhiſce turbis nihil potueram earum rerum acquirere, qui-
bus impnſe novi Tuam Clar. delectari. Interim tamen
tria mitto lapidum genera. Primus lapis, qui mihi elegantiſ
ſimus videtur, ante annos 5o. in templo yrkebæenſi repertus
eſt, diligenter ab illo tempore aſſervatus: Colore viridi & tri
bus capitibus, fere rotundis, inſignis; quamvis exiſtimem, tres
ejusdem generis lapides, mediante ſucco lapideſcente, in unum
hic coaluiſſe, quod externa lapidis facics indicareo videtur. Als
terum invenit Patris mei operarius in isthmo quodam, Gell.
dingsnes dicto, adeo fortiter ſaxo adhærentem, ut digitis vix
avelli potuerit. Apicibus & tuberculis, quibus ornatus eſt, ſuam
ex terra generationem oſtendere videtur: Præterea, ſi in loco
ſubobſcuro tractetur, iunumeris micantibus granulis ſcatet.
Tertius luteus eſt, ſilicem referens, quem in monte Hellers hei
di inveni: Sed quia ferro illiſus ignem excutere nequit, pecu
liare quoddam genus conſtituere arbitror. De ſingulis tuam
ſententiam accipere valde deſidero. His adjungo pyxidem, a
quodam juvene Iſlando ex dente balænæ formata, qua Ni-
cotianam pulveriatam ſternutamentis evocandis aſſervari vo-
luit. Hic juvenis pleraque artiſicioſa, quæ oculis uſurpat, i
mitatur, ipſe ſibi Magiſter; in primis vero latrunculos Scac
chidis affabre format & mediocri pretio vendit. Plura non has
bui s yrebæ in Iſlandia 15. Sept. 1a8.
2
TTDT
ET A 2. IO3
eT
.o
T
5 VTATT
OVV VI
Stephano Olavio.
AMiciſſimc Dom. Stephane, uod a me aliquot annorum
2decurſu nullas habueris literas, nolo, amicitiæ obliteratæ
adſcribas, ſed partim quod ignoraverim, quiM ercatotum noſtro-
rum portum veſtrum petant, partim quod diſceſſerint, me ini
ſcio) Non enim ejus animi jam ſunt diſcipuli mei Iſlandi, cus
jus tu & alii ſimiles olim erant, ut de Mercatoribus diſcedenti-
bus moncant, &, qui aut quos petunt, doceant. Præterito
vero anno confuſa erant, ob motus Anglicanos, omnia, nec cer-
ti erant, an in Iſlandiam naves eſſent ablegandæ Cæterum
de meo in Te affectu ſecurum Te eſſe volo, & ſiquid ſit, quo
rebus tuis prodeſſe valeam, promptum invenies. Cæterum
pro exuviis avium transmiſſis gratias habeo maximas; tum
enim, quas tenebam, teredine ferme confectæ erant. Cluſius
Mergum maximum Farenſem vocat. Sed ejus hiſtoria mihi a
Te communicata gratiſſima fuit, quod rara habeat, nec a Clu-
ſio, nec ab aliis animadverſa. Curavi (facta tui honorifica
mentione) Hiſtoriæ mei Muſei inſeri, quæ jam Lugduni Bata-
vorum ab Eleviriis excuditur uantopere vero Muſeum ab
abitu tuo ab amicis locupletatum ſit, videbis ex adjuncto, quem
mitto, catalogo. Tu porro, ſiquid occurrat rari, communica-
re haud deſine. Certo Tibi perſuadcas, id ſinc tuo honore
non fieri. Peſtis apud nos graſſari cœpit, & multos ſuſtulit;
mihi co hoc accidit gravius, quod hujus anni Rcctoratum in
me devolverunt Collegæ. Deus nos benigne conſervetl & tuis
precibus nos habe commendatos. Valc. Hafn. 23. Maji, 165a.
V
iro NODil, CC ClI. l.
alo o
D. Olao IVormio.
Hafnam.
Agnifice Dn. Rector, Fautor & Promotor æternum colen-
2
OLAIORMII
1o
de. Præcipiti profectione mea, quam urgebat Illuſtris Dn.
Archithalaſſus, factum eſt, ut coram Tuæ Magnificentiæ gratias
agere non licuerit, quanquam haud unquam ſatis dignas red-
dere potero, ita agnoſco beneficia in immerentem collata lon-
ge maxima. uod potero tamen, enitar omni cura atque in
duſtria, ut exſpectationi ſatisfaciam. Exſpectabat enim abs te,
Vit Magnifice, Iluſtris Dominus meus, ut ſibi commendares
hominem probum atque fidelem, eum me fore judicasſti: In
digniſſimus ergo ſim hujus lucis uſura, ſi fallam tanti Viri jus
dicium. Interim rogo, ut, quandc me ipſo interprete tantum
valuit abſentis commendatio, ne graveris hunc hominem cidem
Illuſtri Domino coram, ſi detur oceaſio, laudare vel ultra me-
ritum; quo enim majora de me conceperit ipſe, eo magis ad
1A
Magnificentiæ
Servus humilis
NICOLAo Mp-
TT
.AT
V
TT5
PR A l1o B
AT
Clariſſimo & Doctiſſimo Viro
D. Olao Vormio
D D
Hafniam.
Tſi vereor, doctiime Vormi, ne memoria mei prorſus
omnis & inchoatæ olim inter nos per aliquot dies n Da
nia familiaritatis, per tot annorum & terrarum intervallum
animo tuo exciderit; non poſſum tamen Iſaaco Voſſio, Haffniam
petenti, literas ad te aliquas non dare; non quidem ut eum,
quod moris eſt, commendem, Virum quippe eximium & tibi
paterno ſuoque nomine ſatis notum, ſatis charum, ſed ut per
cum
VR DTT
V I 2
r r A
eum potius me ipſum tibi ſiſtam, & vetus erga te ſtudium eo
fidejuſſore obteſter, a quo nihil niſi gratum & acceptum ſis has
biturus. De Illuſtribus Arctico orbe Viris me, antequam eo
proficiſceretur, percontanti, te unum nominavi, qui omnium
mihi inſtar eſſes, & illi, quamvis avido & in omni diſciplina
verſato, ſufficeres. Nec illi novum fuit, talia de te audire,
non difſicile talibus aſſentiri, tuam in perſcrutandis Vandalo
rum monumentis diligentiam & pervicacitatem jamdudum apud
patrem edocto. Viam profecto inveniſti minime tritam, qua
omnes Litterarum amantes tibi devincires, de literis ipſis tam
bene merendo, &, qua mortalibus omnibus innoteſceres, ab
ſtruſa & remota adeo eorum oculis ſubjiciendo. Id doctorum
præcipuum eſt præmium; prædicantur ab iis, quibus ignoti
ſunt, pervagantur loca ubi non ſunt; & ab omnihus eorum
vita ſuſpicitur, incolumitas ſcitur, memoria celebratur. Obs
ſcuro vero homini amici magno cum labore comparandi ſunt
ſinguli, alloquiis fovendi, epiſtolis colendi. uoniam itaque
mihi hac ratione ſolum licet, recordationem tuam excito, a
micitiam aucupotr, honorihica de te mentione Pariſiis apud Pu-
teanos ratres ſæpe recreatus, & tuorum, qui maximo applaus
ſu evol vebantur, librorum aſpectu in antiquo erga te amore
non ſemel confirmatus. Aderat & Pererius noſter, cui con
ſuetudine tua per Thuillerii moram diu Haffniæ uti licuit, &
multa narrabat, quibus interfuiſe optarem. Ego cui nullum
contra oblivionem tui ſubſidium a quinquennio fuit, mihi
tandem, ſero licet, hac cpiſtola inpræſentiarum provideo,
omniaque mea inſuper tum Pariſiis, tum hic, ubi aliquantu
Ium forſan morabor, exhibeo. Vale. Datum Monaſterii
Veſtphalorum die 1. Januarii anni milleſimi ſexcenteſimi qua
drageſimi noni.
V
.
VDATT
O L A vIO
Franciſco Bertaldo.
Pariſios.
Uam gratæ mihi tuælfuerint, quas per Iſaatum vſium
miſi
3
OLAI ORMII
1o6
miſiſti, effari nequeo: non ſolum enim veteris amicitiæ refri
cabant memoriam, ſed & in familiaritatem Viri iſtius literatiſ
ſimi me inſinuabant. Mecum fuit aliquoties, antequam in
Sueciam iret, ac de rebus variis gratos miſcuimus ſermones.
Paulo poſt abitum fama accepimus, Parentem ejus diem ſuum
obiiſſe. Dolemus, Rempublicam literariam tanto privatam
eſſe ornamento, tum quod egregio iſti adoleſcenti ea non ob
tigerit felicitas, ut domi moribundo Parenti aſſiſtere potuerit.
Cterum quo grati animi documento tantum tuum amorem &
benevolentiam excipere debeam, non video, qua non ſolum
favori Nobiliſſimorum Puteanorum me inſinuare, ſed & nugas
meas adeo doctis commendare non vereris, ut inde meæ fa-
mæ & honori haud parum accdat. Agnoſco amorem, agno-
ſco candidi pectoris igniculos, qui nec hac loci intercapedine
ne tanto temporis tractu exſtingui ſe patiantur. Me certe non
raro tui memoriam apud Hennequinum veſtrum, qui has fert,
refricaſſe, ipſe teſtis erit. Optaſſem equidem, tam ſuavi tam-
que jucunda tua converſatione frui diutius hic licuiſſet, ſe,
quod invidebant fata, literarum commercia non inhibuiſſe ga-
deo. Proinde inchoatam quin foveamus familiaritatem, per
me non ſtabit, qui hiſce oris officia & animum ſervo paratis-
ſimum. Dominum Gaſſendum, du Marignini aliosque notos
officioſe ſaluto. Hafn. 2. Maji.
I
VCLL
Incomparabili Viro
D. LAOVORMIO
T
Med. in Reg. Academia Havnienſi Docto
Profeſſori Publico & p. t. Academiæ Rectori Ma-
gniſico, Antiquitatum Patriæ Vindici Pio, Felici,
Patono eo mago
eD
a
Iilli, qui Patriam civesque ab imminenti exitio vindica
runt, coronis ſtatuisquc jure ſunt honorati, atque poſt ex
ceſſum
ETADEUM EPISTOL. 2o
ceſſum inter Heroas ac Semideos haiti, tu qui Patriæ tuæ vi
tam, ſplendidiſſimis civibus famam atque æternitate conciliaſti,
atque ab eo exitio, quod pluribus lcculis omnem noſtratum re-
rum memoriam involverat, ita vindicasti, ut Eruditorum luce
denuo frui poſſent, quanto majori jure omni honorum genere
es proſequendus? uanto enim fama atquc existimatio (quam
ipſa vita potiorem omnium ſeculorum ſapientes judicarunt,)
omnibus aliis rebus præſtat: tanto etiam majora omnium alio-
rum meritis tua ſunt cenſenda, quibus ea vindicaveris, quæ Pas
triæ tuæ ac præſtantiſſimorum civium famam atque æternum
nomen conlervabunt. Equidem apud Romanos alia que gen-
tes Hiſtorici rerum bene & naviter geſtarum memoriam libris
conſervare ac æternitati conſccrare ſunt conati. Sed ca tamen
omnia fatali flammæ ita celſerunt, ut vel nullum plane ſui ve-
ſtigium, vel cadavera tantum lacera ac mutila nobis reliques
rint. Noſtri vero majores aliam rationem ſunt ſequuti, cauti-
busque a rupibus ita ſuorum geſta inſculpſere, ut nec igni nec
aquæ facile ellent obnoxiæ.Vicit tamen tempus, ac fatalis iſla
rerum omnium viciſſitudo: nec tam rupes cauteſve, quam ho-
minum animos corrupit. Ipſa enim Patriæ lingua ipſique adeo
apud omnes gentes venerabiles Danorum characteres, ita apud
ipſosmet Danos in oblivionem venee, ut nuſpiam magis
quam in ipſa Patria peregrini eſſemus: Cumque alias aliarum
gentium linguas ſatis bene calleremus; patriam ſcripturam ne
que legere neque intelligere poſſemus. Dolendum quidem il-
lud atque deplorandum, ſi ullis lacrymis tanta elades reſarciri
poſſet. Ita enim plurima nos venerandæ vetuſtatis nonumeni
ta amiſimus, cum imperiti homines, quid rerum ignotis illis
ſignis indicaretur, neſcirent. Et plura amiſiſſemus, imo æternis
tenebris omnia noſtra obvoluta fuiſſent, niſi tu non minus pic
quam feliciter ex ſitu & oblivione hæc eruiſes, & quaſi alter
Hercules ab inferis reduxiſſes. Ita ergo tu, Magne Vir, non
ſolum ipſam Patriæ ac Majorum famam, verum etiam
ea, quibus hæc continebantur, ab extremo exitio liberaſti, at-
que æternitate ac perpetua memoria donaſti. Pro quibus be-
neficiis quid Patria tibi debet? imo quid non debet? Equidem
meritus es, cui omnes publice ſtatuas ponant, coronasque &
alia dona offerant. Sed cum ea nonniſi a publicis perſonis
nunc dari poſſint, nos privati te iis, quibus poſſimns, donis
vyA
hono-
OLAIORMII
1o8
honorabimus. Ego quidem tenue hoc atque vile donum inge-
nii ac laborum meorum tœtum primigenium, quem cum præ-
ſentium exhibitore transmitto, to nunc genio offerre ac con
fecrare cogor, cum nihil habeam te dignum Sed ſi meliora
Numen dederint, & tibi meliora cedent. Id tantum peto, ut
parva hæc eo amore ac benevolentia complecti velis, quo Pa-
triam tuam, atque in illa bonos omnes, ſemper proſequeris.
Ego vero nihil magis in votis habeo, quam ut incomparabili
tuæ eruditionis penu inſtructus atque adjutus, aliquam his re
bus opcram dulciſſimæ Patriæ navare poſſm, atque ita jure
gloriari, me & tanto Præceptore ulum, & tanta ab ipſo di
d ciie. Vale.
Lugduni Batavorum 3. Fidus
Februarias c SIocxLIx.
r, 1
adccciſſimus cliens
l
rRT
v
mT
VV LlVVO
VI
V
OLAUS VORMIUS
Vilhelmo Langio.
Lugdunum
Iteras tuas, doctiſſime Langi, una cum erudito tuo de An
nis Chriſti libro, probe acccpi, pro quibus gratias Tibi
ago maximas. Rem certe aggrelus es difficilem, quæ mul
torum & maximorum Iiteratorum defatigavit ingenia; quod
feliciter ſit expedita, tibi ex animo gratulor, & proſperos por-
r opto conatuum ſucceſſus. Non diſfteor, multos apud nos
miratos fuiſſe, a te tantum negotium tam feliciter confectum,
ſed ſcio, inviam virtuti nullam eſſe viam. Perge Reipublicæ
literariæ porro prodeſle, non tibi deerit laboris in templo ho
noris & gloriæ perennis merces, nec patria tantum decus indo-
tatum relinquet. Cæterum cum te in temporum ratione ac
curatum adeo videam, non poſlu, quin in hoc genere tibi
dubi-
ETADEUMEPISTOLE. 1
dubium proponam, quod me adhuc torquet, cujus ſi mihi eno:
da veris rationes, amplius in ære tuo ſum futurus. Anni ſunt
elapſi pluſculi, ex quo vitam Hippocratis noſtri ex Sorano ex-
cerptam, quæ extare ſolet ad calcem operum Hlippocratis, legi,
ubi inter alia offendi, natum fuiſſe Hippocratem noſtrum
nc A 2n i, ubi quidam pro
Aav legunt Ar, quidam Aia. uis igi
tur apud Græcos hie fuerit menſis, & cui Romanorum re-
ſpondeat, ſollicite inquiſivi. Conſului auctores haud paucos,
etiam rerum Græcarum callentiſſimos Magiſtros, ſed omnes
hactenus ſpe me fruſtrarunt. Si Tu in hac palæſtra verſatis-
ſimus, quid de hoc menſe tenendum, me docueris, rem fece
ris gratiſſimam. Porro de henevolo tuo de meis conatibus
judicio meriro gratias ago, & quia te iisdem contemplationi-
bus olim delectatum fuiſſe novi, ut has curas non deſeras, ro-
go. Ego laborum & annorum ſatur, tihi lubens lampada
tradam. Vale, &, ut facis, ſtrenue in nobili perge propoſito;
Deus conatibus haud eſt defuturus. Hafn. Calend. Jun. a.
v
A
Cöi VI
D. Olao Vormio
D
D. I. .
ATT
VVO NIO.
Hafniam.
Iteras tuas, Vit ſumme, ad ipſum diem kalendarum Junii
Havnia datas, trigeſimo ſexto, pridie nempe Nonas uin-
tileis recte accepi; ex quibus, ſicut ex ungue Leonem, ita te
tuamque incredibilem humanitatem cognoſcere licuit. Neque
enim ſimplex officium exhibere contentus, gratias tantum pro
debito munere agere voluiſti, meosque conatus miris laudi.
bus prædicare: verum etiam eo me honore afficere, quo ma-
jorem a Deo immortali ne optandum quidem haberem. Etenim
5
r-
x IATI
O L vvI2
O
eruditam illam quæſtionem tuam proponendo; eum mihi ho-
norem exhibuiſti, qui non niſi ſummis ingeniis vſummaque e-
ruditione præditis, hoc eſt tui ſimilibus, debetur, ipſoque fa-
cto me inter Clariſſimos Doctores recepiſti, quibus tantum ab.
eſt ut me accenſeam, ut potius optem in diſcipulorum tuorum
numero eſſe, ut ita ſumma eruditione imbutus, aliquid de Pa-
triæ antiquitatibus (quod diu meditatus ſum,) eruditorum au-
ribus oculisque dignum edere poſſem. Cum igitur me tibi
obſtrictum adeo ſentiam, non verbis modo gratias agere volui,
verum etiam facto ac obedientia, (quam ſolam præſtare poſ
ſum,) propenſam animi mei voluntatem declarare, ut ita certo
conſtaret, me non in recipiendo officio quam gratiis redden
dis eſſe promtiorem. Et hæe unica cauſa eſt, ob quam go
grave illud ac eruditiſſimorum Virorum humeris ncquicquam
tentatum onus ſubire ſustinuerim, ut temeritatis potius quam
contumaciæ vicium apud te incurrerem. uod igitur natalem
Divini illius Senis menſem attinet, de eo, ut tibi V. Cl. ob-
ſervatum fuit, nec ipſi codices inter ſe conveniunt, cum alii
Agga, alii Agtv, alii denique Ayv legant. Mi
hi vero nulla ex his lectionibus probari poteſt, quod nulla ſatis
Græca ſit, ſed vel ipſa terminatione manifeſte indicet Latinam
vocem eſle debere, ideoque has, quæ Latine non ſint, vitio-
fſas eſſe. Sanc multos menſium indiculos penes me habeo, ut
Paphiorum ſive Cypriorum, Athenienſium, Macedonum, Bithy-
norum, Aſiaticorum, Tyriorum, Sidoniorum, Alexandrinorum,
Cappadocum, Cretenſium, Seleuciorum, Lyciorum, Arabum,
Perſarum, Heliopolitarum, Syrorum &c. quos ex variis codici-
bus Theonis c c oösc öc ſatis antiquis ac opti
mæ notæ accepi. Sed in illis indiculis nihil occurrit, quod cum
voce Av vel ASic2 ullo modo conveniat. Neque
apud alios auctores vel novos vel veteres iſtum menſem un-
quam reperi. Equidem cum plures propter harum rerum
cognitionem ſcriptores percurrerem, nihil uſpiam inveni, quod
ad iſtud verbum explicandum pertinere poſſet. Ut autem ge
nuina lectio facilius & felicius inveniatur, unaque demon-
ſtretur, cui menſium Julianorum hic
convenerit, non
nihil de menſium originibus aliisque ex primo de an:
nis Chriſti libro repetendum fuit. Equidem primi mortales, qui
clm
ITRDrT
TT A L IVLL. IOI
cum ipſo vitæ initio tempora juxta cœleſtium corporum motus
numerare cœperant, lpatium illud quod binis interluniis com-
prehenditur, menſem appellarunt. Neque tamen tunc alia men
ſium nomina impoſita erant, quam quæ ex ordine dependerent:
Juxta quem is qui æquinoctio verno a quo omnis temporis
initium) conveniret, primus dicebatur, quique illum exciperet,
ſecundus. Nec alia ratio in Judæorum Republica erat, primo
Templo ſtante, ut doctiſſimo & harum rerun peritiſſimo Abra-
hamo Aben ræa demonſtratum eſt. Poſtea vero, ſicut diebus,
ita etiam menſibus propria nomina indita fuere, partim a
Diis, partim etiam ex rebus, quæ iſti tempori maxime conc
nirent. Ac primi quique menſes, qui annos Gentium inchoat
bant, a Diis nomina habebant, tum propter ominis felicitatem,
tum propter Deum honorem. Ita Thoth Egyptiorum a Mer-
curio, Erc Athenienſium ab omnium Deorum H
catombis ſacris, Martius Romanorum a Gentis Patre & tutelai
ri Numine denominationem invenerunt. Idem apud noſtros
homines factum fuiſſe, tu antiquitatum noſtrarum Stator in eru
dito illo Faſtorum opere pluribus probatum dediſti. Tempori
vero rebusque in eo enatis conveniebat A Athenien-
ſium, & Aprilis Romanorum. Poſtea vero cum multi Heroes
ac ipſi denique Romanorum Principes Divis annumerarentur,
etiam eorum nomina menſibus fuere impoſita. Sic Julius
uintilem, Auguſtus Sextilem, Domitianus & Commodus
omnes fere menſes occuparunt. Atque priorum quidem duum
nomina manſerunt, poſteriorum ut tali honore indigna ſublas
ta. Græci vero non nomina tantum Imperatorum, ſed omnes
quoque eorum titulos menſibus indidere. Sic Paphii totum
ſuum annum Juliæ genti Divoque Auguſto dicarunt. Primum
namque menſem AOc vocarunt; Venus namque
neadum mater. Alterum omnibus illis oy6vo5 Veneris &
Anchiſæ, inter quos Cæſar ut ſydus emicabat. Tertius Patri
gentis neæt Ouartus hujus filio Julo datus fuit: uintus
vero Auguſto, eScoc dictus: reliqui honori ejus, ut
Aoncqoxoc, n eölc, Apiegec &c. Id
2
vero maxime in hac opaec obſervatua fuit, ut is men-
ſis
T
OLAIVORMII
1O2
ſis Herois aut Principis nomine proprie inſigniretur, quo vel
ipſe natus eſſet, vel aliquod eximium facinus patraverat. Patet
id ex Julio & Auguſto, ut de ſimilibus idem plane judicium
eſſe debeat. uibus cognitis, facile erit, menſis nomen & ſi
tum noviſſe. Græci eorumquc 1 tam in Aſia, quam
alibi, primitus quidem proprios menſes habuerunt. Poſt vero
cxpeditionem Macedonum, duce Alexandro, omnes fere, qui
Aſiam aut Africam incolerent, Macedonicos receperunt. Idem
potea Romanorum jugo ſuſcepto factum fuit, ut nobis I. libro
de annis Chriſti demonſtratum eſt. Ncc anni tantum rationem
ad Juliani formam immutarunt: verum etiam ipſa Victorum &
Principum nomina menſibus ſuis impoſuere, ut ex Paphiis an-
tea probavimus, annosque ſuos ab eorum victoriis aliive ope
ribus eximiis numerarunt: ſic Alexandrini diem, quo Civitas
ipſorum ab Auguſto capta fuit, primum anni ſui eſſc voluerunt.
oræci quoque maximis ab Adriano Imperatore beneficiis affecti,
propter inſtitutum ab eo VI. Indictionum Cyclum, qui Se
ptembri menſe iniret, annum a Septembri inchoarunt: qua de
rc plu bus diſp tatum fuit lib. 1. de ann. Chriſt. capite de In-
d. ctionib. Sane inter omnes Imperatores nemo fuit unquam, qui
majore Græcos honore afficeret, quam ipſe Hadrianus. Nam
& publice in veſte Græca Dionyfia Athenis, ſupremo corum
Magiſtratu functus, celebravit, magnisque præmiis ac integra
quadam regione Athenienſes dona vit. Ob quam rem tem-
plum vivo illi tam Athenis quam alibi apud Græeos dicatum
fuit. Neque dubito, quin, cum in ipſius gratiam annum ſu-
um, quem antea ab æſtivo cardine incipere ſolebant, a Septem-
bri inchoaverint, tum etiam ſolenni illo more primum illum
menſem nomini ac Numini ipſius dicaverint. Atque ita, cum
nec Ayc nec Ac quicquam denotet, pro ſecun-
da litera, quam vitioſam eſſe codicum diverſitas arguit, ego
ponendum cenſerem, lcgendumque Adr pro Aglv.
J uxta quam quidem opinionem Princeps ille Medicorum natus
fuiſſet Septembris die V. Objici quidem poteſt, Hippocra
tem multis antea ſeculis floruiſſe. Verum Auctor ille qui vitam
ipſius deſcripſit, Adriano poſterior fuit, qui aliorum ſcriptorum
more, cum menſem diemque natalem exprimere vellet, non
antiquis menſibus uſus eſt, qui plebi, cui maxime ſcribebat,
in-
rATTT
DI IIVLL. IO3
incogniti erant, ſed eos per novos qui omnibus noti erant exs
poſuit. Illud quoque contra hanc ſententiam urgeri poteſt,
menſis hujus nullam neque in Auctoribus neque indiculis men-
tionem exſtare. Sed ad poſterius quidem reſpondeo, illud ne-
que in Commodi Domitianive factum fuiſle, quos tamen men-
ſes ſuos habuiſſe Macrobius & antiqua ſaxa teſtantur Cauſa
ſuit Senatus voluntas, quæ non omnibus, ſed ſoli Julio & Au:
guſto honorem illum tribui volebat, ne maximorum Princi-
pum, quique imperium illud primi ccnſtituerant, nomen vile
ſccret. Etiam Commodi Domitianique malorum Principum
ſicut ſtatuæ parietibus, ita nomina mcnſibus detracta fuere, ut
poſteris exemplo eſſent, ne inſanire vellent. Et quid ſi id
ipſum de Adriano dicamus, quem Senatus poſt obitum in Divo-
rum numerum referre noluit, eo quod initio Principatus cives
quosdam interfecerat, ac Magiæ infamia ſemper laboraverat,
ut Dion apud iphilimum notatum eſt? Alios Scriptores quod
attinet, dolendum inter paucos iſlos, qui de illo tempore ſcri-
pſerunt, neminem ferc ad noſtras manus perveniſſe. Sane ſi
ipſius Donis libros hac de ætate haberemus, non dubito quin
illius rei manifeſta darentur veſtigia. In Latinis ſcriptoribus
quod hoc omiſſum ſit, mirum videri non debet, cum illi hæc
aliena, quæque nunquam potius facta volebant, non libenter
attigerint. Equidem ſi ex facillima & minime coacta vocis
cmendatione res dijudicari debcat, nulla vox melius & cum ipſis
literis, & cum re ac hiſtoria convenire poteſt. Frequens enim
in Codicibus T pro& hoc pro A, usque adeo, ut acutiſſimos
æpe failat. Ex A ergo omiſia transverſali factum fuitA, ex
illo T, quod quam frequens, tu, Vir ſumme, in iſtis ſtudiis
verſatiſſine, optime cognitum habes. Concludo igitur menſem
hunc Auto ici debere Septembrique Juliano convenire.
At vero, Maxime Philologe, non hæc ideo a me ſcripta aut
dicta ſunt, ut aſſcnſum tuum applauſumve impetrarem. Mihi
enim affectum ac promtam bene merendi voluntatem declaraſ-
ſe ſatis eſt. Val, Vir Clariſſime, & me amare perge. Ex
Muſeo meo II. Eidus uintil. Anni MDCLIlII.
rI
AV
ATIT
L
1o8a
AAAV
lA, ſſ Aa l til
2 C.
D. Olao IVormio.
D
O. -
Tö
rrTTA
AVVLO O.
Hafniam.
Uamvis antea literas tibi deſtinaverim, tamen cum itine-
ri hucusque intentum alia me ſemper negotia occupave-
rint nunc tandem & voluntati & promiſſis meis ſatis facerc
potui. De itinere autem meo multa ſcribere opus non eſt,
cum nihil fere in ea occurrerit tua cognitione dignum. Equit
dem Technotheca Dreſdenſis ab omnibus ſummis laudibus ef-
ferebatur. Ideoque ſummo flagrabam deſiderio ejus accuratius
peripiciendæ. Sed poſtquam omnia diligentius contemplatus
eram, nihil inveni, quo vel tuæ vel aliorum, quas vidi, æquari
poſſent. Magnus ſatis apparatus ac plurimæ cameræ, ſed res
ipſæ vulgares, quædam tamen crant mihi antea non viſa, quæ
hic notabo, totiusque Technothecæ brevem ideam una dabo.
Diſtribuitur hæc in ſex cameras. Prima varia inſtrumenta
mechanica habet, ut Aurifabrorum, Lignariorum & Chirurgo-
rum: in altera varia poculorum genera variis modis ex varia
materia efformata. Præcipua erant ungues gryphis, teſtudines
variæ, pſittacus & gallina ex conchis margaritarum artificioſe
coagmentatis efficta. Vitrum ſeptem metallorum, quod tamen
ab alio Veneto, quod Pragæ in domo Coloredi poſtea vidi, nec
colore nec aliis diſtingui poterat. Globus quoque ex ſolido &
unico Cryſtallo miræ magnitudinis libr. 2o. viſu erat digniſſi
mus. Plures illic lapides pretioſi ſatis magni, ut Adamantes
Bohemici pulcherrimi ut & Rubini aliique; ſed iſta minoris
pretii. Tertia Camera artificioſas picturas Alberti Dureri, Lu-
cæ ranachii & aliorum. uarta camera varia Mathematica
inſtrumenta habebat, ſed parva. Conſpicuum illic erat Orga-
num muſicum majus ex lapide, & aliud ex vitro, cum tibiis la-
pideis in uno & vitreis in altero, ſuaviſſimum ſonum edenti-
bus. In quinta varia ſunt Naturalia, Iapis informis ſatis
magnus ex cœlo delapſus librar. 2, crediderim fragmen rupis
fuiſſe
ETAD EUMEPISTOL. 15
tuiſſe. Unicornu a Rege Daniæ Duci d. datum, aurea ex ca-
tena pendens, quod tamen neque cum illo, quod Rex Daniæ
ante triennium Regi Galliæ obtulit, neque cum tribus illis Ul.
tajectenſibus, conferri poteſt. Equidem albiſſimum eſt,
& longe nitidius tribus illis Ultrajectenſibus, quæ ſublava
ſunt; ſed neque tam longum eſt, neque tam
craſſum
neque tam contortum uti illa. Videtur multo. longius
fuiſſe & partem poſteriorem amiſiſſe. Phœnix quoque Avis
illic videbatur. Sed ſuſpectam mihi reddebant antiquo-
rum ſcriptorum placita, qui unicam tantum eſſe toto in
orbe volunt, atque ex ejus demortuæ cineribus aliam genera
ri quamvis non omnes in eo conveniant. Nec forma aut
color ſatis cum antiquorum relationibus conveniebat: pulcher-
rimum tamen colorem habebat ex avo & rubro. Manuco.
diata viſebatur magna cum pedibus, & aliæ parvæ ſine pedibus;
Dens Elephanti valde magnus librar. CL. Variæ quoque im
neræ variaque metalla non præparata. In ſexta camcra Arti.
ficialia continebantur: Statuæ variæ ex gypſo, ære, marore.
Inter has precioſas cervus erat totus ex C. C. philoſophice
calcinato factus librarum 28o. Automata varia & multipli-
cia varias figuras habentia, quorum quædam Solis, Lunæ, Pla-
netarumque omnium motus exhibebant. Unumi inter hæc
valde eximium, quod viginti quatuor horis movebatur: Coch
leam habebat in circuitu orichalceam, per quam globulus cry-
ſtallinus decurrebat, cumque ad finem ejus pervenerat, intro
ſe abdebat, & ſtatim in ſuperiori parte, quaſi in inſtanti rurſum
egrediebatur, & prius iter abſolvebat, candem tamdiu actionem
reiterans, quamdiu oo movebatur. Erat quoque il
lic omnium votis adeo expetitum, perpetuum mobile, quam
vis eo nomine minime dignum. Idem tamen aut ſaltem talc
fuiſle crediderim, quale Drebelit. Humor erat cæruleus vitro
rotundo in circulum circumacto incluſus, qui, ubi ſuperior
vitri pars manu tantum tangebatur, ſtatim ſe movebat, atque
ſenſim ſenſimqne aſcendebat, donec abſolutis 2. horis iterum
quieſceret. Vitrum pro baſi horologium habebat, quod a tali
humore dirigi dicebant, quod in tam arcto temporis ſpatio
obſervare non potuimus. Id quidem verum, quod humor an-
tea plane quietus ex ſola manus impoſitione, poſteaquam mi-
niinum caloris perſenſerat, movcretur in circulum, ac ſemper
vcr.
O L vv I12
AITI
TID
1o86
verſus partem dextram æquali & lento motu aſcenderer: Si
vero manus denuo imponeretur, humor vehementius moveba
tur, quod propria me experientia ſæpius docuit. Omnia au
tem ſatis diligenter examinare atque explorare temporis brevis
tas & Technothecæ cuſtodis moroſa invidia prohibuerunt. Alia
quoque tornatilia illic erant. Catena eburnea ex uno fruſto
elaborata, quæ centum & triginta annulos habebat omne g
minos. Navis quoque eburnea valde artificioſa, quæ Ducum
Saxoniæ nomina & natales in coſtis monſtrabat. Sed omnia
hæc exſuperabat os ceraſi, cui centenæ & ultra humanæ facies,
Pontificum, Iuperatorum, egum, Cardinalium, Principum,
Epiſcoporum aliorumque, cum ſuis ſingularibus capitegmini-
bus erant inciſæ. Atque hæc pauca ſunt, quæ in tanta mul-
titudine digna æſtimavi, quæ tibi perſcriberentur. Equidem
Auguſtus Elector, qui hanc anno 156. fundavit, (ſicut in-
ſcriptio ultimæ januæ impoſita docer,) optimæ Technothecæ
fundamenta jecerat, co præſertim ævo, quo nondum literæ ad
vigorem pervenerant, vel ob id ſolum æterna memoria digniſ-
ſimus: Sed poſteri ipſius hæc omnia negligunt, immodicis
venationibus ac piſcationibus, nocturnisque & diurnis compo
tationibus addicti. Sed forte pot Parentis obitum deſignatus
Elector nonnihil reſtituet. Dicunt ipſum Mathematicis rebus
ac Muſica aliisque homine ingenuo dignis valde delectari:
ſed nunc quidem alieno ſub imperio ſuum ingenium ad alteri
us conformare cogitur. Cum Pragam veneram, ſtatim de D.
Marco Marci quæſivi, conventumque tuo nominc ſalutavi Vit
eſt longe doctiſſimus, Profeſſor Medicinæ & Archiater ac Cu
bicularius Imperatoris. Ismihi omnia ſua ſcripta dono dedit,
quæ hæc ſunt: Idearum operatricium Idea ſive Hypotpoſis de.
2ectio illius occultæ virtutis, qu ſemina fœcundat, e iisdem
corpora organica producit, Pragæ 6 35 in a. Ihaumantias, li
ber de arcu cœleſti deque colorum aparentium natura, ort
cauſis, in . De proportione motus figurarum rectilinearum cir-
culi quadratura ex motu, Pragæ 8. in. De proportione mos
tus, ſeu regula ſphygmica ad celeritatem tarditatem pulſuum
ex illius motu ponderibus geometricis librato absque ertrore metien-
dum, in . Tracatus de Iride, alrr de angulo Iridis contra
P. Balthaſarem Conradum eſuita, in Svo. De natura Pluviæ
purpureæ Bruxellenſis. Hac omnia oera go cum aliis rebus
una
ETADEUMEPISTOL. 1o8
una domum cum L egato mittam, ſi Deus volet, fratrique
mco Eraſmo Langio ſcribam, ut iſta tibi tradat. Prædictus D.
Marc. ari polic itus eſt, ſe prima occaſione tibi ſcriptu-
rum. Legit jampridm Cornu illud Principis tuum, quod ma-
xim æ ſti nat. Ego Literaturam ipſi Runicam dedi, & ſpopon.
di me in iDanian re verſum Monumenta illi Danica miſſurum.
Co veni alias in tranſitu P. illum Jeſuitam Balthaſarem Con-
rad m, cu quo illi de iri.de controverſia. Hic quidem Ma
theſin Pragæ hucusque profeſſus eſt, nunc Vratiſlaviam abit.
Opticænaxime ſuduit. Novum quoquc tuborum præpa-
randorum ar: ificium ſe reperiſſe exiſtimat. Sed cum quære-
rem, uid de Hevelii modo ſentiret, quem in ſua Selenographi
propoſuerat, repoſuit ſc Hevelium non vidiſſe. Ego adhuc jui
dicare non pollum, aliquid nov hac in re eum habere. Duos
hoſce de Tychonic is Obſetvationibus conſului, quo evaſerant;
uterquc in eo convenicbat, qud ante octennium Viennam
miſſ eſſent, ac uni in Aula datæ, cui autem, æque ignora-
bant. ic quidem lmperatori, alter alii ex Miniſtris exhibi-
tas fuilſſe exiſtimaöat. Verum D. Marcus Marci ſ conventu-
run Tegnagelium ſpopondit, unum ex nepotibus Tychonis, Pra
g quidem domici ium habentem, ſed tum ruri in prædio
quodam luo commorantem, ab oque quæſiturum penes quem
ſint, & an præſens poſſeſſor eas edere aut alteri vendere velit,
mihiquc ca de rc ſcripturum, qua de re pluribus egi in literis
ad Magnificum ancellarium, cum prioris hebdomadæ poſta
transmiſſis. Heic nihil adhuc inter doctos reperire potui cele
britate loci ſatis dignum. Solus Bartolus & Baldus eorumque
ſequaces æmulive hic regnant: De reliquis altum ſilentium,
Sed tempus forte meliora mihi monſtrabit: Et ego tum plura
ſcribam. Interea Vale, & Langio tuo, ut cœpiſti, perpetim
favc. Viennæ Auſtriæ MDCL. IV. Nonas Novembris Juliani
AA
TT
1I. LA NIO
TTT
. Olao Iormio.
Hafniam.
Cripſi tibi Vienna omniaque ea, quæ in itinere Germanico
2
b-
D
rAT
O LAI vII
1oR8
obvencrant ſcitu digna, indicavi. Viennæ nihil obſervavi di-
gnum quod tibi ſcriberetur. Venetias ubi veneram, ſperavi
me illic Fratrem Angelicum Aproſium a Vintimglia reperturum,
u tuo illum nomine ſalutarem: Sed ab aliis intellexi annum
eſſe & quod excurrit, ex quo inde Genuam diſceſſerit, ubi
nunc moratur. Patavii, propter hyemis inclementiam, bit
nis quaſi menſibus ſubſtiti; quamprimum per illam licuit, Ate-
ſtam perrexi, theſauros illos & antiquos & reconditos quæſi-
turus. Sed proh dolorl nihil reperi, quod tibi ſatisfacere
poſſet. Ingredienti quidem hortum lapis ite pyramidalis
ſtatim occurrebat. Sed nihil in eo reperi, quod noſtris litei
ris conveniret. Speculatus tamen ſum diligenter omnia, cun
ctaque notavi, ne fruſtra illuc perrexiſſe viderer. Ac lapis
quidem pyramidalis eſt, inferius cubum habens palmorum qua-
ſi trium, tota longitudo lapidis palmorum novem eſt,
qua
dratum ſuperius ſenum digitorum eſt quamproxime.
Duo
illic literarum ordines, prior incipit a vertice & verſus baſin
tendit, alter a baſi orditur, & in ipſo apice terminatur. Prios
ris ornis hæ ſut ite OIiil vo
IFa
acrioti autem it lll 1 i
II
fgura lapidis talis fere eſt Aque iſtæ literæ
Gothicæ plane hæ ſunt. Si Etruſcæ, Lydicæ, Phrygicæ, aut
potius Latinæ antiquæ, quod quidam heic eredunt, ego neſcio.
Reperitur quidem heic in agro Patavino & aliud ſaxum, lite-
ris quibusdam inſignitum, quæ cum prioribus aliqua ratione
convenire videantur; quamvis ego alias ac plane diverſas eſ
ſe judicaverim, non minus quam Latinas & Gothicas. Saxi
mtccitiohæ et : öOppI. natea li
e ö  1 Srcberus nunc lapidem ab antiquis La-
N N M
tinis poſitum arbitratur, aut ſaltem literas Latinas eſſe, qua
auctoritate, ego neſcio. Cum autem viderem, me heic nihil
reperiſſe, percurri omnia loca, omnes angulos perreptavi ac
perluſtravi, adeo ut teſtari poſſim nullum in iſto horto vol
minimum vel abjectiſſimum locum eſſe, quem non viderim &
in quo non quæſiverim. Rogavi hortulanum, uxorem, libe-
ros ipſius ac ſervitia, anne alium illic lapidem vidiſſent; pre-
tium obtuli, ſi monſtrare vellent. Retulit ille, decem ſe an.
nOs
IADIT T
TA A IL. IO8
nos illic moratum, nihil tale unquam vidiſſe, juravitque nihil
tale illic eſſe. Alias multas Inſcriptiones antiquas, Græcas &
Latinas ibi inveni, ac tria veterum Græcorum Romanorumque
triclinia cum Græcis ſubſcriptionibus. Sequenti die Patavium
reverſus, quendam Patrem Eremitanum, amicum meum, Ja-
cobum guaglie conveni, apud quem pulcherrimos atque rariſ-
ſimos numos, Statuas, ſigna, picturas fibulasque & alia, quæ
ad antiquitates ſpectant, videram. Atque huic quidem, infe-
licem me eſſe deprædicavi, quod lapidem iſtum invenire mihi
non licuiſſet. Ille vero primum dubitare cœpit, an tale ſaxum
illic unquam fuiſſet, poſtca polliceri, ſe, quamprimum Venes
tias veniret, ab ipſomet Georgio Contareno, cujus ille hortus
eſt, quæſiturum, quo lapis iſte delatus ſit. Tres dies poſtea
Venetias una proficiſcimur, & ſequenti mane, poſtquam de ali -
is negotiis Contarenum convenerat, poſtea de lapide rogat. Ille
dicit talem ſe lapidem nunquam habuiſſe, quod ſciat, indices
tamen ſuos cum otio atque tempore perlecturum, & poſtea d
ca re inquiſiturum. Tantum eſt, quod in hoc negotio hucus
que præſtare potui. Octiduum poſtea Venetiis digreſſus, Flo-
rentiam ivi atqne inde recta Romam, ſtatimque heic Abbatem
Caſſianum del Poo tuo nomine ſalutavi atque inter alia de
Hiſtoria Mecicana rogavi. Reſpondit, nunc quidem Hiſtoriam
illam abſolutam eſſe, nondum vero publice divendi. uidam
enim Don Alonſo de las Torrcs, qui ultimam huic operi manum
impoſuerat, in Hiſpaniam diſcedens, partem librorum ſecum
ſumpſit, partem Religioſis quibusdam novis, a Barberinis inſtis
tutis, reliquit heic vendendam. Atque ille quidem Neapolim
veniens obiit, librique in hominum quorundam manus perve
uerunt, qui iſta vendere nolunt. Religioſi autem, qui heic
Romæ ſunt, Partem altcram vendere non audent, ob metum
Pontificis, qui ſub quolibet minimo prætextu omnibus Barbe-
rinianis nocere quærit. Promiſit tamen Caſſianus, bina mihi,
ſi vellem, exemplaria procuraturum, ſingula 25. Paulinis re
dimenda. ircherus nuper Obeliſcum Pamphilium edidit, quo
in libro omnes illas notas hieroglyphicas explicuit, quæ in O-
beliſeo iſto inveniuntur, quem Pontifex in area Navonenli
(nella piara Navona vulgo dicta) erigi nunc curat. Superio-
ri anno Muſurgiam ſuam edidit. uod ſi hi aliique libri ad
vos nondum pervenerinr, meaque opera hic emptos vis, pri
I2
m
OLAIORMII
IOqo
ma occaſione in Hollandiam, atque inde in Patriam transm its
tam; quæque alia expedienda hic habueris, ea diligentia exſe
qui conabor, quæ tibi obligatiſſimum decet. Interea ſi ITu,
Vir Clariſime, famam atque exiſtim atinem meam centra ma-
levolos, ut cœpiſti, defendere perrexeris, rem fcceris te tuis-
que virtutibus ac ingentibus in Patriam meritis longe dignis-
ſimam. Vale & me ama. Romæ Vlll. Eidus Martias ſtyl.
Juliano MDCLI.
I
AV
TITT
OLAUS VORMC
Vilhelmo Langio.
Romam-
T Ernas a tuo abitu abs te habui literas; primas Viennæ
Auſtriæ exaratas, quibus de totius itineris ratione, inpri.
mis de Electoralis  conſtitutione, certiorem me reddis,
merito exoſculatus ſum; ſiquidem, quod ab aliis ſæpius fruſtra
expetii, tua ope jam demum accepi, pro quo officio multum
me tibi debere fateor. Inprimis gratum, quod in amicitiam
D. Marci Pragæ inſinuaveris. Rediit quidem ad nos Legatus
ante ſeptimanam, ſed nec tuarum rerum nec librorum aliquid
attulit. Si fratri aut mihi inſinuaveris, cui res tuas commens
daveris, de iis inquiſitio accuratior inſtitui poteſt. Alteræ tuæ
Romæ datæ me eriam de iis, quæ expetebam, erudiebant, præ
terquam de Rhodio, qui quod nihil meis hactenus reſponderit,
miror, ſed aſperioris hyemis gelu dirigiſſe calamum ejus peri
cepi, qui æſtivo tempore forſan ſuæ reſtituetur alacritati. De
Monumento Ateſtenſi jam plane deſpero; tuæ enim relationes
& characterum fguræ reſpondent iis, quas hactenus habui. Ad
ultimas tuas & lRomæ Nonis Aprilis datas venio, quæ ut mihi
ingratæ fuerunt, quod valetudinem tuam adverſam nuneiarunt,
quam tanti nominis apud Vos Medicos reſtituere non poſſe
miror, cum vel hic ſub gclida Arcto nvenires, qui ſe fortiter
tantis malis opponerent. Commendati tibi ſint clyſteres emol-
lientes & anodyni, julcbus quoque ex Sytup de Althea Fernel.
cum
TP Vr
T A L. I
cum aqua Ononidis & Petroſelin. Sed quid ego noctuas Athes
nas? Gratiſſimum interim fuit auditu, qud opu ilud Rerum
Medicinaliun Mexicanarum ab llluſtniſſimo quite Caſſiano de u-
teo acceperis, utinam commodc huc tranferr pollet. Ouam
vellem, ſi poſſem, Fi antidori loco tranmittere Opera mea lRu-
nica, quæ jam omnia in folio ſimul ſunt cxcula. Omnem cap
tabo opportunitatem, voti compo ut fiam. Deus te frmæ re-
ſtituat vale:u ini, ut tandem redux, ora quorundam oilorum
obstruerc valeas. De mco in te propenſo aftectu, faxo, dubi-
tare ut nequeas. lnterea ſanitatem tuam cura diligenter, &
ſoſpes ad nos, completo curriculo, redi. Vale, uod ſingu
&
AAA
Vo
CCI CIIIII
Domino D. Olao Vormio
LTRUS CI.C
D
ò. - .
Mafniam.
Cm anno nuper elapſo, quas a te Dominus de Hennequin
acceperat monetas ad Iiluſtriſſimum Comitem de Harlay
miſilem, ſtatim curavit ille tibi pari munere gratiam repende-
re, ſed capſula mercatori commiſa mihi demum tradita eſt
hiſce dicbus. In qua cum inveneris duplo majorem numerum
numiſmatum, quam tu in Galliam miſetas, fateberis optimum
eſſe mercaturæ genus, quod cum probis exerccatur: Amabis
que Comitem Harlcum, qui lplendidis natalibus adjunxit orna-
nenta litterarum, & claros ubicumque viros, in quorum cenſu
plurimos infta te vides, ſumma benevolentia & honore proſequi
tur. Capſulam tradidi Nobili Viro Dn. du May, qui & ipſe
Vormi
223
rII
O L v 1
Io2
Vormi, ſummam tuam eruditionem, & rerum pulcherrima.
rum ſtudium ſummæ admirationi mihi eſſe, & vehementer eſſe
delectatum, quod ineundæ tibi cum Dn. Comite Harlao neceſs
ſitudinis proxeneta fuerim. Si quid ad illum ſcribere animus
eſt, literas tuas deferri procurabit Dn, de Hennequin. In cujus
cgregiis laudibus cum multa ſint, qu mihi pariter contigiſſe
valde cuperem, inter illa non eſt loc poſtremum, quod te a-
micum habeat, & ſuaviſſimis tuis colloquiis frequenter uti poſs
ſit: Mea opera ſi quid hic in Suecia factum velis, intelliges vir-
tutem tuam, multos etiam facic, ctia nomine non cognitos
amicos tibi comparaſſe. Vale. Datum Stocholmiæ 2. 1A)
Martii Ann. q.
T
L OV IILO
t VDTTT
lllc vO,
mſ-: ö-
Petro Chanut,
Regis Cncilil aul cC
C1o
o
lA t; A
C
Es mira, homini, qui nunquam mercaturam didicit, mul-
to minus exercuit, ita faviſſe Mercurium, ut tantum ex
primo tyrocinio emerſerit Iucrum, quantum multorum anno-
rum negotiatione ſibi vix polliceri poſſent alii in hac arte vers
ſatiſſimi, Tanti ſcilicet Mæcenatis favor, & argenti tantum
pondus; quamvis hoc præ illo vili pendam.
uicquid hic in lucro eſt, Tibi, Vir maxime, debeo,
qui non modo Tantum mihi conciliaveris Mæcenatem, ſed &
cum Viro tam polito & egregie docto Domino du Ma hoc ne
gutium expeditum volueris, cujus converſatio non ſolum mihi
grata, ſed etiam lucroſa, utpote quæ mihi Illuſtriſſimi Princis
pis Vurtenbergici attraxerit favorem & benevolentiam. Simul
enim hic in ædibus meis fuerunt cum Domino Erico Bannero,
& Muſeum lusſtrarunt, non ſine delectatione. uibus vero
modis tam prolixum tuum in me amorem excipiam, non vi-
deo; utinam tantæ humanitati & benevolentiæ reſpondere factis
poſſem, intelligeres tuarum virtutum & mcritorum æſtimai
torem
ETADEUMIEPISTOLE. t3
torem in hiſce Septentrionalibus Te non habiturum majorem.
Domino Hennequino literas mcas ad Iiluſtriſſimum Comitem
Harlæum tradidi, cui pro munere gratias ago, ac libros apud
nos rariſſimos mitto, Leges nempe Cimbricas cum Latina inter
pretatione Canuti, Eiſcopi Viburgenſis, & Scanicas, interprete
Andrea Sunonis, Archi piſcopo Lundenſi, quos codices, muci-
dos licet & detritos, vix magno labore ab Amicis nactus ſum,
fiquidem nuſpiam proſtant. Spero, Illuſtriſſimum Dominum
3
Va
ATVIIDRTITT
. OAVVLI D
luſtriſſinmo Comiti de Hlarla.
Fariſios.
æ Excellentia Tua mihi deſtinavit Regum Galliarum Nu
miſmata, cum literis ſuis ad me transmiſit Nobiliſſimus
Chanut, apud Suecos Chriſtianiſſimi Regis Legatuss
quibus gratias, ut debeo, ago maximas, optaremque in
eſſe facultate, mutuum ut valcrem præſtare. uem in fi
mitto Catalogum Muſe, ut, ſi quid in eo inveneris, cujus te-
nearis deſiderio, cujusque mihi ſit copia, monitus, data ocea
ſione transmittere poſſim. Legum noſtratrum codicem idioma-
te Romano conſcriptum expeterc Tuam Excellentiam, morit
Dn. Chanut; ſed non omnium Provinciarum Leges ea toga
ſunt donatæ; deſiderantur namque Selandicæ. Scanicas &
Cimbricas Leges olim verterunt Epiſcopi quidam, ſed exempla
adeo ſunt rara, ut non niſi magna cum difficultate acquiri poſ-
ſint. Tandem unum apud Amicum inveni, ſed adeo male
habitum, ut pudeat transmittere; tamen, ut Excellentiæ Tuæ
aliquo modo gratificarer, & aliquod potius quam nullum mit
tam, illud hic ſiſto. Conſulat boni, & voluntatem affectu ut
metiatur, rogo. Si Numiſmatum veterum Hiſpanorum & Ans
glorum ſit copia, quorundam particeps fieri deſidero. Hujus
Regis noſtri nulbs mitto, quia hoc officio ſe functurum dixit
Henn
22a
OLAIVORMII
16ö
Hennequinus noſter. Valeat & faveat Excellentia Tua. Hafniæ
vII. Id. April. c I1cxLIx.
A
C r- moque Viro
lö ſö-
A:
D. Olao IVormi,
v
1
Lt cr OICI2 223
TITT
I
A
1
D
ö
aſniam.
( Lariſſime Domine. uas ad me dominatio veſtra Hafniæ
conſcripſit literas VII. ld. Aprilis anni curtentis, eæ mihi
per Dominum Chanu, chariſſimum a:nicum noſtrum, redditæ
ſunt, cum duobus Statutorum voluminibus, & catalogo pulcher-
rimarum rerum, quæ in locupletiliimo cjus Muſeo alleruan
tur. Hæc omnia lubens accipio, Ianquam præclara Illius erga
ng ſtudii testimonia, quo nominc gratias ampliſſimas ago.
auem noſtrorum Galliæ legum nuper aliquot numiſma-
D, V. mitterem, ei fimul ſignificavi, me plura miſſurum,
& prolixiorem eorum ſeriem tum tertiæ, tum ſccundæ familiæ,
tum vero etiam primæ. Ouod ſi gratum ei fore intelligam,
dabo operam, ut commode ipſi accurateque prima quaquc oc-
caſione perferantur: ibus, ſi lbe, etiam nonnullos Italiæ,
Hiſpaniæque nummos, quotum rihi aliquanta copia eſt, ad-
ungam. Præterea, ſi qui ſint in his partibus libri, quorum
deſiderio D. V tencatur, eos, ſi monitus fuero, perquirendos,
& ad eam ſimul transmittendos curabo. Ut autem a gratiſ-
ſimum munusD. V, revertar, o me duplici nomine profitcor
obligatum, & quod eas mihi res donaverit, quas anxie dudum
quæritabam, & quod eas tam prolixo benevolentique animo
donaverit, offerens inſuper de præſtantiſſimis Muſei opibus,
quas ſagaciſſimum quemque iſtiusmodi rerum indagatorem
plurimi æſtimaurum cſſe non dubito. Dn. de la Perere paucos
abhinc dies me inviſit, & tuas literas mihi oſtendit, expo
fuit
ET ADEMEPISTOLE. I5
ſuit quam familiariter tecum ageret, qua de cauſa magna mi-
hi lætitia mentem perfudit. am vero, antequa manum de
tabula tollam, dicam, ſi placet, e Statutorum, quæ D Vmi
hi dedit, codici, quem rariorem aſſerit, videri folia deeſſe ad
finem nonnulla uapropter etiam atque etiam rogo, ut ſi-
cubi integrum aliud exemplar reperiri queat. ca quæ a noſtro
auulſa ſunt deluntque, ex eo adſcriantur, & eadem, qua uſa
eſt D.V. bene volentia ad mt mittantur Ide poſtremas hu-
jus codicis lineas deſcribendas curavi, eaquc verba, & literas,
quæ pagira m ſequelam denotant. Valeat. Lutetiæ Pariſio-
tum Vl. al. Septemb. MDCxLI.
AII
OAUS VORMIUS
Illuſtriſſimo Comiti de Harla.
Pariſios.
Lluſtriſſime Comes. Gaudeo ad Tuam Excellentiam per
veniſie libellos. ques miſi; gratulor vero mihi, quod Tuæ
Excellentiæ grati acceptique fuertö. t. Certe nitidiores & intes
riores lubentiſſime miſiſſem, ſi a quirere uſpiam potuiſtem. Id
quod deerat in codice Legum Ci bricarur, a ccpto ab amico
exemplari, ſupplevi, & hiſce trans mitto; poterunt nitidiore
manu deſcribi, & codici aljungi. Litera. priſcas ſecutus eſt
meus Amanuenſis, ut codici quadrarent, quamvis in Orthogra-
phiam haud raro impingant. Rogo, oni conſulat. Cæte-
rum pro oblatis tam humaniter Numiſnatum ſericbus, eſt,
quod gratias agam, atque rogem, ut, ſi ſuppetat copia ex ſe-
ric prima, ſecunda & tertia, ut & Italicis ac Hiſpanicis, qui-
hus carere poſſit, mecum comnunicare haud gravetur, magno
certe mei Muſei ſiet hoc ornamento, & grata memoria Excel-
lentia Tua in ſcriptis meis ſuo tempore celcbrabitur. In trans
miſſa ſerie deſiderabatur nummus Franciſci ll. qui haberi ſi
poſſet, mihi gratiſſimum foret, ut completam illam tenerem.
Audio, in Galliis quendam, Triſtanum nomine, de Numiſmas
tis Romanorum accurare ſcripſiſſe; Auctorem non vidi, ſi da
retur commoditas aum huc mittendi, precium cum ſumma
ö2a5
gra
T xAIIT
O L I
1y6
gratiarum actione lubentiſſime ſolverem. Ignoſcat mihi Illu
ſtriſnmus Comes, ſi importunus nimis ſim flagitator,; Excellen.
tiæ Tuæ adſcribendum hoc eſt humanitati & prolixæ in literis
ſuis oblatæ benevolentiæ. Si quid in hiſce Arctoi mundi pla-
gis ſit, quod per me præſtari poſſit, imperet modo, & facilem
ac promptum me habebit. Vale. Hafn. 12. Sept. I.
e
A
1 öo
A C
2IO III--2
D. Olao Vormio,
D
. . .
TT
A
T L DL OD
Iteras tuas, Vir doctiſſime, lubnti prolixoque animo ac-
cepi, cum Cimbricarum Legum ſupplemento; quo nominc
magnam tibi gratiam habeo. Illud jam ad formam, & cha-
racterem codicis, qui penes me erat, tranſcribendum curavi,
volumenque illud jam pro more noſtro colligatum compactum-
que habeo cum aliis divcrſarum gentium ſtatutis, quæ in Bi
bliotheca noſtra ſunt, repoſitum. Franciſci I. numiſma ad te
non miſi, quod ſane unicum tantummodo haberem, nec eſſet
unde illud recuperare poſſem, utpote rariſfimum, usque adeo
ut monetarum libri illud prætermiſerint, quod ad corum aucto
res ejus notitia non deveniſſet. uo tamen in onquirendo
diligentiam adhibiturus ſum, curamque quantum potero maxis
mam, ut ad te illud ſicunde reperiatur transmittam. Intere
ſeponam tibi aliquot Hiſpanicarum, Italicarumque monetarum
ſequelas, quæ prima quaque occaſione ad te perferantur.
uod ſi domi fuiſſem, quum Dn. Chanutus diſceſſit, jam pro-
fecto as teneres. Liber autem Triſtani, de quo ſcribis, His
ſtoria eſt lomana, quam ex Imperatorum nummis, lingua no
ſtra gallicana deſcripſit tribus amplis voluminibus chartæ ex
plicatæ, ſeu (ut vocant) in folio; quod opus ſtudio Auctoris
& multa cura elaboratum, eruditis Viris ſatis approbatum vi-
detur: in quo rariſſima quæque numiſmata, quæ quidem con
ſequi potuit, depingenda curavit, quibus luculentam hiſtoriam,
ETAD EUMEPISTOLE. 1
& temporum ſeriem ſedulo atque felieiter attexuit. ui libri,
quia majoris ſunt molis, difficilius ad nos tranſportabuntur.
Eos tamen ad manum comparatosque ſemper habcbo primo
quoque tempore ad te perferendos, Dominumque Perere iden-
tidem rogabo, ut me admoneat, ſi quam hujus rei faciendæ
commoditatem prius quam ego nanciſcatur. uas vero ad eum
ſcripſiſti literas, eas accepit paulo ſerius ac voluiſſem, quoni-
am certe non multos abhinc dies rure redii, & ipſe diu etiam
abfuit. Jam vero in Urbe ſum, ſtatione manſioneque magis
certa ad totam hyemem ipſamque adeo veris tempeſtatem con-
tinuo commoraturus, qua ratione commodius te literis frequen-
rioribus compellare dabitur. Impræſentiarum te velim, ut mi-
hi ſignifices, ſi qui ſint libri, in quibus monetæ Danicæ con-
ſignatæ conſculptæque, cujusmodi libri ad nummulariorum tra-
peitarumque uſum videntur inſtituti. Tales Hamburgo ad
me delati ſunt Codices aliquot, in quibus Richedalorum
omne genus exhibetur eorum, qui in Germania vicinisque re-
gionibus excuduntur. Ex Flandria, Hollandiaque conſimiles
itidem habeo, in quibus monetarum ingens copia, quibus
pleræque nationes utuntur, congeſta depictaque eſt. Si nulli
ſint apud vos hujus generis libri, enixe a te flagito, ut ſi quans
do tuis ab opere vacare contigerit, aliquem mihi catalogum
conſcribant Danicarum monetarum omnis generis, ſaltem ma-
gis cognitarum, cum nominibus unicuique ſuis tam Danicis
quam Latinis, adjuncto earum pretio ac valore, quantum qui-
dem fieri poterit, & quantum (iterum dico) per tempus lice-
bit. Neque enim hoc officium urgere animus eſt. Simul-
que iisdem precibus a te contendo, ut mihi ſignifices, ſi qui
ſint apud vos calculi, nummive propter obſidiones, direptio-
nesve urbium, certamina, Regum inaugurationes, matrimonia,
aut caſus actionesque inſignes, hujusmodi memoria monumen-
tisque publicis dignas, procuſi: uarum rerum jam copia mi
Pergratum certe iis in rebus mihi fecei
hi ſuppetit aliquanta.
ris. Vale. Lutetiæ
Pariſiorum tertio nonas Decembris
MDOLſ.
OLAI VORMII
1o8
AV
DAITTT
VI
ATT
O IIo
Illuſtriſſimo Comiti, Acbilli Harlæo,
Conſiliario Regio.
Pariſios.
Audeo ſupplementnm Legum Cimbricarum probe curatum,
& pro affectu benevolo gratias ago. Nolo Excellentiam
Tuam nimium defatigari in numno Franciſci ll conquirendo;
ex hiſtoriis namque colligo, um dii imerio non præfuiſſe, un
de probabile, non multos quoque ccudi curaſſe. Vereor, ne
nimis moleſtus & importunus ſim fagitator Operis Triſtani,
cum audiam tantæ molis eſe. Inte im ſi mitteni daretur fa-
cultas, lubentiſſime pretium ſol verem, cum tanti ingenii eſſe
intelligam. Per nostrum apud Vos Legatum ordinarium, Dn.
Reium, amicum meum, forſan expdiri negotium poſſet. Lis
bri, in quibus monetæ Danicæ ſunt exſculptæ, apud nos nulli
ſunt, nec unquam extiterunt. uos allegas in Germania &
Belgio extare, vidi, ſed nihil unquam apud nos tale tenta.
tum. Joannes Jacobus Lucius Argentorati edidit Syllogen Nu.
miſnatum elegantiorum Anno I 2o. in qua pag. . invenics
expreſſum Numiſma Chriſterni I. quod tamen ego nunquam
vidi, & pag. 2oR Friderici II. duo extant, quorum minoris
ut cum reliquis habeas exemplum, curabo, & pag. 365. Chri-
ſtiani IV. extat Ab aliis noſtra expreſſa fuiſle numiſmata, non
vidi. Rei apud nos nummariæ quæ ſit ratio, ex adjuncta vi-
debis charta. Ipla Numiſmata, data opportunitate, ſubjun-
gam.
Res nummaria Danorum in duplici videtur eſſe differen-
tia; vel enim peregrinis & aliarum nationum utimur nammis,
vel iis, qui apud nos ſunt cuſi. Peregrinis utimur tam au
reis quam argenteis, in Hiſpania, Gallia, Anglia, Gcrmania
& Belgio conflatis, eodem ferme valore, quo apud ſuos vigent,
niſi quod pro conditione ſtatus Reipublicæ nostræ, quandoque
mandato Regio pretium augeatur & minuatur. Imperiales
tamen Daleri & Roſæ nobiles ac Ducat ſunt frequentiſſimi, Apud
os
ETADEIMEPISTOLE. 1oyy
nos cuduntur monetæ aureæ, argenreæ, æreæ. Aureæ Roſæ nobi
les, ſenbler dictæ, quæ oli æſtimabantur quatuor Daleris
Imperialibus, jam vero addita na quarta: Coronati, ro er
tribus Imperia tibus: Ducali, Duc ter duobus, hi etiam dimi-
dii pretio unius Daleri extant. Ar genteæ ſunt Daleri Imperia
les, Ripuler ſex Marcis noſtratibus æſtimati, & Daleri coms
munes, &letealer valorc quatuor Marcarum noſtratium. Eſt
& tertium genus, qud vucant Dalerun currentem, noine ſal-
tem, non re extans, urrent Daler vulgo, quinque Marcis
æſtimatum vulgaribus. Et quanmvis ejus corpus integum non
xtet, pates tamen, Sutr nt iort dictæ, ſunt in uſu, qua-
ruim quatuor Dalerum currenterm conſtttut. Ex argento quo-
que ſunt Daleri communes dimidii & Marc. Marca, u aret,
ſedecim valet ſolidi ſeu t lliu ſed Marca currens, &n öut
tent art, 2o. ſolidis; ſunt & dimidiæ Marca 8. ſolidorum.
Ex ære confantur minores monetæ, uuæ valore inferiores ſunt
dimidia marea. Variorum autem ſunt generum & figurarum.
Minima moneta ordinaria eſt ſoliadus, n f. lnn quorm q6.
conſtituunt Dalerum imperialem, . Dalerum currentem, 6.
Dalerum communem. Extant monetæ hujus cenſus minores,
quarum quædam valore ſunt ſolidi unius, quædam duorum,
quædam quatuor, quædam octo ſeu dimidiæ Marcæ. Sunt &,
quæ valcant 5 ſolidis, quarum tres conſtituunt marcam, item
quæ 6ſolidis, quarum tres Marcam currentem faciunt, item
I
3 quarum ſex Marcæ currenti æquiparantur, vulgo Rtter
ab impreſſa Equtis effigie vocantur. Olim ſolido minores
etiam in ulu erant monetæ, dimicia nempe ejus pars, vulgo
n nſinq, & tertia n Mpib ſeu Albus, & ſia n dlffert
ſed jam raro ejusmodi viſuntur. Nummi apud ns propter
obſidiones, direptiones aut certamina cuſi rari admodum ſunt,
nec ulla vidi præter miſſilia, quæ in Coronationibus Regum pos
pulo diſtribui ſolent Cum Sveci ante paucos anns nos ino-
pinato invaderent, Chriſtianus IV. piæ memoriæ Monctæ publicæ
inſculpi curavit hæc verba: Juſtus Jehova tude. Omnium
enumeratorum cum ſuo valorc mit am exempla, ubi leſe com-
moda obtulerit oecaſio. Hoc tantum ſignificare hac vicc po-
tui, ut Excellentiæ Tuæ reſponderem literis. Nummos ipſos
cxſpectabit data opportunitate. Ferunt, Dominum Hennequi-
n
OLAI VOMII
IIOO
num brevi ad Vos reverſurum, quod ſi ita ſit, per ipſum trane-
mittendi utrinque forſan dabitur commoditas. Vale. Hafn.
1a. Cal. Febr. An. 165o.
.ATTTT
ETRUS S Co
D. Olao lVormio.
Haſnam.
It Clariſſ. Simul ac tuam mentem ex ſchedula incluſa
literis Clariſſ. Dn. Bartholini intellexeram, nihil mihi ma
gis curæ fuit, quam Tuæ ſatisfacere petitiori. Et licet tem -
poris anguſtia impeditus, ſingula ex voto perficere non potue -
rim, vetuit tamen tuus in me ſingularis affectus, meaque erga
te ſumma obſervantia, reſponſionem ulterius differre, ne meo
officio deeſſe viderer. Heri, ſtatim poſt traditas literas, con-
veni Illuſtriſſ. Dn. Equitem de Puteo, tuoque nomine compella
vi de obtinendo quodam exemplari Hiſtoriæ Natnralis Mexicanæ
at reſponſum tuli, iſtum librum impenſis cujusdam Secretarii
Legati Regis Hiſpaniarum editum eſſe, ac ob certas cauſas ad
hue ſupprimi. Promiſit nihilominus Nobiliſſimus idem Eques,
ſe prima occaſione exemplar tibi procuraturum; mihique in ma
nus conſignaturum. Interea tibi officioſiſſimam ſalutem imper
tire juſſit, mihique vel recordatione tui nominis, quod ſancte
ab ipſo colitur, quævis humanitatis officia exhibuit. Cum ni
hil novi in re literaria occurrat ſcriptione dignum, hæc inpræ
ſentiarum attigiſſe ſufficit. uod ſuperest, Dcum ſupplex ro
go, Te diu incolumem in patriæ decus & commodum conſer.
vet. Tu, Vir magne, vale, meisque rebus fave. Romæ I5.
Januar. 165.
Præſtantiſſ. Dn. Haranda Brugenſis, una cum ſocio itiheris
Nobiliſſ. Dn. Broſirupio Gedde, te ſalutat.
VI
TT A vI1O. IIOI
ATDTT
A
T
N
TTTT
T
T.VOSNVO
M. D.
D. Olao lormio
yöö.
m Excellentia tua, Ao. 166. 3. Aprilis die, Catalogo
Antiquitatum Muſci ſui honorifiœ me decoraret atque do
naret, & inter alias res Cornu Rhinocerotis minimum atque
parvum oſtenderet, go aliud, parum majus tuo, allaturum tum
promittebam: Illud porrectum, diſſectum quidem in corona &
prophylactico tuo minus conveniens, amice mihi reddidiſti. Jam
alterum nactus, cujus iconem nunc mitto, minus diſpliciturum
exiſtimo. Longitudo ejusdem unius eſt cubiti; circumferen-
tia ſequi ulnæ Stralſundenſis; ponderat denique ſeptem pondo
noſtratia. uapropter, cum in Aureo Cornu Illuſtriſſiu
Principis p. m. ingenioſiſſimum & nervoſiſſimum t præſtitiſti, in
hoc enodando, virtutesque ejus explicando, Virum te exhi
bebis. Noviſti enim antea, quomodo ad ægritudines, palpita-
tiones cordis, paralyſin, Apoplexiam &c. glorioſe, chymice
præparatum, applicari poſſit. Hanc ſcientiam blande excepi
ſti,hilariter amplexus c, & vere ill, qui illam non amar,
imo non amplectitur, nec Philoſophiam amat, neque ſuæ ne.
que aliorum vitæ diſcrimina, unquam curat. Venditor pretii
loco expoſtulat Ioo. imperiales; Ego in emptione 6o. ipſi ob
tuli, putem, illam conditionem ipſi tibi placituram. Si ita,
reſcribas protinus (accinctus enim itineri, alio ire cogito) &
mittam proxima quaque occaſione. Ad Michalem Mederum,
civitatis Typographum, Affnem meum, reſcribenum erit,
ille literas transmiſſas ad me curabit. Interea obſecro, . 2.
Iævidenſe hoc officiolum ne aſpernetur, in majoribus habitu-
Ve
Va
OLAI ORMIII
II
AVI
DNTTT
V
O L A O
Jonæ Areſonio.
atſordam in Iſtandia occidentali.
lteras tuas, Vir Clariſſime, amoris & benevolentiæ plenas
anno prtrito probe accpi, una cum ſpcciminibus Poë-
ſeos vestræ in Lingua Danica. Perplacuere, & non poſſum
non conatus itos laudare, ſed ego ſtudia iſta dudum ſepoſui,
cum hiſce vacare non permittant tum curæ ſeveriores, tum
valctudo inhirnior. Interim pro oblatis officiis & humanitate
gratia ago Ingenue fateor, multum me adjutum fuiſſe opera
Clariſſimi Domini Arngrimi, mihi, dum in vivis fuit, conjun
ctiſſimi, quocirca non poteram, quin publice in ſcriptis meis
teſtatum id redderem, mequc viduæ & iberis gratum oſtende
rem; ſed, eo extincto, periit etiam apud me harum Anti-
quitatum ardor, quem vobis relinquo, inprimis Domino Epiſco.
po Brynolpho, quem pulchra & egregia in hoc genere meditari,
ex ſpeciminibus huc miſſis video. Si vero qua in re tibi tuis.
que gratificari valcam, i Dcus vitam prolongaverit, promptum
inveniet. Hæc namque ægra ſcribo manu, & valetudine haud
ex voto proſpera. Tu cum tuis vale. Hafn. Calend. Maji,
I65o.
V A
OLAUS VORMIS
Generoſæ Dominæ
Brigittæ Tot, de Tureby.
Obiliſſima Patrona. uod elegantiſſimis tuis literi tardi
us reſpondeam, fecit adverſa valetudo, qua ultra ſex
ſeptimanas detentus fui, quæ poſt ſe reliquit eapitis dolores &
gravedinem, adhuc adeo me vexantem, ut nec quicquam ſerio
meditari, nec cogitationes meas ſine diſtractione calamo mans
dare
ETADEUMEPISTOLAE. 113
dare valeam, quod, vereor, ne majus mihi anno hoc clima.
cterico magno minetur incommodum; moræ igitur ignoſcas,
rogo. Cæterum quanta lætita cruditiſſima hæc epiſtola me
affecerit, effari nequeo, cum non ſolum benevoli in me affectus
index ſit locupletiſſimus, ſed & rariſſimum antiquitatis una ap-
portarit tjAo, eleganti & ſvavi oratione ita conditum
ac depictum, ut, literarum nitorem cum muneris præſtan-
tia certare, jure affirmare poſſim. Gratias itaque ago
immortales, utque officiis & cultu devoto tantum mihi exhibi-
tum honorem excipere valeam, ſemper allaborabo. Præter
ſacrarum rerum ac virtutis ſtudium indefeſſum tantam Lingua
1um exoticarum, Romanæ inprimis, peritiam ac diſciplinarum
meliorum ardorem conſtantem in eo ſexu ac ordine mirari ſa-
tis nequeo, præſertim cum indies adhuc tam calide urgeas, ut
multos doctorum, qui ſe hiſce totos dederunt, atque ex iisdem
famam & auctoritatem aucupantur, infinitis paraſangis poſt Te
relinquas. Tantas animi dotes, tanta humanitate & benevo-
lentia conditas, in tam nobili fœmihna, quis non æſtiaret, &
dignis præconiis celebrandas duceret? Me certe in ſui admira-
tionem adeo traxere, ut, ſi iis deprædicandis me totum darem,
parem tamen meritis gratiam referre nunquam poſſe exiſti-
nem. Euge igitur, Muſarum fos, Charitum decus, ut cœpi
ſti, perge; in gloriæ theatro coronam Tibi paratam exſpecta-
bis immortalem. Rarum certe ac harum valde fuit, quo me
beaſti, munus, quippe quod tot retro ſeculis a majoribus no-
ſtris ita elaboratum video, ut, ſive ſtructuram ſive ad ictus ex
cipiendos robur conſiderem, non poſſim, quin Veterum in are
morum ſuorum textura (a nemine, quod ſciam, adhuc ſatis
animadverſam) admirer prudentiam & induſtriam. Scutum
cnim hoc geſtantem ne gravaret, ex leviſſimis confectum video,
corio nempe & ligno (ni fallor tiliaceo) ita junctis, ut facile
omnes adverſariorum ictus eludere valeat. uatuor cum con
ctet laminis, eoriaceis duabus & ligneis totidem, tali artificio
unita & ordinata conſpiciuntur omnia, ut vel maxima vi diffrin-
gi nequeant. Exterior quædam lamina coriacea glutine pecu
liari ligneæ primæ ita nectitur, ut aciei gladii hebetandæ ſuffi-
ciat, aſſerumque fibras ita unitas teneat, ut ex ictu non dehiſ.
cant. Superficiem exteriorem rubrica infectam arbitror, ut
languine geſtantis ſi tingatur, terrorem nulli incutiat. Excipit
hane
A a aa
OLAIORMII
IIOA
hanc incruſtationem lignea lamina ex aſſerculis fibris transver-
ſis præditis, quæ rectas & perpendiculares tertiæ ambit, artifis
cioſa agglutinatione, ut ſi ve perpendiculariter ſive transverſim
ictus inferatur, non niſi unicam penetret, & geſtantem a vul-
nere immunem reddat. Cui multum confert interior coriacea
& figura totius operis incurva & oblonga, toti corpori tegendo
apta. Anſarum trium obſervo veſtigia, quarum beneficio bra-
chio ſiniſtro ita aptabatur, ut non facile excideret, duabus pars
tem ejus ſuperiorem, tertia inferiorem ſeu cubitum amplectent
te. In Columna Trajana Romæ exiſtente, ſimilibus clypis or
natos vidi milites quosdam Romanos, figuram ſi attendas; ſed
an contextus par fuerit, dicere nequeo. Interim pro tam raro,
tam pretioſo, tantaque antiquitate conſpicuo ſcuto gratias ite
rato ago ingenteis, quod inter Muſei mei pretioſa una cum li
teris tuis memoriam tanti in me favoris & benevolentiæ æter-
nam conlervabit, mcique Muſei hitoriæ non ſine nominis tui
honorifica mentione ejus delincationem gratus inſeram. Vive
ac vale, Gencroſa Domina, ſexus tui rarum decus, & ſeculi
nostri ornamentum eximium. Hafn. 21. Maij, I65o.
Si quid porro ejus generis occurrat, mei memor ut ſis,
rogito.
M.
TAT T
I DAND
A
D. Olao lVormio.
Lariſſ. & Celeberrime Vir, Affinis colende. Non neceſſitudo
tantum illa, quæ te & domum noſtram intercedit, ſed
& celebritas nominis tui, qua non minus noſtram, quam tuam fa-
miliam illuſtras, effecerunt, ut meum exiſtimaverim eſſe, una
nunc te abſentem, ex merito celeberrimæ famæ, literis meis
ſalutare ac colere, ut olim colloquio coram, ex affinitatis lege,
colui atque obſervavi. Ouæ tamen cum iterum atque iterum
animum ſubierit cogitatio, eadem tamen hucusque propoſitum
diſtulit memoria meritorum, quibus me tibi obſtrinxiſti ac de-
bendi reum feciſti. Nunc poſtquam ex Belgio in Angliam, in-
tra paucos dies, modo Deus ac ventus faverit, trajicere ſtatu
ö
quod
DTIADTT
A IVL. IIO5
quod de eo dubitare te ullatenus exiſtimem, ſed quod non al-
terius quam meo indicio cognoſcere deberes, in me nihil de-
ſiderari, quin, quantum in me eſt, prompte exſequar. uia
cum defuncto b. m. Dn. de Laët amicitiam te coluiſſe ſeio, nolo
de eo te neſcire, quod ille, adhuc vivus, Lexcon Anglo Saxonis
cum conſcripſerit & abſolutum ſuaque manu nitide exſcriptum
ad prælum paraverit: cujus cdendi curam ipſius hæredes non
ita dudum Clariſſ. Dn. M. . Boxhornio commiſerunt, quem illarum
antiquitatum, p inde ut noſtrarum Septentrionalium, ſtudioſum
eſſe non ignorabant. Ille vero, quod in ſe recepit, cum pri-
mis effectum dabit, non minus ad famam Celeberrimi Viri,
cujus nomen præferet, augendam, quam ad illius gentis anti
quitates, quæ quoque magna ſui parte noslræ ſunt, celebran-
das. Ipſe ex M. S. ſuo codice nuper vulgavit Religonis Chriſtia
næ fundamenta Anglo Saxonux & Alemannorum Lingua ſcripta,
quemadmodum ante DCC. annos his gentibus tradita ſunt,
annexa particula Legum Alvredi eadem lingua, cum ipſius
Boxhornii interpretatione. Ouibhus libellis Hiſtoriam Eccleſia
ſticam Haimonis Epiſcopi Halberſtadenſis præmiſit: quæ pauca
quaſi ad guſtum faciendum exhibuit, promiſitque in posterum
alia, quæ codem viderentur pertinere, modo conatum doctis
non diſplicere cognoſceret. In animum quoque habet brevi
edere catalogum lBibliothecæ ſuæ, quam in co genere & omnis
bus totius prope orbis terrarum linguis inſtructiſſimam habet.
uem deſcriptum Suecorum Reginæ, ut illius poſtulatis ſatis-
faceret, miſit. Editum quin ad te mittat, non dubito, quem
magni facit, & inter maximos Europæ noſtræ Viros numerat,
noſtrarum antiquitatum gratia, quæ te vindice, lucem ac lau
dem acceperunt, tuque per illas immortalem gloriam. Ita-
que emolumento Patriæ diu vive, qui decus cjus es, tuaque
ſtudia, quibus pro Dania tua illuſtranda adhuc eniteris, ut olim
pro nomine ac fama contendiſti, Deus Opt,. Max. porro ſecun-
det, tibique vires ac vegetam ſenectutem conſervetl Mihi ve
ro favere pergc, meisque verbis tuam Uxore ac liberos ſalu-
a. Amſtelodami 28. Junii t65o.
Mi.
Aa a a 2
IDII
O LA
1IO6
MI.
T
TT
IDVO
2 NL DL O
RombergaBohemus
o ſ
NODlIll. L.
D. Olao Vormio.
Otquam Regimontium, in Boruſſiam, Neptuno non ad-
modum irato, delatus ſum, mari locisque maritimis, ac in
iis Amicis & benefactoribus meis, quos inprimis Haffniæ faven-
tiſſimos expertus ſum, ultimum vale dicturus, extemplo mihi
veſtræ Excell, ſumma illa benevolentia, qua me indignum am-
plecti ſemper ac proſcqui dignata eſt, in occurſum venit, cui
præter animum, beneſiciorum memorem, quid offerrem, cum
nihiil omnino invenirem, tandem leviculam hanc, quam vides,
ſhærulam cum . ve Io. cuneis, duobus globulis & 3. teſſercu
lis incluſis, loci hujus, ubi ſuccini plurimum invenitur & ar
tificioſa manu in varias figuras efforniatur, ſuppeditavit be-
nignitas. uod vile monuſculum, utut Muſeo Vormiano,
abſolutiſſimo illo Naturæ & Artis Theatro, indignum judica
rem, nihilominus tamen ineptum me haberi, quam ingratum
malui. Eſtimabis igitur hoc leviculum non ex precio ſui ſed
ex animo offerentis, qui cum gratus eſſe voluerit, non quid
deceret, ſed quid poſſet, obtulit. Præterea cum huc venien
tem me ædes Dn. Schmeiſſii exceperunt, inveni ibi Dn. M.
Schultium, antehac Haffniæ Dn. D. Fabricii Junioris convicto.
rem. Is nunquam deſinit benevolentiam ac favorem a Veſtra
Excell. ſibi exhibitum deprædicare; ipſius conſilio & inſtinctu
quoque factum, ut Dn. D. Loſelium Profeſſ. heic celeberrimum
adierim, Tuoque nomine ſalutarim, qui Tui cupidiſſimus, non mo-
do benevolentiſſime me excepit, ſed & cum rebus nonnullis,
Muſco forſan non ingratis, quas tamen, quia in exiguo poſuit
pretio, ſua ſcriptione noluit commendare, dimiſit. Sunt au-
tem cadem, par tubarum & par tibiarum Lithuanicarum, ut &
inſtrumentum muſicum aliud, quæ ſuis feſtivitatibus gens illa
adhibere ſolet; pyrites in formam mammillarum enatus; trun
cus ſpira ſimilis; Roſtrum onocrotali vel pelecani (tiner teffel
aus;)
a T
A I LIL. 1IO
Aanj;) dens major aprugnus; pes n einem tororommel.
Habet & alia egregia rara D. Lſelius, quæ lubcns ipſe tecum
communicaret, ut pellem anguis Braſilianæ . ulnas longæ, nis
dos veſparum, adamantes Prutenicos, variasque plantas ad
littus maris Prutenici enatas, modo certior eſet, a Muſeo
veſtro nondum ineſſe. Si igitur quicquam horum cupias, ver-
bulo id indicabis laudato M Chriſtophoro Schulio in ædibus Dn.
Schmeiſii commoranti, vel, quod melius eſſet, IDn. D. Loſelium
tuis literis, ſi commodum videtur, ipſe compellabis, Mihi is in-
dicavit, ſibi gratum fore, ſi librum, qem conſcripſiſti de Ru-
nica Literatura, poſſit impctrare, nec non rara nonnulla Ar-
ctica, quæ in duplo poſſideret Muſeum Veſtrum, & hc Regio
non ferret. Valeas optime, ac Reip. literariæ bono diu ſuperlis.
Regiomonti die 13. 23.) Sept. An. 165o.
M.
ATT VDAT5
OVVDV
Friderico ling ero.
Regiomontum.
Tum in me affectum non ſolum ex literis ad me datis
abunde percepi, ſed etiam ex iis, quæ miſiſti, Muſei mei
ornamentis, pro quibus gratias ut ago maximas, ita in memo-
rem quod ſint collata, faxo agnoſcas. Inprimis gratum mihi
quam maxime fuit, quod in amicitiam Clariſſimi Loiſelii me
inſinua veris, viri ut eruditiſſimi ita ex ſcriptis doctiſſimis mi-
hi notiſſimi. Ejus enim de Podagra Tractatum olim non ſine
delectatione legi, & ex ungue leonem agnovi. Egregia certe fu
ere & gratiſſima, quæ ex cjus liberalitate ad me miſiſti, inpri -
mis roſtrum Velecani Geſneri, quod dudum deſideravi, Pyrites
mammaria, & organa illa Muſica Lithuanis frequentia. Pedem
Ardeæ ſtellaris, quam vulgo Rordrum vocant, antea habui, imo
totius avis exuvias (nam apud nos etiam haud infrequens) ſed
jam ferme periere, a tineis & blattis conſumptæ. Noti enim
me ſæpius eonqueſtum, quod aves, quas habui, elegantiſſis
mas a teredine conſervare nulla arte potuerim. Ouocirca ſi
otiamnum aut a Domino Loſelio aut aliis quidquam, quod ad
con
A a aa3
OLAI VORMII
11o8
conſervationem earum conducat, expiſcari valeas, rogo, in-
dices. Balſama varia, pulveres, ſuffimina, exſiccationes ten
tavi, ſed fruſtra Antidori loco qupiam Clariſſimo iſti Viro
transmitterem, ſiquid ſcirem ipſi gratum. Ouocirca Catalo
gum ipſi mitto Muſei, ut ex eo conſignet, ſiquid cupiat. Cujus
mihi ſuppetat copia, lubens communicabo. Addo Literatus
ram Runicam & alia, quæ cum amica ſalutatione offeres. Tibi
& M. Schulio (cui multum debeo, quod mei adhuc memor, an
ſam huic præbuerit negotio) ea, quæ petis, addo; boni conſu
lite, Dn. Schultium officioſe ſalutes, ac avrem ſubinde vellis
care haud deſine, donec promiſſis ſuis ſteterit. Vale, &, ut
ſoles, ama. Hafn. . Nov. 165o.
II
M
Nobiliſſimo & Experientiſſimo Viro
. LAO VORMIOS
v
Romios per Mommium ufnum laies ſſiles mitto.E.-
ruuntur ex ærifodinis vicinis Hangundiæ in Comitatu In
ſenburg. ln ſubſtantia & intuſ. proſunt in variolis, febribus mali-
gnis, propter vim ſudoriferam, qua pollent. Lapides vero
juxta Confluentias, mulicbria referentes, nondum potui acqui-
rere. Si nactus fuero, mittam. Hiſce vale, & feſtinanti ca
lamo ignoſce. Francof. 23. Septembr. 165o.
Tuus olim & ö-
Auditor & diſcip. addictiſſ.
O. DANIELHORSTIUS
Archiater Darmſtad.
Si m Excell. Tua reſponſo velit dignari, quæſo, ſcribat,
quid ſentiat de V. S. in fcbribus petechial. Ego I3. praxeos meæ
Med. annis, in principio morbi felici cum ſucceſſu ca uſus ſum.
uæſo de hac re judicium Tuum mitte.
MIV.
r A
LI L IIO
IAIDTT
M I.
OLAUS VORMIUS
æ. Johanni Danieli Horſtio,
Archiatro Darmſtadienſi.
Uos miſiſti per Havbaldum nostrum lapides, probe acce
Pi, & gratias habeo maximas; verum ad Buſonios non
retulero, ſiquidem cum illis nullam habeant, vel quod ad figu
ram vel quod ad ſubſtantiam, affinitatem. Scio, duo genera a
quibusdam conſtitui, unum majus, quod LUmbriam aut Bron-
tiam vocant, quod apud nos frcquenter circa littora reperitur,
cujusque mihi mgna est varietas, ſed multum ab hoc differt:
niagnitudine enim eſt ut plurimum ovi gallinacei, ejusque
ferme figuræ, niſi quod in altera extremitatum planus ſit, um-
bilicum continens, a quo ſemper in cacumen ſcu apicem quin
que lincæ excurrant æqualiter diſtantes, quale quid in hiſce non
reperitur. Alterum minus eſt, & annulis includi ſolet, quod
in capitibus bufonum reperiri volunt; ſed e peculiari minera
tcrreſtri crui præclare oſtendit Ferrantes Imperatus. At quan
tum ab his distet tuus lapis, melius videbis, ſi Anshelmum Bo-
etium conſulueris, qui accuratiſſime noſtro ſeculo de lapidi
bus ſcripſit. Exiſtimo ego, Conchitem eſe de ſubſtantia Pyri-
tis exactiſſime enim concham auritam refert, quam quis in
lapidem converſam juraret, multum ſimilis Chamæ lapide Rugata
apud Johan. Bauhinum in Hitoria Fontis Balnei Bollenſis, libr.
. ag. 25. Nec multum differt ab eo, quem Aldrovandus in Mu
ſeo Metallico, lib. q. pag. 65. vocat lapidem foſſlem conch craſſ
teſta hirſuta mulum. Si vires, quas refers, habeat, eas a teri
ra aut marga, cui innaſcitur, poſſidere arbitror; ſimilis enim
plane eſt ITerra Melitenſi, cui etiam lapides, Gloſſopetræa dicti, &
alia innaſcuntur. Et quis ſcit, annon terra, huic lapidi adnata
ſi purificetur, lavetur, & in orbes redigatur, easdem poſſideat
vires & proprietates? Utut ſit, gratiſſimus certe mihi eſt lapis,
utpote antea a me non viſus, & cum Tui Nominis honorifica
mentione Hiſtoriæ Muſi mei inſeretur. Avide alterum ex
ſpecto, qui mulicbria refert. An ille, qui a Betlero in Garo-
p
A a aa
OLAIORMII
IIIO
pylacio depingitur, & Hyſterolithis albicans vocatur? Eum non
dum videre datum. Catalogum Muſei mei mitto, ut, ſi plura
cjus generis occurrant, quibus loculpetari a Te poſſit, ut cœ-
piſti, officio amici fungaris. De venæ ſcctione in petechiali
febri idem ferme Tccum ſentio, & in Plcthoricis, in principio
morbi, ſæpius cum ſucceſſu adminiſtravi, ſed quia diſputatio
ne publica brevi hanc quæſtionem ventilare decrevi, pluribus
hac vice de ea agere, non opus eſſe arbitror; ubi enim excuſa
fuerit, data opportunitate ad Te diſputationem ipſam mittam,
ut mutui amoris & benevolentiæ inter nos ſit ſymbolum.
uod dum fit, ut amare & favere perga, rogo. Vale. Hafn.
poſtrid. Calend. Calend. Martii, 165I.
M
OLAUS VORIIUS
D. Joh. Danieli Horſtio.
Darmſtadium.
Tas 22. Sept. Darmſtadio data, 1. Decembris Hamburgo
accepi, una cum elegantiſſimo lapide, quem Hyſterolithon
vocas, qui quo rarior, & nondum, quod ſciam, depictus, eo
gratior; pro quo ut gratias ago maximas, ita cum honorifica
tui mentione Hiſcoriæ mei Muſei inſeram. Scd permitte mihi,
ut meam de eo in tuum ſinum effundam opinionem Ego non
tam Hſterolithon Boëthii, Agricolæ, Geſneri & Cardani eſſe arbi
tror, quam Diphyen Plinii, cujus meminit libr. 3, cp. 1O. pro
qua voce non recte legitur Diphris in quibusdam exemplari-
bus, atteſtante Geſnero in libello de lapidibus, nam tam fœminæ
quam maris exprimit pudendum. Etenim in hoc monſtro ſub
vulva & ſcrotum & genitale exhibentur virile, quod an obſeri
vaveris, neſcio; curabo exacte delineari, & Muſeo inſerm.
uod ſi terram, cujus facis mentionem, & ſi, quæ lubeat, alia
rara miſeris, rem feceris gratiſſimam. Eſt apud nos Bibliopola
Havbaldus, qui ſingulis annis Francofurtenſes nundinas frequen
tare ſolet; huic ſi quid commiſeris, recte curabitur: Franco-
furti apud Davidem obnerum Bibliopolam hoſpitari ſolet. Ac.
eepi ex Bchemia terram variis coloribus inſignitam, albo inpri
mis,
ATTTTCT
T A I2O.IIII
mis, flavs & ſubcæruleo, ſed vix credo, eam eſſe, de qua ſcri
bis, cum proprietates eas in ca non obſervaverim, quod ſcili-
cet ſale copiolo turgeat, & omnium metallorum coloribus præ-
dita ſit, &c. uod ſpiritum ſuppeditet aurum liquantem non
miror, ſiquidem ſpiritus ex vulgari ſale elicitus idem præ-
ſtet. Cum aliud non ſit, quod rependam, mitto binas meas
Diſputationes, in quarum altera invenies meam de ſanguinis
vacuatione in malignis opinionem, in altera de nicornu noſtro
marino haud vulgaria, cujus fruſtulum ſimul mitto. Addo
Hiſtoriam Muris Norvagici; ut boni conſulas, rogo; ſiquid in iis
obſervaveris minus ad palatum, candide mone, & rem feceris
gratiſſimam. Vale, &, ut ſoles, fave. 1653.
M.
llamöſſ, lAö A ö-
æIL lV
Dn. D. Olae Vormi.
Icet non ignorem Tuam Excell. plurimis iisque graviſſimis
diſtrictam teneri occupationibus, tamen quia ſcivi huma-
nitatem eſſe tantam, ut neminem a colloquio arceat, nedum
literas hominis quantumvis exigui faſtidiat, T. Excell. literis
compellare ſuſtinui, rem quidem hac ratione non injucundam
inpræſentiarum facturum me exiſtimans. Nobiliſſ. Dn. ohan-
nes ulius, Cœnobii Duholmenſis Præfectus Regius, ante haud
multos dies tres mihi monſtravit lapides, in palude Sejrslevi-
enſi (pagus is eſt in Morſia noſtra ad ſeptentrionem ſitus,)
non ita pridem inventos, maculisque albicantibus diſtinctos.
öſ
qualis erat. Color proxime ad ſilicis accedit. Inventi autem
ſunt muſco adhuc virenti, conſtanter id aſleverantibus, qui il
los effoderunt, ruſticellis, ita involuti, ut nullam partem nudi
apparerent, altero ſupra alterum poſito, maximo infimum, mi-
norc nedium, minimo ſupremum occupante locum, ut opera
& induſtria humana facti ac defoſſi viderentur. uod Tibi,
Vit
A a aa 5
OLAIVORMII
II2
Vir Præſtantiſſime, ſignificandum putavi, ut eo Antiquitatum
tuarum, ſi non dignitatem, ſaltem numerum augere poſſis: fa-
cile enim, miſſis ad humaniſſimum ipſum Dn. Julium literis,
unum corum impetraveris. De illis variæ ſunt noſtrorum ho-
minum opiniones, ſed tales, ut multum a vero, qnantum quis
dem ego colligere poſſim, abludant. Nihil iccirco poſſſſor
magis in votis haberet, quam ut verus, aut vero quam ſimili-
mus corum uſus per lolertem aliquem Anti quitatum indagato
rem ſibi indicari poſlet. Atque talis cum ſis, Excellentilſ. D.
Vormi, in Morſiam noſtram injurius cſlem, niſi tanto Viro
ſummoque ac diligentiſſimo talium rerum arbitro, ab oblivio
nis injuria vindicandum hoc, quicquid eſt, aperirem. Cæte-
rum exorandus es mihi præcipue, ut tenucs ac jejunas haſce
literas, pro ea, qua mihi & toti Reipubl. literariæ es cogni
tus, humanitate & bonum publicum promovendi amore, boni
conſulere & ab omni teimeritatis ſuſpieione liberas pronuncia
re digneris. Dei præpotentis tutelæ ac præſidio Excellentiam
Tuam ſincero animi affectu commendo. Nicopiæ Morſiano-
rum llII. alend. Octobr id eſt, ipſo die Michaëli Archangelo
ſacto, Ann. MDCL.
L. dL
;
ANUS PTRUSSVENSTRP,
cnolæ Nicopienſis in Morſia
ector m, m.
V
T
. OVDLIO
ATIVVDATITT
Jano Petræo Svenſtrup,
Scholæ Mcopienſis in Morſia Rectori.
Ratiſſimæ tuæ mihi fuere literæ, juvenis ornatiſſime, in.
primis quod de inventis apud Vos lapidibus certiorem
me reddiderunt. uantum ex deſcriptione tua colligere licet,
ex eorum ſunt generc, qui hic in tumulis vterum quandoque
Tep
ET ADEUM EPISTOL.
repetiuntur, ſubſtantia ſilicea, figura gladioli. Certe in iis ra
rum quid & ſpeculatione dignum invenitur. Si quis diligen-
tius eorum fabricam & conſtitutionem rimetur, non poteſt,
quin dubitet, artiſne an naturæ ſint opera. Artis veſtigia ap
parent in iis, qui apud nos ſunt, expreſſa, quocirea, ar-
tem ſilices hoc pacto tractandi jam periiſſe, neceſſum eſt
ut fatcamur, cum ferro vel leviſſime tactus diſſiliat.
Sed hæc de iis, qui apud nos raperiuntur, dico, cum de veſtris
judicium nullum ferre queam, niſi inſpiciendi detur facultas.
uia vero cum Nobiliſſimo Domino Jonanne Julio nulla mihi
intercedit familiaritas, Eum meis compellare literis non ſuſti
neo. Si tua interceſſione impetrare liceret, ut unius mihi co-
pia fieret cum omnibus circumſtantiis loci & temporis, certius
de eo judicium ferrem. Tu omnem move lapidem, & vale.
Hafn. 21. Novemb. 165o.
r
M .
ATI VTDRTTTT
T
OVVIILO
Torchillo Arngrimi.
Am eas, per fratrem, quam quas Lugduno Batavorum
LI5. Junii miſisti, probe accepi. Inſtitutum tuum perce
pi, honeſtum ſane, ſed laborioſum, ſumptuolſum & multæ ex-
perientiæ; nam non ſolum diverſi Auctores, qui de rebus na
turalibus ſcripſerunt, coëmendi & diligenter perluſtrandi, ſed
& fodinæ, maria, loca invia adeunda & per vaganda, & quid
utraque ferat India, cognoſcendum. uibus aliisque infinitis,
quæ hic recenſere nimis longum foret, an pares eſſe poſſint
vires corporis, animæ & inprimis crumenæ, prius diligenter
perpendendum, quam ſe itineri tantis difficultatibus obſito quis
committat. Optandum certe foret, Patriæ tuæ reconditas ga-
2as quispiam nobis ut recluderet, &, per te fieri ſi poſſet, æter
nam tibi nominis gloriam conciliares. Literas Magniſico Do
mino Cancellario inſcriptas obtuli: reſponſum accepi, res no
ſtras ita conſtitutas non eſſe, ut novis ſtipendiis ſufficiant, quo-
cirea quid hinc ſperandum, non video. Ni ſumptus aliunde
tibi ſuppetant, huc ut te conferres, ſuaderem, ubi præſens o
peram
O LAIORMIII
1II
peram tuam patriæ probare poſſes, iisque, quæ hujus ſtudii the
ö aa,
I
M
OLAUSVORMIUS
löö irO
aA,
D. Petro Bourdelotio,
Sereniſt. Reginæ Sveciæ Archiatro.
Holmiam.
Iteras tuas ubi vidi, Vir Clariſſime, effari nequeo, quanta
Alætitia ſim perfuſus. Pruricbat dudum ealamus ad Te
ſcripturire, & certe cum Nobilibus iſtis Italis, Viris doctiſſimis,
id feiſſet, ni inopinato a nobis diſceſſiſſent; avebam illorum
converſatione diutius frui, & reditum ad me promiſerunt, ſed
ſpe fſruſtratus ſum. Nunc quia me prævenire voluiſti, & ſilen.
tii ui cauſas tam prægnantes adducere, eſt, quod grato animo
accipiam, tum pro atfectu benevolo, quo me ultra modum
proſequeris, tum quod non ſolum me Tibi patiaris commenda.
tum, ſed etiam Sereniſſimæ Reginæ conatus meos inſinuare
voluct s. In Tantæ Principis, totius terrarum orbis miraculi,
nottam quod tuo tavore irrepſerim, magni beneſicii & honoris
loco habebo, nihilque mihi antiquius eſſet, quam ut aliquid a
me proficiſci poſſct, quod ejus Majeſtati gratum foret; ſed
cum aliud ncqucat, pro Ejus incolumitatc vota precesque
fundere non deſinam. Memini, dum hic apud nos eras, te
telæ ex Amiantho confectæ mihi ſpem feciſſe: quod ſi ejus Ti-
bi ſit copia, exiguam portiunculam in ornamentum mei Muſei
ut mittas, togito, ut hac ſymbola tua etiam gaudeam. Do
mino de Bui on per Te multam ſalutem impertitam cupio, &
omnia, quæ ab Amico proficiſci poſſunt, oblata officia. Si e-
doctus fuero, ubi jam degat, & quo modo commodiſſime ad
cum literæ deferri poſſint, res mihi futura eſt gratiſſima. De
Gaſſendo & Peirerio noſtro ſi quid intellexeris, mone. Vale,
&, ut cœpiſti, amare perge. Hafn. m. Mart. I652.
Riol
 A M LIL. III5
ATT
Riolannm curioſa quædam in re Medica Gallico ſermone
edidiſſe, nuper ad nos ſcripſit Dominus D. Patin, ſed opus
ipſum nondum vidimus.
Ma.
T
TT TATITT
VOVVLO
Petro Bourdelotio,
Sereniſſ. Reg. Sueciæ Arcbhiatro
D
ò. . .
Inis tuis reſponſum debeo, Vir Clariſſime, certe, æger
quamvis, (utpote nondum ſatis eluctatus ex tertianæ apud
nos populariter graſſantis inſultibus) tam amicis & officioſis
reſpondere omnino debui. Prioribus tuis adjuncta erant byſi
ſus & asbeſtina rara quæ mihi gratiſſima, utpote ſub Tui
Nominis titulo futura mei Muſei ornamenta haud minima. Me
cum hic fuit nuper Dominus Bochartus, una cum Voſſio junio-
re, ille Vir humaniſſimus & longe eruditiſſimus, quem, cupio,
meo nomine officioſe ſalutes, quia apud Vos jam eſt. Fuit
etiam hic heri Comes de la Gardie cum ſuo comitatu, cui ex vo-
to gratificari non potui, cum dies fuerit paroxysmi mei, nec
mc aëri liberiori exponere auſus fuerim. Graſſatur apud nos
populariter febris quædam contagioſa, non usque adeo maligna,
quæ typum tertianæ pro ratione conſtitutionis corporum obſer
vat, &, ſi rite tractetur, intra ſeptimum terminatur paroxy
ſmum; in iis vero, qui, neglecta diæta, minus cautc procc
dunt, ſæpiſſime in duplicem degenerat, & per . aut8. durat
ſeptimanas. Ego hac correptus, uſus generalibus, etiam ſan
guinis miſſione, quod forſan miraberis, in hac ætate 65. anni,
ante quartum paroxyſmum antidotum, unde Iargus ſubſecutus
ſudor, paroxyſmum profligavit, quid futurum ſit hac
veſpera, exſpecto, ſolet enim circa octavam veſpertinam levi
rigore ingruere. Helmontius pro Medico non habet eum, qui
non tertio die quamvis febrem jugulet. Ego, an id ipſe præ-
ſtiterit, valde dubito. Riverius de ſuo febriſugo multum gloi
riatur etiam in quartanis. Siquid de eo tibi conſtet, haud
me celes. Eſt apud nos, qu quibusvis amuletum carpis appli-
cac
OLnl ORMn
III6
cat per 3. dies geſtandum, quo ſe aliquot centenos curaſſe
refert, ſed ego id nondum obſervare potui; quotquot enim eo
uſi ſunt, præmiſerunt univerſalia, quibus plus fido, præſertim
antidotis. Tu, ſi non moleſtum, mentem tuam communica.
Ut ad alteram tuam epiſtolam die 22. Maji exaratam veniam,
gratiſſimum milii fuit, quod Tibi de ecclipſi nupera communi-
cata doctorum judicia transmiſeris, quæ quamvis ægro corpo
re legerim, nec rite expendere potuerim, percurri tamen, &
quia neſcio, an remiſſa velis, paululum apud me detinebo; res
mittam vero, ubi poſtulaveris. uid noſtri hic obſervaverint,
hiſce cape. Vidi hujus Ecclipſeos hiſtoriam prolixe traditam
ab Anglo quodam Londinenſi Lilio, typis traditam in Ephe-
meridibus hujus anni. Libro carere amicus, qui mihi com
munieavit, noluit, alioquin una miſiſiem. In judicio plane
convenit cum Gallico, quod mittis, niſi quod particularia ad
Anglos accomodet. Vale, & ægrotanti aliena manu ſcribenti
ignoſce. Hatn. 2y. Maji, I652.
I
I
ATT VTDAITT
O LOOIO
D, Petro Bourdelotio.
Holmiam.
TAm commoda, tam amica oblata occaſione cum amiciſſi.
Lmo noſtro Naudo, non potui, (quamvis inſinitis urge
ar moleſtiis in quotidiana ægrorum viſitatione, dum malignæ
& contagioſæ febres ac dyſenteria apud nos graſſantur) quin
ultimis tuis reſponderem. Equidem in curanda tertiana vuli
gari tecum plane ſentio; nec quicquam tribuo amuletis aut
empiricis iſtis, qui arcana ſua jactitant, in uno aut altero proba
ta, in mille aliis deficientia. Sed in iis, in quibus præter com-
munes cauſas ö &cio dominatur, alias iuboriri indicationes,
fateri me cogit quotidiana praxis. Expertus enim loquor, niſi
antidotis mox in principio pugnes, vis veneni cor & totum
hominem occupabit, ac peſſum dabit, nil obſtantibus crebris
vnæ ſectionibus, aut vulgari methodo exhibitis evacuantibus,
ut
ETAD EMEPISTOL. II1
aut præparantibus. Morbi, qui apud nos vigent, acuti ſunt,
& niſi mature malignitati obviam iveris, de ægro actum erit.
Diaſcordium Fracastorii in febribus malignis laudes meretur
ſummas. Malignitatis vim ubi fregeris, ſymptomata omnia
fiunt mitiora, & communi via ſecurius incedimus. Sed quid
noctuas Athenas? Clariſſimus Naudæus, Vir ut humaniſſimus,
ita doctiſſimus, mecum fuit; optaſſem, ejus converſatione diu-
tius frui ut liceret; etſi feſtinaret, ſine meis dimittere cum no-
lui, quas quanta feſtinatione ſcripſerim, ipſe teſtabitur. Va.
I
l .
OLAUS VORMIUS
Lucæ Jacobi Debeſio.
Feroam.
Iteras tuas in menſe Septembri anni præteriti datas probe
accepi, ſimulque ea, quæ adjuncta erant. Gratias tibi
habc magnas tum pro affectu tum pro impenſa opera. Spero,
me jam aliquid rari a vobis habiturum, cum in co curioſum
adeo te eſſc animadverti. Fœtum Balænæ hic habuimus ex-
enteratum & exſiccatum, quocirca ſi excorietur, & in furno,
moderato calore, exſiccetur res procedit, inprimis ſi exſu-
dans pinguedo paulatim extergatur. Piſces monſtroſi ſæpe a
piſcatoribus capiuntur, ſed, quia ipſis ignoti, abjiciuntur; ſi
ab iis obtinere hoc valueris, ut, quicquid ejus generis occurrat
ipſis ignotum, ad to deferant, procul dubio ab iſto mari rara
quædam habebimus. Vale. Hafn. 22. Aptil. I65.
I
i
AT VrRITT
O L VNIIO
Filio ſuo IVilhelmo Vormio.
Lugdun. Bat.
TRibus tuis literis mihi jam reſpondendum eſt; binæ enim
enim 25. Aug. ad me perlatæ, quaru alteræ Catalogum
Anti-
OLAIVORMII
II1
Antiquitatum Neomagenſium continebant, quem cum Amicis &
Magnatibus communicavi; ſed tantæ non ſunt opes noſtræ, ut iis
cunctis emendis pares ſimus; interim ubi de pretio eonſtiterit, mo-
ne. Alteræ Catalogum literarum mearum complectebantur, quibus
jam additas eas, quas deſiderabas, gaudeo. Jam tertias ſine
die & conſule datas 1. Sept. acccpi, quibus incluſæ aliæ, quæ
recte curatæ omnes, præter eas, quas Andrea Reſenio deſtinaſti;
hinc enim in Norvegiam ivit, quando reverſurus incertum. Gau-
deo, jam te omnia transmiſſa accepiſſe, quod tamen ex aliorum
Mercatorum literis antea ercepi. Muſeum meum, ubi commoda
detur occaſio, transmittam; interea cum Eleviriis age, ut, cum eo
pervenerit, ſtatim prælo ſubjiciant, mihique pro labore aliquot
exemplaria donent. Cupio, iisdem typis xprimi, quibus A-
merica Latii & Hictoria naturalis Marcgravii. Plura, quæ
obſervata velim, ubi miſero, ſcribam. Utinam tuto ad Vos
deferri poſſet; unicum enim ſaltem mihi hoc eſt exemplum.
Tu cum Eleviriis age. ut certus ſim, antequam miſero. uæ
de turbata apud nos ſcribis Republica, nugæ ſunt; omnia e-
nim in tranquillo ſunt ſtatu, & optime Regi cum Senatoribus
& omnibus convenit. In portu noſtro quinque fuerunt naves
Batavicæ ex India reduces, quæ jam reditum in Belgium medi
tantur. Ad Profeſſionem Theologicam vocatus M. Jacobus
Canuti, Paſtor Eccleſiæ Arhuſienſis, quem indies exſpectamus.
A te jam exercitium aliquod Academicum & ſtudiorum ratio
nem deſidero. Petrus Otto, affinis noster, febri maligna ex
tinctus, extremum jam dixit vale. Scavenius & Raphal mihi
adfuerunt, exculaturi inſolentias in Vos commiſſas; longam
narrarunt fabulam, cui ut credam, vix mihi perſuadeo. De
Finchio maxime conqveruntur. Sed nugas illas pennalicas
mitto. Vale. 3. Sept. I653.
D
ſ V
ATT VATTTT
VTO V VNLO
Vilhelmo Vormio.
Iſtoriam Muſei mitto, ut Flxeviris excudendum tradas,
hac conditione, ut non patiantur diu apud ſe deliteſcere,
ſed
TTRT DTT
E A CC. IIIO
ſed mox prælo mandent. Da operam, ne pereat; noſti enim
unicum illud mihi eſſe exemplar. Spero, cos pro labore
exemplaria quædam donaturos. Dedicationem differo, us-
que dum mihi ſpecimen editionis transmiſerint. Vellem,
Virum doctum & in hiſtoria naturali verſatum correctioni
præeſſe. Typos eos deſidero, quibus Hiſtoria Americans
exprelſa eſt. Icones, ex quibus peti poſſint, ad margi-
nem annotavi. Titulum emblemate quodam exornare ſi
voluerint, gratum erit. Indicem facili negotio conficiet Cor
rector De ſtudiis tuis fac certiorem. uia tibi primo vere,
ut alias ſcripſi, in Italiam abeundum, hac hyeme in Theoria
Medica diligenter Te ut xerceas, neceſſum eſt. Vale.
MAr
TATT RTTT
VOVV VVLO
Vilhelmo IVormio.
Leidam.
Almaſium in acidulis diem ſuum obiiſſe pereepimus; an ſu-
um contra Miltonum abſol verit ſcriptum, doce. Cum
Heinſio Juniore an familiaritarem contraxeris, mone; noſti enim,
cum apud me hic fuiſe convivio exceptum, atque omnia mihi
pollicitum fuiſſe officia. Cum quibus ex Profeſloribus conver-
ſeris, ſcire diſcupio. Vale. 2. Sept. 1653.
Jam literas meas obſignaveram, cnm tuæ mihi offereban-
tur 22 Sept. ſcriptæ, in quibus Studiorum tuorum reddis ratio-
nem. Perplacent omnia, modo ſtrenue urgeantur. Sed quod
ſcripſeras, te Jurisconſulto operam daturum, hcc maxime
mibi diſplicuit. uid hoc ad artem Medicam? Nondum ad
nos rediit Brochmannus: ante ejus reditum vix habiturus ſum,
quæ mittis, licet res ejus navi huc ſint delatæ. De Salmaſii
obitu antea quædam audivimus: Et de Bartholini obitu etiam
certi ſumus. Natus es anno I63 . II. Sept. hora dimidia pri-
ma a meridie, Luna in Tauro. Nolo, quicquam tribuas genet
thliacis prædictionibus; video enim, quorſum hæc tendant.
uæ de Hiſtoria Muſei ante ſcripſi, probe te curaturum confido.
Vale. 2. Sept. 1653.
Mvi.
Bbbb
OLAI OMII
1IO
3T
I
ATT AITTT
OVVDVID
Vilhelmo lVormio.
ugd. Bat.
Pero, te, antequam has literas videas, meam accepiſle Mu-
ei Hiſtoriam, quod an tactum, actutum mone. Scripſi
enim antea, me miſiſlc cum fœmina quadam Amſterodamenſi
Reere nomine, qæ tradcret Mercatori Nicolao Relilehuſen. Spero
Elevirium Virum bonum eſſc, qui laboris mi habiturus ſit
rationem, & tot donaturus cxemplaria, quot Domino de Laet
donare ſolet. Tu cum Golio aut aliis amicis hac de re con
ferre poteris, & quod ipſi ſuaſerint, hoc age. Mitto tibi in
charta ſeparata. Paralipomena quædam, quæ curabis ſuis inſe-
ri locis. Omnia, quæ cum Brochmanno miſiſti, probe accepi
mus, etiam Scyphum Holſaticum. Perplacet Herbarium il-
lud Braſilienle, rarum ccrte & magno in pretio habendum,
quod etiam in tuum reditum diligenter cuſtodiam. Placuerunt
cætera omnia. Ouia res veſtræ mihi jam melius ſunt pers
ſpectæ, ſi exiſtimaveris, te meliorem inibi quam apud alios in
Medicina & Philologia profectum facere poſſe, non abnuo,
quin per annum adhuc ibidem commorari poſſis. De hoſpi
tio apud Dom. Van Horne, non habeo, quod dicam; ſi ex re
tua fore exiſtimaveris, conditionem acceptabis, ſin ſecus, in
eo, quo jam moraris, manere poteris. Accepi, Dn. Golium
apud ſe alere Chinenſem quendam, qui linguæ iſtius ſit peri-
tus; Huic oſtende in . libro Hiſtoriæ meæ delineatam pyxidem
nauticam, forſan dabit, quæ ad ejus rei meliorem faciant
enucleationem. Ouousque in Collegio Chymico progreſſi ſi
tis, & quid elaboraveritis, doce. Apud me hiſce diebus fuit
junior Heinſius, dolcbat, ſe tui notitiam non habuiſſe. Saluta
ejus Parentem, ſi commodum videtur, Dominum Golium, van
Horne & alios, quibus nomen meum innotuit. Vale. Hafn.
S. Oct. 1653.
Audio, te hæmorrhagia narium crebro adhue infeſtari: ne
igitur maturam neglige venæ ſectionem & hæmatitæ geſtatio-
nem. Si radicem nigellaſtri Dodonai, nobis Slinte dicti, ore
geſta-
A
AD EUMEPISTOL. 1I2I
geſtaveris, ſiſtet certo profluvium. Si jam non extet, da ope
ram, ut æſtate ſequentc habeas.
MA r I.
T
AT VDATTTT
OVLO
Vilhelmo IVormio.
Nnegotio ab Oleario tibi commiſſo cautus ſis, ne aut Ca-
riſium aut Regem noſtrum offendas, a quo ſtipendium &
promotionem ſuo tempore habebis. Si Oleario ſcripſeris, roga,
ut alteri hæc provincia demandetur, ne tibi ipſi periculum
crees. Exſpectamus Sueci iſtius de Vaſis lymphaticis inventa.
Placet, quod yperi Collegio Inſtitutionum te dederis. Salu
tant te mater, fratres & ſorores, a quibus nuper procul dubio
MII.
A DATTTc
O LO
Vilhelmo IVormio.
Lugdun. Bat.
DFrplacet transmiſlum ſpecimen; ſi eo modo perrexerit, ſpe
ro, doctis non diſpliciturum opus. De iconibus in proxis
mis ſcripſi, me malle eas ligno inciſas, tum quod pulchrius ac
melius ſingulis hiſtoriis præfigantur, quam ut in unum con
fuſum chaos in ære redigantur, tum ut ſumptibus parcatur:
nam præter eas, quas ipſe in libro delineari euravi, Lapidum
icones ex La Maire habere poterit, quibus Anshelmum & Joh.
de Laet de Lapidibus tractantes expreſſit, Herbarum & Anima.
lium ex Elevirio Amſterodamenſi; iis enim Hiſtoriam natura-
lem Braſilienſem exornavit, partem ipſe habet in America de
Laet expreſſam. Hæc cum facili neotio ſine magnis ſumpti-
bus
Bbbb 2
OLAIORMII
II22
bus haberi poſſint, pulchrum erit, ſi novæ, quæ requiruntur,
ab eodem artifice pari modo ſculpantur. Cuperem ſcire, quot
mihi daturus ſit exempla pro labore meo. Libri, quos cupis,
neſcio qua ratione ad te perferri poſſint.
Nihil reſpondes de Chinenſi, qui nobis interprctationem
daturus eſt pyxidis nauticæ. Cum ultimis navibus Indicis, quæ
Bergis fuerunt, erat Pater Jeſuita Martinus Martinius, qui hiic
non fuit, ſed in Belgium ivit, is hujus linguæ eſt callentiſſis
mus. Meditatur Atlantem Chinticum, cujus tabulas Amſtes
rodami forſan curabit inprimi. Si conſtaret, ubi eſſet, nobis
forſan rem gratam præſtaret. Confer hac de re cum Domino
Golio, qui forſan hominem inveniet. Cum Patavium perve-
neris, Celſum forte habeis egregiis notis a Rhodio illuſtratm.
Nuper ſpecimen transmiſit Scribonii, Sueci iſtius nomen &
tractatum cum Mercatore noſtro Erico Munl exſpectavimus.
Refert, ſe Amſtcrodami tecum locutum fuiſle, ſed nihil a te
habere. Foſſium indies exſpectamus, cui procul dubio man-
dabis, ſiquid habeas rari. Spero, te breve illud tempus, quo
ibidem manſurus es, ita collocaturum, ut in Italia praxi &
ſtudiis Botanicis aliisque tibi neceſſariis fclicius vacare poſſis.
Valc. 1. Dec. 1653.
V
TATT DATTT
VOVVDLVOD
Vilhelmo IVormio
Lugd. Batav.
TUas Calendis Januarii datas accepi 1o ejusdem: conque-
Lreris, te per ſex ſeptimanarum decurſum nullas a me ha-
buiſſe literas, cum tamen iis reſpondeas, quas tibi 1. Decem-
bris ſcripſi. Scripſi5. Novembr. ſcripſi 12. Nov, ad illa tu
plane nihil. Miſi cum iis paralipomena quædam, quæ libro
meo ſunt inſerenda, quæ an acceperis, non ſcribis. Tracta
tum de Vaſis Lymphaticis ex Suecia accepimus. Novam promo-
tionem Doctoralem Medicam jam molimur. Fridericus enim
Arniſæus examinatus a nobis eſt, diſputabit de Melancholia Hy-
pochon-
VTT TrT
TT A 1 . II23
pochondriaca IS. Jan. præſente Rege & Magnatibus, melioribus,
ut ſpcro, avibus; quo vero temore promotio celebrabitur,
nondum conſtitutum. Pro transniſſa hiltoria iſta horrenda
gratias habeo, qui illam dcſcripſit, Vir doctus fuiſſe videtur.
Si ex tua profecta fuiſſet officina, lætarer. Foſſius ad nos jam
rediit, matri literas terens, ſed mihi ne verbum. Libcnter con-
cederem, te per ſeſquiannum ahuc ibidem manere, ſed in
tolerabiles ſunt ſumptus, adeo ut dimidium tibi Patavii ſuffice-
re in annum certo ſciam. Vale. Hafn. d. 13. Jan. 165a.
I a
TA VTT
VT OVVDILO
Vilhelmo Vormio.
Lugd. Bat.
TUas 1a. Januarii datas S. ejusdem menſis accepi. Mul
tis argumecntis mihi perſuadere conaris, tibi ut permit
tam ibidem adhuc per ſemeſtre commorari. uia enixe id
cupis, & ſtudiis tuis neceſſarium putas, facilis concedo. Pla
cet mihi transactio tua cum Elevirio: ſi ſuam liberalitatem
ulterius declarare velit, non abnuo. Patrem ilium Martinium,
qui ex China rediit, Antverpiæ jam degerc, certo percepi;
ibi enim Atlantem ſuum Chinenſem typis mandaturum retulit
mihieſuita quidam apud Legatum Hiſpanicum hic degens. Ei
tradidi iconem pyxidis nauticæ, quam pollicitus eſt ſe ad ipſum
miſſurum, ut enodaret. Eidem legendam dedi hiſtoriam Ca-
pucini mihi a te transmiſſam, qui falſam ajebat, tum quia no-
men facinoroſi additum non fuit, tum quia auctor ſuum diſſimu-
lavit nomen. Tradidi D. Bartholino Hederam Sueci iſtius. Eſt
hic Germanus quidam Medicinæ Studioſus, qui notas in ejus
diſcurſum meditatur; Forſan brevi prodibunt. Sed velim, hoc
clam habcas, usque dum excuſæ fuerint. uid novaj & inveri
ſa veſtra ſecandi ratio nobis adferat novi, exſpectamus. Valc.
ao. Jan. 165.
MI.
Bbbb3
LAI ORMI
xT
1I
l 2
I VV
VTDATTT
O LAAS IO
Vilhelmo Vormio.
Lugd. Batav.
Eas 2o. Jan. ſcriptas tibi redditas ſpero. Ego tuas . Febr.
datas . accepi, una cum idice librorum venalium &
vaſorum lymphaticotum delincatione Rudbecleii, quam D. Bar-
tholino cum tuis tradidi literis; ſed chartæa iſtius ſeu papyri Ni-
lotici nuſpiam comparuit veſtigium. In transmiſlo catalogo li-
ber nullus eſt, quem magnopere deſiderem, niſi Lapidarium
Hylbcrri Cenomanenſis Epiſcopi. Si de gemmis & lapidibus agat,
ac rara nec apud alios extantia continere videas, ac tolerabili
pretio vendatur, eme; ſin ſecus, poſſeſſoribus relinque. Pro-
motio noſtra Doctoralis dilata est, nec certus adhuc conſtitu
tus eſt dies. Nuper in diſputatione Logica g, præſente
Rege & Proceribus, oppoſuit Monachus ille Gottoſridus, quem
noti hic Mediciniam exercere, qui etiam nobis oppoſuit, ſed
nugis ſuis Scholaſticis exiguum meruit applauſum. uid de
Antiquitatibus Neomagenſibus factum, ignoramus. Vale. Sa.
lutant te Mater, fratres, ſorores & amici omnes. Hafn. II.
Fcbr. 1655.
I
OLAUS VORMIUS
Vilhelmo IVormio.
Tuas q. Martii datas 8. accepi. Incluſas recte curavi, 
paprum cum pagina Sinitia retinui. Bene facis, Elxe.
v2irium quod urgeas. De titulo libri ultimis meis ſeripſi, me
cum relinquere arbitrio Typographi. Jam cum ad vos iret Jan-
ſonis noſter, cum eo commode mitti polſe typos iconum, quos
polſideo, arbitratus ſum. Illi igitur, quotquot haberi poſſunt,
tradidi; ſpero, illum rite curaturum omnia. AJeſuita illo
Martia Martinio, qui in Sina fuit, reſponſum accepi, quocirca
cogor
ETADEUMEPISTOLE. 125
cogor mutare illa, quæ de pyxide Sinitica ſcripſi. Illa igitur,
quæ lib. . cap. . habentur, dele, & ſubſtitue, quæ mitto. Ad-
datur etiam imago, quam hic vides, in ea enim notæ & lite-
ræ quædam Latinæ extant, a Martinio ei additæ, ut explicatio
melius intelligatur. De conſilio in arte Medica proficiecndi
quæ ſcribis, fruſtranea ſunt, non quod tibi aliquid meorum ins
videam, ſed quia habes Prceptores ibidem tuos, qui te com-
pendioſius ad ſcopum optatum ducent. Lindanus probe hoc
munere deſunctus eſt, Heurnius & alii Meas quod ſpectat
obſervationes & Medicamenta, maturc ſatis habebis, ubi bono
cum Deo redieris, ac poſt obitum meum in chartis ac ſchedis
ſingula invenies. Tibi ferme idem dico, quod Capivaccius
olim diſcipulo ſecreta expetenti reſpondit: Lege meam motho-
du, ſecreta habebis. Nec valetudo nec negotiorum moles
permittit, mea ut corradam. Tu modo præceptorum ſcquere
,
II
A
OLAUSVORMIUS
IVilhelmo Vormio.
Lugd. Batav.
Um ſolicite a te exſpectavi literas, tuæ ö. Aprilis exarat
mihi oſfruntur, quibus mens ægra paululum recreata,
quod, quid agas, ac ubi ſis, doceant, quamvis tam diuturni ſi-
Ientii nullam reddant rationem. Non minus ſollicite a te lite
ras exſpectavit D. Bartholinus; ſperat enim, inde ſe habiturum
Riolani in ipſius Vaſa lymphatica Animadverſiones, quas nondum
hic vidimus, & Sueci de Bogdani tractatu judicium. Me ægro
& inſligante, in quodam, hic phthiſi extincto, Vaſa lymphatica
detexit Bartholinus noster, cujus rei hiſtoriam jam typis manda-
vit, & ſorſan jam vobis mittet. Neſcio, an ullus ei palmam
hanc ſit prærepturus. Petis hic incipit graſſari; Deus benigno
Bbb ba
dibu-
III
O L A vvMI1
D
A
dibulis cinctas noſti, purgaremus, incidit in mandibulam unam,
per cujus cavitatem internam, qua abſciſſis inciſoriis dentibus
molares incipiunt, ſcſc inſinuavit pruni arboris vicinæ radix te
nuior, ac eo usque crevit, donec per foramen rotundum in ſu
perficie interna, ad proceſſuum fundamenta exſculptum, er
quod ramus tertius quarti nervorum cerebri paris comite vena
& arteria ad dentium cavitatem diſſeminandus ingreditur, no-
vellum extruſerit ſtolonem, tribus ramulis conſpicuum, qui a-
deo exacte dictum foramen claudit, ut veſtigium inſertionis
nullum appareat; ſed ab altera parte, quæ terræ infixa erat,
radix abrupta cum ſuis fibris extabat. Rurſum terræ mandibu-
lam mandavi eo modo, quo antea conſpiciebatur, exploraturus,
an hac æſtate incrementum caperet arbuſcula.Jam viret, &
folia protruſit. Videtur locum mereri in libr. 3. cap. 25. probe
Mandibulam equi. Ad vos ivit Mathematicus noſter Mercator,
judicia veſtrorum Mathematicorum de nova a ſe inventa Anni
conſtitutione exploraturus. uid de ea ſentiat Golius, data op-
portunitate, mone. Me inſcio, diſceſſit, alioquin cum ipſo ad
te ſcripſiſſem. Vale, & nimio literarum tuarum deſiderio noli
nos amplius torquere. Hafn. 23. April. I65a.
Ad Feſtum Johan. Baptiſtæ ad vos forſan venturus eſt
Paulus Reſenius, in Italiam iturus; ſi res tuas ita componere
poſfes, ut ei te comitem jungere poſſes, forſan ex uſu eſſet.
De eo tuam mihi ſcribe ſententiam, ut mature de neceſſariis
prolpicere poſſim.
-
OLAUSVORMIUS
ilhelmo IVormio Filio ſuo.
Leidam.
Os hic ſollicitos tenet peſtilens contagium, mihi eo magis
timendum, quo periculoſum onus Rectoratus Academici
meis humcris impoſuerunt. Deus familiam noſtram benignc
COI
A 1LL
TTAT
conſervet, ut ab hac lue immunes evadamusl uæ tibi mens
ſit de migratione in Italiam, velim, mature moneas, ut de
neceſſariis proſpiciatur. Salutant te Mater, Fratres, inprimis
Matthias, jam in numerum Studioſorum receptus, ſorores &
tota familia. Vellem, literis crebrioribus Matrem tibi devincis
res, ut ſi humanitus quid mihi contingeret, illam haberes eo
faventiorem. Impenſe certe te amat. Hodic ſepelietur Chri
ſtina vidua D. Plumii peſte exſtincta. Comitia Coldingam ſunt
translata. Vale. 1. Maji, 165a.
i æV
OLAUS VORMIUS
lVilhelmo Vormio.
Lugd. Bat.
Um ad vos iturum ſe ſignificaſſet Thomas Brochmannus, no
lui eum ſine meis dimittere, quam vis heri per ordinarium
ſcripſerim tabellionem, & ad tuas I. Junii datas reſponderim.
Duas plagulas operis mci belle ſatis expreſſas accepi : eo tandem
deventum eſſe gaudeo; utinam ſedulo pergerent, dum apud eos
commorari datum tibi fuerit, ut, ſiquid occurrat dubii, illud e-
nodare poſſis. Procul dubio curabunt, ut Catalogo Francoſur-
tenſi futuris nundinis inſeratur. Ut placet Muſci delineatio nu-
per transmiſſa? de effigie mea videbo, quid poſſim. Broch:
mannus dixit, ſe huc rediturum ad Feſtum Michaelis; Ei igitur,
quod probe velis curatum, committere poteris. In procinctu
jam eſt Paulus Reſenius, ad Vos ut eat, Italiam petiturus. Co
mitem habet fratrem M. Johannem, qui, reſignata Schola
Slangendorpenſi, exteros etiamnum petiturus eſt. Peſtifera
apud nos adhuc ſæ vit contagio. Deus nos nostrosque benigne
conſervetl Salutaris ab omnibus, Vale. Hafn. I. Jun
165a.
MVI.
Bbbb5
O LA v M l
rD
1128
A V
OLAUSVORMIUS
IVilbhèlmo lVormio.
Cce tibi, Vilhele fli, effgiem meam accurate ſatis a
Carolo van Mandern depictam, quam ipſe Carolus Elxevirio
mittit, ut eo accuratius ſculptor exprimat; diſplicet enim Bar-
tholini, quam imperito artifici tradiderunt, quod ipſe exiſtimat
in ſui vergere ignominiam. Diligenter volo cuſtoditam, ut mi-
hi limbo inſignita remittatur; dedi namque Matri tuæ. Ca
rolus promiſit, ſe omnia expediturum meo nominc. Ubi præ-
lo tradetur, cupio, mihi centum ſeorſim curari exempla, quæ
meo redimam ære. Tu quæſo omnia cura diligenter, ut mihi,
quamprimum ea amplius non indiguerint, per certum Virum
remittatur. uæcunque ulterius in Muſeo meo ſunt expedita
ab Elevirio, data commoditate mittas. Forſan ad Vos ex Ita
lia redcuntes vcnient Foſſii, huc tendentes; ea, quæ ipſis com-
miſeris, probc curabuntur. Vale. Hafn.8. Jul. I65a.
Inſcriptionem in eam, quam vides, formam ſculptam cu-
perem; ſi quid in ca tu mutatum velis, tui erit arbitrii. Fe
ſtinus hæc ſtribo, quod urgeat nuntius. Si neceſſum, literis
accuratioribus literas depingi curabis.
M
VV
TATT VI
VO vv
TT
Vilhelmo Vormio.
Lugd. Bat.
E lue apud nos graſlante quid ſcribam? editum eſt lingua
vernacula Facultatis Medica Conſilium, quod nmitterem, ſi
mittendi daretur commoditas. Morus eſt acutiſſimus, intra
quartum diem correptos jugulans. Signa non ſunt unius ge
ncris apud omnes, ſed pro rationc tmperamentorum variant.
Virium
ETADEMEPISTOLA. 112
Virium defectio, cordis anguſtia, horror & frigus plerosque
mox in principio occupant, adſunt bubones & carbunculi & cir-
ca finem maculæ nigræ ac lividæ. In eo peccant plerique, qui
moriuntur, quod mox in principio aut venæ ſectione aut pur-
gationibus vires dejiciant. Niſi intra 6. horas malo obviam
eatur, actum eſt. Statim atque quis in corpore alterationem
percipit, offerendum eſt Alexipharmacum, ut ad ſudores ſe
componat æger, & repetendum poſt 6. horas, usque dum ins
ſignem alterationem & veneni expulfionem perceperit. In
conſilio noſtro omnia videbis. uod literas tibi miſerit
Brochmannus, gaudeo; ubi ipſe redierit, quæ impreſſa ſunt,
mittere poteris. Non abnuo, quin peregrinationem præſcris
ptam hiſce feriis inſtituere valeas, modo fidos habeas comites,
rerum gnaros, & cum fructu ſumptuum rationem. Jeſuita ille
mihi familiaris, P. ilhelmus ab Alſt, hinc ob peſtem diſceſſit,
ejus igitur commendatitias procurare nequeo. Nec tuto Jeſui
tis fidere poſlumus. Si Martinium videris, a me & dicto P. ab
,
IA
ATT VTATT
O L IO
ilhelmo lVormio.
Lugdun. Bat.
Ltimas tuas 11. Aug. datas 1a. accepi, ex quibus colligo,
te trinas mcas I5. & 22. Jul. ſcriptas non accepiſſe, quod
me male habet; fuſe enim de itinere tuo & contagio apud nos
graſſante egi. Mitto quædam adhuc libro meo inſerenda, quæ
ut ſuis locis indantur, cura. Gaudeo, quod incunctanter per-
gant. Si a vobis quispiam fide diguns huc tendat, mitte re
liqua, ut cœpiſti. Si alius non ſit, forſan Brochmanus brevi
redibit, cui omnia committere poteris. Valemus adhuc Dei
gratia omnes quamvis in ſummis conſtituti periculis Elapſa
ſeptimana 561. obierunt, præcedente 526. Dcus clementer
nos ſervetl Fratrem tuum Matthiam Bergas amandavi, tutior
O LAIVORMII
1I2
ut eſſet. Ubi Reſenius ſit, ignoro. Si datur ulla commoditas,
dabo operam, ut Dolmeri habeas Tabulam. Salutat te Mater
& noſtri omnes, Divina gratia ſalvi. Bartholino chartam iſtam
Roſchildiam transmiſi, quem in ſummo luctu eſſe audio, quod
in extremis verſetur uxor. Nuper apud Principem Holſatiæ in
venatico cane vaſa lymphatica ſtendit Henricus a Moinichen,
recta in Italiam tendens, & aureum annulum adamantibus
gravem reportavit, applaudente Principe. Hafn. d. I5. Aug.
165a.
o
OLAUS VORMIUS
M. Runolpho Jonæ.
Helſingoram.
TUo nomine Magnificum Dominum Cancellarium conve-
ni de indipiſcendo Conrectoratu Nidroſienſi; annuit vo-
tis, & promiſit, ſe literas commendatitias ad loci Epiſcopum
daturum. Alias, Domino Epiſcopo noſtro in mandatis ſe de-
diſſc, ait, ut, ſiquid hic apud nos occurrat, quod tibi utile,
rationem tui ut haberet. Sed hæc incerta. Svadeo, ut t
quamprimum huc conferas, iis a Magnifico Domino Cancella.
rio commendatitiis ſtipatus; ut te mature itineri accingere pos-
. v.
M.
TAT TDATITT
V OVPLI
Cunrado Hevelio.
Turebyam.
Otiſſime Dom. Heveli. uæris a me, utrum C. litera in
antiquiſſimis Monumentis & Antiquitatibus Runicis repe
riatur. Credo, te velle, an aliuqua nota Runica expreſſa repe-
riatur?
TTRDDTT
T T A I ILII3I
riatur. uæ mea hac de re ſit ſententia, quamvis quivis fa
eile collegerit ex tabella Cap. 8. Lit. Run. tum etiam ex iis,
quæ capite undecimo & decimo quarto diſſeruimus, tamen ver
bo me jam expediam: In omnibus, quæ hactenus vidi, Monu-
mentis vetuſtioribus nullam invenio notam, qua litera Latino-
rum C. peculiariter exprimatur; uſi enim ſunr veteres hac
nota , qua & C. & G. & R. & . neceſſitate urgente deſigna
runt. Ouod ex Monumentis vetuſtioribus a me allatis abun
de patet. Scd recentiores & medii ævi auctores, qui noſtris
literis & voces Latinas & aliarum linguarum exprimere tenta
bant, notam peculiarem C. dederunt, idque vel ex eo patet,
quod non uno modo id factum ſit, ut patet ex tabulis Cap. 6.
. Literaturæ, utque Alphabetum Latinum notis æquarent,
pro C. quidam poſuerunt priſcam hanc , qua pari modo .
cxpreſſerunt; G. cadem, ſed paululum incua vata linca laterali,
hoc pacto ut etiam addito puncto , vero cadem, ex qua
confuſione acis etiam patet, novitium hoc eſle inventum; ſed
res ipſa loquitur. His brevibus ad tuum quæſitum reſpondere
coëgit negotiorum, quibus diſtineor, moles. Tu yale, & bono
publico ſtude. Hafn. Calend. Martii, 165.
V
M AA
OLAUS VORMIUS
Henrico a Moinichen.
Sleigm.
Ratiſſimæ tuæ mihi fuere, inprimis cum, quæ videris in
Laboratorio Principis rara, mecum communicare volue
ris. D. Joelis mihi amiciſſimi exoſculor affectum, quem facto
ipſo in filio meo ilhelmo declaravit, adeo ut multis nominibus
ipſi me obſtrictum fatear. Certe ſi quisquam aliquid laude di-
gnum in Arcano iſto vegetabili præſtabit, ipſe facict; omnia
enim in promptu habet requiſita & Mæcenatem in vota facilem.
Nec dubito, quin votis ſuo tempore reſponſurus ſit eventus.
Fermentatio illa Tartari mihi non adeo mira, ſiquidem in
omni tali operatione, dum ſpirituoſæ partes craſſiores perva-
dunt,
OLAIORMII
2
dunt, ex ſpirituum motu, ſulphureas partes elevante, ejusmodi
bullæ oriri ſolent. uæ in phiala magna vidiſti, ſuſpicor ex
rore Majali orta. uid enim ego olim viderim in aqua nivali
congelata, neſcio, an tibi dixerim. Magna in aereis iſtis la
tent arcana, philoſophicis digna ſpeculationibus, & ſalia vola-
tilia corporum miras exhibent metamorphoſes. Tu, in tuis
peregrinationibus ſiquid occurrat rari, mecum communicare
haud deſine. D. D. Joëlem quæſo & Olearium meo nomine
officioſe ſaluta. Jam ſerio rem agunt Elevirii, duas enim
plagulas mei Muſei hac ſeptimana transmiſit filius ilhelmus,
in charta ſatis ſplendida & literis nitidis expreſſas. Sævit ad-
huc apud nos peſtiferum contagium, & indies magis magisque
incrementum capit; elapſa enim ſeptimana 2 ;. tumulavimus.
Noſtra familia Dei favore ſalva. Deus porro noſtri miſerea-
turl Valc. 25. Jun. 165.
v
Il
OLAUS VORMIUS
Henrico a Moinichen.
Sleſuigam.
Uæ ad Te ſcripſi de arcanis, quæ in Laboratorio Illuſtriſi
mi Principis vidiſti, meræ meæ fuere conjecturæ, nec
enim ea novi aut vidi, nec magnopere de iis ſum ſollicitus,
quorum uſum in corpore humano ignoro. Tartarum fermen-
tari, mirum non duco, illud enim, quod aliis dat fermenta-
tionem, quomodo illud dare poteſt, quod ipſum non habet?
Noſti vero, tritius nihil eſſe, quam ut, dum ſpiritus aut olea
ex vegetabilibus elicere cupiunt, id præmiſſa fiat fermentatio-
ne, quam vel addito Tartaro crudo promovent. Phaſmata il-
la in vitro viſa a rore Majali provenire putabam, ſola conje
ctura ductus, nec pro certo aſſerui. Interim qualia exhibeant
cervorum cornua deſtillata aliaque ſale volatili abundantia, non
ignoro. De aqua nivali quæ ſcripſi, ita habent: Deſtillavi in
peculiares uſus aquam ex nive, ea ubi uſus fuiſſem, in vitro
ejus remanſit portio, quam ſepoſui; ſtetit per integram æſtatem,
ſequen-
ETADEUMEPISTOLE. 133
ſequenti hyeme caſu in vitrum illud incidi, nullam in eo inve-
ni aquam, ſed jucundiſſimo ſpectaculo nivium floccos, grandi-
nes, ſtirias, aliaque ejus gcneris infinita, non adhærentia
parietibus, ſed ſolida, diſcreta; vitrum vero a ſpiritus cjus
aquæ vehementia ruptum erat. Sed hæc omnia, accedente
calore, diſparuerunt. ecte facis, quod occaſionem in Chy
mia hic non negligas proficiendi. Perge, ut patriæ tandem
ſis ornam ento. Doli amicam a me dic ſalutem cum offi
ciorum delatione. Hafn. d. 6. Jul. 165A.
IN
T
VOVVVDO
ATT VADATTT
Gcorgio Roſæcrantio,
Præſidi AcöCöö
eſt familia (quam Deus Optimus Max. ſingulari ſua gratia im
munem a luis peſtiferæ apud nos graſſantis hactenus ſervavit
contagio) juvenis ingenuus & modeſtus, honeſtis Parentibus
in Norvegia ortus, S. Miniſteri: Candidatus. Cum in hac A
cademia jam ultra biennium honeste vixiſſet, ſeſe Dominis
Theologis examinandum obtulit, qui, ubi ad primum futurum
examen ſpem ipſi & aliis feciſſent, justo timidiores inopinato
diſceſſerunt omnes, atque & hunc & alios ejus competitores
mœſtos & ſpe fruſtratos reliquerunt. Cum vero Parentes lite-
ris ad me datis ſignificaverint, ſe ſollicite & anxie rcditum filii
præſtolari, ipſi vero moleſtum ſit & incertum exſpectare
noſtrorum Cenſorum reditum, petiit, Veſtræ Magnificentiæ
ſe commendar ut vellem, quo ad examen veſtrorum Theos
logorum admiſſus, ſi mereatur, niveos reportaret calculos fa-
cultatemque ſe in ſacris concionibus excrcendi. De vita hic
laudabiliter transacta me vadem ſiſto. Singularis Magniſicen-
ti Veſtræ in me, quem ſæpius expertus ſum, favor & juvenis
ingenui merita eo me adegerunt audaciæ, ut hoc ejus nomine
fubs
13aOLAIORMIIETADEUMEPITOL.
ſubmiſle petere non ſim veritus uod ſi voti compos factus
fuerit, me ad paria humanitatis officia offero promptiſſimum.
Veſtram vero Magnificentiam cum Nobiliſſima Conjuge & fa-
milia Divinæ protectioni commendo. Vale. Hafn, m. Jul.
165.
v
VTDATT
T
A
OVV AD LLLV
D. Joanni Mullero.
Haderſlebiam.
Ta eſt: contagium peſtilens magis magisque apud nos ſævit.
Vix in urbe platea ab ejus inſultibus immunis: ultra ſexs
centos ſingulis ſeptimanis proſternit. Deus clementer nos re-
ſpiciat, & iræ ſuæ flagellum recondatl Uxorem Dn. M. Hilarii
heri tumulavimus, hodie Typographi noſtri Marani exuvias
efferent. Mea domus hactenus divina gratia immunis fuit,
ut & tua. Matrem per Pedellum de ciſta in Conſiſtorium de-
fcrenda monui; at illa recuſabat, niſi gravius malum immine-
ret, neceſſum non eſſe aſſerens. Ne dubites, quin, quo poſ-
ſim modo, & ei & tuis rebus ſim proſpecturus, modo Deus
mihi vitam & valetudinem ſervet. D. Cuſterum, rogo,
meo nomine officioſe ſalutes. Vale. Hafn.
d. 2. Jul. 165a.
g
-
s
t
 N
&
INI
RERMACNOMl.
TI
Numerus Romanus Prolegomena, reliqui
omnes Epiſtolar. paginas indicant.
agardius (Chriſtianus) Commun. Reg. Præpoſ. 1oo.
Aakirkianum beneficium 63. S3.
Aalholmium Arx Lalandiæ 55.
Abſalonis Archiep. Epitaphium 28. 28o.
Academia Hafnienſis V. VI. VII. VI.VII. VIII.
IV. I. 25. 28. o. 33. 5aq. S8. 1. 122. 1a8. IS.
221. 3a. 38o. 382. 8a 3. 383OD. A. 82. 8.
S2. A3. S526. 56O. 58. 5O. 63. 652. 8. 6. 38.
56. O. öO. D2. SOo. So6. 6. 3. O36. O3. O8.
Io1r. Iti8. I133.
Academia Sorenſis 121. 152. 31I. 52I. 522. 555. 55j 6oo. 68.
q6. 133.
Acia Rhodii 3. a. Si. S6. S. 2O. 55a
Acidulæ Elbingenſes, Egranæ &c. 531 532. 3. O8. Io.
Adonidis Hiſtoria 5yo. 56. 8ö5.
Eganus (Auguſtinus) Prof. Lovan. 2. 28. S3. S SSS.
1OO.
Egvptia pullities, Vid. Pullities.
Egptus auro abundans q65.
Elfrici Grammatica Saxonica 2y8. 25.
Enigmata Islandica 62 8. 62.
Erilæus (Nicolaus) Canonicus Lundenſ. 51. 515.
Etites lapis 65. SO.
Etites Island. mas & fœmina 8. 3. 33S. 33. 3qS
Agranius menſis 5.
Agricola (Georgius) r. o68.
Aimonii locus quidam illuſtratus 2q1. 22.
Akeleie (Gabriel) Secretar. Reg. 11. Ioq6. IqO.
Cc cc
Alanus
iDE
Alanus (Johannes) Prof. Hafn. 12. 23. 53. 3O
Alces a
Aldrovandi (Ulyſſis) Opera 126. 56. 6O. 2. 1oq5
Ale mannica lingva IIO5
Aleſius (Petrus) Medicus Aloenſ. 383
Alexſtatia Slandiæ 133
Alfredi Leges 1IO5
Allatius (Leo) o. SO
Alociæ Ptolomæi I33. I6. 16
Alruna i62. 16q. 16. Iyq. I6o
Alſe inſula 133. 162
Alſt (Vilhelmus ab) Ieſuita t
Alvpius Meibomii 8
Amagria O. I. Io. 2o. 21. 22. 23. 2. S5I
Ambroſiana Bibliotheca, vid. Bibliotheca.
Americana Hiſt. Naturalis 6
Amianthi tela III
Amuleta 15. III6
Anatomia ſuperſtitioſa 6
Amatomica varia . VII. 6. 123. 125. 126. q58.
a. 6O. 36I. q. 5a. 5. 58. S5I. 552. 556. 56.
5. 583. S8q. 58. Saa. 53. 55. 656. 65. 66o. 662.
o. 666. 6. 65. 62. 688. o8. 1o. . 1I. 13.
i. 16 2. 81. 8q
Anatomicum Theatrum Hafn. IV. 56q
Andreæ (Fridericus) roſ. Hafn. 561.
Andreæ (Gudmundus) Islandus 1o1
Andreæ (ohannes) Medicus LI. Io. I2I. I22. 1q. I25
Andreæ Nicolaus) 3
Andreæ (Paulus) I3. 16
Anglica lingva 8io. 81
Anglic Nomina 8. o. A1
Anglieæ cum Danica lingvæ affinitas 33. 56
Anglicæ turbæ 1Iq. 132. 8. 88. 1O3
Anglo. Danica literatura 56
Anglo Saxonica lingva öo8. 8o. 8a. &2q. Io5
Anglo- Saxonicæ literæ 22
Anlo Saxonicum Herbarium, vid. puleji.
Angluo
RERUMACNOMINUM
Anglus (Antonius) Chmicus y3
S. Annæ Templum rotundum 53
ANNCATHERINA Regina Daniæ 66
Annals Island ci, vid. Islandici.
Anni conſtitutio: I6
Annuli vetuſti aurei . 6. toi6, 1O1. IOi8. IO2O
Annuli ex dentibus Roſtungi 33. 33. 3.3SO
Annulorum fractio apud Danos 5o
Annulus n Urna repertus
Antiquitates Danicæ c.6. IgO. 3O6. vid. Monumenta.
Antiſcorbutica Aqua Vormii 3o. 1
Antiſcorbutica Terra . 1 S52
Antonius Præpoſ. Gotlandiæ 5.5
Antvorſkovia Arx ælandiæ 2. 2O. ö8. O. 5oi. SOq
Anus Ilandica Rhythm. veterum perita 3. 3io
Aproſius, vid. Vintimiglia.
Apuleji Herbarium AngloSaxonicum 8. 8I. r3. 8i
Apulia terræ motu everſa 12
Aqua antiſcorbutica Vormii, vid. Antiſcorbutica.
Aqua lapideſcens Islandiæ : Oi3
Aquapendente (Hieron Fabricius ab) . yy6. 8
Aquila in dorſo alicujus figurata :6. I5
. Aquilonius (Bertilus Canuti) L. qI. . 3. A. S. q6. .
8 a). 2. A18
Arabica Inſcriptio
Arabica Manuſcripta ſ. 662
Arabici nummi in Dania effoſſi 5O
Aræſonius (onas) Islandus IIO2
Archimedes Danice verſus S
Arehivum Regium,8. O
Arctander (Laur. Samuelis) 23;
Arcus S. Olai 25. 258
Arcus Rutenicus 25
AArcus Scythicus o
Ardea ſtellaris
AArdoſia Hibernica 8qt. 8a3
AArgenſola 6y1
Arhuia lutiæ I. VI. . 8. 168. 2. 2a. S522. 856. 6o. Im8
Cc cc 2
Arhu-
INDE
Arhuſienſe Cœnobium g5
Arhuſienſis Epiſcopus 522. 8o3. 5
Arhuſienſium Epiſcoporum Vitæ r6. 2iö. 22I
Arhuſius (acobus Matthiæ) Prof. Hafn. VII.
Ahuſius (acobus Matthiæ) Epiſc. Arhuſ. VII. 155. 166. 1.
212. 21q 2S5. 256. a1C. A8S. SIO. 522. 52. 52. 558.
6o2. 6o o3. 8. 82.
Arietis terreſtris & cœleſtis Smpathia 33. 33
Ariſtotelici oO. Oyo
Ariſtotelis Opera 55o
Ariſtoxenes Meibomii q1
Armamentarii Hafnienſis incendium q. O5. O
Armati Brachi Ordo Equeſtris ao2. 1)
Armillæ veterum . II
Arnfinnius (Enarus) Islandus 1o6o. IOo. I
Arngrimus Jonas, vid. Jonæ.
Arngrim (Bernardus) 3qq. IO6o
Arngrimi (Gudbrandus) 3q. I&6
Arngrimi (Thorillus) 15. 16. 3q. 3ö. 35O. I6. 11I3
Arngrimi (Thorlacus) 3aa. I
Arniſæus (Fridericus) Practicus Hafnienſis o15. O63. II22
Arniſæus (Henningus) Arehiat. Reg. 2. q1q. 18. q. 6ö
Arrebo (Andreas) Epiſc. Nidroſ. S5a. 55
Arrò Inſula 133
Artifcialia oo3 . o51. 1o2. IO8. 1o85. O6
Abeſtina rara II5
Aſellius (Caſparus) Med. Cremon. 6y. 66o. 665
Aſininum lac 6
Aslacus (Conradus) Theol. Hafn. 1. 3o. 3. 122. 28.
Asloenſia Monumenta 3
Aſſerous (Laurentius) L. q3. A.. . q
Aſtronomica Gaſſendi 51
Aſumenſe Monumentum Io
Ateſtenſe Monumentum 63. Ioö8. Iooo
Athletæ Ilandici 62. 625
Atramentum veterum 32S
Aucupia Io23. O
Auditus Inſtrumentum ſecretum o6. q8
Augu-
RERUMACNOMINUM.
Auguſtus Elector Saxoniæ iog6
AUNNDUS Rex Sveciæ 1oy1
Auria (Joſephus) Mathem. Neapol.
Aurifaber (Andreas) Prof. Regiomont. q6
Aurum an olim ignoravit Dania & Germania q65. 66
Aurum potabile 538. S3o. S
Automata varia o3. 51. 1o5
Avaux (Comes de) Legatus Gall. in Dania 6Iq. 56
Aver (Joſephus) q3). 1
Avi Loom prope Fridericsburgum capta 1O21. ſq.
Avium exuvias conſervandi ratio 81. 8q. 858. 6I. IIO
Avium nidi ex India 8g. 8ao. 8q2
B.
Baccalaureatus Gradus VII. IV. S. q. 55.
Baecalaureus Vormii I. . S83
Bacmeiſterus Lucas q5. 8a
Bagni Cardinalis 55o
Balæi oh. Scriptores Britanniæ I6
Balænæ Islandicæ &c. 11. 325. 32. 33o 331. 2. 323.25.
56. o5. O6. 1
Balænarum dentes, vid Unicornu.
Bangius ohannes Præpoſ. Samſ. 8
Bangius Ivarus Lector Theol. Rosild. q6. . 56o. 61.
6g. So6
Bangius (Nicolaus Epiſc. Fion. o
Bangius TThomas Theol. Hafn. 3. S. 83. 25. 56. 36. S.
8o. OI. I8. qo 8
Banner Thimmo 2q2
annerus Ericus Io2
Barberinus Cardinalis 5. 512. 562. 622. 6S6. 8o. 18;
Bardus Hieronvmus . y
Barlæus Caſparus 6o2. 6o. O6.
Barthius Caſparus 83
Bartholinus Albertus 25
Bartholinus Bartolus Prof. Hafn. y. . &2. qi. 565. 53.
56. 58. 58o. 61. O2. o). . 2. 6. 2. 8q.
86. 8. 88. I. 2. 3. Oa.S6. . DS.
oo.
Cc cc 3
INDE
oo. o1. SO2. So. So. So5. 6. 36. S35. 5. 55.
IO 2
Bartholinus Caſparus ſenior, Theol. Hafn. VII. . VI.
VII. .. IO. I. I. 1O. 2. 2. 25. 26. 8. 3o.
aS. 8. S5. 5. 5. I21. 122. 12.28. I2. 1. a. 3O5.
3C6. o8. 3O. 3. a. aO. qo8 ö1O. SA3. S5. S6I.
5. 65. 66. S6 66 . 5. 6). vO. O. 36.
S6. S6. 86. 25 IO3a
Bartholinus Caſparus junior 32. 53. 56. 58. 65o. 63.
6 . O
Bartholinus Eraſmus Prof Hafn 3. 38. q6. 835. .
S3O. o1 O2. a S5. T. O8. O. O8o.
oS2. O83. OS. q8. 88. 3OI Io25
Bartholinus Jacobus Prof. Sor. deſign. 2q
Bartholinus Thomas Proſ Hafn. I VIII. I. L.
5. 6. S. 8. SS. 8O O. O1. O3. 2SO. 233. aO5. S2.
51 S5S. 561562. 565. 566 5O. 51. S2. 53. 55. 5.
S Oa1. 5. 6. 651. 652. 53. 6yq. 66. 658. 6y5.
66. 663. 66. 65. 66. 66. o. 2. . 66. 68.
6o. 6xo. 6 82 613. 6q. S5. o86. 6. 68o. 6oo.
6o3. 6q. 66. 6. So8 6. 1. o3 o5. 6. O.
O. II. I2. 1ö. I5. 1. IB. IO. 2O. 2I
22 23. 26. 2. 28. 2. 3o. 31. 32. 33. 3.
36 3 38. a. a1. A2. a6. a8. aö. 5O. 51.
52. 8. go. 85. 831. S32. 83. S8. S. 85. 2.
8 OB. o. SSS. O6. oo. 1Oi. 1. Io28. I23.
T2. II2S. I28. tIEO
Bartſcherus affinis Rhodii 68. 55. So
Barvoetius Alexander qo
Batavi negotia pacis Dano Svec. turbant o3O. 3
Bauhinus Caſparus Proſ. Baſil IIIV I. 6. 1. 21. 23. 25.
2. 2. 3). 62. 6. 8. S8I. 3o. a1
Bahinus Joh. Caſpari f. Med. Viurtemb. 22. 23. 58. 66.
Ooa
Bautmannus vOq
Becani Opera 8o
Beclterus Daniel o. 1
Beckii, Nobiles Dani 588
Begvi-
RERUMACNOMINUM.
Begvinus, Chyvmicus Pariſ. 12. 15
Belov, Nob Danus 1oOo
Benedicti M. Olausl 2
Berga Norvegiæ VI. 6. . 385. 36. 388. a. 833. 112.
II2
Bergenſia Monumenta 383
Bergenſis Epiſcopus 1o26
Bergen van 85
Beringius Vitus 216. 21. 213. 226. 235. 23. 68a. 65. 68.
. S. S6. 8.
Bernhardius Jonas Ilandus 1oa1
Bemhardius Thorlacus) Ilandus 1o5o
Bertaldus Franciſcus iOa. 1O5
Beriramus eremias) Prof. Viteb. So. 83. 8. )o6. 3o
Bertraut, Nob. Gallus or. OS
Beſſarion Cardinalis 2.
Beſſaſtada Islandiæ 1oa8
Beſſonius onas Islandus o6. 3
eſtalter on Saus au ao6
lBetulæ cortex, ex qus caleeus contextus III. II.
Beyerholm Andreas) 866. 6. 86s. So
Bea Islandus IO
Biarltamaal I5. 16o
Biblia Danica 65o
Biblia Hebraiea a Princ. Chriſt. V.Academ. Hafn. donata 56
Biblia landica o6. io8. 1Io. III. 62
Biblia Svecica 65o. 651. 652.
Bibliopolæ & Bibliopolia Hafn. . O. 1O6. 1IO
Bibliotheca Regia Hafn. 15
Bibliotheca Acad. Hafn. 6o. 155. 2a3. 25. 266. 2. 313. o
Bibliotheca Andr. Cragii 2
Bibliotheca Chriſt. Friſii 33. a1
Bibliotheca Olai Vormii VII.5
Bibliotheca Thomæ Fineltii 5o6
Bibliotheca Reginæ Chriſtinæ q85
Bibliotheca Barberina 562. 6ös. 2I
Bibliotheca Beſſarionis Card. 2
Bibliotheca Salamancæ o
Bihli-
Cc cc
INDE
Bibliotheca Vaticana 1. 6gö. oo. So. o2
Bibliotheca Ambroſiana Mediol. . 68. 6. o
Bibliotheca Pariſienſis qO
Bibliotheca Maarinio 2 3a. 8O. DOo. AO.
Bibliotheca Avauxii Comitis 3
Bibliotheca Harl ana IOq6
Bibliotheca Puteana ö o
Bibliotheca Boxhornii II5
Bibliotheca Sehnmetii OO
Bibl:otherca Henrii Gras
Bilotheca Elichnanniana ö. 662. 6. 665. 6o
Bibliotheca Erphordiana 6q
B.chi Cardnali s I
Biclc Henricus Præſes Ilandiæ 115. I6. 11. IOr5. IOr5. Ioq8.
O, OO
Bieſchius Canutus Prof Hafn. 1. 2. 3
Bilde Andreas 1a. 8
Bilde ſAvons, Epiſtola de Ordine Elephant. 23O
Bilde(Eliſabeta 58
Bilde Hilarius 5S8.58
Bigius Jacobus 2y2. 266. 61
BIORNO ad lauge Rex Svec. 351. 1O36. 1oq2. o. IOy2
BiornonisGunnarus Ilandus 3Oq
S. Birgittæ Revelationes 263. 2o
Blaagriot, Saxum duriſſimum 2q
Blefenius de Ilandia oO. O22
Blekingia ö8.3
Blixius M. 55. 56
Bloccius Georg.l I.
Bochartus Samuel, III5. III
Boë thius Danus
Boëtius Anſelmus O. A1. IOO. O2. o
Bogdanus Martinus, ſ. 23. II5
Bohemi exules I
Bordingius (Chriſtianus; L. . 2. o.
Bordingius Laurentius 5. 15. 65. v66. .. 36. 8.
8Sö. So. 8. ;62
Borgarfiord Islandiæ Io3. IOqq
Boring-
RERUMACNOMINUM.
Boringholmia io. 6o
Borrichius Olaus L.
Borrichius Petrus Lect. Nidroſ. 55
Boruſſiæ ſuccinum o8
Bos Petrus 2O2
Botanica i. 2C. 21. 22. 23. 2q. 25. 26. 2. 62. IOq. I2. I25.
2S. 2D. 35. 32O. 388. 38. AS8. 6. A3. Sa. 5SI.
5. 58. 56q. 65. S. 68o. 28. S55. 56. I6. I6
Bourdelotius Pctrus Archiat. Reg. Sv. O33. . IIIq. 1II5. II6
Boxhornius Marc. uer. S). 6a. 6q. O5.O. O85. 1IO5
hrachii armati Ordo Equeſtris O2. q1
Brahe, Axelius 8. Io3O. Canutus 1O3o. Eliſabeta 13O.
Georgius 1O3o. Ingera Io3o. Sophia 1o3o. Steno 1o3o.
Tycho junior ). )
Braheus (Tvcho 1a3 15. 28. 28. SD. O. O5I. O2.
S53. OSa. IO2O. I3o. IO31. I32. i33. IO3. Io35. Io8
Brahei Tvch Globus 382. 1O31
Brahei Tvch. Obſervationes 1O8
Bramæorum Hiſtoria q6
Bramius ohannes Mercator Hafn. GI. 525. 53O.531. 532.
5q1.
Braſilienſis Hiſtoria Naturalis 285. 831. S833. S3. S3. 112o
Bravicum ſ. Bravallenſe bellum 3. 38. 166
Bredalinus Ericus) o2
Bremenſis Epiſcopatus Os
Bremenſis ſ. Bremerman Chriſtoph Mercator Islandicus 6O6.
1O3
Bremerus quidam 5. A8. 8
Bremſebroenſis tractatus 262. 3q6. 533. y16. oi8. 2o. 3. 33
Breſciana Monumenta OI
Breverus ohannes) Prof. Rig. 36
Broche Dn. de la Botan. Pariſ 6y8
Brochmannus Caſparus 28. 2ö. 3O. 31. 33. 36. 3. 38. 6. 13I.
152. 226. 3oq. AO. qO5. qOO. 11. q1O. 1. . SS.
qo. 521. 558. O. 1o. S1. 83. Io
Brochmannus (Chriſtianus 652. o
Brochmannus Joh. Envaldius) 38
Brochmannu ohannes Eraſmi iO. 58. AOI. S52
Broch-
Cc cc5
INDE
Brochmannus Eraſimus Johannis) . I1o. 111. II2o
Brochmannus Thomas II2. II2S
Broclia Birgitta Tych Brahei uxor 63
Brodt Chriſtianus Seh. Rip. Rect. 5o. 51. 58. 58O. 8o6
Brokirkianum beneficium 6g
Bronchorſtius Everhardus Prof. Leid. 132
Brontia favaginea 833
Brutorum voces iO
Brnhildarmaal 62q. 63O. 631
Brynhildis Budlenia 1o5. 1O. 1O6
Buchnerus Auguſtusl 8a5. Sa. 86. S6. 8ö. 8. Sy.
88o. S88. 2. 88a. 885. 8S6
Bucingamius interfectus 1
Buclius Andreas 56
Bufonum lapides foſſiles 11o8. oq
Bugeus Janus I5. I133
Buiſſon Dn. de) O33. S3. S38. 68. 111a
Bureus Andreas Secretar. R. Svec. 16. 3O
Bureus Johannes Antquar. R. Svec. a6. q. 3O5. 3y6
Burgundici Scriptores 25
Burſerus oach. Prof. Sor. 11. 12. 183. 2O2. a. a65.
a66. 6. 5S5
Cabeljavius (Johannes) 15. 161. 3O8. 3). od. 1. qo3.
AO. O. . O. oö. 11. 13. 1 AlS. 16. 1.
18i. IO. a2O. q21 a22. O. qo. 5. S6
Cæſius Cardinalis 8
Calceolarii Muſeum. vid. Muſeum.
Calceus ex Betulæ cortice factus III. II2
Calendarium Dan. vet. yo. OoO. OI. qo2
Calepinus Paſſeratii O6. )88
Calmaria q6. q32
Clundburgum 515
Canis Danis a Svecis præfectus, fabula is. 1
Cnis marinus 3
Cantilenæ veteres 5. 16o. I63. I68. 1o. 1y. 2. 28. 253.
25.
RERUMACNOMINUM.
25. 313. 31a. 36. 363. 36. 365. 366. 36. 3. S SO5.
6o. 68. 3O. 631.
CANTIM Leges 2a6
Canutius (Bertilus) vid. Aquilonius.
Canutius (Jacobus) Theol. Hafn. I8
Canutius (ohannes) Epiſc. Fion. 8
Canutus Epiſcopus Viburgenſis iog
Capivaccius (Hieron) Med. Patav. I12
Cardullus (o. Domin.) 2q
Caroccius (Franciſcus)
Carolinæ Thermæ, vid. Thermæ.
Carteſiana Philoſophia 8qö. O. So. O85
Carteſius (Renatus) a8. 652. 66. 38. O. 6. O8. O85.
q6. O8. O8. oyo
Caſaubonus (ſaacus) ITV. II.
Caſſanius de gigantibus yO
Caſſerius (Julius) Anatom. Patav. .
Caſtellus Medicus Meſſan. 23. 2a
Celſus Rhodii 8. 1. a. 6. . 8a. O. SSa. 556. 22
Centrina piſcis q3
Ceti Ilandici 26. 28. 25. vid. Balænæ.
Chalcedonii Færoenſes & Islandici 3oo. S2. Io1
Chalcographica ars . O)
Chamæleon 8
Chanut (Petrus) Leg. Gall. in Svecia q3. . t5. q6. 1o1.
io32. IO3. IoOq. IOo
Chariſius (Petrus) 38. 56. 5a. 5S3. 68. 22. 31. 32.
33.A3. .8.. &. 2. S. SO. So. SSS. SIa
Charleton Chymicus . 88. OO
Charlton (Gualt.) LI.
Chartier (Renatus) 5O
Chelæ ap. Saxonem Gram. quid i5. 163. 366. 36. 368. 36
Chelidonii Melitenſes 2o. S38
Chiſfletius (o. Iac.) qOO. aO3. a1. I. 2o. 1o2
Chilonium Holſatiæ 5oo. 5I6. q
Chilperici Regis figuræ literarum I1
Chinenſis in domo Golii Leid. 1II2O. II2
Chi-
INDE
Chinitiea Grammatica Romæ edita 6
Chiniticus Atlas I2. II23
Chirurgica . 5. 6. i5. 1. I2. a82. A83. A8q. 8S. a86. 5.
521. S23. S5. 58. ID. aS
Chriſtiania Norvegiæ . q
Chriſtianopolis i6. q1. Gi. or1 2. 32. S8.
Chriſtianshaven Navis
Chriſtianshavnia fundatur o. I2.
CHRISTIANUS I. R. D. 2
CHRISTIANUS I. Eqvites creat ao2. ejus numiſma 1o8.
cjus Archivum in curia irichſeenſi repertum 285. 28
CHRISTIANUS III. 26ö. 28. 2o
CHRISTIANUS IV ejus nati & renati Hiſtoria 2. 2S1.
Ephebo ſcintillæ ex capillis emicabant . fortitudo
3. 52. Commercium Indicum promovet , Guſtavum
Adolphum convenit 15. 36. Empiricorum praxin pro-
hibet 15. pullitiem Egyptiam arte tentat 3. 8. 8. S6.
8. q1. Regum effigies & res geſtas cælandas conſtituit
15. 22. in Saxonem edendum impenſas facit 2.
Claſſi Svecicæ obviam it. 2y. Victoriam de Claſſe Belgo-
Svecica reportat 25S. 25. 5. OOq. O6. Antiquitates
& Monumenta per Daniam, Norvegiam, Islandiam
conqviri jubet 2o3. 3I. 5oO. So. 8ya. Eqvites creat
13. O?. II. Norvegiam inviſit o. Roſæcrantii
ſcripta cenſuræ ſubjacet 8. Nycopiæ commoratur y22.
Conſilia Medica cdi jubet 526. conſtans in opinione 52.
Sperlingio offenſus 52. novam Profeſſionem Anat. in-
ſtituit 5o. naves in Grnlandiam ablegat 2q. Principis
filii mortem luget 1oOO. 1oa. Regi Galliæ Unicornu
o ffert 1o5. Ejus Nunmi iy8. 1ooo. infirmitas q2. 53i.
53q.O. OO. morbus ultimus & mors vII. IV. 2S85.
3Oo. 3SI. 3O2. IOO2. IOoa. Io5. Ejus filia quædam oo
CHRISTIANUSV. Princeps Electus VII. IV. L. 3.
IO.8o. IO2. 2o2. 25. 26. 2. 8. 82. 83. 85.
86. S8. aS8 2. oA. . aO. ao. aoo. 5oo.
SO2. Soo. 5o. 5Oo. 5IO. 5I. 513 5I. 52O. 52I. S23.
526. 52. 53I. S3a. Sao. S3. 5. 6o. . . I.
q. SA. O. O6. D. OD8. OS. I6. 1
Chri-
RERMACNOMINUM.
Chriſtierni (D. Michael) 3ö6
CHRISTINARegina Sveciæ 8. 51. 862. 3j. 381. O8ö. 85.
qS6. S8. 11o5. III6
Chriſtophori (Abſalon) 1o2
Chriſtophori (Johannes) Proſ. Hafn. 23
Chronica Danica MSS. 1ö6. 18. i8. 266
Chronicon Rhythmicum de Reg. Dan. 15. g6
Chronologiæ Danicæ MSS. 2q8. 2q). 25O
Chronologia Danica Petrei 8. 2
Chronologia Dan. Svaningii, vid. Saningii.
Chronologia Islandica 21
Chronologia Pauli Mothii 58
Chymicæ Notæ66
Chmica V. 1. 2. 2O2. 22q. S1. 53. 53. 538. 53. 5. 551.
6q. 2a. 3. 2. 31. Sö2. q6. Oq. 368. . Oo
og6. IOo8. 1o26. Io2. 1o. I2o. I31. I32. II33
Chtræus (Nathan) q3. q8
Ciacconii Vitæ Pontificum 62
Cicerons Officia a Caſp. Barthol. illuſtr. 38. qoo. 3. o
oo
Cimbria I. VI.III. . 56. 1
Cimbriæ ſuccinum q6s
Cimbricæ Leges, vid. Leges.
Citadinus (Henr.) . 66a
Claſſis Danica qO
Claudii (Petrus) vid. LUndalenſis.
Claveria, Chymicus Pariſ. I2
Claves (Mr. de) Chvmicus oq1. oq2. O53. )8. 1o25
Clerquius Medicus oso
Climactericus annus VI. O. I1. II. 88. O8O. IIo3
Clutius (Augerius) 6IO. 82I.
Cluverus (Johannes) o). q1O
Clype veterum o3. IIoq
Clvpeus Odini 1oy
Clyſſi deſcriptio 53o
Coagium Sælandiæ 6q3. 1Oo
Coati animal vivum 83
Cochlearia Danica xVI. i. 2O. 2I. 23.
Codi-
INDE
Codices Islandici veteres, vid. Ilandici.
Coldinga 3.S2. 1
Coldingius (Paulus Jani) 1ot
Collgium Naturæ Curioſorum 51
Collegium Regium Hafn fundatum 1o.
Colloqvium Thorunienſe qo. 8. o
Coloredi domus Pragæ tO8
Columbi Anatomia 6
Columna (Fabius) t25. 5A
Colymbus avis 1o2. ſq.
Comeſtor (Petrus) 2q. 2
Cometa qO2
Communitas Reg. Hafn. 5o5
Condæus Princeps Oö. IOO
Condevvin Claudius)
Congeſta Menvedi i8
Conradus Balthaſar) 1o6. 1Og
Conringius (fermannus) qo. 61. 2O. I5. 62. S6a. 66.
qo
Conſiliarii Nationis Germ. Patavii IV. 566. 3. o6
Contarenus (Georg.) ra6. 38. 581. 1o8q
Corallina Amagriæ 2O. 21
Coralliorum concretio o8. O6o
Coralloides arbuſcula Norvegica a58. a2
Corda novem Inſignium Daniæ . 8o. o1
Corderius (Balthaſar) 8o
Cornarius (Janus) 83
52o. 53S. S2. 22. 5O. S8. . 63. 6
2. 256 3qO. O8. . SO1. 5O2. SO3. S12. 51. S5I6. 56.
565. 566. 688. 6i. o. 21I. a3. 1. 81. 8.86a.
8ö. I. 3. O6a
Cornu Oldenburgicum 5I6. 5t
Cornu Ducis Veneti o
Cornu Florentinum 565. 686. 68q. 6qo. 62. 6o5. 6o.oo
Cornu Ammonis &q5.
Cornu Monocerotis, vid. Lnicornu.
Cor-
RERUMACNOMINUM.
Cornua Rhinocerotis 2q
Cornua apud veteres . .. 1S. IO. 1O1. 1O6. 2OO. 238.
6a. 65
Cornutus ap. Thuanum 6qq. 6. 6q6
Cornuti (Doct. Med) Hiſtoria Plantarum 55
Corolla cetacea 32
Coromandel O
Corſora Sælandiæ 8o
Corvea quid 2. q
Corvinus (Johannes) Rect. Sch. Slagl. 26;
Corvus albis nigrisqve pennis 31
Cragius (Andreas) Prof Haſn. 2
Cragius (Nicolaus) Hiſtoricus Regni Dan. 23. 2Oa. 3I
Craigius Scotus, Med. Regis Angliæ V. O5o. 1O3o
Cranaeh, vid. ranach.
Craphtius (Johannes) q5
Cremoninus Cæſar) 65o
Crogius (Johannes) Lect. Th. Arhuſ. S6o
Croneburgum
Crucibulum qvid 22
Crucis Roſeæ fratres, vid. Roſeæ.
Crux eryſtallina 5o2
Cryſtalli Norveg & Iland. 82o. 1oö
Cuculus marinus 5
Curioſorum Naturæ Collegium 5I
Cuſterus (Henricus) Medicus q6. . 8. a8o.a81. 82.83.
8S. a8. 88. a8) öo. O1. qS3. S. .
Ao8. qoö. 5oO. 5o1. 52.53. SOq. 5o5. 5O. 5o8. Soo.5 o.
SII. 5I2. SI3. SIa. SI5. 516. 5I. 5IO. 52o. S2I. 522.
S23. 52. S25. 526. 52. 528. 52. 53O. S3I. 32 33
S35. 536. 53. S38. S3D. S. S1. 2. Sq3 SA SAS-
556. yvo. 5
Cuſterus (Henricus junior) 52o. Ioo. Ioo8. IOo. IoO.
nI3a
Cyvprus inſula 158
Cyrillus n eremiam o8o
D.
INDE
D.
Dactyli o8. 1
Damianus 6
Daneverck 228
Danicæ Antiquitates, vid. Antiquitates, Monumenta.
Danica Plantarum nomina, vid. Plantarum.
Danica Lingva 22. S2 . S6. 8ö. 6. Io
Danicæ & Anglicæ lingvæ affinitas a3. 56
Danicæ & Anglo- Saxonicæ lingvæ affinitas o8. 1o. 8r1. 26
Danicæ & Græcæ lingvæ convenientia I8. I. I8
Danicæ & Perſicæ lingvæ affinitas 325
Danorum in Terram S. expeditio 16
Davidſonius, Chymicus Scotus 5SI
Davis fretum o. 6o
Debeſius Lucas Paſt. Færoenſ.1
Decanatus in Acad Hafa. . 3o. 32. 35
Dentes balænarum, vid. nicornu.
Dentes diverſi aa. A5. S2. 28. O56. O81 83. Io. 1o2.
1O
Dictyvs Cretenſis o1
Dieterich D. Helvicus Med. & Chir. 8q. A8586. 88.
5o2. 5o3. 5o5. 5. 5O8. 53. 51O. 5I6. 523. 525. 526.
52. 528. 52O. 533 . S3a. S2. S3. SA. Sa5. 56. 3.
. 5. o2. Oa. OS. O. O. O8. O. IOoO.
Io. OO3. IOO5
Dietericus Conradus Sup. Ulm. 6oq
Diſa uxor Thoronis IqO
Doctoratus Theol. Gradus 8. 1. a3. 558. 68o. oto
Doctoratus Med. Gradus V. VII. 1. 35. 61. 6q. 12. 1ö3. 385.
. S1. 558. 582. 5O8 6. 6a. 66. 663. 66. 68o.
1 . 1122. II2
Doctoratus Philoſ. Gradus 35
Dolmerus Janus 25. So. o5. 1I3o
Drachardus Biorno Prof. Sor. 165. 181. IO. 23. 38. 5o6. 512
Drebelii perpetuum mobile 1o85
Dresdenſe Muſeum rariorum, vid. Muſeum.
Drottqvatt 36. 3
Dru-
RERUM ACNOMINUM.
Druclten Nicolaus 1qo
Duholmenſe Cœnobium III1
Dunemynne I6 I
Durandal Enſis t6
Durerus Albertus Io8
Dyvbvadius Chriſtoph.16. 5
Dyvre Offe iöo
E
Ebenbeterus Autor Arabicus 2
Ecclipſis An. 1652. Hiſtoria 11
Eehenſtenius (Joannes) 6q6
Eehini marini Teſtæ 258
Edda Islandica xl. oO. I6q. 16. 183. 186. 1. 2o6. 2O3.
211. 21. 232. 26. 26. 2. 25. 3oI. 325. 32. 353.
31. 3S8. 38. S 5. ö. qO2. O3S. S1. SA3. S.
qo. Oqq. 1O6o. 12. 1O66
Eddæ Codices membran. I66. 22O
Effigies clar. virorum 6aq. 2. aq8. So6. S. 1.. 55. O8o.
o. 112. I8
Egardus (Paulus) de Cornu aureo 52o. 86q. 865. 36. o65
Egbrechtius a8. O
Eiſenberg (Elias) Prof. Hafn. 3. 16. 5A. 2O
Elbingenſes Acidulæ 531. 532. 3
Elementorum doctrina 6. g
Elephantinus Ordo Equeſtris 2oO. 3O8. 3.. O. 1 2
o3. öI. IS
Elephanti Dentes 6q. q5. 2a. 28 8g. IO85
Elephas fœmina Hafuniam advecta q6. )
la Cltyr, vid. Alces.
Elichmannus (Johannes) i63. 16ö. 16. 32a. 33S. 33 Sa8. 5o.
612. 6aa. 66. 653. 6a. 656. 61. 663. Sb. 6o5. 668.
o82
Elixir Tyvchonis 1o3. 1O35
Elaevirii ohannes & Ludovicus) . . 1. . 5. q. S1.
82. 83. S6. SO. O. Ia8. qO. 5ao. 563. 66. S..O.
8o;. 826. 3 Oq. O8I. O86. Io28. IIIt. 12O. 2I.
123. I28. I32
Dd dd
mble-
Emblemata Galtii 6q
Empirici ö. I5. 1. Iooo. II
Enarius (Otto) Islandus Ioö5
Eneyclopædia Medica y1o
Enſes veterum, vid. Gladii.
Epicuri vita y. 2D. 1O33
Equeſtres Ordines Danici, vid. Ordines.
Equites creati I3. 2O. A2. 11 q2
Erasmi (Johannes) Præpoſ. Færoenſ. 1. 32
Erichsholm prædium Scaniæ 1ogo
Ericius (Thorarinus) Islandus 1o53
ERICUS Bonus Rex Dan. I8
ERICS Menved Rex Dan. i. Iö8
ERICUS Aunundi f. Rex Sv. 1o51. 1o52
ERICUS Sigurſæla Rex Sv. 1o52
Eringius, Prof. Botan. Viteb. o6
Erlendus Islandus 62. G3
Ernſtius (Henricus) Prof. Sor. o. iy. 1y5. IO8. 2o. 2O2.2O3.
2o. 215. 21. 266. 26. 23. 5O2. 5O3. Soq. 56. 5o.
513. 5I. 6o. 6o1. 6o. S6q. 8O
Eſchildſtrup præbenda 6a
Eſpe (Mauritius) 52o
Ethelredi Nummi 51
Etruriæ Magnus Dux I2. I25
Etruſcæ Antiquitates ab H. Ernſtio illuſtratæ 6oa
Euclides Meibomii o8
Euclides Danice verſus qo
Exteros vifendi Methodus Er. Bartholin qq
Eyſteiuus Sanctus 3S1. 136. 1o51
Fabæ marinæ Islandicæ o8. oO. 33S. 33. 35
Fabricius D. Chriſtianus 66
Fabricius Guilhelmus Hildas5. 8
Fabricius (Henricus 6. 1o6
Fabricius Jacobus Archiat. Reg. 31. 33. a82. a88. 2.
A3 So3. SI. S23. S2a. 53. S3. S1. 56o. So. o6. a1
6. 6
Fabri-
RERUMACNOMINUM.
Fabricius ohannes de Animalibus Mexicanis 15
Fœroenſes inſulæ g1. 3v2. 826. 11
Færoenſia Naturalia 3o. 82 825. 1O3
Falcoburgius. Adrianus s8. o. S8 6ö. 66. 8q
Falconum captura in Islandia 33
Falſtria a81. So 5O. 5O2. 5o3. 5o. 5I2
Faſti Danici ormii I. O. 3) I. I3. 2a. 2o5. 2.
3ot. 3O2. 33. 3S5. 1. aI3. ao8. SSD. SS2. SD3. 6i8.
a8
Faſti lignei literis Runicis qo2
Fatuus Tych. Brahei, vid. Jep.
Febres malignæ VIII.l. I. II15. III6
Ferberus, Tpogr. Roſloch. q. O5
Fernelius, Med Pariſ. 31
Ferrarius Octavius 8.
Feſchius Jacobus 6
Fincia Dorothea) uxor Vormii VI. V. 6. 2o. 18. 3)
Fincius j lacobus Proſ. Hafn . O. to. u1 6. 6
Fincius Thomas Prof. Hafn. V. IV. 3. 2. 3O. 6.
S3. I2. 2x. 312. ASO. Ao. . 3. S6. . 651
66. S21. 6
Fingerlinus Georgius 5o8. 61o
Finni, Finnia 16
Finnorum ritus ſepeliendi 233. 22
Fionia i6q. 5oo. GO. IO2
Fiſtula a juvene deglutita Ioo. IO5
Flensburgum S. Io2O
Fleur Franciſceus de Canon. Virdun. LII. 531. S2. 5S3
618. 62. 622
Flores Horti Vormiani, vid. Hortus.
Florum ex cineribus reſuſcitatio, vid. Plantarum.
Fluſteau Dn de Nob. Gall. 5
5lnber morbus boum & ovium q
Folius Cæcilius Anatom. 556. 688
Foſſii ex Italia redeuntes I
Foſſius (Chriſtianus 28. O83
Foſſius Nicolaus 1. 13. I. 15. 16. 1. i8. 61. 6. 6. 6. 8.
23. S3. 122. I23
Fram-.
Dd dd 2
INDE
Frambotus, Bibliopola Patav.
Framius, vid. Frommius.
Framilofenſis Inſcriptio 5
FRANCISCII. R. G. Numiſma rarum 1oo5. 1oo6
Freſne Raphael du 8q
Fretum Davis, vid Davis.
FRIDERICUS II. R. D. 11. 6. 32. 1o8
FRIDERICUs III. R. D. IV. 25. 16. a. 5o1. 516.
Io35. IO2. IOq8. III8. II23. II2a. rariora Vormio mit-
tit 11. n8. OO1. domum Vormii aliquoties inviſit VI.
I
Fridericus Johannes Rect. Sch. Coag. 63.
Fridericsburgum 8. 21a. 28q. 2S. 38. 3o2. 3Oö. A6. 68.
3. SO. 5. 52a. 53I. O3. 82. Iooo. 1o2. 1ooq. 21
Friſingenſis Ottonis auctoritas 13
Friſius Chriſtianus de Borreb, Cancell. 32
Friſius Chriſtianus de ragerop, Cancell. 13. 32. 3O. O. S5I.
52. 53. 6o. 61. 6. . o8 . IO. 1. I32. I3. I3. IAI.
18. Iy2. I3. I. 1S. 1a. IO. IS6. 26. 228. 233. 2SA
2D5. 26. 3o3. 33. 336. 33. 3S8. 3a. 368. 3vo. 3So. 3SI
3 83. 3oa. Ao2 a8. a. u68. 5o5. 6o. 615. 663. 6o.
23. O2S. Cantilena Islandica in honorem ejus o
Friſius Sigvardus 5
Frobenius Georg. Frid. 53
Frolichius Chriſtianus o8
Frommius Georg. Prof. Hafn. 255. 561. . &63. O5o. yi.
q52. 55. Io3. Io32. Io33
ROTHO Magnus R D. . 6o3. 8o
Frugum in Dania penuria 8o
Frumentum Islandicum 5o. 853
Fuirenius Georgiusl IO. 2. 121. 3o8
Fuirenius Henricus 68. 6. 5. S1. S8. SO. Oo. O2. 2. 38.
Sq6. Sa. S8. S. 55o. 551. SS2. 5S3. SS..S55. SS. 55.
55S. 5SD. 5&o. 561. 562. 563. Sa. 565. 566. 56. 568.
56.5o. 51. 52. 3. 56.5. 58. S. So. SSI.5S82.
SO. SO. i3. a3. 663. 6o. 16. 1O. 8. 8oo. S5.
8öa
Fuirenius Theodorus 26
Fuire.
RERUMACNOMINUM.
Fuirenius TThomas 5S6. 612. 6q. o
Fumaria planta 56. 5
Furni pullitii adaptati S5. 8. I
G
Gaboris (Bethlem) Vidua yo
Gaffarellus (Jacobus) 8o. 2 aT. 8
Gagelmanna o8
Gagelmannus 515
Galeni Opera 55o
Galilæus Mathematicus o
Galthius (Petrus) 53. 638. 63. 6. 8. S5
Galvanus ICt Patav. o.
Gaman Runer o: ſermones jocoſi io62
Gampi Rex . I
Gardie (Comes de la) III5
Gaſſendus (Petrus) Oö. 5. 5I. 55. I2. IO33. Io35.
Gaſſendi vita Tvch. Brahei 28. a8. . yo. 51. S3. 56.
1o2q. ſq.
Gedde (Broſtrupius) Nob. Danus I1oo
Geeſtranus, Med. Leidenſ. 82
Gellius, vid. Saſcerides.
Gelſtrup (Petrus) Proſ. Hafn. 12
Gemmæ & lapides, vid. Lapidum.
Gendt (ohannes von)
Genealogia Regum Dan. I8t. 21. 25. 26
Genealogiæ Lvſcandri 6. 225. 23O
Geneſis Saxonice 2A
Genethliacæ prædictiones III
Geometrica, vid Mathematica.
Georgii (Nicolaus) Canon. Lund. L.t
Georgii (Olaus) Conſul Horſn. I. VII.
Gerhardi (ohannes) 1
Gerſtorfius oachimus) V. i. 2o3. 286. a8. 88 . 5.
5o2. 5o3. 5o 5. 5I. S1S. SqS. 56o. 6o. 1o
Geſius (M.) o8. 1oI
Geſnerus (Conradus) 6o
Geſta
Dd dd 3
INDE
Geſta Danorum 1
Gieſingholmenſe Monumentum 2qo. 2
Gigantes LI. o
Gigantis ſceleton 3. 8g
Gilbertus de Mundo ſublumari qg6
Gillenius, Præfectus Laboratorii Caſſel. V
Gislavus (Theodorus) Ilandus 36
Giſſurius (Jonas) Islandus 6. 1o
Gladii veterum 1o6 16a
Globus terreſtris Regi öclebes ab Hollandis miſſus o85
Globus Tychonis Brahei 382. 1o3i
Glcſſarium Poeticum 1o6
Gloſſarium Ilandicum Magni Olavii 6o. 6. 65. 616.6r. 633
Gloſſaria vet. lingv. Septentr. 82. 183. 18. 1ö. 3..33ö. 68
Gloſſopetræ 5. 5a. a1. 836 3. 838. Io
Glicksburgenſes Principes 21
Glucſtadium 1. aST. 516. 522. 523. S53. S86. q
Glucſtadienſis Carnifex . q
Goclenius Rudolphus) Prof. Marp. II. VII. 3
Golius (Jacobus) Prof. Leid. 6a8. 62. 63. 88. t2o. It22.
II2
Goropii (Joh) Goto. Danica v6
Gothica Hiſtoria , 6a
Gothica lingva, literatura & Monumenta VIII. . 1.
A2. 6. . 65. 66. 6. O. 163. 26. 31. A3. S2. SA.
613. 62o.23. So3. y33
Gothofridus Monachus Hafniæ medicinam exercens II2
Gotlandia 58
Gotlandus Epiſcopus 6qo
Gottorpium a8 . 5O1. 55. 58. 5i6. . Io2. Io26.
Io28. IO2
Græc lingvæ cum Danica convenientia I38. I3. Iq3.
Græcorum Menſes ioo. Io8o. 1o81. IO82
Græcorum Scriptorum auctoritas in rebus Septentr. Io
Grahmatica Regia 85
Grammius (Joannes) L. it. Præfat p. . 5. 6
Gramus Rex 2OO. 2IO
Gras (tenricus) Practicus Lugdun. 553
Gra-
RERUMACNOMINM.
Gratianopolitani Parlamenti ſententia quædam, figmentum o3
Grenovius (Franciſcus) 213
Gretla ſ. Gretteri Aſmundii Hiſtoria I. IO8
Grondalenſis lapis y
Groònlandia in Diplom. Ludovici 322
Gronlandia Arngrimi q
Gronlandiæ Screlingi 61
Gronlandica varia vIII. 3a3. 3. o5. a. 828. 82D. 83o.
8a. 2I. O22. y28. 2
Gronlandica glacies ii3. 3oo. 32o. 6oo. S2o. 83o. 23
Gronlandica narratio Pererii a8. 5IO5
Gronlandicæ navigationes 1I8. Iö. Io. 63y. 823. 83C. 2.
Oö. 6
Gronlandicæ Societates I2. 635. 8I
Gronlandici itineris Ephemerides 11
Grotius (Hugo) 538. Sa. 3
Gruteri Inſcriptiones 16I
Gudenaa, fluvius Jutiæ 63
Gudmundius (onas) Islandus Io5s
Gudmundus Andreæ, vid. Andreæ.
Gudſcovius (Gerhardus) Prof. Lovan. 8o
Guidonis (anus) 122
Guilmeus (Jacobus) Chirurg. Pariſ.5
Gunlaugus Monachus Thingorenſis 32O
GUSTAVUS ADOLPHUS R. Sv. IS 36. 522.
Gvalterus (Thomas) 656
Gvara Braſiliana 3a1
Gyldenlvius o. Oo5
Gyldenſtierne (Predbernus)8
Gymnaſia Daniæ is. 1. . So6. 85o
Gynther (Fridericus) Secret. Reg. 11. 1o
H.
aa piſcis, vid. Canis narinus.
Haborina planities 2. 2I
Hackius, Tvpogr. Leid. 668. 3o. 3I. 33. 86
Haderslebium 522. S3. OIo. II3
Hæma-
Dd dd
INDE
Hæmatitæ geſtatioi12O
Hafnia vI. III. 1o. 12. 16. 25. a. 3D. 388. 5o5. 53.523.
5Aa. aO. O3A
Hagemeierus ohannes 16. 1. 18
Haimonis Hiſtoria Eccleſ. o5
Hallandia as. 35. 3. 3
Hallandicæ Antiquitates 3
Hallerfordius, Bibliop. Roſtoch. 5. 128. o5. 66
Halſtedenſe Cœnobium 5I5
Hammerus TLaurentius Paſt. Sor. 26. 56
Hamm rmullerus Caſparusl
Haraldina Rupes ig6. 2o. 2O
HARALDUS Haarfager R. Norv. 1o51
HARLDUS Hyldetan R. D. . Io65. 166
HARALDUS Blaatand R. D. 8. i. 63
HARALDUS Hcin R. D. 183
Haraldi Gullampi Hiſtoria 6r
Haranda Dn. de Brugenſis IIoo
HARDECNUTI Nummi51
Harla Comes de o5. S5. O56. y5. I1. 1oö2. 1oy3.
1Oo. Io5. 1o6. 18
Harpa Irlandorum 165
Harredslefgaard 1or6. Io1
Hartmannus Johannes Proſf Marp. V. . 15
Harvæi ilh. Med Angli Inventa & Obſerv. Anatom. 6o.
61. 665. 68. 6O. 65. 1a
HaſebardusTorbernus 13. 33. 3q.
Haſebardus Vichmannns Epiſc. Vib. 566
Haſta vetus IoIq. IOI6
Hauboldus Petrus Bibliop. Hafn. Iioo. IIIO
omuus vid Centrina.
Heer Henricus ab Medicus Iooq
Heerbord Adrianus Proſ. Leid. 6
HEIDRICUS Danorum Rex o
ein iners i3
Heinſius (Daniel i3. I3 2S. S. O86
Heinſius Nicolaus 6. 8. II. I2O
Hella Islandiæ ignivoma . 82
S e-
RERUMACNOMINUM.
S. Helenæ fontis aqua 536. 53
Heliotropium ircheri 2o. 2. 28
Helmont Ioh. Baptiſta van 32. 33. O. O. 1O.
1OII. III5
Helimont Mercurius ab a
Helſingora 32. 1212i6. 3. 68. 8. 5o8.5I3. 32. a6.
8Oo. 1I3O
Hennequinus, Reſidens R. Gall. in Dania q1. Oa3. . Oq6.
oO5. o56. q6o. q6. 1o6. 11. 1O3. Io. Noo
HENRICS IV Gall. R. e. medio ſublatus IV. V. II.
Henricus Gerhardi Fpiſc. Ros. 23. 238
Herbæ Islandicæ 855
Herbæ viventis ſemina 552. 56. Oq
Herbarium Anglo-Saxonicum, vid. Apuleji.
Herbarium Braſilienſe I2O
Herbarium vivum 65O
Herbarum nomina Anglo-Sax. Oq. I. 1
Herbarum ex cineribus Ieſuſcitatio, vid. Plantarum.
Hercules Gaditanus 23o
Hermandſon Johan 6;
Hernandus Franc. Med. Hiſp. o. 8a2
Hertius acobus Bibliop. 8aq. 8o5. S6
Heſiodus Vormii 8O. 8q5
Heurnius Otto Proſ. Leid. ay. S. 5a8. a. 653. 1.
5. II5
Hevelius Conradus 1O. II3o
Hexaëmeron Andreæ Sunonis 255. 256. 25
Hiarni Regis Mon. in Hiarnò Jutiæ 5
ibernica lingva antiqua O
Hibernicæ Antiquitates 2. yO. OO. IOO
Hiermindanum Monumentum Jutiæ 6
Hieroglvphica q5. 6. 1OO
Hieroſolvmitanus Rex
Hilarii Georgius Prof. Hafn. 6a. 66. 68. 53. 55.
. 1I3q
Hippocrates 55O. 1. 1o8a
Hirtii Hiſtoria oI
Hiſpaniæ novæ Plantæ 8o
Hiſpa
Dd d5
INDE
Hiſpanicus Legatus in Dania 113
Hiſtoria Seditionum Danicarum MS. 231
Hiſtoricus Regius q
Hitardal in Islandia q6
Hoelus Jac. Secret. Legati Angl. in Dania 3
Hegius uſtus Præſ. Sor. 288 a6. 52
Hogerupenſe Monumentum 23
Horsholm, jam Sirſqholm 2
Hofferus Adrianus 286
Hofmannus Caſparus Prof. Altort. 3o. 31. 33. 38. io2
Hofnannus TSeverinus Med. Randr. 58i. 58. &a
Hoghelandus q85. q6
Hola Hialtedal. Ilandiæ o6. 1o. IIO. Iöq
Holigerus Getha 2I. 2A3
Holkius Nob. Danus 1. O
Holſatiæ Chronicon MS. 1. 15. 2o2
Holſatiæ Dux 5o. 51o. 516. 53. O6. 1o2.
II3O. 1I31
Holſaticus Sephus rto
Holſtenius TLucasl 21. . 62. O2
Holſtius Georg. Bibliop. Hafn. 22
Horaria machinula o
Hordanus, Pract, Venet. 556
Horne (Dn. van I1o
Horologium Vormio a Card. Maar. miſſum y5i. O52
Horſtius Georg. Archiat. Ulm. 5. 6o. 3
Horſtius o. Dan. Med. Haſſ. 1o8. Os. Io
Hortulus Islandiæ 855
Hortus Acad. Hafn. VII.
Hortus Regius Hafn. 5a. 568. 813. 83. 6. ya. 1o. 1O2s
Hortus Conſulis Hafn. 3
Hortus Olai Vormii 23. 28. 2. 281. 388. A58. a53. 61.
6. a. S. S8. 56. 568. 5o. 6t2. 613 6a. 6a.
SS. 28. o. I125
Hortus Gottorpienſis Io25
Hortus Contareni I6. 1o88. Io8o
Hortus Piſanus I2q
Hortus Meſſanenſis 2. 2S
Hor-
RERUMACNOMINUM.
Hortus Acad. Patavinæ 566. 56
Hortus Med. Montispel. 553.
Hortus Med. Pariſienſis 51
Hortus Oxonienſis Oq
Hortus Acad. Lugdun. 131 . 6a. 655. 65q
Hortus Med. Vitebergenſis qo6
Hotersneſia II. VI. 35
Hoard TGuilielmus fil. Ducis Norfolciæ 26
Hugo Maria Franciſcanus Relig. Luther. amplectitur g6g
Hugo Hermannus 132
Hugonis Ilandi Hiſtoria 1oa Io5
Hulenshialm, orci galea 1oo
Hulſemannus oh. Theol. Viteb. 368. 3. o8.
Humblet Marcus 5o5.o8. 5o. 5II. 5I3. 5IO. S23. 52. 525
Hupfauff o. Melch. Med. Lundenſ. r. 663 . 8
Husvig Matthias Johannis) Io8
Husviga Islandiæ 1o
Hvena Inſula 1o31
Hvidſer Promontor. Gronlandiæ q22
Hvitfeldiana Concio fun. i3
Hvitfeldius Arnoldus Cancell. R. D. 23. 238. 256. 288. 28.
2Oo. 2D1. 2S3. 31. 33. 2. A38. AA2
Hylberti Lapidarium I2
Hyvſterolithos lapis Iro
acobæus 1t2
Jacobi M. Bruno) 5
Jalingenſe bellum 25o
ani ohannes) 81
ani (Matthias) Epiſc. Lund. VI. . 233. 23
anſoius ohannes) i8o. 2O. 22. 31. SI3. 85. . II2a
anus (Doct. Med.) 523. S2A. S3. SA. SO. IoIo
aſpis Færoenſis 82. S26
Jaſpis Pauli Lutheri g6a. 865
Ibſtrupium Sælandiæ 388
Jellingenſia Monumenta 1. 165. 6
p
INDE
ep fatuus Tychonis Brahei 1o32. 1O3
ierſote Sælandiæ xo
erſinus (Ianus Dionvſii) . 8. 83.
Jeſſen (Jeſſenius a) 1o3o. o31
Ieſuitæ r5 23. Oo. SO8. o8o. O86. 3o. 13r. 1o8. I22
I . II. I2
Illugi (Thorſtanus) Ilandus 1o8. 63O. 632
Imeratus (Ferd) Neapol. S833. 838. IO3
India occidentalis I O. 6. 826. II3
India orientalis. 12. 1I. I2. O. 826. SO. 85. IOI5. Io2o.
III3. III8. II2
Ingaldi (Illugo) Ilandus 12. 3o2. 3o3 3. 3o5. 3I8.
32o. 32
Ingeburga quædam Norv. 2O. 21
Ingigerda fil Haraldi Haarf. R. N Io51
Ingvald Richerius Baro de) Anglus V.
Inſcriptiones veteres . 5O. 5I. IOo
Inſcriptiones Dan. Norv. &c. 3. A. a6. A8. O. 5. O. o.
2O. vid. Monumenta.
Inſecta I. 1OIa
Inſignia Capituli Arhuſienſis 2qO
Inſignia Danica o1
Inſignia Nobilium Templi Sorani Io
Joanis ( Chriſtophorus S8c. S8O
Joclulſau Pons Ilandiæ O2
Johannis (Egidius) 62
ohannis (Chriſtianus Epiſc. Alburg. 63
Johannis (Margareta 636
Johannis (Petrus Mercator Iland. 51
ONAS Sorqueris f. RSv. 1o52
Jonæ (Arngrimus) Islandus o. O8. IO1. IO2. 15. II3. IIö.
155. I6. I63. 166. i68. O. Io. I8i. I82. 216. 263.
2o3. 25. 26. 2Oo. 3O. 3O2. 3O3. 3o5. 3O6. 3I1-
32. 313. 3IA. 3I5. 3Io. 32o. 322. 32. 32S. 326. 32.
332 333. 336. 33. 33). 3o. 3. 3a2. 3 3. 36.
3 38. 35O. 3Sq. 3S). 362. 2A. A3. A36. a8.
aS. 3a. . 88. 22. )q. A6. o5o. 16ö.
IO2
onæ
RERUMACNOMINUM.
Jonæ (Biorno) Islandus 1o. 1O. IO5
onæ (Runolphus) Islandus1c. I. II. II8. 3ö. II3o
onæ (Sveno) Ilandus 1. IO5. I6. Io. 1Oö. iO. 325. 32.
2q. 625. 6r6. 62. 628. 62o. 63o. 63 1. 62. 3.
63 q. 635
onæ (Trebonius) Islandus 26q. o13. I1
Jonæus (Jonas) Islandus Io5o
Jonæus (Theodorus) Ilandus 1o5o
onſon (ſriſten) 3s
Jornandes 1o6o
Iridis natura 1o6. IO
Islandi Gronlandiam viſitabant 2q
Ilandica q6. 8. 1oo. 1O1. 1o2. . I8q. 3oo. 3Iö. 32o. 33.
3q3. 36. 3q8. 3SI 3SS. 3S. 5D. 6. 6oo. 61a. 63o.
631. 633. S828. Sa6. 8a8. 8So. SI. 853. 8S. 2O.
o2. O22. 6o. 23. IO36. IOa3. IOaa. Ioq. IOa8.
1o5. IOI. IO6o. IOI
Ilandica Enigmata 62. 62
Ilandica Grammatica & Vocabularia o8. icO. I5. 158. 1.
25. 2. 6o. 615. 825. 82
Islandica lingva 1o2. 1o3. 1S. I66. 2D3. 822. S2a. 825.
8. 8ö. 1O22. 1O61
Islandica Monumenta ioO. IO6
Ilandica rariora & naturalia VII. . I. 236. 333.
33 33. 338. 55. 5O6. 3. S5. &21. S5O. SI. S853.
85q. 8S5. O2j. 6. io13. IIA. I22. 16O. 1o. 1I.
1o2. IO3
Islandica Societas Hafn. iO6. S3O. 8S. 8a. 85O. 851. IS
Islandicæ Leges, vid. Leges.
Islandici Annales & Codices manuſcripti 2. 1oq. 1o6. 16o.
163. I5. IS3. IO. ID. 2I. 25. 2S6. S. 3IO. 56.
6. 62. 33. 662. 66.. 65. 6. q6o. o2. 151.
Io6. IO66
Islandicorum Athletarum chorea, Poëma 2q. 65
Italicæ lingvæ dialecti vet. 6
Itehoa occupata Oo
Jubilæum in Dania celebratum 1. 2. 26. 2. 3o
Iudæi Hiſpani pro Bibl. Hebr. auri pondus offerunt 526
Judæ-
INDE
Judæorum receptio g8
Judæorum Luſitanorum impoſturæ to2
Judæus Hamburg. Medicusö3
ul (Feſtum nat. Chriſti) unde 13. 138. I3o. 1o. Ia2. 1a3.
1q. I5. IS. 15. IS1. 28
Jul, Antonius 51. Axilius 16. 23. 2. q3. a a8.
Chriſtophorus 6. Johannes II1. III2.II3. Oveus 2a
S3. Petrus 5
Julinenſes Piratæ 28
Jungermannus Ludov.) Prof. Altorf. q
Juſtinus o
Jutia, vid. Cimbria.
Ivarides (Petrus),5. 558. 55. 56O. S6q
Ivarius Chriſtophorus) 66
aas TNicolaus Cancellarius 2a
eplerus Johannes IO3. IO33
erulius Petrus Prof. Hafn. 8
Iircherus Athanaſius 6. 2. . 5. . . 553. 5.
66. 6o. 61. 68. 688. 6. 2. 2. 28. .
S1. Roo. So. S62. 6. 12. 1o. io8o
irchmannus Johannes Rect. Sch. Lub. 16. 1
irſtenius Michael Proſ. Gvmn. Hamb 6
lepenſis Templi in Norv. Inſcriptio 2o. 22
Rlingerus Fridericus LII. O8. O. IIO6. to
lint vid. Nigellaſtrum.
Rnephelius ſAndreas Med. Regis Polon. 53. S5a1.S53
nudſtrupium Scaniæ IogO
nvtlinga Saga 183. 185. 18. 2I. 253. 628. 62. 63o. 631 152
nigsmarehius S33
Roning Ludov. Bibliop. Baſil. 36
Rrbbe Anna de Stenholt
rabbius Legatus Dan. in Svecia 1
ragius Nicolaus vid. Cragius.
Iragius Otto Secret. Re. 286. 28. 22. 52. 853. 136.
og8. I3 Ios. 1o3
rake,
RERUMAC NOMINUM.
Rrae, vid. Rolfo.
raomaal Io6
ranach Lucas 1o8a
rogius Joannes vid. Crogius.
roa- Refi Hiſtoria 6r
ruſe Edvardus LII.
fruſe Henricus Tvpogr. Sor. 252. 261
ruſe ibecao1. Sq3 . S. SAS. So5. 15
perus ti21
L
Laboratorium Caſſellenſe V
Laboratorium Gottorpienſe Io5. I3. Ir2
Lac aſininum 6
Læderea Scaniæ 3. q8. 5O
Lælius, vid. Lelius.
Læti (Eraſimi) autographum de nato & renato Chriſt. t
2. 2So. 81
Lætus (Chriſtiernus) 288
aet (ohannes de) a8S. 5q. 36. 3O. qO. 1. 2.
a3. 8o8. S1o. 8r3. 8ia. 82o. 822. 82ö. S2. 828. 83o.
83. 835. 83. 838 8). 81. 83. 8a. 8. O2. O3.
O. 83. Sq. 11o5. II2o
Lalandia 81. oa. SI5
Lalandica Monumenta 8o. 5
Lambardi (Guil.) Arehæonomia 1. I5. 213. qq2. S1o
Landerupenſis lapis 66
Lang Bernhardus) 8
Langelot (Joel) Archiat. Holſat. 51. 6. . T. o.
IO2a. Io
Langius (Eramus) I8
Langius (Vilhelmus) Prot. Hafn. LII. oq. S83. oö2. 1O8.
1Oo. 1O8. I1O8g. oOo
Lapides rariores 83. 8. o. Ioo8. 1O1. 1oq. oo. oo.
Io2. ro8. IIo. III. III3
Lapidum & gemmarum Hiſtoria 83i. 833. 835. 836. 8So. 1o8a
Lapis Bononienſis lucifer 5. 5. 53. I6. 3y. 81
Lapis panem referen 2
Lappo-
INDE
Lapponicæ ſagittæ q5
Laſſonius 3. 6
Latrunculorum ludus, Glat.pil36. 35. 1o2
Lauenburgenſis Dux 5o
Laurenbergius (Guilhelmus) 5
Laurenbergius (Johannes) Prof. Sor. I5. 12. Iq6. I. 22
Laurenbergius Petrus) 3. SqS. 666. 6y5. 6. 6s. 36.
38. a1
Laurentii (Chriſtianus) Paſt. Birlerod. 1
Legati Danici, in nglia 83. im Gallia o3 . 38. .
Legati exteri in Dania 5. 2Sq. 38. 388. A3. A3. S28. 5O2.
8D. OO. O5. II23
Leges Canuti M. 2q6. 3
Leges Cimbricæ a2. A. A8. Oq. IO3. Io5
Leges Eccleſiaſt Dan. 62q
Leges Islandicæ 222. &Oö. 1Oa3
Leges Norvegicæ 15. i58. 825. 2
Leges Scanicæ aq2. q3. . 5q. IOO3
Leges Selandicæ i5. 2So. a2
Leibrellerus, Cameræ Secretar. Princ. Chriſt. 5ti. 52. 533
Leiceſtriæ Comes in Dania Legatus 3
Leiel (Vilhelmus) 6y2. 65a
Lelandus (Jo.) Antiquarius Anglus 15
Lelius (Johannes) 66. S6o. 66. 68
Lelius (Tancredus) Med. Hafn. i. q. q83. a. 6I2. 636.
. 6q8. 6a. 63. a
Lexicon Anglo- Saxonicum no5
Lexicon Islandicum Svenonis Jonæ 631. 632. 63a
Licetus (Fortunius) 5. 6. oo. o. 126. 5O. 5. 5q. 58.
6ö6. 6S8. 6o1. o2. I3. Ia. I6. 1. 2o. 2a.
o6. o65. o6
Lignum foſſile 1
Lilius Londinenſis II16
Limites inter Daniam & Sveciam 15. 62
Lindanus II25
Lindemannus (Thomas) Paſt S. Petri Hafn. 23
Linden oh. van der) Prof. Leid. 82
Lindenovius (Jacobus) Nob. Dnn. 63.. 565. 56. 8. SOo
Lingva
RERUMACNOMINM.
Lingva Danica, vid. Danica.
Lindholmium prædium Sælandiæ 1. q6q
Lipſius (juſtus) o6o
Litaniæ publicæ
Literarum figuræ Chilperici 5r
Literatura Anglo Danica 56
Lithuanicæ tubæ & tibiæ to6. IIo
Lochenſe Monumentum 182. 6o3. 62. 22. 33. So. SOq.
856., o2. 333
Lodbrol, vid. Regnerus.
Lodrup Scaniæ, vid. Læderæa.
Loſelius (Johannes) Proſ. Regiom. to6. Io
Logmannus (Theodorus) Islandus 2S
Lomannus Empiricus a)
Lombardicæ literæ 23. 2
Longebechius (Andreas) 53
Longomontana (Anna) 6
Longomontanus (Chriſtianus) Prof. Hafn.5. 2. 3O. O3. 5I.
513. S 56. 8. So6. a. S2. o. Io32. Io35
Loom, avis Norv. vid. Colymbus.
Loſs (Chriſtianus a) Legatus Saxon. Io3. IOoa
Lubecenſis Tractatus pacis 3o3
Lucernæ perpetuæ 1. I2
Lucii (o. Jac.) Sylloge Numiſnatum 1oq
LUDOVICIImp. Diploma de Eccleſ. Septentr. 38. 322
Ludovicus Haſſiæ Landgravius Il.
Lugdunum Galliæ 553
Lummerus S6ö. S6
Lunæ creſc. & decreſc. effectus 331. 333
Lundenſe Monumentum 6o
Lundenſes Canonicatus & Præbendæ VI. IV. V LI.
AS AOS. S3. 63. 6ao. 6q1
Lundenſium Epiſcoporum Chronicon 233 . 235
Lundium Scaniæ 15. I. S8. 51A. 2. og8. 6o. 6I.62
Lundius (Cacharias) O
Lutherani Bohemi exules 1t8
Lutherus (Martinus) 3. S6a. 865. 85
Lutheri Pronepos 86a
Ee ese
Luthe-
INDE
Lutherus (Paulus) 6a
Lyckii, Nobiles Dani 5
Lynceorum Hiſt. Nat. Mexicana i
Lyſcander (Claudiu) q6. 168. 1. 225. 23O. 2
Lyſcandri Plagium 281
Lſcander (Johannes) 21. 263
Lvſerus (Frid. Vilh.) 8
Lyſerus (Lucas) oo8
Lvſerus (Vilhelmu) 86ö. 3o5. q6. 2. S8. Oo. y1
M.
Machinula horaria Vormio ex Gallia miſſa qd3
Maffeus Raphael Epiſc. Volater. 65
Magdalena Sibvlla Conjux Chriſt. V. Principis a86. q. A.
O1. 5Ao. A. Oy
Magiſtrorum promotio VIl.IV. I. . 1S. I6. 2y. 3S. qo.
3. 68o. S6. S5. 3
Magnetes Norvegici &c. 1. So. S32
Magnetis declinatio inventa q6
Maeni Benedictus Islandus 3s1. 33 35. 358. 362. 36a. 365.
368. 6o6. 6o. 6o
Magni Einarus Ilandus 1o6
Magni Gislaus Ilandus n2. 86. a. 8a8. S. &52. 853
Magni onas Ilandus 6O. o8. 6t. 615. 66. 61
Magnus Johannes Svecus 15
Magnus Olaus) Svecus 21. 2. 61. o8
Majernus Turquetus) Archiat. Reg. Angl. . 3
Maire )oan. le, Tyvpogr. & Bibliop. Leid. 6. 68. 6a. 6o.
6o. 3a. 68
Maldonatus o. Alvare2l 6o. 61
Malmogia 528. 63). y3
Malva 658
Manderen Carolus van Pict. Hafu. 51q. II2
Manna pro ſaccharo veterum. 6y
Mannæ ſemina IO
Mantuani Lcgati in Dania 3
Manucodiata, vid. Paradiſiavis.
Manu-
RERUMAC NOMINUM.
Manuſcripta varia 83. 1S6. 28 . 66. 85. 8O2. 825. 8. ö8o.
8t. Io61. 1oto
Manuſcripta Anglo. Saxonica o8. I3. 81q. 8I5. 82. S26
Manuſeripti Codices Bibliothecæ Elichmannianæ 6. 66. 828
Marcaſita Islandica 1o
Marchet Med. D. Practicus Patav. 556
Maregravius Joannes Misnicus 3t. 83O. tIg
Marci acobus Bibliop. & Tvpogr. Leid qo5. 5ö. 612. 6a.
65i. 66s. 6o. 63. . 82
Marci Marcus Arehiat. Imperat. io86. 1o8
Marcianus Heracleota I
Margareta lohannis filia 66
Margarita Norvegica 82a
Margarita Philoſophica oo. 1O
Maria Eleonora, vid. Seciæ egina.
Marigni (Dn. dey38. O55. 6
Marinus o. Bapt Pota Italu o. 51.56. S85. 8O3
Marmendils Smiide, lapillus Isl. ioo
Marmor Garattonicum 32. 83
Marpurgenſes Profeſſores Gieſſam migrant I.
Martini Jacobus Senior Viteb 31
Martinius (Martinus Jeſuita I12. t123. 1I2. I12
Martinius Paulus Epiſc. Lund. 233. 23
Maranus Melch. Tyvpogr. Hafn. 2yO. I3a
Mathematicæ artes y2. 8o. 8i 83 8. S8ö. 2 18a.
1og. 126
Matras Daniel Prof. Sor. 182
MatthiæChriſt. Dithmarſus 555
Matthiæ acobus vid. Arhuſius.
Matthiæ Otto Præf. Sor. 258
MatthiæPaulus) Epiſc Sæl. 3a8
Matthiæ Severinusl 6. 6. 6go. 6g
Matthiæ Suſanna Uxor vVormii VI. V. 1. 383 3o.
a. 82. 5. 6o2. a2
May TDn. de 1ooi. 1O2
Mararini Cardinalis VI. o. 3q. 8q. OO. 2. 26. 2.
3a2. S5. 6. 1.52. )53. 88
Mechelborg ohanuer 3i
Medel-
Ee ee 2
INDE
Medelſar Matth. vid. Jani.
Mederus Mieh Typogr. Sund. uo1
Medica varia VII. . xI. 333. 336. 3o. 35. 35o.
3I. 3O2. 3). 38. 58. 62. O8. q6O. qo. I.
a2. A81. q82. a8a. 8. q88. A8). qSO. AOI. O.
y1o. 51. SI8. S22. S25. 52. 52S. 53. S31. 532. S3
a1. Sa2. Saa. 5a. 5ö8. SS2. S55. 561. 636.
66. 53. 65a. 655. 62. 8. 2a. 3. a1. 63.
6a. 1. 831. 832. 83). Ia. OSS. Oa. S5. O6.
1oo3. Ioq. Io3. IOq. IoO. IIO8. IIO. 1I. I1S.
1I6. I1. Ii2o. II25. I28. II2
Meibomius Marcus o8r
Meierus quidam
Meierus Albertus Proſ. Sor. 61.
Meierus (Ditlevus 32
Meierus Iohannes Rect. Sch. Rip. 6
Melancholia Hvpocondriaca u22
Membranas veteres abluendi ars 1I. IO
Menſium nomina 2a8. 2Oq. 1O. 1o8O. IO82. Io8
Menvedi congeſta I8
Mercator Gerardus o6q
Mercator Nicolaus Mathem. 1o. I16
Meſſenius Johannes 5O
Metalla Norvegiæ 2
Metallica materia Islandiæ 1O. 35o. 852
Metallorum Hiſtoria
Meteora 6a. 68
Metnerus Leonh. Prof. Hafn. 38. 22O
Meules Dn. de IS2
Meurſianæ Hiſtoriæ ſupplementum 26o
Meurſius Johannes o. 15S. Io. 18o. 265. 32. qo. 1o.
16. qI8. A3).
Meurſius Johannes filius qo1
Mexicana animalia 125
Mexicana Hiſtoria Naturalis 81. 863. y2. Tolo. Ioo1 IIOo
Mexicanæ Plantæ 125
Michaelis Johannei Epiſc. Fion. 6. S8
Michaelius 61
Micro-
RERUMACNOMINUM.
Microſcopium o1
Miltonus Johannes II
Mineralia auri 2
Mineralia lslandica 1o. 5oO 851
Mineralia Norvegica I
Miniſter P.
cebas tctel, vid. Heela
Moinichen Henricus a Med. D.I13Oo. I3r. IIS2.
Moltherus Joh.) 13
Moltenius oach. Bibliop. Hafn. oo. o. 11. 12. I3. 225.
2a. 25i. 255. a. 21. 22. 23. 26. 2S. 28.
283. 285. 2 O3. So1. 513. 528. S33. SI . 2O. S1.
8O.. . 3o. S31. O1. 3. Io
Moluccæ inſulæ 1
Mommius 1IO
Monachi Itali errones g6. S6. y1
Moneta Danica & variar. Nationum Ioö. Ioq8. IOoo
Monoceros, vid. Unicornu.
Monradus Ericus Epiſc. Rip. SI
Monſtra 3o. 3
Monſtrum Islandicum 5q5
Montanus Comes 3
Montispelienſis Academia II. 552. 3553. 63q
Monumenta Gothica, Danica, Norvegica, Islandica . 6S.
O3. 2I. 33. 3. 3)a. So. 8o3. So3. S63. 1a6. 1O88
Monumenta Danica Vormii . 2. Oq. 1o. Iy6. 218. 23).
232 32. 3. 383. o6. A1o. S26. i8. . 3t. 63-
1. 68
Morbilli oa
Moreau ſ. Moræus Renatus Proſ. Med. Pariſ. q. . 3A.
8. SO3. Soa
Morſia inſula utiæ I. III2
Morſius Ioach. Oa
Morus Proſ. Amſterd. 51
Moſs lacus Norvegiæ
Mothius Paulus. Med. Hafi. 5. SS3. S83. S8. 588. 5q). 666.
68. 62. 6
Motfeldia Eva S6o
Mot-
Ee ee 3
INDE
Motfeldia Magdalena Uxor ormii VI. V. 38q.
D3. 8
Motafeldius Henricu 235. 6o. 6. 85. S63. S65. 66.
6. 86o. o. 82. 8a. 85. 86. 88. 8 S8i.
883. o8. 1o
Motrfeldius ohannes IOi. IOr2
Motfeldius Petrus Civis Hafi. V.
MuleNicolaus Præpoſ. Samſ. 8
Mulenius Jol annes) 8o. q6. 38
Mullerus Chriſtianus 83
Mullerus Johannes) Prof. Hafn. 1oro. 1on. 113
Mullerus Philippus öa6. Io26. Io28
Mummius Joh Auceps Isl. 33. 1o6
Munk (Ericus Mereator 1I22
Munkatuera Monaſt. Island. 852. 855
Muneliv Monaſt. Norvegiæ Ioo
Munthenius ChriſtophProf. Hafn. 38
Muris Norvegici Hiſtoria qi. Io25
Muſeum rariorum & naturalium, Aldrovandi 16. Aurelia-
num S. Calceolarii 88. 38o. 5a. 6o5. P. Caſtelli y23.
Dresdenſe otO. 1O8q. ſq. Gottorpienſe 1o25. Imperati
2 Jo. Ponæ 126. Jo. Rhodii o. 3. Tredoſci
Muſei Vormiani initia & incrementa VII. VII. III.
IV. VII. I. SO. 6. 62. S8. Bo. S3. 8. O.
I1. II. II. I2o. I2I. 13O. II. I2. 25I. 23. 25.
258. 2. 28. 2O. 28. 328. 332. 33S. 338. 3A. 32.
3a3. 3 3I. 32. 36. 3. 38. 3S. 3O6. a6. 51.
52ö. S3S. O. 56. 53. S. 55. Sy. 52. 6a.
65o. 6t. 6. 6So. 6O. o5. 1). 2. 23. 2.
28. 36. 3O. Ao. 1. 2. . A5. 51. 55.
65. 66. 68. 85. I. 33. 3. SO. So5. SO.
8a. 81x. 82o. 823. 83I. 832. 833. S3q. S835. 838. 81
82. 8Sa.85. S6i. 8a. S65. 83. 88. O5. O2a.
2. 1. S3. 6o. O2 33 S . I. IOO.
IOo. IOIO. III. IOi3. IOI.. OO6. IO. IOIq. IO2O.
1o25. I26. Io28. IoS5. 1OI. iO3. I2. IOS3. IOö.
IOI. IIO3. IIO. IIO6. Io. IIO. IIIC. IIIq. IIS.
IIi. IIS. IIaO. I1I. II2
Muſ-
RERUMACNOMINUM
Muſica inſtrſtmenta 1ro6
Muſici veteres Meibomii qt
yfleqaaro Conſtantinopolis 23. 2o. 2q2
N.
Nacebol Fioniæ 58
Næfius Ioo
Nanſonius (Johannes) Conſul Hafn. 1o3
Narium hæmorrhagia 1I2o
Narſſius (Joannes) Hiſtor. Svet. 3S. 36
Naſchovia Lalandiæ 8
Naſſovius Princeps i32. 135
Natalitium Thema Chriſt. V. Princ. 512. 513. 516
Natalium antiquitates 683
Naturalia, vid. Phyſica.
Naturæ curioſorum Collegium 5
Naudæus (Gabriel) 2. . 1. o. 2. 53. 52. 88. 8O.
qo1. OO2. 25. 2. O38. A. Sq2. S. SA. A8. SS2.
OS3. SSS. SS. O58. 11i6. 111
Neapolis I5
Neapolis Falſtrorum, vid. Mcopia.
Nehallennia Idolum y5. O
Neomagenſes antiquitates III. II2
Nephriticum lignum Braſilianum 8q1. 8ö
Nephriticus lapis 388. 3SO. 6ro. 815. 82i 823
Neronis gladius 51o
Neſſelmannus Med. Elbing. S3
Neſtvedia urbs Sælandiæ o
Nicolai (Hermannus) Prof. Hafn. 3o8
Nicolai (Johannes) Conſul Hafn. 83
Nicolai (Vilhadus) Rect. Seh. ib. 6
S. Nicolai Templum Hafniæ tempeſtate disjectum 33
S. Nicolaus Arhuſienſis 2O. 2q2
Nicotianæ herbæ uſus 3i2. 31
Nidi avium Indici 83o. 8ao. 8a?
Nidroſia 5q. 5S5. 821. II3O
Nidroſienſia Monumenta 38a
Nidroſienſis Templi delineatio 238. 23;
ib
Ee ee
INDE
dſtonq quid i
Nierembergius (o. Euſeb.) Prof. Madrit. 5q. 66
Nigellaſtrum Dodonæum 1I2O
Nihilum 6
Nihuſius (Bartholdus) q8. yo5. 1oo
tiſſe qob Drenq ö6o vid. Pgmæi.
Niienus (Cæſo) LII.
Nithardus 2ö
Nitrum slandiæ 51. 53
Nob itatis Dan. flos bello Calmar. perit 2. 3
Nob lium Danorum cognomina q1. 22. 23. 2. 28. 2.
A3O. A. a53
Nomina priſca Danorum a8. q51. 52. S3.
Normannus (Erneſtus, de Selſoe 38
Norvegi Gronlandiam viſitabant 82. provincias aliquot Svec.
occupant 6
Norvegica varia o2 2I. 82. 1O3o. 1oi. 1o6i. I133
Norvegiæ animalia 8
Norvegiæ Chronia 155. 15. 16. 31. 321. 32. 3SO. 366.
;2. qo
Norvegiæ Metallifodinæ 66q
Norvegiæ Rariora & Naturalia VII. 1. 56. 2. 56. 5q.
yo8. q1. 8. S2O. &2. 82a. 82. 832. S
8a. 82 oOi. 1o22. 1o25. IGI
Norvegiæ Topographia 31q. 38o. 38i
Norvegica Hiſtoria a Hvitfeldio edita 31
Norvegiea lingva 82a. 825. 1O22. IO23
Norvegica Monumenta 8. 2O. 2)3. 383
Norvegicæ Cryptæ i33
Norvegicæ Leges, vid Leges.
Noſocomium Leidenſe o6. 8. Meſſanenſe y2q
Numismata antiqua 5O. 51. 5. 8. O. 88. SO. 12. 125. I3I.
23o. 231. 282. 283. 28a. 23. 3o. . y3. 85. O1.
O2I. O32. O33. O). IO26. 1O2. IO8o. IO5. ICO
Numismata Gallica Oo3. Iq6. Io8
Numismata Gall. à Card. Mararino Vormio miſſa yOO. qO.
5. O. 8S
Numismata Hiſpauica, Italica, Anglica ioö3. 1. I6
Numis-
RERUMACNOMINUM.
Numismata Jubilæa 3q. S62
Nummi Danici 1. Iö8. IoOo
Nummi Indici, Arabici &c. 5
Nummus aureus Reginæ Chriſtinæ o6
Numophlacium Vormii 5o. . 131. 65. O3;. O3. 51.
Io3. 1oo. IOo
Nupufellius (Jonas) Islandus 1o5o
Nyvcopia Falſtriæ 5. 1O. 215. ö8. 8q. A86. a8o. 2. )a.
A)S. 6. . )8. ö). SI. S3. Sq. 55. So8. 5.
515. 522. 523. 53. Sa 8. S. SSq. S6. O. IoOq.
IOO. 1c8. 1O1O
Nycopienſis Concionator Aulicus 8. 51O
Nycopia Morſiæ IIi
O.
Oculus mundi, lapis 8i5. &21. S23
Odinus g6. 368. 1o56. IO5
Offa judicialis q2. 3
Ogerius Carolus i82. 51. 5
Olai Ingera fl mater ormii II. Vi
Olai (Severinus 35
S. OLA R.N. Hiſtoria i58. 185. 36. 36. 6o8. 1o52 ejus
Arcus lapideus 25. 2y
OLAUS Tyggonis R. N. 152
OLAVUS Ericius R. Sv. 1o52
Olavius Magnus Ilandus öo. 1o3. 15. 15O. 16c. 163. 1.
313. 32. 3Sa. 3. 38. 3SD. 36. 36a. 365. 36. 3Ss. 36S
3o. 66. 6o. 61a. O32. 63. Ejus effigies 6os
Olavius Stephanus Islandus 1o2a. 1O3. 1O2. IO3
Oldenburgicum Cornu, vid. Cornu.
Oldesloa 13x
Olearius Adamus 1o26. IO2. IO2O. I1I. IIa
Oleum ſeſaminum 2
Olivant, Rolandi Cornu Io6
Oliverius Anton. Med. Meſſan. 2a
Ombrii lapides 88. SOO
Opitii Rhythmi veteres 22
oOpobalſamum &. O. I. 2. . I3
Oppen-
Ee ce 5
INDE
Oppenheimius, Proſ. Lovan. oto
Orbin planta Norvegiæ y3. 53
Orbis Egvptius piſcis qq
Orcadicæ relationes 16o. I6. 365
Ordines Equeſtres Danici 2O. 3O8. 3O. 2. o1. 2. o3.
1I- 1. q2O
Oreonicum fretum 56. 653. OI
Orethinganum Monumentum 22O
Orphanotrophium Lugdunenſe 553
Oshurn Petrus Eqv. Anglus 8. q). q55
Oſcabiorn, Inſectum Islandicum Io1q
Oſcherlebienſes fontes 56
Oslerus, Archiat. Ducis Holſat. 53. 516
Oſteologia 5A
Oſtregard, Ruſſia 2O
Otteſon acobus 55o
Otthonia 15. . 1. a. Ioo
OTTO Imperator 
Oto Epiſc. Salholt. 318
Otto Petrus is
Ottonides quidam 33
Ottonis Bambergenſis Epiſcopi Vita 236
Ottonis (Gislaus Epiſc. Salh. 5O. 56. 5
Ottonius Jonas Islandus 3oI. 3o3
Ovium pupillæ maris acceſſu rotundæ 33i
Ova mulieris Norvegæ 8. 83
Oxe Petrusl 2o2
Oxenſternius Axilius 26
Paludanus (M.)
Panarolus (Dominicus) q8
Panegvrica concio Concionatoris aul. Nyvcop. ſuppreſſa ,
Papenheim (Juſt. Frid. von) 515
Papvrus Niloticus IIa
Paracelſus (Theophr.) ooo
Paradiſi avis 6a. 6o. 68. 6O5. 8a1. Sbq. Io85
Paradoa Tychonis io32
Pari-
RERUMACNOMINUM.
Pariſienſes docti 55o. 6. 8
Parsberg Manderup) Senator Regni
Parulin Medicus Ferrar. 66
Pas (Simon de) Cnalcogr. Haſn. 13. I35. 13. 1ö. I5. 21
22O. 226S. 22. 66
Paſchaſius (Henrcus) Med. Hafn. 3. q
Paſchaſius (Nicolaus) Epiſe. Berg. . 8. S6. 383
Paſionis flos 568
Patavium IV . 123. 55. 555. 566. o3. 18. I23
Patimus (Guido) Med. Pariſ. 6. 3. 8. Io35. 1O36. r
Pauli (Simon) Prof. Haſn. VI. 535. Sao. SAI. 56o. 56.
5o. 6. 31. 33
Paulinus (Erasmu) vid. Vindingius.
Paulinus (ohannes) 32
Paulinus (Martinus) 6
Paulinus (Nicolaus) vid. Scandorfius.
Paulus Diaconus 1O
Paius (Petrus) Proſf. Leid. 8
Pavng (Aſſverus) Med. Hafn. a8. 6O
Pecorum ſtrages in Dania Oq. 8o
Peireſcius (Ni. Claud. Fabr.) . 55. 56o. 13
Pelecani roſtrum 1Io. IO
Pequettus O2
Peregrinandi methodus Eraſ. Bartholini 8o
Perpetuum mobile 1O5
Perſica Manuſcripta 6aq. 66r
Perſicæ & Danicæ lingvæ affinitas 32ö
Perſicum carmen Elichmanni r
Peſtis Hafnæ i6. i8. 25. 1 66. 11o. I8. I52. 3I. 38. a.
A83. S25. S526. 528. S8. SD. 52. i3. 15. n26. I12.
I8. I12O. II32. II3
Petit (Petrus) Mathem. Pariſ. 51
Petræus (Laurent.) Paſt. Nyvcop. Falſtr. 51. 5
Petreæ plantæ, quæ in mari naſcuntur 81. 8q2. 8q3. 8qa
Petrefacta 36. . S5. 83. I13
Petrci (Chriſt.) Chronologia Danica 18a. 18. 2 2S3
Petreius Henricus) Prof. Marp. IV. I.
Petri (Chriſtianus) ö3
Petri
INDE
Petri acobu Civis Hafn.3:3
Petri Olaus) Med. D. 5o 5i. S. 55
Peyrerius (Iſaacus) LIl. 3a6. 3.6. 1. Oi. OI8. O2o. 21.
2â. 2. D2S. O3. 31. S32. 33 O36. O36. q3.
. S3S. OAC. 1. Oa3 OAA. Oq. O. Oo. O5O. 2.
)S3. DS. OS6. 3. 6o. O8. Io2. IOy. IO
Pfcifferus,
Pharmacopoea Leidenſis 65. Pariſienſis x5
Pharmocopoei & Pharmacopolia Daniæ . A8o. 8ö. o.
5a1. So. . 3. O. 6. O
Pharmacorum Taxa Hafn. . 25. So. AS8. a83. A8. S38.
S3. S. SI
Philoſophia Carteſiana, vid. Carteſiaona.
Philoſophus Miles 2
Phœaix avis Io5
Phyſicai. 3rc. 322. 33. 331. 333. 36. 3. 3y. a65. S52.
5. o3 6ö8. o8. 25. 35. 8. S2. 1O
Pigaſetta Antonius)
Pighettus, dvocat. Venet. I.. 5
Pignorius (Laurentius) 63. 6 6s. o. 5. 6. öo. 8
Pinacothecæ, vid. Muſeum
Pinacotheca Pharmacopolæ Lugdun. I38
Pingvedo Phocarum &c. 331
Piratæ Islandiam infeſtant 35
Piſani Antidotarium 2
Piſcaturæ Islandicæ o3. IO5. iO6. Ioo
Plantæ Islandicæ 55
Plantarum Hiſtoria 5 O. 81
Plantarum nomina Anglo- Saxonica oo. io. I. 16
Plantarum nomina Danica 22. 23. 25. 28. IoO. SIo. r
Plantarum ex cineribus reſuſcitatio yq1. 2. ö3S. 3. O6.
O. O. IO25. I2. Io2. 1O2
Platerus (Felix) Practicus Baſil. V. I.
Plaotonica Philoſophia 8
Plempius, Med. Amſterd. 8o
Plica Polonica 12
Plinius a Sperlingio adornandus 38. 3q
Plumius (Claudius, Prof. Hafn. 3. 38. I2. 6. 2. 5. 2.
oo8. Io. 112
Plu-
RERUMACNOMINUM
Plutonis galea, fabula 1oo. to1
Pluvia purpurea Bruxellenſis rog
Pocula ex cornu Rhinoc. & dentibus variis q.
Podagra I6. 11o
oeſis Dan. & Island. vet. xxI. . 8. 153. 8. 31. 35.
3S8. 3SD. 6a
Poetæ Islandici 6o. 2a. Ii
Foimer (Hector) 533
Polonus nobilis 26. q
Pontanus (Joh. Iſaacus) o. r32. 13. 13o. I. 1q2. 1. 151.
r.. 1o. 1. IB2. 23. 28. 285. 2S6. 23. 3I. 3. 3a1.
322. 332. 33.33. 338. 33O. 32 qO2
Pontoppidanus (Ericus) Epiſc. Nidroſ. 22
Poppo 2a1
Poſtnius, Medicus 66
Poterii (P) Pharmacopoea Spagyrica 5. Ioos
Poo, vid. Puteo.
Præadamitæ 38. a5. Oa6
Primiroſius (ac) Med. Angl. 66. 6o. 82
rimſta, vid. Radius.
Proeopius 1
Proſimus, Med. Meſſan. 2q
Proſperus Alpinus de plantis Egyptiis 553
Prudentii Hymnus a Buchnero Danis dicatus 66. 8o
Pſalterium Anglo-Danicum 56
Pugio vetus o
Pullities Egvptia Veslingii 83. 2. 3. 5
Pullities a Chriſt. IV arte tentata 83. 8. S85. 8. 1
Purchaſſius (Sam.) Anglus 2. S2O
Puteani fratres 8o. &o5. 1o5. I6
Puteo Caſſianus de) S. 82. 565. 566. 56. 568. ID. t. 3r.
8ö3. O2. 1oO. 1o1. I1OO
Pyvgmæorum Hiſtoria o. o. 61. 6
Pyrimachi Ariſtotelis O
Pyrites Islandici &c. 1o. 2O. 338. 3aO. t1o6. I1oq
Pythagoræ ſententiæ qa
Pyxis nautica Sinitica ao. II.. I3. I25
INDE
uadratura Circuli y8o. qo
uaglie (ac.) Eremita ro8o
uercetanus Chmicus o35. 1o2. to8
Radius Norvegicus 13r. 133. I6. 138
Ranchin Dn. de Cancell. Acad. Monspel. 553
Randruſiumla63. 62
Randulfus Envaldus Nicolai Paſt. Rolild. 2. 22. 88
Rantrovius Henricus 1o3 1. I35
Rantaovius Franciſcus 6
Rariora Vormii, vid. Muſeum.
Raudulſs Thættur I5. 6o. 6o8
Regale Speculum 1o3
Regentaen, vid. Colleg. Regium.
Regius, Philoſophus o5. O6
REGNERS Loabro R. D. 15. 158. 16o. t63. 221. 238. 363
36. IO55. O6
Reguli Provinciarum Daniæ 216
Regum Daniæ Catalogus 18q. 185. I6. 62a
Rgum Daniæ Effigies I. 1S. 13. IS. a15. 21. 22. 222
22. 26. 2a. 66
Reinboth JohanneslSöo
Reinſtius 6. 8o
Reliquiæ Sanctorum o?
Rensburgum 521
Renum uſus 5q
Reſenius Andreas tus
Reſenius Io Pauli Epiſc. Sæl. 22. 22. 3o1. 3i3. 652. 58
Reſenus ohannes, junior 58. Sy. S1
Reſenius M. Johannes) 112. I3o
Reſenius Paulus 16. 12
Reta Petrus Reſidens Dan. in Gallia a8. 51 52. 5.
to. O5
Retius Georgius Secretar. Reg. Ioöa. IO8
Reutherus Brasmus 5
Revelationes S. Birgittæ 26s
Revent.-
RERUMACNOMINUM.
Reventlovius 21. a22. q23
Rhinocerotis cornua 2. 3. q. IIOI
Rhodius Ambroſiu aq. q. a8o. 6. .
Rhodius Johannes . 2. 53. 6. 62. 6. 66. 6. 68. 6q. 1.
2. 3. a. 6. . D. 8o. 8i. S2. 83. 8a. S6. 8. 8S. o.
S1. 3. I26. 28. 25D. 386. 55. 556. 55. 56. 6o3. SS.
Oo. L. NO3. TOq. 36. 8öa. o. ö61. S O. II22.
Ejus Soror o
Rhumannus Volfgangus Prof. Hafn. 1. 2. . 5
Rhythmi veteres 15. 16O. 16a. 2O. 228. 2S. 3I. 3Sq. 356.
35. 363. 365. 3. 36o
Rinaldi Clypeus adverſus luxum 8qa
Ringelmannus Caſparus 516
Riolanus Jo IV. I. 55O. 38. SL. 52. III5. 2S
Ripæ Jutiæ 66. 6.
Ripenſis Epiſcopus 5ro
Riverii febrifugus Iis
Rochus Petrus 8. 1. S63. 56. 565.566
Rodby Lalandiæ
Rkenes Islandiæ o2
trorum avis, vid. Ardea ſtellaris.
RoRICUS Sngebaan R. D. tg6
Rotlebius 522
ROLFraae R. D. ö6. 22. 158
Romana Monumenta I2
Romanorum Scriptorum autoritas in rebus Septentr. Iyo
Roſales Judæus 516
Roſæcrantii juniores 53
Roſæerantaiorum prædia & terræ in Gronlandia 2
Roſæcrantius, Præſes Ilandiæ 2öq. 362
Roſæcrantius Ericus 515
Roſæcrantaius Georgius Ioo. II33.
Roſæcrantrius Gundeusl 25. 33. 36
Roſæcrantius (Oligerus 13. 51. 12. 8S. qo. 8. 2. 81
Roſæcrantrius Palæmon A23. qo. SIi. S23
Roſeæ Crucis Fratres II. 8. O. I3 31. 3S. o. S
Roſenburgum, vid. Hortus Reg. Hafn.
Roſenſparius bello Svetico occumbit 3
Roſil-
INDE
Roſtildenſis Schola, vid. Schola.
Roſildia VI. I. Il. 38. 66. 152. 18.2oq.2y31.38o. 38.
a3 83. 636. 651. oo. o6. S8. 8oo. I12. Io3o. 1o31. 13o
Roſnarus piſcis Island. 2o. 33. 3qo. 3SO. O. . 6
Roſtgardus (Frid. Præfat. p 3. A
Roſtochium 128
Roſtungar, vituli marini 33o. 333. 336
Rothomagus vet. Cimbrorum hoſpitium Il.
Rotmundus Medicus
Rubei Hiſtoria Ravennat. 66.
Rud Borchardus 8
Rudbecktius (Ol. de vaſis Lymphat. II21. 1II22. II23. II2.
1I25
Rudimentum novitiorum 2q1. 2q3. 2q. 2. 2q6
Rudius Euſtachius .
RDOLPHUSII. Imp. 1o3 1. Io3a. Io35
Runa ap. Venantium I6
Runemo, rupes Bleking. 2oq. O5
Runi ongs Aulici 21o
Runica xI. VII. . 8. 5t. 5. 6. 2. . 8. 136. tat.
16. 16. 1O8. 22.218. 21D. 26. 2O. 2o8. 2S. 3o1. 3oA.
3o 3o. 3o8. 3oo.3I. 316. 326. 3S3. 35a.3S8. 35. 36o.
361. 33. 35. 38. 35. 36. a25. a26. 31. 33. A8.A36.
a3 a1. AO3. . S. 51. S&o. 58. 582. 21. S2q.
638.a5. 6. 5.66.2. S15.822.2..S3. 88. oo.
33. Oq. O8. O8. OO1. O2. . Ioo. Io Ia2.
1o5O. 1O5. Io55. Io56. o5. I58. OO. 6o. 1o61. Io2.
1o. I31
Runica Literatura Vormii VIII. 6. 6.oa. O. 136. 1a
1. 162. 16. i66. 16. 13. 1O8. 25 2OO. 3o. 3o2. 3O5.
3O6. 325. 326. 35. 3. o6. 1. 31. 68. qSo. 5)q.
61. 62. 38. aa. 6y3. y56. 6. 85. 1o36. IO56.
Runica Manuſcripta I. 18a. I85. S8. 825. 88. Iq2. I5o
Runici nummi 5O. 51
Runicus Codex Legum Scanic. 2q
Ruſſi baculo mitigant uxores 258
Rutenicus Arcus 2S3
RERUMACNOMINUM.
Saccharum an noſtrum idem quod antiquorum 6y. 65. 66
Sælandia, vid. Selandia.
Sæmundus Froda 35. 1O56
Sage (Dn.) O. O3. Sa
Sagitta lapideaq3. 3q5
Sagittæ & Pharetra o5
Sagittæ Lapponicæ 5
Sal ntrum Islandiæ 51
Sala (o. Domin.) 555. 566. 16
Salmaſius (Claudius) 5a8. 56o. 65. 653. 66. qo. a2. 6.
a. a8. 1. SO. SO5 OS1 8a. O8S. 8. öo. II
Salmonum captura in Islandia 3i5. 32O. 322. IOq3
Saltmannus (oh.) Med. Argent. II. 13. 3S.3
Samſoa . 16. O. OI
Samperus (Placidus) Jeſuita y23
Samuel Pharmacopoeus 3;2. S3O
Sandhafn Portus O2
Sangvinis circulatio a6o. 6o. 66. 13. 1. 16. 2O. 62.
q66. o5
Sangvinis evacuatio1III
Santorellus (Anton.) Mcd. Neap. 21
Saragaſſe herba 3a1. 83
Sartorius (Sal.) Tvpogr. Hafu. 3. 65. a6. 6
Saſcerides (Gellius) Prof. Hafn. 3
Saturnalia 1q. II
Saurius (öoh. Conr.)11OI
Saxo Grammaticus io. 1O. 16. 1 18g. Iö6. 2o1. 2IO. 223.
261. 63. 265. 25. 286.2oi. 22. 323. 36q. 366. Sa. I36.
1o3. Io5. 165
Saxonis nomen 23
Saxo Grammaticus Stephanii o2. I33. I35. I55. I56. 15. 158. I5.
16o. 16q. i6. 1. i6.1. I. 13. Ia. I8I. IS2. ISS. I.
IO 2..26. 2O. 21. 22I. 22. 22. 26. 22. 25. 258.
25. 26o. 23. 26a. 266. 26. 366. 21OS8
Saxonica lingva 82
Scaldri Danici, Svecici &c. 35O. 365. I36
Scalholtum Islandiæ IOig. 1o1a. 1O36. Iq33 Iqq. IoS3
FfFſ
Scan-
INDE
Scanderburgum ö3
Scandicæ Inſulæ 16
Scandorphius (Nicol. Pauli) Theol. Hafn. r2o. 6go. 36. 6
Scania a. 8. 6IO. 663. 22. 81. 3a. IOo. Io3o
Scaniæ Tabula chorographica 26. 2O. 22
Scanica Monumenta 3q
Scanicæ Inſcriptiones q3
Scanicæ Leges, vid. Leges.
Sapulæ Lexicon i
Scavenius (Laur) Epiſc. Sæl. 3o. ao. 522. 8o. 1or. O16. 1oq
Scavenius (Petrus) Prof. Hafn. 32. 36. 3. &. Iioo. 8
Scharfius (Jo.) Prof. Viteb. So
Sehedius (Elias) 1o6o
Sehelius, Nob. Danus 56r
Scnclius (Otto) Præſes Alb. A6
Schipanus (Marius) IO. 21
Schmeiſſius I1o. IIo
Schmetius (o.) Prof Neomag. 12
Schola Arhuſienſis II. Coagienſis 6a3. 1Ooö. Lundenſis y6o.
61. Nidroſienſis 1gO. Nvcopienſis Falſtriæ aq2. Ny-
copienſis Morſiæ II. Roſkildenſis 1O2. Slagloſiana
6. Slangendorpenſis I2. Sorana L. 2o6. Vibur-
genſis a3
Scholæ Islandiæ 1oo. 1o2. 115. 2). 3II. 3q. Ioaq.IIO5
Schoningius Ioh.) y2
Sehonvigius (onas) 3D
Sehooten (Franc. a) Prof. Leid. oöo. 81. 8O
Schort (Joh. acobi) a3. a1
SchroderusHermannus) 6o. 1OI
Sehultius, Conſiliar. Frid. 3tii 1
Schultius (M. Chriſtoph.) 11o6. O. O8
Schumacherus IOI
Scorbutus morbus VII. l. 1O. II2. I2O. 35o. qO. aO.
53o. 33. a1. 6
Scorpius marinus 35
Screlingi Gronlandiæ 1
I. II22
Scri-
RERUMACNOMINUM.
Scriverius (Petrus) 1g6. 13. 5. 6qq. 6q.. 6. d51
Sculonius (Thorlacus) Epiſc. Hol. o. q. O8. O. 1oo. 1o1. 1o2.
Io3. Io. 1o5. 1o6. 1o. 1o8 Io. 1II. II2. II3. Iq. I5.
1I6.I. II. IIO. 23. 25. 2O. 3o5 31.12. 18. 351. 6q.
83o. S6. 855. O2. O25. 2. Io36. I. oo. Io5o
Scutum vetusIo. vid. Clypeus.
Scythica lingva 85
Seditionum Danicarum libellus 2g1. 232
Seefeldius (Georgius) Sen. R. Dan. 136. 2o. 25. 26r. 282. 5a)
Seheſted (Chriſt. Thomæus) Cancellar. VIII. V 1o. 25.
26o. 33. 3a1. S6.5. Su. 522.526. 63o. 88. öo. 1o2.
I3o
Seheſtedius, filius Cancellarii 85. S6r. 863
Selandia i6o. 1o. 2o6. 2. o3
Selandicæ Inſcriptiones 3
Selandicæ Leges, vid. Leges.
Selandicorum Epiſcoporum Hiſtoria 23
Seldenus (oh.) 68. A1. 5. aa6. q.8IO
Selingerus, Roſæcrantiorum Ephorus S3
Selſoe Prædium Sælandiæ 38
Sennertus (Daniel) Io. S. 5O
Sepeliendi ritus veterum 23. 2q2. 288. 2. q3
Septentrionis priſcum dogma Io3q. Ioo
Setæ porci Americani 5)
Severinius (Frid) 52. 53
Severinius (Petrus) Archiat. Reg.52. 53. 6. 8
Severinus (Janus) Præf. Island. i13. 11a. 33. 1oq3. 1O5. 1o6
Severinus (Marcus Aurelius) Med. Neapol. 5I. S3. 5. IO.
21.22. 26. 2. a.ö. I3
Sigerſtadium Sælandiæ I33
Sigillum literis Gothicis 23
Sigillorum frangendorum mos 258. 25o
SIGIMUNDUSRex Pol. a
Siglæ veterum 1o1. I68
Sigtuna Sveciæ 22a
Sigurdi Fafnicidæ Hiſtoria 1oy. 1o63
Silex Islandicus o8. O
&imonſen (Sn) 36
Sinclar (Andreas) moritur 5o
Sire-
FöTt 2
INDE
Sirenis manus & coſta gI
Sirenis Samſoenſis fabula 26. 2
Siſtrum Saxonis 16s. Io
Stafſpil vid Latrunculorum.
Skalda Island. o8
Sardſaius (Biorno) Island. 15o
Selderup (Janus) Epiſe Berg. VI. 38. 3O
Selderup (Petrus) Epiſc Nidroſ. 58. SS. 383
tioer vid. Soleæ ligneæ.
öti lunqaBier 3i. 3i. 316. 32
Sioldungi i8r. 33. 28
Sioldunga Saga 36. 36
tree Piſces Norveg. exſiccati 6. 1
Slagloſia 6q. 2
Slangendorfius 62
Slangerop I2
Slavorum fana & idola 236
Sleſviga 131. II32
Sleterus (Joh Frid.) 1o
Smaragdini coloris ſilex o8. q
Snellius (Villebrordus) 132
ösane piſcis, vid. Cuculus marinus.
Soleæ ligneæ Finnorum iq
Soncinus (Jo. Bapt.) 55
SOPHIARegina Dan3to. a
Sora L. i3. IOO. 26. 252. 258. 268. a1.q6. 5.SII. 512.
5SO 8o. O8
Soranæ. Antiquitates 2ö8. 28O. AO6
Sorenſis Aeademia, vid. Academia.
Spangarſeide Norvegiæ 1O
Spaſmi medela 333. 33. 3yo
Speculum Regale 1. IO. 1O
Speculum veritatis Brandenb. gi
Spelmannus (Henricus) LI. 5. 68. 332. 33S. 33. a23. 26.
A33. A3S. A3. q38. A3O. AA. A3. AAAAS. a6. qa.
8. A. S6. o13. 63x. 55. 8. So. S22. 1O5
Spelmannus (ohannes) 33. 5. 56. S. 8Io. Siq. S822. S2a.
26. S. Ejus Pſalterium Latino- Saxonicum 55. 56.
S22
Serlingerus 5ö
Sper-
RERUMACNOMINUM.
Sperlingius (D. Otto) 56. 385. 386. 38. 3S8. 38. 3öo.3O2. 3o3.
5. 5o8. 52q. S25. 526. 52. 528. 53O. 531. S36. 53. 5qI.
Saa. SAS. 56. 568. 661. 51.6. 813.S15.S28. 83. 6.
O. o. O2. Oa5. IoOö.IO2O
Spigelius (Adrianus) Med. 65o
S. Spiritus Edes Hafn. 338
Spitaberga aq
Spormannus (Petrus) Prof. Hafn. 226. 22. 328. q65
Stalagmites lapillus Ioo. 1O1
Stampioenius .) 81
Stanishurti Antiquitates Hibern. 2
Starkaterus 5. 183. 36. 36
Statuta Acad. Iafn. 18. 3O
Stavangrenſia Monumenta 38
Stenhaltenſe Monumentum 35
Stentul (oh.) Civis Hafn. 6
Stenvinckelius 52O
Stephani (Simon) Bibliop. Lond. qa. A8. AO. 6r3
Stephanii Edit. Saxonis Gram. vid. Saxo.
Stephanii Hiſt Chriſt. 3tii & Frid. 2di 6q
Stephanius (Stephanus Johannis) Prof. Sor. 36. 12. I3O. I3r.
I33. I3. I3S. 136.I3. IA1. Ia. I8. 1O. 1S2. I53. 155. IG.
15. Iy8. Io 1I6t. I62. i63. i. 15. 166. 26. 168. o.1.
12.13. I. 15. I6. I. R IO. I8o. Ii. I82. I8 I85.
188. 1. Iq2. IO3. IOa.1. IO. 2. 2oI. 23 25. 2O5.
2o6. 2O. 2. 2I3. 21. 21. 2I6. 2I.2I8 2IO.
o. 222. 223. 22. 225. 226. 22. 228. 22O. 23O. 232. 233.
23. 235. 236. 23. 238. 23. 2a2. 2. 25. 2AT. 2qö. 25O.
25I. 252. 253. 25q. 255. 256. a5. 258. 25. 2o.261 262. 63.
26a. 25. 266. 26. 2O. 21.22. 23. 2a. 25.26. .
28. 2o. 28o. 281. 282. 283. 28. 285. 26. 28. 288.
2Do. 21. 2S2. 3o5. 3IL. 3I3. 32S.332.33q. 366. 5o6. 633.
OO. O1. O88. IO13. IoSa
Stevartus Ariſtotelicus G
Stiglianus (Thomas) Poëta Italus 5o. 51. 56. SS5. 8)3. 8Sa
Stillutus (Franc.) 63
Stipendia Regia &c. o6. 16. 651. 65a. 686. . 8.
qO1
Stipendium Finckianum 65O. 65i. 6g5. 6o
Stok-
Fſö 3
INDE
Stoholmia o6. q 6. og. . 1oo2. III. Ii6
Stougardus (Chriſtianus) Prof. Hafn. VII. 8ö. 35. 3. 38. 38ö.
528. 58. 6o. . o6. Sy6
Straffordii Comitis Epitaph. 28o
Stralſundia ro1
Straten (D. van) g6
Stroenſe Monumentum 51
Stubcopia Falſtriæ a. oO. 5O1. 5O2
Stupanus Emanuel)jMed. Baſ. I. 3o
Sturlæ Snorro) .31.325 323 366. 1o2
Styrbiornus fortis 351. IO36. 1o2. IoS2. I55
Suecini generatio 1. o68. 1O6
Succinum Urnæ inſperſum 28
Sulhur Island. 35i. 82. 83
S. Sunniva 16.. I
Sunonis (Andreæ) Hexaëmeron 255. 256. 25
Suronis (Andreæ) Leges Scan. q2. Ioö3
Svabius (Jacobus) ao5. O6. A1. 12. q5. 63. 6. 61. 3
Svaningii Chronologia Dan. 22. 23o. 26. 268. 2O. 2I. 22.
25. 23o. 281 282. 2Oo. O38. O. 1
Svaningius Joh.) Præpoſ. Samſ 2o.23.25.28.38. Oo. I
Svaningius (Ioh) Epiſc. Sæl. 36
Sveci Antiqv. Danicas ſibi attribuunt I33
Sveci Daniam invadunt 253. 25. 22. S82. )3q
Sveciæ Regina vidua 8. 5o. S1o.
Svecica Claſſis a Chriſt. IV. profligata 256. 25. 52. oq. 36
Sveciea Tabella quædam 8
Svecici proceres veteres 35i. 1og6. IO2. IO5I. IO
Svecorum conatus Runici 8. 2. 3O5. 3q6
Sveno Danus a Saracenis interfectus 25. 22
Sveno Islandus Oa3 . O. O6o
SVENOTaig R D. i33 . 225.52. 1o52
Svenonius (Brynolfus) Epiſc. Salh, 1oo. IoI. Io2. 1os. I3. II.
16. t. I83. 1 IOD. 221. 223. 238. 286. 2. 62. 633.
1o13 13o. Io3. 16.Io. i53. IO5. IO68. IIo2
Svenſtrup (Janus Petræus) III2
rbfſt vid. iphias
SVERRO Rex Norvegiæ Ioo. O
Syderoa Færoenſlum 32
Syl-
RERUMACNOMINUM.
Sylvaticus (Bened) Med. Patav. 555. 561
Sylvius Franciſcus) 65. 82
Syrenſe bellum 25
Tancius (Martinus A1
Tanderupius, Comminiſter in Norv. 5O6
Tardificus Canon. Aurel.g61
Taxa Medicamentor. vid. Pharnacorum.
Technotheca, vid. Muſeum.
Tegnagelius, Nepos Tyeh. Brahei iog
Tercejus Ioh. Prof Pariſ. i8a. S2. SO3. i8. 61.62.621.623
Tercera Joſephus 2at
Terentius oh. Jeſuita 125
Terra antiſcorbutica 3o. 1.832. 833
Terra Melitenſis 1IOo
Terra miraculoſa Seanica 85. Si. Ilandica 8I5. 82i. Io3
Terra rubicunda Jutiæ 83
Terra Sigillata 1ou
Terræ motus I2. 285. 35O
Teſtæ Echini marini 258
Teſtrupius Eraſmus Civis Arhuſ. 5
Theodoricus Rex Oſtrogothorum 65. 66
Theodoſius Tripolita o
Theriaca 2
Thermæ Aquenſes 5a. Carolinæ r8. 12o. 83q. Langenſvalb.
& Veisbadenſes 5o. A3. Spadanæ 66. 3O2
Thingorenſe Cœnobium Islandiæ 32
S. Thomæ Cor 33. 3ö5
Thorlacius Gislaus Ilandus . 11. II. II. 3I3. 3I6
Thorlacius Gudbrandus Epiſc. Hol. 11. 12. 3. 312. 3I8.
3. 15
Thorshafnia Færoenſium 3I. 32
Thorunienſe Colloquium o. O8. Oo
Thoth menſis Egptiorum 1o8I
Thuanus Jac. Aug So. 66
Thuillerie Dn. de Legatus Gall. S8. 8o. O1. 2. 25. 2yo. 26o.
261. 262.26. 26s. 266. 2o. 3a6. 3. 52. 528. 53O.
y6. a3. 8S8. oo. 3oI. Oi. Oi. i8. o. O21. . 2O.
S3i O32. 3a. 3S. O36. O3. S38.)3O. 2. )3. O8.
Thule
)). yS8. SSS. S6o
INDE
Thule veterum 3o. 3v.31. 318. 321. 322. 323. 33. 338
Turius Marc. Aurel. vid. Severinus.
THRA Danebod Reg. Dan. 156. 228
i baa unde 18. 1qO
Tilemannus M. 51
Timmerman Joacho. 3. 5.
Tirſta.denſe Monumentum 222
bat vid. Nicotiana.
Tomaſinus
Tormius Ericus vI. I. D. 13. 221. 23. a63. 662. 66s.
66. 5. 16
Tornby Amagriæ5II
Torres Alonſo de las Abbas S3
Torricellus Hetruſcus q51
Torſtenſonius 1. OI8. O2o
Tott Birgitta 11o2
Tottius, Præſ. Lundenſ. y61
Tottius Otto 2 16. 62. 68. 51
Tottius Ta go 1o o
Tottorum familiæ antiquitas q?. 25. A2. 2.
Tottus Toro a2. 25. AS
Toxotius Andre as) a. S
Stan vid. Pingedo.
Tredoſci Muſeum q
Tremanci Andreas) 2a
Tributum anniverſ. Island. 6o
Triſtanus de nummis vet Rom. 1Oq5. Ioq6. Io8
Trognius, Chyvmicus Aurel. 12. I5
Trolle Nicolaus) 65
Troviluvius Fr. 6o. 66
Trumſe Norvegiæ y
Tryvgveldenſis lapis 6. O
Tubingenſis Apologia pro Brochmanno 81. 83
Tul pius Nic.) Anatom 5. 66o
Tulshoi Monumentum 2. 2
Turca Chriſtianor. hoſtis oO. Io
Tureby Prædium Sæl. 11O2. II3o
TurquetusMajenus Med. Angl. 3.
Tychonicæ Obſervationss, io
Tvpo-
RERUMACNOMINUM.
Typographia Reg. Pariſ. 8o
Tyvpographia Sorana 252
Tvpographiæ Hafnienſes q
Tvpographiæ Islandicæ io2 11O. II3. IIA. II. II. Io36. Ioa.
IOö. I6. Iq). IO5o. Ioyq
Tyvpographiæ inventio q. 65I
baldinus Canon. Rom.
Ugartilochi Fabula r6. 11. I2. Iqo
Uldaricus Princeps Chriſt. ti fil. 382. Io32
ldborgum Jutiæ
Ulfeldius (Canutus) 26. 26ö. 2o. 52. S53O. S2. o. o1
Ulfeldius (Corniſicius) 2. 282. 32. 3O3. Sot. S26. 5q5. SA6.
582. 6o3. S1. T8.O. 25. 2.S38. qo.)a2 S. a.
6o. IOO2
UIlfeldius (Eilhardus) a1
Ulſeldius (Laurentius) 1i6. 1o. IoI8. IoIq
Ulfeldius (Magnus) Admir. Regni 8
lſstandorum familia 53
l piſcis, vid. Scorpius marinus.
Ulphilas Epiſc. Goth. 26. a3 A36
Undalenſis (Petrus Claudii) 32i 323
Unicornu VIII8. 1o. 166 . 113. 322. 323. 326. 323.
333 OO. 68. o3. oa. o5. oO. 21. 2. 33.
36. 3.o. 2. A3. a. S. S6. 21. O22. O23.
8. O6o. O81. 8. o8. 1o85. IIII
Univerſitas Hafn. vid. Academi.
Upſalia 2a
Upſalenſe fanum I33
Uraniburgicæ Inſcriptiones 3
Uraniburgum 5O. io31. I32. IO3
Urbanus VIII. Papa 5
Urmus nomen propr. ap. Aimonium OI
Urna Veirumenſis 2. 28
llcnetinq in Jutia merid. 22
Urne (Chriſtophorus) 8
Urnorum familiæ antiquitas I. 2O2. 2O3
Urſtiſius (Emanuel) 6oa. y6
Urſu
FII5
INDE
Urſuli marini Iland. 11a
Urup (Maria) Ulfeldii conjux 5o
V.
Vacui Experimenta 51. O52. O3
Val lGuilielmus du 5o
alæus Joh. Proſ. Leid 5a8. 65. 651. 656. 665. 6o8. o.
6y5. 685. 1. S. S5. O6. . 8
Valdemaricæ Notæ 1o1
VALDEMARUS I. RD. 2o1. 55. I. I1
Valdemarus Comes Of. 52A
Valdirius Henr. Bibliop. Hafu. 2. 36
Valerianus Magnus O51
Valerius Probus Ernſtii Soa
Valdyvriæ Eddicæ 6
Vandalinus Ioh. Epiſc. Vib. 511. 56a. 6ö
Vandesbugum IOgo. Io3
Vaſa Lymphatica Vi. 21. II22. I3o
Vaticana Biblioth. vid. Bibliotheca.
Vaticinium in Regnum Norv. 6o
Vedelbyenſe Monumentum 5
Vegnerus Thomas, Epiſc. Stavans. 3 .3So. 38. 382. 383.38
Vellejus Andreas 22O
Venæ lacteæ 65. 65. 66o. S5
Venantii Fortunati locus de Runa 162
Veneta claſſis
Venſilia Provincia Jutiæ 1o
Venuſinus Jonas Prof. Hafn. 21o
Verchorſt, Practicus Leidenſ. O8a
Verſtegan Richardusl 21ö. 2ö1. 23. A1
Veslingius Joh. 83. Sa. S. S8. o. O. O2. 33. 555. 538. 53.
68. o.I3. 6. 2
veſthovius Villichius 326. 32.53. 638. 6o.61
Veſtmannus Jonas, Iſlandus I. 1Oq6
Vibe Petrus Oo
Vibeca iDomina vid. ruſe.
Viburgenſis Johannes 6
Viburgenſis Epiſcopus 8. I3
Viburgum Jutiæ 38. a63. S. 68
Vichmannus 68. o
Vi-
RERUMACNOMINUM.
Vigontia (Alexander, .
Vilingi 222
Vilhadius Petrus 6
Vilhelmi S:ciliæ Regis Inſtrumentum 2. 2
Viller Herm Mercat. Iland. IIo. II. 25
Vilm Paulus de 66
S. Vincentio Gregorius a yRo. o
ind M. Olaus Paſt Hafn. 525. 526. 566
Vindingius Eraſmus tauli o6
indingius Petrus Pauli 55
Vindius Nob Dan. q1
Vindius Ivarus à. 66
indius Oligerus O
Vinſtrupius etrus Epiſc. Lund. 25. 26o. q. 52. 53.
5. 53. 6o 61. 62. 1. S6
Vinterberg Anna Sophia LI.
Vintimiglia Angelicus Aproſius 2a. 5o.51. 56. 5. q.
So6. SS SI. S2. &3. S8 . S. S6. &O. io88
Virgo docta 6
Viteberga 122. 868
Vitherlog 2aS. 26. 265
Vitriolum 6. 3y8
Vitriolum Islandiæ ö51. 2. 53
Vitrum in lapidem mutatum Ioo8. Iooq
Vitruvius variorum 6
Vituli marini, vid. Roſtungar.
Vitalebius Georgiusl 23
Vivis Ludov judicium de Saxone Gram. 26
Vogtlænder Gabriel ao
Volaterrana Monumenta O
Voluſpaa 1
Vorm cognomen familiæ 52
Vormia, Dorothea VII. Ingera V. 38. 5S5. Maria vVII. Sota-
ta V. G66. 6o. Suſana VII
Vormius Chriſtianus Præfat. p. 3.
Vormius, Johannes VIIMatthias V. II2. II2. Petrus VI.VII.
Thomas VI
ormius Olaus), qvæ ad hſtoriam vitæ & familiæ ejus per.
tinent I. 2. A. 6. 16. 2O 3S. 6. 5. 1. 8. 1O. . I2. I.
.
INDE
. 28. 328. 383.38a.3Oo. 3). a. . q6. A82)3
5Oq. 5o8. 522.535. 555. 558. 5O. 6O2.6oq. 6a2 66x. 6o.
6y3. 6o 5. O3. O. . O52 Oö. 11o. IIIS
Vormii TOlai Scripta VIII. I. II. . A. S.y.
O5. I28. 1O. a11. . . 66. o. vid. Baccalaureus,
Cornu Aureu, Heſuodus, Monumenta Danica, Muris
Norv. Hiſtori, Runica Literatura.
Vormii Aqua antiſcorbutica 3O. I
Vormii Hortus Botanicus, vid. Hortus.
Vormii Muſeum rariorum, vid Muſeum.
Vormii Nummi, vid. Numophylacium
VVormius ilhelmus Conſul Arhuſ. II VII.
Vormius Vilhelmus Olai fil. Præf. p. 3. V. V.n8. II.
). IO25. IO6. IO2O. II1. III8. IIIO. II2O. II2I. II22.
II23. II2. I5. II2. 1128. I2O. II3
Vorſtius Adolphus Botan. Leid q58. 5A8. . a.6y6. 65
653. 65o. S61. aö. 5a. O
Voſſus Gerhardus 13. I3. A. S8S. 586. 63. 8o6. 1o6
Voſſius Isaacus 1oö. Io6. III
Vram præbenda 6I
rangel Helm) 528. S533
Vurtenbergicus Princeps IOo2
x.
enodochium Hafnienſe 5qö
enodochium Lugdunenſe 55
imenes 83O. 8O. 8a2. 8
ipnias piſcis O82
Lacuti Iudæi Opera Medica qo8 . 6
Lancle fons Meſſan. 25
eiglerus 5a
Lirichſeenſi in Curia Archivum Chriſt. 2di 285. 286
Lobelius 5o. SIO
Toega I2q
vingrus (Thomas) Proſ. Baſil. III. .
S:t
Cor-
g o E
C.
x -
Pag. III. Lin. I3. lege illudentem.
p. S5l. 2I. pro t62a lege i621.
p.3. lin. ult leg deferendas.
n ;. I. 2. pro Martii lege Marci.
p. S. l. 1. lege ſucceſſu.
p. . l. 16. lege iciſſim.
p. 1. l. 6. lege genere.
p. 2Oo. . I5. lege etuſtiſſimus.
p 2o. l. ult lege Islandia.
p. 23. I.I. lege itque.
P3I. 2. lege candorem.
P. 38T.l. I2 Iege dubio.
p 38o. l. 2a. lege delata.
P. 3D3. . ult. lege luberet.
p. 3O. l. i6. lege inſuper.
p. OO l. 31. lege literas.
. . 3. lege CCCCII.
P. . l. 6. lege etorquebit.
P. A.. 1O. Iege porro.
p. q. l. 2. Iege continuis
p. AO8. . 22 lege Gerſtorfium.
. OO l. IO. pro nulla lege ulla.
p. 5o1. I. i5. lege tranomiſſo.
p. 58. I. I5. lege vvetuſtatem.
p. 5I5. l. I lege Domino.
p. 5. l. 8 lege cum.
p. 562. l. 8. Iege tamen.
. 562. I. 21 lege obtuli.
p. 565. I. 33. lege faciliorem.
p. 51. l. 2. lege plane
p. S5O. . 25. lege deſiderio.
. 8o. l. 23. Iege ure.
P. SO. . 1q. Iege noſti.
p. 6G2o. l. II. lege ignotum.
P. 3o. l. 5. Iege literas.
p. 655.
p. 655. l. 1a. lege carnoſus.
p. 6. l. 1. lege innuiſſe.
p. o1. I. . Iege Annulis.
P3I. 6. lege DCCxIv.
p. T38 I. 32. lege ſatietas.
P. q. l. R. lege prope.
P. a. l.8. lege noluiſſet.
P. 6. l. S. pro filium lege filum.
P. S. l. 2S. lege Arctius.
P 83. l. 6. lege vivatne.
P. D.l. 3. ege hoc.
P v. lege DCCLAVIIi.
P2i. l. I2. lege Fincius.
P. S. . 28. lege Islandia.
P. S2. I. I. ege quantum.
P. ö. . ult. pro horum Iege orarum.
P. 38. . I. pro patria lege paria.
P SS. I. 33. ege vicinia.
P. OOi. I. I5. lege Batavorum.
P. l 2. lege profundo.
. IO. l. 16. Iege l ingurum.
p. Io3i. I. I8. lege qq.
P. Io32. . 28. lege ſceleſtor.
P. 13. l. 3. lege tractus.
p. IOq. . O. pro nuper eurarunt Iege procurarunt.
p. I. . 32. lege tacita.
p. IO65. . B. lege margvitur.
p II2. . I Iege medicinam.
p.I22. l. I2.. . IA. lege prope.